Tài liệu Sử dụng power point thiết kế bài 49 cơ quan phân tích thị giác (sinh học lớp 8)

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû SỬ DỤNG POWER POINT THIẾT KẾ BÀI 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC (SINH HỌC LỚP 8) I.NhËn thøc cò- t×nh tr¹ng cò. §Þnh híng ®æi míi PPDH hiÖn nay lµ tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc tù häc, nh»m h×nh thµnh cho häc sinh t duy ®éc lËp, tÝch cùc s¸ng t¹o, n©ng cao n¨ng lùc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m ®em l¹i niÒm tin, høng thó häc tËp cho häc sinh. Trong thêi k× bïng næ cña C«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i c¶i c¸ch ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng vËn dông CNTT vµ c¸c trang thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn ®¹i ph¸t huy m¹nh mÏ t duy s¸ng t¹o, kü n¨ng thùc hµnh vµ høng thó häc tËp cña häc sinh ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y häc. Trong nh÷ng n¨m võa qua, kh¶ n¨ng øng dông CNTT vµo c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn THCS ®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan. Tuy nhiªn qua th¨m líp dù giê cña ®ång nghiÖp t«i nhËn thÊy vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ sau: - PhÇn lín t©m lý gi¸o viªn ng¹i khã, tuy rÊt muèn d¹y häc b»ng ph¬ng tiÖn m¸y chiÕu nhng l¹i cha biÕt hoÆc míi biÕt rÊt Ýt vÒ vi tÝnh nªn kh«ng muèn thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö, gi¸o viªn míi chØ sö dông m¸y chiÕu ®Ó tr×nh chiÕu tranh ¶nh hoÆc thay b¶ng phô chÐp ®Ò bµi trong qóa tr×nh gi¶ng d¹y trªn líp. - VÒ phÝa nhµ trêng, do ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn khã kh¨n vµ do cha thÊy hÕt ®îc t¸c dông cña viÖc øng dông CNTT nªn cha ®Çu t thiÕt bÞ m¸y chiÕu phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y, sè trêng THCS cã m¸y chiÕu trong huyÖn còng nh trong tØnh cã thÓ nãi lµ rÊt Ýt. - Mét sè bµi gi¶ng ®iÖn tö cßn mang tÝnh chÊt tr×nh diÔn kiÕn thøc, gÇn nh lµ mét “b¶ng ®en” ®îc viÕt s½n tÊt c¶ néi dung d¹y häc lªn ®ã. - C¸ch bè côc mçi trang tr×nh diÔn cha hîp lÝ vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn, tranh ¶nh ... - Cßn l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. - DiÔn gi¶i nhanh qu¸, khi ®a ra c¸c t×nh huèng trªn m¸y chiÕu kh«ng ®ñ thêi gian cho häc sinh suy nghÜ. 1 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû - Nhng ®iÒu quan träng nhÊt lµ gi¸o viªn chó ý nhiÒu ®Õn c¸ch tr×nh chiÕu, c¸ch chän hiÖu øng mµ kh«ng ®Çu t vµo kiÕn thøc cña bµi, c¸c kiÕn thøc thêng rËp khu«n theo s¸ch gi¸o khoa nªn kÕt qu¶ thu ®îc sau tiÕt häc thêng kh«ng cao. VËy nguyªn nh©n cña nh÷ng t×nh tr¹ng trªn lµ do ®©u? Tríc hÕt lµ do quan ®iÓm cha ®óng vÒ viÖc ¸p dông CNTT trong gi¶ng d¹y, cho r»ng d¹y b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö kh«ng ph¸t huy ®îc trÝ lùc cña häc sinh, kh«ng truyÒn t¶i hÕt ®îc nh÷ng