Rakluke Books tong hop
�
Quang Van
._,
m
1'ltA �AT llA.'
'"" llOl
GI6'I THIEU
•
Sau hon 6, 720 ging tir ben ngoai; va nhin chung neu tre gi�t minh khi
bi danh thfrc Ilic dang ngu, tre ding chi ren khe ho�c th& nhe nh� ma thoi.
Con vi�c an sfra hau nhtr khong can noi t&i. M9t so tre khong he an, chi ngu
ma thoi.
'
ThO'i gian hoi sue cua tre
Tre se hoi SlrC va chfrng kien nhfrng dieu m&i I� cua m9t the gi&i khac
v&i the gi&i trong bvng m� trong vong 2 3 ngay. Tat ca nhfrng CO' quan
nho be tren CO' th@ tre da s�n sang lam vi�c. Tir h� tuan hoan, h� ho hap, h�
tieu hoa, h� bai tiet, vi�C di'eu hoa than nhi�t Cua CO' th@ cho t&i ho�t d(>ng
cua cac hormone . . . deu phat tri@n m9t each nhanh ch6ng d@ tre co th@ thich
nghi va ton t�i trong the gi&i m&i.
-
Vi�c thay d6i cua CO' th@ tre trong 2 3 ngay dau nay lam cho tre ton
m9t ltrqng nang ltrqng kha l&n, vi the nang ltrqng danh cho vi�c an va tieu
hoa thfrc an khong con l�i la bao . Day Ia nguyen nhan ly gicli t�i sao m9t so
tre khong chiu thfrc d�y d@ an khi bi danh thfrc. Phan l&n tre se an it nhrmg
ngu nhi'eu. Giai do�n tre hoi sfrc, ngtrOi m� v�n con dang rat m�t sau sinh.
Neu la sinh m6, vet m6 cua m9t so m� v�n con rat dau. B&i v�y, cac bac s1
thtremg cham soc tre trong thCri gian dau, khi ngtrCri m� co dau hi�u da hoi
phvc, cac y ta m&i dtra tre ve d@ m� cham soc. Vao khoang ngay thfr 3 4
nay la thCri gian dau tien ngtrCri m� h�nh phuc khi dtrqc & ben con. Vi�c
dtrqc be bong, om ap, tiep xuc v&i than th@ mem m�i cua con, dtrqc nhin
-
-
thay khuon m�t cua con sau 9 thang cha dqi la nfem h?nh phuc VO ber ma
nhfrng ai chrra tirng lam m� se kh6 c6 th€ hi€u drrgc.
Hon the nfra, neu ngrrCri m� c6 sfra cho be, vi�c drrgc om be trong vong
tay va nhin thay chiec mi�ng nho xinh cua be bat dau ng?m vao dau vU m�
mut chut chut, ni'em h?nh phuc nay khong gi c6 th€ sanh drrgc b&i n6 c6 ca
niem vui, ni'em h?nh phuc, ni'em tg hao pha tr9n vao nhau. Chinh di'eu nay
lam cho ban nang ngrrCri m� ngay cang l&n dan len.
Vao thCri di€m quan tr9ng, phan l&n cac m� se c6 CO' h9i d€ ket noi tinh
cam v&i con, drrgc vuot ve, ch?m vao da thit cua con, n6i chuy�n v&i con va
hai m� con lam quen v&i nhau.
NgrrCri m� se nh?n thay rang m�c du con minh con rat nho, c6 th€ chrra
hi€u m� n6i gi t&i mfrc m9t so ba m� n6i rang: "Rat kh6 XIT b&i khong biet
con can gi" nhrmg ai ding phai thira nh?n rang khi con kh6c ma c6 m� den
ben C?nh drra tay vuot ve, xoa dau con, an ui con thi con se nin. Di'eu nay
chfrng to m�c du m&i chi sinh ra drrgc 3 4 ngay nhrmg con ciing da bat
dau biet nh?n thfrc S\f v?t.
-
I
Tre so sinh cling co m9t so kha nang nhit d!nh
Dfra con be bong khong phai khong biet lam gi nhrr chung ta thay dau
nhe ! Con ciing c6 th€ biet lam rat nhi'eu vi�c.
