Môc lôc:
TT
I
II
1.1
1.2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.5.1
2.5.2
2.5.3
2.5.4
III.
Më ®Çu
Néi dung
Ch¬ng 1: Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn trong phÐp biÖn chøng
duy vËt
C¸c ®Þnh nghÜa
TÝnh tÊt yÕu ph¶i héi nhËp kinh tÕ
Ch¬ng 2: Mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
Mét sè ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
Nh÷ng lîi Ých vµ h¹n chÕ cña viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
VÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ ë ViÖt Nam
§êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp
Qu¸ tr×nh héi nhËp ë ViÖt Nam
Nh÷ng lîi Ých vµ h¹n chÕ cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp
Mét sè ý kiÕn vµ gi¶i ph¸p cho qu¸ tr×nh héi nhËp ë ViÖt Nam
KÕt luËn
Trang
1
3
3
3
6
6
6
8
8
11
12
12
14
15
16
1
I. Më §Çu
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay ®ang trë thµnh mét xu
thÕ kh¸ch quan vµ tÊt yÕu cña tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, kh«ng kÓ c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn hay ph¸t triÓn, c¸c níc giµu hay nghÌo. Trong xu thÕ ®ã quèc gia nµo
cã chiÕn lîc, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p vµ c«ng cô qu¶n lÝ hîp lÝ sÏ mang l¹i lîi Ých,
sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ cho quèc gia ®ã, ngîc l¹i sÏ mang l¹i kÕt qu¶ xÊu. §Ó cã
thÓ tranh thñ c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi ®Æc biÖt lµ nguån vèn, tiÕn bé khoa häc
c«ng nghÖ... ®ßi hái c¸c níc ph¶i cã sù më cöa, sù giao lu, bu«n b¸n hîp t¸c víi
c¸c níc trªn thÕ giíi mµ ®Æc biÖt lµ c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn. Tuy vËy ®i song song
víi viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta cÇn ph¶i cã sù thèng nhÊt nhËn thøc vÒ
viÖc gi÷ ®éc lËp tù chñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp. §©y lµ mét mèi lo ng¹i lín víi
c¸c níc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Mèi lo nµy phÇn nµo
còng cã lÝ do chÝnh ®¸ng bëi hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Òu cã xuÊt ph¸t
®iÓm tõ mét nÒn kinh tÕ ``nghÌo nµn, l¹c hËu, khoa häc c«ng nghÖ cßn thÊp kÐm,
n¨ng suÊt lao ®éng cßn cha cao, søc c¹nh tranh vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi thÊp trong khi ®ã c¸c níc ®i tríc cã lîi thÕ h¬n h¼n vÒ mäi mÆt, viÖc
më réng quan hÖ víi c¸c níc ®ã sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c níc kÐm ph¸t triÓn khã
tr¸nh khái bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ vµ tõ chç bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ cã thÓ bÞ lÖ thuéc
vÒ chÝnh trÞ dÉn tíi kh«ng gi÷ v÷ng ®îc chñ quyÒn. Thùc tÕ ngµy nay cho thÊy cã
rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi ®· bÞ lÖ thuéc qu¸ nhiÒu vµo c¸c níc t b¶n nªn mäi ®êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu bÞ c¸c níc t b¶n nµy chi phèi vµ n¾m
gi÷. §iÓn h×nh nh níc Cuba cã mét thêi gian ®· bi phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo MÜ.
Vèn lµ mét níc trång rÊt nhiÕu mÝa song khoa häc kÜ thuËt cña níc nµy l¹i thÊp
kÐm cho nªn ®Ó s¶n xuÊt ®êng Cuba ph¶i nhËp khÈu trang thiÕt bÞ cña MÜ. Lîi
dông thêi c¬ nµy MÜ ®· t×m mäi c¸ch ®Ó g©y ¸p lùc vÒ kinh tÕ ®èi víi Cuba vµ
buéc Cuba ph¶i lÖ thuéc vµo MÜ. Dùa vµo ®ã MÜ ®· n¾m ®îc quyÒn chi phèi vÒ
kinh tÕ còng nh chÝnh trÞ ë Cuba.
HiÖn nay níc ViÖt Nam ta còng ®ang tham gia vµo c¸c tæ chøc, hiÖp héi trªn
thÕ giíi. Níc ta còng lµ mét níc nghÌo nµn, l¹c hËu h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c níc
kh¸c v× vËy chóng ta ph¶i chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ g¾n liÒn víi viÖc
x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. §¶ng vµ nhµ níc ta ®· x¸c ®Þnh ®éc lËp tù
chñ kinh tÕ lµ nÒn t¶ng vËt chÊt c¬ b¶n b¶o ®¶m sù bÒn v÷ng cña ®Êt níc ta vÒ
chÝnh trÞ .
ChÝnh v× viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay ®ang lµ mét vÊn ®Ò nãng
báng, cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã cã c¶
níc ta. V× vËy ®Ò tµi nµy cã mét ý nghÜa thùc tiÔn v« cïng quan träng ®èi víi c¸c
níc trªn thÕ giíi trong viÖc ®Ò ra c¸c ®êng lèi, chÝnh s¸ch trong quan hÖ giao lu,
bu«n b¸n víi níc ngoµi. V× lÝ do nay t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "Mèi quan hÖ
2
biÖn chøng gi÷a héi nhËp kinh tÕ víi x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ"
víi hy väng bµi tiÓu luËn nµy sÏ gãp mét phÇn nhá vµo c«ng viÖc x©y dùng nÒn
kinh tÕ níc ta ngµy cµng giµu m¹nh .
Trong qu¸ tr×nh viÕt bµi tiÓu luËn t«i ®· nhËn ®îc sù chØ dÉn nhiÖt t×nh cña TS
Mai Xu©n Hîi. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
II. Néi dung
Ch¬ng 1:
Nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn
trong phÐp biÖn chøng duy vËt
1.1. C¸c ®Þnh nghÜa:
PhÐp biÖn chøng lµ khoa häc vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn, nã ch¼ng qua lµ bé
m«n khoa häc nghiªn cøu nh÷ng quy luËt vËn ®éng ph¸t triÓn cña tù nhiªn, x·
héi vµ t duy. Nh vËy phÐp biÖn chøng ®· thõa nhËn sù vËt, hiÖn tîng cña thÕ giíi
kh¸ch quan tån t¹i theo mèi quan hÖ phæ biÕn, chóng vËn ®éng, ph¸t triÓn theo
quy luËt nhÊt ®Þnh. PhÐp biÖn chøng cã nhiÖm vô ph¶i chØ ra nh÷ng quy luËt ®ã
3
®Ó ®Þnh híng cho con ngêi trong nhiÖm vô thùc tiÔn. PhÐp biÖn chøng cã ba h×nh
thøc c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña triÕt häc ®ã lµ: PhÐp biÖn chøng chÊt
ph¸c, phÐp biÖn chøng duy t©m, phÐp biÖn chøng duy vËt .
Thêi cæ ®¹i, do tr×nh ®é t duy ph¸t triÓn cha cao, khoa häc cha ph¸t triÓn nªn
c¸c nhµ triÕt häc chØ dùa vµo c¶m gi¸c, vµo c¸i nh×n trùc tiÕp ®Ó xem xÐt mäi vËt.
