Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
I.Sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc:
Thùc tiÔn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNNN ®· béc lé nhiÒu h¹n
chÕ:
+HiÖu qu¶ kinh tÕ cña DNNN gi¶m:
Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng kho¸ IX nhËn ®Þnh: hiÖu
qu¶ cña DNNN ch-a cao (vÊn ®Ò c«ng nî, c«ng nghÖ, lao ®éng d«i d-, tù chñ
trong kinh doanh, tr×nh ®é qu¶n lý, c¬ cÊu doanh nghiÖp...). NhiÒu DNNN cã
n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chØ ®¹t kho¶ng 38% so víi doanh nghiÖp ngoµi quèc
doanh, vßng quay vèn trung b×nh giai ®o¹n 1985-1991 chØ ®¹t 60% so víi doanh
nghiÖp ngoµi quèc doanh.
T¹i Héi nghÞ toµn quèc vÒ ®æi míi doanh nghiÖp th¸ng 3 n¨m 2004, Thñ
t-íng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i ®· chØ râ nh÷ng yÕu kÐm cña khèi DNNN lµ
mét th¸ch thøc lín khi ViÖt Nam héi nhËp quèc tÕ. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
chØ ®¹t 8.000 tû ®ång trong tæng sè 87.000 tû ®ång nép ng©n s¸ch nhµ n-íc
(chiÕm tØ lÖ 9,19% ) trong khi ®ã tæng sè nî cña khèi nµy ph¶i thu, ph¶i tr¶ lªn
tíi kho¶ng 300.000 tû ®ång. Søc c¹nh tranh cña DNNN rÊt yÕu, Thñ t-íng lÊy vÝ
dô: chi phÝ vËn chuyÓn c«ng ten n¬ tõ khu c«ng nghiÖp B×nh D-¬ng ®Õn c¶ng
Vòng Tµu cßn cao h¬n tõ Vòng Tµu ®i Singapore.
+Nhµ n-íc gi¶m dÇn sù b¶o hé ®èi víi DNNN:
HiÖn nay, c¸c kho¶n nî vµ viÖc chiÕm dông vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi
nhau rÊt lín, Nhµ n-íc l¹i ph¶i ®øng ra lo tr¶ nî- mÆc dï kh«ng thu vÒ ®-îc vèn®Ó ®¶m b¶o cho sù ho¹t ®éng b×nh th-êng cña c¸c DNNN, h¬n n÷a cßn ph¶i b¶o
hé DNNN b»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh-: miÔn gi¶m thuÕ, cÊp vèn -u ®·i
®Çu t-, bï lç...Do ®ã nhiÒu DNNN ®· trë thµnh g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ
n-íc, g©y thiÕu lßng tin vÒ kh¶ n¨ng, lîi Ých cña khu vùc nµy ®èi víi sù ph¸t
triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng vÒ
mÆt x· héi nh-: tÖ tham nhòng, quan liªu, cöa quyÒn, û l¹i vµo Nhµ n-íc, thÊt
nghiÖp t¨ng...
1
MÆt kh¸c tû lÖ l¹m ph¸t vµ nî cña Nhµ n-íc ngµy cµng t¨ng, viÖc ph¸t triÓn
c¸c nghµnh c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c DNNN ®Òu do Nhµ n-íc
hoÆc l·nh ®¹o DNNN quyÕt ®Þnh ®· phÇn nµo gÆp trë ng¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng- ®ßi hái ph¶i cã c¸c quyÕt ®Þnh nhanh vµ kÞp thêi. Trong bèi c¶nh toµn
cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ vÒ thÞ tr-êng s¶n phÈm vµ thÞ tr-êng vèn, c¸c nghµnh
c«ng nghiÖp gÆp khã kh¨n h¬n vµ kh«ng cßn gi¶i ph¸p nµo kh¸c lµ hîp t¸c quèc
tÕ. NÒn kinh tÕ ph¶i dao ®éng gi÷a thêi kú v÷ng ch·i cña khu vùc kinh tÕ Nhµ
n-íc vµ sù ph¸t triÓn cña khu vùc phi Nhµ n-íc, còng nh- viÖc më réng thÞ
tr-êng.
+Nhµ n-íc gi¶m dÇn chøc n¨ng lµm kinh tÕ:
Nhµ n-íc kh«ng thÓ hµnh chÝnh ho¸ nÒn kinh tÕ, còng nh- kh«ng thÓ thay
thÕ ®-îc vai trß cña thÞ tr-êng vµ c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, sù qu¶n lý cña
Nhµ n-íc lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, dï thÞ tr-êng
cã hiÖu qu¶ ®Õn ®©u th× còng kh«ng thÓ th¶ næi hoµn toµn nÒn kinh tÕ cho quy
luËt tù ®iÒu chØnh cña thÞ tr-êng. Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt thÞ tr-êng th«ng qua c¸c quy
ph¹m ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ viÖc thµnh lËp c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ.
ViÖc Nhµ n-íc h¹n chÕ can thiÖp trùc tiÕp vµo nÒn kinh tÕ vµ lµm thay c¸c
DNNN dÉn ®Õn hai thay ®æi : Thø nhÊt, t¨ng c-êng vai trß qu¶n lý cña c¸c c¬
quan Nhµ n-íc th«ng qua viÖc ban hµnh c¸c quy ph¹m ph¸p luËt, t¹o hµnh lang
ph¸p lý chÆt chÏ cho sù vËn hµnh cña thÞ tr-êng – Thø hai, t¨ng c-êng tÝnh chñ
®éng, tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tr-íc
thÞ tr-êng.
Tr-íc bèi c¶nh ®ã, vÞ trÝ, vai trß cña c¸c DNNN còng cÇn thay ®æi cho phï
hîp. §æi míi DNNN lµ vÊn ®Ò mang tÝnh phæ biÕn cña nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi,
®Æc biÖt lµ c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn. ViÖc ®æi míi DNNN ®-îc thùc hiÖn b»ng
nhiÒu gi¶i ph¸p: cæ phÇn ho¸, giao, b¸n kho¸n, cho thuª, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n..trong
®ã cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét gi¶i ph¸p quan träng bëi v× cæ phÇn ho¸ cã ba -u
thÕ sau ®©y:
2
1. Gióp DNNN cã c¬ chÕ huy ®éng vèn nh»m tho¸t khái t×nh tr¹ng yÕu kÐm
hiÖn nay trªn c¬ së vÉn duy tr× liªn tôc ho¹t ®éng s¶n xuÊt... cho phÐp Nhµ
n-íc kiÓm so¸t ®-îc doanh nghiÖp (nÕu cÇn ).
2. Gióp chuyÓn triÖt ®Ó DNNN hiÖn t¹i sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng
trªn c¬ së võa x¸c ®Þnh râ chñ së h÷u võa t¹o quyÒn tù chñ cho doanh nghiÖp.
3. T¹o c¬ chÕ, m« h×nh qu¶n lý hiÖu qu¶ cho DNNN chuyÓn ®æi.
Thùc tÕ ho¹t ®éng cña ®a sè DNNN sau cæ phÇn ho¸ thêi gian qua ®· chøng
thùc râ rµng cho nh÷ng -u ®iÓm cña cæ phÇn ho¸: Theo sè liÖu ®iÒu tra cña ViÖn
nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung -¬ng th× trong 435 DNNN sau cæ phÇn ho¸
®-îc hái th× cã tíi 92,72% sè doanh nghiÖp cho r»ng t×nh h×nh cña hä tèt h¬n
tr-íc, chØ cã 4,85% ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kh«ng thay ®æi vµ 2,43% cho r»ng kÐm
h¬n. Nh÷ng thèng kª ®Þnh l-îng cña c¸c c¬ quan Chinh phñ còng cho thÊy ®iÒu
®ã.Theo b¸o c¸o cña Ban ®æi míi doanh nghiÖp, tæng hîp trªn 200 doanh nghiÖp
®· cæ phÇn ho¸ h¬n 1 n¨m cho thÊy : b×nh qu©n doanh thu t¨ng 43%, lîi nhuËn
t¨ng h¬n 100%, nép ng©n s¸ch t¨ng 18%, lao ®éng t¨ng 5%, thu nhËp cña ng-êi
lao ®éng t¨ng 22%.
Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét chñ tr-¬ng lín cña §¶ng. Tuy mÊy n¨m tr-íc
diÔn biÕn kh¸ chËm ch¹p nh-ng ®Õn Héi nghÞ lÇn thø 9 cña Ban chÊp hµnh Trung
-¬ng kho¸ IX th× chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN ®· ®-îc xóc tiÕn vµ ®Èy m¹nh.
Thùc tiÔn cæ phÇn ho¸ ®ang b¾t ®Çu s«i ®éng, qu¸ tr×nh diÔn ra kh«ng ®¬n gi¶n,
võa thuËn lîi võa khã kh¨n, phøc t¹p, ®ßi hái nhËn thøc ®óng ®¾n vµ chØ ®¹o,
®iÒu hµnh thËt s¸t sao.
3
II.Néi dung cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc:
1. Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ g×?
Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ chuyÓn ®æi DNNN tõ mét chñ së h÷u duy nhÊt lµ Nhµ
n-íc (tøc toµn d©n) thµnh doanh nghiÖp ®a së h÷u, theo ®ã tuú vÞ trÝ vµ tÝnh
chÊt cô thÓ cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ Nhµ n-íc vÉn gi÷
vai trß chi phèi hoÆc kh«ng cÇn gi÷ vai trß chi phèi n÷a.
2. Môc ®Ých cña cæ phÇn ho¸:
Mét c©u hái lín ®-îc ®Æt ra: ta ®ang x©y dùng chñ nghÜa x· héi, t¹i sao ®·
cã DNNN råi mµ l¹i ®em cæ phÇn ho¸, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp kinh
doanh cã hiÖu qu¶? Nãi c¸ch kh¸c, cÇn n¾m v÷ng môc ®Ých cña cæ phÇn hãa
trong khi ®iÒu hµnh ®Ó khái chÖch h-íng cña thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x·
héi.
+Thø nhÊt lµ t¨ng thªm nguån vèn cho doanh nghiÖp: viÖc b¸n mét phÇn
tµi s¶n doanh nghiÖp hoÆc gäi thªm vèn b»ng h×nh thøc b¸n cæ phÇn lµm vèn tiÒn
cña doanh nghiÖp t¨ng lªn, gióp ph¸t triÓn tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¶ vèn l-u ®éng,
®iÒu nµy cµng cÇn thiÕt víi nh÷ng doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Trong
thùc tiÔn cæ phÇn ho¸, vèn Nhµ n-íc vÉn cã thÓ t¨ng lªn do ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n
doanh nghiÖp theo gi¸ thÞ tr-êng, tÝnh ®óng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt...
+Thø hai lµ t¹o nªn ®éng lùc trùc tiÕp cho s¶n xuÊt kinh doanh: chñ së
h÷u cô thÓ lµ c¸c cæ ®«ng, lîi Ých cô thÓ lµ lîi tøc cæ phÇn- ®éng c¬ trùc tiÕp th«i
thóc c¸c cæ ®«ng mµ tiªu biÓu lµ Héi ®ång qu¶n trÞ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh
cã hiÖu qu¶.
+Thø ba lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, dÞch vô, t¨ng tr-ëng kinh tÕ h¬n: hÖ sè
ICOR (so s¸nh møc t¨ng ®Çu t- víi møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ ) tèt h¬n tr-íc.
+Thø t- lµ më réng viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng-êi lao ®éng: nÕu cæ
phÇn ho¸ mµ l¹i d·n viÖc lµm hoÆc gi¶m thu nhËp cña ng-êi lao ®éng, trong khi
chØ nh»m mét mùc t¨ng lîi tøc cæ phÇn, th× nh- thÕ lµ b-íc tôt lïi cña doanh
nghiÖp, lµ ph¶n l¹i chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸, tiÒm Èn mÊt æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi.
4
+Thø n¨m lµ cñng cè vÞ trÝ, vai trß cña DNNN- bé phËn r-êng cét cña
kinh tÕ Nhµ n-íc- nhê hiÖu qu¶ ngµy cµng cao cña nã vµ lùc l-îng vËt chÊt, tµi
chÝnh to lín do Nhµ n-íc chi phèi ®-îc. §©y lµ môc ®Ých bao trïm vµ còng lµ hÖ
qu¶ tÊt yÕu cña c¸c môc ®Ých trªn. NÕu b¸n, kho¸n, cho thuª, gi¶i thÓ hoÆc
chuyÓn ®æi thµnh doanh nghiÖp t- nh©n t- b¶n chñ nghÜa th× kh«ng thuéc ph¹m
trï “ cæ phÇn ho¸ DNNN” cña ta. Mét nguyªn t¾c quyÕt ®Þnh ®Ó thÓ hiÖn ®óng
b¶n chÊt cæ phÇn ho¸ DNNN cña ta, b¶o ®¶m ®óng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa
lµ: Nhµ n-íc vÉn chiÕm lÜnh nh÷ng vÞ trÝ then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
NghÜa lµ trong khi thùc thi chñ tr-¬ng ph¶i biÕt ph©n ®Þnh râ ®©u lµ nh÷ng ngµnh
then chèt, theo ®ã Nhµ n-íc ph¶i gi÷ cæ phÇn chi phèi hoÆc kh«ng tiÕn hµnh cæ
phÇn ho¸ (tuy r»ng vÉn ph¶i s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiªu qu¶
ho¹t ®éng ).
C¶ 5 môc ®Ých cã liªn quan mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, trong ®ã
môc ®Ých thø t- vµ thø n¨m lµ biÓu hiÖn ®Æc tr-ng nhÊt cho b¶n chÊt cæ phÇn ho¸
cña ta. Râ rµng cã sù kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt gi÷a cæ phÇn ho¸ cña c¸c n-íc tb¶n vµ cæ phÇn ho¸ cña n-íc ta. Cæ phÇn ho¸ trong c¸c x· héi t- b¶n hiÖn nay lµ
mét thñ ®o¹n mÞ d©n, lµm nh- thÓ chñ nghÜa t- b¶n ®· biÕn ®æi vÒ chÊt thµnh
“ chñ nghÜa t- b¶n nh©n d©n “ nh»m xoa dÞu m©u thuÉn khi nh÷ng ng-êi lao ®éng
chØ chiÕm gi÷ mét tû lÖ cæ phÇn rÊt nhá bÐ. Cßn cæ phÇn ho¸ trong x· héi ta l¹i
nh»m môc ®Ých t¨ng thªm viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng,
t¨ng thªm thùc lùc vµ hiÖu qu¶ cña kinh tÕ Nhµ n-íc, mµ Nhµ n-íc nµy lµ cña
d©n, do d©n, v× d©n, mäi quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n.
3. Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ (theo NghÞ ®Þnh sè 64/2002/N§-CP ngµy
19/06/2002 cña ChÝnh phñ) :
Gãp phÇn quan träng n©ng cao hiÖu qña, søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp,
t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u trong ®ã cã ®«ng ®¶o
ng-êi lao ®éng, t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cho
doanh nghiÖp ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, tµi s¶n cña Nhµ n-íc vµ cña
doanh nghiÖp.
5
Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao gåm: c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ
chøc x· héi trong n-íc vµ ngoµi n-íc ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t
triÓn doanh nghiÖp .
Ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng-êi lao ®éng, cña c¸c cæ ®«ng t¨ng
c-êng sù gi¸m s¸t cña nhµ ®Çu t- ®èi víi doanh nghiÖp, b¶o ®¶m hµi hoµ
lîi Ých cña Nhµ n-íc, doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t- vµ ng-êi lao ®éng.
4. §èi t-îng vµ ®iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸ (theo NghÞ ®Þnh sè187/2004/N§-CP
ngµy 16/11/2004 vÒ viÖc chuyÓn c«ng ty Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn):
+ C«ng ty nhµ n-íc kh«ng thuéc diÖn Nhµ n-íc n¾m gi÷ 100% vèn ®iÒu lÖ
thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, bao gåm: c¸c tæng c«ng ty nhµ n-íc (kÓ c¶ ng©n hµng
th-¬ng m¹i nhµ n-íc vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh nhµ n-íc); c«ng ty nhµ n-íc ®éc
lËp; c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp cña tæng c«ng ty do Nhµ n-íc quyÕt
®Þnh ®Çu t- vµ thµnh lËp; ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc cña c«ng ty nhµ n-íc (d-íi
®©y gäi t¾t lµ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸).Danh môc c«ng ty nhµ n-íc thuéc diÖn
Nhµ n-íc n¾m gi÷ 100% vèn ®iÒu lÖ do Thñ t-íng ChÝnh phñ quy ®Þnh trong
tõng thêi kú.
