Tài liệu Skknnghiên cứu khoa học kỹ thuật

Nghiên cứu khoa học kỹ thuật (NCKH) là một hoạt động trải nghiệm bổ ích, thiết thực, gắn liền giữa lý thuyết với thực hành và thực tiễn lao động sản xuất. Hoạt động này giúp phát huy, khích lệ, định hướng, tiếp lửa, khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu, sáng tạo của các em học sinh. Đặc biệt, hoạt động nghiên cứu khoa học - kỹ thuật còn rèn luyện cho các em kĩ năng tự học, tự nghiên cứu, tự kiểm chứng kết quả bằng thực nghiệm... Mặt khác qua việc định hướng, hướng dẫn cho học sinh nghiên cứu, giáo viên được nâng cao năng lực của bản thân về những kiến thức có liên quan đến các đề tài nghiên cứu khoa học. Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động này, tôi luôn trăn trở làm sao để kích thích học sinh đưa ra ý tưởng, làm sao để học sinh hiểu và tiếp cận được hoạt động nghiên cứu khoa học - kỹ thuật dành riêng cho các em. Trước nhiệm vụ đó, tôi đã gần gũi, trao đổi, tìm hiểu và gắn kết các em có niềm đam mê khoa học-sáng tạo, từ những hoạt động đó tôi đã thành lập được một câu lạc bộ các em yêu thích khoa học, đam mê tìm tòi khám phá, tạo cơ hội tốt cho các em được bày tỏ và bộc lộ ý tưởng khoa học của bản thân. Tôi đã tổ chức các lớp tập huấn cho các em giúp các em hiểu rõ về cuộc thi nghiên cứu khoa học dành cho học sinh, biết được quy trình nghiên cứu, thực hiện một dự án nghiên cứu khoa học. Sau nhiều năm hướng dẫn học sinh, tôi rút ra quy trình thực hiện các bước cơ bản sau: Bước 1: Hình thành ý tưởng, chọn lựa ý tưởng và sàng lọc ý tưởng: Ngay từ đầu năm học, tôi đã tổ chức nhóm hội thảo để nắm bắt được những ý tưởng khoa học của học sinh. Sau đó, tôi cùng học sinh chọn lựa, phân loại những ý tưởng tốt, rồi xây dựng nhóm nghiên cứu theo ý tưởng đã lựa chọn. Bước 2: Lập kế hoạch triển khai dự án NCKH gồm: Tìm hiểu thực trạng, viết đề cương nghiên cứu, triển khai dự án, viết báo cáo, và trình bày bảo vệ kết quả nghiên cứu. Trên cơ sở các ý tưởng đã được phân loại, tôi xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng nhóm nghiên cứu; trang bị các kiến thức khoa học, kỹ năng thực hành cần thiết và giao nhiệm vụ cho các nhóm tự nghiên cứu dựa trên định hướng của giáo viên; dự liệu các khó khăn gặp phải, phương án giải quyết. Trong quá trình học sinh tự nghiên cứu, tôi thường xuyên kiểm tra, nắm bắt tiến độ và tháo gỡ kịp thời những khó khăn mà các em gặp phải. Bước 3: Chế tạo sản phẩm. Bước 4: Kiểm chứng đề tài: Sau khi tiến hành chế tạo sản phẩm, hoàn thiện dự án, giáo viên cần kiểm tra lại các yêu cầu kỹ thuật, an toàn sản phẩm trước khi vận hành chạy thử, sau khi đã đảm bảo các điều kiện an toàn, nhóm nghiên cứu tiến hành kiểm chứng thực nghiệm, kiểm tra các thông số kỹ thuật và ghi chép vào nhật ký. Trong bước này nếu sản phẩm có các thông số không đáp ứng được các yêu cầu nghiên cứu cần tiếp tục điều chỉnh, tìm kiếm lỗi mới và chỉnh sửa, hoàn thiện. Bước 5: Báo cáo và trình bày dự án: Báo cáo được trình bày theo bố cục như một luận văn, sáng kiến kinh nghiệm: Đặt vấn đề; giải pháp; kết luận và kiến nghị. Trình bày dự án nghiên cứu trên POSTER thể hiện được những nội dung: Tên đề tài; Quy trình nghiên cứu; Cách thức tiến hành; Kết quả và kết luận. Gian trưng bày sản phẩm được sắp xếp ngăn nắp, hợp lí, thể hiện tính khoa học và tính thẩm mỹ làm nổi bật được nội dung chính của đề tài. Trên đây là những kinh nghiệm mà tôi rút ra trong quá trình hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học kỹ thuật tại trường THPT số 1 Bảo Yên. Tôi hy vọng kinh nghiệm trên sẽ giúp ích cho các đồng nghiệp tổ chức, hướng dẫn học sinh NCKH đạt kết quả.