PhÐp biÖn chøng nµy cßn thiÕu nhiÒu c¨n cø khoa häc do vËy mµ nã ®· bÞ phÐp
siªu h×nh, xuÊt hiÖn tõ nöa cuèi thÕ kØ XV thay thÕ. PhÐp biÖn chøng duy t©m
xuÊt hiÖn trong triÕt häc Cant¬ vµ hoµn thiÖn trong triÕt häc cña Hªghen. TÝnh
chÊt duy t©m trong phÐp biÖn chøng cña Hªghen ®îc thÓ hiÖn ë chç: ¤ng coi ý
niÖm tuyÖt ®èi cã tríc vµ trong qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn cuèi cïng nã l¹i trë
vÒ víi chÝnh m×nh trong tinh thÇn. KÕ thõa cã chän läc nh÷ng thµnh tùu cña c¸c
nhµ triÕt häc tríc ®ã M¸c vµ Anghen ®· s¸ng lËp ra chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng
vµ phÐp biÖn chøng. PhÐp biÖn chøng duy vËt ®îc x©y dùng trªn c¬ së mét hÖ
thèng nh÷ng nguyªn lÝ, nh÷ng ph¹m trï c¬ së, nh÷ng quy luËt phæ biÕn ph¶n ¸nh
®óng ®¾n hiÖn thùc. Trong hÖ thèng ®ã nguyªn lÝ vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn lµ mét
trong nh÷ng nguyªn lÝ kh¸i qu¸t nhÊt. Mèi liªn hÖ phæ biÕn lµ kh¸i niÖm ®óng ®Ó
chØ sù rµng buéc, n¬ng tùa, t¸c ®éng qui ®Þnh lÉn nhau cña c¸c sù vËt hiÖn tîng
trong thÕ giíi kh¸ch quan. Trong thùc tÕ ngêi ta lu«n ®Æt ra c¸c c©u hái c¸c sù vËt
hiÖn tîng cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau hay kh«ng? Nh÷ng ngêi theo
quan ®iÓm siªu h×nh cho r»ng c¸c sù vËt, hiÖn tîng tån t¹i trong tr¹ng th¸i ®éc
lËp, t¸ch rêi nhau, c¸i nµy tån t¹i bªn c¹nh c¸i kia. NÕu gi÷a chóng cã mèi quan
hÖ th× còng chØ lµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi. Cßn nh÷ng ngêi theo quan ®iÓm biÖn
chøng l¹i cho r»ng c¸c sù vËt, hiÖn tîng, c¸c qu¸ tr×nh kh¸c nhau võa tån t¹i ®éc
lËp võa qui ®Þnh t¸c ®éng qua l¹i chuyÓn ho¸ lÉn nhau. PhÐp duy vËt biÖn chøng
kh¼ng ®Þnh mäi sù vËt hiÖn tîng ®Òu tån t¹i trong mèi liªn hÖ phæ biÕn. Sù vËt lµ
tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nhau. Chóng thêng xuyªn th©m
nhËp, chuyÓn ho¸ lÉn nhau lµm cho ranh giíi gi÷a c¸c líp sù vËt kh«ng ph¶i lµ
tuyÖt ®èi mµ bao giê còng cã líp trung gian chuyÓn tiÕp. Mèi liªn hÖ phæ biÕn
kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c sù vËt kh¸c nhau mµ cßn diÔn ra trong b¶n th©n tõng
sù vËt vµ ®Òu lµ kh¸ch quan. MÆc dï sù vËt tån t¹i trong nh÷ng mèi liªn hÖ phæ
biÕn víi nhiÒu mèi liªn hÖ kh¸c nhau nhng vÞ trÝ, vai trß cña tõng mèi liªn hÖ
kh«ng gièng nhau trong tæng sè mèi liªn hÖ vÒ sù vËt, trong ®ã cã mèi liªn hÖ gi÷
vai trß quyÕt ®Þnh ®Ðn sù tån t¹i, vËn ®éng biÕn ®æi cña sù vËt nh mèi liªn hÖ bªn
trong, b¶n chÊt .... Cßn nh÷ng mèi liªn hÖ kh¸c chØ cã nh÷ng ¶nh hëng nhÊt
®Þnh.
Tuy vËy mäi mèi liªn hÖ cña c¸c sù vËt hiÖn tîng lµ kh¸ch quan, lµ vèn cã
cña mäi sù vËt, hiÖn tîng. Ngay c¶ nh÷ng vËt v« tri v« gi¸c còng ®ang hµng ngµy
chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c sù vËt, hiÖn tîng kh¸c nh: ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é, ®é Èm.....
vµ ®«i khi còng chÞu sù t¸c ®éng cña con ngêi. Con ngêi - mét sinh vËt ph¸t triÓn
cao nhÊt trong tù nhiªn lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c sù vËt, hiÖn tîng trong giíi
4
tù nhiªn vµ ngay c¶ c¸c yÕu tè trong chÝnh b¶n th©n nã. Ngoµi sù t¸c ®éng cña tù
nhiªn nh c¸c sù vËt kh¸c cßn tiÕp nhËn sù t¸c ®éng cña x· héi vµ cña nh÷ng ngêi
kh¸c. ChÝnh con ngêi vµ chØ cã con ngêi míi cã thÓ tiÕp nhËn v« vµn mèi quan hÖ
®ã. VÊn ®Ò lµ con ngêi ph¶i hiÓu biÕt c¸c mèi liªn hÖ, vËn dông chóng vµo ho¹t
®éng cña m×nh gi¶i quyÕt c¸c mèi liªn hÖ phï hîp nh»m phôc vô nhu cÇu lîi Ých
cña x· héi vµ cña b¶n th©n. Mèi liªn hÖ kh«ng chØ mang tÝnh kh¸ch quan mµ cßn
mang tÝnh phæ biÕn. TÝnh phæ biÕn cña mèi liªn hÖ ®îc thÓ hiÖn ë chç: thø nhÊt
bÊt cø sù vËt, hiÖn tîng nµo còng liªn hÖ víi sù vËt, hiÖn tîng kh¸c. Kh«ng cã sù
vËt, hiÖn tîng nµo n»m ngoµi mèi liªn hÖ. Trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng mét
quèc gia nµo kh«ng cã quan hÖ, liªn hÖ víi quèc gia kh¸c vÒ mäi mÆt cña ®êi
sèng x· héi. ChÝnh v× thÕ hiÖn nay trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn xu híng
toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. NhiÒu vÊn ®Ò ®· vµ ®ang
trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu nh: ®ãi nghÌo, bÖnh tËt ....
Thø hai, mèi liªn hÖ biÓu hiÖn díi nh÷ng h×nh thøc riªng biÖt, cô thÓ tuú
theo ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Song, dï díi nh÷ng h×nh thøc nµo chóng còng chØ lµ
biÓu hiÖn cña mèi liªn hÖ phæ biÕn nhÊt, chung nhÊt. Nghiªn cøu mèi liªn hÖ cña
c¸c sù vËt, hiÖn tîng trªn thÕ giíi ta cßn thÊy râ tÝnh ®a d¹ng, nhiÒu vÎ cña nã.
Dùa vµo tÝnh ®a d¹ng ®ã cã thÓ ph©n chia ra c¸c mèi liªn hÖ kh¸c nhau theo tõng
cÆp: Mèi liªn hÖ bªn trong vµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi, mèi liªn hÖ chñ yÕu vµ thø
yÕu.... ChÝnh tÝnh ®a d¹ng trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn b¶n th©n sù vËt,
hiÖn tîng qui ®Þnh tÝnh ®a d¹ng cña mèi liªn hÖ. V× vËy trong mét sù vËt cã thÓ
bao gåm rÊt nhiÒu mèi liªn hÖ chø kh«ng ph¶i chØ cã mét mèi liªn hÖ x¸c ®Þnh.
