Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn ứng dụng phần mềm violet vào thiết kế & giảng dạy môn ngữ văn ơt thcs...

Tài liệu Skkn ứng dụng phần mềm violet vào thiết kế & giảng dạy môn ngữ văn ơt thcs

.DOC
19
535
61

Mô tả:

Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Cơ sở khoa học Ứng dụng công nghệ tin học nói chung và phần mềm dạy học nói riêng vào hoạt động giảng dạy, học tập đang được sự quan tâm đăc biệt của ngành giáo dục. Thực tế đã chứng minh, công nghệ tin học đem lại hiệu quả rất lớn trong quá trình dạy học. Giáo viên tiếp cận và sử dụng công nghệ thông tin làm cho giờ dạy trở nên thú vị và hấp dẫn, học sinh hứng thú và tích cực tham gia hoạt động tìm tòi học hỏi. II. Tính cần thiết của sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng phần mềm trong hoạt động dạy học cũng là một yêu cầu trong đổi mới phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh với sự trợ giúp của các phương tiện dạy học hiện đại. Ở nhà trường THCS công nghệ thông tin đã được sử dụng vào các bộ môn tự nhiên như: toán, lí, hóa...với các phần mềm: Paintbrush, Autocad, VCD Cutter, Powerpoint, Proshow.. Riêng đối với bộ môn Ngữ văn, với đặc thù của bộ môn, các đồ dùng trực quan hầu như không có, tranh ảnh minh họa trong sách giáo khoa không nhiều lại tối màu, khó quan sát và cảm nhận nhất là các phân môn đựơc coi là “khô khan” như tập làm văn và tiếng Việt. Vì vậy để khắc phục tình trạng trên giáo viên phải chuẩn bị, sưu tập tranh ảnh, đồ dùng dạy học minh họa rất vất vả mà hiệu quả chưa được cao. III. Mục đích Qua thực tế giảng dạy môn Ngữ văn lớp 8, tôi không khỏi băn khoăn, suy nghĩ: “Làm thế nào để xây dựng được một giờ dạy Ngữ văn tốt nhất vừa đáp ứng được yêu cầu của môn học, vừa phù hợp với học sinh của mình để các em có hứng thú khi học môn này, yêu văn và tìm thấy niềm say mê đối với bộ môn”? Nhờ sự quan tâm giúp đỡ của phòng giáo dục huyện Thanh Trì cũng như của nhà trường, tôi đã được tham dự lớp bồi dưỡng tin học do phòng giáo dục tổ chức. 1 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Từ những điều đã tiếp thu được, tôi nhận thấy cần mạnh dạn ứng dụng công nghệ tin học vào việc thiết kế bài giảng và giảng dạy bộ môn Ngữ văn với sự hỗ trợ của các phần mềm trong đó có phần mềm Violet, kết hợp với các phương tiện hiện đại như máy vi tính, máy chiếu projector....để làm cho giờ dạy học tươi vui, hấp dẫn và mới mẻ hơn. Cách làm đó còn có tác dụng thực sự cho việc nâng cao chất lượng dạy học văn ở nhà trường THCS. IV. Đối tượng, phạm vi, kế hoạch nghiên cứu Violet là phần mềm công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây dựng được các bài giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các công cụ khác, Violet chú trọng hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển động và tương tác...phù hợp với mọi đối tượng học sinh. Với đề tài này, tôi không có tham vọng viết tất cả về công dụng của phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy Ngữ văn vì sự hiểu biết về tin học còn hạn chế. Từ thực tế những việc đã làm được tôi mạnh dạn đưa ra những ý kiến để đồng nghiệp trao đổi bàn bạc, rút ra kinh ngiệm và vận dụng một cách có hiệu quả các phương tiện hiện đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài: “ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Ngữ văn” Đề tài này được tôi thử nghiệm và thực hành trong chương trình Ngữ văn lớp 8 năm học 2006-2007 2 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận Như tôi đã trình bày ở trên, sử dụng phần mềm vào