TiÓu luËn m«n T©m lý
TiÓu luËn m«n T©m lý
VÊn ®Ò nh©n c¸ch ®-îc coi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬
b¶n song còng lµ mét vÊn dÒ phøc t¹p nhÊt cña khoa hoc
t©m lÝ nãi riªng vµ cña khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n nãi
chung .Gi¶i quyÕt ®óng vÊn ®Ò nh©n c¸ch sÏ cho phÐp gi¶i
quyÕt ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c cña t©m lÝ häc vµ cña nhiÒu
lÜnh vùc ®êi sèng nh- gi¸o dôc ,y tÕ...§ã lµ v× nh©n c¸ch lµ
®Ønh cao nhÊt cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ cu¶ con ngußi ,cña tù
1
TiÓu luËn m«n T©m lý
ý thøc vµ tù ®iÒu chØnh b¶n th©n con ng-êi .§Ó hiÓu râ kh¸i
niÖm nh©n c¸ch trong t©m lÝ häc ,tr-íc hÕt chóng ta cÇn
ph©n biÖt ®uäc nh÷ng kh¸i niÖm sau
C¸ nh©n thuËt ng÷ nµy dïng ®Ó chØ mét con ng-êi cô thÓ
cña mét céng nµo ®ã.Nh- vËy c¸ nh©n còng lµ mét thùc thÓ
sinh häc –x· héi vµ v¨n ho¸ ,nh-ng ®-îc xÐt cô thÓ ,riªng
tõng ng-êi
Nh©n c¸ch kh¸i niÖm nh©n c¸ch chØ bao hµm phÇn x· héi
,t©m lÝ cña c¸ nh©n mµ th«i .§ã lµ mét con ng-êi víi tc¸ch lµ mét thµnh viªn cña mét x· héi nhÊt ®Þnh ,lµ chñ thÓ
2
TiÓu luËn m«n T©m lý
cña c¸c quan hÖ ng-êi-ng-êi ,cña c¸c ho¹t ®éng cã ý thøc
vµ giao l-u.
Cho tíi nay vÉn ch-a cã mét sù diÔn ®¹t thèng nhÊt vµ ®-îc
thõa nhËn réng r·i vÒ nh©n c¸ch trong khoa häc t©m lÝ
Ngay tõ nh÷ng n¨m 1949,G.Allpát ®· dÉn ra ®-îc tíi trªn
50 ®Þnh nghÜa khac nhau vÒ nh©n c¸ch trong t¸c phÈm cña
nhiÒu nhµ nghiªn cøu .Tíi h«m nay ,sè ®Þnh nghÜa vÒ nh©n
c¸ch ®· ®¹t tíi møc trªn mét tr¨m ,vµ ch¾c ch¾n sÏ cßn tiÕp
tôc thªm n÷a
3
TiÓu luËn m«n T©m lý
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lÝ thuyÕt kh¸c nhau vÒ nh©n c¸ch
trong khoa häc t©m lÝ. §ã lµ thuyÕt ph©n t©m cña
S.Freud,thuyÕt siªu ph¼ng vµ bï trõ cña A.Adler....
C¸c nhµ t©m lÝ häc theo quan ®iÓm m¸c xÝt ®Òu cho r»ng
kh¸i niÖm nh©n c¸ch ph¶i lµ mét ph¹m trï x· héi chø kh«ng
thÓ thuÇn t©m lÝ .Tuy nhiªn ®iÒu ®ã kh«ng lo¹i trõ viÖc mçi
khoa häc tiÕp cËn vÊn ®Ò nh©n c¸ch theo gãc ®é cña m×nh
,trong sè ®ã cã khoa häc t©m lÝ.Râ rµng lµ mét ng-êi sÏ chØ
trë thµnh nh©n c¸ch khi ®· cã t©m lÝ vµ cã ý thøc .D-íi ®©y
lµ mét sè ®Þnh nghÜa vÒ nh©n c¸ch cña nh÷ng nhµ t©m lÝ häc
theo quan ®iÓm m¸c –xÝt ®-îc sö dông réng r·i
4
TiÓu luËn m«n T©m lý
“Nh©n c²ch l¯m mét c² nh©n cã ý thøc ,chiÕm mét vÞ trÝ
nhÊt ®Þnh trong x· häi vµ ®ang thùc hiÖn mät vai trß x· häi
nhÊt ®Þnh “-A.G.G«vali«p
“Nh©n c²ch l¯ con ngêi víi t c²ch l¯ kÎ mang to¯n bé
thuéc tÝnh vµ phÈm chÊt t©m lÝ ®ang qui ®Þnh nh÷ng h×nh
thøc ho³t ®éng v¯ nh÷ng h¯nh vi cã ý nghÜa x± héi” –
E.V.S«r«kh«va
Con ng-êi v-ît ra khái giíi ®éng vËt nhê lao ®éng vµ ®-îc
ph¸t triÓn trong x· héi ,tham gia giao l-u víi nh÷ng ng-êi
kh¸c nhê tiÕng nãi ,®· trë thµnh nh©n c¸ch –chñ thÓ cña
5
TiÓu luËn m«n T©m lý
nhËn thøc
v¯ c°i t³o tÝch cùc hiÖn thùc” –
A.V.Pªt¬roopxki ...