Song mçi cÆp mèi liªn hÖ cã nh÷ng ®Æc trng riªng tuy theo tõng ®iÒu kiÖn, hoµn
c¶nh cô thÓ c¸c mèi liªn hÖ t¬ng øng sÏ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Sù ph©n chia tõng
cÆp mèi liªn hÖ chØ mang tÝnh t¬ng ®èi v× mçi lo¹i mèi liªn hÖ chØ lµ mét h×nh
thøc, mét bé phËn cña mèi liªn hÖ phæ biÕn. Mçi lo¹i mèi liªn hÖ trong tõng cÆp
cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau tuú theo ph¹m vi bao qu¸t cña mèi liªn hÖ hoÆc do
kÕt qu¶ cña sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña chÝnh c¸c sù vËt. Tuy sù ph©n chia
thµnh c¸c lo¹i mèi liªn hÖ chØ mang tÝnh t¬ng ®èi nhng sù ph©n chia ®ã l¹i rÊt cÇn
thiÕt bëi v× mçi lo¹i mèi liªn hÖ cã vÞ trÝ vµ vai trß x¸c ®Þnh trong sù vËn ®éng vµ
ph¸t triÓn cña sù vËt. Con ngêi ph¶i n¾m b¾t ®óng c¸c mèi liªn hÖ ®ã ®Ó cã c¸ch
t¸c ®éng phï hîp nh»m ®a l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong ho¹t ®éng cña m×nh. Tõ
néi dung cña mèi liªn hÖ phæ biÕn bÊt cø sù vËt, hiÖn tîng nµo trong thÕ giíi ®Òu
tån t¹i trong mèi liªn hÖ víi c¸c sù vËt, hiÖn tîng kh¸c vµ mèi liªn hÖ rÊt ®a d¹ng
phong phó do ®ã trong ho¹t ®éng nhËn thøc còng nh trong ho¹t ®éng thùc tiÔn
chóng ta ph¶i cã quan ®iÓm toµn diÖn tr¸nh quan ®iÓm phiÕn diÖn, chØ xÐt sù vËt,
hiÖn tîng ë mét mèi liªn hÖ ®· véi vµng kÕt luËn vÒ b¶n chÊt hay vÒ tÝnh qui luËt
cña chóng. Quan ®iÓm toµn diÖn ®ßi hái khi ngiªn cøu ph¶i xem xÐt sù vËt, ph¶i
xem xÐt tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ vèn cã cña nã nhng kh«ng ®îc ®Æt c¸c mèi quan
hÖ cã vÞ trÝ vai trß nh nhau. CÇn ph¶i ph©n biÖt ®îc ®©u lµ nh÷ng mèi quan hÖ b¶n
5
chÊt tÊt yÕu cña sù vËt, ®©u lµ nh÷ng mèi quan hÖ kh¸c ®Ó tõ ®ã cã kÕt luËn ®óng
vÒ sù vËt. Trong thùc tÕ theo quan ®iÓm toµn diÖn khi t¸c ®éng vµo sù vËt chóng
ta kh«ng nh÷ng ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng mèi liªn hÖ néi t¹i cña chóng mµ cßn ph¶i
lu ý tíi nh÷ng mèi liªn hÖ cña sù vËt Êy víi sù vËt kh¸c vµ sù chuyÓn ho¸ lÉn
nhau gi÷a chóng trong tõng ®iÒu kiÖn. §ång thêi chóng ta ph¶i biÕt sö dông ®ång
bé c¸c biÖn ph¸p, c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c nhau ®Ó t¸c ®éng nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶
cao nhÊt. Víi t c¸ch lµ nh÷ng nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn quan ®iÓm toµn diÖn
gãp phÇn ®Þnh híng chØ ®¹o ho¹t ®éng nhËn thøc vµ thùc tiÔn c¶i t¹o hiÖn thùc,
c¶i t¹o chÝnh b¶n th©n chóng ta. Thùc hiÖn ®óng quan ®iÓm ®ã chÝnh lµ chóng ta
®· n¾m ®îc vµ vËn dông tèt ph¬ng ph¸p biÖn chøng trong nhËn thøc vÒ ho¹t ®éng
thùc tiÔn.
1.2 TÝnh tÊt yÕu ph¶i héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ võa lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan võa lµ yªu cÇu ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi. Mçi quèc gia trªn thÕ giíi
kh«ng thÓ tù m×nh x©y dùng ®îc mét nÒn kÞnh tÕ ph¸t triÓn bÊt kÓ níc Êy giÇu
hay nghÌo ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c níc chËm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn. NÒn
kinh tÕ cña c¸c níc nµy cßn thÊp kÐm, chËm ph¸t triÓn, khoa häc häc kü thuËt
cßn thua xa c¸c níc t b¶n th× viÖc më réng giao lu, bu«n b¸n víi c¸c níc trªn thÕ
giíi lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ mang tÝnh tÊt yÕu trong giai ®o¹n hiÖn nay.
VÞªt Nam còng n»m trong c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, xuÊt ph¸t ®iÓm cña níc
ta lµ mét níc n«ng nghiÖp nghÌo, do vËy chóng ta cÇn ph¶i më réng quan hÖ víi
c¸c níc kh¸c nh»m t¹o thuËn lîi ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong §¹i héi
§¶ng 9 cña ta võa qua, §¶ng ®· nªu ra "Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ
khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ,
b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an
ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i trêng".
Ch¬ng 2:
Mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
6
2.1 Mét sè ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ:
Kh¸c víi tríc ®©y khi nãi tíi ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ, nhiÒu ngêi thêng
h×nh dung tíi mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, tù cung, tù cÊp. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay
®äc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i lµ ®éc lËp, tù chñ trong ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng
vµ tù chñ më cöa, héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tÝch cùc tham gia
vµo sù giao lu, hîp t¸c, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ trªn c¬ së ph¸t huy tèt néi
lùc, lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia ®Ó c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn th¬ng trêng quèc
tÕ. Do vËy ®éc lËp tù chñ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã c¸c ®Æc trng sau: tríc hÕt vµ
quan träng nhÊt lµ ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých ph¸t triÓn cña quèc gia ë møc cao nhÊt cã
thÓ ®îc. Cã thÓ cã mét nÒn kinh tÕ kh«ng phô thuéc hoµn toµn vµo bªn ngoµi, tù
®¶m b¶o ®îc c¸c nhu cÇu chñ yÕu trong níc. C¸c mèi quan hÖ gi÷a níc ®ã víi
c¸c níc trªn thÕ giíi ph¶i ®îc xem xÐt ®¸nh gi¸ trªn tiªu chuÈn cã ®¶m b¶o ®îc
lîi Ých ph¸t triÓn cña ®Êt níc kh«ng? §ã míi lµ môc tiªu cho mäi chiÕn lîc ph¸t
trÓn. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ tiÕn triÓn nh hiÖn nay mäi nÒn kinh tÕ
ngµy cµng cã sù rµng buéc, phô thuéc vµo c¸c níc kh¸c. NÕu sù rµng buéc ®ã
®¶m b¶o tèt h¬n cho lîi Ých ph¸t triÓn quèc gia th× ®ã lµ mét ®iÒu nªn lµm. NÒn
kinh tÕ níc ta trong thêi kú ®æi míi ®· ngµy cµng më réng, giao lu víi c¸c níc
kh¸c; kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta n¨m 1999 chiÕm tíi trªn 90% GDP, vèn ®Çu t
níc ngoµi chiÕm 28% tæng ®Çu t x· héi. §Æc trng thø hai cña nÒn kinh tÕ ®éc lËp
tù chñ ®ã lµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ph¶i ®îc c¶i thiÖn vµ t¨ng dÇn. Søc
c¹nh tranh nµy ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt. ThÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi ph¶i ®ñ
m¹nh ®ñ t¹o ra mét m«i trêng ®Çu t, kinh doanh thuËn lîi, chi phÝ vµ rñi ro thÊp;
kh¶ n¨ng sinh lîi lín. C¬ cÊu kinh tÕ gåm nh÷ng ngµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cao, cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh, tù rót khái nh÷ng ngµnh kÐm kh¶ n¨ng c¹nh
tranh. C¬ cÊu doanh nghiÖp còng ph¶i bao gåm nh÷ng doanh nghiÖp cã søc m¹nh
trªn thÞ trêng. BiÓu hiÖn tËp trung cña søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ ë chÊt lîng, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ®Êt níc. NÕu s¶n phÈm vµ dÞch vô cña
mét quèc gia cã gi¸ thµnh cao, chÊt lîng l¹i thÊp th× nã sÏ khã tiªu thô vµ kÕt côc
lµ g©y suy tho¸i nÒn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã khã cã thÓ nãi ®Õn ®éc lËp vµ tù
chñ. Cßn mét nÒn kinh tÕ lµm ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh thÊp
th× cã thÓ chiÕm lÜnh thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ t¹o ra thu nhËp lín. Mét nÒn
kinh tÕ cã søc c¹nh tranh cao nh vËy trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay lµ
mét nÒn kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp, tù chñ cao. §Æc trng thø ba cña nÒn kinh tÕ ®éc
lËp tù chñ ®ã lµ kh¶ n¨ng øng phã cã hiÖu qña víi nh÷ng chÊn ®éng chÝnh trÞ,
kinh tÕ, x· héi bªn ngoµi. Nh÷ng chÊn ®éng ®ã cã thÓ lµ mét cuéc khñng
ho¶ng…
ChiÕn lîc tèt nhÊt cña mét quèc gia lµ cè tr¸nh tham gia nh÷ng cuéc chiÕn
tranh ë bªn ngoµi vµ tr¸nh ®Ó x¶y ra xung ®ét vµ chiÕn tranh ë trong níc. Song
mét nÒn kinh tÕ cã søc c¹nh tranh cao, cã dù tr÷ ngo¹i tÖ lín sÏ cã søc chÞu ®ùng
7
lín so víi nÒn kinh tÕ l¹c hËu. Mét nÒn kinh tÕ héi nhËp quèc tÕ cao lîi Ých quèc
gia ®an xen chÆt chÏ víi lîi Ých cña nhiÒu quèc gia kh¸c, nhiÒu trung t©m kinh tÕ
th× sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng kÕt søc m¹nh quèc gia víi søc m¹nh quèc tÕ ®Ó b¶o vÖ
®Êt níc tèt h¬n.
