Tài liệu Somphet vongkhamchanh

Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 Më §Çu Sau hai m¬i n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h íng XHCN ë níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Tèc ®é t¨ng tr ëng vµ ph¸t triÓn lu«n ë møc cao. §¶ng ta ®· chñ tr ¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn, cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®¸t n íc vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.So víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c th× thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam ch a l©u, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ m¹nh mÏ h¬n n÷a chóng ta cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch biÖn ph¸p thËt ®ång bé nh»m ph¸t huy hÕt søc m¹nh cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy. Nh÷ng thµnh tùu cña khu vùc kinh tÕ t nh©n trong thêi gian võa qua lµ kh«ng thÓ phñ nhËn vÒ hiÖu qu¶ vµ lîi Ých mµ nã mang l¹i, nã ®ãng gãp vµo t¨ng tr ëng quèc gia, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Còng nh c¸c mÆt khã kh¨n, h¹n chÕ, yÕu kÐm cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy nh vÒ vÊn ®Ò ®Êt ®ai, vèn mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng nghÖ....V× vËy viÖc nghiªn cøu, lÝ gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn cña kinh tÕ t nh©n tronh nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay lµ mét ®ßi hái cÇn thiÕt vµ kh¸ch quan. 1 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 Néi Dung 1.Kh¸i niÖm néi dung vµ vai trß cña kinh tÕ t nh©n 1.1. Khai niÖm cña kinh tÕ t nh©n §¶ng vµ nhµ níc ta kh¼ng ®Þnh: kinh tÕ t nh©n( kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, kinh tÕ t b¶n t nh©n) thùc sù lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.phat triÓn kinh tÕ t nh©n laf chiÕn lîc ph¸t triÓn l©u dµi trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. Sù ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ n íc cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· gãp phÇn quan träng trong sù nghiÖp t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm c¶i thiÖn ®êi sèng vµ thu nhËp cña nh©n d©n, t¨ng thu hµng ngh×n tû ®ång cho ng©n s¸ch nhµ níc. Tríc vµ sau ®æi míi ®· cã chñ tr ¬ng c¶i t¹o kinh tÕ phi x· héi chñ nghÜa vµ ®Èy m¹nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh vµ tËp thÓ. Nh ng qua thùc tiÔn ®æi míi cho thÊy nh÷ng mÆt yÕu kÐm vµ h¹n chÕ cña doanh nghiÖp nhµ n íc ch¹m ®îc kh¾c phôc trong khi nÒn kinh tÕ t nh©n tiÕp tôc cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù t¨ng tr ëng nhanh cña nÒn kinh tÕ, t¹o c¬ së kh«ng ngõng ®æi míi t duy vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã khu vùc kinh tÕ t nh©n.HiÖn nay vÉn cßn quan ®iÓn ®ång nhÊt kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh, còng cã ý kiÕn coi kinh tÕ t nh©n lµ kinh tÕ t b¶n t nh©n. Trong ®iÒu kiÖn n íc ta hiªn nay, khu vùc kinh tÕ t nh©n chØ gåm hai thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ vµ kinh tÕ t b¶n t nh©n, víi c¸c chñ thÓ tham gia xuÊt th©n tõ lao ®éng, ®¶ng viªn, c¸n bbä vÒ hu, cã t©m huyÕt lµm giÇu cho b¶n th©n vµ ®Êt n íc nhng lu«n tu©n thñ ph¸p luËt cña nhµ n íc ph¸p quyÒn XHCN. 1.2. C¸c bé phËn cña kinh tÕ t nh©n. 2 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 a)Kinh tÕ c¸ thÓ lµ h×nh thøc kinh tÕ cña mét hé gia ®×nh