+C¸c c«ng ty nhµ n-íc quy ®Þnh trªn ®©y ®-îc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ khi
cßn vèn nhµ n-íc (ch-a bao gåm gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt) sau khi gi¶m trõ gi¸
trÞ tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, tµi s¶n chê thanh lý; c¸c kho¶n tæn thÊt do lç, gi¶m
gi¸ tµi s¶n, c«ng nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vµ chi phÝ cæ phÇn ho¸.
+ViÖc cæ phÇn ho¸ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc cña c¸c c«ng ty nhµ n-íc
thuéc ®èi t-îng quy ®Þnh trªn ®©y chØ ®-îc tiÕn hµnh khi:
a) §¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc cña doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n
®éc lËp.
b) Kh«ng g©y khã kh¨n hoÆc ¶nh h-ëng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh
doanh cña doanh nghiÖp hoÆc c¸c bé phËn cßn l¹i cña doanh nghiÖp.
5. H×nh thøc cæ phÇn ho¸ c«ng ty nhµ n-íc:
a. Gi÷ nguyªn vèn nhµ n-íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu thu
hót thªm vèn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ cã nhu cÇu t¨ng thªm vèn
®iÒu lÖ. Møc vèn huy ®éng thªm tuú thuéc vµo quy m« vµ nhu cÇu vèn cña c«ng
6
ty cæ phÇn. C¬ cÊu vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty cæ phÇn ®-îc ph¶n ¶nh trong ph-¬ng
¸n cæ phÇn ho¸.
b. B¸n mét phÇn vèn nhµ n-íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp hoÆc kÕt hîp võa b¸n
bít mét phÇn vèn nhµ n-íc võa ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó thu hót vèn.
c. B¸n mét phÇn vèn nhµ n-íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp hoÆc kÕt hîp võa b¸n
toµn bé vèn nhµ n-íc võa ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó thu hót vèn.
6.Quy tr×nh chuyÓn doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn:
+ B-íc 1: Ra quyÕt ®Þnh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ thµnh lËp Ban ®æi míi
qu¶n lý t¹i doanh nghiÖp.
+ B-íc 2: Tuyªn truyÒn chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch cæ phÇn hãa.
+ B-íc 3: ChuÈn bÞ hå s¬ tµi liÖu
+ B-íc 4: KiÓm kª, xö lý nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh.
+ B-íc 5: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp:
Theo th«ng t- sè 79/2002/TT-BTC ngµy 12/09/2002 cña Bé Tµi chÝnh, cã 2
ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp Nhµ n-íc khi cæ phÇn ho¸ :
* Ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp Nhµ n-íc theo tµi s¶n : lµ
ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña 1 doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së gi¸ trÞ thùc tÕ
cña toµn bé tµi s¶n h÷u h×nh, v« h×nh cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸.
* Ph-¬ng ph¸p dßng tiÒn chiÕt khÊu( DCF): lµ ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
doanh nghiÖp dùa trªn kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp trong t-¬ng lai,
kh«ng phô thuéc vµo gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp.
+ B-íc 6: X©y dùng ph-¬ng ¸n b¸n cæ phÇn -u ®·i vµ s¾p xÕp l¹i lao ®éng.
+ B-íc 7: LËp ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp vµ dù th¶o ®iÒu lÖ tæ
chøc, ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn .
+ B-íc 8: ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt ph-íng ¸n cæ phÇn ho¸.
+ B-íc 9: Thùc hiÖn ph-¬ng ¸n cæ phÇn ho¸.
+ B-íc 10: Ra m¾t c«ng ty cæ phÇn vµ ®¨ng ký kinh doanh.
7
7. T¸c dông cña cæ phÇn ho¸ :
Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµm thay ®æi c¨n b¶n trªn ba mÆt ®èi
víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
+Thø nhÊt: chuyÓn ho¸ tõ ®¬n së h÷u sang ®a së h÷u doanh nghiÖp, ®¶m b¶o
quyÒn lµm chñ thùc sù cña nh÷ng ng-êi gãp vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
+Thø hai: thay ®æi c¨n b¶n vÒ tæ chøc c¸c quan hÖ qu¶n lý néi bé doanh
nghiÖp. Víi c¬ cÊu tæ chøc míi, cã sù ph©n c«ng, ph©n cÊp vµ gi¸m s¸t lÉn nhau
chÆt chÏ
+Thø ba: thay ®æi c¨n b¶n vÒ quan hÖ qu¶n lý gi÷a Nhµ n-íc vµ doanh
nghiÖp. Tõ chç doanh nghiÖp bÞ chi phèi toµn diÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh bëi Nhµ n-íc víi t- c¸ch lµ chñ së h÷u duy nhÊt, sang quyÒn tù chñ kinh
doanh ®-îc më réng vµ tÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm ®-îc ®Ò cao.
8.Ng-êi lao ®éng ®-îc h-ëng c¸c lîi Ých g× tõ cæ phÇn ho¸ DNNN:
Cæ phÇn ho¸ DNNN t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u trong
®ã cã ®«ng ®¶o ng-êi lao ®éng, ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng-êi lao
®éng:
+Ng-êi lao ®éng ®-îc -u tiªn mua cæ phÇn cña doanh nghiÖp ®-îc cæ phÇn
ho¸ víi gi¸ -u ®·i, ®-îc tiÕp tôc tham gia vµ h-ëng quyÒn vÒ b¶o hiÓm x· héi vµ
®-îc cÊp sæ b¶o hiÓm x· héi nÕu lµ lao ®éng míi. Ng-êi lao ®éng ®-îc ®µo t¹o
l¹i nghÒ nÕu cÇn thiÕt ®Ó tiÕp tôc lµm viÖc ë c«ng ty cæ phÇn. Ng-êi lao ®éng
nghÌo ®-îc h-ëng c¸c -u ®·i khi mua cæ phÇn nh- mua chÞu, mua víi gi¸ -u
®·i...
+Nh÷ng ng-êi lao ®éng d«i d- do cæ phÇn ho¸ ®-îc h-ëng c¸c chÝnh s¸ch
hç trî ®èi víi lao ®éng d«i d- theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 41/2002/N§-CP
ngµy 11/4/2002 cña ChÝnh phñ.
III.T×nh h×nh cæ phÇn ho¸ DNNN t¹i ViÖt Nam:
Ngay tõ ®Çu thËp niªn 90, cïng víi viÖc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch kinh tÕx· héi, §¶ng ta ®· sím cã chñ tr-¬ng chuyÓn ®æi së h÷u mét sè DNNN nh»m
8
huy ®éng vèn cña toµn x· héi ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh
nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng ng-êi gãp vèn, nhÊt lµ CBCNV trong doanh
nghiÖp cã cæ phÇn n©ng cao vai trß lµm chñ thùc sù, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh
nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, t¨ng c-êng sù gi¸m s¸t cña x· héi ®èi víi doanh
nghiÖp, b¶o ®¶m hµi hoµ lîi Ých cña Nhµ n-íc, doanh nghiÖp vµ ng-êi lao ®éng.
§Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chñ tr-¬ng trªn, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu
NghÞ ®Þnh, QuyÕt ®Þnh nh»m t¹o mét hµnh lang ph¸p lý, t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh
tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN t¹i ViÖt Nam.
