Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
§Æt vÊn ®Ò
1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Tríc xu thÕ héi nhËp vµ ph¸t triÓn, ®Êt níc ta ®ang nç lùc thùc hiÖn thµnh c«ng
tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Ó x©y dùng níc ta thµnh mét níc
c«ng nghiÖp cã lùc lîng s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa t¬ng ®èi ph¸t triÓn phï hîp víi
quan hÖ s¶n xuÊt víi môc tiªu t¹o tiÒn ®Ò cho bíc ph¸t triÓn cao h¬n híng tíi d©n giµu
níc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc
d©n dµi h¹n mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, ®Æc biÖt n«ng
nghiÖp vµ n«ng th«n víi gÇn 75% d©n sè vµ tíi 70% lùc lîng lao ®éng c¶ níc lu«n lµ
mèi quan t©m hµng ®Çu trong c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. XuÊt
ph¸t ®iÓm lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu sau nhiÒu n¨m chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ,
gÇn hai m¬i n¨m thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi mµ §¹i héi VI ®· ®Ò ra, bé mÆt n«ng
th«n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn biÕn tÝch cùc, kinh tÕ liªn tôc t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn, nÒn s¶n xuÊt g¾n dÇn víi thÞ trêng tiªu thô c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn biÕn tÝch
cùc gi¶m dÇn tû träng n«ng nghiÖp kÐm hiÖu qu¶, ®êi sèng nh©n d©n ngµy cµng c¶i
thiÖn.
Tuy nhiªn n«ng th«n ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch: ®Êt
canh t¸c trªn ®Çu ngêi thÊp, thiÕu viÖc lµm, lao ®éng d thõa, kinh tÕ n«ng th«n cha
ph¸t triÓn v÷ng ch¾c nhiÒu hé n«ng d©n chËm ph¸t triÓn thu nhËp thÊp. Trong khi ®ã ®Þa
bµn n«ng th«n cã tû lÖ sinh cao, hµng n¨m cã thªm h¬n mét triÖu lao ®éng bæ sung, xu
híng ®« thÞ ho¸, sù c¸ch biÖt ngµy cµng xa gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã còng nh nhiÒu níc trªn thÕ giíi ®· gÆp ph¶i trong qu¸
tr×nh ph¸t triÓn cho thÊy ph¸t triÓn n«ng th«n tÊt yÕu ph¶i ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, c¸c
ngµnh nghÒ nµy bao gåm c«ng nghiÖp nhÑ, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, nghÒ truyÒn thèng gia
truyÒn, ®Æc biÖt lµ viÖc chÕ biÕn n«ng s¶n nh÷ng ®iÒu nµy sÏ t¹o ra lèi tho¸t cho vßng
luÈn quÈn ®ãi nghÌo – t¨ng d©n sè – thiÕu viÖc lµm – tÖ n¹n x· héi – kÐm ph¸t triÓn –
®êi sèng thÊp. §¶ng vµ Nhµ níc ®ang nç lùc thùc hiÖn thµnh c«ng nghÞ quyÕt VIII mµ
ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ VII ®Ò ra:” NhiÖm vô cÊp b¸ch hiÖn nay lµ ®Èy m¹nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n víi ph¬ng ch©m chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo híng gi¶m dÇn tû träng cña n«ng nghiÖp gi¸ trÞ thÊp rñi ro
1
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
cao sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cã hiÖu qu¶ vµ phï hîp tõng vïng tõng ®Þa
ph¬ng têng ®¬n vÞ kinh tÕ, g¾n kÕt víi viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ¸p dông khoa häc
kü thuËt ph¸t huy lîi thÕ vµ tiÒm n¨ng s½n cã gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng cêng n¨ng lùc
c¹nh tranh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng theo xu híng ly n«ng bÊt ly híng ph¸t triÓn
nÒn kinh tÕ hµng ho¸ mét c¸ch bÒn v÷ng, têng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, gi¶m
dÇn sù c¸ch biÖt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n “.
X· Liªm ChÝnh lµ mét x· thuéc ®Þa giíi hµnh chÝnh cña thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ
Nam, nh÷ng n¨m gÇn ®©y bé mÆt kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph¬ng cã sù chuyÓn biÕn tÝch
cùc: kinh tÕ kh«ng ngõng t¨ng trëng ph¸t triÓn, lùc lîng s¶n xuÊt ngµy cµng lín m¹nh,
c¬ cÊu kinh tÕ biÕn ®æi tÝch cùc theo híng t¨ng dÇn vai trß cña ngµnh nghÒ phi n«ng
nghiÖp, v¨n ho¸ ®êi sèng nh©n d©n t¨ng lªn.Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
m×nh ®Þa ph¬ng vÉn cha tËn dông tèt lîi thÕ cña m×nh ®Æc biÖt trong ph¸t triÓn c¸c
ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp,
C«ng cuéc ®æi míi do §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò ra ®· ®em l¹i sù chuyÓn biÕn tÝch cùc
bé mÆt kinh tÕ x· héi c¶ níc, nÒn kinh tÕ níc ta vèn lµ mét nÒn kinh tÕ thuÇn n«ng
ph¶i nhËp khÈu l¬ng thùc thêng xuyªn th× ®Õn n¨m 1989 kh«ng nh÷ng ®ñ cung cÊp
nhu cÇu trong níc mµ trë thµnh níc xuÊt khÈu l¬ng thùc lín cña thÕ giíi; c¬ cÊu kinh
tÕ chuyÓn biÕn tÝch cùc theo híng t¨ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô nÒn kinh tÕ
mçi n¨m t¨ng trëng cao. Nh©n d©n b©y giê kh«ng ph¶i lo thiÕu ¨n, thiÕu mÆc n÷a mµ lo
sao lµm giµu chÝnh ®¸ng cho m×nh vµ cho x· héi, ®ã còng lµ c©u hái ®ang ®îc c¸c cÊp
c¸c ngµnh quan t©m cè g¾ng t×m ra lêi gi¶i tèt nhÊt.
XuÊt ph¸t ®iÓm tõ mét nÒn kinh tÕ thuÇn tuý dùa vµo n«ng, l©m, ng nghiÖp th×
kh«ng thÓ ph¸t triÓn nhanh ®îc, kh«ng t¹o ®îc nh÷ng tÝch luü cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.Do ®ã muèn ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸ ph¶i ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n mµ hé n«ng d©n lµ mét chñ thÓ chñ yÕu
ë n«ng th«n ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i:
- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n theo híng xo¸ dÇn tÝnh
chÊt thuÇn n«ng, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô n«ng th«n. ViÖc ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp n«ng th«n ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n cho phÐp n©ng cao chÊt
lîng vµ s¶n lîng n«ng s¶n, n©ng cao gi¸ trÞ kinh tÕ cña c¸c n«ng s¶n hµng ho¸ cho
tiªu dïng vµ xuÊt khÈu.
2
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
- Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi nh giao th«ng, thuû lîi,
®iÖn, th«ng tin, c¬ së c«ng nghiÖp, dÞch vô ë n«ng th«n, c¬ së y tÕ,gi¸o dôc lµm thay ®æi
bé mÆt n«ng th«n, gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n.
- ¸p dông c¸c tiÕn bé küthuËt, c¸c ph¸t triÓn khoa häc nh»m t¨ng hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh n©ng cao chÊt lîng, n©ng cao lîi thÕ so s¸nh trªn thÞ trêng tiªu thô,
gi¶m lao ®éng thñ c«ng nÆng nhäc.
- Ph¸t huy nh÷ng kinh nghiÖm ®îc truyÒn tông tõ nh÷ng ngêi tríc lµm t¨ng
phÈm chÊt s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh, gi÷ v÷ng ®îc truyÒn
thèng cña ®Þa ph¬ng.
