Tài liệu Sử dụng phương pháp bàn tay nặn bột nhằm nâng cao kết quả học tập bài 24 tính chất của oxi môn hóa học cho học sinh lớp 8a3 trường thcs

I.TÓM TẮT ĐỀ TÀI-----------------------------------------------------------------------3 II.GIỚI THIỆU-----------------------------------------------------------------------------4 1.Hiện trạng:------------------------------------------------------------------------------------------------4 2.Nguyên nhân----------------------------------------------------------------------------------------------4 4.Vấn đề nghiên cứu---------------------------------------------------------------------------------------6 5.Giả thuyết nghiên cứu-----------------------------------------------------------------------------------6 1.Khách thể nghiên cứu-----------------------------------------------------------------------------------6 2.Thiết kế----------------------------------------------------------------------------------------------------8 3.Quy trình nghiên cứu:-----------------------------------------------------------------------------------9 4.Đo lường-------------------------------------------------------------------------------------------------12 IV.PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ:------------------------13 1.Phân tích dữ liệu----------------------------------------------------------------------------------------13 2.Bàn luận kết quả:---------------------------------------------------------------------------------------15 V.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ--------------------------------------------------16 VI.TÀI LIỆU THAM KHẢO----------------------------------------------------------17 VII.CÁC PHỤ LỤC CỦA ĐỀ TÀI.---------------------------------------------------18 PHỤ LỤC 1: XÁC ĐỊNH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU------------------------------------------------18 PHỤ LỤC 2: KẾ HOẠCH NCKHSPƯD-------------------------------------------------------------19 PHỤ LỤC 3: ĐỀ, ĐÁP ÁN BÀI KIỂM TRA SAU TÁC ĐỘNG--------------------------------20 Phụ lục 8: Một số hình ảnh minh họa cho các bước------------------------------------------------42 BƯỚC 1: TÌNH HUỐNG XUẤT PHÁT-------------------------------------------------------------42 Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ III.PHƯƠNG PHÁP-----------------------------------------------------------------------6 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 3.Giải pháp thay thế----------------------------------------------------------------------------------------5 Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com MỤC LỤC Viết đầy đủ BTNB Bàn tay nặn bột TN Thực nghiệm ĐC Đối chứng GV Giáo viên HS Học sinh TĐ Tác động CTHH Công thức hóa học PTHH Phương trình hóa học NCKHSPUD Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng CNTT Công nghệ thông tin HĐ Hoạt động TB Trung bình THCS Trung học cơ sở PPCT Phân phối chương trình đktc Điều kiện tiêu chuẩn PP PowerPoint DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Viết tăt Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Phương pháp bàn tay nặn bột là phương pháp dạy học khoa học dựa trên cơ sở của sự tìm tòi, nghiên cứu để phát triển năng lực khoa học, phát triển kĩ năng nói và viết. Phương pháp này được áp dụng cho các môn khoa học tự nhiên trong đó có bộ môn Hóa bởi vì đây là môn khoa học thực nghiệm đòi hỏi học sinh phải tự nghiên cứu, tìm tòi, tiến nghiên cứu về tính chất hóa học của một chất là rất quan trọng cụ thể ở chương IV- Bài 24: Tính chất của oxi. Đây là dạng bài nghiên cứu lý thuyết nhưng tôi thấy học sinh thường Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ không nắm được phần tính chất hóa học để vận dụng làm các dạng bài tập có liên quan. Học sinh chưa hiểu và nhớ nội dung