Tài liệu Skkn vận dụng kiến thức liên môn vào dạy một tiết học cụ thể trong môn gdcd lớp 7

MỤC LỤC STT 1 Mục lục 2 Lời nói đầu 3 A. Phần mở đầu I. Lý do chọn đề tài 1. Cơ sở lý luận Nội dung 2. Cơ sở thực tiễn 4 4 II. Đối tượng nghiên cứu 5 III. Phạm vi nghiên cứu 5 IV. Phương pháp nghiên cứu 5 V. Mục đích nghiên cứu 6 VI. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu B. Phần nội dung 6 7 I. Thực trạng 7 1. Đặc điểm tình hình chung về việc dạy học tích hợp liên môn trong môn GDCD 7 2. Thực trạng về việc dạy học tích hợp liên môn trong môn GDCD 5 6 Trang 1 3 4 4 4 3. Số liệu điều tra 8 9 II. Những giải pháp thực hiện 9 1. Các nguyên tắc tích hợp 2. Các phương pháp thực hiện khi tích hợp kiến thức liên môn trong bài học. 9 III. Kết quả đạt được 18 C. Kết luận và khuyến nghị I. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm II. Kết luận 25 25 25 III. Khuyến nghị và đề xuất 10 25 1 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 1. THCS - Trung học cơ sở 2. GDCD - Giáo dục công dân 3. TNTN - Tài nguyên thiên nhiên 2 LỜI NÓI ĐẦU Dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho việc góp phần hình thành và phát triển các năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Trong thực tế ở các trường học hiện nay, việc dạy học theo hướng tích hợp ở môn GDCD ít được quan tâm, đa số giáo viên ngại liên kết, tích hợp với những nội dung liên quan từ bài học trước hoặc các bài học của môn học khác. Đứng trước thực trạng này tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu và cho ra đời sáng kiến"Vận dụng kiến thức liên môn vào dạy một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7". Tôi đã đưa ra các bước thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học tích hợp trong một bài cụ thể. Cuối cùng là kết quả thu được sau quá trình dạy học. Tôi nhận thấy ưu điểm của sáng kiến này là tạo được hứng thú học tập cho học sinh, nội dung học tập sinh động, hấp dẫn, giúp học sinh hiểu và nắm vững nội dung học tập dễ dàng, đồng thời phát triển được các năng lực tư duy, năng lực hành động, năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn một cách có hiệu quả trên cơ sở hiểu được bản chất của vấn đề. Qua thực tế nhiều năm giảng dạy tại trường THCS, tôi thấy rằng việc vận dụng kiến thức liên môn vào dạy học là vô cùng cần thiết. Vậy để nâng cao chất lượng của việc dạy học vận dụng kiến thức liên môn thì chúng ta cần làm gì? Sau đây tôi xin được trân trọng giới thiệu với quý thầy cô sáng kiến kinh nghiệm: “Vận dụng kiến thức liên môn vào dạy một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7” đã được tôi áp dụng trong một số năm học gần đây. Kính mong quý thầy cô giáo, các em học sinh và những ai quan tâm đến vấn đề sinh hoạt tổ chuyên môn tham khảo, bổ sung, góp ý để đề tài được hoàn thiện hơn. Xin trân thành cảm ơn! 3 A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN Hiện nay, dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho việc góp phần hình thành và phát triển các năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Tích hợp theo nghĩa chung nhất được hiểu là sự liên kết các thành phần, các bộ phận khác nhau một cách hòa hợp, tương thích trong một tổng thể. Dạy học tích hợp được hình thành trên cơ sở của những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo dục sẽ góp phần phát triển tư duy tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề và làm cho việc học tập trở nên ý nghĩa hơn đối với học sinh so với việc học và thực hiện các mặt giáo dục một cách riêng rẽ. Các sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội vốn không tồn rại một cách rời rạc, đơn lẻ, chúng là những thể tổng hợp, hoàn chỉnh và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN Trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các cuộc thi: Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học. Mục đích: - Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp của các môn học khác nhau để giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh; - Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với hành"; - Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào công tác giáo dục - Khuyến khích giáo viên sáng tạo, thực hiện dạy học theo chủ đề, chủ điểm có nội dung liên quan đến nhiều môn học và gắn liền với thực tiễn; - Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập; tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học. 4 Thực trạng việc dạy bộ môn nói chung, môn GDCD lớp 7 nói riêng mặc dù quan niệm dạy học tích hợp đã được vận dụng vào giảng dạy , song hiệu quả đạt được là chưa cao. Do đó phần lớn học sinh hiện nay có thái độ bình thường, chưa phát huy được tính tích cực trong học tập. Giáo viên trong các nhà trường chưa thực sự hiểu hết ý nghĩa, tầm quan trọng của việc dạy học liên môn, đặc biệt là việc dạy học liên môn trong môn GDCD. Quá trình vân dụng tích hợp liên môn vào trong bài dạy còn gặp nhiều lúng túng nên trong quá trình giảng dạy thường chỉ tập trung vào kiến thức đặc thù của bộ môn mà thiếu sự quan tâm, liên hệ với các bộ môn khác. Về phía học sinh xuất hiện tâm lí coi nhẹ, chủ quan trong bộ môn. Các em thường cho rằng kiến thức của bộ môn nhẹ, không có tác dụng nhiều trong việc học tập nên thiếu quan tâm, thậm chí bỏ rơi bộ môn khi thấy mình đã có đủ cơ số điểm cần thiết. Vì vậy nên khi được hỏi, khai thác sâu vào vấn đề các em thường tỏ ra lúng túng hoặc không thể trả lời câu hỏi. Mỗi một bài dạy và học GDCD có vai trò quan trọng đối với cả thầy và trò. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học , tôi lựa chọn đề tài "Vận dụng kiến thức liên môn vào dạy một tiết học cụ thể trong môn GDCD lớp 7" II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Vai trò và chức năng người giáo viên. - Sự hợp tác, tích cực chủ động học tập của học sinh sẽ tạo nên hiệu quả cao trong học tập môn GDCD. - Các hình thức vận dụng kiến thức liên môn vào dạy học môn GDCD nâng cao kết quả học tập môn GDCD. III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Việc vận dụng kiến thức liên môn vào dạy học môn GDCD là việc làm mà tôi đã tiến hành từ năm học 2014-2015. Kể từ đó đến nay tôi đã liên tục áp dụng các công văn hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, Sở giáo dục và Phòng giáo dục đồng thời tìm ra nhiều biện pháp mới nhằm cải tiến và nâng cao chất lượng dạy và học.Cho đến học kì 1 năm học 2016-2017, sau hơn 2 năm áp dụng tôi thấy rằng các biện pháp đổi mới đã thực sự phát huy hiệu quả. Và tôi sẽ tiếp tục áp dụng vào các năm học tiếp theo. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp khảo sát, thực nghiệm - Phương pháp điều tra - Phương pháp đối chứng - Phương pháp quan sát - Phương pháp thu thập thông tin, số liệu thống kê 5 - Phương pháp đàm thoại - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm - Phương pháp dự giờ khảo cứu… V. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Dạy học tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được quan tâm. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho việc góp phần hình thành và phát triển các năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Trong thực tế, tích hợp ở môn GDCD ít được quan tâm, đa số giáo viên ngại liên kết, tích hợp với những nội dung liên quan từ bài học trước hoặc các bài học của môn học khác. Vì vậy tôi đã áp dụng việc vận dụng kiến thức liên môn vào dạy học môn GDCD nhằm nâng cao kết quả học tập môn GDCD. VI. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Qua nghiên cứu, tôi thấy rằng cần phải coi trọng việc vận dụng kiến thức liên môn vào dạy học môn GDCD và nâng cao kết quả học tập môn GDCD cho học sinh. 6 B. PHẦN NỘI DUNG I. THỰC TRẠNG 1. Đặc điểm, tình hình chung về việc dạy học tích hợp liên môn trong môn GDCD a. Thuận lợi - Trường THCS Tân Ước là ngôi trường nhỏ nằm ở phía nam huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. Đây là một xã thuần nông nên đời sống nhân dân còn nghèo. Chỉ có thôn Ước Lễ và một phần thôn Phúc Thụy là có nghề truyền thống làm nghề giò chả. Song đa số các gia đình quan tâm và tạo điều kiện cho con em đến trường đầy đủ. - Hiện nay nhà trường đã và đang được đầu tư cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu dạy và học. So với ngày trước thì trường đã khang trang hơn nhiều với hai dãy nhà cao tầng. Có một phòng học vi tính, có hai phòng học có máy vi tính phục vụ giảng dạy của giáo viên thường xuyên. Thư viện nhà trường đạt danh hiệu “ Thư viện tiên tiến” và đạt chuẩn, là nơi cung cấp nhiều sách và tài liệu học tập cho giáo viên và học sinh. - Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của và chỉ đạo sâu sắc của Phòng giáo dục và đào tạo Thanh Oai, của Ủy ban nhân dân xã và các đoàn thể, đặc biệt là phụ huynh học sinh. - Toàn trường có 39 cán bộ, giáo viên và nhân viên. - Về học sinh: Năm học 2016-2017 toàn trường có 332 học sinh được chia làm 10 lớp. Đa số các em chăm ngoan, có ý thức vươn lên trong học tập. Nhiều em có tinh thần hiếu học và học giỏi, theo kịp được sự đổi mới của giáo dục, tích cực chủ động chiếm lĩnh tri thức. Phần lớn các em HS thấy rất hào hứng và nhiệt tình tham gia các cuộc thi do Bộ GD&ĐT, Sở giáo dục và Phòng giáo dục phát động. Nhất là các cuộc thi tổ chức qua mạng trực tuyến. - Dạy học liên môn là một trong những nguyên tắc quan trọng trong dạy học. Đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường. - Dạy học liên môn là hình thức tìm tòi những nội dung giao thoa giữa các môn học với nhau, những khái niệm, tư tưởng chung giữa các môn học, tức là con đường tích hợp những nội dung từ một số môn học có liên hệ với nhau. Từ những năm 60 của thế kỉ XX, người ta đã đưa vào giáo dục ý tưởng tích hợp trong việc xây dựng chương trình dạy học. Tích hợp là một khái niệm của lí thuyết hệ thống, nó chỉ trạng thái liên kết các phần tử riêng rẽ thành cái toàn thể, cũng như quá trình dẫn đến trạng thái này. 7 - Dạy học vận dụng kiến thức liên môn giúp cho giờ học sẽ trở nên sinh động hơn, vì không chỉ có giáo viên là người trình bày mà học sinh cũng tham gia vào quá trình tiếp nhận kiến thức, từ đó phát huy tính tích cực của học sinh. - Dạy học liên môn cũng góp phần