1.Giai ®o¹n thÝ ®iÓm ( 1992- 5/1996):
Ngµy 8/6/1992, Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr-ëng (nay lµ Thñ t-íng ChÝnh phñ)
ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty
cæ phÇn. Theo quyÕt ®Þnh nµy, cã 7 doanh nghiÖp ®-îc chän tæ chøc triÓn khai
thÝ ®iÓm nh-ng ®· xin rót khái danh s¸ch. Rót kinh nghiÖm, sau ®ã chän doanh
nghiÖp tù nguyÖn, cã ®ñ ®iÒu kiÖn nh»m ®Èy nhanh c«ng t¸c thÝ ®iÓm cæ phÇn
ho¸, Thñ t-íng ChÝnh phñ còng ®· ban hµnh ChØ thÞ 84/TTg ngµy 4/8/1993 vÒ
xóc tiÕn thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ DNNN. KÕt qu¶ ®· cã 5 DNNN thuéc 2 bé, 2 ®Þa
ph-¬ng vµ 1 Tæng c«ng ty chuyÓn thµnh C«ng ty cæ phÇn. Tæng vèn ®iÒu lÖ t¹i
thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ lµ 38,393 tû ®ång.
Nh×n chung c¸c DNNN tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ trong giai ®o¹n nµy thuéc
diÖn võa vµ nhá, vèn Ýt (d-íi 10 tû ®ång), phÇn lín mang tÝnh dÞch vô, kinh
doanh hiÖu qu¶ vµ kh«ng thuéc diÖn Nhµ n-íc cÇn n¾m gi÷ 100% vèn, tËp thÓ
CBCNV tù nguyÖn tham gia thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸. Tuy nhiªn, do cßn nhiÒu
v-íng m¾c nªn cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu bæ sung cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ
tõ viÖc chän doanh nghiÖp ®Õn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, tr¸ch nhiÖm quyÒn
h¹n cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph-¬ng.
2. Giai ®o¹n më réng thÝ ®iÓm ( tõ cuèi n¨m 1996 ®Õn 6/1998):
Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thÝ ®iÓm, ngµy 7/5/1996, ChÝnh phñ ®· ban
hµnh NghÞ ®Þnh 28/CP. NghÞ ®Þnh nµy ra ®êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy cæ phÇn
ho¸. §èi t-îng, môc tiªu cæ phÇn ho¸, nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp,
chÕ ®é -u ®·i doanh nghiÖp vµ ng-êi lao ®éng ®-îc quyÕt ®Þnh cô thÓ h¬n. KÕt
9
qu¶ sau h¬n 2 n¨m thùc hiÖn ®· cã 25 DNNN thuéc 2 bé, 11 ®Þa ph-¬ng vµ 2
Tæng c«ng ty 91 tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ t¹i
thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ lµ 243,042 tû ®ång. Trong ®ã cã 6 doanh nghiÖp trªn 10
tû ®ång ( chiÕm 20,8%). Tuy nhiªn kÕt qu¶ nµy vÉn ch-a ®¸p øng ®-îc yªu cÇu
®æi míi doanh nghiÖp, cÇn ph¶i cã NghÞ ®Þnh míi thay thÕ cho phï hîp.
3.Giai ®o¹n triÓn khai ( tõ 7/1998 ®Õn nay):
Ch-¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ chØ thùc sù cã chuyÓn biÕn râ rÖt vµ thu ®-îc
nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ tõ khi cã NghÞ ®Þnh 44/N§-CP ngµy 29/06/1998,
t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c DNNN thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. Bëi ngoµi kÕ
thõa nhiÒu mÆt tÝch cùc cña NghÞ ®Þnh 28/CP, NghÞ ®Þnh nµy cã nhiÒu bæ sung,
söa ®æi vµ ph¸t triÓn thªm nhiÒu ®iÓm míi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tiÔn.
Theo ®ã, ChÝnh phñ quy ®Þnh râ rµng h¬n danh môc c¸c lo¹i h×nh doanh
nghiÖp Nhµ n-íc cÇn n¾m gi÷ 100% vèn, doanh nghiÖp Nhµ n-íc cã cæ phÇn
chi phèi ,cæ phÇn ®Æc biÖt vµ c¸c DNNN kh¸c ®-îc chuyÓn ®æi së h÷u. §ång
thêi, c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, -u ®·i ®èi víi doanh nghiÖp vµ ng-êi lao
®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ còng râ rµng vµ chi tiÕt h¬n. Ngoµi ra,
ChÝnh phñ cßn tiÕn hµnh ph©n cÊp cô thÓ vµ m¹nh mÏ ®èi víi c¸c cÊp qu¶n lý
trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé Tµi
chÝnh, Bé Lao ®éng th-¬ng binh vµ x· héi, Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam ®·
ban hµnh c¸c v¨n b¶n h-íng dÉn cô thÓ thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 44/N§-CP, giao vµ
t¹o quyÒn chñ ®éng cho c¸c ngµnh, ®Þa ph-¬ng vµ c¸c Tæng c«ng ty 91 lùa chän,
tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn quy tr×nh, kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸. Ph-¬ng ph¸p ®Þnh
gi¸ doanh nghiÖp ®-îc x©y dùng cã tÝnh kh¶ thi cao.
ViÖc mua cæ phÇn cña ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®-îc -u ®·i h¬n
tr-íc ( gi¶m gi¸ 30%), ®Æc biÖt ng-êi lao ®éng nghÌo trong doanh nghiÖp ®-îc
vay trong 10 n¨m kh«ng ph¶i tr¶ l·i suÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi lao ®éng së
h÷u cæ phÇn sau khi tr¶ l·i tiÒn vay cã thÓ tù do chuyÓn nh-îng, thõa kÕ. C«ng
t¸c h-íng dÉn, phæ biÕn, tuyªn truyÒn c¸c chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ
Nhµ n-íc vÒ cæ phÇn ho¸ ®-îc chó träng vµ triÓn khai tÝch cùc h¬n. ChÝnh phñ
®· tæ chøc 2 Héi nghÞ tËp huÊn trªn 1.100 c¸n bé chñ chèt cña c¸c Bé, ®Þa
10
ph-¬ng, Tæng c«ng ty 91. TiÕp ®ã, Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Trung
-¬ng ( nay lµ Ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp) ®· phèi hîp víi
mét sè c¬ quan h÷u quan cã sù hîp t¸c cña mét sè tæ chøc quèc tÕ ( WB, IFC,
AUSAID...) më líp tËp huÊn vÒ NghÞ ®Þnh 44/N§-CP vµ c¸c v¨n b¶n h-íng dÉn
cho 800 c¸n bé c¸c Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp cña c¸c Bé, tØnh vµ c¸c
doanh nghiÖp ë Hµ Néi,Tp Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng...
Do cã c¬ chÕ th«ng tho¸ng vµ sù chØ ®¹o ®iÒu hµnh tËp trung cña ChÝnh
phñ còng nh- cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn ®· kÞp thêi th¸o gì c¸c khã kh¨n v-íng
m¾c, sau h¬n 3 n¨m thùc hiÖn, tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· cã b-íc nh¶y vät víi
742 doanh nghiÖp vµ bé phËn DNNN ho¹t ®éng hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc kinh tÕ
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn- trong ®ã,110 doanh nghiÖp cã sè vèn ®iÒu lÖ trªn
10 tû ®ång.
Nh- vËy sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸, tÝnh ®Õn hÕt
n¨m 2001, trªn toµn quèc ®· cã 772 doanh nghiÖp vµ bé phËn DNNN (b»ng 13%
tæng sè DNNN hiÖn cã) cña 10/13 Bé, 54/61 ®Þa ph-¬ng vµ 12/17 Tæng c«ng ty
91 hoµn thµnh ch-¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸. Tæng sè vèn Nhµ n-íc ®-îc ®¸nh gi¸
l¹i khi cæ phÇn ho¸ lµ gÇn 3.000 tû ®ång (t¨ng tõ 10-15% so víi gi¸ trÞ ghi trªn
sæ s¸ch ). Qua cæ phÇn ho¸ ®· huy ®éng gÇn 3.000 tû ®ång vèn ngoµi x· héi vµo
ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
§ång thêi sù thay ®æi ph-ong thøc qu¶n lý ®· t¹o ®éng lùc thóc ®Èy
doanh nghiÖp kinh doanh hiÖu qu¶ cao h¬n. Vai trß lµm chñ thËt sù cña ng-êi
lao ®«ng víi t- c¸ch lµ cæ ®«ng trong C«ng ty cæ phÇn b-íc ®Çu ®-îc kh¬i dËy
vµ ph¸t huy, thÓ hiÖn râ ë tinh thÇn h¨ng say tù gi¸c lµm viÖc, ý thøc tæ chøc kû
luËt vµ tinh thÇn tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc n©ng lªn. Theo b¸o
c¸o cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®· ho¹t ®éng trªn mét n¨m, c¸c chØ tiªu
kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã møc t¨ng tr-ëng cao. Trong ®ã,
doanh thu b×nh qu©n t¨ng 1,4 lÇn , lîi nhuËn t¨ng 2 lÇn, nép ng©n s¸ch t¨ng 1,2
lÇn, thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t¨ng 22%, sè l-îng lao ®éng t¨ng 5,1%. §iÒu
®¸ng chó ý lµ tÊt c¶ c¸c DNNN cæ phÇn ho¸ trong thêi gian qua ch-a cã doanh
nghiÖp nµo ph¶i ®-a ng-êi lao ®éng ra khái doanh nghiÖp trõ nh÷ng tr-êng hîp
11
tù nguyÖn. §ång thêi thu nhËp cña ng-êi lao ®éng còng cao h¬n tr-íc khi cæ
phÇn ho¸. Tuy vËy, do phÇn lín c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ thuéc diÖn võa vµ
nhá, vèn Nhµ n-íc d-íi 10 tû ®ång lµ phæ biÕn nªn môc tiªu huy ®éng vèn vµ c¬
cÊu l¹i c¸c nguån vèn Nhµ n-íc qua cæ phÇn ho¸ cßn h¹n chÕ.