X©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n lµ mét vÊn ®Ò lín
vµ phøc t¹p, nã liªn quan ®Õn nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh. §Ò tµi nµy nh»m triÓn khai chiÕn
lîc “lÊy viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng vÒ ®Þa lý gÇn trung t©m tØnh, chÕ biÕn n«ng s¶n –
nghÒ truyÒn thèng ®ang cã thÕ m¹nh ë ®Þa ph¬ng lµm träng t©m ph¸t triÓn kinh tÕ
hé…” mµ l·nh ®¹o ®Þa ph¬ng ®ang hÕt søc cè g¾ng thùc hiÖn. V× vËy ®Ò tµi nµy mang
tÝnh cÊp thiÕt c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
2. Môc tiªu nghiªn cøu
a. Môc tiªu chung
Nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ ®Ò xuÊt ®îc mét sè gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cña c¸c
ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn x· liªm chÝnh- ThÞ x· Phñ Lý-tØnh Hµ Nam
trong thêi gian ba n¨m qua 2001- 2003.
b.Môc tiªu cô thÓ
. hÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ vÊn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh nghÒ cho hé
n«ng d©n trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam.
. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn x·
Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam qua ba n¨m tõ 2001G ®Õn 2003.
. Bíc ®Çu ®a ra mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ trong hé
n«ng d©n trong ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam ë nh÷ng n¨m tíi.
3. §èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi
§èi tîng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ c¸c ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn
x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam.
3
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
4. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Ph¹m vi kh«ng gian:nghiªn cøu thùc tr¹ng c¸c ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n
trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam.
Ph¹m vi thêi gian: Nghiªn cøu c¸c ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn x·
qua ba n¨m ( 2001- 2003).
Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi: §Ò tµi ®îc thùc hiÖn trong kho¶ng thêi gian tõ
ngµy 12/01/2004 ®Õn 01/ 05/ 2004.
4
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
Ch¬ng i
mét sè lý luËn vµ thùc tiÔn
vÒ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ cña hé n«ng d©n
1.1.Vai trß cña ngµnh nghÒ
C¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp cã vai trß rÊt to lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña hé
n«ng d©n. Díi h×nh thøc lµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng truyÒn
thèng, …C¸c ho¹t ®éng nµy ®· gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n cña hé.C¸c nhÒ
truyÒn thèng (lµm thªu, m©y tre ®an, lµm ®Ëu, lµm b¸nh …) ®· thu hót rÊt nhiÒu lùc
lîng lao ®éng ë ®Þa ph¬ng, nhÊt lµ nh÷ng lóc n«ng nhµn, ®Æc biÖt ®Æc ®iÓm ®Þa
ph¬ng ®Êt chËt ngêi ®«ng, diÖn tÝch s¶n xuÊt c©y l¬ng thùc thùc phÈm ngµy cµng thu
hÑp, céng thªm c¸c dù ¸n vÒ quy ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, quy ho¹ch ®« thÞ,
ch¬ng tr×nh d·n d©n lµ c¸c yÕu tè trùc tiÕp ®Èy hé n«ng d©n vèn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
lµ chÝnh ph¶i xem xÐt l¹i ph¬ng thøc s¶n xuÊt cña m×nh cho phï hîp. Tõ ®ã c¸c ngµnh
nghÒ phi n«ng nghiÖp ®îc coi lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d lao ®éngthiÕu viÖc lµm ë ®Þa ph¬ng. C¸c nghÒ truyÒn thèng lµ c¸c nghÒ mµ mét sè hé gi÷ ®îc
lîi thÕ tuyÖt ®èi cña m×nh tríc ¶nh hëng cña d luËn vµ thêi gian mµ mÊu chèt ®ã lµ
c¸c bÝ quyÕt sù lµnh nghÒ dÉn ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®¹t yªu cÇu thÞ hiÕu cña cÇu
tiªu thô vÒ phÈm chÊt, h×nh thøc, kiÓu d¸ng, chi phÝ, hµm lîng chÊt x¸m, ®é tinh x¶o.
Sù lµnh nghÒ cã kÜ x¶o, cã n¨ng lùc ®îc mang l¹i kÕt qu¶ lµ c¸c s¶n phÈm lµm ra sÏ cã
chi phÝ thÊp l¹i ®îc a chuéng tÊt yÕu hé s¶n xuÊt sÏ cã thu nhËp tèt, cã søc æn ®Þnh.
C¸c vÊn ®Ò x· héi (nh ma tuý, m¹i d©m, cê b¹c) ®Æt ra cho ®Þa ph¬ng n¬i mµ c¸ch xa
trung t©m tØnh lþ kh«ng xa ®ßi hái ph¶i cã ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt xuÊt ph¸t tõ c¨n nguyªn
cña vÊn ®Ò: viÖc lµm lµ vÊn ®Ò bøc b¸ch mµ muèn cã nhiÒu viÖc lµm cã thu nhËp, gi¶i
quyÕt sù nhµn nh· th× ph¸t triÓn c¸c nghµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu
®Ó gióp c¸c thµnh viªn cña hé kh«ng xa ph¶i con ®êng téi lçi xÊu xa. ViÖc lµm ngoµi
ngoµi n«ng nghiÖp gióp hé chñ ®éng h¬n díi ¶nh hëng bÊt tr¾c (rñi ro) cña thêi tiÕt,
thiªn nhiªn, s©u bÖnh.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nµy sÏ gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña hé cña ®Þa ph¬ng theo
híng gi¶m tû lÖ n«ng nghiÖp xuèng vµ t¨ng gi¸ trÞ ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp lªn.
5
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
1.2.Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n
Ngµnh nghÒ trong c¸c hé n«ng d©n bao gåm c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ
c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. C¸c tæ chøc hé víi møc ®é kh¸c nhau
®Òu cã thÓ sö dông c¸c nguån lùc s½n cã ë ®Þa ph¬ng nh ®Êt ®ai lao ®éng, c¸c s¶n
phÈm tõ n«ng nghiÖp vµ c¸c nguån lùc kh¸c céng thªm c¸c kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh
doanh ®îc tÝch luü kÕ thõa ®Ó lµm ra c¸c s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh. C¸c ngµnh
nghÒ trong hé ®îc biÓu trng bëi sè lîng c¸c ngµnh nghÒ víi quy m« c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt, tr×nh ®é c«ng nghÖ ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng ®îc
a chuéng vµ phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng nh thÕ nµo. Sù ph¸t
triÓn c¸c ngµnh nghÒ trong c¸c hé n«ng d©n lµ sù t¨ng sè hé cã ngµnh nghÒ vµ sù
chuyÓn biÕn tÝch cùc trong néi t¹i c¸c ngµnh nghÒ mµ hé ®¶m nhËn nh c«ng nghÖ tr×nh
®é tay nghÒ, sù lµnh nghÒ, sù ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm cïng mét ®Çu vµo, chÊt läng s¶n
phÈm t¨ng lªn.... C¸c ngµnh nghÒ mµ hé n«ng d©n tæ chøc cã hiÖu qu¶ sÏ thóc ®Èy kinh
tÕ hé ph¸t triÓn tõ ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph¬ng.
1.3. §Æc ®iÓm ngµnh nghÒ n«ng th«n
Ngµnh nghÒ trong c¸c hé n«ng d©n rÊt ®a d¹ng: cã ngµnh nghÒ lÊy c¸c s¶n phÈm
tõ n«ng nghÖp thuÇn tuý qua chÕ biÕn phôc vô nhu cÇu sèng cña con ngêi nh nghÒ
lµm bón, lµm ®Ëu phô, nÊu rîu ; cã ngµnh nghÒ tËn dông vÞ trÝ gÇn trung t©m kinh tÕ
v¨n ho¸ ®Ó ph¸t triÓn nh lµm thuª, may, ®an, thªu, méc, c¬ khÝ ; víi nh÷ng hé n»m
ngay ®êng trôc chÝnh th× cã c¬ héi tèt ®Ó ph¸t triÓn nghÒ bu«n b¸n th«ng th¬ng vµ lµm
dÞch vô ®Çu vµo cho s¶n xuÊt n«ng nghÖp hay dÞch vô cho ®êi sèng con ngêi. C¸c
ngµnh nghÒ nµy cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:
- Kh«ng hay Ýt chÞu t¸c ®éng cña thêi tiÕt khÝ hËu h¬n nghÒ n«ng nghÖp truyÒn thèng.