Tre SO' sinh biet th&, biet bu sfra, biet nuot sfra, biet bai tiet. Tre biet
dung anh mat d€ liec nhin nhfrng S\f V?t, hi�n trrgng xung quanh m�C du tre
chrra th€ t?p trung vao m9t v?t nao C\J. th€. Tre nhin drrgc, nghe drrgc, nh?n
biet drrgc mui vi va c6 m9t so cam nh?n. Tre ciing c6 th€ quay dau drrgc
m9t chut. Dieu quan tr9ng la tre biet drra ra nhfrng dau hi�u khi can S\f
giup d& cua cha m� (ngay tir giay phut dau tien khi drrgc sinh ra) .
Cac b?c cha m� can llrli y rang tre se chu y t&i nhfrng v?t ma tre nhin
thay r6 rang nhrr rem che ell-a c& l&n c6 mau sac bat mat. Day ding la m9t
tin hi�u cho thay rang nhu cau muon kham pha cua tre da bat dau xuat
hi�n.
Tuy nhien, tre SO' sinh v�n con rat nhi'eu h?n che ve m�t th€ chat b&i CO'
th€ nho be. Neu chung ta do chi'eu dai ca th€ tre tir dinh dau t&i ng6n chan
se drrgc khoang 50 centimet, can n�ng khoang 3 kilOgam. Chi tinh rieng
phan dau cua tre da dai bang m()t
mra t6ng chieu dai CO' th@ roi. Vong
dau Cua tre SO' sinh to han vong
ng\fc khoang 2 centimet. B&i dau la
phan to nhat tren CO' th@ nen tre SO'
sinh se c6 nhi'eu h(;ln che nhrr kh6
nhuc nhich CO' th@ drrqc nhi'eu, neu
cha m� d�t tre nam & dau, trong tU' the nao, tre se nam & d6 v&i tU' the cu.
Tre cli d9ng bing nhung phan x�
Nhfrng Clr d()ng cua tre SO' sinh
chinh la nhfrng phan x(;l t\f nhien
drrqc ki@m soat, vi dv nhrr neu b(;ln
ch(;lm nh� vao ban tay hay ban chan
cua tre, ngay l�p tfrc tre khe rvt tay
ho�c chan l(;li, ban tay ho�c ban
chan se nam ch�t l(;li den mfrc doi
khi tay CUa tre CO th@ nam dU'Q'C ngon tay CUa b(;ln; ho�C nhfrng phan XC;l
khac thrremg thay fr tre SO' sinh nhU' neu b(;ln be d\fllg tre Jen roi nh� nhang
d@ tiing chan cua tre ch(;lm xuong dat, tre se nhac tiing chan Jen giong nhrr
sap srra brr&c di va tre c6 th@ brr&c di nhrr v�y drrqc vai chvc centimet cho
du th\fc te tre khong he t\f brr&c di.
M()t phan XC;l thrremg g�p khac cua tre SO' sinh drrqc gQi la phan XC;l Moro
(Moro Reflex - Phan XC;l do gi�t minh) ( l) . Khi thay sq hai v&i nhfrng am
thanh l(;l, nhfrng tieng d()ng m(;lnh ho�c c6 cam giac nhrr dang rai xuong,
phan frng tfrc thi cua tre la lrmg cong len, ngrra c6 ra sau, dang chan dang
tay ra roi ngay l�p tfrc se co tron ngmYi l(;li.
Khi bi gi�t minh, tre SO' sinh Se kh6c thet len va l(;li bi gi�t minh b&i
tieng kh6c cua chinh minh nen se tiep tvc kh6c (Tinh tr(;lng nay se dan mat
di khi tre drrqc khoang 3 - 4 thang). each giup cho tre binh tinh tr& l(;li la
d�t tay ho�c m()t v�t mem nao d6 Jen ngrrCri tre, d�c bi�t la om tre vao long
va gifr ch�t vai tre, tre se nhanh ch6ng nin kh6c.
Nham kich thich nhfrng Clr d()ng cua tre, cha m� nen co gang tiep xuc
thrremg xuyen v&i CclC bQ ph�n tren CO' th@ Cua tre nhU' an nh� vao gan ban
chan, ban tay, phan dau cac dau ng6n tay, ng6n chan. Doi khi tre se co ng6n
tay, ng6n chan l�i, nam ng6n tay cua b�n va b�n c6 th@ keo ban chan cua tre
Ien khoi m�t gitr0ng (Neu la tre bi sinh thieu thang thi tre se cang nam ch�t
ng6n tay b�n) .
