Tài liệu Sự phát triển của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở việt nam

NGAÂN HAØNG NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAM BOÄ GIAÙO DUÏC ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NGAÂN HAØNG TP.HOÀ CHÍ MINH ------------- TIEÅU LUAÄN MOÂN KINH TEÁ CHÍNH TRÒ Ñeà taøi: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM Giaûng vieân höôùng daãn: LEÂ HUØNG Sinh vieân thöïc hieän: NGUYEÃN LEÂ MAI ANH Lôùp: Cao ñaúng 19E1 Tp Hoà Chí Minh, thaùng 03 naêm 2005 LÔØI GIÔÙI THIEÄU Hieän nay vieäc chuyeån töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung, quan lieâu, bao caáp sang neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa laø moät nhieäm vuï trung taâm cuûa caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa trong lónh vöïc kinh teá. Ñaây laø moät vaán ñeà khoâng ñôn giaûn ñoøi hoûi phaûi nghieân cöùu ñeå giaûi quyeát moät caùch saùng taïo haøng loaït vaán ñeà. Tuy nhieân trong thôøi ñaïi cuûa thoâng tin hieän ñaïi vaø khoa hoïc_ kó thuaät tieân tieán, moãi nöôùc coù theå ruùt ngaén quaù trình thöïc hieän vieäc chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá, giaûm bôùt ñeán möùc thaáp nhaát caùi giaù phaûi traû trong quaù trình chuyeån ñoåi ñaày khoù khaên aáy baèng caùch hoïc taäp caùch laøm cuûa caùc nöôùc khaùc ñeå giaûi quyeát töøng böôùc vaán ñeà trong ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc mình, saùng taïo caùch laøm coù hieäu quaû nhaát. ÔÛ haàu heát caùc quoác gia naøy, nhöõng thieáu soùt cuûa cuûa chính saùch kinh teá mang moät soá ñaëc ñieåm cuûa kinh teá keá hoïach hoùa trong quaù khöù ngaøy caøng trôû neân roõ raøng. Vieäc keá hoïach hoùa caùc qui trình kinh teá ñaõ bò lung lay hoøan toøan. Nhöõng aûnh höôûng nghieâm troïng baét nguoàn töø söï meùo moù cuûa giaù caû daãn tôùi vieäc phaân boå khoâng hôïp lyù caùc nhaân toá saûn xuaát ñaõ ñöôïc ñöa ra aùnh saùng. Ngöôøi ta khoâng theå boû qua söï yeáu keùm , sa suùt vaø thieáu naêng löïc quaûn lyù Nhaø Nöôùc. Töø ñoù daãn ñeán söï gia taêng khoaûng caùch giöõa ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo. Khoâng coøn ai nghi ngôø veà söï thaát baïi cuûa heä thoáng kinh teá keá hoïach hoùa taäp trung. Taát caû nhöõng ñieàu treân ñaõ buoäc caùc quoác gia ñang phaùt trieån phaûi gia taêng moät caùch ñaùng keå caùc noã löïc tìm kieám moät khaùi nieäm kinh teá môùi khoâng coù nhöõng taùc duïng phuï tieâu cöïc cuûa caû hai hình thaùi treân. Do vaäy ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi quan taâm tôùi moâ hình kinh teá xaõ hoäi chuû nghóa. Ñeå coù theå bieát ñöôïc xu höôùng phaùt trieån kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa, bieát ñöôïc nhöõng haïn cheá vaø phöông höôùng giaûi quyeát nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam . Em choïn ñeà taøi “Söï phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû Vieät Nam “  Hieåu theá naøo laø kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa: Kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa laø vieäc söû duïng kinh teá thò tröôøng ñeå thöïc hieän muïc tieâu cuûa chuû nghóaaõ hoäi. Ñaây laø quaù trình phaûi giaûi quyeát ñoàng thôøi hai vaán ñeà vöøa phaùt trieån kinh teá thò tröôøng,vöøa phaûi giaûi quyeát nhöõng muïc tieâu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi. Vieäc giaûi quyeát hai vaán ñeà naøy phaûi gaén boù chaët cheõ vôùi nhau ngay töø ñaàu vaø suoát trong quaù trình phaùt trieån cuûa noù,chính ñieàu naøy laø ñieåm phaân bieät giöõa kinh teá thò tröôøng döôùi chuû nghóa tö baûn vôùi kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa,ôû ñaây coù hai vaán ñeà caàn quaùn trieät : Moät laø: Kinh teá thò tröôøng söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá naøy trong quaù trình höôùng tôùi xaõ hoäi vaên minh hôn,nhöng vaãn phaûi tuaân thuû nhöõng nguyeân taéc toå chöùc cô baûn cuûa kieåu kinh teá thò tröôøng naøo,coù nghóa laø :  Phaûi toân troïng caùc quan heä haøng hoaù tieàn teä,quan heä cung- caàu trong neàn kinh teá.  Phaûi ñöôïc vaän ñoäng trong moâi tröôøng töï do caïnh tranh.  Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa noù laø lôïi nhuaän.  Noù laø coâng ngheä öu vieät nhaát ñeå phaùt trieån kinh teá,nhöng cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khuyeát taät voán coù, vì vaäy phaûi coù söï can thieäp cuûa Nhaø Nöôùc . Hai laø : veà ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Ñònh höôùng tôùi xaõ hoäi chuû nhóa laø moät taát yeáu khaùch quan cuûa loaøi ngöôøi vaø muïc tieâu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi laø höôùng tôùi söï phoàn thònh , bình ñaúng vaø vaên minh , trong ñoù vaán ñeà bình ñaúng laø then choát nhaát . Vì vaäy , phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa laø quaù trìng söû duïng kinh teá thò tröôøng höo81ng vaøo vieäc phuïc vuï moät xaõ hoäi phoàn thònh , bình ñaúng vaø vaên minh , trong ñoù Nhaø Nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng laø nhaân toá quyeát ñònh cho ñònh höôùng ñoù .  