PhÇn më ®Çu
Loµi ngêi ®· tr¶i qua n¨m ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã lµ: Nguyªn thuû,
chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn, , t b¶n chñ nghÜa x· héi chñ nghÜa. T
duy ph¸t triÓn, nhËn thøc cña con ngêi kh«ng dõng l¹i ë mét chç. Tõ khi
s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng h¸i lîm s¨n b¾t, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt l¹c hËu
th× ngµy nay tr×nh ®é khoa häc ®¹t tíi møc tét ®Ønh. Kh«ng Ýt c¸c nhµ khoa
häc, c¸c nhµ nghiªn cøu ®æ søc bá c«ng cho c¸c vÊn ®Ò nµy cô thÓ lµ nhËn
thøc con ngêi, tron®ã cã triÕt häc. Víi ba trêng ph¸i trong lÞch sö ph¸t triÓn
cña m×nh chñ nghÜa duy vËt, chñ nghÜa duy t©m vµ trêng ph¸i nhÞ nguyªn
luËn. Nhng hä ®Òu thèng nhÊt r»ng thùc chÊt cña triÕt häc ®ã lµ sù thèng
nhÊt biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt nh thèng nhÊt
gi÷a hai mÆt ®èi lËp t¹o nªn chØnh thÓ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. T¸c ®éng
qua l¹i biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt ®îc m¸c vµ
¡nghen kh¸i qu¸t thµnh qui luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi
lùc lîng s¶n xuÊt. Tõ nh÷ng lý luËn trªn ®a M¸c - ¡nghen v¬n lªn ®Ønh cao
trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i. Kh«ng chØ trªn ph¬ng diÖn triÕt häc mµ c¶ chÝnh trÞ
kinh tÕ häc vµ chñ nghÜa céng s¶n khoa häc. Díi nh÷ng h×nh thøc vµ møc
®é kh¸c nhau, dï con ngêi cã ý thøc vµ møc ®é kh¸c nhau, dï con ngêi cã
ý thøc ®îc hay kh«ng th× nhËn thøc cña hai «ng vÒ qui luËt vÉn xuyªn suèt
lÞch sö ph¸t triÓn.
BiÖn chøng quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho
sinh viªn nãi chung vµ t«i nãi riªng cã ®îc mét nhËn thøc vÒ s¶n xuÊt x·
héi. §ång thêi më mang ®îc nhiÒu lÜnh vùc vÒ kinh tÕ. ThÊy ®îc vÞ trÝ, ý
nghÜa cña nã. T«i m¹nh d¹n ®a ra nhËn ®Þnh cña m×nh vÒ ®Ò tµi "Quan hÖ
biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Sù vËn dông cña
§¶ng ta trong ®êng lèi ®æi míi ë ViÖt Nam"
Tuy nhiªn do tr×nh ®é nhËn thøc hiÓu biÕt vÒ mäi mÆt cßn h¹n chÕ, nªn
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt mong thÇy c« gi¸o gãp ý ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn
thiÖn h¬n.
1
B. Néi dung
Ch¬ng I
Sù nhËn thøc vÒ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n
xuÊt vµ qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh
chÊt
vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
I/ §«i nÐt vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n
xuÊt.
1. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ g×?
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra, tríc
hÕt lµ c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng ngêi lao ®éng víi kinh ngiÖm vµ thãi
quen lao ®éng nhÊt ®Þnh ®· sö dông nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ®ã ®Ó t¹o ra cña
c¶i vËt chÊt cho x· héi.
Tõ thùc tr¹ng ®ã lý luËn vÒ lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi ®îc C.M¸c nªu
lªn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch s©u s¾c trong c¸c t¸c phÈm chuÈn bÞ cho bé "T
b¶n" vµ chÝnh trong bé "T b¶n" M¸c ®· tr×nh bµy hÕt søc râ rµng quan ®iÓm
cña m×nh vÒ c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi trong ®ã bao
gåm søc lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. §èi víi M¸c cïng víi t liÖu lao ®éng
®èi víi lao ®éng còng thuéc vÒ t liÖu s¶n xuÊt, cßn trong t liÖu lao ®éng tøc
lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµ ®èi tîng
lao ®éng nh c«ng cô lao ®éng, nhµ xëng, ph¬ng tiÖn lao ®éng, c¬ së vËt
chÊt kho tµng... th× vai trß quan träng h¬n c¶ thuéc vÒ c«ng cô lao ®éng.
C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t nhÊt cña t liÖu s¶n
xuÊt. Mäi thêi ®¹i muèn ®¸nh gi¸ tr×nh ®é s¶n xuÊt th× ph¶i dùa vµo c«ng
cô lao ®éng. Muãn ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét x· héi ngêi ta nh×n vµo
hÖ thãng c«ng cô lao ®éng nh m¸y mãc, ph¬ng tiÖn... Tuy nhiªn yÕu tè
quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con ngêi cho dï nh÷ng t
liÖu lao ®éng ®îc t¹o ra tõ tríc cã søc m¹nh ®Õn ®©u vµ ®èi tîng lao ®éng
cã phong phó nh thÕ nµo th× con ngêi vÉn lµ bËc nhÊt.