Con neu b�n kich thich m�nh vao mu ban chan cua tre, tre se c6 phan
x� Babinski C 2) , nghfa la khi d6 ng6n chan cai se cong ve phia mu ban chan,
4 ng6n chan con l�i se xoe nhtr nan qu�t.
Ngoai ra khi cho tre bu, neu ngtrm m� ch�m nh� vao ma ho�c vU.ng da
gan mi�ng cua tre, tre se quay dau l�i htr&ng ng6n tay cua m�. each nay se
giup tre tim drrqc dau vli m�, sau d6 tre se chum chim mi�ng nhtr dang bu .
Vi�c ch�m vao hen trong mi�ng se kich thich tre milt m�nh hon. C6 th@
thay rang tre thich bu binh hon bu m� vi dau vU cua binh sfra dai, ch�m sau
vao mi�ng tre hon dau vU m�.
M9t phan x� nfra c6 th@ xay ra
khi b�n ch�m vao ma ho�c long ban
tay cua tre d6 la tre se ha mi�ng ra
va gi�t gi�t canh tay, sau d6 ban tay
cua tre se dtra len mi�ng.
Tre sa sinh thrr0ng thich milt
nam tay cua minh keu chut chut trong m9t Ilic Iau, c6 khi t&i 15 phut ho�c
Iau hon nfra. D@ milt thanh tieng nhtr v�y tre phai dung nhi'eu sfrc den mfrc
ca ca th@ gong cfrng Ien va mau da cua tre se s�m hon b61 mau lrm thong
nhi'eu hon. Den khi tre bo nam tay ra khoi mi�ng, nhfrng phan x� d6 ding
tl:r tl:r bien mat. Do d6 cac b�c cha m� khong nen qua lo Jang.
Tuy trong tuan dau tien tre sa sinh da c6 nhieu phan x� nhtr tren nhrmg
tren thgc te kha nang ve th@ chat cua tre con rat nhieu h�n che. T6m l�i, c6
th@ n6i rang phan 1611 tre SO' sinh thich ngu tuy thinh thoang CO th@ bj gi�t
minh.
M�c du chi m&i dtrQ'C 1 tuan tu6i nhrmg khong phai vi the ma tre khong
biet nhfrng gi dang xay ra xung quanh nhtr chung ta v�n nghl. Cac cong
trinh nghien Clru CUa cac nha khoa hQC tl:r nhfrng vi�n khoa hQC danh tieng
cua My thu9c trtr0ng D�i h9c Yale MIT va D�i h9c Harvard da chi ra rang:
"Tl:r xtra t&i nay chung ta thtr0ng cho rang the gi&i cua tre sa sinh la mQt
the gi&i het SlrC h6n d9n. Tre SO' sinh chi nhin thay nhfrng hinh anh mer ao,
trong dau tre hoan toan trong r6ng va tre nh�n th(rc the gi&i v&i S\f h(;ln che
cua minh. Nhung nhfrng nghien Clru m&i da phu nh�n hoan toan nhfrng
quan ni�m d6. HQ nh�n ra rang tre SO' sinh phan (mg rat nhanh tnr&c the
gi&i. Tre da biet ve the gi&i va s�n sang hoa nh�p vao n6 dong thCri d6n
nh�n nhfrng trrang tac cua the gi&i Jen CO' thg minh. Nhfrng di'eu nay di@n
ra nhanh han va nhi'eu han nhfrng gi chung ta trr6ng trr911g ".
Cac nghien Clru ding chi ra rang tre SO' sinh da c6 thg tt.r bao v� minh
sau khi chao dCri vai ngay, tre se dfry het nhfrng dmn nh&t von c6 tl:r trong
bvng m� ra ngoai dg hit th& d@ dang han; tre ch&p mat dg bao v� mat trrr&c
anh sang ch6i; neu mQt phan CO' thg Cua tre phcii chiu l(;lnh, tfrc thi toan
than tre se chuygn mau va tt.r di'eu chinh than nhi�t, dong thCri tre se co
ngrrCri l(;li dg giam di�n tich tiep xuc nham tranh l(;lnh, ngoai ra tre se b�t
kh6c va run rfry. Day chinh la S\f dieu chinh lrr911g mau lITU thong trong CO'
thg va dg chong l(;li S\f thay d6i ma CO' thg khong mong muon. Nhung neu c6
ai d6 t&i quan chan cho tre, tre se nam im.