Muïc ñích nghieân cöùu neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa: Nghieân cöùu neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa moät caùch roõ raøng ñeå coù theå aùp duïng thöïc tieãn vaøo Vieät Nam , giuùp Vieät Nam xoùa boû neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung , quan lieâu , bao caáp chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa . ÔÛ Trung Quoác tröôùc ñaây trong ñaïi hoäi Ñaûng coäng saûn Trung Quoác laàn XIV ñaõ neâu roõ muïc tieâu caûi caùch cô cheá thò tröôøng cuûa Trung Quoác laø xaây döïng cô cheá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa . Hieän nay Trung Quoác ôû trong thôùi kyø quan troïng laø töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Söï chuyeån bieán naøy mang yù nghóa böôùc ngoaët trong lòch söû phaùt trieån cuûa chuû nghóa xaõ hoäi . Tröôùc ñaây noùi ñeán chuû nghóa xaõ hoäi veà cô cheá kinh teá laø noùi ñeán thöïc hieän kinh teá keá hoaïch hoùa . Chuùng ta ñaõ thöïc hieän maáy chuïc naêm kinh teá keá hoaïch hoùa , ñaõ ñaït ñöôïc khoâng ít thaønh tích , nhöng cuøng vôùi tình hình bieán ñoåi , nhöõng khuyeát ñieåm cuõng ngaøy caøng boäc loä roõ reät hôn . Töø hoäi nghò toaøn theå ban chaáp haøng trung öông Ñaûng laàn thöù ba ( khoùa XI ) ñeán nay . trong thöïc tieãn caûi caùch laøm saùng toû chaân lyù : khi töø boû cô cheá kinh teá keá hoïach hoùa taäp trung , quan lieâu , bao caáp , phaùt huy thaät söï taùc duïng cuûa cô cheá thò tröôøng , treân cô sôû boá trí taøi nguyeân neàn kinh teá xaõ hoäi xaõ hoäi chuû nghóa coù theå böøng leân söùc soáng vaø sinh löïc môùi , coù theå thuùc ñaåy phaùt huy maïnh meõ hôn haún cuûa cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa. Do coøn nhieàu haïn cheá veà maët kieán thöùc neân tieåu luaän coøn nhieàu haïn cheá vaø thieáu soùt . Mong thaày coâ chaáp nhaän vaø boå sung nhöõng thieáu soùt cho tieåu luaän naøy . Em thaønh thaät caûm ôn . Sinh vieân Nguyeãn Leâ Mai Anh Tröôøng Ñaïi Hoïc Ngaân Haøng TPHCM CHÖÔNG I NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ. NEÀN KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI I/ NHIEÄM VUÏ CÔ BAÛN CAÀN PHAÛI NGHIEÂN CÖÙU ÑEÅ CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CHEÁ KINH TEÁ: Coù raát nhieàu coâng vieäc caàn phaûi nghieân cöùu giaûi quyeát trong quaù trình chuyeån ñoåi cô cheá kinh teá . Moät trong nhöõng nhieäm vuï böùc baùch nhaát hieän nay laø caàn phoå bieán roäng raõi vaø nhanh choùng trong ñoâng ñaûo caùn boä kieán thöùc cô baûn veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa. Neáu khoâng coi troïng ñaày ñuû vaán ñeà naøy thì quaù trình thöïc hieän kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa chuùng ta seõ coù theå ñi ñöôøng voøng , toán nhieàu coâng söùc vaø hieäu quaû keùm. Hoïc taäp kieán thöùc veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa,tröôùc heát caàn ñi saâu hoïc taäp lyù luaän cuûa ñoàng chí Ñaëng Tieåu Bình veà xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi coù maøu saéc Trung Quoác vaø vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng Coäng Saûn Trung Quoác laàn thou XIV,hieåu saâu saéc vaø naém toaøn ñöôøng loái cô baûn cuûa Ñaûng trong giai ñoaïn ñaàu cuûa chuû nghóa xaõ hoäi.Treân cô sôû ñoù,hieåu ñuùng khaùi nieäm cô baûn vaø kieán thöùc lyù luaän cô baûn veà kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa trong phaùt trieån kinh teá thò tröôøng,caùc nöôùc tö baûn coâng nghieäp coù nhieàu kinh nghieäm thaønh coâng vaø caùch laøm hôïp lyù. Nhöõng kinh nghieäm vaø caùch laøm aáy ñaõ phaûn aùnh quy luaät chung cuûa kinh teá thò tröôøng, phaûn aùnh yeâu caàu beân trong cuûa neàn saûn xuaát lôùn, hieän ñaïi xaõ hoäi hoaù. Noù laø taøi saûn chung cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi, do ñoù coù nhieàu maët chuùng ta coù theå vaø neân coá gaéng hoïc taäp noi theo. Caùn boä caùc caáp cuûa chuùng ta, ñaët bieät laø caùn boä laõng ñaïo töø caáp huyeän trôû leân chæ coù hoïc taäp that söï lyù luaän xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi coù maøu saéc Trung Quoác, naém ñöôïc qui luaät phaùt trieån kinh teá thò tröôøng thì môùi coù theå chuû ñoäng laøm toát coâng taùc kinh teá trong thôøi kyø môùi. Maët khaùc khoâng sao cheùp raäp khuoân nöôùc ngoaøi, keát hôïp nhöõng saùng kieán “ phaù raøo ” cuûa nhaân daân, cuûa cô sôû vôùi nhöõng böôùc tieán trong chính saùch, trong chæ ñaïo cuûa caùc cô quan coù traùch nhieäm cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc. Keát quaûngaøy caøng roõ hôn, saùng kieán coù giaù trò hôn, töø choã chæ caûi tieán trong caùi cuõ, môû ra caùi môùi . II/ KINH TEÁ VIEÄT NAM TRÖÔÙC VAØ SAU THÔØI KYØ ÑOÅI MÔÙI NAÊM 1986: 1/ Tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi: Tình hình nhöõng naêm 80 khi chöa coù ñöôøng loái ñoåi môùi, ñaát nöôùc chìm trong suy thoaùi, xaõ hoäi laâm vaøo khuûng hoaûng töôûng chöøng khoâng coù loái ra. Tieáp ñoù, caùc nöôùcxaõ hoäi chuû nghóa Ñoâng Aâu, Lieân Xoâ laàn löôït tan raõ keùo theo khoâng ít nhöõng taùc ñoäng baát lôïi ñoái vôùi nöôùc ta, khieán cho nguoàn vieän trôï quoác teá bò chaám döùt ñoät ngoät, nôï nöôùc ngoaøi choàng chaát, saûn xuaát kinh doanh ñình ñoán, laïm phaùt taêng ñeán ba con soá, vaät giaùleo thang, ñôøi soáng ngöôøi daân ngaøy moät sa suùt v.v…Coäng vaøo ñoù Myõ sieát chaët bao vaây caám vaän laøm cho khoù khaên voán ñaõ gay gaét caøng ñöôïc tích tuï ñeán ñænh cao . Tröôùc tình theá hieåm ngheøo ñoù, khoâng ít ngöôøi ñaõ hoang mang dao ñoäng, giaûm long tin vaøo ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa chuùng ta. Beø baïn vaø nhöõng ngöôøi coù long tri ôû beân ngoaøi tuy thoâng caûm nhöng laïi raát lo cho ta, ít ai tin ta coù theå ñöùng vöõng ñöôïc tröôùc nhöõng khoù khaên choàng chaát .. 