phát triển tư duy liên hệ, liên tưởng ở học sinh. Tạo cho học sinh một thói quen trong tư duy, lập luận tức là khi xem xét một vấn đề phải đặt chúng trong một hệ quy chiếu, từ đó mời có thể nhận thức vấn đề một cách thấu đáo. b. Khó khăn - Tân Ước là xã thuần nông, đời sống nhân dân còn nghèo nên việc học tập của con cái chưa thực sự được quan tâm, điều này thể hiện rõ nhất khi HS tham gia các cuộc thi giải toán bằng tiếng Việt, giải toán bằng tiếng Anh và IOE trên mạng. Vì gia đình không có máy vi tính mà HS rất hiếu học nên sau giờ học các em xin vào máy tính nhà trường để thi nhưng vì số lượng HS tham gia rất lớn nên hôm nào các thầy cô phụ trách cũng phải về nhà muộn, có nhiều hôm đèn đã lên mà cả cô và trò vẫn ở trường. Không chỉ vậy, vì thôn Ước Lễ và Phúc Thụy có nghề làm giò chả nên nhiều em có tư tưởng không muốn học, muốn ở nhà phụ giúp bố mẹ kiếm tiền hoặc vì bố mẹ đi làm ăn xa, ở nhà với ông bà nên chưa tập trung học, còn mải chơi, ham vui. Đồng thời do đặc điểm lứa tuổi dậy thì nên nhiều em còn không chú ý học, mải làm dáng, hoặc tỏ vẻ người lớn, không chịu học. - Về cơ sở vật chất vẫn chưa đáp ứng nhu cầu dạy và học. Vì cả trường chỉ có hai máy vi tính phục vụ việc dạy học nên một số GV có nhu cầu sử dụng máy tính để tìm tài liệu tham khảo, tìm kiếm thông tin thì lại không có, nhất là tham gia trang Trường học kết nối và đưa bài vào webside của trường. - Tùy theo khoa học cụ thể mà có thể tích hợp các môn khoa học khác lại với nhau như: Lí- Hóa- Sinh, Văn- Sử- Địa. Hoặc có thể tích hợp được cả các môn tự nhiên với các môn xã hội như: văn, toán, hóa, sinh, GDCD…Ở mức độ cao, sự tích hợp này sẽ hình thành những môn học mới, chứ không phải là một sự lắp ghép thông thường các môn riêng rẽ lại với nhau. Tuy nhiên, các môn vẫn giữ vị trí độc lập với nhau, chỉ tích hợp những phần gần nhau. Ở mức độ thấp thì việc tích hợp được thực hiện trong mối quan hệ liên môn. Những môn được học riêng rẽ nhưng cần chú ý đến những nội dung có liên quan đến các bộ môn khác, trong quá trình dạy học chỉ cần khai thác, vận dụng các kiến thức có liên quan đến bài giảng mình đang thực hiện. - Dạy học theo quan điểm liên môn có ba mức độ: ở mức độ thấp, giáo viên nhắc lại tài liệu, sự kiện, kĩ năng các môn có liên quan, cao hơn đòi hỏi học sinh nhớ lại và vận dụng kiến thức đã học của các môn học khác, và cao nhất đòi hỏi học sinh phải độc lập giải quyết các bài toán nhận thức bằng vốn kiến thức đã biết, huy động các môn có liên quan theo phương pháp nghiên cứu. 2. Thực trạng việc dạy học tích hợp liên môn trong môn GDCD Tiến hành khảo sát thực tiễn. 8 Trong năm học 2012- 2013, tiến hành khảo sát chất lượng học sinh khối 7 khi chưa áp dụng tích hợp kiến thức liên môn vào bài học, cụ thể bài 14 lớp 7: " Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên" với những nội dung khảo sát - Vai trò của môi trường đối với đời sống của con người. - Trực trạng của môi trường và tài nguyên thiên nhiên hiện nay ở nước ta. - Nguyên nhân của môi trường ngày bị ô nhiễm, tài nguyên thiên nhiên đang có nguy cơ cạn kiệt. 3. Số liệu điều tra Kết quả đạt được như sau: Lớp 7A 7B Sĩ số 38 33 Tỉ lệ Giỏi 12 6 % 31,6 18,2 Khá 14 15 % 36,8 45,4 TB 12 12 % 31,6 36,4 Yếu 0 0 % 0 0 Từ kết quả khảo sát đó, tôi rút ra những nguyên nhân cơ bản sau: Thứ nhất giáo viên dạy bộ môn chưa thực sự tâm huyết với bộ môn của mình giảng dạy, còn