- §Êt ®ai kh«ng ph¶i lµ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu nhng l¹i lµ c¬ së ®Ó s¶n xuÊt
ngµnh nghÒ tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
- C¸c ngµnh nghÒ cã sö dông c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo tõ n«ng nghÖp Ýt nhiÒu chÞu
¶nh hëng cña tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
- C«ng nghÖ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh cã xen kÏ thñ c«ng th« s¬ vµ c¬ khÝ.
- Quy m« ngµnh nghÒ hÇu hÕt ®Òu nhá.
- Phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thÞ trêng ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ n«ng s¶n.
6
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
- ChÊt lîng c¸c s¶n phÈm lµm ra phô thuéc rÊt nhiÒu vµo kinh nghiÖm tÝch luü cña hé.
1.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n
a. Nh©n tè néi t¹i cña hé n«ng d©n: Nh tiÒm lùc vÒ vèn, kinh tÕ s½n cã, tr×nh ®é n¨ng
lùc chuyªn m«n cña chñ hé.Hé lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña m×nh vÒ
kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh: C¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t s¶n xuÊt kinh
doanh kh«ng ph¶i ai kh¸c mµ chÝnh do chñ hé quyÕt ®Þnh do ®ã tr×nh ®é cña chñ hé, cña
c¸c thµnh viªn cã søc ¶nh hëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cuØa hé. Chñ
hé mµ cã kiÕn thøc, cã kinh nghiÖm trªn thÞ trêng, trong x· héi, biÕt n¾m b¾t thêi c¬,
biÕt vËn ®éng n¨ng ®éng tríc rñi ro tõ bªn ngoµi sÏ t¹o cho hé kh¶ n¨ng ®øng v÷ng,
ph¸t triÓn bÒn v÷ng tríc thêi cuéc.
b. Nh©n tè thÞ trêng: Nh÷ng hé chuyªn ngµnh nghÒ nhÊt lµ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm tõ
®Çu vµo n«ng s¶n t¹o ra s¶n phÈm cã thêi gian sö dông thÊp b¶o qu¶n khã kh¨n cã yªu
cÇu gay g¾t vÒ thÞ trêng.
c. Nh©n tè ®Þa lý: Hé n»m trªn c¸c trôc ®êng chÝnh, gÇn khu ®«ng ®óc d©n c cµng cã
®iÒu kiÖn kinh doanh dÞch vô tèt h¬n.
d. Nh©n tè kÜ thuËt: C¸c nghÒ truyÒn thèng nh méc, nÒ, thiªu, ®an, may, söa ch÷a m¸y
mãc thiÕt bÞ ®ßi hái sù lµnh nghÒ ®Æc biÖt c¸c ho¹t ®éng chÕ biÕn n«ng s¶n nh lµm ®Ëu,
nÊu rîu, lµm b¸nh kÑo ph¶i cÇn cã sù tÝch luü kinh nghiÖm. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
c«ng cô cho ®Çu vµo cña ho¹t ®éng kh¸c, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt c¸c vËt phÈm tiªu dïng
nh s¶n xuÊt ra dao, kÐo, cµy, bõa, m¸y tuèt lóa ®¹p ch©n, cæng s¾t… còng ®ßi hái yªu
cÇu ph¶i ®¸p øng thÞ hiÕu kh¸ch hµng tiªu dïng ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh øng dông
c¸c s¶n phÈm ®ã. Nh÷ng hé bu«n b¸n nhá nh hé bu«n b¸n c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n b¸n
ra thÞ trêng, b¸n c¸c hµng ho¸ tiªu dïng ë chî hay t¹i gia ®×nh n¬i thuËn tiÖn lu th«ng
hµng ho¸ vµ dÔ kiÕm lêi buéc hé ph¶i n¨ng ®éng trong viÖc ph¶i n¾m b¾t thÞ trêng ®Ó
cã ph¶n øng linh ho¹t.
®. Nh©n tè chÝnh s¸ch: C¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ ®a ra nh chÝnh s¸ch ®æi míi c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong hé n«ng d©n, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¬ së h¹
tÇng n«ng th«n… tuú vµo møc ®é t¸c ®éng mµ hé cã ¶nh hëng kh¸c nhau. PhÇn lín c¸c
chÝnh s¸ch nµy cã ®é nh¹y c¶m víi vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ cña n«ng th«n mµ hé n«ng
d©n lµ mét chñ thÓ, vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng, c¶i
7
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn sèng cho n«ng d©n… C¸c chÝnh s¸ch mµ chÝnh phñ ®a ra lu«n lu«n
xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tai kh¸ch quan ®Ó th¸o gì nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i cña x· héi.
e. Nh©n tè céng ®ång x· héi: §ã lµ c¸c phong tôc tËp qu¸n, thuÇn phong mü tôc, truyÒn
thèng cña céng ®ång g©y ¶nh hëng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp tíi sù ph¸t triÓn ngµnh nghÒ
trong c¸c hé n«ng d©n. NghÒ lµm ®Ëu phô, nÊu rîu, lµm b¸nh ®a… së dÜ tån t¹i vµ ph¸t
triÓn ®îc do phong tôc nu«i lîn ®Ó lÊy ph©n bãn ruéng còng do tôc lÖ uèng rîu trong
c¸c ngµy lÔ. T©m lý b¶o thñ chËm tiÕn mang nÆng tÝnh phong kiÕn cæ hñ cña x· héi
tríc còng ¶nh hëng kh«ng nhá tíi t©m lý më réng s¶n xuÊt kinh doanh trong hé
ngµnh nghÒ do lo sî bÞ thua lç ph¸ s¶n.
1.5. C¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n
C¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n mµ hé n«ng
d©n lµ mét chñ thÓ chñ yÕu cña n«ng th«n ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x·
héi n«ng hé cña ®Êt níc.§Êt níc ta lµ mét ®Êt níc xuÊt ph¸t ®iÓm tõ n«ng nghiÖp
tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945 khi mµ ®Êt níc ta nöa thuéc ®Þa nöa phong kiÕn bÞ
¸p bøc bãc lét mÊt quyÒn ®éc lËp tù do, xÐt trªn c¶ níc giai cÊp ®Þa chñ chØ cã 3% d©n
sè ®· chiÕm 41.4% ruéng ®Êt, n«ng d©n lao ®éng l¹i chiÕm tíi 97%d©n sè nhng chØ cã
36% diÖn tÝch ®Êt, sè cßn l¹i thuéc ®ån ®iÒn cña ph¸p vµ ®Êt c«ng. C¸c nghµnh kinh tÕ
quan träng nh th¬ng m¹i, khai th¸c má… ®Òu do ph¸p qu¶n lý. C¸c th¬ng gia, c¸c
nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ chÌn Ðp c« lËp kh«ng ph¸t triÓn ®îc. Sau khi níc nhµ
®éc lËp, c«ng cuéc c¶i c¸ch ruéng ®Êt ë miÒn B¾c n¨m 1956 ®a sè hé n«ng d©n Ýt nhiÒu
®Òu cã ®Êt trùc tiÕp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c¸c nghµnh s¶n xuÊt kh¸c ®îc kh«i phôc vµ
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, nÐt ®Æc trng ë giai ®o¹n nµy lµ hé n«ng d©n s¶n xuÊt hoµn
toµn c¸ thÓ.
