Tài liệu Sử dụng chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Lêi më ®Çu HÖ thèng Ng©n hµng lµ hÖ thèng m¹ch m¸u tuÇn hoµn cña nÒn kinh tÕ. Vai trß cña Ng©n hµng ®îc vÝ nh lµ vai trß cña tr¸i tim ®èi víi c¬ thÓ. ThËt vËy, Ng©n hµng lµ n¬i tËp trung nh÷ng nguån vèn nhá lÎ, thêi h¹n ng¾n cña mäi tæ chøc c¸ nh©n ®Ó cung øng nguån vèn lín cho nÒn kinh tÕ. Trong khi thùc hiÖn vai trß trung gian lµ cÇu nèi ®Ó chuyÓn vèn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu lµm cho nguån lùc quèc gia ®îc ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n, c¸c NHTM ®¸ tù t¹o ra c¸c c«ng cô tµi chÝnh thay thÕ cho nÒn tiÒn lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n. Tríc t×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vÒ ho¹t ®éng Ng©n hµng nh hiÖn nay, kh«ng chØ diÔn ra trong níc: gi÷a c¸c Ng©n hµng trong cïng hÖ thèng, kh¸c hÖ thèng, víi c¸c tæ chøc phi Ng©n hµng mµ cßn víi c¶ c¸c Ng©n hµng níc ngoµi ®ßi hái c¸c Ng©n hµng ph¶i chó träng t¨ng cêng c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. C¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng cã thÓ diÔn ra trªn c¸c mÆt: l·i suÊt, quy m«, ®éi ngò nh©n viªn Ng©n hµng, c«ng nghÖ, dÞch vô thanh to¸n... song víi c«ng nghÖ nãi chung vµ c«ng nghÖ thanh to¸n nãi riªng ngµy cµng ph¸t triÓn nhanh chãng th× c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ë níc ta còng ph¶i ®îc hoµn thiÖn c¶ vÒ mÆt nghiÖp vô vµ quy tr×nh c«ng nghÖ vÒ dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö (CT§T) lµ mét c«ng cô míi ra ®êi nhng ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß cña m×nh, ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng linh ho¹t vµ n¨ng ®éng. Thanh to¸n CT§T ra ®êi gióp cho c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®îc më réng, gãp phÇn tæ chøc lu©n chuyÓn vèn nhanh, phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ. Tuy vËy trang thiÕt bÞ, ch¬ng tr×nh tin häc mang chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña c¸c ng©n hµng ë níc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ quy m« vµ chÊt lîng. §Ó chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ph¸t huy hÕt lîi thÕ cña nã ®ång thêi ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu héi nhËp cña khu vùc vµ thÕ giíi. NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi nãi riªng, NHVN nãi chung cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu lµm cho c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ph¸t huy tèi ®a nh÷ng tiÖn Ých cña nã, phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ níc nhµ. Tõ nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë trêng kÕt hîp víi kÕt qu¶ ®ît thùc tËp t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi, em ®· nhËn thøc râ ®îc vai trß cña vÊn ®Ò nµy trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay nªn em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p më réng 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vµ hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tõ t¹i NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi" lµm ®Ò tµi cho bµi viÕt nµy. LuËn v¨n gåm cã 3 ch¬ng: Ch¬ng I: C¬ së lÝ luËn vÒ c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tõ trong hÖ thèng. Ch¬ng II: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tõ t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña quy tr×nh CT§T t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. Do h¹n chÕ vµ mÆt kiÕn thøc, thêi gian còng nh ph¹m vi nghiªn cøu, h¬n n÷a NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi míi ®îc thµnh lËp, sè liÖu tÝch luü qua c¸c n¨m cha nhiÒu nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸ch khái thiÕu sãt. V× vËy, em kÝnh mong sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o. Ban l·nh ®¹o cïng tËp thÓ c¸n bé NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n! 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I c¬ së lÝ luËn vÒ TTKDTM nãi chung vµ thanh to¸n CT§T nãi riªng. I- Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan, vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña thanh to¸n kh«ng dïng TM. Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña lu th«ng tiÒn tÖ. Do yªu cÇu cña qu¸ tr×nh trao ®ái hµng ho¸, tiÒn tÖ ®ãng vai trß lµm vËt trung gian trao ®æi gi÷a c¸c lo¹i hµng ho¸ víi nhau. Sù ra ®êi cña tiÒn tÖ ®· t¹o ra ®iÒu kiÖn cho trao ®æi hµng ho¸ trong x· héi ®îc më réng, ph¸t sinh nhiÒu mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Do cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian, kh«ng gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a chu kú s¶n xuÊt nµy víi chu kú s¶n xuÊt kh¸c nªn trong quan hÖ mua b¸n n¶y sinh c¸c mua b¸n chÞu ph¶i thanh to¸n trong nhiÒu ngµy. Trong trêng hîp nµy tiÒn tÖ thùc hiÖn chøc n¨ng ph¬ng tiÖn thanh to¸n, ë ®©y sù vËn ®éng cña vËt t hµng ho¸ t¸ch rêi sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ. Khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ cßn ë tr×nh ®é thÊp, trao ®æi diÔn ra ë ph¹m vi hÑp, khèi lîng tiÒn cha nhiÒu, thanh to¸n víi nhau b»ng tiÒn mÆt cã nhiÒu u ®iÓm, phï hîp víi s¶n xuÊt lóc bÊy giê v× khèi lîng tiÒn mÆt thanh to¸n nhá, trªn ph¹m vi hÑp. Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao h¬n, thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®· béc lé râ nh÷ng nhîc ®iÓm cña nã bëi v× thanh to¸n khèi lîng lín, ph¹m vi thanh to¸n réng kh¾p toµn quèc vµ thÕ giíi. ViÖc chi tr¶ b»ng tiÒn mÆt ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ rÊt lín trong viÖc in Ên, kiÓm ®Õm, b¶o qu¶n vËn chuyÓn víi lîng thêi gian còng kh¸ nhiÒu mµ hÖ sè an toµn l¹i rÊt thÊp. ChÝnh v× vËy ®ßi hái ph¶i cã mét c¸ch thøc thanh to¸n míi ®Ó phï hîp h¬n víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn thay thÕ cho thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. §ã lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Nã kh¾c phôc ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm cña qu¸ tr×nh thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ ph¸t huy ®îc c¸c u ®iÓm h¬n h¼n cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ta cã thÓ hiÓu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ qua chøc n¨ng ph¬ng tiÖn thanh to¸n, nh»m phôc vô c¸c quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ t nh©n trong x· héi th«ng qua vai trß trung gian thanh to¸n cña Ng©n hµng. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thêng cã mét kho¶ng c¸ch vÒ thêi gian vµ gi÷a sù vËn ®éng cña hµng ho¸ vµ sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ, ®ång thêi qua qu¸ tr×nh ®ã híng dÉn ®Õn viÖc ph¸t sinh nh÷ng quan hÖ tÝn dông. Sù t¸ch rêi gi÷a vËt t hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ cßn cã mét thêi gian cÇn thiÕt ®Ó lµm thñ tôc thanh to¸n qua Ng©n hµng. Do ®ã ®· t¹o ra cho Ng©n hµng kh¶ n¨ng t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 qu¸ tr×nh thanh to¸n, lµm thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn vµ ®¶m b¶o nhÞp ®é t¸i s¶n xuÊt më réng cña nÒn kinh tÕ. Trong thanh to¸n kh«ng dïng TM th× tiÒn tÖ kh«ng xuÊt hiÖn díi h×nh thøc tiÒn mÆt mµ chØ xuÊt hiÖn díi h×nh thøc tiÒn ghi sæ. NghÜa lµ trªn c¬ së sè tiÒn göi thanh to¸n ë Ng©n hµng, viÖc thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh b»ng ph¬ng ph¸p dÞch chuyÓn tiÒn ghi sæ tõ tµi kho¶n nµy sang tµi kho¶n kh¸c chø kh«ng ph¶i b»ng tiÒn mÆt. Cã thÓ nãi ®©y lµ ®Æc trng c¬ b¶n cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Tõ ®Æc trng trªn cho thÊy qu¸ tr×nh thanh to¸n ngoµi sù tham gia cña bªn b¸n vµ bªn mua, cßn cã sù tham gia cña mét sè tæ chøc ®ãng vai trß trung gian ®ã lµ Ng©n hµng. 2. Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lu«n lu«n gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ngµnh Ng©n hµng nãi riªng. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay níc ta ®ang trong thêi kú ®æi míi, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn th× thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ ph¸t huy vai trß tÝch cùc. Nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn vËt t hµng ho¸ gãp phÇn thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh cã hiÖu qu¶. 2.1. VÒ mÆt x· héi. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gi¶m ®îc khèi lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng, gi¶m chÝ phÝa in Ên, b¶o qu¶n vËn chuyÓn kiÓm ®iÓm gi¶m ®îc chi phÝ lao ®éng x· héi, gãp phÇn kiÒm chÕ, ®Çy lïi l¹m ph¸t, còng cã n©ng cao gi¸ trÞ ®ång tiÒn. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng vµ lu th«ng s¶n phÈm trong nÒn kinh tÕ x· héi, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch b×nh thêng liªn tôc. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn cñng cè chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp vÒ tæ chøc tèt c«ng t¸c thanh to¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vËt t hµng ho¸, t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn. 2.2. §èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ng©n hµng tËp trung ®îc nhiÒu h¬n c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, lµm t¨ng thªm nguån vèn, më réng cho vay ®èi víi nªn kinh tÕ quèc d©n. §Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n chi hµng ngµy c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ph¶i göi tiÒn vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh t¹i Ng©n hµng. C¸c kho¶n tiÒn nµy kh«ng ph¶i ®îc chi tr¶ cïng mét lóc nªn t¹o ra trªn kho¶n nµy mét sè d nhÊt ®Þnh. Ng©n hµng cã thÓ sö dông sè d nµy ®Ó më réng c¸c nghiÖp vô bªn cã nh: C¸c cÊp kho¶n nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n th«ng qua nghiÖp vô chi tr¶ hé nµy, Ng©n hµng cßn n¾m râ ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã quyÕt 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc cã cho vay hay kh«ng. C«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thùc hiÖn tèt sÏ t¹o cho Ng©n hµng uy tÝn cao ®èi víi kh¸ch hµng, thu hót ®îc ngµy cµng nhiÒu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Õn më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua Ng©n hµng. Nhê vËy nguån vèn cña Ng©n hµng kh«ng ngõng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cña Ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ c¸c cÊp thùc hiÖn vai trß kiÓm so¸t b»ng tiÒn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Th«ng qua thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Nhµ níc vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ cã ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, ®Ó ®a ra qu¶n lý kinh tÕ cã ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vÜ m« cña nÒn kinh tÕ. II. Kh¸i qu¸t h×nh thøc TTKDTM ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1. Mét sè quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c trong TTKDTM. Theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§ - NH1 ra ngµy 21/02/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng NHNNVN ban hµnh " ThÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt " ®· quy ®Þnh: a. Quy ®Þnh chung. C¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc, ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang c«ng d©n ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam (gäi chung lµ ®¬ vÞ vµ c¸ nh©n) ®îc quyÒn lùa chän ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n. C¸c ®¬n vÞ dù to¸n ng©n s¸ch ®îc më tµi kho¶n t¹i kho b¹c Nhµ níc. ViÖc thanh to¸n t¹i Ng©n hµng vµ kho b¹c Nhµ níc ®îc thùc hiÖn qua tµi kho¶n ®îc ghi b»ng ViÖt Nam ®ång (VND). trêng hîp më tµi kho¶n vµ thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ ph¶i thùc hiÖn theo c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµn. b- Quy ®Þnh ®èi víi kh¸ch hµng. §Ó ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi, c¸c chñ tµi kho¶n (bªn tr¶ tiÒn) ph¶i cã ®ñ tiÒn trªn tµi kho¶n. Mäi trêng hîp thanh to¸n vît qu¸ sè d tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc lµ ph¹m ph¸p vµ bÞ xö lý theo ph¸p luËt. c. Quy ®Þnh ®èi víi tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n ®¶m b¶o an toµn, chÝnh x¸c, thuËn tiÖn. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n trong ph¹m vi sè d tiÒn göi theo yªu cÇu cña chñ tµi kho¶n. C¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®îc quyÒn tõ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chèi thanh to¸n nÕu tµi kho¶n kh«ng ®ñ tiÒn, ®ång thêi kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng néi dung liªn ®íi cña hai bªn kh¸ch hµng. NÕu do thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh thanh to¸n g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n ph¶i båi thêng thiÖt h¹i tuú theo møc ®é vi ph¹m cã thÓ xö lý theo ph¸p luËt. 2. C¸c h×nh thøc TTKDTM ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi cña nÒn kinh tÕ vµ ®æi víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng theo c¬ chÕ thÞ trêng, theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§ - NH1 ban hµnh 21/2/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc vÒ thÓ lÖ TTKDTM, NghÞ ®Þnh 30/CP ngµy 9/5/1996 cña ChÝnh phñ vÒ ban hµnh vµ sö dông sÐc, th«ng t sè 07/TT - NH1 ngµy 27/12/1996 cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c¸c Ng©n hµng ®ang ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n sau ®©y: - SÐc. - Uû nhiÖm chi - ChuyÓn tiÒn. - Uû nhiÖm thu. - Th tÝn dông. - Ng©n phiÕu thanh to¸n (nay kh«ng sö dông) - ThÎ thanh to¸n. 3Sù ra ®êi cña nghiÖp vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö 3.1 KÓ tõ ngµy thµnh lËp (6/ 5/ 1951), ng©n hµng cã c¸c quan hÖ thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c chi nh¸nh trong cïng hÖ thèng. C¸c thÓ thøc thanh to¸n còng vÉn ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn, lµm cho c«ng t¸c kh«ng dïng tiÒn mÆt ®îc më réng. Tuy nhiªn xÐt vÒ mÆt kü thuËt, vµ quy tr×nh c«ng nghÖ th× viÖc thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng tríc ®©y ®îc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p thñ c«ng. Thùc hiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc, uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu thanh to¸n liªn hµng... , chøng tõ ®îc lËp b»ng tay vµ ®îc chuyÓn tõ ng©n hµng A sang ng©n hµng B qua ®êng bu ®iÖn nªn thêi gian thanh to¸n bÞ kÐo dµi. Víi dù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ tin häc, ng©n hµng triÓn khai thùc hiÖn c¸c thÓ thøc thanh to¸n th«ng qua m¹ng vi tÝnh. ViÖc thanh to¸n trùc tiÕp trªn chøng tõ b»ng giÊy chuyÓn qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng ®îc thay thÕ b»ng hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö, trong ®ã viÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn qua m¹ng vi tÝnh nhê hÖ thèng viÔn th«ng. 3.2 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®îc ¸p dông t¹i c¸c ng©n hµng Th¬ng m¹i ë níc ta thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 231/Q§-NH2 ngµy 31/8/1996 vµ ®îc ®iÒu chØnh bæ sung vÒ néi dung vµ quy tr×nh nghiÖp vô theo quy ®Þnh sè 353/1997/Q§/NHNN ngµy 22/10/1997 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc . 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 III- NghiÖp vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö 1. Kh¸i niÖm vÒ CT§T. ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö (CT§T) lµ qu¸ tr×nh xö lý mét kho¶n tiÒn qua m¹ng m¸y tÝnh kÓ tõ khi nhËn ®îc lÖnh chuyÓn tiÒn cña ngêi ph¸t lÖnh cho ®Õn khi hoµn tÊt thanh to¸n cho ngêi thô hëng. Thùc chÊt cña TTCT§T lµ dïng kü thuËt ®iÖn tö vµ m¹ng chuyÓn tiÒn néi bé ®Ó xö lý nghiÖp vô chuyÓn tiÒn thay thÕ cho ph¬ng thøc thanh to¸n liªn hµng truyÒn thèng. 