LÞch sö loµi ngêi ®îc ®¸nh dÊu bëi c¸c mèc quan träng trong sù ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Sau bíc ngoÆt sinh
häc, sù xuÊt hiÖn c«ng cô lao ®éng ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt kh¸c trong sù
2
chuyÓn tõ vîn thµnh ngêi. Tõ kiÕm sèng b»ng s¨n b¾t h¸i lîm sang ho¹t
®éng lao ®éng thÝch nghi víi tù nhiªn vµ dÇn dÇn c¶i t¹o tù nhiªn. Tõ s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghÖ l¹c hËu chuyÓn lªn c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt. Sù
ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n nµy kh«ng chØ giíi h¹n ë viÖc
t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ sè lîng thuÇn tuý víi c¸c c«ng cô ®· cã mµ chñ yÕu
lµ ë viÖc t¹o ra nh÷ng c«ng cô hoµn toµn míi sö dông c¬ b¾p con ng êi. Do
®ã con ngêi ®· chuyÓn mét phÇn c«ng viÖc n¨ng nhäc cho m¸y mãc cã ®iÒu
kiÖn ®Ó ph¸t huy c¸c n¨ng lùc kh¸c cña m×nh.
ë níc ta tõ tríc tíi nay nÒn kinh tÕ lÊy n«ng nghiÖp lµm chñ yÕu, nªn
tr×nh ®é khoa häc kü thuËt kÐm ph¸t triÓn. HiÖn thêi chóng ta ®ang ë trong
t×nh tr¹ng kÕ thõa nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt võa nhá nhoi, võa l¹c hËu so víi
tr×nh ®é chung cña thÕ giíi, h¬n n÷a trong mét thêi gian kh¸ dµi, nh÷ng lùc
lîng Êy bÞ k×m h·m, ph¸t huy t¸c dông kÐm. Bëi vËy §¹i héi lÇn thø VI
cña §¶ng ®Æt ra nhiÖm vô lµ ph¶i "Gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn
cã. Khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña ®Êt níc, sö dông cã hiÖu qu¶ sù
gióp ®ì quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt”. MÆt kh¸c chóng
ta ®ang ë trong giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc
kü thuËt ®ang chøng kiÕn nh÷ng biÕn ®æi c¸ch m¹ng trong c«ng nghÖ.
ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái chóng ta lùa chän mét mÆt tËn dông c¸i hiÖn cã mÆt
kh¸c nhanh chãng tiÕp thu c¸i míi do thêi ®¹i t¹o ra nh»m dïng chóng ®Ó
nh©n nhanh c¸c nguån lùc tõ bªn trong. NÕu ph©n tÝch mét c¸ch kh¸ch quan
th× râ rµng lùc lîng s¶n xuÊt cña ta ®ang øng víi c¶ ba giai ®o¹n ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt trong nÒn v¨n minh loµi ngêi. Thùc tÕ hiÖn nay trong
nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c«ng cô thñ c«ng vÉn ®ang lµ chñ yÕu, lao ®éng nÆng
®ang chiÕm tØ lÖ cao. CÇn kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt lµ trong
lÞch sö bao giê còng cã sù ®an xen cña tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c nhau trong
tõng yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.
Tuy nhiªn trªn thùc tÕ song song víi t×nh tr¹ng l¹c hËu trong ph¹m vi
hÑp nhÊt ®Þnh, chóng ta ®ang dÇn dÇn ®i lªn víi tù ®éng ho¸, sö dông thµnh
th¹o m¸y mãc vi tÝnh...§ã lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®a níc ta ra khái l¹c hËu
nghÌo nµn.
2. Quan hÖ s¶n xuÊt ® îc hiÓu ra sao:
Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cña x· héi, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt con
ngêi ph¶i cã nh÷ng quan hÖ, con ngêi kh«ng thÓ t¸ch khái céng ®ång. Nh
3
vËy viÖc ph¶i thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt tù nã ®· lµ vÊn ®Ò cã
tÝnh qui luËt råi. Nh×n tæng thÓ quan hÖ s¶n xuÊt gåm ba mÆt.
- ChÕ ®é së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi ®èi víi t liÖu
s¶n xuÊt, nãi c¸ch kh¸c t liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ ai.
- ChÕ ®é tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, tøc lµ quan hÖ gi÷a
ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt vµ trao ®æi cña c¶i vËt chÊt nh ph©n c«ng
chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ lao ®éng quan hÖ gi÷a ngêi qu¶n lý víi
c«ng nh©n.