MÆc dÇu cã c¸c ®Þnh nghÜa kh¸c nhau nh- treen ,nh-ng c¸c
nhµ t©m lÝ häc m¸c –xÝt ®Òu thèng nhÊt víi nhau ë nh÷ng
quan ®iÓm sau :nh©n c¸ch lµ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ cña
con ng-êi ®èi víi thÕ giíi xung quanh vµ víi b¶n th©n ,nh©n
c¸ch sinh thµnh lµ do ho¹t ®éng ,nã cã tÝnh x· héi –lÞch sö
,muèn hiÓu râ nh©n c¸ch cÇn ph¶i ph©n biÖt nã víi c¸c kh¸i
niÖm “con ngêi “ v¯ “c² nh©n| .C² nh©n con ngêi trá
thµnh nh©n c¸ch lµ do c¸c ho¹t ®éng vµ giao l-u cña nã
trong céng ®ång ,trong x· héi ,Khi mét c¸ nh©n víi t- c¸ch
6
TiÓu luËn m«n T©m lý
lµ lµ thµnh viªn cña mét céng ®ång nhÊt ®Þnh ë mét x· héi
nhÊt ®Þnh ,lµ chñ thÓ cña c¸c quan hÖ x· héi ,cña ho¹t ®éng
ý thøc vµ giao l-u th× ®-îc coi lµ mét nh©n c¸ch .
Toµn bé c«ng t¸c gi¸o dôc cña mét chÕ ®ä x· héi lµ nh»m
h×nh thµnh nªn nh÷ng nh©n c¸ch ®¸p øng c¸c yªu cÇu x©y
dùng vµ ph¸t triÓn x· héi ®ã.Qua c¸c phÇn trªn chóng ta ®·
biÕt ®-îc r»ng ,nh©n c¸ch kh«ng ®-îc ®Î ra mµ chØ ®-îc
h×nh thµnh nªn.Khoa häc t©m lÝ ®· chØ ra bãn nh©n tè sau
t¹o nªn con ®-êng nh©n c¸ch ®ã lµ :gi¸o dôc ,ho¹t ®éng
giao l-u vµ nhãm.Bèn nh©n tè nµy nÕu ®-\îc tæ chøc x©y
7
TiÓu luËn m«n T©m lý
dùng theo mét h-íng thèng nhÊt vµ cã khoa häc th× sÏ t¹o
ra nh÷ng nh©n c¸ch mµ mét x· héi ®ßi hái ph¶i cã
-Gi¸o dôc :®©y lµ mét ho¹t ®éng chuyªn m«n cña x· héi
nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch theo nh÷ng yªu
cÇu cña tõng giai ®o¹n x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi ®ã
+Gi¸o dôc v¹ch ra chiÒu h-íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
nh©n c¸hc cña trÎ em vµ dÉn d¾t trÎ em ph¸t triÓn theo
h-íng ®ã.§iÒu nµy ®-îc thùc hiÖn th«ng qua môc tiªu gi¸o
dôc vµ qua sù thùc hiÖn môc tiªu ®ã cña c¸c c¬ quan gi¸o
dôc trong vµ ngoµi nhµ tr-êng
8
TiÓu luËn m«n T©m lý
+Gi¸o dôc cã thÓ ®-a l¹i cho trÎ em nh÷ng yÐu tè kh¸c vµ
m«i tr-êng tù nhiªn hoÆc yÕu tè bÈm sinh
+Gi¸o dôc cã thÓ bï ®¾p cho nh÷ng thiÕu hôt ë mét ng-êi
do bÞ tËt hay bÞ bÖnh nµo ®ã g©y ra.
+Gi¸o dôc cã thÓ uèn n¾n nh÷ng phÈm chÊt t©m lÝ cña mét
ng-êi theo yªu cÇu cña x· héi
+Gi¸o dôc cã thÓ chuÈn bÞ cho con ng-êi v-¬n tíi t-¬ng lai
mµ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i mµ nã ch-a thÓ cã ®-îc .
+Gi¸o dôc vµ d¹y häc mét c¸ch khoa häc ®¶m b¶o sù h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ ,nh©n c¸ch cña trÎ em theo h-íng
tèt ®Ñp
9
TiÓu luËn m«n T©m lý
-Ho¹t ®éng chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp viÖc h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña con ng-êi.Chóng ta biÕt
r»ng t©m lÝ kh«ng chØ biÓu hiÖn trong ho¹t ®äng ,mµ cßn
h×nh thµnh vµ ph¸t triªn b»ng ho¹t ®éng .Do ®ã,nh©n c¸ch
con ng-êi chóng ta còng ®-îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn b»ng
ho¹t ®éng
Ho¹t ®éng cña con ng-êi lµ ho¹t ®éng co môc ®Ých vµ bao
giß còng mang tÝnh tËp thÓ ,tÝnh céng ®ång ,ho¹t ®éng cña
con ng-êi bao giê còng ®-îc thùc hiÖn b»ng nh÷ng thao t¸c
nhÊt ®Þnh víi nh÷ng c«ng cô nhÊt ®Þnh .Do ®ã mçi ho¹t
®éng bao giê còng ®Æt ra tr-îc con ng-êi nh÷ng phÈm chÊt
10
TiÓu luËn m«n T©m lý
vµ n¨ng lùc nhÊt ®Þnh th× míi thùc hiÖn ®-îc .ChÝnh trong
qu¸ tr×nh tham gia trùc tiÕp ho¹t ®éng ®ã mµ con ng-êi
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®-îc nh÷ng phÈm chÊt n¨ng lùc
nµy
Tõ mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a ho¹t ®éng vµ nh©n c¸ch nhthÕ chóng ta hiÓu r»ng ,gi¸o dôc muèn ®¹t ®-îc môc ®Ých
cña m×nh th× tr-íc hÕt ph¶i tæ chøc cho trÎ em tham gia
nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh
Nh-ng ho¹t ®éng cña con ng-êi lu«n mang tÝnh x· héi tÝnh
céng ®ång .V× vËy ho¹t ®éng lu«n ®i víi giao l-u .Do ®ã
11
TiÓu luËn m«n T©m lý
®-¬ng nhiªn giao l-u trë thµnh mét nh©n tè trong sù h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch
-Giao l-u lµ sù tiÕp xóc gi÷a hai hay nhiÒu ng-êi ®Ó trao ®æi
víi nhau nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt .Giao l-u t¹o ra c¸c quan
hÖ ng-êi –ng-êi ,c¸c quan hÖ x· héi .NÕu víi x· héi ,giao
l-u lµ mét ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã ,th× ®èi víi
c¸ nh©n ,giao l-u còng cã vai trß nh- thÕ.Kh«ng cã sù giao
l-u víi ng-êi kh¸c ,c¸ nh©n kh«ng ph¸t trتn ®-îc t©m lÝ ,ý
thøc cña m×nh ,kh«ng thÓ trë thµnh mét nh©n c¸ch .Sù ph¸t
triÓn cña mét c¸ nh©n ®-îc qui ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña tÊt
12
TiÓu luËn m«n T©m lý
c¶ c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ nã giao l-u mét c¸ch trùc tiÕp hay
gi¸n tiÕp víi hä
Tuú tõng ng-êi mµ sö dông ph-¬ng tiÖn g× ®Ó giao l-u mµ
ng-êi ta chia ra :giao l-u vËt chÊt ,giao l-u tinh thÇn ,giao
l-u ng«n ng÷ ,giao l-u tÝn hiÖn
+Giao l-u vËt chÊt diÔn ra khi con ng-êi ta giao tiÕp víi
nhau b»ng hµnh ®éng víi vËt thÓ .