2.2 Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
C¸c nguyªn t¾c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi cung vµ WTO nªu ra lµ kh«ng
ph©n biÖt ®èi xö, tiÕp cËn thÞ trëng, c¹nh tranh c«ng b»ng, ¸p dông c¸c hµnh ®éng
khÈn cÊp trong trêng hîp cÇn thiÕt, dµnh u ®·i cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t
triÓn. Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ lµ më cöa thÞ trêng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó tù do bu«n b¸n, ph¸t triÓn.
VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸: c¸c níc cam kÕt b·i bá hµng rµo phi thuÕ quan nh
giÊy phÐp xuÊt khÈu,… VÒ th¬ng m¹i dÞch vô, c¸c níc më cöa thÞ trêng cho nhau
víi 4 ph¬ng thøc: cung cÊp qua biªn giíi, sö dông dÞch vô ngoµi l·nh thæ, th«ng
qua doanh nh©, hiÖn diÖn thÓ nh©n,…
VÒ thÞ trêng ®Çu t: kh«ng ¸p dông ®èi víi ®Çu t níc ngoµi c¸c yªu cÇu vÒ
tû lÖ néi ®Þa ho¸ c©n b»ng xuÊt nhËp khÈu, h¹n chÕ tiÕp cËn nguån ngo¹i tÖ… C¸c
nguyªn t¾c nµy ®îc tÊt c¶ c¸c níc thµnh viªn WTO vµ c¸c níc ®ang gia nhËp
WTO thõa nhËn vµ thùc hiÖn.
2.3 Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ
vµ héi nhËp kinh tÕ.
Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ, sù tuú thuéc lÉn nhau vÒ
kinh tÕ ngµy cµng gia t¨ng, c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu rÊt coi trän ®Õn kh¶ n¨ng
®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých chÝnh ®¸ng cña quèc gia, d©n téc
m×nh trong cuéc c¹nh tranh kinh tÕ gay g¾t vµ ®Ó x¸c lËp mét vÞ thÕ chÝnh trÞ nhÊt
®Þnh trªn trêng quèc tÕ.
§éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i ®îc ®Æt trong mèi quan hÖ biÖn chøng víi
®éc lËp tù chñ vÒ chÝnh trÞ vµ c¸c mÆt kh¸c ®Ó t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp cña
mét quèc gia. §éc lËp tù chñ vÌ kinh tÕ tríc hÕt lµ kh«ng bÞ chi phèi lÖ thuéc vµo
bªn ngoµi vÒ ®êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ
chÝnh trÞ mµ hä muèn ¸p ®Æt cho ta trong trî gióp, hîp t¸c song ph¬ng, ®a ph¬ng,.. mµ nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy sÏ g©y tæn h¹i cho chñ quyÒn quèc gia vµ lîi Ých c¬
b¶n cña d©n téc. §éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ còng cã nghÜa lµ tríc nh÷ng chÊn ®éng
cña thÞ trêng, cña khñng ho¶ng kinh tÕ - tµi chÝnh, còng nh tríc sù bao v©y, c« lËp
tõ bªn ngoµi vÉn gi÷ ®îc sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cÇn thiÕt, kh«ng bÞ sôp ®æ vÒ
kinh tÕ, chÝnh trÞ. Kh¸c víi tríc ®©y khi nãi ®Õn ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ, nhiÒu
ngêi thêng h×nh dung tíi mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, tù cung tù cÊp. Trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ ph¶i lµ ®éc lËp tù chñ trong ph¸t triÓn
kinh tÕ thÞ trêng vµ chñ ®éng héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tÝch
8
cùc tham gia vµo sù giao lu, hîp t¸c, ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ trªn c¬ së ph¸t
huy tèt nhÊt néi lùc, lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia ®Ó c¹nh tranh cã hiÖu qña trªn
trêng quèc tÕ. Quan niÖm ®éc lËp tù chñ theo kiÓu tù cung, tù cÊp ®· ®îc kinh
nghiÖm cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi chøng minh lµ kh«ng phï hîp víi xu thÕ cña
thêi ®¹i, vµ lµm cho ®Êt níc ngµy cµng tôt hËu xa h¬n. §Õn t×nh tr¹ng chËm ph¸t
triÓn vÒ kinh tÕ kh«ng ®îc kh¾c phôc sÏ n¶y sinh ra nhiÒu vÊn ®Ò x· héi nan gi¶i,
t¹o nguy c¬ tõ bªn trong ®èi víi trËt tù, an toµn x· héi vµ ®iÒu ®ã cuèi cïng sÏ
g©y cho quèc gia ®ã khã gi÷ v÷ng ®îc con ®êng vµ m« h×nh ph¸t triÓn ®· lùa
chän. Trong vµi chôc n¨m gÇn ®©y, t×nh h×nh thÕ giíi còng cã rÊt nhiÒu biÕn ®æi
quan träng theo c¸c híng chñ yÕu sau ®©y: mét lµ xu thÕ hoµ b×nh, hîp t¸c vµ
ph¸t triÓn, xu thÕ nµy cµng ngµy cµng trë thµnh xu thÕ chÝnh thay thÕ cho sù ®èi
®Çu gi÷a c¸c siªu cêng, sù xung ®ét, ch¹y ®ua vò trang gi÷a hai hÖ thèng x· héi
®èi lËp, c¸c cuéc chiÕn tranh x©m lîc ®· bÞ lªn ¸n kh¾p n¬i. §©y chÝnh lµ ®iÒu
kiÖn quan träng gióp cho c¸c quèc gia cã thÓ më cöa ®Êt níc tham gia héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. M« h×nh kinh tÕ ph¸t triÓn trong xu thÕ hoµ
b×nh ®ang thay thÕ cho m« h×nh kinh tÕ trong t×nh tr¹ng ®èi ®Çu vµ chiÕn tranh
l¹nh. Hai lµ xu thÕ ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®ang chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ tri
thøc. Trong nh÷ng thËp niªn võa qua sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®ang chuyÓn
®æi sang nÒn kinh tÕ v« cïng lín. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng, s¶n xuÊt
ra c¸c hµng ho¸ vËt chÊt, kÓ c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng ®ang ngµy cµng kÐm
hiÖu qu¶ mÊt dÇn vai trß quan träng cña chóng víi ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn thùc tÕ
trogn mÊy n¨m gÇn ®©y c¸c s¶n phÈm ®· liªn tôc bÞ gi¶m gi¸, ®· gi¶m tíi trªn
30% gi¸ do vËy nh÷ng ngµnh nµy ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n.
Trong khi ®ã c¸c ngµnh kinh tÕ tri thøc l¹i ph¸t triÓn víi tèc ®é cao vµ ®¹t
nhiÒu hiÖu qña. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c lîi thÕ vÒ tµi nguyªn, nguån vèn,
lao ®éng… ngµy cµng gi¶m vµ lîi thÕ vÒ tri thøc vµ kü n¨ng ngµy cµng
t¨ng. ë Mü tû lÖ ®ãng gãp cña ngµnh s¶n xuÊt ®iÖn tö - tin häc lµm t¨ng trëng
kinh tÕ lªn tíi 45% trong 3 n¨m qua cßn møc ®ãng gãp cña ngµnh x©y dùng vµ
xe h¬n vèn lµ ngµnh trô cét cña kinh tÕ Mü l¹i gi¶m chØ cßn 14% vµ 4%. Lîi
nhuËn cña h·ng Intel, Microsoft ®¹t møc 24% doanh thu kÐo dµi trong khi c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng chØ ®¹t ë møc trªn 10%.
