Tài liệu Suy hô hấp

Suy h« hÊp cÊp §¹i c-¬ng   Suy h« hÊp cÊp lµ t×nh tr¹ng hÖ thèng h« hÊp ®ét nhiªn kh«ng b¶o ®¶m ®-îc chøc n¨ng trao ®æi khÝ C¸c bÖnh lÝ g©y suy h« hÊp ¶nh h-ëng tíi mét trong c¸c yÕu tè sau  Trung t©m h« hÊp: Bao gåm c¸c tr-êng hîp suy h« hÊp do dïng qu¸ liÒu thuèc an thÇn, c¸c bÖnh lÝ thÇn kinh c¬  Phæi: bao gåm c¶ ®-êng thë vµ nhu m« phæi  TuÇn hoµn phæi  Lång ngùc vµ c¬ h« hÊp Suy h« hÊp ®-îc x¸c ®Þnh khi   PaO2 < 55 mmHg vµ hoÆc PaCO2 > 50 mmHg Khi PaO2 xuèng d-íi 55 mmHg ®é b·o hoµ oxy m¸u ®éng m¹ch gi¶m rÊt nhanh vµ do ®ã ®e däa g©y tö vong BÖnh sinh häc Qu¸ tr×nh h« hÊp phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè      Th«ng khÝ phÕ nang, b»ng kh«ng khÝ toµn bé trõ cho thÓ tÝch kho¶ng chÕt (VA = VT- DS) ë ng-êi lín b×nh th-êng VA = 2,5 lÝt) TuÇn hoµn cña dßng m¸u trong phæi : Q = 3,5lÝt: tuÇn hoµn nµy phô thuéc vµo cung l-îng tim. Kh¶ n¨ng khuÕch t¸n khÝ qua mµng phÕ nang - mao m¹ch. Ho¹t ®éng cña trung t©m h« hÊp Thµnh ngùc vµ sù ho¹t ®éng cña c¸c c¬ h« hÊp Gi¶m th«ng khÝ    Gi¶m th«ng khÝ ®-îc x¸c ®Þnh b»ng t×nh tr¹ng t¨ng lªn cña PaCO2, do ®ã gi¶m th«ng khÝ xuÊt hiÖn khi th«ng khÝ phÕ nang kh«ng ®¶m b¶o ®-îc chøc n¨ng th¶i trõ CO2 KhÝ m¸u: PaCO2 m¸u t¨ng; PaO2 m¸u gi¶m C¸ch tèt nhÊt ®Ó c¶i thiÖn c¶ toan ho¸ m¸u vµ gi¶m oxy m¸u lµ c¶i thiÖn th«ng khÝ phÕ nang MÊt t-¬ng xøng th«ng khÝ - t-íi m¸u    Sù gi¶m oxy m¸u lµ do th«ng khÝ kh«ng t-¬ng xøng víi t-íi m¸u KhÝ m¸u: PaO2 m¸u gi¶m; PaCO2 m¸u b×nh th-êng hoÆc thËm chÝ gi¶m T×nh tr¹ng gi¶m O2 m¸u cã thÓ ®-îc c¶i thiÖn bëi viÖc t¨ng nång ®é «xy trong khÝ thë vµo (t¨ng FiO2) Shunt phæi   Shunt trong phæi lµ sù mÊt t-¬ng xøng th«ng khÝ - t-íi m¸u nghiªm träng ë nh÷ng vïng cã shunt kh«ng hÒ cã trao ®æi khÝ do vËy P (A - a) O2 t¨ng (hiÖu sè ¸p lùc riªng phÇn «xy phÕ nang so víi ¸p lùc riªng phÇn «xy m¸u ®éng m¹ch) Rèi lo¹n khuÕch t¸n    §iÓn h×nh lµ t×nh tr¹ng bloc phÕ nang - mao m¹ch XÐt nghiÖm: PaO2 gi¶m, PaCO2 vÉn b×nh th-êng v× CO2 khuÕch t¸n nhanh gÊp 20 lÇn O2 qua mµng phÕ nang mao m¹ch Nguyªn nh©n: phï phæi cÊp, ARDS, x¬ phæi, bÖnh tÝch protein phÕ nang TriÖu chøng Khã thë   NhÞp thë: cã thÓ > 25-40 lÇn /phót hoÆc gi¶m <15 lÇn/phót Biªn ®é h« hÊp:   Gi¶m trong viªm phÕ qu¶n phæi, r¾n hæ c¾n, b¹i liÖt, héi chøng Guillain - Barre, chøng porphyri cÊp. T¨ng trong héi chøng ARDS, t¾c m¹ch phæi. Xanh tÝm    §Çu ngãn, khi Hb khö