- ChÕ ®é ph©n phèi s¶n xuÊt, s¶n phÈm tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau vµ cïng mét môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ t liÖu
s¶n xuÊt ®Ó lµm cho chóng kh«ng ngõng ®îc t¨ng trëng, thóc ®Èy t¸i s¶n
xuÊt më réng, n©ng cao phóc lîi ngêi lao ®éng. §ãng gãp ngµy cµng nhiÒu
cho nhµ níc x· héi chñ nghÜa.
Trong c¶i t¹o vµ cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt vÊn ®Ò quan träng mµ ®¹i héi
VI nhÊn m¹nh lµ ph¶i tiÕn hµnh c¶ ba mÆt ®ång bé: chÕ ®é së h÷u, chÕ ®é
qu¶n lý vµ chÕ ®é ph©n phèi kh«ng nªn coi träng mét mÆt nµo c¶ vÒ mÆt lý
luËn, kh«ng nghi ngê g× r»ng: chÕ ®é së h÷u lµ nÒn t¶ng quan hÖ s¶n xuÊt .
Nã lµ ®Æc trng ®Ó ph©n biÖt ch¼ng nh÷ng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau
mµ cßn c¸c thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau trong lÞch sö nh møc ®· nãi.
- Thùc tÕ lÞch sö cho thÊy râ bÊt cø mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi nµo ®Òu
mang mét môc ®Ých kinh tÕ lµ nh»m b¶o ®¶m cho lùc l îng s¶n xuÊt cã ®iÒu
kiÖn tiÕp tôc ph¸t triÓn thuËn lîi vµ ®êi sèng vËt chÊt cña con ngêi còng ®îc
c¶i thiÖn. §ã lµ tÝnh lÞch sö tù nhiªn cña c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn gi÷a c¸c
h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi trong qu¸ khø vµ còng lµ tÝnh lÞch sö tù nhiªn cña
thêi kú qu¸ ®é tõ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi t b¶n chñ nghÜa sang h×nh th¸i
kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
- Vµ xÐt riªng trong ph¹m vi mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× tÝnh
chÊt cña së h÷u còng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¶n lý vµ ph©n phèi. MÆt
kh¸c trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt thèng
trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c Ýt nhiÒu c¶i
biÕn chóng ®Ó ch¼ng nh÷ng chóng khong ®èi lËp mµ cßn phôc vô ®¾c lùc
cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chÕ ®é kinh tÕ - x· héi míi.
Chñ nghÜa M¸c - Lªnin cha bao giê coi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµo
®· tån t¹i kÓ tõ tríc ®Õn nay lµ chuÈn nhÊt. Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x·
4
héi cïng víi mét quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, ®iÓn h×nh cßn tån t¹i nh÷ng
quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc, lçi thêi nh lµ tµn d cña x· héi cò. Ngay ë c¶
c¸c níc t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn nhÊt còng kh«ng chØ cã mét quan hÖ s¶n
xuÊt t b¶n chñ nghÜa thuÇn nhÊt. TÊt c¶ c¸c t×nh h×nh trªn ®Òu b¾t nguån tõ
ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng gi÷a c¸c níc kh¸c
nhau mµ cßn gi÷a c¸c vïng vµ c¸c ngµnh kh¸c nhau cña mét níc. ViÖc
chuyÓn tõ quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi lªn cao h¬n nh C.M¸c nhËn xÐt:
"Kh«ng bao giê xuÊt hiÖn tríc khi nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i vËt chÊt cña
nh÷ng quan hÖ ®ã cha chÝn muåi..." ph¶i cã mét thêi kú lÞch sö t¬ng ®èi l©u
dµi míi cã thÓ t¹o ra ®iÒu kiÖn vËt chÊt trªn.
3. NhËn thøc vÒ ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n.
B¾t nguån tõ nhËn thøc vÒ qui luËt ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi lµ mét
qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn, ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn míi cña
thùc tÕ lÞch sö hiÖn nay cã thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c níc chËm ph¸t triÓn còng cã
kh¶ n¨ng tiÕn lªn CNXH tïy theo hoµn c¶nh vµ kh¶ n¨ng cña m×nh. Kh¶
n¨ng qu¸ ®é lªn CNXH nµy thêng ®îc gäi lµ con ®êng qu¸ ®é gi¸n tiÕp lªn
CNXH, con ®êng bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa. Con
®êng ph¸t triÓn theo kh¶ n¨ng nµy cßn ®îc gäi lµ con ®êng theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa. Theo kinh nghiÖm thùc tÕ cña Lªnin ®©y lµ mét con ®êng
kh¸ l©u dµi ph¶i qua nhiÒu bíc trung gian, ph¸t triÓn qua ®Êu tranh giai cÊp
rÊt phøc t¹p. Sù ®i lªn ph¶i cã sù ñng hé vµ gióp ®ì bªn ngoµi. Tr íc hÕt
trong níc ®ã cÇn cã mét §¶ng cña giai cÊp v« s¶n l·nh ®¹o, mét ®¶ng cã
quan hÖ mËt thiÕt "sèng cßn" víi d©n. Tõ ®ã tæ chøc ¸p dông l·nh ®¹o trong
®ã cã c¶ vËn dông qui luËt s¶n xuÊt phï hîp víi níc ®ã mét c¸ch tÝch cùc
®Ó kh«ng ngõng tiÕn bíc.
II- Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
1. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l îng s¶n xuÊt m©u thuÉn hay phï hîp.
Trong t¸c phÈm gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ - chÝnh trÞ n¨m 1859
C.M¸c viÕt "Trong sù s¶n xuÊt x· héi ra ®êi sèng cña m×nh, con ngêi ta cã
nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh, tÊt yÕu kh«ng phô thuéc ý muèn cña hä, tøc
nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt. Nh÷ng qui luËt nµy phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t
triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nh÷ng quan hÖ nµy phï hîp víi mét
tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña hä..." Ngêi
5
ta thêng coi t tëng nµy cña M¸c lµ t tëng vÒ "Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï
hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt".
C¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu d¹ng thøc kh¸c nhau
mµ nh×n mét c¸ch tæng qu¸t th× ®ã lµ nh÷ng d¹ng quan hÖ s¶n xuÊt vµ d¹ng
nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng mèi lien hÖ chñ yÕu c¬ b¶n
lµ mèi liªn hÖ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng
s¶n xuÊt. Nhng mèi liªn hÖ gi÷a hai yªu tè c¬ b¶n nµy lµ g×? Phï hîp hay
kh«ng phï hîp. Thèng nhÊt hay m©u thuÉn? Tríc hÕt cÇn x¸c ®Þnh kh¸i
niÖm phï hîp víi c¸c ý nghÜa sau.
- Phï hîp lµ sù c©n b»ng, sù thèng nhÊt gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp hay "sù
yªn tÜnh" gi÷a c¸c mÆt.
- Phï hîp lµ mét xu híng mµ nh÷ng dao ®éng kh«ng c©n b»ng sÏ ®¹t
tíi.
Trong phÐp biÖn chøng sù c©n b»ng chØ lµ t¹m thêi vµ sù kh«ng c©n
b»ng lµ tuyÖt ®èi. M©u thuÊn ®«i khi lµ ®éng lùc cña sùph¸t triÓn . Ta biÕt
r»ng trong phÐp biÖn chøng c¸i t¬ng ®èi kh«ng t¸ch khái c¸i tuyÖt ®èi nghÜa
lµ gi÷a chóng kh«ng cã mÆt giíi h¹n x¸c ®Þnh. NÕu chóng ta nh×n nhËn mét
c¸ch kh¸c cã thÓ hiÓu sù c©n b»ng nh mét sù ®øng im, cßn sù kh«ng c©n
b»ng cã thÓ hiÓu nh sù vËn ®éng. Tøc sù c©n b»ng trong s¶n xuÊt chØ lµ t¹m
thêi cßn kh«ng c©n b»ng kh«ng phï hîp gi÷a chóng lµ tuyÖt ®èi. ChØ cã thÓ
quan niÖm ®îc sù ph¸t triÓn chõng nµo ngêi ta thõa nhËn tÝnh ch©n lý vÜnh
h»ng cña sù vËn ®éng. Còng v× vËy chØ cã thÓ quan niÖm ®îc sù ph¸t triÓn
chõng nµo ngêi ta thõa nhËn, nhËn thøc ®îc sù ph¸t triÓn trong m©u thuÉn
cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt chõng nµo ta thõa nhËn tÝnh vÜnh
viÔn kh«ng phï hîp gi÷a chóng.
Tõ nh÷ng lý luËn ®ã ®i ®Õn thùc t¹i níc ta còng vËy víi qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn lÞch sö l©u dµi cña m×nh tõ thêi kú ®å ®¸ ®Õn thêi v¨n minh hiÖn ®¹i.
Níc ta ®i tõ sù kh«ng phï hîp hay sù l¹c hËu tõ nÒn v¨n minh lóa n íc. Tuy
nhiªn qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh ®i tõ sù
kh«ng phï hîp ®Õn sù phï hîp, nhng tr¹ng th¸i phï hîp chØ lµ sù t¹m thêi,
ng¾n ngñi, ý muèn t¹o nªn sù phï hîp vÜnh h»ng gi÷a lùc l îng s¶n xuÊt víi
quan hÖ s¶n xuÊt lµ tr¸i tù nhiªn, lµ thñ tiªu c¸i kh«ng thñ tiªu ®îc, tøc lµ sù
vËn ®éng.