Phan xa cua tre so sinh:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
tr
•
• Ch.m
ao 6ng mui ha
la dn oi ' o m�t er�
·
·
�
• nh run h�r m
·
r.
• ngu dau v dang au '
6
• a m�nh b m�tnh tr l n
rhang ra, han va t y dang r
h
(phan
n6i t
·
•Du i thing
•
tr� ra
x.
loro).
•ngay l�p nl cinh t y �p l�i
·
- �p han' ' dau
·
. .
•
•
ere lAn h
han
t.l ' Cd
I.
.
•
•
tli
0
·h
i n nhu in n
cr1 n m
i·
•
u"'n
an
n1"
' d
'ulAn .
hu 'n d:n
•
ch" n
'idn b i.
•
an
•
t
m. rb"n;
'h�m m1µ1h va l \ n
h
1 n
han ta
'n chin ·
n h
1. i ng ' n t )
�i nhu mu ·n
•
•
. .
. . .
.
.
•
ti
•
•
hu
•
b n h; n tr
; - nht; �
l� m nh., nh
•
�1 \
•
m .. i tr"'n
·a
n't'.
•
•
iu m i er .. n r .
ha m1.n
·
.
h
bu u...
'Ir
•
h i phi" rren
d
A
mi�n
khu r
mi'n
h.m m
•
•
h
\
-
th
ph ·n rr"n
•
m .. r
-
d. ng d�., L dL u
n
fl.JC l�i h
han h �
t c
r
,
cu
b n r".
•
B
tr� I
-nhm
h
n
n hi"n
an rrii r i an
•
m hln
1 n
·
'd
thl du i r
au .
. .
Tre bit diu khim phi ngay sau khi chao dO'i
•
Tre SO' sinh nh�n biet drrqc dau vU m�. Tre biet rang dau vU m� khong
giong v&i phan da xung quanh. Tre ding biet rang dau vli m� va dau vli
cua binh sfra khong giong nhau, dau vli m� mem han. Neu tiep tvc d@ y,
cha m� se thay tre c6 th@ phan bi�t drrqc dau la con ngrrCri, dau la do v�t
khong CIT d(>ng. Cac nha khoa h9c nghien Clru ve S\f nh�n biet cua tre SO'
sinh nh�n thay rang nhfrng phan x� cua tre doi v&i cac do v�t va con
ngITCri ma tre c6 th@ nhin thay dITqc (trong khoang 15 - 18 centimet) la
khac nhau.
Khi nao can dll'Q'C an, tre Se CO nhfrng bi@u hi�n bao hi�u da den gia an
roi. Neu den gia an ma chU'a dU'Q'C an, ngay l�p tfrc tre se to thai d9 khong
hai long. Cac nha nghien Clru thay rang, neu tre dU'Q'C an day du thi chac
chan se khong kh6 chiu hay quay kh6c ma se ngu. H Q tiing thi nghi�m v&i
tre SO' sinh VOn dll'Q'C bu 3 gia mQt J'an thay bang 4 gia mQt J'an va thay rang
1 gia CUOi Cung do tre Se CUOng quft Jen (va neu Sau 4 gia V�n Chll'a dU'Q'C
an, tinh tr�ng cuong quft d6 se chuy@n sang quay kh6c) .
Biet d@ y t&i nhfrng di'eu m&i I�. Cha m� se thay rang khi tre dang quan
sat m9t v�t gi d6, neu c6 m9t v�t m&i I� c6 mau sac bat mat (phu hqp v&i
S\f phat tri@n CUa tre) xuat hi�n dung tam mat, tre Se quay ra quan tam den
v�t I� m&i xuat hi�n ngay tfrc thi. Doi v&i am thanh ding tITang t\f, trong
khi dang c6 rat nhieu am thanh xung quanh nhrmg neu c6 m9t am thanh
khac dang chu y han l9t vao tai nhll' tieng n6i cua m� hay tieng nh�c cv l�
nao d6 vang Jen, tre se bo qua cac am thanh khac, cham chu quan tam t&i
am thanh m&i nghe dU'Q'C.