thiết kế và giảng dạy Ngữ văn là một trong những phương pháp dạy học mới cần được ứng dụng để đem lại kết quả tốt nhất trong việc dạy và học. Đó còn là một cách tiếp cận công nghệ thông tin phát huy tính tích cực, chủ động, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng tin học trong nhà trường của cả giáo viên và học sinh. II. Thực trạng vấn đề Trước đây, trong các tiết dạy Ngữ văn, tôi đã sử dụng phương tiện hiện đại như máy chiếu Overhead, kết hợp với băng hình, máy ghi âm...rất cồng kềnh, vất vả nhưng hiệu quả chưa cao. Từ khi làm quen với tin học và tiếp cận với phần mềm Violet tôi nhận thấy Violet có giao diện được thiết kế trực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp và phần phụ trợ đều bằng tiếng Việt, nên rất phù hợp với giáo viên không giỏi tin học và ngoại ngữ. Violet cho phép nhập các dữ liệu văn bản, công thức, các file dữ liệu multimedia (hình ảnh, màu sắc, âm thanh, phim, hoạt hình Flash...), sau đó lắp ghép các dữ liệu, sắp xếp thứ tự, căn chỉnh hình ảnh, tạo các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, thực hiện các tương tác với người dùng. Với những tính năng trên khi thể hiện bài giảng được thiết kế với phần mềm này, giờ học sẽ trở nên sống động, thu hút sự chú ý của học sinh vào bài dạy. Đây cũng là cơ sở để học sinh phát huy tính độc lập, tự giác, tích cực trong học tập. Violet cho phép chọn nhiều kiểu giao diện (skin) giáo viên có thế lựa chọn các giao diện khác nhau cho bài giảng, tuỳ thuộc vào bài học, môn học và ý thích của giáo viên (trên 10 giao diện). Với giao diện trắng thì bài giảng chỉ có 2 nút Next, Back ở dưới bên phải để chuyển đổi giữa các trang màn hình.(chức năng tương đương như Powerpoint), các tư liệu trong giao diện sẽ được hiển thị to hơn, tuy nhiên việc theo dõi và thay đổi các mục sẽ khó khăn hơn. 3 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Các kiểu giao diện khác sẽ hiện rõ các hoạt động ở trên cùng của giao diện và các phần mục trong từng hoạt động phía bên trái của giao diện, tạo điều kiện dễ dàng cho thao tác của giáo viên khi giảng dạy. Violet sử dụng Unicode nên font chữ trong các sản phẩm bài giảng đều đẹp, dễ nhìn và ổn định trên mọi máy tính. Trong quá trình soạn giáo án Violet còn cung cấp sẵn nhiều mẫu bài tập chuẩn thường được sử dụng trong sách giáo khoa và sách bài tập như:  Bài tập trắc nghiệm, gồm có các loại: một đáp án đúng, nhiều đáp án đúng, câu hỏi ghép đôi, chọn đúng/ sai,...  Bài tập ô chữ: học sinh phải trả lời các ô chữ hàng ngang để tìm ra ô chữ hàng dọc.  Bài tập kéo thả chữ/ kéo thả hình ảnh: học sinh phải kéo thả các đối tượng này vào đúng những vị trí được qui định trước trên một hình ảnh hoặc một đoạn văn bản. Bài tập này còn có thể thể hiện dưới dạng bài tập điền khuyết hoặc ẩn/ hiện. Ngoài ra Violet còn hỗ trợ sử dụng rất nhiều các module cho từng môn học, giáo viên có thể tạo được những trang bài giảng chuyên nghiệp một cách dễ dàng:  Vẽ đồ thị hàm số  Vẽ hình học  Ngôn ngữ lập trình mô phỏng Sau khi soạn thảo xong bài giảng trên phần mềm Violet giáo viên có thể xuất bài giảng ra thành một thư mục chứa file EXE chức năng này xuất bài giảng đang soạn thảo ra thành một sản phẩm chạy độc lập, có thể copy vào đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD để chạy trên các máy tính khác mà không cần chưong trình Violet. Với chức năng này ta có thể liên kết với các bài giảng được tạo bằng Powerpoint hoặc các công cụ khác có hỗ trợ liên kết. Ngoài ra phần mềm còn có chức năng đóng gói bài giảng dạng HTML phần