2/ Sau thôøi kyø ñoåi môùi: Giöõa nhöõng naêm 80 neàn kinh teá Vieät Nam phaùt trieån raát keùm, maëc duø coù moät khoái löôïng vieän trôï raát lôùn cuûa Lieân Xoâ. Ñaëc chöng cuûa neàn kinh teávó moâ luùc naøy laø toång saûn phaåm quoác daân tính theo ñaàu ngöôøi ñình treä, laïm phaùt taêng cao, nhöõng vaán ñeà caùn caân thanh toaùn thöôøng xuyeân laép ñi laép laïi. Ñöùng tröôùc tình hình ñoù ban laõnh ñaïo ñaõ baét ñaàuthöïc hieän moät soá thay ñoåi raát maïnh meõ caû trong chính saùch ñoái ngoaïi laãn trong vieäc quaûn lyù kinh teá ôû trong nöôùc.Chöông trình ñoåi môùi ñaày khaùt voïng cuûa Vieät Nam baét ñaàu naêm 1986vaø ñöôïc ñaåy maïnh vaøo naêm 1989. Nhöõng neùt chính cuûa noã löïc naøy nhaèm ñònh höôùng laïi heä thoáng kinh teá laø Nhöõng cuoäc caûi caùch ôû noâng thoân: cheá ñoä taäp theåbò boû ñi raát nhieàu vaø noâng nghieäp quay trôû laïi canh taùc theo hoä gia ñình treân cô sôû giao ñaát daøi haïn . Töï do hoaù giaù caû: vieäc töï do hoaù toaøn boä giaù caû ñaõ that söï xoaù boû taát caû nhöõng söï kieåm soaùt . Giaûm tyû giaù ñoàng tieàn: tyû suaát hoái ñoaùi ñöôïc thoáng nhaát laïi vaø giaûm giaù nhieàu . Caûi caùch laõi suaát: laø moät boä phaän cuûa cuoäc ñaáu tranh choáng laïm phaùt, laõi suaát ñaõ ñöôïc naâng caoleân tôùi möùc laõi suaát thöïc ôû möùc döông . Caûi caùch taøi chính: ñeå cuûng coá chöông trình oån ñònh hoaù, nhöõng cuoäc caûi caùch taøi chính ñaày khaùt voïng ñaõ ñöôïc tieán haønh. Hôn 500.000 binh só ñaõ ñöôïc giaûi nguõ. Theâm vaøo ñoù, trôï caáp töø ngaân saùch cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ bò caét giaûm, daãn ñeán keát quaû trong voøng ba naêm ñaõ coù gaàn 80.000 vuï cho nghæ vieäc taïm thôøi. Vieäc saép xeáp laïi khu vöïc coâng coäng ôû Vieät Nam laø ñaùng chuù yù . Ñoàng thôøi cuoäc caûi caùch thueá khoaù ( vaø moät vaøi taëng phaåm baát ngôø cuûa töï nhieân do caùc hoaït ñoäng khai thaùc daàu vöøa ñi vaøo neà neáp ñem laïi )ñaõ laøm cho chính phuû coù theå taêng soá thu cuûa mình . Ñaåy maïnh khu vöïc tö nhaân : sau nhieàu naêm phaân bieät ñoái xöû vôùi khu vöïc tö nhaân, chính phuû ñaõ hoaøn toaøn thay ñoåi caùch ñoái xöû vaø giôø ñaây noù khuyeán khích khu vöïc tö nhaân. Nhöõng ñaïo luaät veà caùc coâng ty vaø doanh nghieäp tö nhaân ñaõ chính thöùc thöøa nhaän khu vöïc ñaõ coù moät thôøi kyø laø khu vöïc khoâng chính thöùc naøy . Môû cöûa cho ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi : nhöõng thay ñoåi to lôùn phaùc hoïa treân kia khoâng coù söï giuùp ñôõ ñaùng keå naøo cuûa nöôùc ngoaøi töø baát cöù nguoàn naøo. Tuy nhieân, Vieät Nam ñaõ khaù thaønh coâng trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi trong nhöõng naêm qua. Ñaïo luaät môùi veà ñaàu tö vaø nhöõng laàn söûa laïi sau ñoù chöùng toû raèng chính phuû môû cöûa cho khu vöïc tö nhaân cuûa nöôùc ngoaøi tham gia . Caûi caùch ngoaïi thöông : Vieät Nam ñaõ caûi caùch moät phaàn cheá ñoä thöông maïi raát haïn cheá cuûa hoï ñeå cho caùc coâng ty caû cuûa Nhaø Nöôùc vaø tö nhaân , giôø ñaây ñöôïc deã daøng hôn trong vieäc nhaäp khaåu vaø ñöôïc khuyeán khích nhieàu hôn trong vieäc xuaát khaåu . Chi phí xaõ hoäi cho ñieàu chænh : Chính Phuû ñaõ baét ñaàu thöïc hieän moät soá chöông trình tieán boä nhaèm giaûi quyeát tình traïng thaát nghieäp trong thôøi kyø chuyeån tieáp do chöông trình caûi caùch gaây neân, bao goàm caùc keá hoaïch ñaøo taïo laïi vaø cho vay vôùi laõi suaát thaáp cho khu vöïc tö nhaân quy moâ nhoû . 3/ Nhöõng thaønh töïu kinh teá sau thôøi kyø ñoåi môùi Caùc cuoäc caûi caùch trong naêm 1989 ñaõ ñem laïi söï taêng tröôûng ban ñaàu cuûa toång saûn phaåm, ñaëc bieät laø trong noâng nghieäp vaø dòch vuï, toång saûn phaåm trong nöôùc ñaõ taêng 8% trong naêm 1989. Tuy nhieân luùc baáy giôø Vieät Nam vaãn coøn ñang nhaän ñöôïc söï giuùp ñôõ quan troïng cuûa Lieân Xoâ. Tieàn daønh duïm töø nguoàn cuûa nöôùc ngoaøi ñöa vaøo Vieät Nam chaám döùt haún trong khoaûng thôøi gian töø 1989 ñeán 1991 vaø ñieàu naøy khoâng traùnh khoûi coù aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån. Tuy nhieân ñieàu baát ngôø laø söï phaùt trieån chæ giaûm suùt raát nheï, vôùi möùc taêng toång saûn phaåm trong nöôùc giaûm xuoáng 5,1% naêm 1990 vaø 6% naêm 1991. Naêm 1992 laø moät naêm raát toát ñeïp ñoái vôùi Vieät Nam. Luùc aáy neàn kinh teá ñaõ ñöôïc phuïc hoài hoaøn toaøn sau cuù soác do söï suïp ñoå cuûa Lieân Xoâgaây neân vaø möùc