•
•
•
Biet l\fa ch9n m9t v�t nao d6 gifra tat ca cac do v�t xung quanh. Con
Cua b�n CO th@ Se ch9n mQt V�t ma be thich han tat ca cac S\f V�t khac
xung quanh. Vi dv nhIT trong phong c6 rat nhi'eu do v�t d@ nhin ngam
nhrmg tre c6 th@ chi thich tam man che mau vang nen thll'ang xuyen
nhin n6 m�c du xung quanh con c6 bfrc tranh s�c s& treo tren tITang
ngay trIT&c m�t nhrmg be ding khong quan tam . . .
Nh�n biet dU'Q'C S\f thay d6i nhi�t d9 moi trU'ang. Cha m� c6 th@ biet Ilic
nao tre bi n6ng hay bi l�nh neu chu y den dang nam cua tre trong noi.
Neu thay l�nh tre se nam co chan dIT&i mong, nam sap giong con ech
ngoi tren hon da, con neu thay n6ng bfrc tre se nam du6i chan tay ra
giong nhll' chu ech chu�n bi nhay.
Nh�n biet dU'Q'C vi. LIT&i cua tre khong giong lll'&i ca sau ma khong
phan bi�t dITqc vi ng9t, vi dang nhll' chung ta v�n nghi. Vao khoang 3
hay 4 ngay sau khi chao dCri, tre da c6 th@ c6 bi@u hi�n thich vi ng9t,
khong thich vi dang.
•
Biet phan bi�t mui. Cac nha nghien CUu nh�n ra rang tre SO' sinh c6 kha
nang phan bi�t drrqc hai mui khac nhau va tre SO' sinh con to ra khong
thich mui hoi. Khi thrr lay m9t v�t c6 mui hoi cho tre ngm se thay rang
ngay tir Ilic bat dau ngm thay mui hoi tre da gi�t minh, co gang quay
m�t di ch6 khac va cuoi cling la b�t kh6c.
NhC;ly cam trrr&c nhfrng tiep xuc
v&i CO' thg, d�c bi�t la hai am tir
vong tay mv va se ghi nh& rat chinh
xac. Khong c6 gi dang ng(;lc nhien
khi cac nha nghien CUu chi ra rang
vi�c om ap vuot ve cua ngrrCri mv rat
quan tr9ng cho S\f phat trign Cua
tre, n6 c6 tac d9ng t&i tre nhi'eu han
bat ky nhfrng kich thich nao trong vong m9t nam dau dCri. Tre SO' sinh nh�n
biet drrqc cam giac cua mv khi dang be minh giong m9t ang-ten thu tin hi�u
v�y. Tre biet drrqc Ilic nay mv dang vui ve, yeu thrrang hay dang cang
th�ng, gi�n dfr, lo Jang, khong yeu thrrang be. B&i v�y, cha mv dirng nghi
rang chi can dang tay om lay dfra con vao long la du, khong can phai tro
chuy�n v&i con b&i con tre khong biet gi. Th\fc ra, con con biet nhi'eu han
nhfrng gi b(;ln nghi. Tien si Laurent K. Frank, chuyen gia ve linh V\fC nh�n
thfrc cua tre da n6i rang : "Nhfrng dfra tre thieu tinh thrrang cua cha mv
ho�c l&n Ien trong co nhi vi�n thrr(mg khong phat trign het kha nang cua
minh. Nguyen nhan quan tr9ng la nhfrng dfra tre d6 khong drrqc om ap, v6
ve .
"'"
•
Nghe drrqc am thanh. Neu khong c6 bat thrr(mg ve tai, con bC;ln se nghe
drrqc am thanh ngay tl:r khi m&i 19t long. BC;ln se thay rang, neu c6 am
thanh l(;l nao d6 vang Ien nhrr chiec coc bi v&, tieng keo ghe. . . , tre se c6
phan XC;l ngay tfrc thi nhrr CO thg ch&p mat lien tt).C, mer to mat, gi�t
minh, th& m(;lnh . . . Neu am thanh d6 qua l&n, chac chan tre se kh6c
vang Ien. N goai ra, cac b(;ln deu biet rang neu drrqc nghe tieng hat ru,
con cua bC;ln se ngu nhanh han. Doi khi tre dang kh6c ng�t ngheo
nhrmg c6 gi9ng n6i d6 danh cua mv ho�c ngrrCri trong, tre se nin kh6c.