bài một cách sâu sắc là do các em chưa tích cực mạnh dạn phát biểu ý kiến, khả năng tư duy vận dụng, làm thí nghiệm để tìm ra kiến thức mới còn hạn chế nên dẫn đến kết quả là thuộc bài nhưng không hiểu bài hoặc hiểu bài chưa sâu. Nhằm giúp các em hiểu bài, nêu được hiện tượng phản ứng và viết phương trình cũng như làm tốt các bài tập về tính chất hóa học của oxi, giải pháp của tôi là sử dụng phương pháp bàn tay nặn bột trong tiết dạy đã mang lại hiệu quả cao trong phần nghiên cứu tính chất hóa học của oxi. Qua tìm hiểu, nghiên cứu và ứng dụng phương pháp bàn tay nặn bột vào giảng dạy đã giúp học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động và tự tìm ra kiến thức mới. Sau khi áp dụng thấy có hiệu quả, tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu và chia sẻ ý tưởng này với các đồng nghiệp qua đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng “ sử dụng phương pháp bàn tay nặn bột nhằm nâng cao kết quả học tập Bài 24: Tính chất của oxi môn Hóa học cho học sinh lớp 8A3 trường THCS ”. Nghiên cứu được tiến hành trên hai nhóm tương đương về trình độ ở hai lớp 8 trường THCS . Lớp 8A3 là lớp thực nghiệm và lớp 8A2 là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm được thực hiện giải pháp thay thế khi dạy bài 24: Tính chất của oxi. Kết quả cho thấy tác động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả học tập của học sinh lớp thực nghiệm đã đạt kết quả học tập cao hơn so với lớp đối chứng. Điểm bài kiểm tra sau tác động của lớp thực nghiệm có giá trị trung bình là 7,3. Điểm bài kiểm tra tương tự của lớp đối chứng là 5,44. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN hành thí nghiệm để tìm ra kiến thức mới. Đối với chương trình hóa học lớp 8 thì phần Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com I. TÓM TẮT ĐỀ TÀI khác biệt lớn giữa điểm trung bình của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Kết quả cho thấy sự chênh lệch giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng rất có ý nghĩa, không phải do ngẫu nhiên. Độ tin cậy dữ liệu của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng lần lượt là: rSB = 0,767 > 0,7 và rSB = 0,709 > 0,7cho thấy dữ liệu là đáng tin cậy. Điều đó chứng Bài 24: Tính chất của oxi cho học sinh lớp 8A3 trường THCS , huyện , tỉnh . II. GIỚI THIỆU Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 1. Hiện trạng: Hiện nay dạy và học theo hướng tích cực nhằm phát triển năng lực của học sinh để nâng cao kết quả học tập đối với bộ môn hóa học là thực sự cần thiết vì đây là bộ môn khoa học thực nghiệm, kiến thức hóa học là trừu tượng đòi hỏi học sinh tích cực hoạt động tìm tòi, nghiên cứu và tiến hành thí nghiệm để tìm ra kiến thức mới. Đối với học sinh lớp 8 khả năng tư duy để tìm ra kiến thức mới của học sinh thường hạn chế trong việc tự nghiên cứu, làm thí nghiệm để rút ra kết luận nên kết quả là học sinh thuộc bài nhưng chưa hiểu bài sâu sắc để giải thích các hiện tượng của phản ứng và không nhớ được tính chất hóa học của chất để làm các dạng bài tập. Cũng như ở bài 24: Tính chất của oxi, khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghiên cứu về tính chất oxi tôi đã tận dụng tối đa các thiết bị dạy học sẵn có, kết hợp nhiều phương pháp học tập tích cực như nêu vấn đề, đàm thoại, thí nghiệm biểu diễn của giáo viên…nhưng ở đây chỉ là sự truyền đạt kiến thức từ một chiều nên chưa phát huy được tính tích cực tự học, tự làm thí nghiệm, tự đánh giá kết quả học tập để tìm ra kiến thức mới và dẫn đến kết quả học tập chưa cao. 2. Nguyên nhân Qua tìm hiểu, suy luận tôi đã rút ra được một số nguyên nhân dẫn đến hiện trạng nêu trên: DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN minh rằng việc áp dụng phương pháp BTNB đã làm nâng cao kết quả học tập chương IVNơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Kết quả kiểm chứng T-Test sau tác động cho thấy p = 0,00043 <0,05 có nghĩa là có sự thường học bài theo cách “học vẹt” khi chưa nắm được trọng tâm bài. - Học sinh chưa thuộc kí hiệu, hóa trị của các nguyên tố nên thường viết công thức hóa học ở phương trình phản ứng sai. - Trình độ của các học sinh không đồng đều. - Tranh ảnh đồ dùng dạy học, dụng cụ và hóa chất chưa đảm bảo. tính tích cực, chủ động tìm ra kiến thức mới của học sinh. Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ - Giáo viên sử dụng phương pháp trong tiết dạy chưa phù hợp nên không phát huy được Trong những nguyên nhân trên, theo tôi việc giáo viên sử dụng phương pháp dạy học chưa phù hợp để phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh nên dẫn đến kết quả học tập chưa cao. 3. Giải pháp thay thế Để tìm ra giải pháp khắc phục hiện trạng trên, tôi đã suy nghĩ đến nhiều giải pháp như sử dụng các phương tiện dạy học, ứng dụng CNTT, tổ chức trò chơi, tăng cường bài tập ở nhà, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực mới, một trong những phương pháp dạy học mới làm tôi chú ý nhiều nhất đó là phương pháp BTNB. Học tập theo phương pháp BTNB là hoạt động học tập nhằm tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện các kỹ năng như nói, viết, hoạt động hợp tác nhóm. Phương pháp này học sinh đóng vai trò trung tâm, từ một tình huống xuất phát mà giáo viên đưa ra học sinh tự tìm tòi, nghiên cứu, làm thí nghiệm để tìm ra kiến thức mới nhằm phát huy được tính tích cực học tập để nắm vững và khắc sâu kiến thức của bài học. • Một số nghiên cứu liên quan đến đề tài Để thực hiện được giải pháp thay thế, tôi đã tham khảo một số đề tài nghiên cứu khác đã đề cập tới vấn đề này như : - Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực HS môn Hoá học cấp THCS – Bộ Giáo Dục và Đào Tạo – năm 2014. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN - Nhiều phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com - Học sinh mới được làm quen với bộ môn, các khái niệm trừu tượng nên các em Dục và Đào Tạo – năm 2013... Qua tham khảo nhiều đề tài và các nguồn tài liệu khác nhau, tôi thấy được sự hiệu quả của việc vận dụng phương pháp BTNB trong tiết dạy.Vì vậy tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài sử dụng phương pháp BTNB vào bài có nội dung nghiên cứu về lý thuyết tìm hiểu 4. Vấn đề nghiên cứu Việc sử dụng phương pháp bàn tay nặn bột có nâng cao kết quả học tập Bài 24: 5. Giả thuyết nghiên cứu Có.Việc vận dụng phương pháp bàn tay nặn bột sẽ làm nâng cao kết quả học tập Bài 24: Tính chất của oxi cho học sinh lớp 8A3 trường THCS ”. III. PHƯƠNG PHÁP 1. Khách thể nghiên cứu Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ Tính chất của oxi cho học sinh lớp 8A3 trường THCS không ? Hai Lớp được tôi chọn tham gia nghiên cứu là 33 học sinh lớp 8A2 và 34 học sinh lớp 8A3 của trường THCS vì đối tượng này có nhiều thuận lợi cho việc nghiên cứu KHSPƯD về cả phía giáo viên và học sinh. • Về phía giáo viên: Bản thân là giáo viên chuyên Hóa đã có 14 năm kinh nghiệm giảng dạy, yêu nghề và có tinh thần trách nhiệm trong công tác giảng dạy. • Về phía học sinh: Tôi được phân công trực tiếp giảng dạy hai lớp 8A2 và 8A3 nên tôi đã chọn 2 lớp có điểm tương đồng về giới tính, kết quả điểm bài kiểm tra học kì I trước tác động cũng tương đương. Bảng 1: Bảng so sánh điểm kiểm tra trước tác động của 2 lớp Số HS Nữ LớP TN: 8A3 34 Lớp ĐC: 8A2 33 LỚP Kết quả điểm kiểm tra trước tác động Yếu TB Khá Giỏi 20 9 5 5 15 17 8 5 7 13 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN tính chất của một chất cụ thể ở Bài 24: Tính chất của oxi. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com - Tài liệu phương pháp BTNB trong dạy học môn Hoá học cấp THCS – Bộ Giáo tham gia học tập. Bên cạnh đó vẫn còn một vài em kết quả học tập chưa cao và khả năng học tập theo nhóm còn hạn chế. - Về thành tích học tập môn Hóa học 8 từ đầu năm đến nay của hai lớp tương đương nhau về điểm số của môn học.Cụ thể như sau: T HỌ VÀ TÊN Điểm ST HKI T Điểm HỌ VÀ TÊN HKI trước trước tác tác động động 1 Phạm Thị Lan Anh 8.5 2 Phạm Mạnh Cường 5.5 3 Võ Minh Duy 3.5 4 Nguyễn Tiến Đạt 5 Đỗ Mạnh Tiến Hân 6 Bùi Đức Hậu 7 Hồ Thị Ngọc Hiền 9.5 8 Trần Thị Ánh Linh 8 9 Đỗ Thị Linh 10 Phạm Thị Diễm My 6.5 11 Nguyễn Thảo Nguyên 8.5 12 Trương Thị Yến Oanh 6.5 13 Nguyễn Quốc Hải Phong 5.5 14 Hồ Thị Thu Phương 4.5 15 Dư Tiểu Quỳnh 7.5 4 5 6 7.5 1 Vũ Thị Thùy Dung 2 Cái Thành Đạt 7.5 3 Nguyễn Quí Hợp 4.5 4 3 6 Hoàng Gia Huy Nguyễn Thị Mỹ Huyền Lâm Trung Kiên 7 Bùi Ngọc Trung Kiên 5.5 8 3.5 10 Vũ Văn Lăng Nguyễn Hoàng Phi Lâm Trần Thị Mỹ Linh 11 Ngô Thị Ngọc Linh 5 12 Vũ Quang Minh 2.5 13 Lê Trần Nhật Minh 2.5 14 Nguyễn Thị Trà My 6 15 Lê Thanh Ngân 5 9 3 7.5 6.5 5 2 8.5 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN ST LỚP ĐỐI CHỨNG (LỚP 8A2) Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ LỚP THỰC NGHIỆM (LỚP 8A3) Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Về ý thức học tập của 2 lớp học sinh: đa số các em đều ngoan, tích cực chủ động 17 Nguyễn Duy Thái 18 Nguyễn Ngọc Thanh 19 Nguyễn Thị Thu Thảo 20 Huỳnh Thu Thảo 21 Nguyễn Bích Thủy 22 10 24 Trần Thị Thủy Nguyễn Phạm Hồng Thúy Hoàng Nguyễn Anh Thư 25 Trần Minh Thư 7.5 26 Châu Mạnh Tiến 9.5 27 Nguyễn Châu Bảo Trân 7.5 28 Đỗ Thị Thu Trinh 5 29 Nguyễn Ngọc Tú 5 30 Lê Lại Bích Tuyền 31 Vũ Đình Văn 9 32 Nguyễn Thị Lan Vy 10 33 Cao Nguyễn Hoàng Yến 9.5 34 Trần Thị Ngọc Yến 8.5 23 6.5 3 8.5 9.5 8 9.5 8 9 6.5 16 Nguyễn Trọng Nhân 5.5 17 5.5 19 Nguyễn Thị Yến Nhi Nguyễn Thị Cẩm Nhung Vũ Thị Thùy Nhung 20 Nguyễn Trường Phi 2.5 21 Phạm Thành Phú 22 Nguyễn Từ H. Phúc 23 Trần D Hoàng Phúc 24 Phạm T Diễm Quỳnh 6 25 Nguyễn T Như Quỳnh 8.5 26 Võ Quốc Thái 27 Vũ Thanh Thảo 6.5 28 Vũ Thạch Thảo 5 29 Đoàn Thị Ngọc Thắm 9 30 Vũ Thị Hồng Thắm 6 31 Phan Thanh Tùng 6 32 Nguyễn Thị Thúy Vy 2.5 33 Dương Hoàng Yến 8.5 18 9 7.5 1 5.5 4.5 8 Tôi dùng phép kiểm chứng t-test độc lập để xác định độ tương đương về điểm số của 2 nhóm trước khi tác động. Kết quả thu được p = 0.344 (p > 0.05) điều đó chứng tỏ chênh lệch về điểm số không có ý nghĩa do đó các nhóm được xem là tương đương. 2. Thiết kế Tôi chọn hai lớp 8A2 và 8A3 với đầy đủ trình độ học tập: Yếu, TB, khá, giỏi, lớp 8A3 làm lớp thực nghiệm và lớp 8A2 làm lớp đối chứng. Lấy bài kiểm tra học kì I của 2 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Đỗ Thanh Sang Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com 16 T-test độc lập cho thấy kết quả như sau: Bảng 2: Kiểm chứng để xác định các nhóm tương đương Giá trị trung bình Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm 6,56 6,8 0,344 Giá trị trong phép kiểm chứng T-test độc lập p = 0,344 > 0,05, từ đó kết luận sự chênh lệch điểm số trung bình giữa 2 nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng trước tác động có khả năng xảy ra ngẫu nhiên, 2 nhóm được coi là tương đương. Tôi sử dụng thiết kế 4: Thiết kế kiểm tra sau tác động với các nhóm ngẫu nhiên. Bảng 3: Thiết kế nghiên cứu Kiểm tra Tác động Nhóm sau tác động Thực nghiệm 8A3 Dạy học có sử dụng phương pháp BTNB trong Bài 24: Tính chất của oxi O3 Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ động là không có ý nghĩa. Như vậy chênh lệch giá trị trung bình của kết quả trước tác Dạy học không có sử dụng phương O4 pháp BTNB trong Bài 24: Tính chất 8A2 của oxi Ở thiết kế này tôi sử dụng phép kiểm chứng T-test độc lập và đánh giá mức độ ảnh Đối chứng hưởng của tác động SMD. 3. Quy trình nghiên cứu: 3.1. Chuẩn bị của giáo viên DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN p Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com lớp làm điểm trước tác động. Tôi sử