truyền thụ kiến thức theo một chiều mà không đặt học sinh vào đối tượng trung tâm, không phát huy được tinh thần tự học của học sinh. Mặt khác việc kiểm tra đánh giá của giáo viên chưa thực sự chặt chẽ, nhiều câu hỏi mới mang tính nhận biết, thông hiểu, vân dụng ở mức độ thấp mà chưa có câu hỏi liên hệ với các bộ môn để giải quyết vấn đề đặt ra. Thứ hai về phía học sinh khi học tập chưa xác định được tầm quan trọng của bộ môn. Khi kiểm tra đánh giá thường chỉ tự xếp mình vào dạng " Trung bình chủ nghĩa" là an toàn. Thứ ba về phía phụ huynh học sinh họ chưa thực sự nhận thức đúng đắn vai trò, ý nghĩa của bộ môn. Mục đích chính của họ là làm sao con em mình học tốt được các môn như Toán, Lí, Hóa còn các môn còn lại, kể cả môn GDCD cùng chung số phận đó là chỉ cần biết là đủ, không cần giỏi. II. NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN Phương pháp tích hợp kiến thức liên môn trong một bài học cụ thể: Bài 14: Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên 1. Các nguyên tắc tích hợp: 9 - Đảm bảo tính mục tiêu: Việc lựa chọn và liên kết các kiến thức, kĩ năng phải nhằm tới mục tiêu giáo dục của lớp học, bài học mà mục tiêu trên hết đó là tạo nên con người có khả năng hành động trên một nền tảng kiến thức, kĩ năng vững chắc - Đảm bảo tính khoa học: Các kiến thức phải khách quan, phản ánh đúng bản chất của sự vật, hiện tượng - Có những nét tương đồng về nội dung, phương pháp của những môn học được được tích hợp để các kiến thức và kĩ năng hỗ trợ cho nhau, giúp người học có thuận lợi trong học tập và vận dụng vào cuộc sống - Đảm bảo tính khả thi: Người học có thể tiếp thu và vận dụng được kiến thức, kĩ năng liên môn, người dạy có các điều kiện tổ chức, hướng dẫn việc học tập - Tránh gò ép, ôm đồm, dàn trải: Phải chấp nhận việc coi các kiến thức của các môn học có liên quan chỉ đóng vai trò công cụ cho nội dung chính. Nội dung và các hoạt động phải được cấu trúc sao cho đáp ứng mục tiêu phát triển các năng lực của người học. 2. Các phương pháp thực hiện khi tích hợp kiến thức liên môn trong bài học. Khi tiến hành tích hợp kiến thức liên môn vào bài học giáo viên cần thực hiện các bước sau: a. Khái quát bố cục của bài học Bài học được chia làm 3 phần Phần 1: Tìm hiểu thông tin sự kiện Phần 2: Nội dung bài học Phần 2 được chia làm 4 nội dung nhỏ: - Nội dung thứ nhất: Khái niệm môi trường và TNTN. - Nội dung thứ hai: Thực trạng môi trường Việt Nam và thế giới. - Nội dung thứ ba: Vai trò của môi trường và TNTN. - Nội dung thứ tư: Những biện pháp bảo vệ môi trường và TNTN Phần 3: Bài tập b. Xác định các môn có nội dung kiến thức tích hợp trong từng phần của bài học * Phần 1: Tìm hiểu thông tin, sự kiện + Tích hợp với môn Toán Phần thông tin khi cập nhật số liệu mới về bảng diễn biến tỉ lệ phần trăm đất có rừng che phủ, giáo viên cần tích hợp với toán thống kê của lớp 8. Phần này giáo viên giới thiệu và phân tích tỉ lệ % (Chương hai: Hàm số và đồ thị, bài 1: Đại lượng tỉ lệ thuận) + Tích hợp với bộ môn Tin học lớp 6 10 Giáo viên hướng dẫn học sinh truy cập một số Webside để cập nhật thông tin, số liệu mới về tỉ lệ % diện tích đất có rừng che phủ. Công việc này giáo viên phải hướng dẫn học sinh cụ thể để các em chuẩn bị trước ở nhà. Trong trường hợp nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật chất như phòng học bộ môn, máy Laptop, mạng Wifi giáo viên có thể tích hợp trực