IV.Nh÷ng v-íng m¾c trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp Nhµ n-íc t¹i ViÖt Nam:
MÆc dï c¶ vÒ nhËn thøc vµ thùc tiÔn cæ phÇn ho¸ ®-îc thõa nhËn lµ tèt
nh-ng tèc ®é qu¸ chËm so víi môc tiªu ®Æt ra, ch-a cã thêi kú nµo kÕt qu¶ cæ
phÇn ho¸ ®¹t kÕ ho¹ch. VÝ dô n¨m 2003 dù kiÕn cæ phÇn ho¸ 986 DNNN nh-ng
thùc tÕ chØ ®¹t 156 doanh nghiÖp, b»ng 15,82% kÕ ho¹ch. VËy nguyªn nh©n cña
sù chËm trÔ nµy lµ g×?
1.VÒ mÆt t- t-ëng: t©m lý lÈn tr¸nh cæ phÇn ho¸ trong c¸n bé qu¶n lý Nhµ n-íc,
c¸n bé qu¶n lý DNNN vµ ng-êi lao ®éng.
Tr-íc ®©y, cæ phÇn ho¸ dùa trªn tinh thÇn tù nguyÖn cña doanh nghiÖp vµ c¬
quan chñ qu¶n nªn rÊt chËm trÔ.Sau NghÞ quyÕt Trung -¬ng 3 (kho¸ IX) vµ NghÞ
quyÕt Trung -¬ng 9 ( khãa IX) th× lÝ do ®Ó lÈn tr¸nh cæ phÇn ho¸ Ýt nhiÒu bÞ g¹t
bá song thùc t©m c¸n bé vµ ng-êi lao ®éng vÉn ch-a tÝch cùc. Nguyªn nh©n lµ
cßn cã mét bé phËn c¸n bé, c«ng chøc, ng-êi lao ®éng ch-a hiÓu thÊu ®¸o thùc
chÊt vµ lîi Ých cña cæ phÇn ho¸, ch-a ph©n biÖt râ gi÷a cæ phÇn ho¸ víi t- nh©n
ho¸.NhÊt lµ khi cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp hoÆc doanh nghiÖp thµnh
viªn c¸c Tæng c«ng ty th× cã t©m lý lo ng¹i bÞ gi¶m doanh thu, vèn, tµi s¶n, lîi
nhuËn, gi¶m quy m« vµ xÕp h¹ng cña c«ng ty, Tæng c«ng ty kh«ng cßn ®¬n vÞ ®Ó
trùc tiÕp qu¶n lý. Ng-êi lao ®éng th× lo sî c«ng viÖc vµ thu nhËp sÏ kh«ng ®-îc
®¶m b¶o khi mÊt ®i sù b¶o hé cña Nhµ n-íc. T- t-ëng dùa vµo Nhµ n-íc khiÕn
hä ng¹i cã sù thay ®æi vµ x¸o trén trong c«ng viÖc.
2. VÒ khu«n khæ ph¸p lý: tõ m«i tr-êng ph¸p lý chung cho c¸c doanh nghiÖp
ho¹t ®éng ®Õn c¬ së ph¸p lý cho cæ phÇn ho¸ cßn nhiÒu bÊt cËp, kh«ng ®ång bé:
12
Tõ n¨m 1992 ®Õn 5/1996 h×nh thøc v¨n b¶n cao nhÊt míi lµ QuyÕt ®Þnh cña
Thñ t-íng ChÝnh phñ. M·i ®Õn 7/5/1996, ChÝnh phñ míi ban hµnh NghÞ ®Þnh sè
28/CP vÒ viÖc chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn.
Mét sè chÝnh s¸ch míi cßn Ýt nhiÒu m©u thuÉn víi c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®·
cã s½n ( vÝ dô: NghÞ ®Þnh 64/CP quy ®Þnh kh«ng giíi h¹n møc mua cæ phiÕu cña
cæ ®«ng th× m©u thuÉn víi Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng...) hoÆc ch-a cã h-íng
dÉn cô thÓ cho phÐp c¸n bé cã thÓ thùc thi ( vÝ dô trong lÜnh vùc xö lý tµi chÝnh
doanh nghiÖp: chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ cho phÐp doanh nghiÖp tho¶ thuËn
khoanh, gi·n, gi¶m, xo¸ nî víi ng©n hµng th-¬ng m¹i nh-ng ng©n hµng th-¬ng
m¹i còng lµ doanh nghiÖp, nh÷ng kho¶n môc ®ã h¹ch to¸n vµo ®©u th× ch-a ®-îc
h-íng dÉn).
Trªn thùc tÕ nÕu ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ®-a ra nh÷ng c¸ch thøc, chÝnh s¸ch
cô thÓ gi¶i quyÕt tõng vÊn ®Ò cho DNNN cæ phÇn ho¸ th× cã xu h-íng cøng
nh¾c, kh«ng s¸t thùc tÕ vµ kh«ng ®ñ v× mçi doanh nghiÖp cã mét hÖ thèng c¸c
vÊn ®Ò riªng.
3. VÒ tæ chøc cæ phÇn ho¸: tuy §¶ng vµ Nhµ n-íc rÊt quan t©m vµ lo l¾ng vÒ cæ
phÇn ho¸ nh-ng v-íng m¾c trong c«ng t¸c chØ ®¹o khiÕn qu¸ tr×nh triÓn khai
trong thùc tÕ cßn chËm trÔ.
C¸c cÊp chÝnh quyÒn cã vai trß quan träng trong viÖc lùa chän, tæ chøc
triÓn khai vµ quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸. §Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸, Nhµ
n-íc chñ ®éng quyÕt ®Þnh chØ tiªu DNNN triÓn khai cæ phÇn ho¸. C¸c Bé tr-ëng,
c¸c Chñ tÞch UBND tØnh, thµnh phè ®-îc ph©n c«ng lùa chän vµ tæ chøc thùc
hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp trong ph¹m vi qu¶n lý vµ ph¹m vi tr¸ch
nhiÖm cña m×nh.
Nh-ng thêi gian qua, c¸c cÊp chÝnh quyÒn ch-a sö dông ®óng thÈm
quyÒn ®¹i diÖn chñ së h÷u cña m×nh, ch-a tÝch cùc chñ ®éng lùa chän vµ giao
nhiÖm vô cæ phÇn ho¸ cho c¸c DNNN nh- mét chØ tiªu ph¸p lÖnh. Mét sè n¬i
chÝnh quyÒn cßn kho¸n tr¾ng cho Ban chØ ®¹o, thËm chÝ cßn chËm thµnh lËp Ban
chØ ®¹o. Ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ c¸c cÊp thùc chÊt chØ lµ c¬ quan t- vÊn cho
chÝnh quyÒn trong viÖc lËp ch-¬ng tr×nh, lùa chän, ®«n ®èc kiÓm tra qu¸ tr×nh cæ
13
phÇn ho¸, kh«ng cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò cô thÓ. Thµnh phÇn cña
Ban chñ yÕu lµ kiªm nhiÖm. NhiÖm vô, chøc n¨ng, mèi quan hÖ gi÷a Ban víi c¸c
nghµnh, c¸c cÊp ch-a ®-îc x¸c ®Þnh cô thÓ. Tãm l¹i hiÖu lùc cña Ban nµy ®èi
víi tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ cßn rÊt h¹n chÕ.