Giai ®o¹n 1960- 1980 ®îc ®Þnh h×nh bëi kinh tÕ tËp thÓ. Tõ n¨m 1958 tiÕn hµnh
hîp t¸c ho¸, ®Õn cuèi n¨m 1960 cã 84% n«ng hé ®· tham gia vµo hîp t¸c x· s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô, tõ ®ã lµm cho m«i trêng s¶n xuÊt kinh doanh cña
n«ng hé thay ®æi c¨n b¶n. HiÕn ph¸p n¨m 1959 ®· x¸c ®Þnh: §Êt ®ai thuéc së h÷u toµn
d©n, mäi quan hÖ mua b¸n trao ®æi ®Êt bÞ cÊm nghiªm ngÆt. Giai ®o¹n nµy hé n«ng d©n
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh c¸c nghµnh kh¸c nhÊt lµ bu«n b¸n lu th«ng hµng ho¸
kiÕm lêi bÞ tª liÖt hoµn toµn, mäi ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ®Òu thuéc sù qu¶n lý cña
nhµ níc díi h×nh thøc hîp t¸c x·. Trong hîp t¸c x· s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n«ng hé
8
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
®îc tËp thÓ giµnh cho 5% ®Êt canh t¸c ®Ó lµm “kinh tÕ phô gia ®×nh” hay “kinh tÕ phô
x· viªn”. Víi 5% ®Êt canh t¸c nhng ®· s¶n xuÊt ra 48%gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp,
50% - 60% thu nhËp cña hé. Tuy kh«ng c«ng khai nhng kinh tÕ n«ng hé ®· thùc sù lµ
c¬ së ®¶m b¶o cho kinh tÕ tËp thÓ tån t¹i. N«ng hé ®îc chia thµnh 2 lo¹i:
Lo¹i 1: gåm c¸c hé n«ng d©n c¸ thÓ ngµy cµng gi¶m cã ph©n biÖt ®èi xö s¶n xuÊt
lu«n bÞ k×m h·m bã buéc.
Lo¹i 2: gåm c¸c hé gia ®×nh x· viªn trong hîp t¸c x· vµ hé c«ng nh©n viªn trong
c¸c l©m trêng loai nµy cã nguån thu nhËp tõ kinh tÕ tËp thÓ th«ng qua ngµy c«ng ®ãng
gãp hoÆc tiÒn l¬ng vµ thu tõ ®Êt 5% víi sè vËt t vµ lao ®éng cßn l¹i mµ hîp t¸c x· huy
®éng ®Õn kinh tÕ n«ng hé víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh chØ giíi h¹n 5% phÇn ®Êt,
kinh tÕ hîp t¸c x· ®×nh ®èn, kinh tÕ quèc doanh thua lç nªn thu nhËp tõ kinh tÕ tËp thÓ
trong tæng thu cña hé cã sù biÕn ®æi lín: kinh tÕ tËp thÓ chiÕm 70% - 75% cßn kinh tÕ
n«ng hé chØ chiÕm 25% -30%. Do thu nhËp tõ kinh tÕ tËp thÓ thÊp ®· lµm cho n«ng ®©n
x· viªn ch¸n n¶n, muèn xa nÒn kinh tÕ tËp thÓ.
Giai ®o¹n 1981-1987 tríc thùc tr¹ng kinh tÕ tËp thÓ ®×nh ®èn, khñng ho¶ng
l¬ng thùc thêng xuyªn x¶y ra nghiªm träng, nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®×nh ®èn, kinh tÕ
n«ng hé bÞ h¹n chÕ kh«ng ph¸t triÓn ®îc th× nghÞ quyÕt TW6 th¸ng 9 n¨m 1979 x¸c
®Þnh “nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi cÊp b¸ch” nh»m t×m gi¶i ph¸p ®a ®Êt níc tho¸t
khái khñng ho¶ng. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng ®ã Bé chÝnh trÞ ®· ban hµnh ChØ thÞ 100 ngµy
13/01/1981 vÒ c¶i tiÕn c«ng t¸c kho¸n më réng kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ngêi lao
®éng trong hîp t¸c x·. X· viªn ®îc ®Çu t vèn, søc lao ®éng ®îc kho¸n vµ hëng trän
phÇn vît kho¸n, nÒn kinh tÕ hé gia ®×nh ®îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn nhanh chãng.
N¨m 1986 -1987 gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng t¨ng vät, chÕ ®é thu mua hµng ho¸ theo nghÜa vô
cña nhµ níc nÆng nÒ, trong n«ng nghiÖp mµ ruéng ®Êt kho¸n tËp thÓ ®¶m nhËn 5 kh©u;
3 kh©u cßn l¹i ngêi lao ®éng chÞu tr¸ch nhiÖm kh«ng ®îc æn ®Þnh, s¶n lîng kho¸n
n©ng cao dÇn tõ ®ã hiÖu qu¶ ®Çu t gi¶m, thu nhËp cña n«ng hé còng gi¶m dÇn.
Giai ®o¹n tõ n¨m 1988 ®Õn nay. Tríc t×nh tr¹ng trªn NghÞ quyÕt 10 Q/ TW ngµy
05/ 04/ 1988 cña bé chÝnh trÞ vÒ ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ nh»m gi¶i phãng m¹nh mÏ søc
s¶n xuÊt trong n«ng th«n trong tõng hé n«ng d©n, ®Ëc biÖt nghÞ quyÕt kh¼ng ®Þnh hé gia
®×nh x· viªn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ë n«ng th«n cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi
9
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ n«ng hé. NghÞ quyÕt cßn chñ tr¬ng giao quyÒn sö dông ruéng
®Êt æn ®Þnh l©u dµi cho hé n«ng d©n, xo¸ bá chÝnh s¸ch thu mua theo nghÜa vô ®Ó t¹o
®iÒu kiÖn cho hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Thùc hiÖn kho¸n theo nghÞ quyÕt 10 ®·
lµm cho ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn s¶n phÈm cuèi cïng. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ
kinh tÕ hé n«ng d©n ph¸t triÓn dÉn ®Õn hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt vµ kh«ng ngõng
n©ng cao søc sèng n«ng d©n, nÒn kinh tÕ ®îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn. NghÞ quyÕt §¹i
héi ®¶ng lÇn thø VI, VII, VIII, IX ®· ®a ra tiÕp nh÷ng chñ tr¬ng vÒ ph¸t triÓn 5 thµnh
phÇn kinh tÕ, 3 ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña nhµ níc, chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc.Tõ ®ã hé n«ng d©n lµ chñ thÓ s¶n xuÊt víi viÖc ban hµnh nh÷ng chÝnh
s¸ch lín nh giao ®Êt l©u dµi, më réng cho vay tíi hé, thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,
khuyÕn khÝch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, khuyÕn khÝch kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c
nghµnh nghÒ truyÒn thèng, khuyÕn khÝch kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn… kinh tÕ n«ng hé
®· cã niÒm tin më réng quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cho n«ng d©n, kinh tÕ hé ®·
cã nhiÒu thay ®æi lín mµ ®iÓn h×nh c¬ cÊu s¶n xuÊt ®· cã chuyÓn biÕn tÝch cùc tõ thuÇn
n«ng sang c¸c nghµnh nghÒ kh¸c nhÊt lµ vïng n«ng th«n gi¸p danh thµnh thÞ.
1.6.Thùc tr¹ng t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ë mét sè níc trªn thÕ
giíi
ViÖc ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ®îc xem lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p
quan träng ®Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, nh÷ng ph¸t sinh trong viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn
kinh tÕ- x· héi trªn ®Þa bµn n«ng th«n ë mét sè níc trªn thÕ giíi. Mét sè níc ®· tr¶i
qua qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n rÊt thµnh c«ng, ®ã
lµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho ®Êt níc ta häc tËp ®óc rót vµ ¸p dông linh ho¹t m«
h×nh ph¸t triÓn n«ng th«n mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt.