6
Tãm l¹i, cã thÓ nãi thùc chÊt cña qui luËt vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng
s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ qui luËt m©u thuÉn. Sù phï hîp gi÷a chóng
chØ lµ mét c¸i trôc, chØ lµ tr¹ng th¸i yªn tÜnh t¹m thêi, cßn sù vËn ®éng, dao
®éng sù m©u thuÉn lµ vÜnh viÔn chØ cã kh¸i niÖm m©u thuÉn míi ®ñ kh¶
n¨ng v¹ch ra ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn míi cã thÓ cho ta hiÓu ® îc sù vËn
®éng cña qui luËt kinh tÕ.
2. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc l îng s¶n xuÊt.
TÊt c¶ chóng ta ®Òu biÕt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lµ hai
mÆt hîp thµnh cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt cã t¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng víi
nhau. ViÖc ®Èy quan hÖ s¶n xuÊt lªn qu¸ xa so víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét hiÖn tîng t¬ng ®èi phæ biÕn ë nhiÒu níc
x©y dùng x· héi chñ nghÜa. Nguån gèc cña t tëng sai lÇm nµy lµ bÖnh chñ
quan, duy ý chÝ, muèn cã nhanh chñ nghÜa x· héi thuÇn nhÊt bÊt chÊp qui
luËt kh¸ch quan. VÒ mÆt ph¬ng ph¸p luËn, ®ã lµ chñ nghÜa duy vËt siªu
h×nh, qu¸ l¹m dông mèi quan hÖ t¸c ®éng ngîc l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi
víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù l¹m dông nµy biÓu hiÖn ë "Nhµ
níc chuyªn chÝnh v« s¶n cã kh¶ n¨ng chñ ®éng t¹o ra quan hÖ s¶n xuÊt míi
®Ó më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt".
Nhng khi thùc hiÖn ngêi ta ®· quªn r»ng sù "chñ ®éng" kh«ng ®ång
nghÜa víi sù chñ quan tuú tiÖn, con ngêi kh«ng thÓ tù do t¹o ra bÊt cø h×nh
thøc nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt mµ m×nh muèn cã. Ngîc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt
lu«n lu«n bÞ qui ®Þnh mét c¸ch nghiªm ngÆt bëi tr¹ng th¸i cña lùc l îng s¶n
xuÊt, bëi quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l îng
s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt chØ cã thÓ më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t
triÓn khi mµ nã ®îc hoµn thiÖn tÊt c¶ vÒ néi dung cña nã, nh»m gi¶i quyÕt
kÞp thêi nh÷ng m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt.
+ Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n
xuÊt: lùc lîng s¶n xuÊt lµ c¸i biÕn ®æi ®Çu tiªn vµ lu«n biÕn ®æi trong s¶n
xuÊt con ngêi muèn gi¶m nhÑ lao ®éng nÆng nhäc t¹o ra n¨ng suÊt cao ph¶i
lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng. ChÕ t¹o ra c«ng cô lao ®éng míi.
Lùc lîng lao ®éng qui ®Þnh sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi quan hÖ s¶n xuÊt ki
quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng thÝch øng víi tr×nh ®é, tÝnh chÊt cña lùc l îng s¶n
xuÊt th× nã k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt th× nã k×m h·m
thËm chÝ ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt vµ ngîc l¹i.
7
+ Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt.
Quan hÖ s¶n xuÊt khi ®· ®îc x¸c lËp th× nã ®éc lËp t¬ng ®èi víi lùc lîng s¶n
xuÊt vµ trë thµnh nh÷ng c¬ së vµ nh÷ng thÓ chÕ x· héi vµ nã kh«ng thÓ biÕn
®æi ®ång thêi ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt. Thêng l¹c hËu so víi lùc lîng s¶n
xuÊt vµ nÕu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é s¶n xuÊt, tÝnh chÊt cña
lùc lîng s¶n xuÊt th× nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. NÕu
l¹c hËu so víi lùc lîng s¶n xuÊt dï t¹m thêi th× nã k×m h·m sù ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt. Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë
l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt v× nã qui ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt qui ®Þnh
hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, qui ®Þnh ph¬ng thøc
ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng. Do ®ã
nã ¶nh hëng tíi th¸i ®é tÊt c¶ quÇn chóng lao ®éng. Nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu
kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ sù ph¸t triÓn c«ng cô s¶n xuÊt, ¸p dông
thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng quèc
tÕ.
8
Ch¬ng II
Sù vËn dông cña ®¶ng ta trong ®êng lèi
®æi míi ë viÖt nam
I/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn trong giai ®o¹n hiÖn nay ë níc ta.