hay mét c¸ nh©n ho¹t ®éng dùa trªn quan hÖ së h÷u t nh©n vÒ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lao ®éng cña chÝnh hé hay c¸ nh©n ®ã, kh«ng thuª m ín lao ®éng lµm thuª. b) Kinh tÕ tiÓu chñ lµ h×nh thøc kinh tÕ do mét chñ tæ chøc qu¶n lÝ vµ ®iÒu hµnh, ho¹t ®éng trªn c¬ së së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ cã sö dông lao ®éng lµm thuª, quy m« vèn ®Çu t vµ lao ®éng nhá h¬n c¸c doang nghiÖp t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u han hay c«ng ty cæ phÇn. c) Kinh tÕ t b¶n t nh©n bao gåm c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doang nghiÖp t nh©n vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ® îc thµnh lËp theo luËt c«ng ty, lu¹t doanh nghiÖp t nh©n. Kinh tÕ t b¶n t nh©n lµ ®¬n vÞ kinh tÕ mµ vèn do mét hoÆc mét sè nhµ t b¶n trong vµ ngoµi níc ®Çu t ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô. 1.3.Vai trß cña kinh tÕ t nh©n. a) §ãng gãp vµo tæng s¶n phÈm trong n íc(GDP) Tæng s¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t nh©n nhin chung t¨ng æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. N¨m 1997 lµ 12,89%, n¨m 1998 lµ 12,74%, n¨m 1999 va 2000 lµ 12,55% vµ chiÕm tû träng æn ®Þnh trong GDP b) §ãng gãp vµ huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi, nép ng©n s¸ch cho nhµ níc. Tæng vèn sö dông thùc tÕ cña khu vùc t nh©n t¨ng nhanh n¨m 1999 lµ 79493 tû ®ång, n¨m 2000 lµ 110072 tû ®ång. §ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc cña khu vùc nµy ngµy cang t¨ng. N¨m 2000 la 5900 tû ®ång chiÕm kho¶ng 7,3% tæng thu ng©n s¸ch, n¨m 2001 lµ 6370 tû ®ång chiÕm 7,96% tæng thu ng©n s¸ch. 3 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 c) khu vùc kinh tÕ t nh©n t¹o viÖc lµm vµ gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 31/12/2000 sè ngêi lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n la 4643844 chiÕm 12% tæng sè lao ®éng toµn x· héi gÊp 1,36 lÇn sè lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc nhµ n íc. Sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c hé kinh doanh qua khao sat cho thÊy lín h¬n nhiÒu so víi ®¨ng kÝ v× nhiÒu hé gia ®×nh chñ yÕu dïng lao ®éng trong dong hä, lao ®éng mang tÝnh thêi vô vµo. Vµ hiÖn nay sè lao ®éng trong khu vùc t nh©n ®ang tiÕp tôc t¨ng trong khi sè lao ®énh trong khu vùc nhµ n íc ®ang cã xu híng gi¶m dÇn. Khu vùc kinh tÕ t nh©n gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ë khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. d) Khu vùc kinh tÕ t nh©n gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, vµ chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi . Sù ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n gãp phÇn thu hót ngµy cµng nhiÒu lao ®éng ë n«ng th«n vµo c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp nhÊt lµ c«ng nghiÖp, ®· gióp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõng ®¹i ph ¬ng gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®Êt n íc. Tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ t nh©n nhµy cµng tiÕn bé h¬n, sè lîng hµng ho¸ tham gia xuÊt khÈu ngµy cang t¨ng. NhiÒu doanh nghiÖp t nh©n ®É s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ® a ®i xu©t khÈu a níc ngoµi, vµ cã nhiÌu doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu trùc tiÕp ra níc ngoµi. 2. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ t nh©n. 2.1>Thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n thêi gian qua. 4 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 a) Sau khi ban hµnh luËt Doanh nghiÖp t nh©n n¨m 1990 cïng víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña §¶ng vµ nhµ n íc khu vùc kinh tÕ tt nh©n ®· cã bíc ngoÆt trong sù håi sinh vµ ph¸t triÓn. n¨m 1990 co 800.000 c¬ së kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ thi ®Õn n¨m 1996 co 2.215.000 cã së. Cïng víi kinh tÕ c¸ thÓ th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty cæ phÇn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n còng cã b íc ph¸t triÓn vît bËc vÒ sè lîng.N¨m 1991 tæng sè c¸c lo¹i nay la 414 doanh nghiÖp th× ®Õn n¨m 1998 ®· lµ 26021 doanh nghiÖp. §a phÇn c¸c c¬ s¬ kinh tÕ thuôoc thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n ®Òu tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc nh th¬ng m¹i, dÞch vô, kÕ ®ã míi ®Õn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ sau cïng lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nguyªn nh©n lµ do c¸c ngµnh nµy cã thÞ tr êng lín, ®ßi hái vèn ®Çu t kh«ng nhiÒu, phï hîp víi nguång vèn cßn h¹n hÑp víi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng xoay vßng vèn nhanh, h¹n chÕ ®îc rñi ro, tû xuÊt lîi nhuËn cao.Tuy vËy tj× sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp vÉn ch a khai th¸c ®îc hÕt ®Ó t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña nã. Khu vùc kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ku vùc trong c¶ níc, chñ yÕu lµ tËp trung ë khu vùc ®ång b»ng n¬i cã c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ tèt.C¸c c¬ së kinh tÕ t nh©n tËp trung ë ®©u th êng giup cho khu vùc kinh tÕ ë ®ã rÊt s«i ®éng dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu trong nÒn kinh tÕ cña thêi k× qu¸ ®é. b) Vèn ®Çu t cho khu vùc kinh tÕ t nh©n ngµy cµng t¨ng trëng m¹nh. Do cã sè lîng c¬ së s¶n xuÊt nhiÒu nªn ®· ®éng viªn ® îc nhiÒu nguån vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh, vi dô nh n¨m 1996 khu vùc kinh tÕ ®· huy ®éng ®îc tæng vèn lªn ®Õn 47155 tû ®ång, chiÕm 15% tæng sè vèn ®Çu t ph¸t triÒn cña toµn x· héi. MÆc dï chÝnh s¸ch më cöa 5 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 kªu gäi ®Çu t níc ngoµi cña nhµ n íc nhng khu vùc t nh©n vÉn ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. c) TÝnh tõ n¨m 1996 ®Õn nay sè l îng lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t nh©n phi n«ng nghiÖp ®Òu t¨ng. B×nh qu©n mçin¨m t¨ng 4,57%. N¨m 2000 lao ®éng trongkhu vùc kinhtÕ t nh©n ho¹t ®éng tronglÜnh vùc n«ng nghiÖp chiÕm 63,9% tæng sè lao ®éng n«ng nghiÖp trong toµn quèc. Cßn trong c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp, lao ®éng trong c«ng nghiÖp chiÕm tû trängcao nhÊt, chiÕm 45,67% lao ®éng trong ngµnh th¬ng m¹i. TÝnh ®Õn th¸ng s¸u ®Çu n¨m 2003 th× khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· t¹o ra h¬n 90% lao ®éng cña c¶ n íc. Tuy nhiªn, lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa cña kinhtÕ t nh©n chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng, Ýt ® îc ®µo t¹o, thiÕu kÜ n¨ng , tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp. Sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy trong khu vùc kinh tÕ t nh©n chØ cã 5,13% lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc, kho¶ng 48,8% sè chñ doanh nghiÖp kh«ng cã b»ng cÊp chuyªn