dụng kết quả này và dùng phương pháp kiểm chứng pháp BTNB, các hoạt động lên lớp vẫn tiến hành bình thường. * Giáo viên dạy lớp 8A3 (lớp thực nghiệm). Trước khi tiết thực nghiệm diễn ra, tôi đã chia học sinh của lớp thực nghiệm thành 4 nhóm. Mỗi nhóm có nhóm trưởng, thư kí để ghi chép các hoạt động và báo cáo kết quả thông qua phiếu học tập (phụ 3.2. Chuẩn bị của học sinh Các nhóm sẽ phân công nhiệm vụ cho từng thành viên trong nhóm của mình để Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ hoàn thành nội dung bài học theo 5 bước của phương pháp BTNB. Mỗi học sinh đều phải có 1 quyển vở thực hành để ghi chép các ý kiến, câu hỏi, đề xuất các thí nghiệm, dự đoán hiện tượng, viết PTHH. 3.3. Tiến hành thực nghiệm: Thời gian tiến hành thực nghiệm theo kế hoạch dạy học của nhà trường và phân phối chương trình môn hóa 8 để đảm bảo tính khách quan. Bảng 4: Thời gian thực nghiệm Thời gian Tên bài Tiết PPCT Địa điểm Tiết 4 26/12/2016 Chương IV – Bài 24: Tiết 3 Tính chất của oxi 39 - 40 27/12/2016 Phòng bộ môn Hóa Các bước tiến hành dạy học theo phương pháp BTNB Bước 1: Tình huống xuất phát Trước tiên GV cho học sinh xem các hình ảnh có liên quan đến khí oxi như sau: Cá sống dưới nước, thợ lặn, sắt bị gỉ sét, bếp ga đang cháy. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN lục 8). Sau đó thiết kế bài học có vận dụng phương pháp BTNB vào bài dạy. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com * Giáo viên dạy lớp 8A2 (lớp đối chứng) thiết kế bài học không áp dụng phương về màu sắc, mùi và tính tan của oxi trong nước? Oxi có khả năng phản ứng được với những chất nào? Bước 2: Nêu ý kiến ban đầu của học sinh Từ câu hỏi tình huống xuất phát ở bước 1, học sinh sẽ bộc lộ những hiểu biết ban đầu của mình qua việc mô tả bằng lời về trạng thái, màu sắc và tính chất của oxi. Sau đó thảo luận nhóm để trình bày quan điểm của nhóm về vấn đề trên vào phiếu học tập của nhóm (phụ lục 8). Bước 3: Đề xuất các câu hỏi Từ những ý kiến ban đầu của nhóm mình, HS sẽ đề xuất các câu hỏi liên quan đến nội dung kiến thức tìm hiểu về trạng thái, màu sắc và tính chất của oxi như sau: Câu 1: Vì sao khi bật bếp thì gas cháy được trong không khí? Câu 2: Tại sao cá sống được ở dưới nước? Câu 3: Tại sao các người thợ lặn lại phải mang theo bình oxi để thở? Câu 4: Tại sao sắt bị gỉ sét khi để lâu ngoài không khí? DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Sau đó GV nêu câu hỏi: Trong không khí có lượng lớn khí oxi. Em có nhận xét gì với nội dung tìm hiểu về trạng thái, màu sắc và tính chất của oxi như sau: Câu 1: Oxi có tan trong nước không? Câu 2: Khí oxi nặng hay nhẹ hơn không khí? Câu 3: Tại sao thức ăn để lâu ngày lại bị ôi thiu? Bước 4: Đề xuất các thí nghiệm nghiên cứu * Đề xuất thí nghiệm: Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ - Mỗi nhóm HS sẽ nhận dụng cụ và hóa chất như sau: ống nghiệm, nút cao su có ống dẫn khí hình chữ Z, đèn cồn, chậu thủy tinh, muỗng sắt đốt hóa chất, kẹp gỗ, giá đỡ bằng sắt, bình thủy tinh có nút đậy, que đóm, muỗng lấy hóa chất, bông, thuốc tím, bột lưu huỳnh, photpho đỏ, than gỗ, dây sắt. - HS các nhóm thảo luận đề xuất đề xuất thí nghiệm nghiên cứu để tìm hiểu các kiến thức về trạng thái, màu sắc và tính chất của oxi như sau: + Thí nghiệm 1: Điều chế và thu khí oxi bằng phương pháp đẩy nước + Thí nghiệm 2: Đốt bột lưu huỳnh trên ngọn lửa đèn cồn và trong bình đựng khí oxi. + Thí nghiệm 3: Đốt bột photpho trên ngọn lửa đèn cồn và trong bình khí oxi. + Thí nghiệm 4: Đốt dây sắt trên ngọn lửa đèn cồn và trong bình khí oxi. * Tiến hành thí nghiệm: - GV yêu cầu HS nghiên cứu tiến hành thí nghiệm để tìm được câu trả lời cho câu hỏi và chú ý quan sát màu sắc, mùi, trạng thái, tính tan trong nước của khí oxi, màu của ngọn lửa, điều kiện để phản ứng dễ xảy ra, vai trò của bông... Nếu quan sát hiện tượng chưa rõ HS có thể làm lại thí nghiệm đến khi thu được kết quả rõ ràng. - Khi HS tiến hành thí nghiệm GV bao quát lớp, đi tới các nhóm để hướng dẫn thêm, điều chỉnh các sai lầm, giúp đỡ HS (nếu cần thiết). - GV yêu cầu HS dự đoán sản phẩm của các phản ứng, viết phương trình phản ứng vào phiếu học tập của nhóm. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Câu 4: Trong tự nhiên khí oxi tham gia phản ứng với những chất nào? Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com GV sẽ tập hợp các câu hỏi của các nhóm chỉnh sửa và đề ra các câu hỏi phù hợp Khi HS tiến hành thí nghiệm xong, GV yêu cầu các nhóm thảo luận để hoàn thành phiếu học tập và trình bày báo cáo kết quả trước lớp. Các nhóm theo dõi nhận xét bổ sung và rút ra kiến thức về tính chất vật lý và tính chất hóa học của khí oxi. Sau đó GV hướng dẫn cho HS so sánh lại các suy nghĩ ban đầu của mình để khắc học của oxi. pháp BTNB. (Phụ lục 6) 4. Đo lường Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ • Một số hình ảnh minh họa khi học sinh tham gia các bước hoạt động của phương Dữ liệu mà tôi thu thập để xử lí và đo lường là kết quả điểm số bài kiểm tra sau tác động ở hai lớp TN và ĐC. Bài kiểm tra sau tác động là bài kiểm tra 15 phút được thực hiện ngay khi học xong bài 24 của chương VI với hai đề cho cả 2 lớp thực nghiệm và đối chứng. Cấu trúc đề gồm 6 câu trắc nghiệm và 2 câu tự luận. Nội dung đề là kiến thức của bài 24 như tính chất vật lí, tính chất hóa học, nêu được hiện tượng của phản ứng, viết PTHH, tính thể tích khí oxi theo PTHH. (Nội dung đề và đáp án trình bày ở phần phụ lục). • Quy trình kiểm tra và chấm bài kiểm tra Giáo viên ra đề kiểm tra và đáp án theo thang điểm 10, sau đó lấy ý kiến đóng góp của các giáo viên tổ Hóa để bổ sung, chỉnh sửa cho phù hợp. Tổ chức kiểm tra hai lớp trong cùng một thời điểm với 2 dạng đề tương đương. Sau đó giáo viên tổ hóa sẽ chấm bài theo đáp án đã xây dựng nhằm đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy của dữ liệu. Kiểm chứng độ giá trị của dữ liệu được thể hiện qua ma trận đề (phụ lục) Để kiểm tra độ tin cậy của dữ liệu, tôi tiến hành kiểm tra trên cùng một lớp kết quả độ tin cậy của lớp TN là rSB = 0,767 > 0,7 của lớp ĐC là rSB= 0,709 > 0,7. Điều này chứng tỏ dữ liệu thu được là đáng tin cậy. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN sâu kiến thức trọng tâm của bài là tính chất hóa học và đi đến kết luận về tính chất hóa Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Bước 5: Kết luận, kiến thức mới: Nhóm thực nghiệm 0,709 0,767 rSB IV. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ: 1. Phân tích dữ liệu Tôi sử dụng phần mềm Microsoft Excel để xử lí số liệu thu thập được từ kết quả Bảng 5: Các tham số thống kê mô tả dữ liệu Lớp TN ( 8A3) Lớp ĐC ( 8A2) Điểm kiểm tra sau TĐ Điểm kiểm tra sau TĐ Mốt 9.5 5.5 Trung vị 7.5 5.5 Giá trị TB 7.25 5.44 Độ lệch chuẩn 1.98 2.23 Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ bài kiểm sau tác động của hai lớp TN và ĐC. Sau đây là bảng mô tả dữ liệu Thông qua mô tả dữ liệu trên, tôi đã có thông tin cơ bản về dữ liệu thu thập được. Đây là cơ sở so sánh và liên hệ dữ liệu tiếp theo. b. So sánh dữ liệu Sau khi mô tả nguồn dữ liệu thu được, tôi tiến hành so sánh các tham số ấy với nhau nhằm kiểm chứng xem kết quả giữa hai lớp TN (8A3) và ĐC (8A2) có khác biệt, có nghĩa hay không. Bảng 6: So sánh điểm TB bài kiểm tra sau tác động Lớp TN Lớp ĐC Điểm trung bình 7,3 5,44 Độ lệch chuẩn 1,98 2,23 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN a. Mô tả dữ liệu Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Nhóm đối chứng 0,00043 Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn (SMD) Mức độ ảnh hưởng 0,81 lớn Như bảng trên, điểm TB bài kiểm tra sau tác động của lớp thực nghiệm là 7,3 và của lớp đối chứng là 5,44. Thực hiện phép kiểm chứng T-test độc lập với các kết quả trên thực nghiệm và nhóm đối chứng là có ý nghĩa. Điều này chứng minh là điểm trung bình quả của sự tác động. Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ của nhóm thực nghiệm cao hơn nhóm đối chứng không phải do ngẫu nhiên mà là do kết Độ chênh lệch giá trị TB chuẩn SMD = 0,81. Điều đó cho thấy mức độ ảnh hưởng của việc vận dụng phương pháp bàn tay nặn bột trong tiết dạy đến kết quả học tập của học sinh là lớn. Giả thuyết được kiểm chứng: “ Việc sử dụng phương pháp BTNB trong tiết dạy làm tăng kết quả học tập bộ môn Hóa cho học sinh lớp 8A3 trường THCS ”. 8 7 6 5 Lớp đối chứng 4 Lớp thực nghiệm 3 2 1 0 Sau TĐ Hình 1: Biểu đồ so sánh điểm trung bình trước và sau tác động của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng 2. Bàn luận kết quả: Kết quả cho thấy điểm TB của lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng, chênh lệch điểm số là 7,3 – 5,44 = 1,86 DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN tôi tính được giá trị p là 0,00043< 0,05 cho thấy sự chênh lệch giữa điểm trung bình nhóm Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Giá trị p của T-test tác động là lớn. Phép kiểm chứng T-test độc lập p = 0,00043 < 0,05 chứng tỏ điểm trung bình lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng không phải ngẫu nhiên mà do tác động mang lại. Tác động có ý nghĩa rất lớn đối với tất cả đối tượng học sinh: yếu, TB, khá. Số học Với những kết quả thu nhận được trong quá trình ứng dụng, tôi nhận thấy rằng việc sử dụng phương pháp BTNB trong tiết dạy tìm hiểu về tính chất của oxi ở bài 24 môn Hóa Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 8 đã làm nâng cao kết quả học tập cho học sinh, các em tham gia tích cực, chủ động hơn. Nhờ đó mà học sinh khi học môn Hóa có sự say mê yêu thích môn học, lớp học sôi nổi và tất cả các em đều được tham gia hoạt động một cách tích cực, chủ động. * Bài học kinh nghiệm: Đây là một phương pháp mới được áp dụng trong dạy học, qua tìm hiểu nghiên cứu và giảng dạy thực tế tôi thấy để đạt kết quả giáo viên cần chú ý các điểm sau: - Bố trí bàn ghế trong lớp học phù hợp cho hoạt động nhóm. - Phân phối thời gian hợp lí theo các bước của phương pháp BTNB. - Học sinh phải có kĩ năng hoạt động nhóm. Phân công cụ thể và định hướng hoạt động cho từng cá nhân trong nhóm. - Câu hỏi cho tình huống xuất phát phải ngắn gọn, rõ ràng, gần gũi với học sinh để giúp các em bộc lộ những suy nghĩ ban đầu và tìm ra được kiến thức trọng tâm. - Giáo viên phải soạn kỹ nội dung bài trước khi đến lớp, chủ động trong việc tổ chức hướng dẫn học sinh hoạt động. - Giáo viên phải theo dõi, động viên khuyến khích học sinh trong học tập. Một số học sinh rụt rè, nhút nhát, chậm tiến bộ thì cần sự giúp đỡ của các bạn trong nhóm. Thường xuyên theo dõi về kết quả học tập của các em này, đồng thời kết hợp với giáo viên chủ nhiệm để có biện pháp kịp thời. DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN sinh điểm yếu giảm nhiều, đặc biệt số điểm học sinh khá giỏi tăng rõ rệt. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Độ chênh lệch giá trị TB chuẩn SMD = 0,81. Điều đó cho thấy mức độ ảnh hưởng 1. Kết luận - Việc tổ chức dạy học theo phương pháp BTNB phù hợp theo bài, chương đối với môn hóa là một giải pháp rất tốt mang lại hiệu quả cao đã làm tăng kết quả học tập của học sinh lớp 8A3 trường THCS . tính tích cực, rèn luyện các kỹ năng như sử dụng ngôn ngữ nói, viết, thực hành, thảo luận hoạt động hợp tác nhóm cũng như sự tự tin khi trình bày trước tập thể. kinh nghiệm nghề nghiệp của mình có thể tổ chức tốt các hoạt động giúp học sinh thêm yêu thích bộ môn Hoá học. 2. Khuyến nghị Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ - Hy vọng đây là những gợi ý bước đầu để các thầy cô giáo, bằng sự sáng tạo và - Các