ë mét ngay c¹nh níc ta, Trung Quèc thùc hiÖn rÊt tèt qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n trong giai ®o¹n c¶i c¸ch (1978- 1992) víi ph¬ng ch©m ®Ò ra” ly
n«ng bÊt ly h¬ng, nhËp xíng bÊt nhËp thµnh” chñ tr¬ng ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng
th«n theo m« h×nh xÝ nghiÖp H¬ng TrÊn lÊy n«ng th«n lµm c¬ së. Bíc ®i cña Trung
Quèc lµ thËn träng tõ thÊp lªn cao, kh«ng ch¹y theo phong trµo kh«ng ch¹y theo h×nh
thøc, kh«ng ch¹y theo thµnh tÝch nh thêi k× “ c«ng x· nh©n d©n” ; lÊy m« h×nh ph¸t
triÓn xÝ nghiÖp H¬ng TrÊn võa lµ tÝch luü ban ®Çu võa lµ b¾t ®Çu ®i vµo ph¸t triÓn chiÒu
10
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
s©u b»ng ¸p dông c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i vµ sö dông nhiÒu vèn. NhiÒu xÝ nghiÖp nh
H¬ng TrÊn ®· më réng vÒ quy m« vµ ph¹m vi lÜnh vùc kinh doanh. HiÖn nay c¸c xÝ
nghiÖp nh H¬ng TrÊn ®· ho¹t ®éng ë ba cÊp: huyÖn, x·, th«n vµ t¹o ra gi¸ trÞ s¶n
lîng ngµy cµng t¨ng. Nhê sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n mµ Trung Quèc ®· gi¶m
tû träng lao ®éng trong n«ng nghiÖp tõ 70% (1978) xuèng díi 50% (1992) gi¶m ¸p lùc
di d©n ra thµnh thÞ, kinh tÕ n«ng th«n ph¸t triÓn ®· c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n vïng
n«ng th«n.
N»m trong nhãm níc Niss, §µi Loan b¾t ®Çu tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng
th«n tõ nh÷ng n¨m 50 bao gåm c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c¸c lµng nghÒ cæ
truyÒn, c¸c xÝ nghiÖp gia ®×nh s¶n xuÊt chÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm vµ c¸c mÆt hµng
thñ c«ng mü nghÖ phôc vô ngµnh du lÞch. Riªng c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n rÊt ph¸t
triÓn: n¨m 1991 ®· cã 5779 xÝ nghiÖp víi 100 ngh×n lao ®éng ®· t¹o ra gi¸ trÞ s¶n lîng
tíi 17.5 tû USD . C«ng nghiÖp thùc phÈm víi 22 chuyªn ngµnh chñ yÕu trong ®ã c«ng
nghiÖp chÕ biÕn thÞt chiÕm 15.41% gi¸ trÞ s¶n lîng, víi ch¨n nu«i lµ12.36%, g¹o
9.25%, ®å uèng cã cån 7.16%. Riªng xay x¸t g¹o cã 2500 nhµ m¸y quy m« nhá. C«ng
nghiÖp n«ng th«n §µi Loan ®· thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n, tû
träng gia ®×nh thuÇn n«ng ®· gi¶m tõ 39.9% (1955) xuèng cßn 8.98% (1985), tû träng
c¸c hé kiªm t¨ng tõ 60.13% (1955) lªn 91.2% (1985). Thu nhËp c¸c hé n«ng d©n ngoµi
n«ng nghiÖp t¨ng tõ 43% (1952) lªn gÇn 70% (1992), c¬ cÊu lao ®éng x· héi còng thay
®æi n¨m 1952 lao ®éng n«ng nghiÖp chiÕm 51% c«ng nghiÖp 16.9% dÞch vô 27% th×
®Õn n¨m 1992 lao ®éng n«ng nghiÖp gi¶m xuèng cßn 12.9% c«ng nghiÖp t¨ng 40.25%
dÞch vô 49.9%. Nh×n chung §µi Loan thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n víi h×nh
thøc ®a d¹ng ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi râ rÖt gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù thµnh
c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
N»m trong khèi ASEAN, lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, Th¸i Lan c«ng nghiÖp ho¸
n«ng th«n trªn c¬ së dùa vµo nguån nguyªn liÖu s½n cã ë ®Þa ph¬ng víi môc tiªu tríc
tiªn lµ c¶i t¹o c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c vïng n«ng th«n qua viÖc cung cÊp nguyªn liÖu vµ
nguån lùc cho c«ng nghiÖp. Do ®ã Th¸i Lan ®· x©y dùng mét chiÕn lîc ph¸t triÓn n«ng
th«n trªn c¬ së khu vùc lÊy träng t©m c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n thµnh hµng ho¸.
Bëi Th¸i Lan lµ mét trong sè Ýt níc cã lîi thÕ s¶n xuÊt g¹o, h¶i s¶n, thuû s¶n… §Çu
n¨m 1990 c¶ níc cã kho¶ng 32 ngh×n xÝ nghiÖp n«ng phÈm chiÕm 62% c¸c ngµnh c«ng
11
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
nghiÖp ë Th¸i Lan thu hót kho¶ng 60% lao ®éng, hÇu hÕt nguyªn liÖu ®Òu do n«ng
nghiÖp cung cÊp. C¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng nh chÕ t¸c vµng b¹c
®¸ quý, ngäc trai, ®å trang søc ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn t¹o ra nhiÒu mÆt hµng næi tiÕng
thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt khÈu s¶n phÈm mü nghÖ n¨m 1990 ®¹t gÇn 2 tû USD. NghÒ
gèm sø cæ truyÒn tríc ®©y ë Th¸i Lan chØ s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu trong níc, gÇn
®©y ®· ph¸t triÓn trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu lín ®øng thø hai sau g¹o, 95% hµng gèm
sø xuÊt khÈu lµ ®å trang trÝ néi thÊt vµ ®å lu niÖm cßn l¹i lµ nh÷ng thø kh¸c. VÒ c¬ khÝ
n«ng th«n cã 94 v¹n c¬ së nhá( nhá h¬n 10 c«ng nh©n mét c¬ së) chiÕm 46%, 72 v¹n c¬
së võa chiÕm 34%; ho¹t ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp nµy lµ chÕ t¹o vµ xöa ch÷a m¸y c«ng cô
n«ng nghiÖp.
Mét sè con rång ch©u ¸ (Hµn Quèc, Hång C«ng, Shingapo) thùc hiÖn s¸ch lîc
dån hÕt søc lùc cho c«ng nghiÖp nÆng cã träng ®iÓm kÕt hîp víi dÞch vô coi nhÑ ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Ó t¹o ra søc m¹nh kinh tÕ sau ®ã míi tiÕn hµnh c¶i t¹o ®Çu
t cho n«ng nghiÖp n«ng th«n.
Th«ng qua thùc tÕ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ë mét sè níc trªn thÕ giíi
chóng ta rót ra mét sè bµi häc sau:
- C«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n mµ bíc ®i quan träng lµ ph¶i ph¸t triÓn ngµnh
nghÒ n«ng th«n bao gåm nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, nghÒ truyÒn thèng, nghÒ chÕ biÕn
n«ng s¶n, kinh doanh dÞch vô t¹o ra sù chuyÓn biÕn tÝch cùc c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n.
- Ph¸t huy lîi thÕ tuyÖt ®èi cña ®Þa ph¬ng,cña vïng, cña ®Êt níc vÒ mäi mÆt ®Ó
s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã u thÕ c¹nh tranh cao.
- Ph¸t triÓn ngµnh nghÒ trong c¸c hé n«ng d©n sÏ thóc ®Èy kinh tÕ hé ph¸t triÓn,
kinh tÕ ®Þa ph¬ng ph¸t triÓn, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n vïng n«ng th«n t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
thµnh c«ng.