m«n. Cïng víi sù l¹c hËu vÒ c«ng nghiÖp, kü thuËt sù yÕu kÐm cña ®äi ngò lao ®äng còng lµ nguyªn nh©n lµ h¹n chÕ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc kinhtÕ nµy. d> PhÇn lín c¸c c¬ së kinh doanh ®Òu cã quy m« võa vµ nhá, n¨ng lùc s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ, vèn h¹n hÑp. MÆt kh¸c, m¸y mãc c«ng nghÖ l¹i l¹c hËu, nguån nh©n lùc cßn nhiÒu h¹n chÕ do vËy viÖc c¹nh tranh víi c¸c h·ng kh¸c trªn thÕ giíi lµ rÊt khã kh¨n. Mét vÊn ®Ò c¶n trë lín ®Õn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ t nh©n lµ thiÐu thÞ trêng tiÒu thô s¶n phÈm. HÇu hÕ c¸c doanh nghiÖp thuéc khku vùc kinh tÕ t nh©n mua nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Çu ra ®Òu dùa trªn mèi quan hÖ c¸nh©n. HiÖn nay mét sè s¶n phÈm hµng ho¸ cña khu vùc kinhtÕ t nh©n ®· cã mÆt trªn thÞ tr êng thÕ , tuy vËy s¶n phÈm ®ñ chÊt l îng xuÊt khÈu cßn Ýt vµ chÞu søc Ðp c¹nh 6 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 tranh gay g¾t, cßn l¹i phÇn lín s¶n phÈm cña kinhtÕ t nh©n ®îc tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ tr êng néi ®Þa. e> HiÖu qu¶ vµ tèc ®é t¨ng tr ëng ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t nh©n. C¨n cø vµo chØ tiªu doanh thu vµ nép ng©n s¸ch cã thÓ thÊy r»ng doanhnghiÖp t nh©n lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp mang l¹i hiÖu qu¶ nhÊt, tiÕp ®ã lµ c«ng ty tr¸ch nhiªm h÷u h¹n vµ sau cïng lµ c«ng ty cæ phÇn. MÆc dï n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ h¹n chÕ so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp t nh©n vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, nh ng lµ lo¹i h×nh kinh tÕ cã sè l îng lín tr¶i réng trªn nhiÓu vïng, ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nªn trong c¬ cÊu cña doanh thu khu vùc t nh©n l¹i chiÕm tû träng lín nhÊt. Riªng trong viÖc lµm cho lao ®éng x· héi th× kinh tÕ c¸ thÓ lµ n¬i hót sè lîng lao ®éng l¬n nhÊt so víi c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ kh¸c. Cïng thêi gian trªn , khu vùc doanh nghiÖp nhµ n íc vµ tËp thÓ liªn tôc suy gi¶m. §iÒu ®ã cho thÊy, cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u th× c¸c khu vùc kinh tÕ ®· cã sù c¬ cÊu s¾p xÕp l¹i cho phï hîp víi nhu cÇu chuyÓn sang nÒn kinh tÐ thÞ tr êng. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nãi trªn ®· lµm cho nÒn kinh tÕ trë nªn n¨ng ®éng vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Khu vùc kinh tÕ t nh©n ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ cao h¬n so víi tèc ®é ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ nhµ n íc, tËp thÓ nhng kÐm h¬n so víi khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi. 2.2> Thùc tr¹ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ t nh©n a> M«i trêng ph¸p lý vµ t©m lý x· héi. 7 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 Trë ng¹i lín nhÊt ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n lµ m«i trêng ph¸p lý cha ®ång bé, cha hoµn thiÖn, cßn nhiÒu quy ®Þnh ch a ®Çy ®ñ, cha râ rµng, thiÕu nhÊt qu¸n hay thay ®æi phøc t¹p vµ chång chÐo dÉn tíi t×nh tr¹ng c¸c c¬ quan thõa hµnh vµ c¸c doanh nghiÖp lóng tóng trong viÖc chÊp hµnh luËt. MÆc dï c¸c c¬ quan nhµ n íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tham gia ®ãng gãp ý kiÕn vµo nhiÒu v¨n b¶n, chÝnh s¸ch ph¸p luËt kh¸c nhau song kÕt qu¶ nh×n chung cßn h¹n chÕ, míi dõng l¹i ë møc ®é tham kh¶o