cơ sở giáo dục cần tăng cường tổ chức hội thảo chuyên đề về sử dụng phương pháp BTNB trong dạy và học để trao đổi kinh nghiệm, cần bổ sung thêm các đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm, hoá chất … đảm bảo chất lượng để thực hiện thành công các thí nghiệm, trang bị, sắp xếp phòng học cho HS ngồi theo nhóm và sĩ số HS vừa đủ để thuận tiện hơn trong quá trình dạy học. - Giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, đầu tư nghiên cứu, soạn giảng tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, biết khai thác và sử dụng các nguồn thông tin trên mạng Internet để phục vụ cho giảng dạy. - Tôi mong rằng quý thầy, cô giáo, các anh chị đồng nghiệp sẽ quan tâm, chia sẻ và có thể ứng dụng đề tài này trong quá trình dạy học ở các bộ môn tự nhiên khác nhằm nâng cao kết quả học tập cho học sinh theo định hướng phát triển năng lực và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Trên là đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng của bản thân tôi. Trong quá trình thực hiện không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng góp ý kiến của quý thầy, cô đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN - Áp dụng phương pháp BTNB trong dạy học còn giúp cho học sinh phát huy được Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com V. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Người thực hiện Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo Dục và Đào Tạo. Tài liệu tập huấn nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng. Dự án Việt- Bỉ. 2. Bộ Giáo Dục và Đào Tạo, 2013. Phương pháp bàn tay nặn bột trong dạy học môn hóa học cấp trung học cơ sở; Dự án giáo dục THCS vùng khó khăn nhất. 3. Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đành giá kết quả học tập theo định hướng phát DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Lê Phước Hưng Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com , tháng 2 năm 2017 4. Bộ Giáo dục và đào tạo, 2007. Hóa học 8.Tái bản lần 8. Hà Nội: NXB Giáo Dục. 5. Cao Thị Thặng, 2005. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn hóa học THCS. Hà Nội: NXB Giáo Dục. 6. Huỳnh Văn Út, 2009. Đề kiểm tra hóa học 8. TPHCM: NXB Đại học sư phạm. PHỤ LỤC 1: XÁC ĐỊNH ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1. Tìm và chọn nguyên nhân: DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN VII. CÁC PHỤ LỤC CỦA ĐỀ TÀI. Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 7. Tài liệu trên mạng internet, youtube.com... Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com triển năng lực HS môn Hoá học cấp THCS – Bộ Giáo Dục và Đào Tạo – năm 2014 Kết quả học tập bài 24 của học sinh lớp 8 trường THCS còn yếu Học sinh không thuộc các khái niệm, các kí hiệu hóa học, hóa trị… HIỆN TRẠNG Hình ảnh minh họa trực quan ít, dụng cụ và hóa chất chưa đảm bảo. 2. Tìm giải pháp tác động: Sử dụng phương pháp BTNB trong Bài 24: Tính chất của oxi Sử dụng phiếu học tập và sơ đồ tư duy Phân loại các dạng bài tập, câu hỏi và tăng cường bài tập về nhà Ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm dạy học Phương pháp giảng dạy chưa phù hợp Thường xuyên kiểm tra miệng, vở bài tập. PHỤ LỤC 2: KẾ HOẠCH NCKHSPƯD Tên đề tài: Sử dụng phương pháp “bàn tay nặn bột” nhằm nâng cao kết quả học tập Bài 24: Tính chất của oxi môn Hóa học cho học sinh lớp 8A3 trường THCS . Bước Hoạt động DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST> : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN Trình độ của học sinh không đồng đều. Phương pháp giảng dạy chưa phù hợp Skype : [email protected] https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ Các khái niệm khó và có tính trừu tượng. Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định http://daykemquynhon.ucoz.com Học sinh mới được làm quen với bộ môn hóa học.