taêng tröôûng ñaõ leân tôùi 8,3%. Trong luùc thaønh töïu phaùt trieån gaàn ñaây laø toát ñeïp, vaãn coù nhöõng lyù do caàn ñöôïc quan taâm veà trieån voïng cuûa söï phaùt trieån sau naøy. Phaàn lôùn trong soá gia taêng cuûa toång saûn phaåm laø do hai phaân ngaønh ñem laïi daàu löûa vaø luùa gaïo. Ñeå giöõ vöõng ñöôïc söï phaùt trieån, Vieät Nam caàn cuoán huùt theâm nhieàu ngaønh nöõa vaøo söï phaùt trieån cuûa noù. Veà ñaàu tö: coù hai ñieàu raát ñaùng ngaïc nhieân trong tình hình ñaàu tö cuûa Vieät Nam. Thöù nhaát, nhòp ñoä ñaàu tö phoå bieán khoâng giaûm suùt trong thôøi kyø 1989 –1992, maëc duø vieän trôï cuûa cuûa beân ngoaøi giaûm raát maïnh. Thöù hai, toång ñaàu tö vaãn raát thaáp ñoái vôùi nhòp ñoä trung bình 6,9% trong thôøi thôøi kyø ñoù. Vieät Nam ñaõ laøm ñöôïc vieäc to lôùn laø thay theá tieát kieäm töø nguoàn cuûa nöôùc ngoaøi baèng tieát kieäm ôû trong nöôùc vaø ñaõ ñaõ toû ra ñaàu tö coù hieäu quaû raát cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Trong thôøi gian töø 1989 ñeán 1992, toång ñaàu tö taêng ñang leân tôùi 12% toång saûn phaåm trong nöôùc. Tuy nhieân trong thôøi kyø naøy, cô caáu ñaàu tö ñaõ thay ñoåi. Chöông trình ñaàu tö cuûa chính phuû ñaõ giaûm maïnh töø 6,7% toång saûn phaåm trong nöôùc, naêm 1989 xuoáng chæ coøn 3,1% naêm 1991 tröôùc khi gaàn phuïc hoài laïi ñöôïc vaø leân tôùi 5,6% naêm 1992. Ñoàng thôøi, ñaàu tö cuûa tö nhaân ñaõ taêng leân. Söï thay ñoåi, cô baûn ñoù laø moät söï phaùt cô baûn ñoù laø moät söï phaùt trieån laùnh maïnh ñoái vôùi Vieät Nam. Nhöng caû ñaàu tö tö nhaân ñeàu caàn phaûi taêng. Tyû leä ñaàu tö ñöôïc baùo caùo chính thöùc laø 12% toång saûn phaåm trong nöôùc coù leõ laø bò ñaùnh giaù hôi bò thaáp vaø khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû hoaït ñoäng cuûa khu vöïc tö nhaân. Tuy nhieân, Vieät Nam seõ caàn phaûi taêng ñaàu tö raát nhieàu ñeå thöïc hieän, Vieät Nam caàn phaûi taêng ñaàu tö raát nhieàu ñeå thöïc hieän ñöôïc söï phaùt trieån nhanh cô sôû vöõng chaéc. Kieåm soaùt tieàn teä vaø laïm phaùt: caùc nhaø d8öông cuïc vieät Nam ñaõ ñaït tieán boä raát to lôùn trong vieäc kieåm soaùt laïm phaùt, ñaëc bieät laø so vôùi kinh nghieäm cuûa caùc neàn kinh teá quaù ñoä ôû Ñoâng Aâu vaø ôû Lieân Xoâ tröôùc kia: tyû leä laïm phaùt trong lónh vöïc giaù tieâu duøng giaûm xuoáng giaûm töø gaàn 70% naêm 1990 vaø 1991 xuoán 17% naêm 1992. Giöõa naêm 1993 laïm phaùt tieáp tuïc giaûm theâm nöõa, xuoáng tôùi möùc caû naêm laø 10%. Vieät Nam ñaõ chaën laïi ñöôïc naïm laïm phaùt nhanh baèng caùch ñieàu chænh laõi suaát leân tôùi möùc ñöông theo giaù thöïc. Naêm 1992: kinh phí thöïc caáp cho kinh phí thöïc caáp cho chính phuû laø aâm. Hôn nöõa, caùc ngaân haøng ñaõ ñöôïc pheùp thoaùng hôn trong caùc ngaân haøng ñaõ ñöôïc pheùp thoaùng hôn trong caùc quyeát ñònh veà tín duïng cuûa mình, vaø möùc taêng tín duïng caáp cho caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ giaûm xuoáng trong khi tín duïng caáp cho khu vöïc tö nhaân taêng leân nhanh choùng. Taøi chính coâng coäng: chính saùch taøi chính cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc caûi thieän raát nhieàu trong thôøi kyø 1989 – 1992 vaø ngöôøi ta phaûi ca ngôïi chính phuû veà söï thay ñoåi maïnh meõ trong lónh vöïc naøy. Soá thieáu huït veà taøi chính ñaõ giaûm töø 11,4% toång saûn phaåm trong nöôùc naêm 1989 xuoáng coøn 3,8% naêm 1992. Vieät taïm ngöng caáp voán cuûa chính phuû thoâng qua ngaân haøng laø neàn taûng then choát cuûa chöông trình choáng laïm phaùt. Tuy nhieân vaãn coøn moät soá lyù do caàn phaûi löu yù. Moät phaàn trong soá gia taêng cuûa soá thu laø do söï gia taêng ngaãu nhieân laø soá thu veà daàu löûa hôn laø do vieäc môû roäng vieäc thu thueá döa treân cô sôû roäng raõi ñem laïi. Moät vaán ñeà khaùc laø soá chi ñònh kyø coäng chung laïi vaãn coøn quaù lôùn. Raát coù theå laø coù moät soá lónh vöïc caàn tieát kieäm ôû ñaây, nhöng thaät khoù coù theå neâ cuï theå ñöôïc, khi ngaân saùch coøn chöa roõ. Cuoái cuøng chöông trình ñaàu tö coâng coäng ñaõ ñöôïc khai thaùc trieät ñeå trong nhöõng naêm vöøa qua vaø caàn phaûi ñöôïc môû roäng neáu Vieät Nam caàn phaûi phaùt trieån keát caáu haïn haï taàng caàn thieát cho söï phaùt trieån nhanh choùng vöõng chaéc. Chính phuû seõ khoù maø xöû lyù ñöôïc nhöõng söï thuùc eùp ñoù, neáu khoâng coù moät khoái löôïng lôùn vieän trôï cuûa nöôùc ngoaøi. Ñoàng thôøi chính phuû coù cô hoäi taêng tieát kieäm cuûa mình thoâng qua vieäc huy ñoäng toát hôn nöõa caùc nguoàn löïc vaø quaûn lyù chaët cheõ hôn nöõa chi phí ñònh kyø. Nhöõng nhu caàu ñaàu tö coâng coäng coù theå ñöôïc ñaùp öùng toát nhaát thoâng qua vieäc keát hôïp vieän trôï cuûa nöôùc ngoaøi vôùi tieát kieäm cao hôn nöõa cuûa chính phuû. Ngoaøi ra, Vieät nam coøn ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu trong caùc lónh vöïc khaùc cuûa kinh teá vó moâ nhö trong caùn caân thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu, tyû giaù hoái ñoaùi…. CHÖÔNG II NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG ÑÒNH HÖÔÙNG XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA. NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VAØ PHÖÔNG HÖÔÙNG GIAÛI QUYEÁT I/ NHÖÕNG VIEÄC CAÀN LAØM ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG XAÕHOÄI CHUÛ NGHÓA . Ñeå phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa , Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ta caàn phaûi : 1/ Phaùt trieån caùc loaïi hình doanh nghieäp: Ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa , vieäc coâng nhaän , baûo hoä cheá ñoä ña sôû höõu vaø phaùt trieån caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng , do caùc doanh nghieäp luoân laø nhöõng chuû theå quan troïng nhaát cuûa caùc neàn kinh teá . Trong nhöõng naêm ñoåi môùi vöøa qua , ñoàng thôøi vôùi vieäc ñaõ hieán phaùp hoùa chuû tröông phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn , coâng nhaän , baûo veä cheá ñoä ña sôû höõu , trong ñoù coù sôû höõu tö nhaân, Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ñaõ töøng böôùc xaây döïng , hoaøn thieän theå cheá kinh teá ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau. Caàn taäp trung vaøo boán loaïi doanh nghieäp laø doanh nghieäp nhaø nöôùc , doanh nghieäp tö nhaân , doanh nghieäp hôïp taùc xaõ, doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ; töø thöïc tieãn saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp maø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp chuû yeáu , nhaèm goùp phaàn vaøo vieäc nghieân cöùu , tìm ra theå cheá kinh teá phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån coù hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh cao cuûa caùc doanh nghieâp naøy. a/ Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc Trong taát caû caùc nöôùc chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng , vaán ñeà caûi caùch doanh nghieäp Nhaø nöôùc laø moät vaán ñeà coù nhieàu khoù klhaên , phöùc taïp khoâng chæ ôû quan ñieåm , ñöôøng loái , maø caû ôû nhöõng vaán ñeà thuoäc nghieäp vuï, kyõ thuaät. Cho ñeàn nhöõng naêm gaàn ñaây, doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaãn giöõ moät vò trí quan troïng trong neàn kinh teá nöôùc ta: naêm 2000 doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñoùng goùp 39.5% giaù trò saûn löôïng coâng nghieäp, treân 50% kim ngaïch xuaát khaåu, 39.2% toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc. Trong thôøi gian qua , Nhaø nöôùc ñaõ thöïc hieän nhieàu bieän phaùp trôï giuùp doanh nghieäp Nhaø nöôùc nhö : mieãn thueá, giaûm thueá, chi vay öu ñaõi , vay khoâng theá chaáp , khoanh nôï , daõn nôï, chuyeån nôï thaønh voán ngaân saùch , caáp, tham gia xuaát khaåu traû nôï Nhaø nöôùc ñöôïc truùng thaàu hoaëc ñöôïc giao thaàu nhieàu coâng trình do Nhaø nöôùc ñaàu tö , ñeå laïi khaáu hao cô baûn taùi ñaàu tö v…v… Tuy vaäy, nhöõng yeáu keùm cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn coøn raát nghieâm troïng . Ñoù laø: naêng löïc caïnh tranh coøn thaáp keùm, do chaát löôïng thaáp , giaù thaønh cuûa nhieàu saûn phaåm coøn cao,nhieàu maët haøng cao hôn giaù maët haøng cuøng loaïi nhaäp khaåu (nhö saét , theùp, phaân boùn,xi maêng,ñöôøng), coâng nôï quaù lôùn , nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi ngaøy caøng taêng (doanh nghieäp Nhaø nöôùc chieám tôùi 74.8% trong soá nôï quaù haïncuûa ngaân haøng thöông maïi quoác doanh); quy moâ quaù nhoû; coâng ngheä laïc haäu , v…v… Coùnhöõng doanh nghieäp ñaùng ra phaûi cho phaù saûn vì thua loã keùo daøi, khoâng theå naøo öùu vaõn ñöôïc, nhöng vaãn phaûi ñeå toàn taïi, haøng naêm tieáp tuïc loã theâm. Tröôùc tình hình ñoù, vieäc caûi caùch doanh nghieäp Nhaø Nöôùc ñaõ trôû thaønh heát söùc caáp baùch. Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá vôùi khu vöïc vaø theá giôùi, caøng thaáy roõ yeâu caàu naøy. Nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc ñang cung öùng nhöõng haøng hoùa , dòch vuï chuû yeáu laø chi phí ñaàu vaøo cuûa caùc doanh nghieäp, theá nhöng kinh doanh keùm hieäu quaû , giaù thaønh cao, neáu khoâng gaáp ruùt caûi thieän kinh doanh thì raát khoù khaên trong vieäc giaûm chi phí ñaàu vaøo , goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp caû nöôùc. Yeâu caàu cuûa vieäc caûi caùch doanh nghieäp nhaø nöôùc laø ñieàu chænh cô caáu ñeå doanh nghieäp nhaø nöôùc coù cô caáu hôïp lyù , taäp trung vaøo nhöõng ngaønh , lónh vöïc then choát vaø ñòa baøn quan troïng , laø ña daïng hoùa sôû höõu , keå caû sôû höõu tö nhaân , muïc tieâu laø söû duïng coù hieäu quaû löïc löôïng lao ñoäng vaø cô sôû vaät chaát_kyõ thuaät cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc , phaùt trieån saûn xuaát king doanh. Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù 3 cuûa ban chaáp haønh trung öông Ñaûng khoùa IX (9_2001) veà doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ quyeát ñònh ñeán naêm 2005 hoaøn thaønh cô baûn vieäc saép xeáp ñieàu chænh cô caáu doanh nghieäp nhaø nöôùc hieän coù baèng caùc hình thöùc : coå phaàn hoùa , chuyeån moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaëc doanh nghieäp tröïc thuoäc caùc toå chöùc chính trò , toå chöùc chính trò_xaõ hoäi sang loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân (coøn goïi laø coâng ty hoùa ) , saùp nhaäp ,giaûi theå, phaù saûn, giao, baùn,khoaùn knh doanh,cho thueâ. b/ Doanh nghieäp tö nhaân Ñoái vôùi doanh nghieäp tö nhaân trong moät thôøi gian daøi ñaõ khoâng coù nhöõng caùch nhìn nhaän ñuùng ñaén, phuø hôïp vôùi thöïc teá, coøn naëng giaùo ñieàu, baûo thuû, trong thöïc teá coøn nhieàu phaân bieät ñoái xöû coù tính chaát kyø thò, haïn cheá doanh nghieäp tö nhaân môû roäng saûn xuaát _ kinh doanh. Töø naêm 2000 thi haønh Luaät doanh nghieäp , tröôùc tình hình doanh nghieäp tö nhaân phaùt trieån nhanh choùng ñoùng goùp phaàn quan troïng vaøo söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, ñaõ coù nhöõng baên khoaên, lo ngaïi, vì söï phaùt trieån quaù nhanh cuûa kinh teá tö nhaân vaø moät soá leäch laïc khoù traùnh khoûi trong quaù trình ñoù , cho raèng “ quaûn lyù ñöôïc ñeán ñaâu thì môû ra ñeán ñoù “ . nhieàu haïn cheá, bieán töôùng cuûa moät soá ngaønh vaø caáp quaûn lyù ñaõ vaø ñang ñöôïc taïo ra döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau ñeå thöïc hieän caùi goïi laø “taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø Nöôùc” maø thöïc chaát laø coá gaéng vôùt vaùt laïi nhöõng quyeàn vaø lôïi ích khoâng ñaùng ñang bò cuoäc soáng vaø phaùp luaät loaïi boû . Doanh nghieäp tö nhaân coøn gaëp nhieàu khoù khaên , nhaát laø veà maët baèng kinh doanh vaø vay voán , coøn bò saùch nhieãu trong suoát quaù trình kinh doanh , bò nhieàu ñoaøn thanh tra, kieåm tra ñeán “hoûi thaêm söùc khoûe”. Nhieàu chuû theå doanh nghieäp tö nhaân ñaõ phaûi duøng ñeán 1/3 thôøi gian ñeå tieáp ñoùn caùc ñoaøn naøy, toán keùm nhieàu thôøi gian vaø tieàn baïc ñeå ñöôïc kinh doanh. Nhöng tình hình hieän nay coù leõ khaùc cô baûn so vôùi thaäp kyû 90 cuûa theá kyû XX. Khu vöïc hoùa vaø toaøn caàu hoùa kinh teá khieán cho phaùt trieån kinh teá phuï thuoäc nhieàu hieäu quaû vaø khaû naêng caïnh tranh caû ôû taàm quoác gia laãn taàm doanh nghieäp vaø saûn phaåm; quy moâ vaø nöùc ñoä thò tröôøng hoùa ngaøy caøng lôùn hôn. Trong boái caûnh noùi treân , caøng khoâng theå tieáp tuïc chæ döïa vaøo ñaàu tö Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñeå phaùt trieån kinh teá. Ñaây thöïc söï laø cô hoäi thuùc ñaåy ñoåi môùi kinh teá ñònh höôùng thò tröôøng vôùi quy moâ vaø cöôøng ñoä lôùn hôn , trong ñoù coù söï thuùc ñaåy vaø taïo ñieàu kieän phaùt trieån khu vöïc doanh nghieäp tö nhaân chính thöùc, hieän ñaïi . Ñaïi hoäi laàn thöù IX cuûa Ñaûng ñaõ khaúng ñònh caùc thaønh phaàn kinh teá, goàm caû kinh teá tö nhaân kinh doanh theo phaùp luaät ñeàu laø boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa . Tuy vaäy , doanh nghieäp tö nhaân khoâng theå laø quan troïng nhaát , bôûi vì, kinh teá Nhaø nöôùc phaûi laø chuû ñaïo , vaø kinh teá nhaø nöôùc cuøng vôùi kinh teá hôïp taùc phaûi töøng böôùc trôû thaønh neàn taûng vöõng chaéc cuûa neàn kinh teá quoác daân. Toøan boä heä thoáng phaùp luaät , chính saùch vaø caû boä maùy Nhaø Nöôùc phaûi ñöôïc xaây döïng vaø vaän haønh theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. c/ Doanh nghieäp hôïp taùc xaõ Coù theå noùi , nhöõng noã löïc hôïp taùc hoùa, taäp theå hoùa sau naêm 1975 ñeàu khoâng ñem laïi keát quaû mong muoán. Cô cheá “khoaùn 10” veà cô baûn ñaõ thay ñoåi nguyeân taéc “hôïp taùc xaõ” theo kieåu cuõ; noùi ñuùng hôn , hôïp taùc xaõ theo kieåu cuõ bò xoùa boû. Cuøng vôùi vieäc ñöôïc giao ñaát vôùi naêm quyeàn söû duïng laâu daøi , hoä gia ñình, tröôùc heát laø hoä gia ñình noâng daân , ñöôïc xaùc laäp vaø thöïc söï trôû thaønh ñôn vò kinh teá töï chuû , taùch bieät veà kinh teá vaø phaùp lyù khoûi hôïp taùc xaõ truyeàn thoáng. Töø naêm 1988, hoä gia ñình noâng daân ñaõ töï mình quyeát ñònh saûn xuaát caùi gì, saûn xuaát bao nhieâu, saûn xuaát nhö theá naøo, baùn cho ai vaø töï quyeát ñònh caû giaù baùn . Ñòa vò noùi treân cuûa hoä gia ñình khoâng chæ laø keát quaû cuûa caùc bieän phaùp ñoåi môùi kinh teá hôïp taùc, cheá ñoä quaûn lyù ñaát ñai, maø caû caùc bieän phaùp caûi caùch vó moânhö veà giaù caû, veà thò tröôøng. . . .Keát quaû ñaït ñöôïc thaät ngoaïn muïc , ngoaøi söï mong ñôïi, nhaát laø treân lónh vöïc saûn xuaát löông thöïc . Keå töø thôøi ñieåm ño, vaán ñeà “aên” töø laâu luoân laø moái lo toan cuûa caû boä maùy nhaø nöôùc , keå caû cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo Ñaûng vaø nhaø nöôùc trong maáy chuïc naêm döôùi cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung, quan lieâu , bao caáp ñaõ ñöôïc giaûi quyeát. Naêm 1996, nhaèm ñoåi môùi hôïp taùc xaõ , quoác hoäi ñaõ ban haønh Luaät hôïp taùc xaõ. Ngoaøi vieäc qui ñònh thaønh laäp, toå chöùc quaûn lyù,hoaït ñoäng cuû hôïp taùc xaõ, luaät coøn ñeà ra haøng loaït caùc öu ñaõi daønh rieâng cho hôïp taùc xaõ caùc loaïi. Luaät hôïp taùc xaõ laø khung phaùp lyù taïo ñieàu kieân vöøa ñeå thaønh laäp caùc hôïp taùc xaõ môùi , vöøa ñeå chuyeån ñoåi hôïp taùc xaõ tröôùc ñaây sang toå chöùc quaûn lyù vaø hoaït ñoäng theo moâ hình hôïp