1.7. Thùc tr¹ng t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n ë viÖt nam
Kinh tÕ n«ng th«n bao gåm hai lÜnh vùc: kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ phi n«ng
nghiÖp. Trong lÜnh vùc kinh tÕ phi n«ng nghiÖp bao gåm tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng
nghiÖp vµ dÞch vô cho s¶n xuÊt cho ®êi sèng ë n«ng th«n. C«ng nghiÖp n«ng th«n ë ViÖt
12
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
Nam ®· tr¶i qua nh÷ng bíc th¨ng trÇm cïng víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
®Êt níc. Thùc hiÖn ®êng lèi cña §¶ng vµ chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, c«ng
nghiÖp nãi chung, c«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng ®· chøng kiÕn biÕn chuyÓn m¹nh mÏ
trong h¬n mêi n¨m qua. Theo t liÖu cña héi khoa häc kinh tÕ ViÖt Nam, trong thêi k×
®æi míi c«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam ®¹t tû lÖ t¨ng trëng gi¸ trÞ b×nh qu©n 7.8%/
n¨m. §Æc biÖt c«ng nghiÖp n«ng th«n cã søc t¨ng trëng cao vµo c¸c n¨m 1993-1999
nhê t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c chÝch s¸ch khuyÕn khÝch ®îc ban hµnh vµ thùc thi vµo
®Çu thËp kØ 90. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng th«n thÓ hiÖn mét sè ®iÓm sau:
-VÒ sè lîng hiÖn níc ta cã trªn 1350000 ®¬n vÞ s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp trong
®ã cã 97.1% lµ c¸c hé, sè cßn l¹i lµ d¹ng tæ hîp vµ doanh nghiÖp.
-VÒ quy m« hÇu hÕt c¸c c¬ së s¶n xuÊt ngµnh nghÒ ë n«ng th«n cã quy m« nhá do
®ã c¸c c¬ së lu«n cã nhu cÇu lín hç trî s¶n xuÊt kinh doanh nh ®Çu vµo th«ng tin c«ng
nghÖ, ®µo t¹o vµ tÝn dông.
- VÒ nguån nh©n lùc vµ chñ së h÷u cña c¸c c¬ së. Chñ së h÷u c¸c c¬ së ®ãng vai
trß quan träng ra quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ¶nh hëng tíi sù tån t¹i
ph¸t triÓn toµn bé hé. Thùc tÕ hiÖn nay tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c chñ c¬ së vµ lao
®éng trong hé cßn thÊp cô thÓ cã 1.3% -1.6% sè hé kh«ng biÕt ch÷, 68%- 76% chñ hé
kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt cha qua trêng líp ®µo t¹o nµo, chØ cã 1.9%2,8% cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng. Chñ c¬ së lµ nam chiÕm tû lÖ ®a sè, n÷ chØ chiÕm
3,8%- 5.9%.Quy m« lao ®éng b×nh qu©n cña hé ngµnh nghÒ tõ 3 ®Õn 5 ngêi chiÕm ®a
sè, lao ®éng thuª ngoµi Ýt.
- VÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt vµ vèn, nh×n chung c¸c hé ngµnh nghÒ cßn thiÕu,yÕu,
kÐm; phÇn lín sö dông ngay nhµ m×nh cho s¶n xuÊt kinh doanh. Sè c¬ së sö dông ®iÖn
cho s¶n xuÊt chiÕm 81.6% hé c¬ së ngµnh nghÒ nguyªn nh©n do gi¸ ®iÖn ¶nh hëng tíi
gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. PhÇn lín c«ng nghÖ c¸c hé sö dông lµ th« s¬ gi¶n ®¬n,
tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cßn thÊp, v× vËy mµ s¶n phÈm lµm ra gi¸ trÞ thÊp mÉu m· kh«ng ®a
d¹ng kh¶ n¨ng v¬n xa thÞ trêng kÐm.
- HiÖn nay, vèn cña c¸c hé c¸c c¬ së ngµnh nghÒ n«ng th«n cßn nhá, phÇn lín c¸c
c¬ së s¶n xuÊt thiÕu vèn ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ më réng s¶n xuÊt kinh
doanh. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ngµnh nghÒ n«ng th«n n¨m 1997 cña Côc chÕ biÕn l©m s¶n
vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n cho thÊy: æ hé chuyªn ngµnh nghÒ cã vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n
13
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
lµ 25.73 triÖu ®ång( b»ng 3.67%) trong ®ã vèn cè ®Þnh chiÕm tû lÖ 57.2%; vÒ quy m«
vèn cã tíi 86.81% sè hé cã vèn díi 50 triÖu ®ång, trong ®ã l¹i cã 37.66% sè hé cã vèn
díi 10 triÖu; b×nh qu©n vèn ®Çu t cho mét lao ®éng thêng xuyªn ë hé chuyªn lµ 7.75
triÖu ®ång. Cßn ®èi víi hé kiªm, vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n lµ16.10 triÖu ®ång, trong ®ã
11.3 triÖu ®ång ®îc dïng cho s¶n xuÊt phi n«ng nghiÖp, b×nh qu©n vèn ®Çu t cho mét
lao ®éng lµ 5.07 triÖu ®ång.
- VÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng: tiÓu thñ c«ng nghiÖp – c«ng nghiÖp n«ng th«n tån t¹i ë
nhiÒu d¹ng ngµnh nghÒ kh¸c nhau nh: c«ng nghiÖp chÕ biÕn, dÖt, may mÆc, gèm sø mü
nghÖ, méc, c¬ khÝ n«ng th«n…
§èi víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn cã mÆt ë hÇu kh¾p c¸c vïng, ho¹t ®éng díi nhiÒu
h×nh thøc vµ néi dung kh¸c nhau. Trong ®ã cã nhiÒu ho¹t ®éng mang tÝnh truyÒn thèng
nh lµm bón, b¸nh ®a nÊu rîu…vµ nhiÒu ho¹t ®éng mang tÝnh hiÖn ®¹i nh chÕ biÕn
phôc vô xuÊt khÈu…
Trong ngµnh dÖt, may mÆc vµ thªu ren…lµ nh÷ng ngµnh thu hót t¬ng ®èi nhiÒu
lao ®éng n÷; cã nhiÒu ho¹t ®éng mang tÝnh truyÒn thèng, tÝnh lÞch sö l©u ®êi nh dÖt lôa
ë Hµ §«ng, dÖt v¶i ë Th¸i B×nh, Nam §Þnh, B¾c Ninh,B¾c Giang…riªng may mÆc lµ
mét ngµnh kh¸ ph¸t triÓn cïng víi nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi cã ë kh¾p c¸c vïng
quª n«ng th«n.
Trong nghÒ gèm sø, tr¹m træ, mü nghÖ…®©y lµ c¸c ngµnh chñ yÕu phôc vô xuÊt
khÈu vµ cã yªu cÇu kü thuËt ®èi víi s¶n phÈm t¬ng ®èi cao v× thÕ mµ nã ph¸t triÓn chñ
yÕu ë nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng nh ë B×nh D¬ng, B¸t Trµng, §ång Nai…
Ngµnh c¬ khÝ n«ng th«n, ngµnh nµy ®· ph¸t triÓn kh¸ m¹nh ë nhiÒu thêi ®iÓm
kh¸c nhau vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhÊt ë Nam §Þnh, B¾c Ninh,Thanh Ho¸, Hµ T©y,…
Víi thùc tr¹ng ph¸t triÓn tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp n«ng th«n hiÖn nay
cßn thÊp kÐm c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng c¸c ngµnh nghÒ. Do vËy §¶ng vµ Nhµ níc
cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®èi víi tõng vïng cô thÓ; ®Ó
më réng quy m« lÜnh vùc s¶n xuÊt, tËn dông lîi thÕ cña mçi vïng gãp phÇn c¶i thiÖn vµ
n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n vïng n«ng th«n trong thêi gian tíi.