mềm sẽ chạy dưới dạng giao diện Web và có thể đưa lên 4 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Website của trường (cá nhân) nhờ vậy giáo viên có thể truy cập sử dụng bài giảng của mình thông qua Internet ở mọi nơi mọi lúc mà không cần mang theo đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD. Việc sử dụng phương tiện hiện đại một cách hợp lý, khoa học sẽ rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết với thực hành và làm cho quá trình nhận thức của học sinh được cụ thể hơn. Các em lĩnh hội tri thức một cách đầy đủ chính xác hơn đồng thời củng cố, mở rộng, khắc sâu và nâng cao kiến thức cơ bản cho các em. III. Kinh nghiệm sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy Ngữ văn III.1. Các bước tiến hành: Khi thiết kế bài giảng Ngữ văn, cũng như Powerpoint tôi có thể tiến hành một số bước như sau: Bước 1. Tạo trang bìa: Tạo trang bìa giới thiệu bài giảng (chứa tiêu đề bài giảng, tên giáo viên giảng dạy...) đây là màn hình không có giao diện ngoài (nội dung phóng to toàn màn hình). Vào đầu tiết học, phần mềm bài giảng chỉ hiện trang bìa, khi tiết dạy bắt đầu chỉ cần click chuột, lúc đó nội dung bài giảng sẽ hiện ra. ví dụ: Chiếc lá cuối cùng (O. Hen-ri) Giáo viên: ........ Trường : ViÖc thiÕt kÕ trang b×a gi¸o viªn cã thÓ sö dông c¸c file h×nh ¶nh, ©m thanh (nh¹c) cã s½n, sö dông tranh vÏ, video, hoÆc tËn dông ngay tranh vÏ cã trong s¸ch gi¸o khoa (®· qua sö lý mµu s¾c, h×nh ¶nh b»ng photosop) lµm nÒn cho trang b×a. C¸ch lµm nµy cã thÓ kh¾c phôc nhîc ®iÓm cña tranh ¶nh ®en tr¾ng trong s¸ch gi¸o khoa. 5 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Bíc 2. Néi dung bµi gi¶ng Tuú theo m«n d¹y ®Ó x©y dùng bµi gi¶ng theo c¸c ho¹t ®éng  Ho¹t ®éng 1. KiÓm tra bµi cò vµ giíi thiÖu bµi míi.  Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu v¨n b¶n (hoÆc h×nh thµnh kiÕn thøc míi)  Ho¹t ®éng 3.Tæng kÕt (hoÆc luyÖn tËp)  Ho¹t ®éng 4. Cñng cè dÆn dß VÝ dô: Ho¹t ®éng 1 KiÓm tra bµi *Sö dông kiÓu bµi tËp ®iÒn khuyÕt ®Ó kiÓm tra lý thuyÕt. VÝ dô: H·y chän tõ, côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau:  V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng nh»m cung cÊp .......... ....vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n ... cña c¸c hiÖn tîng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng tr×nh bµy, phương giíi thiÖu, gi¶i thÝch.  Tri thøc trong v¨n b¶n thuyÕt minh ®ßi hái kh¸ch quan,......................, h÷u Ých cho con ngêi,.  V¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®îc................... ...chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn. Häc sinh khi click chuét vµo c¸c « trèng .......... th× ngay t¹i ®ã sÏ xuÊt hiÖn mét « nhËp liÖu, cho phÐp nhËp ph¬ng ¸n ®óng vµo. Khi kiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña c¸c ph¬ng ¸n, m¸y tÝnh sÏ bá qua sù kh¸c biÖt vÒ ch÷ hoa, ch÷ thêng vµ sè lîng dÊu c¸ch gi÷a c¸c tõ. HoÆc dïng kiÓu bµi tËp tr¾c nghiÖm “ghÐp ®«i” VÝ dô: H·y kÐo mçi ý ë cét ph¶i ®Æt vµo mét dßng t¬ng øng sau mçi ý ë cét tr¸i ®Ó cho kÕt qu¶ ®óng. Câu hỏi Trả lời “Thuế máu” sáng tác năm............................. 1947 “Tức cảnh Pắc Bó”sáng tác năm.................. 1942 “Cảnh khuya” tác năm.......................... 2. Giíi thiÖu bµi míi sáng (tuú theo ph©n m«n) gi¸o viªn cã thÓ1941 sö dông h×nh ¶nh cã liªn “Ngắm trăng” sáng tác năm.......................... 1939 quan ®Õn néi dung bµi häc, ®ã lµ nh÷ng tranh ¶nh, phim ®éng cho häc sinh xem, quan s¸t tõ ®ã giíi thiÖu néi dung bµi häc ®Ó t¹o t©m thÕ cho häc sinh. 6 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS VÝ dô: Khi d¹y bµi Nhí rõng (ThÕ L÷) T«i sö dông c¶nh quay con hæ ®ang n»m trong lång s¾t ë c«ng viªn Thñ LÖ kÕt hîp víi ©m nh¹c phï hîp cho häc sinh quan s¸t, sau ®ã ®Æt c©u hái gîi dÉn vµo bµi. H×nh ¶nh trùc quan sinh ®éng gióp t«i vµo bµi míi tù nhiªn h¬n vµ ®Æc biÖt g©y høng thó cho häc sinh ®i vµo t×m hiÓu t¸c phÈm. VÝ dô. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu v¨n b¶n T×m hiÓu kh¸i qu¸t v¨n b¶n.  Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm, ta cã thÓ ®a ch©n dung nhµ v¨n, mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu vµ vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.(chän ¶nh mµu nh»m t¸c ®éng tíi trùc quan cña häc sinh)  §äc t¸c phÈm gi¸o viªn sö dông c¸c bµi ®äc diÔn c¶m, ®äc nghÖ thuËt tõ c¸c ®Üa CD, VCD ®îc cung cÊp hay ghi ©m chÝnh giäng ®äc chuÈn cña m×nh, cña ®ång nghiÖp trong trêng vµo bµi d¹y. ViÖc sö dông ©m thanh Violet rÊt tiÖn dông v× ta cã thÓ t¹o mét c«ng cô ®Ó t¾t, më, ®iÒu chØnh ©m thanh to hay nhá, nhanh hay chËm... trªn chÝnh trang bµi gi¶ng ®ang sö dông. VÝ dô: D¹y bµi “Khi con tu hó” (Tè H÷u) t«i sö dông bµi ®äc diÔn c¶m trong ®Üa CD (BGD ph¸t hµnh) sau ®ã yªu cÇu häc sinh ®äc. Bµi ®äc diÔn c¶m trªn nÒn ©m nh¹c ®ù¬c thÓ hiÖn cïng lóc mµn h×nh chiÕu toµn bé t¸c phÈm cã t¸c dông trùc tiÕp tíi nhËn thøc vµ t×nh c¶m cña c¸c em h¬n h¼n so víi ®äc “chay” VÝ dô. Ho¹t ®éng 3. (Tæng kÕt, luyÖn tËp) *Tæng kÕt: Gi¸o viªn cã thÓ ®a c¸c d¹ng biÓu b¶ng s¬ ®å tæng hîp lªn mµn h×nh ®Ó häc sinh tiÖn theo dâi tõ ®ã rót ra néi dung ghi nhí. VÝ dô : D¹ng biÓu b¶ng, s¬ ®å HÖ thèng lËp luËn cña v¨n b¶n “Bµn luËn vÒ phÐp häc” (La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp) Mục đích chân chính của việc học Phê phán những mục đích học sai trái Khẳng định chủ trương dạy học Hiệu quả, tác dụng của việc học đúng đắn Với con người 7 với xã hội Khẳng định phương pháp dạy học đúng đắn Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Với đất nước Ghi nhí Với cách lập luận chặt chẽ, bài bàn luận về phép học giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức góp phần làm hưng thịnh đất nước chứ không phải cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng tËp nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt học phải đi đôi với hành. *LuyÖn Cã thÓ dïng c¸c kiÓu bµi tËp ®Ó kiÓm tra viÖc n¾m b¾t néi dung bµi cña häc sinh. KiÓu bµi tËp « ch÷ sÏ t¹o ra kh«ng khÝ vui vÎ cuèi giê häc cho häc sinh vµ cã t¸c dông cñng cè, kh¾c s©u, nhí l©u kiÕn thøc. Khi tạo bài tập này giáo viên phải biết trước về ô chữ hàng dọc và ô chữ ở hàng ngang .Ví dụ: HÃY TÌM TỪ TRONG Ô CHỮ HÀNG DỌC Click vào các câu hỏi dưới đây để trả lời 1. Tác giả của tác phẩm “Lão Hạc”? (6 ô) 2. Đây là bút danh của nhà thơ Nguyễn Thứ Lễ? (5 ô) 3. Tác giả của bài thơ “Muốn làm thằng Cuội”? (5 ô) 4. Tên gọi một môn học? (6 ô) 5. “Nhân vật” trong thơ đã trở thành người bạn tri âm tri kỉ với Bác? (5 ô) N H À V Ă N T Ả N T H Ế Đ À N G Ữ V T T Ế A M C L Ă N G R Ă N H A N H A O Ữ N Khi tiến hành loại bài tập này, ta chỉ cần click vào câu hỏi, trên màn hình hiện ra ô nhập liệu. Sau khi lựa chọn câu trả lời, click vào Enter đáp án đúng sẽ hiện trên ô chữ, nếu đáp án sai thì màn hình thông báo bạn sai rồi phải làm lại. Bứơc3 Đóng gói bài giảng Thiết kế bài giảng xong giáo viên thực hiện thao tác đóng gói bài giảng. Xuất bài giảng ra thành một thư mục chứa file EXE coppy vào đĩa mềm, USB, hoặc đĩa CD để thuận lợi cho việc sử dụng trên mọi máy vi tính. Lưu ý Khi thiết