Xu híng thø ba lµ xu híng toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ph¸t
triÓn nhanh chãng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn vµ nh÷ng ®Æc
trng chñ yÕu trªn m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ
c¨n cø ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ cã lîi thÕ c¹nh tranh cao. §¬ng nhiªn, viÖc
ph¸t triÓn kinh tÕ nµy ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ biÖn chøng víi ®éc lËp tù chñ.
§éc lËp tù chñ trong m« h×nh kinh tÕ theo híng héi nhËp quèc tÕ chÊp nhËn sù
phô thuéc lÉn nhau trªn c¬ së cïng cã lîi trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia. Sù
phô thuéc nµy diÔn ra trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc tõ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t
triÓn,… vÝ dô nh trong Liªn minh Ch©u ¢u, hiÖn ®· cã ®ång tiÒn chung, c¸c quèc
9
gia thµnh viªn ph¶i b¶o ®¶m duy tr× mét møc th©m hôt ng©n s¸ch vµ l¹m ph¸t
chung. Trong m« h×nh kinh tÕ nµy c¸c quèc gia tuy vÉn cã quyÒn tù chñ, quyÒn
tù chän c¸c ngµnh kinh tÕ cã lîi cho m×nh. Thùc tÕ cho thÊy ngay c¸c quèc gia cã
nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng kh¸ ph¸t triÓn nh NhËt B¶n mµ vÉn phô thuéc
bªn ngoµi mét c¸ch ®¸ng sî. NhËt ph¶i nhËp 100% dÇu má ®Ó cã ngµnh ho¸ dÇu
vµ n¨ng lîng ®iÖn, nhËp khÈu phÇn quÆng s¾t ®Ó cã ngµnh luyÖn kim, nhËp khÈu
phÇn lín b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ ®Ó cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o,… NÕu cã
chiÕn tranh x¶y ra, c¸c ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy chØ bÞ ngõng trÖ mét thêi gian
ng¾n th«i th× c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sÏ hoµn toµn bÞ tª liÖt vµ nÒn kinh tÕ NhËt
khã tr¸nh khái tæn thÊt. NÕu sî sù phô thuéc nµy, níc NhËt sÏ kh«ng thÓ ph¸t
triÓn ®îc. Nhng bï l¹i, NhËt l¹i xuÊt khÈu « t«, hµng ®iÖn tö vµ nh÷ng lo¹i hµng
chÊt lîng cao kh¸c buéc c¸c quèc gia kh¸c ph¶i lÖ thuéc vµo NhËt nh÷ng mÆt
hµng nay. ChÝnh mèi quan hÖ lÖ thuéc lÉn nhau lµm cho kinh tÕ NhËt cã thÓ ®øng
v÷ng ngay c¶ trong cuéc khñng ho¶ng dÇu löa nh÷ng n¨m 70.
Song còng cÇn ph¶i nãi r»ng trong qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ cÇn ph¶i
tr¸nh sù lÖ thuéc qu¸ nhiÒu vµo c¸c níc. §©y lµ mét vÊn ®Ò ®· x¶y ra víi mét sè
níc, nhÊt lµ c¸c níc kÐm ph¸t triÓn. Do tr×nh ®é khoa häc, nÒn s¶n xuÊt níc nµy
cßn chËm ph¸t triÓn nªn ®· bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo t b¶n níc ngoµi kÓ c¶ vÒ
kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ.
V× vËy cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
cÇn ph¶i ph¸t huy tÝnh ®éc lËp tù chñ, ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ, ph¶i lÊy
néi lùc cña nÒn kinh tÕ lµm yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cßn
nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi chØ lµ quan träng.
2.4 Nh÷ng lîi Ých, h¹n chÕ cña viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ:
Nh chóng ta ®· ph©n tÝch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch
quan, nã cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia.
Héi nhËp kinh tÕ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ x· héi ho¸ c¸c lùc lîng s¶n xuÊt, ®em
l¹i sù t¨ng trëng kinh tÕ cao. Nã lµm t¨ng nhanh tæng s¶n lîng thÕ giíi: ngµy nay
tæng s¶n phÈn thÓ giíi íc tÝnh kho¶ng 30.000 tû óD gÊp kho¶ng 23 lÇn tæng s¶n
phÈm thÕ giíi vµo nh÷ng n¨m tríc ®©y. Theo ®ã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
toµn cÇu còng cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n. NÕu nh÷ng n¨m 60, n«ng l©m thñy s¶n
chiÕm 10,4% , c«ng nghiÖp chiÕm 28,1% vµ dÞch vô chiÕm 50,4% th× cho tíi nay
c¬ cÊu t¬ng øng lµ 4,4%; 21,4% vµ 62,4%. Bªn c¹nh ®ã sù liªn kÕt thÞ trêng thÕ
giíi thµnh mét hÖ thèng h÷u c¬ ngµy cµng t¨ng víi tèc ®é t¨ng trëng cao h¬n
nhiÒu tèc ®é t¨ng trëng s¶n xuÊt. HÖ thèng th«ng tin toµn cÇu ph¸t triÓn nhanh
chãng kÕt nèi c¸c vïng ®Þa lý trªn tr¸i ®Êt vµo mét hÖt hèng gãp phÇn t¸c ®éng
cã hiÖu qu¶ vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. MÆt kh¸c, toµn cÇu ho¸ thóc ®Èy qu¸
tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i; lµm lµm hoÆc huû bá c¸c hµng rµo th¬ng m¹i lµm cho
hµng ho¸ cña mçi níc cã thÞ trêng tiªu thô quèc tÕ réng h¬n do ®ã kÝch thÝch s¶n
10
xuÊt ph¸t triÓn. Nhê ®ã thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, theo híng chuyªn
m«n ho¸ lµm cho nguån lùc ë mçi níc vµ trªn thÕ giíi ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n.
Tù do ho¸ th¬ng m¹i ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng c¶i
c¸ch s©u réng ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph¸t huy lîi thÕ
cña m×nh vµ h¹n chÕ nh÷ng rñi ro trong cuéc c¹nh tranh quèc tÕ.
Tuy vËy, tù do ho¸ th¬ng m¹i kh«ng ®a l¹i nh÷ng kÕt qña nh nhau ®èi víi
c¸c níc lín. Nh×n chung c¸c níc ph¸t triÓn cã lîi thÕ lµ nÒn kinh tÕ hä ®· ph¸t
triÓn cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín. MÆt kh¸c, héi nhËp kinh tÕ lµm gia t¨ng c¸c
luång chuyÓn giao vèn vµ c«ng nghÖ. Nã cñng cè vµ t¨ng cêng c¸c thÓ chÕ quèc
tÕ, thóc ®Èy sù xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a c¸c d©n téc. Bªn c¹nh ®ã ta còng kh«ng thÓ
kh«ng nãi ®Õn mÆt tr¸i cña viÖc héi nhËp kinh tÕ g©y ra. Song song víi viÖc héi
nhËp kinh tÕ th× kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo gi÷a c¸c níc ngµy cµng t¨ng. C¸c mèi
lîi thu ®îc tõ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®îc ph©n phèi kh«ng ®Òu vµ kh«ng c«ng b»ng.
C¸c quèc gia ph¸t triÓn cã lîi thÕ thêng thu lîi nhiÒu trong kinh tÕ. Sù bÊt b×nh
®¼ng ngµy cµng t¨ng. D©n sè ë mét sè n¬i cßn cã møc sèng thÊp h¬n tríc. Toµn
thÕ giíi hiÖn nay vÉn cßn h¬n 1 tû ngêi nghÌo. C¸c níc ph¸t triÓn víi 1/5 d©n sè
thÕ giíi chiÕm 86% GDP toµn cÇu, 4/5 thÞ trêng xuÊt khÈu, 1/3 vèn ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi trong khi ®ã c¸c níc nghÌo nhÊt víi 1/5 d©n sè thÕ giíi chØ t¹o ra ®îc
1% GDP thÕ giíi. MÆt kh¸c, héi nhËp kinh tÕ cßn t¹o nªn sù th¸ch thøc míi ®èi
víi nÒn ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia, lµm xãi mßn quyÒn lùc Nhµ níc, d©n téc.