1.8.HÖ chØ tiªu ®îc sö dông trong nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh nghÒ
trong c¸c hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam
14
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
a. HÖ thèng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ LýtØnh Hµ Nam: MËt ®é d©n sè, nh©n khÈu/ hé, lao ®éng/ hé ngµnh nghÒ, lao ®éng/ hé, ®Êt
canh t¸c/ hé phi n«ng nghiÖp, lao ®éng phi n«ng nghiÖp/ hé…
b. HÖ thèng c¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch sù tham gia lµm ngµnh nghÒ trong c¸c hé
trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam: tû lÖ hé cã ngµnh nghÒ, tû
lÖ hé s¶n xuÊt c«ng nghiÖp- x©y dùng, tû lÖ hé kiªm, tû lÖ hé chÕ biÕn n«ng s¶n( hé lµm
®Ëu phô, nÊu rîu, lµm b¸nh...)/ hé ngµnh nghÒ, tû lÖ hé bu«n b¸n/ hé ngµnh nghÒ...
c. HÖ thèng c¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch hiÖn tr¹ng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Çu vµo cña hé ngµnh nghÒ trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnhthÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam: tû lÖ nhµ xëng kiªn cè, diÖn tÝch sö dông b×nh qu©n ë
mçi hé ngµnh nghÒ, b×nh qu©n vèn/ hé ngµnh nghÒ, sè lao ®éng thêng xuyªn/ hé ngµnh
nghÒ, tû lÖ chñ hé qua ®µo t¹o…
d. HÖ thèng c¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô
s¶n phÈm trong c¸c hé ngµnh nghÒ trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh
Hµ Nam: tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt b×nh qu©n 1 hé/ n¨m, tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm tiªu
thô b×nh qu©n 1 hé/ n¨m, gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt b×nh qu©n trong n¨m/ 1 lao ®éng, tû
lÖ s¶n phÈm tiªu thô/ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
e. HÖ thèng c¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c hé ngµnh nghÒ trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam:gi¸
trÞ t¨ng thªm t¹o ra trong n¨m tÝnh b×nh qu©n trong 1 hé, gi¸ trÞ t¨ng thªm tÝnh b×nh qu©n
cho 1 lao ®éng thêng xuyªn, thu nhËp trong n¨m tÝnh b×nh qu©n cho 1 hé, tû suÊt thu
nhËp / 1 ®ång chi phÝ, thu nhËp b×nh qu©n trong n¨m tÝnh cho 1 lao ®éng thêng xuyªn.
f. HÖ thèng c¸c chØ tiªu dïng ®Ó so s¸nh ngµnh nghÒ hé n«ng d©n trªn ®Þa bµn x·
Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý - tØnh Hµ Nam víi x· Liªm TuyÒn-huyÖn Thanh LiªmtØnh Hµ Nam:kho¶ng c¸ch thu nhËp b×nh qu©n 1 hé ë x· Liªm ChÝnh so víi x· Liªm
TuyÒn, tû lÖ hé giµu cña x· Liªm ChÝnh so víi x· Liªm TuyÒn, tû lÖ hé nghÌo cña x·
Liªm ChÝnh so víi x· Liªm TuyÒn.
g. HÖ thèng chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch t¸c ®éng cña ngµnh nghÒ tíi kinh tÕ- x· héi m«i trêng trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam: tû lÖ hé ngµnh
nghÒ g©y ¶nh hëng xÊu tíi ®Êt tíi níc, tû lÖ hé nhËn thªm lao ®éng thuª ngoµi, tû lÖ
15
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
hé ngµnh nghÒ giµu( trung b×nh, kh¸, nghÌo) so víi hé trong x·, tû lÖ hé ®ãng gãp ®¸ng
kÓ cho kinh tÕ ®Þa ph¬ng.
k. HÖ thèng chØ tiªu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng khã kh¨n vµ kiÕn nghÞ cña hé ngµnh nghÒ
trªn ®Þa bµn x· Liªm ChÝnh- thÞ x· Phñ Lý- tØnh Hµ Nam: tû lÖ kh«ng cã khã kh¨n, tû
lÖ cã khã kh¨n vÒ vèn ( lao ®éng, nhµ xëng, kinh nghiÖm qu¶n lÝ).
16
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
Ch¬ng ii
§Æc ®iÓm ®Þa bµn vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu
2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn
2.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý - ®Þa h×nh
X· Liªm ChÝnh n»m ë phÝa §«ng Nam thuéc ®Þa giíi hµnh chÝnh cña thÞ x· Phñ
Lý – TØnh Hµ Nam, x· ®îc thµnh lËp sau khi chia c¾t x· Thanh Giang – huyÖn Thanh
Liªm thµnh x· Liªm Chung vµ x· Liªm ChÝnh. PhÝa §«ng gi¸p víi x· Liªm TuyÒn
thuéc huyÖn Thanh Liªm, phÝa nam gi¸p víi x· Liªm Chung, phÝa B¾c x· ng¨n c¸ch
huyÖn Duy Tiªn bëi con s«ng Ch©u Giang ch¹y dµi gÇn 8 km, phÝa T©y gi¸p víi phêng
Hai Bµ Trng vµ phêng TrÇn Hng §¹o thuéc thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam. Toµn x·
cã ba th«n gåm Th¸, MÔ Thîng, MÔ Néi, tríc kia cã c¶ th«n B¶o Th«n nhng míi
®îc chia c¾t nhËp vµo phêng TrÇn Hng §¹o. TÝnh tõ uû ban x· tíi trung t©m tØnh Hµ
Nam chØ chõng h¬n 2 km l¹i cã con ®êng 62 nèi Phñ Lý –huyÖn Thanh Liªm – huyÖn
Lý Nh©n ch¹y qua hai th«n MÔ Néi, MÔ Thîng, trong c¸c th«n ®Òu cã con ®êng liªn
x· ch¹y qua, m¹ng líi giao th«ng ®îc bª t«ng ho¸ nhùa ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho hµng
ho¸ lu th«ng, con ngêi qua l¹i dÔ dµng kÝch thÝch sù ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng bu«n
b¸n dÞch vô trao ®æi hµng ho¸. X· l¹i cã con s«ng Ch©u Giang ng¨n c¸ch ch¹y dµi suèt
chiÒu dµi hai th«n MÔ ®îc th«ng víi con s«ng §¸y nªn giao th«ng vËn t¶i b»ng ®êng
thuû còng rÊt thuËn lîi gi÷a x· víi c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c trong vµ ngoµi tØnh.§îc n»m
ngay trªn trung t©m kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi cña tØnh Hµ Nam, n¬i cã thÞ trêng tiªu dïng
réng lín, cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao ë tÊt c¶ c¸c mÆt hµng tõ hµng ho¸ n«ng nghiÖp tíi
c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp, dÞch vô nªn ®Þa ph¬ng cã nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nÒn
s¶n xuÊt ®a ngµnh cung cÊp cho thÞ trêng trong vµ ngoµi x·. Lîi thÕ vÒ thÞ trêng ®em
l¹i lµ rÊt lín, gióp cho hµng ho¸ s¶n xuÊt trong x· ®îc tiªu thô phÇn lín lµ ë trong thÞ
x· Phñ Lý, l¹i cã u ®iÓm chi phÝ vËn chuyÓn nhá kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng nhanh, ®·
t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ph¸t triÓn ngµnh nghÒ trong hé n«ng d©n nãi riªng cho toµn x·
Liªm ChÝnh nãi chung.
2.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi
2.1.2.1.T×nh h×nh ®Êt ®ai
17
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
T×nh h×nh ®Êt ®ai cña x· Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam ®îc thÓ
hiÖn qua biÓu 1.