2. Tµi kho¶n sö dông: 2.1. T¹i c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng sö dông tµi kho¶n. - 5111: chuyÓn tiÒn ®i n¨m nay. - 5112: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay. - 5113: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay chê xö lý. - 5121: chuyÓn tiÒn ®i n¨m truíc. - 5122: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tríc. - 5123: chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tríc chê xö lý (më hai tµi kho¶n chi tiÕt theo lÖnh chuyÓn nî, lÖnh chuyÓn cã). - C¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c. 2.2. T¹i Trung t©m thanh to¸n sö dông tµi kho¶n. - 5131: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i n¨m nay. - 5132: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay. - 5141: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i n¨m tríc. - 5142: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tríc. C¸c tµi kho¶n nµy më chi tiÕt cho tõng chi nh¸nh tham gia chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. - 5133: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay chê xö lý. - 5143: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m tríc chê xö lý. C¸c tµi kho¶n nµy më hai tµi kho¶n chi tiÕt theo dâi bÖnh chuyÓn nî, lÖnh chuyÓn cã. - C¸c tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan. 3. Chøng tõ ®iÖn tö. C¨n cø quyÕt ®Þnh sè 196/TTg ngµy 01/4/1997 cña Thñ tíng ChÝnh phñ cho phÐp Ng©n hµng sö dông c¸c d÷ liÖu th«ng tin trªn vËt mang tin ®Ó lµm chøng tõ kÕ to¸n vµ quyÕt ®Þnh sè 308/Q§-NH2 ngµy 16/9/1997 cña Thèng ®èc 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam vÒ sö dông chøng tõ ®iÖn tö th× kh¸i niÖm vÒ chøng tõ ®iÖn tö nh sau: Chøng tõ ®iÖn tö lµ c¸c c¨n cø chøng minh b»ng d÷ liÖu th«ng tin trªn vËt mang tin (nh b¨ng tõ, ®Üa tõ, c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n...) vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh vµ lµ c¬ së ®Ó ghØ chÐp sæ s¸ch kÕ to¸n cña c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tÝn dông. Chøng tõ sö dông trong thanh to¸n ®iÖn tö gåm chøng tõ gèc vµ chøng tõ ghi sæ. - Chøng tõ gèc lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn lµ c¸c chøng tõ do kh¸ch hµng lËp theo quy ®Þnh trong thÓ lÖ thanh to¸n uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, sÐc, th tÝn dông ... - Chøng tõ ghi sæ trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ lÖnh chuyÓn tiÒn. 3.2. ChuyÓn ho¸ chøng tõ Trong thanh to¸n ®iÖn tö, chøng tõ b»ng giÊy cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ ®iÖn tö (chøng tõ b»ng giÊy do kh¸ch hµng lËp ®îc Ng©n hµng chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ ®iÖn tö ®Ó chuyÓn tiÒn), ngîc l¹i chøng tõ ®iÖn tö cã thÓ chuyÓn ho¸ in ra chøng tõ giÊy (vÝ dô chøng tõ ®iÖn tö do kh¸ch hµng cã nèi m¹ng víi Ng©n hµng lËp khi Ng©n hµng nhËn ®îc sÏ chuyÓn ho¸ in ra chøng tõ giÊy ®Ó lu tr÷). 4. MËt m· vµ ch÷ ký ®iÖn tö trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö - MËt m· lµ nh÷ng ký hiÖu ®îc quy ®Þnh cho tõng lo¹i chøng tõ trong thanh to¸n ®iÖn tö. - Ch÷ ký ®iÖn tö lµ m· kh¸o b¶ng mËt ®îc x¸c ®Þnh riªng cho tõng c¸ nh©n (nh kÕ to¸n chuyÓn tiÒn, kiÓm so¸t viªn, kÕ to¸n trëng) ®Ó chøng thùc quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸ nh©n thùc hiÖn ®îc ghi trªn chøng tõ. Ch÷ ký mËt m· ®ã cã gi¸ trÞ ph¸p lý nh ch÷ ký b»ng mùc trªn chøng tõ giÊy. 5. Quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n ®iÖn tö KÕ to¸n trëng (kiÓm so¸tAviªn) 5.1. Quy tr×nh nghiÖp vô t¹i Ng©n hµng khëi t¹o (Ng©n hµng Ng©n - KiÓm so¸t ®èi chiÕu gi÷a hµng göi lÖnh) chøng tõ gèc, chøng tõ in ra vµ c¸c d÷kÕliÖu th«ng tin tiÒn ®iÖn TT viªn gi÷ tµi kho¶n Bé phËnchøng to¸n chuyÓn tö trªn tõ kh¸ch hµng - KiÓm tra®iÖn kho¸töb¶o mËt vµ - NhËn chøng tõ kývµ®iÖn tö tra cñac¸c kÕ yÕu to¸n -ch÷ NhËn kiÓm k chuyÓn tiÒn ®iÖn tè cña chøng tõ tö h - KiÓm tra tÝnh hîp lÖ hîp ¸ - KiÓm Ký vµo chøng tra ch÷ ký tõ cñagiÊy, thanhký c ch÷ ký ®iÖn tö vµ chøng tõ to¸n viªn h (2) ®iÖn tö ChuyÓn ho¸ chøng tõ giÊy (1) ph¸p cña chøng tõ h - ChuyÓn chøng tõ tö giÊy thµnh chøng tõ ®iÖn vµ cho lËp µ n KiÓm tra, ®èi chiÕu sè d kÕ to¸n chuyÓn tiÒn vµ thanh lÖnh chuyÓn tiÒn g viªntrªn chøng tõ giÊy -to¸n Ký tªn tµi kho¶n kh¸ch hµng - BÊm m¸yký chuyÓn vµ lËp ch÷ ®iÖn tötiÒn ræi®i 8 - LËp chøngChuyÓn tõ thanh to¸n chuyÓn cho kÕ to¸n trëng 1 liªn chøng tõ gèccho cho tö, thùc ký vµ chuyÓn ChuyÓn®iÖn d÷ liÖu hiÖn chuyÓn tiÒnkÕ thanh to¸n viªn sang Ng©n hµng B (qua trung t©m thanh tiÒn ®iÖn tö to¸n) to¸n chuyÓn(4) (3) (5) Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 5.2. S¬ ®å thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gi÷a 2 Ng©n hµng2 Trung t©m thanh to¸n (3) (2) Ng©n hµng A (Ng©n hµng göi lÖnh) kkkkk Ng©n hµng B (Ng©n hµng nhËn lÖnh) (1) Kh¸ch tiÒnchøng tõ xin chuyÓn tiÒn Kh¸ch hµng thô hëng (1) hµng Kh¸chchuyÓn hµng nép (hoÆc nhê thu ®èi víi lÖnh (hoÆc tr¶ tiÒn ®èi víi lÖnh (2) Ng©n hµng chuyÓn ®éng)ghi Nî tµi kho¶n tiÒn göi kh¸ch hµng chuyÓn nî) (hoÆc tµi kho¶n thÝch hîp) Cã tµi kho¶n 5111 (3) Trung t©m thanh to¸n h¹ch to¸n Ghi Nî TK 5132 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn (víi Ng©n hµng A) Cã TK 5131 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i (víi Ng©n hµng B) T¹i Ng©n hµng B h¹ch to¸n Nî TK 5112 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn Cã TK tiÒn göi kh¸ch hµng (ngêi thô hëng) §èi víi lÖnh chuyÓn Nî cã uû quyÒn (1) Kh¸ch hµng nhê thu (2) Ng©n hµng A h¹ch to¸n Nî TK 5111 Cã TK TiÒn göi kh¸ch hµng nhê thu T¹i trung t©m thanh to¸n (3) Nî TK 5131 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i (víi Ng©n hµng B) 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Cã TK 5132 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®Õn (víi Ng©n hµng A) T¹i Ng©n hµng B trÝch tµi kho¶n ngêi tr¶ tiÒn (4) Nî TK tiÒn göi ngêi tr¶ tiÒn Cã TK 5112 chuyÓn tiÒn ®Õn 5.3 S¬ ®å xö lý nghiÖp vô t¹i Ng©n hµng B NhËn ®îc chuyÓn tiÒn qua m¹ng tõ trung t©m thanh to¸n (1) kÕ to¸n trëng (hoÆc kiÓm so¸t viªn) - Vµo ch¬ng tr×nh - KiÓm tra ch÷ ký ®iÖn tö cña trung t©m thanh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n, chÝnh x¸c cña lÖnh chuyÓn tiÒn ®Õn - TruyÒn lÖnh chuyÓn tiÒn qua m¹ng vi tÝnh cho kÕ to¸n chuyÓn tiÒn KÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö (2) - In 3 liªn lÖch chuyÓn tiÒn ®Õn - KiÓm so¸t c¸c yÕu tè cña lÖnh chuyÓn tiÒn - Ký vµo c¸c lÖnh chuyÓn tiÒn (b»ng giÊy) lÊy ch÷ ký kiÓm so¸t trªn lÖnh chuyÓn tiÒn sau ®ã chuyÓn 2 liªn lÖnh cho kÕ to¸n giao dÞch (3) KÕ to¸n giao dÞch - KiÓm so¸t tªn tµi kho¶n kh¸ch hµng, kiÓm tra uû quyÒn chuyÓn nî ®èi víi lÖnh chuyÓn nî - Ký trªn chøng tõ vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n thÝch hîp - In 3 liªn lÖnh chuyÓn tiÒn 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ch¬ng II kÕt qu¶ kinh doanh vµ thùc tr¹ng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi. I- Kh¸i qu¸t h×nh thµnh kinh tÕ x· héi n¨m 2002 ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng. 1. ThuËn lîi: N¨m 2002, mÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc lín, c¶ ë trong vµ ngoµi níc nhng nÒn kinh tÕ níc ta vÉn t¨ng trëng ë møc cao vµ ®¹t kÕt qu¶ kh¸ hoµn diÖn. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ (GDP) ®¹t 7,04% cao h¬n n¨m tríc: nguån lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®îc huy ®éng tèt h¬n, tæng vèn ®Çu t x· héi ®¹t 34% GDP, trong ®ã vèn trong níc chiÕm 70%,c¬ cÊu kinh tÕ, nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp tiÕp tôc chuyÓn biÕn theo híng tÝch cùc, ®· xuÊt hiÖn thªm nhiÒu m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh tèt cÇn ®îc nh©n réng; thu ng©n s¸ch Nhµ nuíc vît dù to¸n, søc mua vµ chØ sè gi¸ t¨ng, ng¨n chÆn t×nh tr¹ng thiÕu ph¸t kÐo dµi nhiÒu n¨m. C«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm tiÕp tôc ®¹t thªm mét sè kÕt qu¶ míi, ®êi sèng nh©n d©n tõng bíc ®îc c¶i thiÖn, chÝnh trÞ kinh tÕ, x· héi æn ®Þnh, quèc phßng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi ®îc ®¶m b¶o, vÞ thÕ níc ta trªn trêng quèc tÕ ®îc n©ng cao. Trong lÜnh vùc ng©n hµng, Ng©n hµng nhµ níc cã nhiÒu chñ tr¬ng chÝnh s¸ch míi (qu¶n lý ngo¹i hèi, thanh to¸n ban hµnh quy chÕ cho vay ®ång tµi trî theo híng t¨ng thªm quyÒn tù chñ cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i; thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt tho¶ thuËn, thµnh lËp ng©n hµng chÝnh s¸ch, thùc hiÖn lé tr×nh c¬ cÊu l¹i NHTM, tríc hÕt lµ c¬ cÊu l¹i nî, lµnh m¹nh tµi chÝnh, cã hiÖu qu¶, ph¸t huy t¸c dông thóc ®Èy nÒn kinh tÕ còng nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¸t triÓn. 2. Khã kh¨n. Tuy vËy, kinh tÕ x· héi n¨m 2002 vÉn con nhiÒu yÕu kÐm, mét sè chØ tiªu kinh tÕ cha ®¹t kÕ ho¹ch ®Ò ra, chÊt lîng t¨ng truëng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nhiÒu mÆt hµng nh: dÇu th«, than, l¬ng thùc, cµpª, thuû I- Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña nhno & ptnt nam hµ néi. 1. Sù ra ®êi cña chi nh¸nh NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Thùc hiÖn ph¬ng híng ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, ®Ó më réng m¹ng líi tæ chøc, t¨ng søc c¹nh tranh vÒ thÞ phÇn trong c¬ chÕ thÞ trêng, héi ®ång qu¶n trÞ NHNo & PTNT ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 169/ Q§/H§QT ngµy 7/9/2000 thµnh lËp chi nh¸nh NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Chi nh¸nh chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ ngµy 5/7/2001. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2. C¬ cÊu tæ chøc HiÖn nay bé m¸y tæ chøc cña NHNo & PTNT Nam Hµ Néi ®îc ph©n bæ c¸c phßng ban theo m« h×nh sau: ban gi¸m ®èc phßng kÕ ho¹ch kinh doanh phßng kÕ to¸n ng©n quü phßng hµnh chÝnh nh©n sù phßng kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé phßng thanh to¸n quèc tÕ Tæng sè CBCNV cña chi nh¸nh khi míi thµnh lËp lµ 36 c¸n bé, ®Õn nay lµ 71 c¸n bé ®îc bè trÝ s¾p xÕp nh sau: 2.1. Ban l·nh ®¹o NHNo & PTNT Nam Hµ Néi: * Gi¸m ®èc: Cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña NHNo theo ®óng chøc n¨ng vµ nhiÖm ®îc giao, ®ång thêi ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh doanh theo møc uû quyÒn cña Ban gi¸m ®èc ký c¸c v¨n b¶n giÊy tê trong ph¹m vi quyÒn h¹n ®îc giao. * Ba Phã gi¸m ®èc lµ nh÷ng ngêi gióp viÖc cho gi¸m ®èc cã nhiÖm vô chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh. 2.2.C¸c phßng ban: NHNo & PTNTNam Hµ Néi cã 5 phßng, ban *Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh bao gåm 16 c¸n bé Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh thùc hiÖn nhiÖm vô x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh hµng th¸ng, quý, n¨m ®Ó ®Ò ra môc tiªu gi¶i ph¸p cho tõng kÕ ho¹ch, chiÕn lîc cô thÓ, qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn kinh doanh hµng ngµy, trùc tiÕp giao dich víi kh¸ch hµng. Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh cã chøc n¨ng tham mu cho Ban Gi¸m ®èc vÒ viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh hµng th¸ng, quý, n¨m ®Ó ®Ò ra môc tiªu gi¶i ph¸p cho tõng kÕ ho¹ch, chiÕn lîc cô thÓ, qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn kinh doanh hµng ngµy, trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng. *Phßng kª to¸n ng©n quü bao gåm 22 c¸n bé 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 NhiÖm vô chÝnh cña Phßng kÕ to¸n - Ng©n quü lµ h¹ch to¸n toµn bé nghiÖp vô ph¸t sinh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c ®ång thêi chØ ®¹o vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña chi nh¸nh, thùc hiÖn thuchi tiÒn mÆt ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c nhu cÇu néi, ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n trong kho còng nh trªn ®êng vËn chuyÓn… * Phßng