Chñ quyÒn quèc gia bÞ h¹n chÕ mét c¸ch t¬ng ®èi, tÝnh ®éc lËp cña c¸c quèc gia
bÞ gi¶m dÇn,… Héi nhËp cßn lµm cho nhiÒu ho¹t ®éng vµ ®êi sèng cña con ng êi
trë nªn kÐm an toµn, tõ an toµn kinh tÕ, tµi chÝnh, v¨n ho¸, x· héi, m«i trêng ®Õn
an toµn chÝnh trÞ. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng ¸ 1997 - 1998 ®· ¶nh hëng
nghiªm träng, kÐo dµi vµ toµn diÖn ®Õn c¸c níc nµy. L¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp gia
t¨ng, nÒn s¶n xuÊt ph¶i c¬ cÊu l¹i, tÖ n¹n x· héi ngµy cµng trµn lan: nghiÖn hót,
m¹i d©m… Tuy trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ta ®· tiÕp thu ® îc nhiÒu tinh hoa
v¨n ho¸ trªn thÕ giíi song còng chÝnh trong qu¸ tr×nh th©m nhËp v¨n ho¸ ngµy
cµng lµm cho nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ riªng, truyÒn thèng cña mçi níc bÞ xãi mßn,
huû ho¹i, bëi vËy vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra lµ héi nhËp nhng kh«ng ®Ó hoµ tan, kh«ng ®Ó
®¸nh mÊt ®i b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
Tuy còng cã nhiÒu h¹n chÕ song ta còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng trong
qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ th× thµnh tùu lµ chñ yÕu, mÆt h¹n chÕ chØ lµ mét phÇn nhá.
2.5 VÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ ë ViÖt Nam:
2.5.1 §êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp:
ViÖt Nam ta hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, chóng
ta ®· vµ ®ang tham gia c¸c tæ chøc, c¸c hiÖp héi trªn thÕ giíi. Chóng ta ®· ®Ò ra
quan ®iÓm: “ViÖt Nam kh«ng nh÷ng lµ b¹n mµ cßn lµ ®èi t¸c cña tÊt c¶ c¸c níc
trªn thÕ giíi”. Quan ®iÓm ®ã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng thµnh tùu mµ níc ta ®¹t ®îc
11
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®ång thêi còng tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh kinh tÕ
cña níc ta. Nh©n tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, b¶o ®¶m thµnh c«ng cho viÖc héi nhËp
kinh tÕ ë níc ta ®ã lµ gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy tinh thÇn ®éc lËp tù chñ. §¶ng ta quan
niÖm ®éc lËp tù chñ kh«ng ph¶i lµ biÖt lËp, kh«ng ph¶i lµ ®ãng kÝn. Trong ho¹t
®éng ®èi ngo¹i cÇn ph¶i cã t duy ®éc lËp, biÖn chøng biÕt tiÕp thu kinh nghiÖm
cña c¸c d©n téc, øng dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña ®Êt níc vµ tù quyÕt
®Þnh chñ tr¬ng, hµnh ®éng cña m×nh. ChÝnh sù ®¸nh gi¸, dù b¸o chÝnh x¸c chiÒu
híng ph¸t triÓn cña thÕ giíi ®Ó cã chÝnh s¸ch kÞp thêi ®· gãp phÇn lµm nªn th¾ng
lîi cña c«ng t¸c ®èi ngo¹i. Ngµy nay trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn m¹nh
mÏ víi t¸c ®éng c¶ hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc, chóng ta cÇn ph¶i gi÷ v÷ng ®éc
lËp tù chñ, gi÷ v÷ng b¶n s¾c d©n téc th× míi cã thÓ vît qua thö th¸ch, giµnh lÊy
thêi c¬, tranh thñ møc cao nhÊt mÆt tÝch cùc cña héi nhËp kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn
®a ®Êt níc tiÕn kÞp víi sù ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi. Do vËy ®éc lËp tù
chñ lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn ®êng lèi ®èi ngo¹i réng më, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸.
Nªn §¹i héi IX cña §¶ng kh«ng nh÷ng vÉn tiÕp tôc x¸c ®Þnh ViÖt Nam lµ b¹n mµ
cßn bæ sung ViÖt Nam s½n sµng lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c níc trong céng ®ång
quèc tÕ vµ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ.
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu b¶o vÖ chñ quyÒn d©n téc, chñ ®éng héi nhËp quèc
tÕ vµ khu vùc trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i ViÖt Nam s½n sµng g¸c l¹i qu¸ khø, híng
tíi t¬ng lai, thiÕt lËp quan hÖ b×nh thêng víi c¸c níc trªn nguyªn t¾c t«n träng
®éc lËp chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc
néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, v× sù nghiÖp ph¸t triÓn cña mçi níc. HiÖn
nay ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ®èi ngo¹i víi 168 níc trªn thÕ giíi, quan hÖ víi gÇn
500 tæ chøc phi chÝnh phñ níc ngoµi trong ®ã cã 380 tæ chøc cã dù ¸n ho¹t ®éng
ë ViÖt Nam. §¶ng vµ nhµ níc ta ®· ®Ò ra mét sè quan ®iÓm, ®êng lèi trong qu¸
tr×nh héi nhËp :
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, trong qu¸ tr×nh héi
nhËp cÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng vµ nguån lùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña
toµn x· héi, trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o.
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh, võa cã
nhiÒu c¬ héi, võa kh«ng Ýt th¸ch thøc, do ®ã cÇn tØnh t¸o, kh«n khÐo vµ linh ho¹t
trong viÖc xö lý hai mÆt cña héi nhËp, tuú theo ®èi tîng, võa ®Ò phßng t tëng tr×
trÖ, thô ®éng, võa ph¶i chèng t tëng gi¶n ®¬n, n«n nãng.
NhËn thøc ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ níc ta, tõ ®ã §¶ng vµ Nhµ níc ta
®Ò ra kÕ ho¹ch vµ lé tr×nh hîp lý, võa phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt n íc,
võa ®¸p øng c¸c quy ®Þnh cña tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ níc ta tham gia; tranh
thñ nh÷ng u ®·i dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c níc cã nÒn kinh tÕ
chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ trêng.
KÕt hîp chÆt chÏ qu¸ tr×nh Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi yªu cÇu gi÷ v÷ng
an ninh, quèc phßng, th«ng qua héi nhËp ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh tæng hîp cña
12
quèc gia, nh»m cñng cè chñ quyÒn vµ an ninh ®Êt níc, c¶nh gi¸c víi nh÷ng mu
toan th«ng qua héi nhËp ®Ó thùc hiÖn ý ®å “diÔn biÕn hoµ b×nh” ®èi víi níc ta.
Tõ môc tiªu vµ quan ®iÓm chØ ®¹o qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ,
nhiÖm vô cô thÓ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ :
Ph¶i tiÕn hµnh réng r·i c«ng t¸c t t¬ng, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch trong c¸c
tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn ®oµn thÓ, trong c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp
nh©n d©n ®Ó ®¹t ®îc nhËn thøc vµ hµnh ®éng thèng nhÊt vµ nhÊt qu¸n vÒ Héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Ph¶i c¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña §¹i héi IX, chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ –
x· héi 2001 – 2010, còng nh c¸c quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ níc ta tham gia, x©y dùng chiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp mµ mét lé tr×nh cô thÓ ®Ó
c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh nghiÖp khÈn tr¬ng s¾p xÕp l¹i vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b¶o ®¶m cho héi
nhËp cã kÕt qu¶.