+Giao l-u ng«n ng÷ ,ë ®©y con ng-êi sö dông ng«n ng÷ ®Ó
trao ®æi th«ng tin víi nhau.Mçi tÝn hiÖn ®Òu cã nghÜa cña
nã
13
TiÓu luËn m«n T©m lý
Giao l-u tÝn hiÖu :giao l-u ng«n ng÷ còng lµ mét lo¹i giao
l-u tÝn hiÖu ,nh-ng ë ®©y ,giao l-u tÝn hiÖu ®-îc dïng ®Ó
chØ nh÷ng lo¹i tÝn hiÖu kh¸c mµ con ng-êi ta sö dông trong
giao l-u nh- cö chØ ®iÖu bé .Trong qu¸ tr×nh giao l-u ,con
ng-êi ta kh«ng chØ nhËn thøc nh÷ng ng-êi kh¸c ,mµ cßn
nhËn thøc chÝnh b¶n th©n m×nh víi nh÷ng c¸i mß hä nhËn
ra ®-îc ë m×nh so víi nh÷ng c¸i hä thÊy ®-îc ë nh÷ng
ng-êi kh¸c.Trong giao l-u ,sù tiÕp xóc vÒ mÆt t×nh c¶m lµ
rÊt quan träng .Vµ ®iÒu ®ã chØ cã khi mµ b¶n th©n nh÷ng
ng-êi ®èi tho¹i cã kh¶ n¨ng hiÓu ®-îc nhau vµ ®ång c¶m
víi nhau.§©y lµ tÝnh chÊt ®èi l-u cña sù tiÕp xóc .Nhu cÇu
14
TiÓu luËn m«n T©m lý
giao l-u lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu x· héi c¬ b¶n vµ xuÊt
hiÖn sím nhÊt ë con ng-êi .ViÖc tho¶ m·n nhu cÇu giao l-u
mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ lµm cho t©m lÝ ,ý thøc con ng-êi
ph¸t triÓn ,nh©n c¸ch ®-îc h×nh thµnh
Nhãm vµ tËp thÓ : nh©n c¸ch con ng-êi h×nh thµnh trong
m«i tr-êng x· héi .Nh-ng con ng-êi lín lªn vµ trë thµnh
nh©n c¸ch kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn trong m«i tr-ìng x· héi
chung chung vµ tr-ï t-îng .M«i tr-êng x· héi cô thÓ ,gÇn
gòi cña nã chÝnh lµ c¸c nhãm vµ céng ®ång ,lµ c¸c tËp thÓ
mµ nã lµ thµnh viªn.Nhãm lµ mét tËp hîp cã tõ hai ng-êi
trë lªn .Cã thÓ ph©n lo¹i nhãm theo sè l-îng ng-êi ,trong
15
TiÓu luËn m«n T©m lý
tr-êng hîp nµy ng-êi ta cã thÓ cã nhãm nhá vµ nhãm
lín.Nhãm kh«ng chÝnh thøc th-êng h×nh thµnh trªn c¬ së
nhu cÇu ,thÞ hiÕu cña mäi nhom sviªn,vµ th-êng kh«ng cã
v¨n b¶n r»ng buéc .Cßn cã thÓ ph©n biÖt nhãm theo môc
®Ých vµ néi dung ho¹t ®éng nh-:nhãm häc tËp ,nhãm lao
®éng ...C¸c nhãm cã thÓ ®¹t ®-îc nh÷ng tr×nh ®é ph¸t triÓn
kh¸c nhau.Mét nhãm ng-êi thèng nhÊt l¹i chØ v× lîi Ých
riªng nã th× gäi lµ ph-êng héi .Mét nhãm ng-êi thèng nhÊt
víi nhau theo môc ®Ých chung vµ ho¹t ®éng v× tiÕn bé x·
héi ,l¹i cã tæ chøc chÆt chÏ th× gäi lµ tËp thÓ .C¸c c¬ quan
16
TiÓu luËn m«n T©m lý
,xÝ nghiÖp ,c¸c líp häc ,c¸c ®oµn thÓ x· héih ...chÝnh lµ tËp
thÓ
HiÖn nay trong c¸c tr-êng häc tËp trung vµo viÖc rÌn luyÖn
®øc cho häc sinh víi khÈu hiÖu “Tiªn häc lÔ ,hËu häc
v¨n”.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ kÐo theo nhiÒu sù
thay ®æi trong quan hÖ x· héi ®Æc biÖt lµ ®¹o ®øc vµ nh©n
c¸ch do dã kh«ng chØ trong nhµ tr-êng cÇn gi¸o dôc nh©n
c¸ch trong x· héi
17
TiÓu luËn m«n T©m lý
18
TiÓu luËn m«n T©m lý
19
TiÓu luËn m«n T©m lý
20
- Xem thêm -