tiếp trên bài giảng của mình để bài giảng sinh động hơn. Ví dụ truy cập trang Web: Thanhnien.net và cho ra kết quả thông tin như sau Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn vừa có Quyết định công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2011. Theo đó, độ che phủ rừng toàn quốc năm 2011 của Việt Nam là 39,7%, tăng 0,02% so với độ che phủ rừng toàn quốc năm 2010. Tính đến thời điểm 31/12/2011, Việt Nam có hơn 13,5 triệu ha rừng, trong đó hơn 2 triệu ha là rừng đặc dụng, hơn 4,6 triệu ha rừng phòng hộ, hơn 6,6 triệu ha rừng sản xuất, còn lại là diện tích nằm ngoài quy hoạch rừng và đất lâm nghiệp. + Tích hợp với môn Lịch sử lớp 9 Khi phân tích nguyên nhân do chiến tranh dẫn đến tỉ lệ % độ che phủ rừng bị giảm tính từ năm 1950 đến nay ( tích hợp cả với số liệu cũ trong sách giáo khoa GDCD 7 bài 14) giáo viên nên tích hợp với môn Lịch sử lớp 9: Chương VI - Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975, bài 28: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đề quốc Mĩ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam ( 1954 - 1965), mục V " Miền Nam chiến đấu chống chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mĩ (1961-1965)". Phần tích hợp này giáo viên giới thiệu Chiến dịch Ranch Hand là một chiến dịch của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam, thực hiện việc rải chất độc hóa học xuống các khu rừng nhằm triệt hạ khả năng ngụy trang và ẩn náu của lực lượng Quân Giải phóng miền Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam. Hoạt động này có thể gây tác dụng hủy hoại lâu dài đối với sự sống trên mặt đất, trong lòng đất, nước sông suối, ao hồ... Vì đây là việc làm vô nhân đạo và có thể bị coi là phạm pháp trên đất Mỹ, và cũng khó có nước đồng minh nào của Mỹ chấp nhận, nên căn cứ của nó được bí mật xây dựng bên cạnh Đơn vị Không quân 62 của Việt Nam Cộng hòa tại Căn cứ không quân Nha Trang, và mang danh hiệu trá hình là Không đoàn 14. Kế hoạch này được thi hành lần đầu từ khoảng năm 1962. + Tích hợp với môn Địa lí lớp 7 khi phân tích việc du canh, du cư, phá rừng lấy đất canh tác dẫn đến việc gây ra nhiều vụ cháy rừng. 11 Đốt rừng làm nương rẫy * Phần 2: Tìm hiểu nội dung bài học Hoạt động 1: Hình thành khái niệm môi trường và tài nguyên thiên nhiên + Tích hợp với môn Địa lí lớp 6 và lớp 7: Môn Địa lí lớp 6 học sinh đã biết Các thành phần tự nhiên của Trái Đất gồm: địa hình, đất, nước, khoáng sản, sinh vật… (trong chương II- Các thành phần tự nhiên của Trái Đất) Đây chính là các thành phần chính của môi trường tự nhiên Môn Địa lí lớp 7: Học sinh được biết thành phần nhân văn của môi trường gồm con người, các hoạt động kinh tế của con người và việc xây dựng các công trình đô thị… Tích hợp hai nội dung trên kết hợp với quan sát ảnh, học sinh dễ dàng tìm hiểu được khái niệm thế nào là môi trường và tài nguyên thiên nhiên Hoạt động 2: Giới thiệu về thực trạng môi trường và tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam và thế giới. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó - Tích hợp môn Địa lí lớp 7: Chương II- Các môi trường Địa lí và hoạt động kinh tế của con người. Nội dung các bài trong chương đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa, đới nóng… kết hợp với quan sát tranh, học sinh tìm hiểu được thực trạng môi trường ở Việt Nam và trên thế giới 12 Học sinh rút ra được: bầu khí quyển, môi trường nước sông, nước biển…bị ô nhiễm nặng nề.Tài nguyên thiên nhiên: khai thác quá mức dẫn đến cạn kiệt… Nguyên nhân: - Khói bụi từ các nhà máy và phương tiện giao thông, các chất thải công nghiệp và sinh hoạt… Hậu quả là: tạo nên những trận mưa axít, tăng hiệu ứng nhà kính, Trái Đất nóng lên, khí hậu toàn cầu biến đổi, thủng tầng ô-dôn, chết các sinh vật… 13 Nguy cơ thủng tầng Ozon Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò của môi trường và TNTH + Tích hợp với môn Mĩ thuật giới thiệu một số tranh về vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam + Tích hợp với môn Sinh học lớp 6 chương IX: Vai trò của thực vật - Tiết 57,58 " Vai trò của thực vật đối với đời sống con người". 14 Bằng hệ thống câu hỏi cụ thể, giáo viên yêu cầu học sinh nhớ lại kiến thức đã học ở môn Sinh học lớp 6 nhắc lại vai trò của thực vật đối với đời sống con người + Tích hợp với môn Ngữ văn lớp 7 phần văn nghị luận tuần 24, tiết 95,96 viết bài tập làm văn số 5 với đề bài " Môi trường có vai trò quan trọng với đời sống con người, mỗi hoạt động của con người đến môi trường đề có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống. Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta”. Em hãy chứng minh ý kiến trên . Với đề bài trên, vào thời điểm học sinh học bài 14 môn GDCD lớp 7, tuần 22,23 sẽ có tác dụng rất lớn đối với các em. Hoạt động 4: Những biện pháp bảo vệ môi trường + Tích hợp với môn Sinh học 6 chương IX: Vai trò của thực vật - Tiết 68->70 " Thực hành tham quan thiên nhiên" với câu hỏi: Khi tham quan thiên nhiên, em thấy thiên nhiên ở nước ta như thế nào? Để bảo vệ, giữ gìn vẻ đẹp ấy em phải làm gì? + Tích hợp với môn Địa lí lớp 9, tiết 45 " Phát triển tổng hợp kinh tế biển và bảo vệ tài nguyên môi trường biển đảo" giáo viên giới thiệu một số biện pháp bảo vệ môi trường biển đảo. + Tích hợp với môn Mĩ thuật: Giới thiệu hìn ảnh hoạt động bảo vệ môi trường của cộng đồng, tranh vẽ với đề tài bảo vệ môi trường của học sinh. 15 Thanh niên tình nguyện vì môi trường Phủ xanh đất trống đồi trọc Hoạt động bảo vệ môi trường của học sinh 16 Tranh cổ động của học sinh 17 III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: Kết quả việc vận dụng phương pháp dạy học liên môn để giảng dạy . Để kiểm tra kết quả học tập của học sinh học theo đề tài, tôi phát cho mỗi học sinh một đề trắc nghiệm khách quan, đề là các nội dung của các bài học đã giảng dạy trên lớp. Để đạt kết quả kiểm tra, đánh giá chính xác nhất, tôi thực hiện ở cả ba lớp sau mỗi giờ dạy. - Tiêu chí đánh giá: + Học sinh trả lời đúng 80 - 100% số câu trắc nghiệm: Các em đã hiểu bài mức độ tốt ( Giỏi) + Học sinh trả lời đúng 50 - 79 %: HS hiểu bài mức độ khá + Học sinh trả lời đúng dưới 50 %: HS chưa hiểu bài. - Thực hiện kiểm tra ở cả hai lớp sau khi thực hiện sáng kiến đã cho kết quả: 92 % số học sinh hiểu bài mức độ khá và tốt Sau khi áp dụng tích hợp kiến thức liên môn, cũng những câu hỏi như trên, năm học 2015-2016, kết quả đạt được như sau: Lớp 7A 7B Sĩ số 38 33 Tỉ lệ Giỏi 18 12 % 47,4 36,4 Khá 18 19 % 47,4 57,6 * Giáo án minh họa: 18 TB 2 2 % 5,2 6,0 Yếu 0 0 % 0 0 Bài 14 BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN ( Tiết 1) I. Mục tiêu bài học : Sau bài học, học sinh cần đạt được 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Hiểu được khái niệm môi trường và tài nguyên thiên nhiên. - Thấy được thực