ý tëng cña gi¸o viªn....; mét sè gi¸o viªn cha thùc sù ®Çu t vµo tiÕt d¹y, cho r»ng d¹y häc b»ng ®Ìn chiÕu lµ hÊp dÉn ®îc häc sinh, thùc tÕ häc sinh còng h¸o høc nh÷ng tiÕt häc ®Çu tiªn b»ng m¸y chiÕu nh “trÎ con miÒn nói lÇn ®Çu ®îc tr«ng thÊy « t«”, nhng nÕu tiÕt d¹y ®ã cha ®Çu t vµo néi dung th× häc sinh còng sÏ chãng nhµm ch¸n v× kh«ng hiÓu bµi vµ kh«ng kÞp ghi nh÷ng ý chÝnh cña bµi do gi¸o viªn tr×nh diÔn qu¸ nhanh . Thø hai, do gi¸o viªn vÉn cha n¾m b¾t ®îc tinh thÇn cña s¸ch gi¸o khoa, cha x¸c ®Þnh ®îc träng t©m cña bµi, cßn lÖ thuéc nhiÒu vµo s¸ch thiÕt kÕ cã s½n, thêng ®Æt nh÷ng c©u hái chung chung thiªn vÒ t¸i hiÖn kiÕn thøc, kh«ng cã c©u hái thùc sù kÝch thÝch t duy ®éc lËp cña häc sinh. Nh×n chung gi¸o viªn kh«ng chñ ®éng trong giê d¹y mµ ch¨m ch¨m tr×nh chiÕu nh÷ng g× m×nh ®· chuÈn bÞ s½n. Thø ba lµ cha cã sù ®Çu t tho¶ ®¸ng vÒ viÖc mua s¾m thiÕt bÞ, tæ chøc häc vi tÝnh cho gi¸o viªn do ®ã “c¸i khã bã c¸i kh«n”, nhiÒu gi¸o viªn còng muèn sö dông c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó øng dông CNTT nhng ®µnh chÞu v× nhµ trêng kh«ng cã m¸y chiÕu. Tõ nh÷ng h¹n chÕ trªn, t«i m¹nh d¹n ®a ra mét sè ®Ò xuÊt sau: II.NhËn thøc míi. Gi¶i ph¸p míi. NÕu gi¸o ¸n ®îc chuÈn bÞ kü lìng, chu ®¸o tríc khi lªn líp th× nhÊt ®Þnh c¸ch d¹y cña thÇy gi¸o sÏ chñ ®éng, tù tin, linh ho¹t vµ ®¹t chÊt lîng cao h¬n. Dï thÇy, c« ®ã cã tµi giái, th«ng tuÖ tíi ®©u ®i n÷a vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc cã hiÖn ®¹i ®Õn ®©u ®i n÷a nhng nÕu kh«ng so¹n gi¸o ¸n hoÆc so¹n gi¸o ¸n qua loa, hêi hît th× nhÊt ®Þnh tiÕt d¹y Êy, bµi häc Êy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng lóng tóng, bì ngì vµ s¬ suÊt vµ ch¼ng cã g× míi mÎ, s©u s¾c h¬n so víi lÇn d¹y tríc vÒ kiÕn thøc, néi dung v× do phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo trÝ nhí vµ kinh nghiÖm cña m×nh mµ kh«ng cËp nhËt kiÕn thøc, ph¬ng ph¸p míi. V× vËy ë tõng n¨m häc, mçi thÇy, c« gi¸o ®Òu ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc viÖc so¹n gi¸o ¸n theo quy ®Þnh c¸c bíc lªn líp ®· ®îc phæ biÕn. Trong bµi so¹n cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau: 2 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû - X¸c ®Þnh môc tiªu cña bµi häc: Tr×nh bµy cô thÓ møc ®é cÇn ®¹t ®îc ®èi víi kiÕn thøc, kü n¨ng vµ ph¸t triÓn t duy cña häc sinh. - Lùa chän c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, cÇn thiÕt vµ cËp nhËt theo mét cÊu tróc hîp lý kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn tuÇn tù theo s¸ch gi¸o khoa. - ChuÈn bÞ néi dung bµi gi¶ng theo hÖ thèng c©u hái díi d¹ng c¸c vÊn ®Ò mµ gi¸o viªn nªu ra, ®Ó thiÕt kÕ c©u hái, gi¸o viªn ph¶i n¾m b¾t ®îc tinh thÇn cña bµi häc, ý ®å cña ngêi viÕt s¸ch. ViÖc tham kh¶o nh÷ng gi¸o ¸n so¹n s½n, nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o lµ cÇn thiÕt nhng chØ cã tÝnh chÊt tham kh¶o chø kh«ng rËp khu«n mét c¸ch