cã giíi h¹n, ch a thµnh quy chÕ , mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt cña doanh nghiÖp ch a ®îc tiÕp thu nhiÒu khã kh¨n cho doanh nghiÖp cha ®îc gi¶i quyÕt mét c¸ch c¬ b¶n triÖt ®Ó. HiÖn nay, cã qu¸ nhiÒu tæ chøc thanh tra doanh nghiÖp t nh©n ë nhiÓu cÊp kh¸c nhau tham gia. HiÖn t îng thanh tra vµo kiÓm tra chång chÐo kÐo dµi ®· g©y phiÒn hµ cho khu vùc kinh tÕ t nh©n. Trong x· héi cßn cã phÇn ®Þnh kiÕn ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n, cha nh×n nhËn ®óng vai trß kinh tÕ t nh©n trong x· héi, do vËy cßn t©m lý e ng¹i, dÌ dÆt sî chÖch híng XHCN kh«ng muèn thóc ®Èy khu vùc nµy ph¸t triÓn m¹nh. Cßn tån t¹i c¸ch nh×n nhËn cho lµ ch a b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khi thùc hiÖn chñ tr ¬ng kinh tÕ nhµ n íc gi÷ vai trß chñ ®¹o cïng víi kinhtÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. b> Khã kh¨n vÒ vèn, h¹n chÕ vµ tÝn dông. C¸c hé kinh doanh c¸ thÓ vµ doanh nghiÖp t nh©n nãi chung ®Òu rÊt thiÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh. §Õn cuèi n¨m 2000 vèn ®¨ng ký kinh doanh khi míi thµnh lËp cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n b×nh qu©n chØ trªn díi 1 tû ®ång, sè vèn ho¹t ®éng kinh doanh b×nh qu©n lµ 3,8 tû ®ång mét doanh nghiÖp. 8 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 Theo b¸o c¸o cña c¸c ®Þa ph ¬ng ®Òu cho r»ng khu vùc kihn tÕ t nh©n thiÕu vèn ph¶i vay ë thÞ trêng kh«ng chÝnh thøc víi l·i suÊt cao vµ thêi h¹n ng¾n, rÊt khã tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nhÊt lµ nguån vèn u ®·i cña nhµ níc. Nguyªn nh©nchñ yÕu lµ do c¸c doanh nghiÖp cßn non trÎ nªn tµi s¶n cã cßn Ýt kh«ng ®ñ thÕ chÊp cho c¸c kho¶n vay cÇn thiÕt, mÆt kh¸cch a ®ñ uy tÝn ®Ó vay mµ kh«ng cÇn thÕ chÊp, nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n cha biÕt lËp dù ¸n ®Çu t h¬n n÷a thêng bÞ c¸c tæ chøc tÝn dông cho lµ nhá, víi kiÓu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cã tÝnh kh¶ thi cao khã gi¸m s¸t ®Çu t chi phÝ giao dÞch cao. c> Khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai vµ mÆt b»ng s¶n xuÊt . NhiÒu doanh nghiÖp t nh©n ph¶i sö dông nhµ ë, ®Êt cña gia ®×nh trong khu d©n c lµm n¬i s¶n xuÊt kinh doanh g©y « nhiÔm m«i tr êng, ¶nh hëng tíi sinh ho¹t, g©y nh÷ng biÓu hiÖn khã kh¨n më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Mét sè doanh nghiÖp t nh©n ph¶i ®i thuª l¹i ®¸t, nhµ x ëng bá hoang cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Thñ tôc liªn quan ®Õn thuª ®Êt r êm rµ tèn nhiÒu thêi gian c«ng søc vµ chi phÝ. d> Khã kh¨n vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Òu s¶n xuÊt b»ng c¸c ph¬ng tiÖn m¸y mãc cò kü l¹c hËu, c¸c doanh nghiÖp s¶n xó©t kh«ng ®ång bé cha ®îc tù ®éng ho¸ hoµn toµn mµ chñ yÕu lµ thñ c«ng nghiÖp lµ chÝnh. H¬n n÷a do tay nghÒ cña c«ng nh©n chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng, cha cã tay nghÒ cao. e>. Khã kh¨n cña b¶n th©n khu vùc kinh tÕ t nh©n Nh×n chung khu vùc kinh tÕ t nh©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc duy tr× hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kho¶ng thêi gian dµi 9 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 vµ ®¶m b¶o søc c¹nh tranh cÇn thiÕt, nhÊt lµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ do khu vùc kinh tÕ t nh©n cña ta míi ë tr×nh ®é thÊp cña sù ph¸t triÓn, tæ chøc theo h×nh thøc kinh tÕ hé gia ®×nh cã thÓ cßn chiÕm tuyÖt ®¹i ®a sè. Kh¶ n¨ng tÝch tô vèn còng nh huy ®éng vèn x· héi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cßn thÊp, tr×nh ®ä c«ng nghÖ thÊp. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hÇu hÕt míi tho¸t th©n tõ c¬ chÕ bao cÊp cßn chÞu nhiÒu ¶nh h ëng cña t tëng mong chê sù gióp ®ì, che chë cña nhµ n íc. TÝnh liªn kÕt hîp t¸c trong s¶n xuÊt, kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp nªn khã t¹o ®îc søc m¹nh chungtrªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ cña tõng c¬ së. f>.Nh÷ng khã kh¨n bÊt cËp trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®¨ng ký kinh doanh. Cho ®Õn khi luËt doanh nghiÖp ® îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc tõ th¸ng 1 n¨m 2000 th× thñ tôc xin phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp cßn nhiÒu phøc t¹p, phiÒn hµ ®· kh«ng khuyÕn khÝch viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp vµ huy ®éng vèn trong t nh©n ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh. N¹n quan liªu giÊy tê víi nhiÒu thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p, ch a thËt sù t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n, ®· lµm n¶n lßng nh÷ng ng êi lËp nghiÖp. LuËt doanh nghiÖp ®· t¹o nªn b íc ®ét ph¸ quan träng trong c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®èi víi viÖc qu¶n lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp khu vùc kinh tÕ t nh©n t¹o m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn. 2.2 Thùc tr¹ng vÒ m«i trêng s¶n xuÊt kinh doanh a.> ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i C¸c doanh nghiÖp khu vùc kinh tÕ do kh¶ n¨ng s¶n xuÊt quy m« cßn qu¸ nhá cha ®¸p øng ®îc víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng. S¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n chñ yÕu tiªu 10 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 thô ë trong níc. Do vËy lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng quy m« cña doanh nghiÖp. Nhµ n íc cha cã chÝnh s¸ch u tiªn khuyÕn khÝch, tho¶ ®¸ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña m×nh tíi tay ngêi tiªu dïng trong níc vµ ngoµi níc.VÒ xóc tiÕn thong m¹i, c¸c daonh nghiÖp t nh©n cßn gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n nh Ýt ®îc tham gia vµo c¸c ®¸m doanh nghiÖp ra n íc ngoµi. Nhµ níc, c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng cha ®øng ra tæ chøc c¸c héi chî triÓn l·m qu¶ng b¸ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp t nh©n v× vËy c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh. b>. ChÝnh s¸ch c¹nh tranh Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr êng cña c¸c c¬ së kinh tÕ t nh©n cßn rÊt h¹n chÕ c¶ vÒ chÊt l îng lÉn mÉu m· s¶n phÈm ®Òu cha tèt, cha ®Ñp. Qóa tr×nh toµn cÇu ho¸ c¸c doanh nghiÖp trong níc vµo cuéc c¹nh tranh gay g¾t. Toµn cÇu ho¸ ® îc ®Æc trng bëi sù tù do la chuyÓn cña c¸c luång vèn, hµng ho¸, dÞch vô vµ sù bµnh tríng cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp mÆt kh¸c, ph¶i lùa cjän vµ Ên ®Þnh thêi gian duy tr× vµ b¶o hé c¸c ngµnh non trÎ trong n íc. kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hÇu hÕt c¸c ngµnh cña ta ®Òu thÊp, céng vµo ®ã lµ søc ú cña mét sè nhãm ngµnh vèn ®ùoc lîi nhê b¶o hé. c>. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu §©y lµ mét thêi c¬ vµ th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n, nã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn n¾m b¾t ® îc th«ng tin kÞp thêi vµ c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ, ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ míi tõng b íc hiÖn ®¹i ho¸ d©y truyÒn s¶n xuÊt nh»m n©ng cao n¨ng xuÊt, chÊt l îng s¶n phÈm ®¸p øng ®îc thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng, ®Î ®Èy m¹nh xuÊt 11 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 khÈu ®ã lµ mét tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña n íc ta do gi¸ nh©n c«ng dÎ nguyªn liÖu dåi dµo, chi phÝ gi¸ thµnh thÊp nªn chóng ta co thÓ c¹nh tranh víi mét sè mÆt hµng cña nø¬c kh¸c nhê gi¸. 3. §Þnh híng ®æi míi vµ nh÷ng gi¶i ph¸p víi kinh tÕ t nh©n. 3.1. §Þnh híng ®æi míi ®èi víi kinh tÕ t nh©n. §Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n íc th× ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n th× cÇn tÝnh ®Õn khuyÕn khÝch nh©n d©n ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc sau. a> §Çu t ph¸p triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô cho n«ng nghiÖp n«ng th«n, ggåm c¸c ngµnh chÕ biÕn nh xay s¸t, gia c«ng chÕ biÕn l ¬ng thùc thùc phÈm phôc vô nhu cÇu trong n íc vµ xuÊt khÈu. §Èy m¹nh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm so chÕ sang s¶n xuÊt s¶n phÈm tinh che co chÊt lîng cao,thóc ®¶y chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, gióp giai quyÕt vÊn ®Ò ®Çu ra cho n«ng nghiÖp. b> Nhãm ngµnh c«ng nghiÖp thu hót nhiÒu lao ®éng nh may mÆc, giÇy da, phôc vô nhu cÇu trong n íc vµ xuÊt khÈu. Nh÷ng ngµnh nay ®ßi hái vèn kh«ng lín, lao ®éng kh«ng cÇn tr×nh ®é cao, ®ång thêi ®©y lµ ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña kinh tÕ c¸ thÓ. c> Nhãm ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o s¶n xuÊt phôc vÞ n«ng, ng nghiÖp nh s¶n xuÊt m¸y cµy, mÊy kÐo, c¸c lo¹i tÇu thuyÒn ®¸nh c¸, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ gia c«ng l¾p gi¸p kh¸c phôc vô cho ngµh x©y dùng d©n dông c«ng nghiÖp vµ giao th«ng n«ng th«n. d> Nhãm ngµnh tiÓu c«ng mü nghÖ truyÒn thèng phôc vô xu©t khÈu vµ tiªu dïng kh¸c. 3.2. C¸c gi¶i ph¸p víi chÝnh s¸ch ®æi míi víi kinh tÕ t b¶n t nh©n. a.> T¹o m«i trêng thuËn lîi cho ph¸p triÓn kinh tÕ t b¶n t nh©n. 12 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 Söa ®æi bæ sung luËt doanh nghiÖp vµ mét sè quy ®Þnh ch a th«ng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®· ban hµnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn kinh tÕ t nh©n, theo híng xo¸ bá sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®¶m b¶o thùc hiªn nhÊt qu¸n c¸c quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n. Quy ®iÞnh nh÷ng ngµnh nghÒ lÜnh vùc kinh tÕ t nh©n kh«ng ®îc phÐp kinh doanh hay kinh doanh ph¶i cã ®iÒu kiÖn. X¸c ®iÞnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan nhµ n íc trong ®¨ng kÝ kinh daonh vµ trong qu¶n kÝ ho¹t ®éng cña kinh tÕ t nh©n. Rµ so¸t l¹i nh÷ng giÊy phÐp hµnh nghÒ kh«ng cÇn thiÕt g©y khã kh¨n cho ®¨ng kÝ kinh doanh. Lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn quan ®iÓm, ®êng lèi cña §¶ng, nhµ níc ®èi víi viÖc ph¸p triÓn kinh tÕ t nh©n. b> Söa ®æi bæ sung c¬ chÕ chÝnh s¸ch. Söa ®æi bæ sung mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch, b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vÒ c¬ héi vµ kh¶ n¨ng lùa chon c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn, tiÕp