trªn 5g/100ml, SaO2 d-íi 85% DÊu hiÖu xanh tÝm khã ph¸t hiÖn nÕu bÖnh nh©n cã thiÕu m¸u kÌm theo Kh«ng cã xanh tÝm mµ ®á tÝa, v· må h«i nÕu t¨ng PaCO2 nhiÒu nh- trong ®ît cÊp cña bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh Rèi lo¹n tim m¹ch    NhÞp: th-êng nhanh xoang hoÆc cã lo¹n nhÞp nhanh (flutter, rung nhÜ nhanh hoÆc c¬n nhÞp nhanh bé nèi). Rung thÊt th-êng lµ biÓu hiÖn cuèi cïng. HuyÕt ¸p t¨ng hoÆc gi¶m: khi cã huyÕt ¸p gi¶m ph¶I can thiÖp ngay: bãp nãng, ®Æt èng néi khÝ qu¶n, hót ®êm, thë m¸y. Ngõng tim do thiÕu oxy nÆng hoÆc t¨ng PaCO2 qu¸ møc: cÇn cÊp cøu ngay. Cã thÓ phôc håi nhanh nÕu can thiÖp tr-íc 5 phót Rèi lo¹n thÇn kinh vµ ý thøc    N·o tiªu thô 1/5 sè oxy toµn c¬ thÓ. V× vËy n·o chÞu hËu qu¶ sím nhÊt cña t×nh tr¹ng thiÕu oxy vµ t¨ng CO2 m¸u. Rèi lo¹n thÇn kinh: gi·y giôa lÉn lén, mÊt ph¶n x¹ g©n x-¬ng. Rèi lo¹n ý thøc: li b×, lê ®ê, h«n mª Kh¸m phæi   Tuú theo nguyªn nh©n g©y suy h« hÊp mµ kh¸m phæi thÊy c¸c triÖu chøng riªng Suy h« hÊp do bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh hoÆc hen phÕ qu¶n:  Lång ngùc c¨ng, co rót c¸c c¬ h« hÊp  R× rµo phÕ nang 2 bªn gi¶m  Ran rÝt, ng¸y 2 bªn phæi Kh¸m phæi   Tuú theo nguyªn nh©n g©y suy h« hÊp mµ kh¸m phæi thÊy c¸c triÖu chøng riªng Trong suy h« hÊp nguyªn nh©n ngé ®éc, thÇn kinh: nhiÒu ran Èm, ®«i khi thÊy xÑp phæi (ph¶i quan s¸t kÜ lång ngùc)     LiÖt h« hÊp LiÖt c¬ gian s-ên LiÖt c¬ hoµnh LiÖt mµn hÇu: mÊt ph¶n x¹ nuèt vµ ø ®äng ®êm d·i XÐt nghiÖm   Chôp phæi: X¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y suy h« hÊp cÊp. XÐt nghiÖm c¸c khÝ trong m¸u    SaO2 d-íi 85% lµ cã tÝm. PaO2 gi¶m xuèng d-íi 60mm Hg (8kPa) PaCO2: cã thÓ tíi 140 mmHg trong suy h« hÊp cÊp hay h¬n n÷a. PaCO2 t¨ng trong gi¶m th«ng khÝ phÕ nang. ChÈn ®o¸n ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh  L©m sµng:  Thë nhanh > 30 lÇn/phót hoÆc < 15 lÇn/phót  TÝm m«i hoÆc ®Çu chi  Rèi lo¹n ý thøc  KhÝ m¸u: PaO2 < 55 mmHg ChÈn ®o¸n ph©n biÖt     T¨ng th«ng khÝ cã trong toan chuyÓn ho¸, ngé ®éc aspirin, tæn th-¬ng th©n n·o. NhÞp thë Cheyne- Stokes gÆp trong c¸c tr-êng hîp: suy tim, suy thËn, tai biÕn m¹ch n·o kh«ng cã chØ ®Þnh thë m¸y. Xanh tÝm vµ khã thë cã thÓ do trµn dÞch mµng tim g©y Ðp tim, thiÕu vitamin B1 BÖnh n·o do suy h« hÊp cÊp cã thÓ nhÇm víi viªm n·o cã suy h« hÊp cÊp. Sèt rÐt ¸c tÝnh l¹i th-êng cã biÕn chøng phæi lµm bÖnh nÆng thªm