Thùc tÕ chøng minh r»ng, n¬i nµo cÊp uû, thñ tr-ëng ®¬n vÞ thùc sù quan
t©m, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm th× n¬i ®ã triÓn khai cæ phÇn ho¸ DNNN t-¬ng ®èi tèt.
Ng-îc l¹i n¬i nµo cÊp uû, thñ tr-ëng ®¬n vÞ ch-a thùc sù quan t©m th× ®¬n vÞ ®ã
triÓn khai chËm, thËm chÝ kh«ng tiÕn triÓn ®-îc.
4. VÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch: ch-a thùc sù ®¸p øng ®-îc yªu cÇu phong phó vµ ®a
d¹ng cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸.
- VÒ ®èi t-îng mua cæ phÇn: chñ yÕu míi lµ nh÷ng ng-êi lao ®éng trong
doanh nghiÖp, c¸c ®èi t-îng mua cæ phÇn ngoµi doanh nghiÖp cßn thÊp nªn ch-a
huy ®éng tèi -u vèn nhµn rçi cña x· héi. Bªn c¹nh ®ã, mÆc dï ViÖt Nam ®· cã
nhiÒu dù ¸n ®Çu t- trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cña n-íc ngoµi ,nh-ng trong nhiÒu
n¨m ta ch-a cã quy chÕ b¸n cæ phÇn cho ng-êi n-íc ngoµi ®Ó t¹o khu«n khæ
ph¸p lý cho hä ®-îc trùc tiÕp ®Çu t- vµo c«ng ty cæ phÇn. Do ®ã h¹n chÕ huy
®éng vèn c«ng nghÖ vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña hä, nhÊt lµ nh÷ng nhµ ®Çu t- chiÕn
l-îc.
-VÊn ®Ò h¹n chÕ quyÒn mua cæ phÇn:
Tr-íc n¨m 2002, Nhµ n-íc khèng chÕ quyÒn mua cña mçi c¸ nh©n kh«ng
qu¸ 5%, mçi ph¸p nh©n kh«ng qu¸ 10% tæng sè cæ phÇn ph¸t hµnh.§iÒu nµy chØ
phï hîp víi lÜnh vùc Nhµ n-íc cÇn n¾m cæ phÇn chi phèi hay cã l-îng ng-êi
muèn mua cæ phÇn lµ lín. Nh-ng víi lÜnh vùc Nhµ n-íc kh«ng gi÷ cæ phÇn chi
phèi thËm chÝ lµ kh«ng cÇn n¾m cæ phÇn, hoÆc t¹i c¸c doanh nghiÖp kÐm lîi thÕ,
sè ng-êi muèn mua cæ phiÕu kh«ng nhiÒu th× sÏ k×m h·m cæ phÇn ho¸, h¹n chÕ
viÖc huy ®éng vèn. NghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP ®· më réng vµ bá quy ®Þnh giíi
h¹n mua cæ phÇn lÇn ®Çu, cho phÐp chñ nî cña doanh nghiÖp chuyÓn nî thµnh
vèn gãp cæ phÇn, ng-êi lao ®éng ®-îc mua cæ phÇn víi gi¸ -u ®·i trong mét thêi
gian nhÊt ®Þnh, quy ®Þnh viÖc b¸n cæ phÇn cho c¸c ®èi t-îng ngoµi doanh nghiÖp
®Æc biÖt lµ -u tiªn cho nhµ ®Çu t- cã tiÒm n¨ng vèn,c«ng nghÖ, thÞ tr-êng, kinh
14
nghiÖm qu¶n lý..§iÒu nµy ®· t¹o thuËn lîi cho tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN
trong giai ®o¹n míi.
-V-íng m¾c nhÊt lµ kh©u ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn
ho¸:
Theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, viÖc ®Þnh gi¸ lµ qu¸ tr×nh cïng trao ®æi, tho¶ thuËn
gi÷a ng-êi mua, ng-êi b¸n( bªn b¸n lµ Nhµ n-íc- ®¹i diÖn lµ c¸c cÊp ®-îc uû
quyÒn, bªn mua lµ x· héi c«ng d©n víi nhiÒu chñ thÓ ®a d¹ng nh- c¸ nh©n, ph¸p
nh©n, tæ chøc ®oµn thÓ... trong vµ ngoµi n-íc) dùa trªn c¬ së gi¸ thÞ tr-êng chÞu
t¸c ®éng cña cung cÇu- c¹nh tranh. Nh- vËy lÏ ra ph¶i cã quy chÕ ®Ó bªn mua,
bªn b¸n ®µm ph¸n vÒ gi¸ ®Ó ®i ®Õn tho¶ thuËn chø kh«ng thÓ ®Ó ng-êi mua quy
®Þnh tr-íc, ng-êi b¸n quy ®Þnh sau nh- c¸c n¨m qua. Do ch-a chó ý ®óng møc
®Õn quyÒn lîi cña ng-êi mua nªn cã tr-êng hîp Nhµ n-íc c«ng bè gi¸ nh-ng
kh«ng b¸n ®-îc cæ phÇn, qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ bÕ t¾c hoÆc ph¶i kÐo dµi qu¸
tr×nh ®Þnh gi¸ ...
C¬ chÕ ®Þnh gi¸ theo NghÞ ®Þnh 28/CP, 44/CP, 64/CP ®Òu ch-a thÓ hiÖn tÝnh
c¹nh tranh vµ cung cÇu do ng-êi mua ch-a ®-îc c¹nh tranh víi nhau, sù ®Þnh gi¸
dùa nhiÒu vµo gi¸ trÞ sæ s¸ch (®· qu¸ l¹c hËu) hay ý kiÕn chñ quan cña c¸c
chuyªn gia..
ThÞ tr-êng chøng kho¸n ch-a ph¸t triÓn nªn c¸c tæ chøc dÞch vô thÞ tr-êng
tµi chÝnh còng cßn yÕu kÐm.Tr-íc m¾t cã thÓ mêi thÇu c¸c cæ ®«ng chiÕn l-îc v×
®©ymíi lµ yÕu tè hiÖu qu¶ vµ ®æi míi cña c«ng ty cæ phÇn sau nµy.Sau ®ã c¨n cø
vµo gi¸ thÇu cã tham chiÕu lµm gi¸ tÝnh to¸n ®Ó quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp.C¸ch lµm nµy cã thÓ lµm mét sè doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸ gi¸ t¨ng
cao, hoÆc nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng b¸n ®-îc v× qu¸ yÕu kÐm, hoÆc n¶y sinh
tiªu cùc khi nh÷ng ng-êi liªn quan tíi ®Þnh gi¸ vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp cÊu
kÕt víi cæ ®«ng chiÕn l-îc ®Ó d×m gi¸ b¸n doanh nghiÖp...
VÊn ®Ò quyÒn sö dông ®Êt còng g©y tranh c·i trong ®Þnh gi¸ DNNN.
NhiÒu kiÕn nghÞ ®-a gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp nh-ng
thùc tÕ kh«ng kh¶ thi trong ®iÒu kiÖn Viªt Nam hiÖn nay.Mét mÆt gi¸ trÞ quyÒn
sö dông ®Êt lµ kh¸ lín (theo thêi gi¸ hiÖn t¹i) nªn nÕu tÝnh ngay vµo gi¸ trÞ doanh
15
nghiÖp th× sÏ ®éi gi¸ trÞ DNNN lªn rÊt lín, khã b¸n cæ phiÕu trong khi chóng ta
cÇn cæ phÇn ho¸ nhanh. H¬n n÷a thÞ tr-êng bÊt ®éng s¶n ViÖt Nam cßn s¬ khai,
ch-a thÓ cã gi¸ thÞ tr-êng cho quyÒn sö dông cña nhiÒu lo¹i ®©t ®ai kh¸c nhau.