2.5.2. C¸c bíc tham gia héi nhËp cña ViÖt Nam :
Tõ ngµy 25 th¸ng 7 n¨m 1995, ta ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña
ASEAN vµ tõ ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 1996 b¾t ®Çu thi hµnh nghÜa vô thµnh viªn
cña ASEAN b»ng c¸ch chÝnh thøc tham gia vµo Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN
(AFTA) vµ HiÖp ®Þnh vÒ thuÕ quan u ®·i cã hiÖu lùc chung cña ASEAN
(AFTA/CEPT). Tham gia vµo ASEAN, ta ®· trë thµnh thµnh viªn cña mét tæ chøc
khu vùc gåm 10 níc thµnh viªn cã diÖn tÝch 4,5 triÖu km 2 víi d©n sè kho¶ng 500
triÖu ngêi víi tæng s¶n phÈm quèc gia kho¶ng 737 tû USD vµ tæng bu«n b¸n th¬ng m¹i kho¶ng 720 tû USD. B»ng viÖc tham gia vµo AFTA/CEPT, ViÖt Nam sÏ
ph¶i tu©n thñ vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh, cam kÕt c¬ b¶n vµ b¾t buéc cña
HiÖp ®Þnh nhng vÉn ph¶i t×m nh÷ng c¸ch vËn dông phï hîp c¸c quy ®Þnh cã tÝnh
linh ho¹t cña HiÖp ®Þnh ®Ó võa b¶o hé mét c¸ch hîp lý, ®ång thêi n©ng dÇn kh¶
n¨ng s¶n xuÊt còng nh c¹nh tranh cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt táng níc nh»m gi¶m
tèi ®a nh÷ng bÊt lîi cña ta khi thùc hiÖn c¸c bíc tham gia vµo AFTA/CEPT.
Ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 1996, ta ®· göi ®¬n xin gia nhËp DiÔn ®µn hîp t¸c
kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng (APEC) vµ th¸ng 11 n¨m 1998 ®· trë thµnh
thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy, mét tæ chøc hiÖn cã 21 thµnh viªn, trong
®ã bao gåm c¶ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ang ph¸t triÓn vµ chuyÓn ®æi (tõ kinh
tÕ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ trêng). Môc tiªu cña APEC còng lµ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh thóc ®Èy më cöa vµ thuËn lîi ho¸ th¬ng m¹i,
®Çu t, hîp t¸c kinh tÕ – kü thËut theo c¸c nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, tù
nguyÖn, c«ng khai vµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c níc thµnh viªn còng nh
c¸c ®èi t¸c kh«ng lµ thµnh viªn. C¸c cam kÕt mang tÝnh tù nguyÖn nhng viÖc thùc
hiÖn lµ b¾t buéc, do tuyªn bè ë cÊp cao vµ hµng n¨m ®îc ®a ra kiÓm ®iÓm. C¸c
13
vÊn ®Ò chÝnh trÞ, tuy ®îc quan t©m nhng thêng ®îc bµn mét c¸ch kh«ng chÝnh
thøc.
2.5.3. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc :
Nh÷ng kÕt qu¶ cña c«ng cuéc ®æi míi ®¹t ®îc trong 10 n¨m qua cã thÓ nãi
lµ cha tõng cã trong lÞch sö ViÖt Nam. ë phÇn trªn còng ®· nãi ®Õn mét phÇn nµo
®ã thµnh tùu mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p ®îc ¸p dông trong
c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ, phÇn nµy muèn tËp trung ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ cña
c«ng cuéc ®æi míi trªn ba lÜnh vùc : tèc ®é t¨ng trëng, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ
vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi.
Tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn møc t¨ng trëng cao.
Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) trong thêi kú 1991 – 2000 ®· t¨ng b×nh
qu©n hµng n¨m lµ 7,4%, theo ®ã tæng gi¸ trÞ GDP ®¹t gÊp ®«i n¨m 1990. GDP
theo ®Çu ngêi t¨ng 1,8 lÇn.
N«ng nghiÖp ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kh¸ vµ toµn diÖn trªn nhiÒu lÜnh vùc.
Gi¸ trÞ s¶n lîng toµn ngµnh t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 5,6%. Trong ®ã n«ng
nghiÖp t¨ng 5,4%, thuû s¶n t¨ng 9,1%, l©m nghiÖp t¨ng 2,1%.
Næi bËt nhÊt lµ s¶n lîng l¬ng thùc t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m 1,1, triÖu tÊn.
S¶n lîng l¬ng thùc n¨m 2000 ®¹t 34 triÖu tÊn, ®a møc l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu
ngêi tõ 294,9 kg n¨m 1990 lªn trªn 436 kg n¨m 2000. ViÖt Nam tõ níc nhËp khÈu l¬ng thùc hµng n¨m, trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o thø hai thÕ giíi.
S¶n lîng cña mét sè c©y c«ng nghiÖp trong thêi kú 1999 – 2000 ®· t¨ng
kh¸ cao : cµ phª t¨ng 4,7 lÇn, cao su 4,5 lÇn, chÌ t¨ng 2 lÇn, mÝa t¨ng 3 lÇn, b«ng
t¨ng 9,7 lÇn.
S¶n lîng thuû s¶n t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m lµ 8,85%. Gi¸ trÞ s¶n lîng
c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n trong 10 n¨m qua lµ kho¶ng 12,8 – 13% n¨m.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸ vµ ®· chiÕm tíi 60,6%
gi¸ trÞ toµn ngµnh c«ng nghiÖp n¨m 1999.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ .TÝnh ®Õn quÝ I
n¨m 1999 ®· cã 2624 dù ¸n ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t víi tæng vèn ®¨ng kÝ lµ 35,8
tØ USD ,nÕu tÝnh c¶ vèn bæ xung lµ 40,3 tØ USD .
C¬ cÊu kinh tÕ ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc .TØ träng trong n«ng,
l©m,ng nghiÖp trong GDP ®· gi¶m tõ 38,7% n¨m 1990 xuèng cßn 25,4%
n¨m 1999; c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®· t¨ng tõ 22,6% lªn 34,9%; dÞch vô tõ
35,7% lªn 40,1%. C¸c nghµnh dÞch vô ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ nghµnh bu
chÝnh viÔn th«ng , du lÞch ….. ®· n©ng ®îc tØ träng lªn trªn 40% GDP. §ång
thêi c¬ cÊu vïng kinh tÕ ®· thay ®ái theo híng tËp trung ph¸t triÓn 3 vïng
träng ®iÓm : TP Hå ChÝ Minh – Vòng Tµu ,Hµ Néi-H¶i Phßng-Qu¶ng
Ninh, §µ N½ng-Qu¶ng Ng·i ,®ång thêi ®· dµnh sù quan t©m cÇn thiÕt tíi
14
nh÷ng vïng miÒn nói ,vïng s©u ,vïng xa . §ång thêi víi sù t¨ng trëng vÒ
kinh tÕ møc sèng cña d©n c c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ ®Òu ®îc c¶i thiÖn râ
rÖt: GDP theo ®Çu ngêi trong 10 n¨m qua ®· t¨ng 1,8 lÇn , thu nhËp b×nh
qu©n mét ngêi mét th¸ng ®· t¨ng 3,2 lÇn .Sè häc sinh ®i häc ë c¸c cÊp kh¸c
nhau tõ tiÓu häc ®Õn ®¹i häc ®· t¨ng kho¶ng 2,3-4,3 lÇn .ChØ sè HDI n©ng
lªn tõ thø 122/174 níc n¨m 1995 lªn 110/174 níc n¨m 1999. C«ng t¸c ch¨m
sãc søc khoÎ cña nh©n d©n ®· cã nhiÒu tiÕn bé .N¨m 1990tØ lÖ trÎ díi 5 tuæi
bÞ suy dinh dìng lµ 50%,tØ lÖ chÕt cña trÎ d¬i 1 tuæi lµ 46%,díi 5 tuái lµ
69,5%,tuæi thä trung b×nh lµ 64 th× tíi n¨m 1998 c¸c chØ tiªu t¬ng øng trªn
®· gi¶m xuèng cßn 38,9%, 39%, 48,5%, 68 tuæi . Sè hé ®ãi nghÌo ®· gi¶m râ
rÖt tõ 30% n¨m 1992 xuèng cßn 10,6% n¨m 2000. §Õn cuèi n¨m 1998 c¶ níc cã 15 tØnh thµnh phè cã tØ lÖ hé ®ãi nghÌo díi 10%.