taùc xaõ kieåu môùi . Thôøi haïn chuyeån ñoåi döï kieán keát thuùc vaøo cuoái naêm 1998; nhöng cho ñeán nay, vaãn coøn haùng nghìn hôïp taùc xaõ chöa chuyeån ñoåi ñöôïc. Quy moâ cuûa hôïp taùc xaõ coøn raát nhoû. Bình quaân voán hoaït ñoäng cuûa moãi hôïp taùc xa chó khoaûng 758 trieäu ñoàng vôùi soá xaõ vieân bình quaân 787 xaõ vieân vaø 197 lao ñoäng laøm thueâ /hôïp taùc xaõ. Nhö vaäy, bình quaân moãi xaõ vieân ñoùng goùp chöa ñaày 1 trieäu d0oàng, vaø moãi choã laøm vieäc chæ coù gaàn 4 trieäu ñoàng (baùo caùo ñieàu tra naêm 2003 ). Hôïp taùc xaõ cuõng chöa thöïc hieän toát chöùc naêng dòch vuï ñaàu vaøo, ñaàu ra nhö mong muoán cuûa nhöõng ngöôøi thieát keá chính saùch. Thöïc vaäy, chính löïc löôïng tö thöông buoân baùn nhoû( chöù khoâng phaûi hôïp taùc xaõ )ñaõ tieâu thuï ñaïi boä phaän saûn phaåm cho noâng daân cuõng nhö chính hoï ñaõ laøm toát hôn chöùc naêng cung caáp dòch vuï, phaân boùn, caùc loaïi nguyeân lieäu khaùc cho caùc hoä noâng daân. Noùi caùch khaùc, söï hôïp taùc giöõa hoä xaõ vieân vaø tö thöông chaët cheõ thì hieäu quûa hôn so vôùi xaõ vieân vaø hôïp taùc xaõ . Thöïc teá phaùt trieån kinh teá noùi chung va hôïp taùc xaõ noùi rieâng trong maáy naêm qua chuùng toû luaät hôïp taùc xaõ cuøng caùc chính saùch phaùt trieån kinh teá hôïp taùc chöa phaùt huy ñöôïc taùc duïng nhö mong muoán. Trong khi soá löôïng hôïp taùc xaõ, nhaát laø hôïp taùc xaõ dòch vuï noâng nghieäp giaûm xuoáng, thì soá löôïng vaø quy moâ (veà voán, lao ñoäng ) cuûa trang traïi taêng leân raát nhanh treân nhieàu vuøng trong caû nöôùc ( ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra trong khi haàu nhö chöa coù chính saùch hoã trôï tröïc tieáp cho kinh teá trang traïi ). Ngay caû khi thuû tuïc thaønh laäp heát söùc phöùc taïp, toán keùm vôùi nhöõng caûn trôû vaø ñoái xöû baát bình ñaúng treân nhieàu maët ( thôøi kyø 1991-1999 )thì soá löôïng doanh nghieäp tö nhaân môùi ñöôïc thaønh laäp haøng naêm gaáp 10 laàn soá hôïp taùc xaõ môùi thaønh laäp. d/ Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi Ñeå thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaø, töø thaùng 12/1987, luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc Quoác Hoäi thoâng qua, tieáp ñoù thaùng 11/1996 vaø thaùng 6/2000, Quoác Hoäi thoâng qua luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Nhieàu vaên baûn phaùp quy ñaõ ñöôïc ban haønh ñeå höôùng daãn thi haønh luaät . Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam phaùt trieån khaù nhanh, bao quaùt nhieàu lónh vöïc, ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng vaøo söï phaùt trieån kinh teá –xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc nhö : boå sung nguoàn voán quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån, phuïc vuï chuyeån dòch cô caáu theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, thu huùt coâng ngheä hieän ñaïi, phöông phaùp quaûn lyùtieân tieán, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, goùp phaàn tieáp caän vaø môû roäng thò tröôøng Quoác Teá, naâng cao naêng löïc xuaát khaåu ôû nöôùc ta.v.v… Ñaõ coù nhöõng taäp ñoaøn, coâng ty xuyeân quoác gialôùn nhö Nhaät Baûn (Misubishi, Mitsui. . .) cuûa Ñöùc (Mercedes, Benz, Siemens. . .) cuûa Myõ ( Mobil, carterrpila. . .) cuûa Anh (BP. . . ) ñaàu tö voaøo nöôùc ta . Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc coi laø moät boä phaän caáu thaønh quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Nhaø Nöôùc ñaõ coù nhieàu chuû tröông, chính saùch ñeå khaúng ñònh vò trí cuûa khu vöïc naøy höôùng vaøo saûn xuaát kinh doanh haøng hoaù vaø dòch vuï xuaát khaåu, haøng hoaù vaø dòch vuï coù coâng ngheä cao, xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá, xaõ hoäi gaén vôùi thu huùt coâng ngheä hieän ñaïi, taïo theâm nhieàu vieäc laøm, theo yeâu caàu chuyeån dòch cô caáu kinh teác cuõng nhö hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Tuy nhieân khoâng phaûi ñaõ heát nhöõng baên khoaên, lo ngaïi vaø phaân bieät d0oái xöû ñoái vôùi ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Doù laø nhöõng lo ngaïi khi coù thaønh phaàn nöôùc ngoaøi trong neàn kinh teá, cho raèng ñaây laø hình thöùc boùc loät cuûa tö baûn nöôùc ngoaøi ñoái vôùi caùc nöôùc chaáp nhaän ñaàu tö, khoâng thaáy raèng trong ñieàu kieän neàn kinh teá toaøn caàu hoaù nhö hieän nay, vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø moät hình thöùc thu huùt nguoàn löïc caàn thieát cho coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc ;ñoàng thôøi cuõng laø vieäc laøm maø hai beân cuøng coù lôïi, nhaø tö baûn boû voán ñaàu tö ñöôïc höôûng lôïi nhuaän thoaû ñaùng. Nhöõng nöôùc keùm phaùt trieån thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø ñeå taêng theâm nguoàn voán cho ñaàu tö , du nhaäp coâng ngheä môùi( ñaët bieät laø coâng ngheä töø nhöõng nöôùc phaùt trieån)hoïc taäp phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán. Ñaàu tö nöôùc ngoaøi ngaøy caøng trôû thaønh doøng chính trong lieân keát kinh teá toaøn caàu hieän nay, khoâng chæ caùc nöôùc chaäm phaùt trieån caàn ñaàu tö nöôùc ngoaøi maø ngay caùc nöôùc phaùt trieån cuõng ñang khuyeán khích thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi . 2/ Phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng: Hình thaønh ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng laø moät yeâu caàu khaùch quan cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, coù theå ví nhö moät cô theå soáng phaûi coù ñaày ñuû caùc boä phaän cuûa cô theå. Tuy nhieân, trong cô theå soáng moïi boä phaän khoâng theå cuøng moät luùc ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån nhö cô theå luùc ñaõ tröôûng thaønh. Neàn kinh teá thò tröôøng cuõng vaäy, ñeå coù theå vaän haønh ñöôïc thì phaûi nhen nhoùm, aáp uû, hình thaønh vaø phaùt trieån daàn töøng böôùc . Tö duy va chính saùchveà hình thaønh vaø phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng ñöôïc khôûi nguoàn töø ñaïi hoäi laàn thöù VI cuûa Ñaûng vôùi tö töôûng giaûi phoùng söùc saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù baèng vieäc thöïc hieän 3 chöông trình muïc tieâu veà löông thöïc, thöïc phaåm, haøng tieâu duøng vaø haøng xuaát khaåu. Tö duy naøy ñöôïc tieáp tuïc khaúng ñònh vaø laøm roõ hôn taïi ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa Ñaûng, ñoù laø xaây döïng neàn kinh teá haøng hoaù nhieàu thaønh phaàn, vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø Nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñaïi hoäi laàn IX cuûa Ñaûng vaïch ra roõ raøng va döùt khoaùt hôn chuû tröông xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Moät neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñöông nhieân phaûi bao goàm trong noù taát caû caùc thò tröôøng boä phaän . * Söï caàn thieát phaûi hình thaønh caùc loaïi thò tröôøng Thöïc hieän ôû caùc nöôùc chuyeån ñoåi vaø ôû nöôùc ta thôøi gian qua cho thaáy duø cho muoán hay khoâng, moät khi ñaõ chaáp nhaän neàn kinh teá thò tröôøng, hay neàn kinh teá vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng, hay neàn kinh teá ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, thì ñieàu coát loõi nhaát vaãn laø phaûi coù thò tröôøng. Moät khi ñaõ chaáp nhaän söï hieän höõu cuûa thò tröôøng thì phaûi coù ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng cuûa caùc neàn kinh teá xaõ hoäi chuû nghóaû¬ Ñoâng Aâu vaø Lieân Xoâ tröôùc ñaây, duø laø aùp duïng lieäu phaùp soác nhö Ba Lan, Nga hay Hungary, Bungary thì cuõng vaãn laø vieäc xaây döïng moät neàn kinh teá thò tröôøng coù ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng vôùi ñaày ñuû caùc boä phaän caáu thaønh cuûa noù. Coâng cuoäc chuyeån sang kinh teá thò tröôøng cuûa Trung Quoác laø tieân tieán hôn, doø ñaù qua soâng nhöng khoâng neù traùnh vieäc xaây döïng caùc loaïi thò tröôøng. ÔÛ nöôùc ta cuõng vaäy, chuùng ta caàn xaây döïng ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng ñeå neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam vaän haønh coù hieäu quûa, caùi khaùc nhau giöõa caùc nöôùc laø söï löïa choïn thôøi gian böôùc ñi, caùch laøm vaø baûn chaát cuûa thò tröôøng . Cuõng nhö ôû nhieàu neàn kinh teá thò tröôøng khaùc, cho ñeán nay, cac loaïi thò tröôøng chính trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ôû nöôùc ta ñöôïc xaùc ñònh goàm coù: thò tröôøng haøng hoaù vaø dòch vuï, thò tröôøng baát ñoäng saûn, thò tröôøng taøi chính, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng khoa hoïc vaø coâng ngheä. Ngoaøi ra theo thôøi gian seõ coøn tieáp tuïc phaùt trieån theâm caùc loaïi thò tröôøng khaùc nöõa, maø hieän taïi chuùng ta khoù coù theå hình dung chính xaùc ñöôïc . Vieäc xaây döïng ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng ôû nöôùc ta khoâng coù nghóa laø cuøng moät luùc xaây döïng ñaày ñuû caùc loaïi thò tröôøng, maø ñöôïc tieán haønh töøng böôùc, coù thöû nghieäm, ruùt kinh nghieäm vaø laøm tieáp, öu tieân xaây döïng moät soá loaïi thò tröôøng tröôùc, soá khaùc seõ ñöôïc xaây döïng sau khi ñaõ coù ñuû ñieàu kieän. Tuy nhieân ñoái vôùi töøng loaïi thò tröôøng cuï theå thì caùc boä phaän caáu thaønh cuûa noù döùt khoaùt phaûi ñöôïc xaây döïng ñoàng thôøi vaø ñaày ñuû neáu nhö muoán cho thò tröôøng ñoù vaän haønh thoâng thoaùng vaø mang laïi hieäu quûa thöïc. Coù theå noùi laøm thöû, ruùt kinh nghieäm laøm tieáp, laøm töøng boä phaän tieán tôùi laøm toång theå laø phöông chaâm chæ ñaïo trong coâng cuoäc xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi hình thò tröôøng laø moät quaù trình lieân tuïc, kieân ñònh vaø caàn coù thôøi gian, khoâng keå noùng voäi, cuõng khoâng ngaäp ngöøng, do döï, gaây ra chaäm treã vaø toån thaát nhieàu maët . * Möùc ñoä phaùt trieån cuûa caùc loaïi thò tröôøng Hieän ñang coøn coù nhöõng yù kieán ñaùnh giaù khaùc nhau veà möùc ñoä hay trình ñoä phaùt trieån cuûa caùc loaïi thò tröôøng. Tuy nhieân ña soá yù kieán cho raèng ngoaïi tröø thò tröôøng haøng hoaù vaø dòch vuï, maø chuû yeáu laø thò tröôøng haøng hoaù, töông ñoái phaùt trieån, caùc thò tröôøng khaùc coøn raát keùm phaùt trieån, thaäm chí coøn ôû daïng maïch