thanh to¸n quèc tÕ bao gåm 12 c¸n bé Phßng thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô, dÞch vô thanh to¸n víi níc ngoµi, kinh doanh ngo¹i hèi, huy ®éng vèn néi, ngo¹i tÖ ®îc NHNN cho phÐp còng nh theo quy ®Þnh cña NHN0 & PTNT. *Phßng hµnh chÝnh nh©n sù NhiÖmvô chÝnh cña Phßng lµ ®¶m b¶o c¸c viÖc hµnh chÝnh cña NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi vµ qu¶n lý chÝnh toµn bé toµ nhµ C 3 - Ph¬ng liÖt trong ph¹m vi uû quyÒn cña Tæng Gi¸m ®èc, tham mu cho Gi¸m ®èc, vÒ nh©n sù: biªn chÕ, thi ®ua, khen thëng, kû luËt vµ c¸c chÕ ®é cña ngêi lao ®éng. *Phßng kiÓm tra- kiÓm to¸n néi bé gåm 4 c¸n bé . NhiÖm vô chÝnh cña Phßng lµ kiÓm so¸t toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi vµ c¸c Phßng ban, thÊy ®îc nh÷ng tån t¹i trong c¸c mÆt ho¹t ®éng ®Ó kh¾c phôc kÞp thêi. 3. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. Dï míi ra ®êi vµ ho¹t ®éng h¬n 2 n¨m song NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi lu«n cè g¾ng nç lùc hÕt m×nh tõng bíc ®Èy m¹nh, kh¼ng ®Þnh m×nh trªn th¬ng trêng ph¸t triÓn theo c¬ chÕ míi cña nÒn kinh tÕ. Cô thÓ lµ: 3.1 . C«ng t¸c huy ®éng vèn. Ngay tõ khi míi ®i vµo ho¹t ®éng, Ban l·nh ®¹o NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi ®· x¸c ®Þnh c«ng t¸c huy ®éng vèn ®îc ®a lªn hµng ®©u. Do vËy, bªn c¹nh viÖc tËp trung thu hót nguån vèn lín trong c¸c doanh nghiÖp, chi nh¸nh cßn chó träng thu hót nguån vèn nhµn rçi tõ tÇng líp d©n c b»ng c¸ch tæ chøc khuyÕn m¹i tÆng quµ cho kh¸ch hµng cã sè tiÒn tiÕt kiÖm lín, kÕt qu¶ lµ: B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. §¬n vÞ: triÖu ®ång kÕ ho¹ch n¨m 2002 ChØ tiªu Sè tiÒn Tæng nguån vèn huy ®éng 596.400 Tû träng(% ) Thùc hiÖn n¨m 2002 Tû Sè tiÒn träng( %) 100 650.076 13 100 t¨ng (+) gi¶m (-) so víi KH Sè tiÒn +53.676 Tû träng(%) +9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + TiÒn göi TCKT 497.875 83.48 539.498 82.99 +41.623 +8.36 + TiÒn göi d©n c 98.525 16.52 110.578 17.01 +2.053 +12.23 (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi) Sè liÖu trong b¶ng 1 cho thÊy, tæng nguån vèn huy ®éng ®Õn ngµy 31/12/202 lµ 650.076 triÖu ®ång ®¹t 109% kÕ ho¹ch n¨m: + TiÒn göi TCKT trong vµ ngoµi níc lµ 539.498 triÖu ®ång chiÕm 82,99% tæng nguån vèn t¨ng 41.623 triÖu ®ång so kÕ ho¹ch (víi tû lÖ t¨ng 8,36%). + TiÒn göi d©n c lµ 110.578 triÖu ®ång chiÕm 17,01% tæng nguån vèn, t¨ng 12.053 triÖu ®ång (víi tû lÖ t¨ng 1213%) Nh vËy nguån tiÒn göi d©n c chiÕm tû träng thÊp (17,01%) mµ nguån tiÒn göi chñ yÕu tËp trung vµo c¸c TCTD, TCKT (82,99%). TÝnh æn ®Þnh trong c¬ cÊu nguån vèn thÊp do tËp trung chñ yÕu ë 1 sè kh¸ch hµng lín nh: BHXH, quü hç trî, Tæng C«ng ty ph¸t triÓn nhµ. 3.2. C«ng t¸c sö dông vèn. §Õn ngµy 31/12/2002 chi nh¸nh ®· cã quan hÖ tÝn dông víi 40 ®¬n vÞ trong ®ã cã 26 DNNN, 9 C«ng ty TNHH vµ 5 ®¬n vÞ TCTD kh¸c gÇn 200 hé gia ®×nh c¸ nh©n. B¶ng 2: T×nh h×nh sö dông vèn cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. §¬n vÞ triÖu ®ång Thùc hiÖn n¨m t¨ng (+) gi¶m (-) so kÕ ho¹ch n¨m 2002 2002 víi KH ChØ tiªu Tû Tû Tû Sè tiÒn träng(% Sè tiÒn träng( Sè tiÒn träng(%) ) %) D nî cho vay 90.200 100 98.086 100 +7.886 +11.44 Ng¾n h¹n 83.456 92.52 89.840 91.59 +6.384 +7.65 6.744 7.48 8.246 8.41 +1.502 +22.27 Quèc doanh 64.493 71.5 68.631 69.97 +4.138 +6.42 Ngoµi quèc doanh 25.707 28.5 29.455 30.03 +3.748 +14.58 Nî qu¸ h¹n 108,24 137,32 Tû lÖ qu¸ h¹n so víi tæng d nî 0,12% 0.14% Trung - dµi h¹n 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi). Theo b¶ng 2 cho ta thÊy: Tæng d nî ®Õn 31/12/2002 lµ 98.086 triÖu ®ång t¨ng 7.886triÖu ®ång so víi kÕ ho¹ch, tû lÖ t¨ng 11.44% ph©n theo thêi gian: + Cho vay ng¾n h¹n: 89.840 triÖu ®ång chiÕm 91.59% tæng d nî. + Cho vay trung - dµi h¹n: 8.246 triÖu ®ång chiÕm 8,41% tæng d nî. Tuy míi thµnh lËp nhng NHNo & PTNT Nam Hµ Néi ®· ®Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ më réng cho vay vît kÕ ho¹ch ®îc giao c¶ nguån vèn vµ sö dông vèn, cho vay b¶o ®¶m chÊt lîng, an toµn (d nî qu¸ h¹n chiÕm tØ lÖ nhá -0,14%) Thø tù ChØ tiªu 1 Nguån vèn huy ®éng 2 D nî cho vay (sd vèn) KÕ ho¹ch 596.400 90.200 §¬n vÞ triÖu ®ång Thùc hiÖn % so víi KH 650.076 109% 98.086 108.7% 3.3. VÒ nghiÖp vô kÕ to¸n thanh to¸n. Mét trong nh÷ng c«ng t¸c ®îc NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi quan t©m ®ã lµ c«ng t¸c kÕ to¸n v× ®©y lµ kh©u then chèt ®Ó thu hót kh¸ch hµng. Lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn thùc hiÖn thÝ ®iÓm ch¬ng tr×nh giao dÞch mét cöa, phÇn lín c¸n bé cha tõng lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ng©n quü nªn thêi gian ®Çu cßn nhiÒu khã kh¨n, gi¶i quyÕt c«ng viÖc cßn chËm vµ lóng tóng. Tuy vËy trong hai n¨m qua Ng©n hµng kh«ng ngõng c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n ®iÖn tö (TT§T), thanh to¸n bï trõ (TTBT) vµ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c … ®¶m b¶o chuyÓn tiÒn cho kh¸ch hµng nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ an toµn gãp phÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ®¶m b¶o thanh to¸n theo ®óng thÓ lÖ, chÕ ®é mµ c¸c cÊp c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®· ban hµnh. T×nh h×nh sö dông c¸c thÓ thøc TTKDTM t¹i NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi. §¬n vÞ: TriÖu ®ång kÕ ho¹ch n¨m 2002 Thùc hiÖn n¨m 2002 Sè mãn doanh sè % Sè mãn doanh sè % UNC - SÐc chuyÓn tiÒn 7.583 1.959.708 91,56 8,054 2.188.170 91.47 UNT 1.132 5.419 0,25 1.896 5.898 0,25 SÐc 1.857 101.818 4,76 2.183 114.204 4,77 Th tÝn dông 34 73.507 3,43 56 83.874 351 thÎ thanh to¸n Tæng TTKDTM 10.606 2.140.452 100 12.189 2.392.146 100 (Nguån: B¸o c¸o c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi 2002) Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy tû träng sö dông gi÷a c¸c thÓ thøc TTKDTM chªnh lÖch rÊt lín. 15 h×nh thøc thanh to¸n Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong c¸c thÓ thøc thanh to¸n, thÓ thøc uû nhiÖm chi ®îc sö dông nhiÓu nhÊt (91.47%), tiÕp ®Õn lµ sÐc (4.77%) uû nhiÖm th vµ th tÝn dông chiÕm tØ träng kh«ng ®¸ng kÓ. 2. NghiÖp vô Thanh To¸n §iÖn Tö t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. 