Ph-¬ng thøc t¹m thêi dïng b¶ng khung gi¸ ®Êt cña Nhµ n-íc tá ra kh«ng ®ñ søc
thÝch øng víi sù biÕn ®æi cña thÞ tr-êng bÊt ®éng s¶n.
Quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cßn phiÒn hµ, ph©n qua 3 giai
®o¹n: Héi ®ång thÈm ®Þnh cña doanh nghiÖp, KiÓm to¸n, Héi ®ång thÈm ®Þnh
cña Nhµ n-íc, sau ®ã c¬ quan thÈm quyÒn míi c«ng bè gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ doanh
nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸ ph¶i lµ gi¸ trÞ thùc tÕ mµ ng-êi mua, ng-êi b¸n cïng chÊp
thuËn nh-ng tæ chøc kiÓm to¸n chñ yÕu chØ dùa vµo chøng tõ, sæ kÕ to¸n ®Ó x¸c
®Þnh. Do ®ã hÇu nh- c¸c kÕt qu¶ kiÓm to¸n kh«ng sö dông ®-îc vµo viÖc c«ng
bè gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸. §iÒu nµy võa lµm chËm qu¸ tr×nh cæ
phÇn ho¸ võa lµm t¨ng chi phÝ cña doanh nghiÖp.
ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ lîi thÕ cña doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o
c«ng b»ng vÒ gi¸ nh-ng vÒ ph-¬ng ph¸p tÝnh cßn h¹n chÕ:
+ Khi x¸c ®Þnh tØ suÊt lîi nhuËn cña 3 n¨m liÒn kÒ thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸
th× dùa trªn vèn Nhµ n-íc hiÖn hµnh. Nh-ng khi x¸c ®Þnh lîi thÕ th× l¹i dùa trªn
sè vèn Nhµ n-íc ®· ®-îc ®¸nh gi¸ l¹i. Sù kh«ng thèng nhÊt nµy lµm thiÖt h¹i cho
ng-êi mua cæ phÇn nÕu nh- sau khi ®-îc ®¸nh gi¸ l¹i vèn Nhµ n-íc t¨ng lªn hay
lµm thiÖt h¹i cho Nhµ n-íc trong tr-êng hîp ng-îc l¹i.
+ Lîi thÕ ®-îc c¨n cø vµo kÕt qu¶ kinh doanh thùc tÕ cña doanh nghiÖp,
nh-ng t-¬ng lai cña doanh nghiÖp cßn chÞu ¶nh h-ëng cña nhiÒu sù biÕn ®éng
kh¸c, ®Æc biÖt lµ cµng c¹nh tranh cao th× gi¸ trÞ siªu ng¹ch do lîi thÕ ®em l¹i
còng gi¶m ®i. Do ®ã tÝnh 100% lîi thÕ vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó b¸n th× ng-êi
mua cæ phÇn cã thÓ bÞ thiÖt thßi.
- VÒ chÕ ®é -u ®·i cho ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ :
Ng-êi lao ®éng trong c¸c DNNN gåm: c¸n bé qu¶n lý do Nhµ n-íc bæ nhiÖm vµ
ng-êi lao ®éng kÝ hîp ®ång.
+ c¸n bé qu¶n lý DNNN ®-îc coi lµ c«ng chøc nªn hÇu nh- cßn cã sù
mÆc nhËn r»ng nÕu kh«ng chuyÓn ®-îc sang c«ng ty cæ phÇn th× Nhµ n-íc ph¶i
16
bè trÝ c«ng t¸c míi cho hä. Do ®ã nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cæ phÇn ho¸ ®-îc
v× ch-a biÕt bè trÝ c¸n bé ®i ®©u. V-íng m¾c nµy mét phÇn do luËt ph¸p vÒ lao
®éng cßn bÊt hîp lý, ch-a phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr-êng,c¶n trë viÖc t¸i c¬ cÊu
c¸n bé ë DNNN vµ c¶ viÖc t¸i c¬ cÊu c¸n bé qu¶n lý hµnh chÝnh vµ sù nghiÖp
cña Nhµ n-íc.
+ ng-êi lao ®éng t¹i c¸c DNNN nh×n chung cßn nghÌo. V× vËy cÇn thiÕt
®Ó hä ®-îc së h÷u mét sæ cæ phÇn, ph¸t huy quyÒn lµm chñ thùc sù. Nhµ n-íc
duy tr× hai h×nh thøc: cÊp quyÒn sö dông cæ phÇn (Nhµ n-íc vÉn n¾m quyÒn së
h÷u) vµ cho mua chÞu cæ phiÕu trong 5 n¨m víi l·i suÊt 5%/n¨m. Nh-ng vÊn ®Ò
nµy cßn mét sè tån t¹i. ViÖc qu¶n lý, thu håi c¸c cæ phiÕu lµ khã kh¨n, cæ phiÕu
kh«ng ®-îc tù do chuyÓn nh-îng nªn kh«ng thËt hÊp dÉn víi ng-êi së h÷u,
kh«ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng chøng kho¸n. Sè cæ phÇn cÊp cho
ng-êi lao ®éng h-ëng cæ tøc khèng chÕ 6 th¸ng l-¬ng cÊp bËc vµ chøc vô lµ qu¸
thÊp so víi møc khèng chÕ tèi ®a 10% gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ n-íc t¹i doanh
nghiÖp (6 th¸nh l-¬ng cÊp bËc, chøc vô chØ chiÕm kho¶ng 2,7% vèn nhµ n-íc t¹i
doanh nghiÖp). Do ®ã rÊt Ýt tr-êng hîp doanh nghiÖp ®-îc h-ëng -u ®·i tíi 10%
nh- Nhµ n-íc quy ®Þnh.
MÆt kh¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ng-êi lao ®éng vµ doanh nghiÖp cæ phÇn
ho¸ tõ n¨m 1992 tíi nay liªn tôc thay ®æi, lÇn sau cã phÇn -u ®·i h¬n lÇn tr-íc
nªn còng t¹o ra t©m lý cho DNNN muèn trïng tr×nh chê söa ®æi chÝnh s¸ch cæ
phÇn ho¸ míi ®Ó ®-îc h-ëng nhiÒu -u ®·i h¬n.
Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, ®em l¹i nhiÒu h¬n viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng-êi
lao ®éng. Lîi Ých ®ã míi c¬ b¶n, l©u dµi chø kh«ng ph¶i ë chç ng-êi lao ®éng
®-îc h-ëng -u ®·i nhiÒu hay Ýt. Cæ phÇn hãa DNNN lµ nh»m huy ®éng vèn ®Çu
t- vµ ph¸t triÓn nªn nÕu -u ®·i qu¸ nhiÒu sÏ m©u thuÉn víi môc tiªu nµy.
17
5.Quy tr×nh tæ chøc triÓn khai cæ phÇn ho¸ ch-a hîp lý:
Sù ph©n c«ng, ph©n cÊp gi÷a c¸c ngµnh, ®Þa ph-¬ng vµ doanh nghiÖp
ch-a râ rµng, cßn chång chÐo vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, cã nh÷ng c«ng viÖc
kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ph©n chia thµnh nhiÒu c«ng ®o¹n, nhiÒu tæ chøc tham gia.
Mçi viÖc hay mçi c«ng ®o¹n do mét tæ chøc ®¶m nhiÖm, nh-ng kh«ng x¸c ®Þnh
thêi gian tèi ®a ph¶i hoµn thµnh. Do vËy, hÇu nh- mäi c«ng viÖc ®Òu bÞ kÐo dµi
qu¸ møc cÇn thiÕt.
ViÖc h-íng dÉn nghiÖp vô cho triÓn khai cæ phÇn ho¸ ch-a kÞp thêi vµ
chu ®¸o. HÇu nh- c¸n bé c¸c cÊp khi triÓn khai c«ng viÖc ®Òu lóng tóng nhÊt lµ
trong viÖc x©y dùng ®Ò ¸n cæ phÇn ho¸, ®iÒu lÖ thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, c¸ch
thøc thÈm ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, vÊn ®Ò xö lý lao ®éng, xö lý tµi s¶n, c«ng
nî cña doanh nghiÖp.
6. ChËm tæng kÕt c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN:
Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét lÜnh vùc c«ng t¸c rÊt míi mÎ ®èi víi n-íc ta.