m¸y mãc. Gi¸o ¸n ph¶i lµ s¶n phÈm s¸ng t¹o, trÝ tuÖ, c«ng søc cña tõng c¸ nh©n vµ ph¶i ®îc hoµn thiÖn hơn sau mçi tiÕt d¹y, trong mçi gi¸o ¸n ph¶i thÓ hiÖn ®îc ph¬ng ph¸p phï hîp víi tõng kiÓu bµi, lµm næi bËt ®îc ho¹t ®éng gi÷a thÇy vµ trß. - Lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p vµ ph¬ng tiÖn g¾n víi tõng néi dung cô thÓ gióp häc sinh khai th¸c tù chiÕm lÜnh tõng ®¬n vÞ kiÕn thøc ®Æt ra. Tuú theo néi dung kiÕn thøc cña bµi ®Ó lùa chän ph¬ng tiÖn thÝch hîp (kh«ng ph¶i nhÊt thiÕt bµi nµo còng sö dông PowrPoint). PowrPoint lµ mét ph¬ng tiÖn tr×nh diÔn sinh ®éng th«ng qua sù phong phó cña h×nh ¶nh, c¸c d¹ng s¬ ®å, c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan... Bµi gi¶ng sö dông PowrPoint tr×nh diÔn lµ c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®Æt vÊn ®Ò cho bµi gi¶ng, ph©n tÝch nh÷ng hiÖn tîng khã diÔn t¶ b»ng lêi, ®a ra nh÷ng c©u hái t×nh huèng cho bµi gi¶ng, nh÷ng c©u hái cã kÌm h×nh ¶nh hay s¬ ®å gióp häc sinh dÔ n¾m b¾t vÊn ®Ò, ®a thªm nh÷ng th«ng tin mµ gi¸o viªn cÇn truyÒn ®¹t ®Ó cñng cè kiÕn thøc cho häc sinh, tæ chøc c¸c h×nh thøc häc tËp míi... H×nh ¶nh ®îc tr×nh chiÕu trªn PowrPoint kh¸c víi mét tranh tÜnh, bªn c¹nh sù phong phó cña nh÷ng lùa chän phï hîp, cßn cã thÓ m« t¶ chi tiÕt vµ ®a ra lÇn lît nh÷ng chØ dÉn cÇn thiÕt minh ho¹ cho bµi gi¶ng. Sö dông PowrPoint ®Ó m« pháng nh÷ng qu¸ tr×nh Sinh häc mµ tranh ¶nh thêng kh«ng thÓ diÔn t¶ ®îc b¶n chÊt cña hiÖn tîng. Ch¼ng h¹n vÒ sù ®iÒu tiÕt cña m¾t, cã thÓ thiÕt kÕ ®Ó thay ®æi ®ång thêi vÞ trÝ cña vËt khi tiÕn dÇn tíi m¾t ngêi quan s¸t víi sù thay ®æi ®é tô cña thuû tinh thÓ ®Ó ¶nh cña vËt vÉn hiÖn trªn vâng m¹c. Mét trong nh÷ng u ®iÓm cña PowrPoint lµ cã thÓ ®a vµo nh÷ng ®o¹n video, ¶nh flash dïng m« t¶ hiÖn tîng Sinh häc mµ kh«ng thÓ hoÆc khã thùc hiÖn thÝ nghiÖm trªn líp nh c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, sù tæng hîp axit amin... 3 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû Tãm l¹i, yªu cÇu ®Æt ra cho viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö lµ thiÕt kÕ ®îc c¸c ho¹t ®éng ®Ó hç trî häc sinh trong viÖc tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc. C¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö ®îc thiÕt kÕ ph¶i lµ ph¬ng tiÖn hç trî tÝch cùc cho viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Tõ kinh nghiÖm cña b¶n th©n, qua trao ®æi víi ®ång nghiÖp, tæ chuyªn m«n, t«i xin ®a ra mét vµi kinh nghiÖm nhá khi gi¶ng d¹y bµi 49: “ C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c ” Sinh häc líp 8. Bµi gi¶ng gåm c¸c Slide (trang) sau: *Slide 1: Sau khi giíi thiÖu bµi, môc cña bµi, t«i híng dÉn häc sinh c¸ch khai th¸c kiÕn thøc tõ nh÷ng c©u hái (ë bªn tr¸i cña mµn h×nh) vµ ghi nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi (ë bªn ph¶i mµn h×nh). Sau mçi mét c©u hái gi¸o viªn ®Ó thêi gian (tuú theo néi dung c©u hái) cho häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi, gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ c©u tr¶ lêi của häc sinh, ®ång thêi tr×nh chiÕu néi dung c¬ b¶n lªn mµn h×nh. *Slide 2: “ CÊu t¹o cña cÇu m¾t” . Môc nµy, qua dù giê mét sè ®ång nghiÖp t«i thÊy cã h¹n chÕ sau: Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t “S¬ ®å cÊu t¹o cña m¾t” trªn Slide (trang) riªng vµ nªu bµi tËp trªn mét Slide kh¸c, v× sî kh«ng kÞp thêi gian nªn häc sinh cha quan 4 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa Trêng THCS DiÔn Kû S¸ng kiÕn kinh nghiÖm s¸t kü ®îc s¬ ®å th× gi¸o viªn ®· chuyÓn sang Slide bµi tËp, do ®ã häc sinh cha x¸c ®Þnh râ ®îc c¸c thµnh phÇn vµ chøc n¨ng cña cÇu m¾t. Tõ nh÷ng tån t¹i trªn, t«i ®· ®Çu t suy nghÜ x©y dùng c¸ch d¹y phÇn nµy nh sau: §èi tîng häc sinh bËc THCS ®ang nhËn thøc “tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t duy trõu tîng”, do ®ã ®Ó t×m hiÓu cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña cÇu m¾t, t«i ®· thiÕt kÕ c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng mét Slide ( khi tr×nh chiÕu häc sinh vÉn thÊy rÊt râ c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷). Gi¸o viªn tr×nh chiÕu ®ång thêi c¶ hai s¬ ®å vµ bµi tËp, híng dÉn häc sinh quan s¸t s¬ ®å, trao ®æi nhãm ®Ó hoµn chØnh c¸c th«ng tin vÒ cÊu t¹o cÇu m¾t b»ng c¸ch ®iÒn c¸c tõ thÝch hîp vµo chç trèng. Sau khi cö ®¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, c¸c nhãm kh¸c ®iÒu chØnh, bæ sung, gi¸o viªn míi ®a hiÖu øng ®¸p ¸n ®óng (®¸p ¸n ph¶i dïng mµu kh¸c víi bµi tËp vµ chän hiÖu øng ®¬n gi¶n ®Ó tr¸nh lµm mÊt sù chó ý cña häc sinh). Sau khi hoµn thµnh bµi tËp, gäi mét häc sinh tr×nh bµy cÊu t¹o cña cÇu m¾t, gi¸o viªn tr×nh chiÕu nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o cña cÇu m¾t (bªn ph¶i mµn h×nh) híng dÉn häc sinh chÐp vµo vë (ph¶i chän hiÖu øng chËm vµ lêng thêi gian ®Ó häc sinh chÐp kÞp). *Slide 3: T¬ng tù nh trªn t«i còng thiÕt kÕ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng 5 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû mét Slide. Sau khi híng dÉn häc sinh quan s¸t “S¬ ®å cÊu t¹o cña mµng líi” t«i nªu c©u hái 4 (trong Slide 3). Häc sinh tr×nh bµy cÊu t¹o trªn s¬ ®å, líp gãp ý bæ sung, gi¸o viªn kÕt luËn vµ tr×nh chiÕu néi dung c¬ b¶n (bªn ph¶i mµn h×nh). Sau ®ã gi¸o viªn híng dÉn häc sinh t×m hiÓu sù kh¸c nhau gi÷a tÕ bµo nãn vµ tÕ bµo que trong mèi quan hÖ víi thÇn kinh thÞ gi¸c vµ yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng qua c©u hái 5 vµ c©u hái 6. Víi c¸ch thiÕt kÕ nh vËy, häc sinh lu«n ®îc quan s¸t h×nh ¶nh, s¬ ®å, dÔ dµng khai th¸c kiÕn thøc mét c¸ch triÖt ®Ó, ®iÒu ®ã ®· ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, s¸ng t¹o cña häc sinh, n©ng cao n¨ng lùc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cho häc sinh. *Slide 4,5: “ Sù t¹o ¶nh ë mµng líi” . H¹n chÕ râ rÖt nhÊt