tôc th¸o gì nh÷ng khã kh¨n v íng m¾c, söa ®æi nh÷ng quy ®Þnh cha phï hîpvíi quy m« vµ tr×nh ®é kinh doanh ®Î kinh tÕ t nh©n c¬ thÓ hëng ®îc c¸c chÝnh s¸ch u ®·i cña nhµ níc, nh c¸c chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai, chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông, chÝnh s¸ch lao ®éng vµ tiÒn l¬ng, chÝnh s¸ch hç trî vÒ ®µo t¹o khoa häc c«ng nghÖ... c>TiÕp tôc hßan thiÖn t¨ng c êng qu¶n lÝ cña nhµ níc. Chøc n¨ng qu¶n lÝ nhµ n íc víikhu vùc t nh©n lµ x©y dùng, hoµn thiÖn khung ph¸p lÝ vµ ban hµnh chÝnh s¸ch c¬ chÕ qu¶n lÝ ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Trî gióp ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lÝ cho doanh nghiÖp. X¸c ®iÞnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô kiÖn toµn bé m¸y nhµ níc ®èi víi kinh tÕ t nh©n ë c¸cbé, ban, ngµnh. C¸c c¬ quan b¶o 13 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 vÖ chØ kiÓm tra, thanh tra khi doanh ngiÖp cña t nh©n cã dÊu hiÖu vi ph¹m ph¸p luËt d> T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña ®¹o. X©y dùng tæ chøc c¬ së ®¶ng vµ tæ chøc c«ng ®oµn héi liªn hiÖp thanh niªn trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn. §æi míi ph¬ng thøc l·nh ®¹o cña tæ chøc c¬ së ®¶ng trong khu vùc kinh tÕ t nh©n, tËp trung viÖc n©ng cao nhËn thøc chÝnh trÞ, ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¶ ngêi lao ®éng vµ ngêi chñ doanh nghiÖp. X©y dùng mèi quan hÖ tèt ®Ñp cña ng êi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng. Ph¸t huy lßng yªu n íc, ý thøc t«n träng ph¸p luËt, quyÕt t©m lµm giµu cho m×nh vµ cho ®Êt n íc. 14 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 KÕt luËn Kinh tÕ t nh©n cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®©y lµ lùc lîng kinh tÕ cña ®¹i bé phËn nh©n d©n, chiÕm h¬n 90% lao ®éng c¶ níc, lµ chç dùa v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ. Ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n trong giai ®o¹n hiÖn nay cßn co ý nghÜa chÝnh trÞ s©u s¾c vµ cÊp thiÕt. Nã thùc hiÖn d©n chñ ho¸ vÒ kinh tÕ, t¹o sù ®oµn kÕt toµn d©n, ph¸t huy søc m¹nh d©n téc. Tuy nhiªn kinh tÕ t nh©n cßn h¹n chÕ: quy m« nhá bÐ, ph©n t¸n, vèn Ýt, c«ng nghÖ l¹c hËu, tr×nh ®é lao ®éng vµ qu¶n lý thÊp, søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ thÊp, cßn cã nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt. ViÖc qu¶n lý cña nhµ níc gÆp nhiÒu khã kh¨n, bÊt cËp, tÝnh minh b¹ch trong ho¹t ®éng tµi chÝnh cßn thÊp. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ ph¶i tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ c¸ch thøc qu¶n lý ®Ó ph¸t huy mÆt tÝch cùc, h¹n chÕ mÆt tiªu cùc cña khu vùc kinh tÕ nµy. KhuyÕn khÝch vµ hç chî ®Ó kinh tÕ t nh©n ph¸t triÓn ®óng híng cã hiÖu qu¶, ®ãng gãp tÝch cùc h¬n n÷a vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n íc, x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. 15 Websit e : http://w ww.d ocs.vn E mail : [email protected] Tel (: 0 91 8 .77 5 .36 8 tµi liÖu tham kh¶o. 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ 2. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng toµn quèc kho¸ VII. 3. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng toµn quèc kho¸ VIII 4. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng toµn quèc kho¸ IX 5. T¹p chÝ nghiªn cøu tµi chÝnh kÕ to¸n sè 1_2002 6. B¸o c¸o cña tæng côc thèng kª 2001. 16