Qu¸ tr×nh triÓn khai cæ phÇn ho¸ ph¶i xö lý nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi vµ
nghiÖp vô cô thÓ. Ph¶i võa häc, võa lµm, võa tõng b-íc bæ sung ®Ó hoµnh chØnh
dÇn. CÇn th-êng xuyªn tæ chøc s¬ kÕt, tæng kÕt ë mçi ngµnh , mçi ®Þa ph-¬ng ®Ó
®¸nh gi¸ mÆt m¹nh, mÆt yÕu, nguyªn nh©n vµ ®Ó ra biÖn ph¸p kh¾c phôc trong c¶
n-íc. Th«ng qua s¬ kÕt, tæng kÕt cßn gióp cho c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph-¬ng, c¸c
doanh nghiÖp häc tËp lÉn nhau. VÊn ®Ò nµy ch-a lµm tèt.
7. Ch-a t¹o lËp m«i tr-êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho c¸c lo¹i h×nh doanh
nghiÖp:
Thùc tÕ cßn sù ph©n biÖt gi÷a DNNN víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp
kh¸c, trong ®ã cã c«ng ty cæ phÇn. C¸c DNNN ®-îc h-ëng qu¸ nhiÒu -u ®·i:
kh«ng ph¶i gãp vèn, kh«ng ph¶i chÞu rñi ro trong kinh doanh, ®Æc biÖt lµ lîi thÕ
vÒ sö dông ®Êt, vay vèn ng©n hµng, ®-îc khoanh nî, xo¸ nî khi gÆp rñi ro, ®-îc
xÐt gi¶m, miÔn thuÕ dÔ dµng...
Khi chuyÓn sang ho¹t ®éng theo LuËt c«ng ty, c«ng ty cæ phÇn kh«ng
®-îc h-ëng -u ®·i n÷a, ®ã lµ sù “ thiÖt thßi” vµ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c c«ng ty nµy. H¬n n÷a, viÖc khèng chÕ tû lÖ mua cæ phÇn lÇn ®Çu, quy
18
®Þnh sè cæ phÇn -u ®·i nãi chung vµ ®èi víi c¸n bé qu¶n lý nãi riªng, xö lý phÇn
vèn tù bæ sung, nî khã ®ßi nh- hiÖn nay ®ang dÇn lµm mÊt ®i sù nhiÖt t×nh vµ
h¨ng h¸i cña doanh nghiÖp vµ ng-êi lao ®éng.
8. VÊn ®Ò thÞ tr-êng chøng kho¸n:
Cæ phÇn ho¸ DNNN vµ thÞ tr-êng chøng kho¸n cã mèi liªn hÖ g¾n bã
víi nhau, lµm tiÒn ®Ò cho nhau tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m qua, cæ
phÇn hãa ch-a lµm tèt nªn còng ch-a cã tiÒn ®Ò h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhanh
thÞ tr-êng chøng kho¸n. Ng-îc l¹i, viÖc ho¹t ®éng kÐm s«i ®éng, kÐm hiÖu qu¶
cña thÞ tr-êng vèn nµy ®· kh«ng t¹o ra sù hÊp dÉn cho nh÷ng ng-êi ®Çu t- cæ
phÇn.
V.Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ trong giai
®o¹n hiÖn nay:
1.Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa:
-VÒ chØ ®¹o thùc hiÖn:
+TiÕp tôc qu¸n triÖt s©u s¾c NghÞ quyÕt ®¹i héi IX cña §¶ng, NghÞ quyÕt
Trung -¬ng 3 kho¸ IX, NghÞ quyÕt trung -¬ng 9 kho¸ IX, t¹o sù nhÊt trÝ cao
trong c¸c nghµnh, c¸c cÊp vÒ quan ®iÓm, môc tiªu, nhiÖm vô, gi¶i ph¸p ®Èy
m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN.
+Söa ®æi chÝnh s¸ch -u ®·i theo h-íng t¨ng khuyÕn khÝch víi doanh
nghiÖp lµm ¨n cã l·i nh-ng Ýt vèn nhµ n-íc. Bá phÇn lîi thÕ kinh doanh b»ng
c¸ch lÊy lîi nhuËn 3 n¨m tr-íc cæ phÇn ho¸ chia cho vèn nhµ n-íc so víi l·i suÊt
tr¸i phiÕu chÝnh phñ nh- h-íng dÉn hiÖn hµnh cña Bé tµi chÝnh v× thùc chÊt
chÝnh s¸ch trªn kh«ng khuyÕn khÝch doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i nép nhiÒu cho
ng©n s¸ch, doanh nghiÖp cã ý thøc tÝch luü vèn th× khi cæ phÇn ho¸ l¹i bÞ tÝnh
thªm mét gi¸ trÞ v« h×nh vµo vèn, trong khi doanh nghiÖp cã vÞ trÝ thuËn lîi
nh-ng qu¶n lý kÐm dÉn ®Õn nî, lç th× ®-îc trõ vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
19
+Gi¶m bít cæ phÇn Nhµ n-íc n¾m gi÷ ®Ó t¹o c¬ chÕ linh ho¹t trong ho¹t
®éng qu¶n lý vµ ®Çu t- vèn cña Nhµ n-íc t¹i c¸c doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch
huy ®éng vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n-íc ®Ó më réng s¶n xuÊt
kinh doanh.
+ChÝnh phñ cÇn nghiªn cøu ban hµnh quy chÕ b¸n cæ phÇn cho ng-êi
n-íc ngoµi nh»m thu hót vµ khuyÕn khÝch ng-êi n-íc ngoµi ®Çu t- vµo c«ng ty
cæ phÇn ë ViÖt Nam. Tæ chøc b¸n cæ phiÕu ra ngoµi doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o
nguyªn t¾c thu hót c¸c nhµ ®Çu t- cã tiÒm n¨ng tµi chÝnh, c«ng nghÖ, kinh
nghiÖm qu¶n lý. Më réng ph-¬ng thøc ®Êu thÇu cæ phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng,
kh¾c phôc t×nh tr¹ng cæ phÇn khÐp kÝn trong néi bé doanh nghiÖp, viÖc -u ®·i
mua cæ phÇn cho ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp nªn tÝnh trªn gi¸ thÞ tr-êng
theo gi¸ ®Êu gi¸ cæ phÇn thay vÞ tÝnh trªn gi¸ sµn nh- hiÖn nay, võa ®¶m b¶o chÕ
®é -u ®·i c«ng b»ng,võa tr¸nh thÊt thu vèn cho Nhµ n-íc khi cæ phÇn ho¸ ®Æc
biÖt ®èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu lîi thÕ trong kinh doanh.
+ C¨n cø LuËt ®Êt ®ai vµ c¸c quy ®Þnh, doanh nghiÖp chñ ®éng lùa chän
h×nh thøc giao hoÆc thuª ®Êt ®Ó thùc hiÖn chuyÓn ®æi nh»m gi¶m thiÖt h¹i cho
Nhµ n-íc khi cæ phÇn ho¸ vµ t¨ng tÝnh chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
+Quy ®Þnh c¬ chÕ phèi hîp gi÷a ng-êi ®¹i diÖn vèn nhµ n-íc vµ chñ së
h÷u doanh nghiÖp, bæ sung quy ®Þnh vÒ chÕ ®é phô cÊp, khen th-ëng nh»m t¹o
®éng lùc cho ng-êi qu¶n lý phÇn vèn nhµ n-íc.
+Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c tæ chøc §¶ng, cÊp qu¶n lý, doanh nghiÖp
trong tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa. Th-êng xuyªn tËp huÊn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, chÕ ®é
vÒ cæ phÇn ho¸ cho c¸c doanh nghiÖp.
+T¨ng c-êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t thùc hiÖn ®Ò ¸n tæng thÓ s¾p
xÕp, ®æi míi DNNN trong ph¹m vi toµn quèc theo ®óng lé tr×nh ®Æt ra. §Þnh kú
giao ban, rót kinh ngiÖm trong chØ ®¹o thùc hiÖn. Xö lý nghiªm vµ kÞp thêi
nh÷ng c¸n bé qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ gi¸m ®èc DNNN kh«ng thùc hiÖn ®-îc nhiÖm
vô ®· ®-îc giao.
20