Thùc
hiÖn so víi dù kiÕn kÕ ho¹ch thêi k× 1996-2000
ChØ tiªu chñ yÕu
Dù
kiÕn
§¹t
TØ
lÖ
(%)
Tèc ®ä t¨ng s¶n lîng n«ng nghiÖp ( %/ n¨m )
4,5-5
5,1-5,2 104
S¶n lîng l¬ng thùc (qui thãc )n¨m 1999( TriÖu tÊn)
30-32
33
106
Tèc ®é t¨ng GDP (%/ n¨m )
9-10
6,8
70
Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp
14-15
12
85
Tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu ( Tir USD)
58-60
50
86
Vèn ®Çu t níc ngoµi (TØ USD)
13-15
11
80
Vèn ODA( TØ USD)
7-8
5
70
Kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam trong n¨m 2000
3,5-4
2
51
TriÖu lît ngêi
Tuy vËy bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu mµ ta ®· ®¹t ®îc ,chóng ta còng cßn mét sè
h¹n chÕ . ChÝnh trong qu¸ tr×nh më réng thÞ trêng xuÊt khÈu ,n©ng cao søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸ ®· lµm cho sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng râ nÐt .Nh÷ng
ngêi cã kh¶ n¨ng bu«n b¸n , cã ®Çu ãc kinh doanh th× giµu lªn nhanh chãng cßn
nhng ngêi kh«ng biÕt c¸ch bu«n b¸n th× bÞ ph¸ s¶n . Hè ng¨n c¸ch giµu nghÌo
ngµy cµng s©u . §êi sèng cña ngêi d©n tuy ®· ®îc c¶i thiÖn song sù ph©n bè nµy
15
l¹i kh«ng ®Òu . ëthµnh thÞ th× hÇu hÕt møc sèng cña ngêi d©n lµ cao trong khi ®ã
ë n«ng th«n mét sè n¬i ngêi d©n cßn nghÌo khæ , chØ tÝnh riªng trong thêi kú tõ
n¨m 1993-1998 sè lîng ngêi ngÌo ®ãi chiÕm 58% §i kÌm víi hiÖn tîng ®ãi ngÌo
lµ sù bÊt b×nh ®¼ng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc :V¨n ho¸ - Kinh tÕ – ChÝnh trÞ – T
tëng…
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi c¸c níc trªn thÕ giíi cßn dÉn ®Õn viÖc
gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi : Ma tuý ,nghiÖn hót…
Tuy cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nh vËy nhng còng cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng mÆt tÝch
cùc lµ chñ yÕu ,mÆt tiªu cùc chØ lµ phÇn nhá . Vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®·
mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho qu¸ tr×nh ph¸t tiÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam .
2.5.4.Mét sè nhËn ®Þnh vµ ®Ò xuÊt
Dùa vµo kÕt qu¶ ë phÇn trªn vµ bèi c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay cïng víi
xu híng ph¸t triÓn cña ®Êt níc, khu vùc vµ toµn cÇu, mét sè nhËn ®Þnh vµ ®Ò xuÊt
cã thÓ ®îc ®a ra trong bµi viÕt nµy nh sau :
Thø nhÊt, kÓ tõ khi b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi, ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh
nh÷ng bíc dµi trªn con ®êng më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ. Du héi nhËp quèc tÕ ë
cÊp ®é nµo còng mang l¹i lîi Ých cho ViÖt Nam vµ lîi Ých ®ã cµng lín khi møc ®é
héi nhËp cµng cao. VÊn ®Ò ViÖt Nam ph¶i chñ ®éng vµ tÝch cùc chuÈn bÞ c¸c ®iÒu
kiÖn héi nhËp, ®ång thêi lùa chän ®óng gi¶i ph¸p vµ bíc ®i trong qu¸ tr×nh nµy.
Thø hai, héi nhËp vµo khu vùc AFTA cã t¸c dông nhá bÐ ®èi víi níc ta kÓ
c¶ trong vÊn ®Ò gi¶m nghÌo ®ãi vµ bÊt b×nh ®¼ng. V× vËy ®Ó ®Èy nhanh vµ bÒn
v÷ng tèc ®é gi¶m nghÌo vµ bÊt b×nh ®¼ng th× ViÖt Nam ph¶i kÕt hîp gi÷a héi
nhËp vµo khu vùc AFTA víi héi nhËp vµo APEC vµ WTO.
Thø ba, héi nhËp kinh tÕ g¾n víi nghÌo ®ãi vµ bÊt b×nh ®¼ng. Díi t¸c ®éng
cña c¶i c¸ch vµ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ
ph©n ho¸ trong x· héi. §Ó ®¶m b¶o môc tiªu gi¶m nghÌo vµ c«ng b»ng x· héi,
Nhµ níc ph¶i cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, u tiªn ®Çu t cho c¸c ngµnh sö dông
nhiÒu lao ®éng, mét sè ngµnh dÞch vô, ngµnh phi n«ng nghiÖp …, ®ång thêi n©ng
cao tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó hä cã thÓ lµm viÖc ë c¸c khu vùc nµy. MÆt kh¸c ph¶i
®Çu t kü thuËt, c¸c dÞch vô n«ng nghiÖp, chuyªn m«n… cho khu vùc n«ng
nghiÖp, n«ng th«n ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña khu vùc cã sè ngêi nghÌo
®«ng ®óc nµy.
Thø t, Nhµ níc cã h×nh thøc b¶o trî x· héi ®iÒu chØnh phï hîp víi thÞ trêng lao ®éng trong ®iÒu kiÖn nÒn ninh tÓ më vµ héi nhËp quèc tÕ. Héi nhËp quèc
tÕ sÏ t¹o ra kÎ th¾ng, ngêi thua vµ ngêi nghÌo sÏ chÞu nhiÒu thua thiÖt nhÊt. §Ó
gióp ®ì ngêi bÞ rñi ro khi míi tham gia héi nhËp, ®ång thêi x©y dùng mét nÒn
t¶ng v÷ng ch¾c cho c¸c hé gia ®×nh - ®Æc biÖt lµ ngêi nghÌo - c¶m thÊy tho¶i m¸i
16
chÊp nhËn c¸c rñi ro tríc m¾t cã thÓ x¶y ®Õn do héi nhËp, Nhµ níc ph¶i thùc hiÖn
tèt viÖc ph©n phèi l¹i, th«ng qua chÝnh s¸ch thuÕ, trî cÊp lµm gi¶m sù bÊt b×nh
®¼ng trong x· héi.
§ång thêi ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu h×nh thøc së
höutong ®ã kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o -lµ lùc lîng vËt chÊt quan träng
vµ lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ . T¹o lËp ®ång
bé c¸c yÕu tè cña thÞ trêng , ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lÝ cña Nhµ níc
.,ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ trêng :Vèn,tiÒn tÖ, chøng kho¸n ,…………
§i kÌm theo ®ã lµ ®ái míi chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh,tiÒn
tÖ . Thùc hiÖn c«ng t¸c c«ng b»ng, hiÖu qu¶ trong chÝnh s¸ch ph©n phèi b¶o ®¶m
sù ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh cña thÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ .TiÕp tôc c¶i c¸ch
hÖ thèng thuÕ phï hîp víi t×nh h×nh ®Êt níc vµ cam kÕt quèc tÕ .tiÕp tôc c¬ cÊu
l¹i ng©n s¸ch Nhµ níc ,t¨ng dÇn tÝch luü cho ®Çu t ph¸t triÓn, tinh gi¶n biªn chÕ
bé m¸y Nhµ níc .Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Sö
dông linh ho¹t cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh tØ gi¸ ,l·i suÊt …..
N©ng dÇn vµ tiÕn tíi thùc hiÖn ®Çy ®ñ tÝnh chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn ViÖt Nam.
Gi¶i quyÕt nî tån ®äng víi c¸c níc trªn thÕ giíi. §ång thêi ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ
®µo t¹o , khoa häc vµ c«ng nghÖ .T¨ng cêng tiÒm lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ
khoa häc vµ c«ng nghÖ .Coi träng ph¸t triÓn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ,c«ng
nghÖ tù ®éng ho¸ .
Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chÝnh mµ theo t«i ®ã lµ nh÷ng gi¶i ph¸p hîp
lÝ ®èi víi viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay .
17
Tµi liÖu tham kh¶o
1. T¹p chÝ Céng s¶n – Sè 33/ Th¸ng 11/N¨m 2002
2. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn
3.T¹p chÝ Nghiªn cøu lÝ luËn –Sè 2/ N¨m 2000
4. T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi- Sè 4/ N¨m 2000
5.T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi- Sè4/N¨m 2001
6.V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng XI
18
- Xem thêm -
.DOC 
18 
75 
61 