kế bài giảng nên sử dụng kiểu chữ, fonts chữ, màu nền hoặc vẽ thêm các hình ảnh minh hoạ cho phù hợp với bài dạy nhằm mục đích nhấn vào những nội dung quan trọng của vấn đề, qua đó khắc sâu kiến thức cơ bản. 8 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Lựa chọn kiểu hiệu ứng chuyển động cho chữ viết và hình ảnh thêm sinh động hấp dẫn. Với cách chuẩn bị như vậy, tôi thấy giờ dạy luôn đạt hiệu qủa cao, còn giáo viên chủ động lựa chọn nội dung thích hợp để đổi mới phương pháp dạy học. III.2 Bài dạy minh hoạ. Tiếng Việt là một phân môn có nhiều bài tập, với sự hỗ trợ của phần mềm Violet, bên cạnh việc sử dụng các bài tập trong sách giáo khoa hoặc tự thiết kế các bài tập theo ý mình, tôi còn sử dụng các kiểu dạng bài tập có sẵn trong Violet để đem lại hiệu quả cho tiết học. Tuần 22 Tiếng Việt Tiết 86 CÂU CẢM THÁN Sau khi thiết kế giáo án, bài giảng sẽ được thể hiện bằng các hoạt động cụ thể trên giao diện như sau:  Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và gíơi thiệu bài mới  Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới  Hoạt động 3: Luyện tập  Hoạt động 4: Củng cố dặn dò.... Trong quá trình giảng dạy giáo viên chỉ cần click vào các hoạt động, chi tiết của từng hoạt động sẽ hiện lên bên trái của giao diện, giáo viên chọn phần mục nào, nội dung tương ứng sẽ hiện trên màn hình lớn. (Bài giảng này được tôi lưu trong USB và dùng máy vi tính, máy chiếu projector để thực hiện) Hoạt động1 Giáo viên click trỏ chuột vào hoạt động 1, trên màn hình lần lượt xuất hiện nội dung của hoạt động. 1. Kiểm tra bài cũ 9 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS a. Lý thuyết Hãy chọn từ, cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong những câu sau: cầu khiến ngữ điệu, chấm than sai khiến ngữ liệu chấm cảm nhấnmạnh Câu cầu khiến là câu có những từ ................như: hãy, đừng, chớ..., đi, thôi, nào... hay ............. cầu khiến; dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo,... Khi viết câu cầu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu .............. , nhưng khi ý cầu khiến không được....................thì có thể kết thúc bằng dấu chấm. Làm lại Kết quả Học sinh trả lời, giáo viên kiểm tra kết quả ngay bằng cách nhấn vào “kết quả”. Nếu đúng sẽ hiện câu trả lời “Hoan hô, bạn đã trả lời đúng” kèm theo tiếng vỗ tay. Nếu sai xuất hiện gạch chéo (X) trên từ đã chọn sai. Click chuột vào “làm lại” để học sinh thay đổi phương án. b. Bài tập Trong các câu sau câu nào là câu cầu khiến? (lựa chọn đáp án đúng, sai bằng click chuột vào đúng hoặc sai của mỗi câu tương ứng) Con đi đi! Xin đừng phá phách nữa! Em có học bài không đấy! đúng đúng đúng sai sai sai Làm lại Kiểu bài tập này có kết quả ngay cho từng phương án. Nếu phương án chọn là đúng bài tập tự đánh dấu “V” đỏ kèm theo tiếng vỗ tay và bên dưới có hàng chữ “Hoan hô, bạn đã trả lời đúng. Nếu phương án chọn sai đáp án tự hiện dấu “X” xanh, bên dưới có hàng chữ “ Rất tiếc, bạn đã sai rồi” (lúc đó cần làm lại) Mỗi lần có câu trả lời đúng học sinh cả lớp vỗ tay tạo nên không khí sôi nổi trong giờ học. 2. Giới thiệu bài mới. (Giáo viên kết thúc kiểm tra và giới thiệu bài mới) Lúc này trên màn hình hiện lên trang bìa của bài giảng. 