Sau khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn tõ tay ®Õ quèc Ph¸p nÒn kinh tÕ níc ta
®i lªn theo nÒn kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp, nÒn s¶n xuÊt nhá tr×nh ®é
khoa häc kÐm ph¸t triÓn, quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi tr×nh ®é s¶n
xuÊt rêi r¹c, tÎ nh¹t. §¸nh th¾ng ®Õ quèc Ph¸p th× giÆc Mü l¹i x©m chiÕm
®¸nh ph¸ níc ta. ThÕ råi non s«ng vÒ mét mèi c¶ níc ®i lªn chñ nghÜa x·
héi víi mét lùc lîng s¶n xuÊt lín vµ tiÒm n¨ng mäi mÆt cßn non trÎ ®ßi hái
níc ta ph¶i cã mét chÕ ®é kinh tÕ phï hîp víi níc nhµ vµ do ®ã nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ra ®êi. Nh×n th¼ng vµo sù thËt chóng ta thÊy
r»ng, trong thêi gian qua do qu¸ cêng ®iÖu vai trß cña quan hÖ s¶n xuÊt do
quan niÖm kh«ng ®óng vÒ mèi quan hÖ gi÷a së h÷u vµ quan hÖ kh¸c, do
quªn mÊt ®iÒu c¬ b¶n lµ níc ta qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét x· héi
tiÒn t b¶n chñ nghÜa. §ång nhÊt chÕ ®é c«ng h÷u víi chñ nghÜa x· héi lÉn
lén ®ång nhÊt gi÷a hîp t¸c ho¸ vµ tËp thÓ ho¸. Kh«ng thÊy râ c¸c b íc ®i cã
tÝnh qui luËt trªn con ®êng tiÕn lªn CNXH nªn ®· tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i
t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ xÐt vÒ thùc chÊt lµ
theo ®êng lèi "®Èy m¹nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ®a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ThiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u
thuÇn nhÊt gi÷a hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ". Quan niÖm cho
r»ng cã thÓ ®a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc ®Ó t¹o ®Þa bµn réng r·i, thóc ®Èy lùc
lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®· bÞ b¸c bá. Sù ph¸t triÓn cña lùc l îng s¶n xuÊt x·
héi nµy ®· m©u thuÉn víi nh÷ng c¸i ph©n tÝch trªn. Trªn con ® êng t×m tßi
lèi tho¸t cña m×nh tõ trong lßng nÒn x· héi ®· n¶y sinh nh÷ng hiÖn t îng tr¸i
víi ý muèn chñ quan cña chóng ta cã nhiÒu hiÖn t îng tiªu cùc næi lªn trong
®êi sèng kinh tÕ nh qu¶n lý kÐm, tham «,... Nhng thùc ra m©u thuÉn gi÷a
yªu cÇu ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt víi nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ - x· héi xa
l¹ ®îc ¸p ®Æt mét c¸ch chñ quan kinh tÕ thÝch hîp cÇn thiÕt cho lùc l îng s¶n
xuÊt míi n¶y sinh vµ ph¸t triÓn. Kh¾c phôc nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc trªn lµ
cÇn thiÕt vÒ mÆt nµy trªn thùc tÕ chóng ta cha lµm hÕt nhiÖm vô m×nh ph¶i
lµm. Ph¶i gi¶i quyÕt ®óng ®¾n gi÷a m©u thuÉn lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ
9
s¶n xuÊt tõ ®ã kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ. ThiÕt
lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi víi nh÷ng h×nh thøc vµ bíc ®i phï hîp víi tr×nh
®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lu«n lu«n thóc ®©û s¶n xuÊt ph¸t triÓn
víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Trªn c¬ së cñng cè nh÷ng ®Ønh cao kinh tÕ trong
tay nhµ níc c¸ch m¹ng. Cho phÐp phôc håi vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa t b¶n vµ
bu«n b¸n tù do réng r·i cã lîi cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Quan ®iÓm ®æi
míi tõ ®¹i héi VI còng ®· kh¼ng ®Þnh kh«ng nhng kh«i phôc thµnh phÇn
kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ kinh tÕ c¶ thÕ mµ ph¶i ph¸t triÓn chóng réng r·i theo
chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Nhng ®iÒu quan träng lµ ph¶i nhËn thøc
®îc vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc trong thêi kú qu¸ ®é. §Ó thùc
hiÖn vai trß nµy mét mÆt nã ph¶i th«ng qua sù nªu g ¬ng vÒ c¸c mÆt n¨ng
suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®èi víi nhµ níc. §èi víi
thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ kinh tÕ c¸ thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Tuy nhiªn víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¶i cã
nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cho quan hÖ s¶n xuÊt thùc hiÖn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é. V× nh thÕ míi
thùc sù thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng lao ®éng.
II/ vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, trong sù
nghiÖp ®æi míi ë níc ta hiÖn nay.
Thuéc ph¹m trï cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ vËn ®éng kh«ng ngoµi biÖn
chøng néi t¹i cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ g¾n chÆt víi
hiÖn ®¹i ho¸, tríc hÕt ph¶i ®îc xem xÐt tõ t duy triÕt häc. Tríc khi ®i vµo
c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ muèn thµnh c«ng trªn ®Êt n íc th× ph¶i cã
tiÒm lùc vÒ kinh tÕ con ngêi, trong ®ã lùc lîng lao ®éng lµ mét yÕu tè quan
träng. Ngoµi ra ph¶i cã sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®©y míi lµ nh©n tè c¬ b¶n nhÊt.
§Êt níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi tiÒm
n¨ng lao ®éng lín cÇn cï, th«ng minh, s¸ng t¹o vµ cã kinh nghiÖm lao ®éng
nhng c«ng cô cña chóng ta cßn th« s¬. Nguy c¬ tôt hËu cña ®Êt níc ngµy
cµng ®îc kh¾c phôc. §¶ng ta ®ang triÓn khai m¹nh mÏ mét sè vÊn ®Ò cña
®Êt níc vÒ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ tríc hÕt trªn c¬ së mét c¬ cÊu së
h÷u hîp quy luËt g¾n liÒn víi mét c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ hîp qui
luËt, còng nh c¬ cÊu mét x· héi hîp giai cÊp. Cïng víi thêi c¬ lín, nh÷ng
10
thö th¸ch ghª gím ph¶i vît qua ®Ó hoµn thµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× d©n giµu níc m¹nh c«ng b»ng v¨n minhh·y cßn phÝa
tríc mµ néi dung c¬ b¶n trong viÖc thùc hiÖn lµ ph¶i nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ
qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay cña níc ta.
III. Häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi
c¬ së lý luËn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸ ë níc ta.
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, tõ tríc ®Õn nay, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
lµ khuynh híng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸c níc. §èi víi níc ta, tõ mét nÒn
kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu, nhanh chãng ®¹t têi
tr×nh ®é cña mét níc ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ nh lµ mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c. §¹i héi ®¹i biÓu
lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh "X©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng
nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ
s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi
sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu níc
m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh". Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ s¸ng lËp
chñ nghÜa M¸c - LÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi
quan hÖ kh¸ch quan phæ biÕn: Mét mÆt con ngêi ph¶i quan hÖ víi giíi tù
nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë lùc lîng
s¶n xuÊt mÆt kh¸c con ngêi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt,
quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt lµ 2 mÆt ®èi lËp nhau biÖn chøng cña mét thÓ thèng nhÊt kh«ng
thÓ t¸ch rêi. Tuy nhiªn nÕu lùc lîng s¶n xuÊt lµ c¸i cÊu thµnh cña toµn bé
lÞch sö nh©n lo¹i th× quan hÖ s¶n xuÊt lµ c¶i t¹o thµnh c¬ së kinh tÕ cña x·
héi, lµ c¬ së hiÖn thùc cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt tinh thÇn vµ nh÷ng thiÕt chÕ
t¬ng øng trong x· héi.
C.M¸c ®· ®a ra kÕt luËn r»ng x· héi loµi ngêi ph¸t triÓn tr¶i qua nhiÒu
giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau, øng víi mçi giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ mét
h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh - r»ng tiÕn bé x· héi lµ sù vËn ®éng theo
híng tiÕn lªn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi kh¸c mµ gèc rÔ s©u xa cña
nã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt. R»ng sù vËn ®éng vµ
ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ do t¸c ®éng cña c¸c qui luËt
kh¸ch quan. M¸c vµ ¡nghen ®· ®a ra nhiÒu lý luËn, nhiÒu t tëng. Nh÷ng lý
11
luËn t tëng c¬ b¶n ®ã trong häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi
chÝnh lµ c¬ së lý luËn cho phÐp chóng ta kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay lµ phï hîp víi
qui luËt kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña d©n téc ta, cña thêi ®¹i.
§èi víi níc ta ®Ó phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®¶ng ta
®· nªu c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®i ®«i víi hiÖn ®¹i ho¸, kÕt hîp nh÷ng b íc tiÕn
tuÇn tù vÒ c«ng nghÖ víi viÖc tranh thñ nh÷ng c¬ héi ®i t¾t, ®ãn ®Çu, h×nh
thµnh nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn theo tr×nh ®é tiªn tiÕn cña khoa häc c«ng
nghÖ thÕ giíi. MÆt kh¸c chóng ta ph¶i chó träng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr êng, cã sù
®iÒu tiÕt cña nhµ níc vµ theo ®Þnh híng XHCN. §©y lµ hai nhiÖm vô ®îc
thùc hiÖn ®ång thêi. Chóng lu«n t¸c ®éng thóc ®Èy hç trî lÉn nhau cïng
ph¸t triÓn. Bëi lÏ "nÕu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ t¹o nªn lùc l îng s¶n
xuÊt cÇn thiÕt cho chÕ ®é x· héi míi th× viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó x©y dùng hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp ® a níc
ta tiÕn lªn tõng ngµy nh §¶ng vµ Nhµ níc ta mong muèn ®a vµ ®ang thùc
hiÖn.