Doi khi dang say srra bu mv nhrmg con cua bC;ln c6 thg rm vli dg quay
sang tim kiem am thanh ma tre vira nghe thay.
Cac nha nghien CUu nh�n thay rang tre SO' sinh thich nghe gi9ng n6i keo
dai khoang 10 giay, khong thich nghe gi9ng nhat girng, CQC can khoang 1
ho�c 2 giay. Neu cho ch9n gifra gi9ng cao va gi9ng tram, tre se thich gi9ng
cao hon nen khong nge;ic nhien khi be;in nh�n ra con minh thich nghe gi9ng
cua m� hon gi9ng cua cha. (Nhfrng ngrrCri cha diITig voi tui than nhe. Day
chi la s& thich mang tinh ban nang ma thoi) .
•
•
•
Nhin mot each cham chu. Kha nang nhin cua tre SO' sinh la mot van de
het sfrc nhe;iy cam. Cha m� c6 biet khi nam trong bvng m�, tre hoan
toan khong nhin thay gi, nhrmg khi vira mer mat chao dCri tre da c6 th@
nhin mQi v�t. Cha m� c6 th@ nh�n ra di'eu nay khi quan sat tre nhin S\f
V�t, tre Se CO phan XC;l nhll' doi khi thay hoi hop hay CaU may roi CO gang
drra doi mat den lay nhin cac S\f V�t ma be chu y trong khoang each
khong qua 20 - 30 centimet (day la khoang each tre nhin thay mer ma).
Du v�y vi�c nhin thay cua tre trong tuan dau tien v�n con rat mer nhe;it,
chrra th@ nhin t�p trung hoan toan cho den khi tre c6 th@ dieu khi@n
drrqc ca hai mat cling lam vi�c nhat quan v&i nhau. Cha m� se thay
rang tre khi cham chu nhin v�t nao d6, anh mat tre se sang Jen (hai
long), net m�t re;ing r& hon. Mot so tre a do tu6i nay c6 th@ nhin theo
do v�t sang ben trai, ben phai hay ben tren, ben drr&i.
Rat nhe;iy cam v&i anh sang. Neu anh sang trong phong qua me;inh ho�c
c6 mau trang, ho�c khi be tre ra phai nang m�t trCri, tre se nham ch�t
mat. Neu anh sang d6 khong qua me;inh ho�c c6 S\f thay d6i anh sang,
tre c6 th@ c6 phan xe;i liec nhin theo.
Phan bi�t drrqc d�c di@m ve hinh dang, hQa tiet, hoa van, mau sac va
cac kich thrr&c. Tre v�n thich nhin cac hQa tiet hon cac mau sac s�c s&.
Gifra do v�t c6 hinh vuong g6c ce;inh v&i hinh tron, tre se thich do v�t c6
g6c ce;inh hon.
Ve vi�c tre thich nhin nhfrng hQa tiet, cac nha nghien Clru gicii thich
rang cac hQa tiet thi cho du drrqc tre nhin Cr g6c ce;inh nao, trong anh sang ra
sao cac hQa tiet d6 v�n gifr nguyen nhrmg mau sac thi le;ii ph\l thuoc vao anh
sang, neu trong phong c6 it anh sang thi mau sac se thay d6i. Ve kich thrr&c
ding trrong t\f, neu Cr xa se thay kich thrr&c nho le;ii, le;ii gan se thay kich
thrr&c l&n hon nen tre c6 cam giac thay d6i va khong thich nhin.
Nhrmg neu so sanh gifra m�t ngrrCri va do v�t hau het tre thrr&ng thich
nhin m�t ngrr(ri hon boo vi�C nay Se giup quy djnh xem phan XC;l doi v&i
ngrrCri d6 nhrr the nao. Vi dv nhrr khi nhin thay khuon m�t cua m�, tre se
vui miITig, nhin thay khuon m�t ngrrCri le;i be se to ra nghi nger. . . Vi�c tre
- Xem thêm -
.PDF 
365 
390 
137 