BiÓu 1: T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai ë x· Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam
qua ba n¨m( 2001- 2003)
ChØ tiªu
A. Tæng diÖn tÝch ®Êt tù
nhiªn
I. §Êt n«ng nghiÖp
1.§Êt canh t¸c hµng
n¨m
2.§Êt vên, trång c©y
l©u n¨m
3.§Êt ao hå
II. §Êt chuyªn dïng
1. §Êt x©y dùng c¬
b¶n
2. §Êt giao th«ng
3. §Êt mÆt níc thuû
lîi
4. §Êt nghÜa trang, di
tÝch v¨n ho¸
5. §Êt trêng häc,
tr¹m y tÕ, bÖnh viÖn
III. §Êt ®Ó ë
IV. §Êt ®Çm vùc
B. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸
§Êt canh t¸c / hé
§Êt chuyªn dïng /
khÈu
§Êt ®Ó ë / hé
N¨m 2001
Sè
lîng
C¬
cÊu(%)
N¨m 2002
Sè
lîng
N¨m2003
C¬
cÊu(%)
Sè
lîng
C¬
cÊu(%)
So s¸nh (%)
02/01
03/02
BQ
332.4
100
332.4
100
332.4
100
100
100
100
241.3
72.59
232.17
69.85
226.7
68.20
96.22
97.64
96.93
166.45
68.98
157.59
67.88
154.7
68.23
94.68
98.15
96.40
39.18
16.24
39.15
16.86
39.17
17.28
99.92
100.05
99.99
35.68
14.79
35.43
15.26
32.85
14.49
99.30
92.72
95.95
44.66
13.44
53.95
16.23
58.07
17.47
120.80
107.64
114.03
7.95
17.80
11.41
21.15
13.72
23.63
143.52
120.25
131.37
21.87
48.97
25.88
47.97
27.03
46.55
118.34
104.44
111.17
7.13
15.97
7.13
13.22
7.13
12.28
100.00
100.00
100.00
4.16
9.31
4.16
7.71
4.16
7.16
100.00
100.00
100.00
3.55
7.95
5.37
9.95
6.03
10.38
151.27
112.29
130.33
30.69
9.23
33.73
10.15
35.09
10.56
109.91
104.03
106.93
12.55
3.78
12.55
3.78
12.55
3.78
100.00
100.00
100.00
1440
1363
1338
94.68
98.15
96.40
109
132
142
120.80
107.64
114.03
265
288
297
108.59
103.15
105.84
Nguån sè liÖu: Ban th«ng kª x· Liªm ChÝnh
Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña x· Liªm ChÝnh lµ 332.4 ha trong ®ã diÖn tÝch ®Êt
n«ng nghiÖp chiÕm ®a sè tíi 226.7 ha chiÕm 68.23% tæng diÖn tÝch ®Êt cña x· n¨m
2003. §Êt n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m do ¸p lùc t¨ng d©n sè lµm nhu cÇu vÒ nhµ ë cña
ngêi d©n t¨ng lªn, h¬n n÷a qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ më réng thÞ x· Phñ Lý còng lµ nh©n tè
lµm gi¶m ®Êt n«ng nghiÖp. B×nh qu©n mçi n¨m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m 3.07 %
Nh vËy ®Êt n«ng nghiÖp vèn rÊt nhá trªn mét khÈu chØ cã cha ®Õn 300 m2/ khÈu, g¾n
bã víi n«ng nghiÖp truyÒn thèng th× kh«ng thÓ th× c¸c hé n«ng d©n trªn x· ph¶i lµm g×
®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh m×nh. ChØ cã tham gia lµm ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp
18
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
míi gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò trªn, vµ thùc tÕ ®©y lµ xu thÕ ®ang diÔn ra trong hé n«ng d©n
ë Liªm ChÝnh, hé n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m, hé ngµnh nghÒ ngµy cµng chiÕm sè
®«ng. Nhu cÇu ®Êt ë ngµy cµng t¨ng, trung b×nh mçi n¨m t¨ng 6.93 % chiÕm 10.56%
tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña x· ®¹t møc ®é 297 m2 mét hé. T¬ng lai nhu cÇu vÒ nhµ ë
ngµy t¨ng vµ trë thµnh mèi lo cho chÝnh quyÒn x·. Trong diÖn tÝch ®Êt cña x·, ®Êt
chuyªn dïng ngµy cµng t¨ng, nguyªn nh©n do ®Þa ph¬ng ®ang thùc hiÖn ®Çu t träng
t©m vµo c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng më réng thÞ x· Phñ Lý ®· ®îc héi ®ång nh©n
d©n c¸c cÊp th«ng qua n¨m 2002, hÖ thèng giao th«ng lµ u tiªn hµng ®Çu ®ang ®îc
hoµn thiÖn ë x·, dù kiÕn Liªm ChÝnh sÏ cã ®êng 62 míi ch¹y qua thay thÕ ®êng cò t¹o
®iÒu kiÖn cho giao lu vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i cña ngêi d©n
trong tØnh, mong muèn cña l·nh ®¹o ®Þa ph¬ng lµ khi hÖ thãng giao th«ng hoµn thiÖn
®ång bé sÏ t¹o c¬ héi cho kinh tÕ ®Þa ph¬ng ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a.
Trong c¬ cÊu diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña x· Liªm ChÝnh cã phÇn ®Êt ®Çm vùc ®îc
t¹o ra do qu¸ tr×nh vì ®ª h×nh thµnh ®Çm, t¬ng lai ®©y lµ mét khu sinh th¸i dÞch vô gi¶i
trÝ cña thÞ x· Phñ Lý.
2.1.2.2. T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng
Lao ®éng lµ mét yÕu tè cùc k× quan träng ®èi víi bÊt k× mét nÒn s¶n xuÊt nµo, quy
m« c¬ cÊu cïng víi chÊt lîng lao ®éng gãp phÇn quyÕt ®Þnh vÞ thÕ cña nÒn s¶n xuÊt ®ã
trong c¬ cÊu kinh tÕ tæng thÓ.ChÝnh v× thÕ mµ khi nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh
nghÒ hé n«ng d©n ta còng ph¶i xem xÐt t×nh h×nh lao ®éng vµ nh©n khÈu cña ®Þa
ph¬ng.T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng cña x· Liªm ChÝnh ®îc thÓ hiÖn qua biÓu 2.
19
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Xu©n Kho¸t - Kinh tÕ 45C
`
biÓu 2: T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng cña x· Liªm ChÝnh – thÞ x· Phñ Lý – tØnh Hµ Nam qua ba n¨m (2001-2003)
ChØ tiªu
I. Tæng sè hé
1. Hé thuÇn n«ng nghiÖp
2. Hé phi n«ng nghiÖp
II. Tæng sè nh©n khÈu
1. KhÈu thuÇn n«ng nghiÖp
2. KhÈu phi n«ng nghiÖp
III. Tæng sè lao ®éng
1. L§ thuÇn n«ng nghiÖp
2. L§ phi n«ng nghiÖp
IV. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸
1.MËt ®é d©n sè
2. Tû lÖ L§ phi NN / tængL§
3. Tû lÖ khÈu phi NN / tæng khÈu
N¨m 2001
Sè lîng C¬ cÊu(%)
1156
100
186
16.09
970
83.91
4098
100
1250
30.50
2848
69.50
2389
100
502
21.01
1887
78.99
N¨m 2002
Sè lîng C¬ cÊu(%)
1170
100
170
14.53
1000
85.47
4137
100
1225
29.61
2913
70.41
2401
100
475
19.78
1926
80.22
N¨m2003
Sè lîng C¬ cÊu(%)
1180
100
153
12.97
1027
87.03
4187
100
1173
28.02
3014
71.98
2423
100
424
17.50
1999
82.50
02/01
101.21
91.40
103.09
100.95
98.00
102.28
100.50
94.62
102.07
So s¸nh (%)
03/02
100.85
90.00
102.70
101.21
95.76
103.47
100.92
89.26
103.79
BQ
101.03
90.70
102.90
101.08
96.87
102.87
100.71
91.90
102.92
1232.85
78.99
69.50
1244.58
80.22
70.41
1259.63
82.50
71.98
100.95
101.56
101.32
101.21
102.85
102.23
101.08
102.20
101.77
Nguån sè liÖu: Ban thèng kª x· Liªm ChÝnh
20
- Xem thêm -