12
c- KÕt luËn
Chóng ta cÇn ph¶i hiÓu vµ vËn dông mét c¸ch tèt nhÊt qui luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Trªn thùc tÕ bÊt cø ë ®©u vµ vµo lóc nµo còng kh«ng thÓ cã ®îc sù phï hîp
tuyÖt ®èi gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt. Nhng ph¶i tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ mµ chän gi¶i ph¸p phï
hîp. Trong quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt nãi chung
còng cã sù rµng buéc xuÊt ph¸t tõ chóng. Tuy nhiªn chÝnh b¶n th©n c¸c
quan hÖ s¶n xuÊt l¹i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi lùc lîng s¶n xuÊt. VÊn ®Ò
®Æt ra lµ ta sö dông mèi quan hÖ Êy nh thÕ nµo cho phï hîp. §Æc biÖt quan
hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt l¹i cã nhiÒu lén xén trong
viÖc nghiªn cøu, sö dông vµ ph¸t triÓn c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt tøc lµ qu¸
tr×nh "§a d¹ng ho¸" cô thÓ h¬n lµ qu¸ tr×nh "phï hîp ho¸" c¸c lo¹i ph¬ng
thøc s¶n xuÊt vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay cña níc ta. NÕu chóng ta sö
dông ®óng c¸c qui luËt trªn céng víi ®iÒu hoµ quan hÖ lùc lîng s¶n xuÊt víi
quan hÖ s¶n xuÊt th× kh«ng l©u sau níc ta sÏ tiÕn nhanh cïng víi c¸c níc
ph¸t triÓn tiÕn nhanh trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®· chän.
Qua bµi viÕt nµy phÇn nµo t«i hiÓu vµ biÕt ®îc t×nh h×nh kinh tÕ níc
nhµ. Nh÷ng c¸i, nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ §¶ng vµ nhµ níc ta ®ang lµm ®Ó ph¸t
triÓn ®Êt níc.
Tõ ®ã t«i cã ®«i lêi kiÕn nghÞ sau:
- Kh«ng ngõng ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt b»ng viÖc nhanh chãng ®a
c¸c tiÕn bé kü thuËt cña nh÷ng níc ®i tríc vµ t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc,
híng dÇn cho ngêi lao ®éng cã thÓ tiÕp thu ®îc nh÷ng c«ng nghÖ míi.
- B×nh thêng ho¸ quan hÖ s¶n xuÊt, cã c¸ch nh×n ®óng ®¾n gi÷a ng êi
lµm thuª víi «ng chñ cña m×nh. §©y lµ mét yÕu tè quan träng ¶nh h ëng ®Õn
chÊt lîng cña s¶n phÈm lµm ra. Quan hÖ s¶n xuÊt tèt ngêi lao ®éng ®îc hëng mäi quyÒn lîi hä sÏ tÝch cùc lµm viÖc tõ ®ã n¨ng suÊt vµ s¶n phÈm
kh«ng ngõng t¨ng.
§ã lµ ®«i lêi kiÕn nghÞ cña t«i, mong r»ng nã gãp mét phÇn nhá bÐ
cïng ®Êt níc ®i lªn theo con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay./.
13
tµi liÖu tham kh¶o
1. Tµi liÖu Lªnin toµn tËp - tËp 38 - NXB Matxc¬va 1977
2. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 7.
3. T¹p chÝ céng s¶n sè 13 th¸ng 6 n¨m 1996
4. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ
"C«ng nghiÖp ho¸ nh×n tõ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ
s¶n xuÊt". PTS. Lu Hµ Vi.
14
Môc lôc
A/ PhÇn më ®Çu
B/ Néi dung
Ch¬ng I: Sù nhËn thøc vÒ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ
qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
I/ §«i nÐt vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt
1. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ g× ?
2. Quan hÖ s¶n xuÊt ®îc hiÓu ra sao?
3. NhËn thøc vÒ ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n.
II/ Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
1. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn hay phï hîp
2. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
Ch¬ng II: Sù vËn dông cña §¶ng ta trong ®êng lèi ®æi míi ë ViÖt
Nam
I/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong giai
®o¹n hiÖn nay ë níc ta.
II/ C«ng nghiÖp ho¸ vËn dông tuyÖt vêi qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï
hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong sù
nghiÖp ®æi míi ë níc ta hiÖn nay
III/ Häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, c¬ së lý luËn cña sù
nghiÖp CNH - H§H
C. KÕt luËn
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
15
Trang
1
2
2
2
2
3
4
5
5
6
8
8
9
10
13
14
- Xem thêm -