cña mét sè tiÕt d¹y ë môc nµy lµ: gi¸o viªn tr×nh chiÕu “S¬ ®å thÝ nghiÖm vÒ sù ®iÒu tiÕt ®é cong (®é héi tô) cña thÓ thuû tinh ” ë tr¹ng th¸i tÜnh v× mét trong hai lÝ do sau: thø nhÊt lµ do ph¬ng ph¸p d¹y häc th«ng b¸o, gi¸o viªn m« t¶ thÝ nghiÖm vµ nªu kÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm ®Ó häc sinh rót ra 6 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû kÕt luËn. LÝ do thø hai lµ gi¸o viªn “ng¹i” kh«ng muèn chän hiÖu øng v× h×nh vÏ nµy rÊt c«ng phu vµ nÕu tr×nh chiÕu “®éng” ph¶i tíi 56 hiÖu øng trªn mét Slide. V× thÕ giê d¹y diÔn ra mét chiÒu, häc trß tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch thô ®éng. Giê d¹y tÎ nh¹t kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, dÊu Ên kiÕn thøc kh¾c vµo trÝ n·o häc sinh mét c¸ch mê nh¹t, hiÖu qu¶ cña viÖc häc tËp thÊp. Tõ nh÷ng h¹n chÕ trªn, t«i ®· thiÕt kÕ môc nµy nh sau: Tr×nh chiÕu tõng nÐt vÏ mét vµ ®Æt c©u hái sau ®ã míi tr×nh chiÕu tiÕp nh÷ng nÐt vÏ hoÆc c¸c ch÷ t¬ng øng. Ch¼ng h¹n gi¸o viªn võa vÏ võa ®Æt c©u hái 7, häc sinh dù ®o¸n (v× ®· ®îc biÕt qua môc 2 “ CÊu t¹o cña mµng líi”), sau ®ã gi¸o viªn míi tr×nh chiÕu tiÕp ¶nh cña vËt (dïng mµu ®á hoÆc kh¸c mµu ®Ó dÔ ph©n biÖt) vµ kÕt luËn “ ¶nh ngîc, nhá, râ”. C¸c c©u hái 8,9 c¸ch d¹y còng t¬ng tù nh vËy. 7 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû Víi c¸ch thiÕt kÕ bµi nh trªn, buéc häc sinh ph¶i chñ ®éng suy nghÜ, tiÕp thu trªn c¬ së híng dÉn cña gi¸o viªn qua mét hÖ thèng c©u hái l«gic, chø kh«ng ph¶i thô ®éng thõa nhËn kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña t¸c gi¶ do gi¸o viªn m« t¶ nh thêng lµm. Do ®ã sau khi häc xong bµi, häc sinh ®· hiÓu râ ®îc cÊu t¹o, chøc n¨ng cña tõng bé phËn cña m¾t vµ ®· biÕt vËn dông kiÕn thøc ®Ó tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa mét c¸ch dÔ dµng. §Ó cñng cè vµ ghi nhí bµi häc, gi¸o viªn chØ ®Þnh mét häc sinh ®äc phÇn kÕt luËn cña bµi (Slide 6), sau ®ã gi¸o viªn cho häc sinh lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm và híng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm bµi tËp (Slide 7,8). 8 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû 9 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû Gi¸o viªn lu ý häc sinh c©u 2 : Mµng gi¸c kh«ng ph¶i lµ mµng cña cÇu m¾t do ®ã ®¸p ¸n ®óng lµ c (mµng líi). III- kÕt qu¶ thu ®îc sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm. 10 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû Víi viÖc nghiªn cøu kü ch¬ng tr×nh SGK, ®äc c¸c tµi liÖu tham kh¶o bµi “C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c’’ ®· ®îc chuÈn bÞ kh¸ chu ®¸o, c«ng phu. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thøc r»ng : ®Ó hiÓu hÕt ý ®Þnh cña ngêi viÕt s¸ch gi¸o khoa vµ lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y thËt kh«ng dÔ, nhng ®Ó truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®ã ®Õn víi häc sinh víi vai trß lµ ngêi tæ chøc, híng dÉn ®Ó häc sinh tù t×m tßi, ph¸t hiÖn kiÕn thøc cµng khã kh¨n h¬n. ë bµi häc nµy, häc sinh ®· hiÓu râ c¸c thµnh phÇn chÝnh vµ chøc n¨ng cña c¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c th«ng qua hÖ thèng c©u hái gîi më, s¬ ®å tÜnh vµ s¬ ®å ®éng ®Ó häc sinh tù rót ra kÕt luËn chø kh«ng bÞ ¸p ®Æt mét c¸ch m¸y mãc. KÕt qu¶ sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn: Khi cha ¸p dông s¸ng kiÕn Líp 8A SÜ sè 45 Giái Kh¸ T.B×nh YÕu Sè lîng 8 12 18 7 Sau khi ¸p dông s¸ng kiÕn Tû lÖ (%) 18 27 40 15 Líp 8B SÜ sè 45 Giái Kh¸ T.B×nh YÕu Sè lîng 14 18 11 2 Tû lÖ (%) 31 40 25 1 Nh vËy víi suy nghÜ, cè g¾ng ban ®Çu t«i thÊy r»ng khi tËp trung ®Çu t c«ng søc, kiÕn thøc theo ph¬ng ph¸p tÝch cùc vµo bµi d¹y, häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc kh«ng thô ®éng vµ høng thó h¬n. ChÝnh sù ham häc cña häc sinh l¹i lµ ®éng lùc thóc ®Èy gi¸o viªn cÇn ph¶i ®æi míi t duy, ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp víi SGK míi. Mçi giê häc mµ c¸c em ®¹t kÕt qu¶ cao ®· thÓ hiÖn ®îc phÇn nµo t©m huyÕt cña ngêi d¹y. IV - bµi häc kinh nghiÖm Sö dông bµi gi¶ng thiÕt kÕ trªn PowerPoint n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ giê d¹y. Sù hç trî cña h×nh ¶nh vµ ©m thanh vµ nghÖ thuËt cña ngêi thÇy lµm bµi gi¶ng sinh ®éng h¬n. Tuy nhiªn khi thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö còng cÇn lu ý mét sè ®iÓm sau ®©y: *Kh«ng nªn quan niÖm trong tiÕt d¹y sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö lµ kh«ng cÇn sö dông b¶ng, phÊn mµ ph¶i tuú theo kiÕn thøc yªu cÇu cña tõng bµi, cã nh÷ng 11 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû bµi phÇn tr×nh chiÕu chØ lµ ph¬ng tiÖn hç trî gi¸o viªn ®iÒu khiÓn tiÕn tr×nh d¹y häc trªn líp cã hiÖu qu¶ h¬n, phÇn ghi b¶ng cña thÇy lu«n gióp häc sinh hÖ thèng kiÕn thøc bµi gi¶ng. *CÇn bè côc trang tr×nh diÔn hîp lý vÒ cì ch÷, mµu ch÷, mµu nÒn. Nªn tr×nh bµy c¶ kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trªn cïng mét trang tr×nh diÔn sÏ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n khi tr×nh bµy kªnh h×nh riªng, kªnh ch÷ riªng. Th«ng thêng nªn dïng nÒn s¸ng vµ ch÷ mµu tèi. *Kh«ng l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ, ®iÒu nµy g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo néi dung bµi gi¶ng. *DiÔn gi¶ng kh«ng nªn nhanh qu¸, khi ®a ra c¸c t×nh huèng trªn m¸y chiÕu cÇn cã ®ñ thêi gian ®Ó häc sinh suy nghÜ. *C¸c nhµ trêng cÇn nhËn thøc tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc øng dông C«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y, tõ ®ã chó träng viÖc ®Çu t c¬ së vËt chÊt nh: phßng häc, hÖ thèng m¸y... ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn, ®éng viªn khuyÕn khÝch ®Ó gi¸o viªn ®Çu t vµo viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö theo híng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cho häc sinh. Nhng dï cã dïng ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i g× ®i n÷a th× tríc hÕt gi¸o viªn ph¶i thËt sù lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é kiÕn thøc chuyªn m«n v÷ng vµng, mét vèn kiÕn thøc thùc tiÔn phong phó vµ kh¶ n¨ng lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp víi tõng bµi d¹y; gi¸o ¸n ph¶i ®îc chuÈn bÞ mét c¸ch ®Çy ®ñ, chi tiÕt, cô thÓ, x¸c ®Þnh ®óng môc ®Ých, néi dung, ph¬ng ph¸p sö dông, c¸ch nªu vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh thÕ nµo. §Æc biÖt lµ ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng c©u hái phï hîp híng häc sinh t×m hiÓu ®Ó th¸o gì tõng vÊn ®Ò, sau khi häc sinh tr¶ lêi c©u hái nhÊt thiÕt gi¸o viªn ph¶i nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña c¸c em, cã thÕ míi ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c em x©y dùng bµi häc ®îc tèt. Khi gi¶ng d¹y gi¸o viªn ph¶i t¹o ®îc høng thó häc tËp cho häc sinh, t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, n¨ng ®éng trong líp häc, tr¸nh t×nh tr¹ng nhåi nhÐt, ®äc SGK cho häc sinh chÐp. Gi¸o viªn cÇn kÕt hîp tèt c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc thï cña bé m«n sinh häc theo híng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em tù t×m tßi, ph¸t triÓn kiÕn thøc. Ph¶i kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c thao t¸c thÝ nghiÖm, híng dÉn häc sinh quan s¸t tranh, mÉu vËt, ph¸t phiÕu häc tËp, ph©n chia nhãm .....®Æc biÖt víi c¸ch viÕt “dÊu ” kiÕn thøc cña SGK hiÖn nay nh»m b¾t häc sinh ph¶i t duy t×m tßi kiÕn thøc th× viÖc cho häc sinh ghi néi dung bµi häc lµ rÊt quan träng, v× vËy gi¸o viªn ph¶i ®Çu t thêi gian vµo phÇn ghi 12 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Trêng THCS DiÔn Kû b¶ng ®ã chÝnh lµ néi dung c¬ b¶n cña bµi häc. Néi dung ghi bµi cña häc sinh nªn cô thÓ ho¸ díi d¹ng s¬ ®å hoÆc ch¾t läc nh÷ng kiÕn thøc c¨n b¶n nhÊt ®Ó häc sinh cã thêi gian thùc hiÖn ®îc c¸c ho¹t ®éng t×m hiÓu bµi trªn líp vµ thuËn lîi trong viÖc häc bµi ë nhµ . ViÖc so¹n gi¸o ¸n, lùa chän ph¬ng tiÖn d¹y häc vµ tæ chøc d¹y häc trªn líp cña mçi ngêi cÇn mang mét phong c¸ch, nÐt riªng cña ngêi Êy, tuyÖt nhiªn kh«ng cã lo¹i gi¸o ¸n khu«n mÉu, kh«ng cã c¸ch tæ chøc lªn líp gièng nhau mµ ph¶i tïy thuéc vµo ®èi tîng häc sinh, phô thuéc vµo tõng kiÓu bµi ®Ó thiÕt kÕ bµi d¹y, lùa chän ph¬ng tiÖn d¹y häc vµ tæ chøc viÖc d¹y häc trªn líp ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá cña t«i, ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy, c¸c c« vµ ®ång nghiÖp./. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n. DiÔn Kû, ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2008. Lª ThÞ Hoa P. HiÖu trëng trêng THCS DiÔn Kû DiÔn Ch©u – NghÖ An (KÌm theo b¶n SKKN nµy lµ ®Üa CD ghi bµi “ C¬ quan ph©n tÝch thÞ gi¸c ”) (§¹t bËc 4KK TØnh) 13 Ngêi viÕt: Lª ThÞ Hoa