trạng môi trường và tài nguyên thiên nhiên hiện nay ở Việt Nam và trên thế giới 2. Kĩ năng: - So sánh, liên hệ, phân tích, đánh giá - Hình thành trong học sinh tính tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn, bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên. 3. Thái độ: - Bồi dưỡng cho HS lòng yêu quý môi trường xung quanh, có ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên. II. Kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài: Kĩ năng hiểu biết về môi trường, vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan trọng của môi trường đối với sự sống và phát triển của con người, xã hội. KN phê phán, đấu tranh ngăn chặn cái xấu. III. Phương tiện dạy học Máy tính, máy chiếu IV. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: Phương pháp kích thích tư duy; phương pháp thảo luận nhóm; phương pháp nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp đối thoại. V. Tìm nội dung tích hợp trong bài học - Tích hợp với môn Tin học: Hướng dẫn học sinh truy cập các địa chỉ trang Web để cập nhật thông tin, số liệu mới. - Tích hợp với môn Địa lí lớp 7 bài 14: Ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa; lớp 8 tiết 28: Đặc điểm tài nguyên khoáng sản Việt Nam; tiết 38: Đặc điểm sông ngòi Việt Nam. - Tích hợp với môn Lịch sử 9: Chương VI - Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975, bài 28: Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh chống đề quốc Mĩ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam ( 1954 - 1965), mục V " Miền Nam chiến đấu chống chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mĩ (1961-1965) 19 - Tích hợp với môn Mĩ thuật: Giới thiệu một số hình ảnh về thực trạng môi trường và tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam. - Tích hợp với môn Ngữ văn lớp 7 phần văn nghị luận VI. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Câu 1. Trường hợp nào sau đây thực hiện quyền trẻ em. a. Tâm là đứa trẻ bị bỏ rơi, em sống lang thang trên hè phố. b. Nhà nghèo, Hà phải vừa đi học vừa phụ mẹ bán hàng. c. Cha mẹ mải lo làm ăn, Hùng bị kẻ xấu lôi kéo vào con đường nghiện ngập d. Cha mẹ li thân để Hải về sống với bà ngoại. Ngoại nghèo lại đau yếu luôn nên Hải phải nghỉ học đi bán vé số. Câu 2. Trẻ em có bổn phận gì? 3. Bài mới: * Họat động 1: Giới thiệu bài: Cho HS quan sát tranh ảnh về rừng núi, sông ngòi. Em hãy mô tả lại những hình ảnh vừa quan sát? Đó là điều kiện tự nhiên bao quanh cuộc sống của con người.….  Bài mới ( Giáo viên tích hợp với môn Mĩ thuật giới thiệu một số tranh ảnh về vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam) Họat động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức cần đạt *Họat động 2: Tìm hiểu thông tin, sự I. Tìm hiểu thông tin, sự kiện kiện. 1. Tỉ lệ đất có rừng che phủ hiện HS: Đọc phần thông tin trong SGK nay ở nước ta: GV: Ngoài thông tin trên, em còn biết thông tin nào khác về tỉ lệ đất có rừng che phủ ở nước ta ( Tích hợp với bộ môn tin học) HS chuẩn bị thông tin mới trên mạng Internet GV: Bổ sung thêm thông tin mới về tỉ lệ % đất có rừng che phủ theo thông báo của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn năm 2011. Tính đến thời điểm 31/12/2011, Việt Nam có hơn 13,5 triệu ha rừng, trong đó hơn 2 triệu ha là rừng 20 - Tỉ lệ độ che phủ thấp. Tài nguyên rừng có nguy cơ cạn kiệt - Nguyên nhân + Do chiến tranh + Do ý thức của con người