2.1 Tµi kho¶n sö dông Riªng ®èi víi NHNo & PTNT Nam Hµ Néi. Th× theo quyÕt ®Þnh 309/2002 / Q§NHNN ngµy 9/4/2002 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ níc VN. Tæng gi¸m ®èc NHNo & PTNT VN quy ®Þnh vÒ viÖc tæ chøc thùc hiÖn thanh to¸n ®iÖn tö ®Ó cho phï hîp víi quy chÕ qu¶n lý vèn cña m×nh NHNo & PTNT VN sÏ sö dông mét tµi kho¶n duy nhÊt lµ ®iÒu chuyÓn vèn ®Ó h¹ch to¸n toµn bé nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®i vµ ®Õn, chi tiÕt tõng nguån vèn bao gåm. 1. TK 519101 - §iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch b»ng VN§ Trong ®ã TK 5191.01.01 (NÕu do quÇy giao dich sè 1 lµm) TK 5191.01.02 (NÕu do quÇy giao dich sè 2 lµm) TK 5191.01.03 (NÕu do quÇy giao dich sè 3 lµm) TK 5191.01.04 (NÕu do quÇy giao dich sè 4 lµm) 2.TK 519102 - §iÒu chuyÓn vèn ngoµi kÕ ho¹ch b»ng VN§ 3.TK 519106 - §iÒu chuyÓn vèn ký quü b»ng VN§ 4.TK 5191.08 - §iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n VN§ Trong ®ã 3 tµi kho¶n ®Çu ®îc thùc hiÖn qua m¹ng m¸y tÝnh trªn c¬ cë c¸c chøng tõ TT§T ®i vµ ®Õn. C¸c TK cßn l¹i chØ ®Ó h¹ch to¸n t¹i chi nh¸nh ng©n hµng n«ng nghiÖp hoÆc TTTT trªn c¬ së thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ víi 3 tµi kho¶n ®Çu. Ngoµi ra tµi kho¶n sö dông trong thanh to¸n trong liªn ng©n hµng th× theo quy ®inh cña NHNo & PTNT Nam Hµ Néi th× t¹i chi nh¸nh ng©n hµng vµ TTTT sö dông 1 TK duy nhÊt ®ã lµ TK 519201 (TK thu hé, chi hé). 2.2. Quy tr×nh than to¸n. a - §èi víi c¸c kho¶n thanh to¸n cho kh¸ch hµng. Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu thanh to¸n th× tiÕn hµnh lËp vµ nép vµo Ng©n hµng c¸c chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Quy ®Þnh ®èi víi viÖc lËp vµ nép c¸c chøng tõ nh sau: ®èi víi UNC, UNT nép 4 liªn; sÐc b¶o chØ kh¸ch hµng nép sÐc cïng víi 2 liªn [hµng kª nép sÐc; giÊy nép tiÒn nép 3 liªn.[Thanh to¸n viªn göi TK cña KH n·i sÐc tiÕp nhËn giao dÞch víi kh¸ch hµng ®ã. Sau khi kiÓm so¸t tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña c¸c chøng tõ KH nép vµo thanh to¸n viªn ký vµo c¸c liªn chøng tõ, gi÷ l¹i mét liªn chøng tõ ®Ó lµm giÊy b¸o nî, b¸o cã cho KH, cßn l¹i chuyÓn cho kiÓm so¸t viªn. KiÓm so¸t viªn kiÓm tra l¹i tÝnh hîp lÖ hîp ph¸p cña chøng tõ råi chuyÓn sang bé phËn TT§T. Thanh to¸n viªn ®iÖn tõ sau khi tiÕp nhËn c¸c chøng tõ chuyÓn tiÒn th× tiÕn hµnh lËp chøng tõ ®iÖn tõ trªn m¸y b»ng c¸c chuyÓn ho¸ chøng tõ gèc theo c¸c mÉu chøng tõ t¬ng øng ®· cµi ®Æt s½n. C¸c chøng tõ ®iÖn tõ ®îc s¾p xÕp theo chøng tõ vÕ nî ®i riªng vµ vÕ cã ®i riªng. + Chøng tõ ®Ó thùc hiÖn lÖnh chuyÓn nî gåm: SBC, sÐc chuyÓn tiÒn. + Chøng tõ ®Ó thùc hiÖn lÖnh chuyÓn cã gåm: uû nhiÖm chi 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸n bé Thanh To¸n §iÖn Tö sau khi hoµn thµnh viªc lËp c¸c chøng tõ trªn m¸y th× in ra råi chuyÓn cho kÕ to¸n trëng (hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn) kÌm theo chøng tõ gèc. KÕ to¸n trëng (hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn) kiÓm so¸t l¹i sù chÝnh x¸c cña chøng tõ trªn m¸y víi chøng tõ gèc vµ chøng tõ in ra, tÝnh ký hiÖu mËt, ghi ký hiÖu mÆt vµo chøng tõ TTTT, thanh to¸n viªn tiÕn hµnh h¹ch to¸n vµ lµm thñ tôc lu tr÷ chøng tõ. - §èi víi chuyÓn tiÒn ghi cã b»ng UNC, UNT, SCK trªn cïng ®Þa bµn tØnh, Thµnh phè h¹ch to¸n nh sau Nî TK tiÒn göi hoÆc tiÒn vay cña KH. Cã TK 5191 ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch. VD: Ngµy 28/5/2003 C«ng ty Nghison cement corp lËp UNC trÝch 13,698,740.000VN§ ®Õn NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®Ó chuyÓn tiÒn ®iÖn tö tr¶ cho trung t©m ®iÖn to¸n truyÒn sè liÖu KV1 cã TK t¹i NHNN corforate Bank LT§ t¹i Thµnh phè Hµ Néi. NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi tiÕn hµnh h¹ch to¸n nh sau: Nî TK C«ng ty Nghison cement corp : 13,698,740.000 Cã TK 519101 (NÕu do phßng giao dÞch sè 1 lµm) : 13,698,740.000 Sau ®ã: + LËp lÖnh chuyÓn cã chuyÓn vÒ TTTT. + B¸o nî cho C«ng ty Nghison cement corponate. - §èi víi chuyÓn tiÒn ghi nî b»ng SBC, vµ sÐc chuyÓn tiÒn h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 5191: §iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch. Cã TK tiÒn göi hoÆc tiÒn vay cña kh¸ch hµng. VD: Ngµy 23/5/2003 Côc Së h÷u C«ng nghiÖp cã TK t¹i SGD - NH C«ng th¬ng ViÖt Nam lËp mét sÐc chuyÓn kho¶n yªu cÇu tr¶ cho xÝ nghiÖp kinh doanh níc s¹ch CÇu GiÊy cã TK t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi sè tiÒn 2.950.500 VN§. Sau khi NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi nhËn ®îc b¶ng kª nép sÐc tiÕn hµnh h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 519101 : 2.950.500® Cã TK tiÒn göi côc së h÷u c«ng nghiÖp : 2.950.500® ViÖc truyÒn c¸c chuyÓn tiÒn ®i t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®îc thùc hiÖn tõ s¸ng ®Õn 15h30 theo quy ®Þnh chung cña NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi. ViÖc chuyÓn chøng tõ ®iÖn tö ®îc thùc hiÖn theo tõng mãn cho tõng NH t¬ng øng víi tõng thÓ loaÞ chøng tõ do NH nép vµo. HoÆc khi nhËn ®îc giÊy b¸o liªn hµng do bé phËn truyÒn tin chuyÓn ®Õn, kÕ to¸n trëng hoÆc (ngêi ®îc uû quyÒn) tiÕn hµnh gi¶i m·, kiÓm tra kÝ hiÖu mét. NÕu ®óng cña NH m×nh th× chuyÓn tiÕp cho bé phËn TT§T. Khi cã chøng tõ ®Õn liÒn th× trªn m¸y c¸n bé TT§T phôc håi chøng tõ ®iÖn tõ theo híng nghiÖp vô vµ in ra lµm 2 liªn ký tªn råi chuyÓn cho kÕ to¸n trëng (hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn) ký 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 sau ®ã thanh to¸n viªn ®iÖn tö gi÷ l¹i 1 liªn ®Ó lu, cßn 1 liªn giao cho thanh to¸n viªn ®Ó lµm b¸o c¸o cho KH vµ lµm c¨n cø h¹ch to¸n. - NÕu chøng tõ nî h¹ch to¸n. Nî TK thÝch hîp. VD: Ngµy26/6/2003 ¤ng Ph¹m Huúnh Khang nép UNC vµo NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi yªu cÇu «ng Huú c«ng thiÖu cã TK t¹i CN quËn 11 - NHN 0 tØnh Sµi Gßn thanh to¸n 23 triÖu ®ång. NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi h¹ch to¸n nh sau: Nî TK tiÒn göi cña ¤ng Ph¹m Huúnh Khang: 23.000.000® Cã TK 519101 : 23.000.000® - NÕu lµ chøng tõ cã h¹ch to¸n: Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch Cã TK tiÒn gi÷ cña KH. VD: Ngµy 1/7/2003 C«ng ty TNHH An Giang gi÷ UNC víi NHN 0 & PTNT Nam Hµ Néi yªu cÇu chuyÓn tra cho ViÖn Ký sinh trung sèt rÐt TWII cã TK t¹i NHN0 tØnh Bµi RÞa: 35.000.000® NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi h¹ch to¸n nh saiu: Nî TK 519102 : 35.000.000® Cã TK C«ng ty TNHH An Giang : 35.000.000® NÕu kh¸ch hµng nép chøng tõ vµo NH tríc 15h30 th× NH sÏ nhanh chãng tiÕp nhËn chøng tõ vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc giao dÞch theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Trêng hîp KH nép sau 15h30 NH kh«ng kÞp chuyÓn ho¸ thµnh chøng tõ: tõ ®iÖn tö chuyÓn ®i th× chøng tõ chuyÓn tiÒn hoÆc (giÊy nép tiÒn) ®Ó sang ngµy h«m sau chuyÓn tiÕp: 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Quy tr×nh TT§T trong hÖ thèng NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi nhn0 & ptntvn tttt (®èi chiÕu) (®èi chiÕu) ®i (3) (1) Nha (2) ®Õn (4) Nhb (1) NHA gi÷ lÖnh chuyÓn tiÒn vÒ TTTT. (20 TTTT xö lý vµ göi lÖnh cho NHB. (3) Cuèi ngµy NHB göi b¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy vÒ TTTT vµ TTTT göi b»ng ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®i ®Õn trong ngµy ®Ó ®èi chiÕu víi NHA. (4) Cuèi ngµy NHB göi b¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy TTTT vµ TTTT göi b¶ng ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®i trong ngµy ®Ó ®èi chiÕu víi NHB. b - §èi víi kho¶n nî: Khi nhËn th«ng b¸o chØ tiªu khoanh nî cña NHNNVN chi nh¸nh lËp chøng tõ h¹ch to¸n chuyÓn tõ nhan¹ vèn ®iÒu chuyÓn trong kÕ ho¹ch sang nhËn víi ®iÒu chuyÓn khoanh nî. - Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch : 519101 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn khoanh nî : 8191.05 c - §èi víi viÖc nhËn vµ tr¶ vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t. (a) - H¹ch to¸n nhËn: C¨n cø vµo th«ng b¸o duyÖt dù ¸n vèn tµi trî cña NHCT ®èi víi tõng dù ¸n, chi nh¸nh thùc hiÖn ®Çu t vèn ®Õn sÏ chñ ®éng h¹ch to¸n ®Õn ®ã. H¹ch to¸n tµi kho¶n tõ kho¶n ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch sang tµi kho¶n ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t. Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn hµng kÕ ho¹ch : 519101 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c ®Çu t : 5191.04 (b) H¹ch to¸n tr¶: §ång thêi víi viÖc thu nî cña kh¸ch hµng chi nh¸nh h¹ch to¸n tr¶ NHN0 & PTNTVN sè vèn tµi trî uû th¸c ®· thu håi. - Nî TK ®iÒu chuyÓn vèn tµi trî uû th¸c: 51901.04 Cã TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch: 5191.01 d - §èi víi trêng hîp thanh to¸n ra ngoµi hÖ thèng kh¸c ®iÖn bµn. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Quy ®Þnh thanh to¸n ®îc thùc hiÖn theo quy chÕ thanh to¸n ®iÖn tö liªn NH ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 309/2002/Q§ - NHNN ngµy 9/4/2002 cña Thèng ®èc NHNN vµ quy ®Þnh chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 516/2002/NHN0 ngµy 26/7/2002 cña Tæng Gi¸m ®èc NHN0 & PTNTVN. S¬ ®å kh¸i qu¸t vÒ hÖ thèng TT§TLNH vµ quy tr×nh thanh to¸n. hÖ thèng Ct®t tõng nhtm hÖ thèng ttbt ®iÖn tö liªn nh (a) (b) trung t©m thanh to¸n quèc gia (3) (1) (3) (2) hÖ th¬ng m¹i a (Héi së chÝnh) hÖ th¬ng m¹i b (Héi së chÝnh) (4) Ghi chó: chi nh¸nh nhtm a chi nh¸nh nhtm b A vµ B lµ c¸c cæng giao ®iÖn. (1) LÖnh thanh to¸n tõ NH khëi t¹o truyÒn ®i. (2) LÖnh thanh to¸n NH nhËn lÖnh ®Õn (3) B¶ng tæng hîp giao dÞch cña c¸c chi nh¸nh thµnh viªn do TTTT quèc gia truyÒn tíi Héi Së chÝnh cña NNTM ®Ó thanh to¸n. (4) §èi chiÕu thanh to¸n t¹i Héi Së chÝnh NHTM vµ c¸c chi nh¸nh thµnh viªn. T¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi, khi nhËn ®îc chøng tõ thanh to¸n cña KH, thanh to¸n viªn còng ph¶i chuyÓn ho¸ chøng tõ ®ã sang h×nh thøc chøng tõ thanh to¸n ®iÖn tö (TT§T) theo c¸c lÖnh thanh to¸n nh lÖnh chuyÓn cã hoÆc lÖnh chuyÓn nî. C¸c lÖnh nµy ®îc truyÒn th¼ng vÒ TTTT quèc gia. Trung t©m TT chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n vµ quyÕt to¸n víi sæ giao dÞch NHNN vÒ kÕt qu¶ thanh to¸n ®iÖn tö liªn NH cña toµn hÖ thèng NHN0 & PTNTVN. VD: C«ng ty Nghi S¬n Cemment corporate cã TK t¹i NHN0 & PTNT Nam Hµ Néi ®a UNC yªu cÇu trÝch TK 120 triÖu ®ång tr¶ cho C«ng ty XNK An ThÞnh 20