10 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Tiếng Việt Tiết 86 Câu cảm thán Giáo viên: Trường : Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới Click trỏ chuột vào hoạt động 2. Các đề mục sẽ lần lượt hiện trên màn hình, giáo viên đưa ra yêu cầu, học sinh nêu ý kiến; giáo viên nhấn chuột chạy hiệu ứng, những từ ngữ câu trong đoạn văn (thơ) sẽ nhấp nháy và lần lượt đổi màu theo phát hiện của học sinh. Nhờ đó, kiến thức cơ bản được khắc sâu một cách thật dễ dàng. Bài học trở nên dễ hiểu, dễ nhớ, thu hút học sinh, tạo tâm lý cho các em tiếp thu lĩnh hội kiến thức dễ dàng hơn. 1. Tìm hiểu ngữ liệu <> Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: a. Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết... Một người như thế ấy!... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm, láng giềng... Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn... (Lão Hạc – Nam Cao) 11 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ? - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ? (Nhớ rừng – Thế Lữ) Câu hỏi 1- Trong những đoạn trích trên, câu nào là câu cảm thán? 2 - Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu cảm thán? 3 - Câu cảm thán dùng để làm gì ? Khi viết đơn, biên bản, hợp đồng hay trình bày kết qủa giải một bài toán...có thể dùng câu cảm thán không? Vì sao? * Học sinh lần lượt trả lời câu hỏi dưới sự gợi dẫn của giáo viên. Cuối cùng giáo viên đưa ra nhận xét về đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán. 12 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS <> Nhận xét:  Các câu cảm thán: - Hỡi ơi lão Hạc ! - Than ôi !  Đặc điểm hình thức - Từ ngữ cảm thán: hỡi ơi, than ôi - Dấu câu: dấu chấm than (!)  Chức năng: Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết). 2. Ghi nhớ: - Câu cảm thán là câu có những từ ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi ! thay, biêt bao, xiết bao, biết chừng nào, ... - Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết); xuất hiên chủ yếu trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương. - Khi viết, câu cảm thán thường kết thúc bằng dấu chấm than.(!) Bài tập nhanh:  Học sinh đánh dấu X vào ô trống đầu dòng những phương án lựa chọn và giải thích vì sao. Khi có kết quả lựa chọn đúng hay sai đều có hiệu ứng trên bài tập. Trong các câu sau câu nào là câu cảm thán? Vì sao?  Chao ôi! Mùa xuân xinh đẹp đã về!  Biết bao buổi chiều tôi đứng chờ bạn!  Đẹp thay non nước Nha Trang!  Cái áo mới đẹp làm sao!  Ôi, cây hoa héo mất rồi! Làm lại Học sinh đánh dấu X vào ô trống đầu dòng những phương án lựa chọn và giải thích vì sao(lựa chọn đúng hay sai đều có hiệu ứng trên bài tập) 13 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Chú ý : - Trong câu cảm thán, cảm xúc được biểu thị bằng phương tiện đặc thù: từ ngữ cảm thán. - Những từ ngữ cảm thán: +ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi,...có thể tự tạo thành một câu đặc biệt mà cũng có thể là một bộ phận biệt lập trong câu và thường đứng ở đầu câu. + thay, sao, làm sao, biết bao, xiết bao, dường nào, biết chừng nào,...đứng sau những từ ngữ mà nó bổ nghĩa (là phụ ngữ) Hoạt động 3. Luyện tập Trong hoạt động này giáo viên có thể chiếu lần lượt nội dung bài tập trong sách giáo khoa lên màn hình, học sinh làm theo yêu cầu của bài tập. Cuối cùng giáo viên đưa ra đáp án đúng để học sinh kiểm tra đối chiếu với bài mình đã làm. Bài tập 1.(SGK- Tr 44) Hãy cho biết các câu trong đọan trích sau có phải đều là câu cảm thán không. Vì sao? a. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! nguy thay! khúc đê này hỏng mất. (Phạm Duy Tốn - Sống chết mặc bay) b. Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! c. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi. (Tô Hoài – Dế mèn phiêu lưu ký) Đáp án: Câu cảm thán. a. Than ôi! , Lo thay!, Nguy thay! b. Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! 14 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS c. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả mợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. - Các câu này là câu cảm thán vì có chứa từ cảm thán (than ôi, thay, hỡi ơi, chao ôi) và có dấu chấm than(!) (trong a và b) - Các câu còn lại có thể có dấu chấm than nhưng không có từ cảm thán nên không được gọi là câu cảm thán. Bài tập 2. (SGK) Đặt hai câu cảm thán để bộ lộ cảm xúc (Sử dụng bảng nhóm) a. Trước tình cảm của một người thân dành cho mình b. Khi nhìn thấy mặt trời mọc Học sinh làm theo yêu cầu của bài giảng giáo viên sửa chữa kết luận. Bài tập 3. Bài tập viết đoạn (Sử dụng bảng nhóm) Hãy viết 1 đoạn văn (khoảng 5 câu) trong đó có sử dụng câu cảm thán. Bài tập 4. Bài tập ô chữ: Hãy tìm từ trong ô chữ hàng dọc Giáo viên chỉ cần click vào câu hỏi, trên màn hình hiện ra ô nhập liệu. Sau khi lựa chọn câu trả lời, click vào Enter đáp án đúng sẽ hiện trên ô chữ, nếu đáp án sai thì màn hình thông báo “bạn sai rồi” học sinh phải làm lại. D Ấ U V Ă N B C H Ấ Click vào các câu hỏi dưới đây để trả lời 1. Một dấu hiệu hình thức của câu nghi vấn?(10 ô) ? 2. Tên gọi loại văn kiện ghi bằng giấy tờ? (6 ô) 3. Kết thúc câu cảm thán ta thường dùng loại dấu này? (8 ô) 4. Đây là tên gọi một mùa trong năm(4 ô) 5. Khi đạt được kết quả tốt trong học tập và công tác C Ả M X Ú ta sẽ nhận được những lời này? (8ô) 6. Đây là một thể loại văn học dân gian thường dùng thể thơ lục bát?(5ô) 15 C C C Ả M X H Ú C H N T U C A Ấ M H Ỏ I H  M D A N Ừ A N N G O Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS Hoạt động 4. Củng cố kiến thức 1. Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn, câu cầu khiến và câu cảm thán. STT Kiểu câu Hình thức Chức năng 1 Câu nghi - Có những từ nghi vấn: (Ai gì, nào, - Dùng để hỏi vấn sao, tại sao...à, ư, hả, chứ, có... không, đã... chưa) hoặc có từ hay (nối các vế có quan hệ lựa chọn) - Khi viết câu nghi vấn kết thúc bằng 2 dấu chấm hỏi Câu cầu - Là câu có những từ cầu khiến như: - Dùng để ra lệnh, khiến hãy, đừng, chớ... đi thôi nào... hay yêu cầu, đề nghị, ngữ điệu cầu khiến; khuyên bảo... - Khi viết câu cầu khiến kết thúc bằng dấu chấm than (!). Khi ý cầu khến không được nhấn mạnh thì có thể kết 3 thúc bằng đấu chấm. Câu cảm - Câu cảm thán là câu có những từ - Dùng để bộc lộ trực thán ngữ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, tiếp chao ơi (ôi), trời ơi ! thay, biêt bao, người nói (người viết). cảm xiết bao, biết chừng nào, ... - Khi viết, câu cảm thán thường kết thúc bằng dấu chấm than. 2. Bài tập về nhà. (Bài tập 2 SGK – Tr 45), bài tập 2,3 sách bài tập. 16 xúc của Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS IV. Kết quả. Nhờ sự hỗ trợ của phần mềm và máy tính, từ khâu thiết kế bài giảng đến thực hành giảng dạy tôi đã thu được một số kết qủa như sau: * Với giáo viên - Chủ động tìm tòi sáng tạo nhiều hình thức khác nhau để thiết kế bài giảng cho phù hợp với nhận thức của học sinh. - Tích cực sưu tầm, chọn lựa các tài liệu hỗ trợ cho bài dạy ngày một phong phú. - Mạnh dạn sử dụng tin học trong mọi lĩnh vực công tác chuyên môn. - Yêu nghề và tâm huyết với nghề. *Với học sinh - Thích thú khi được học bộ môn - Không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. Các em mạnh dạn bày tỏ ý kiến riêng của mình, kể cả những em nhút nhát ít khi giơ tay phát biểu. - Dưới sự định hướng của cô giáo, các em chủ động phát hiện kiến thức, nắm bắt kiến thức. Giờ dạy thật thoải mái, nhẹ nhàng. Học sinh tiếp thu được bài và vận dụng tốt vào thực hành. <> Kết qủa đối chứng trước và sau khi sử dụng phần mềm Violet. (cụ thể ở lớp 8B) Kết quả Trước Sau Thái độ Sự tập trung chú ý vào bài học Sự tập trung chú ý vào bài học chưa cao. được nâng cao rõ rệt. Hành vi Một số học sinh yếu chưa chủ động tham gia xây dựng bài, chỉ dựa vào một số học sinh khá, giỏi. Cả lớp hăng hái nhiệt tình tham gia góp ý xây dựng bài. Học sinh yếu đã mạnh dạn tham gia ý kiến của mình cùng các bạn khác. Nhận thức -Tỉ lệ tiếp thu kiến thức ngay trên lớp đạt 75% -Thực hành vận dụng kiến thức vào bài tập đạt 70% -Tỉ lệ tiếp thu kiến thức ngay trên lớp đạt 95%-100% -Thực hành vận dụng kiến thức vào bài tập đạt 90%-95% 17 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ứng dụng tin học vào hoạt động nghiệp vụ của giáo viên là một trong những biện pháp nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, làm các em có thể chủ động tiếp thu kiến thức, sôi nổi học tập và đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ngày nay. Muốn đạt được điều đó, giáo viên cần phải có lòng nhiệt tình, say mê với nghề nghiệp, bởi thiết kế một giáo án điện tử đòi hỏi phải có sự đầu tư về thời gian, công sức tìm hiểu, sưu tầm tư liệu để thiết kế lên một bài giảng có chất lượng Song, tôi thiết nghĩ với lòng tâm huyết, yêu trẻ, yêu nghề của giáo viên cộng với sự hỗ trợ của các cấp, các ngành thì việc thiết kế giáo án và giảng dạy bằng các phương tiện hiện đại sẽ trở thành một việc làm quen thuộc trong giảng dạy bộ môn Ngữ văn nói riêng và các môn học trong nhà trường nói chung. Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi khi sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy môn Ngữ văn. Tôi rất mong được sự nhận xét, đóng góp, của các vị lãnh đạo và đồng nghiệp để tôi có được những bài dạy hoàn thiện hơn . Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội , ngày 2 tháng 5 năm 2008 Người viết 18 Ứng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn ơt THCS MỤC LỤC Trang A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Cơ sở khoa học....................................................................................................1 II. Tính cần thiết của sáng kiến kinh nghiệm..........................................................1 III. Mục đích...........................................................................................................1 IV. Đối tượng, phạm vi, kế hoạch nghiên cứu........................................................2 B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận........................................................................................................3 II. Thực trạng vấn đề...............................................................................................3 III. Kinh nghiệm sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế & giảng dạy ngữ văn. .5 III.1. Các bước tiến hành...................................................................................5 III.2. Bài dạy minh hoạ......................................................................................9 ........................................................................................................................................ IV. Kết quả............................................................................................................17 C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................................18 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan