Tài liệu Skkn ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học âm nhạc ở trường thcs

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS A. ®Æt vÊn ®Ò ¢m nh¹c lµ mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan b»ng nh÷ng h×nh tîng cã søc biÓu c¶m cña ©m thanh. ë nhµ trêng THCS môc tiªu cña m«n häc ©m nh¹c lµ th«ng qua viÖc gi¶ng d¹y mét sè vÊn ®Ò s¬ gi¶n vÒ nghÖ thuËt ©m nh¹c, nh»m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m thô ©m nh¹c cña häc sinh, t¹o nªn mét “Tr×nh ®é v¨n ho¸ ©m nh¹c” nhÊt ®Þnh, tõ ®ã gãp phÇn ®µo t¹o häc sinh ph¸t triÓn toµn diÖn: §øc - TrÝ - ThÓ - MÜ. Tõ môc tiªu cña m«n häc, chóng ta hiÓu r»ng: M«n ©m nh¹c ë trêng THCS kh«ng ®µo t¹o nh÷ng ngêi lµm nghÒ ©m nh¹c, nh÷ng diÔn viªn, nh÷ng nh¹c sÜ hay ca sÜ mµ môc ®Ých chÝnh lµ th«ng qua m«n häc nµy ®Ó t¸c ®éng vµo ®êi sèng tinh thÇn cña c¸c em nh»m thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc thÈm mÜ cho häc sinh. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã nhÊt thiÕt c¸c em ph¶i ®îc tiÕp cËn víi ©m nh¹c ®Ých thùc, b¶n th©n c¸c em ph¶i lµ ngêi ®îc trùc tiÕp tham gia ca h¸t, ®îc nghe nh¹c chø kh«ng ph¶i lµ ®îc nghe nh÷ng bµi häc lÝ thuyÕt kh« cøng xoay quanh nh÷ng kÝ hiÖu ©m nh¹c ®¬n thuÇn. Tuy m«n ©m nh¹c trong trêng THCS víi t c¸ch lµ mét m«n häc riªng lÏ song môc ®Ých cña nã nh»m trang bÞ cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc kÜ n¨ng gióp kh¬i dËy sù say mª s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng ©m nh¹c, lµm cho ®êi sèng tinh thÇn cña c¸c em thªm phong phó, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña nhµ trêng. ¢m nh¹c lµ mét bé m«n n¨ng khiÕu gióp häc sinh c¶m thÊy tho¶i m¸i, vui vÎ h¬n sau nh÷ng giê häc c¨ng th¼ng tõ ®ã phÇn nµo thóc ®Èy phong trµo v¨n hãa v¨n nghÖ trong líp, trong trêng thªm vui t¬i lµnh m¹nh, song gi¶ng d¹y ©m nh¹c cho tÊt c¶ c¸c ®èi tîng còng cÇn cã ph¬ng ph¸p, nghÖ thuËt ®Ó truyÒn t¶i ®îc néi dung v× ®a sè häc sinh cã n¨ng khiÕu lµ rÊt Ýt. §æi míi ph¬ng ph¸p gi¸o dôc nh»m tÝch cùc hãa qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh th× ngoµi sù nghiªn cøu vÒ ph¬ng ph¸p truyÒn gi¶ng, ph¬ng ph¸p tæ chøc líp häc mçi gi¸o viªn cÇn ph¶i nghiªn cøu sö dông c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ c¸c phÇn mÒm hæ trî d¹y häc ®Ó øng dông. Trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y, CNTT trong d¹y häc ®îc ®Èy m¹nh vµ ®· ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tÝch cùc. Mét trong nh÷ng yÕu tè dÔ nhËn thÊy nhÊt lµ mét giê häc cã øng dông CNTT th× viÖc truyÒn ®¹t kiÕn thøc - luyÖn tËp kü n¨ng cña gi¸o viªn ®îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu, häc sinh dÔ tiÕp thu bµi, giê häc sinh ®éng, l«i cuèn c¸c em vµ chÊt lîng giê häc ®îc n©ng cao. TÊt c¶ c¸c m«n häc ®Òu cã nh÷ng nÐt ®Æc thï kh¸c nhau, v× vËy viÖc vËn dông c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ phÇn mÒm tin häc còng kh¸c nhau, nhng nh×n chung øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc vµ tõng bíc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i ho¸, kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu bé m«n mµ cßn dÇn dÇn t¹o cho häc sinh lµm quen víi ph¬ng ph¸p häc tËp hiÖn ®¹i, gi¸o viªn còng tõng bíc n©ng cao kü n¨ng, nghiÖp vô cña m×nh ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu c«ng t¸c trong thêi ®¹i míi. Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 1 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Víi bé m«n ©m nh¹c, ®Æc thï cña m«n häc lµ dÔ l«i cuèn häc sinh víi ®iÒu kiÖn gi¸o viªn gi¶ng d¹y ph¶i biÕt s¸ng t¹o trong ph¬ng ph¸p truyÒn gi¶ng, luyÖn tËp kü n¨ng cho häc sinh. C¸c ph©n m«n trong bé m«n ©m nh¹c ®a sè ®Òu ®ßi hái ngêi häc ph¶i cã n¨ng khiÕu vµ thùc sù yªu thÝch. ChÝnh v× thÕ, viÖc t×m tßi, s¸ng t¹o c¸c ph ¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc trong bé m«n ©m nh¹c lu«n lµ nhu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi mçi gi¸o viªn. XuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña bé m«n, ®Æc biÖt lµ tõ môc tiªu n¨m häc 2008-2009 “N¨m häc ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin” b¶n th©n t«i ®· nhËn thÊy ®îc tÇm quan träng cña c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¶ng d¹y nªn ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc ©m nh¹c ë trêng THCS" B. GI¶I quyÕt vÊn ®Ò: I. C¬ së lý luËn vµ c¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi. 1. C¬ së lý luËn. Cïng víi c«ng nghÖ sinh häc, CNTT ®· vµ ®ang lµ nh÷ng khoa häc mòi nhän cña thÕ kû XXI. Nã lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi, cïng víi mét sè ngµnh c«ng nghÖ kh¸c, CNTT ®· gãp phÇn lµm biÕn ®æi s©u s¾c ®êi sèng kinh tÕ, v¨n hãa x· héi cña thÕ giíi hiÖn ®¹i. Víi nh÷ng tiÕn bé nhanh chãng vµ k× diÖu cña kü thuËt m¸y tÝnh vµ kü thuËt viÔn th«ng trong vµi thËp niªn gÇn ®©y, CNTT thùc sù ®· x©m nhËp s©u réng vµo kh¾p mäi n¬i ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín t¹o nªn nh÷ng chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ, gi¸o dôc … Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ nhµ níc, cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña khoa häc kü thuËt, viÖc øng dông CNTT trong ngµnh gi¸o dôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®îc ®Èy m¹nh vµ cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc. Trong n¨m häc 2008-2009 Bé trëng Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ra chØ thÞ sè 55/2008/CT-BGD §T ngµy 30/9/2008 vÒ t¨ng cêng gi¶ng d¹y, ®µo t¹o vµ øng dông CNTT trong ngµnh gi¸o dôc giai ®o¹n 20082012. §Æc biÖt n¨m häc 2008-2009 ®îc chän lµ “ N¨m häc ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, ®æi míi qu¶n lÝ tµi chÝnh vµ triÓn khai phong trµo thi ®ua x©y dùng trêng häc th©n thiÖn, häc sinh tÝch cùc”. Hëng øng chØ thÞ cña Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o phßng GD-§T huyÖn LÖ Thñy ®· cã kÕ ho¹ch “ §Èy m¹nh vËn dông c«ng nghÖ th«ng tin giai ®o¹n 2008-2010”. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng nghÖ th«ng tin trong n¨m häc nµy b¶n th©n ®· cè g¾ng ®Ó häc hái vµ øng dông vµo gi¶ng d¹y bíc ®Çu t¹o bíc ®ét ph¸ vÒ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¸o dôc vµ t¹o tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 2 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS triÓn h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tiÕp theo gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc nh»m n©ng cao chÊt lîng bé m«n m×nh gi¶ng d¹y. 2. C¬ s¬ thùc tiÔn. a. VÒ phÝa nhµ trêng. ¢m nh¹c lµ mét m«n häc ®éc lËp trong ch¬ng tr×nh THCS. V× vËy viÖc d¹y vµ häc ph¶i nghiªm tóc, cã kiÓm tra, thi ®¸nh gi¸ cuèi n¨m vµ kÕt qu¶ lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó xÐt lªn líp hay tèt nghiÖp bËc häc. Song thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy r»ng bé m«n nµy cha ®îc sù quan t©m cña häc sinh vµ phô huynh. C¬ së vËt chÊt cho viÖc d¹y vµ häc ©m nh¹c ë THCS cßn thiÕu thèn vµ nghÌo nµn, nhµ trêng cha cã phßng d¹y ©m nh¹c riªng. Nh¹c cô, b¨ng, ®Üa nh¹c kÐm chÊt lîng, tranh ¶nh ®Ó phôc vô cho viÖc d¹y häc bé m«n ©m nh¹c cßn thiÕu nhiÒu tuy ®· ®îc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt nhng cha ®ñ ®¸p øng cho d¹y - häc ©m nh¹c, s¸ch ®äc thªm vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c rÊt hiÕm. Gi¸o viªn ph¶i tù t×m tµi liÖu, su tÇm §DDH. Trong khi ®ã yªu cÇu cña bé m«n l¹i cÇn ph¶i cã nh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i (video, ®µi ®Üa, m¸y chiÕu… ) ®Ó phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc. b. VÒ phÝa häc sinh. §èi víi häc sinh trêng THCS V¨n Thñy ®a phÇn c¸c em lµ con em n«ng th«n vµ lao ®éng tù do nªn c¸c em Ýt ®îc quan t©m ®Õn viÖc häc tËp. V× vËy víi m«n häc ©m nh¹c còng kh«ng ngo¹i lÖ, häc sinh kh«ng lo häc, v× thÕ hiÓu biÕt vÒ ©m nh¹c ®ang cßn h¹n chÕ, cha s©u réng, kh«ng kÝch thÝch c¸c em häc tËp. §a phÇn c¸c em bÞ chi phèi, ¶nh hëng vÒ c¸c m«n chÝnh, m«n phô. C¸c em ph¶i tËp trung cho c¸c m«n chÝnh, lo cho thi, lo ®¸nh gi¸, nªn phÇn nµo sao nh·ng viÖc häc m«n ©m nh¹c. c. KÕt qu¶ cña thùc tr¹ng trªn. Tõ thùc tr¹ng trªn b¶n th©n ®· tù tËn dông nh÷ng thiÕt bÞ d¹y häc s½n cã, ®ång thêi ph¶i tù s¸ng t¹o su tÇm thªm nh: Nh¹c cô gâ ®¬n gi¶n, tranh ¶nh vÒ nh¹c sÜ vµ b¨ng ®Üa nh¹c... §Æc biÖt n¨m häc nµy víi môc tiªu lµ øng dông CNTT vµo trêng häc nªn ban gi¸m hiÖu nhµ trêng ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó s¾m m¸y chiÕu qua ®Çu gióp b¶n th©n cã ®iÒu kiÖn ®Ó t×m hiÓu, nghiªn cøu c¸c phÇn mÒm liªn quan ®Õn bé m«n ®Ó ®a vµo thùc nghiÖm trong gi¶ng d¹y vµ bíc ®Çu ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn: Còng nh c¸c m«n häc kh¸c, m«n häc ¢m nh¹c nh»m trang bÞ cho líp trÎ mét tr×nh ®é v¨n hãa ©m nh¹c trong mét tæng thÓ cña ch¬ng tr×nh gi¸o dôc toµn diÖn. Néi dung m«n ©m nh¹c sÏ ph¶i bao gåm mét sè kü n¨ng tèi thiÓu vÒ ca h¸t, nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lÝ thuyÕt ©m nh¹c s¬ gi¶n, híng dÉn nghe nh¹c, t×m hiÓu ©m nh¹c gióp c¸c em n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô vµ yªu thÝch m«n häc nµy. Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 3 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Quan niÖm vµ c¶m xóc cña mçi ngêi tríc nghÖ thuËt lu«n kh¸c nhau, tõ quan niÖm ®ã n¶y sinh ra nhiÒu ý tëng vµ trêng ph¸i kh¸c nhau trong nghÖ thuËt do ®ã trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ©m nh¹c gi¸o viªn cÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh ph¸t huy ®îc nh÷ng c¶m xóc nghÖ thuËt trong häc tËp. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã gi¸o viªn cÇn øng dông CNTT trong gi¶ng d¹y bé m«n cña m×nh v× ®ã lµ mét sù ®æi míi trong ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ©m nh¹c ë cÊp THCS. HiÖn nay, ngoµi c¸c thiÕt bÞ nghe - nh×n rÊt phong phó vµ hiÖn ®¹i; c¸c phÇn mÒm so¹n nh¹c, hoµ ©m còng ®îc ph¸t triÓn kh«ng ngõng. ViÖc nghiªn cøu vµ øng dông mét chøc n¨ng nhá trong c¸c phÇn mÒm Êy ®a vµo trong d¹y h¸t hoÆc tËp ®äc nh¹c rÊt thuËn tiÖn bëi tÝnh n¨ng chung cña c¸c phÇn mÒm nµy lµ rÊt dÔ sö dông, kh«ng ®ßi hái ngêi dïng ph¶i cã kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ m¸y tÝnh, ngêi sö dông chØ cÇn tiÕp cËn vµ khai th¸c mét vµi lÇn lµ cã thÓ sö dông thµnh th¹o. Bªn c¹nh ®ã, ngoµi sù hç trî cña c¸c thiÕt bÞ nghe - nh×n, gi¸o viªn cã thÓ kÕt hîp c¸c phÇn mÒm nµy trong gi¸o ¸n ®iÖn tö, ®¶m b¶o viÖc truyÒn gi¶ng kiÕn thøc vµ luyÖn tËp kü n¨ng cho häc sinh sÏ ®îc thùc hiÖn mét c¸ch linh ®éng, giê häc h¸t còng nh giê häc tËp ®äc nh¹c sÏ ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nhÑ nhµng nhng kh«ng kÐm phÇn sinh ®éng, häc sinh sÏ c¶m thÊy thÝch thó khi thùc hµnh bé m«n vµ kÕt qu¶ giê häc sÏ ®îc n©ng cao râ rÖt. Trªn thÞ trêng hiÖn nay cã rÊt nhiÒu phÇn mÒm dïng ®Ó so¹n nh¹c, hoµ ©m phèi khÝ. C¸c phÇn mÒm ®Òu cã lÜnh vùc øng dông nhÊt ®Þnh vµ cã tÝnh chuyªn biÖt kh¸ râ nÐt nhng nh×n chung khi sö dông ®Òu cã ®Æc ®iÓm t¬ng ®èi gièng nhau tõ thao t¸c so¹n, ch÷a giai ®iÖu, hoµ ©m, ghi ©m nªn viÖc sö dông còng kh¸ dÔ dµng. C¸c phÇn mÒm nµy ®a sè kh«ng ®ßi hái m¸y tÝnh ph¶i cã cÊu h×nh cao nªn viÖc phæ biÕn còng thuËn lîi. §a sè phÇn mÒm so¹n nh¹c hiÖn nay ®Òu ch¹y ®îc trªn m«i trêng Windows nªn viÖc cµi ®Æt, sö dông rÊt thuËn tiÖn. ThiÕt bÞ d¹y häc m«n ©m nh¹c còng ®¬n gi¶n vµ dÔ t×m kiÕm ngoµi thÞ trêng. Mét trong nh÷ng thiÕt bÞ cÇn thiÕt nhÊt cho bé m«n lµ ®µn phÝm, hiÖn nay ®· ®îc trang bÞ vµ sö dông hiÖu qu¶. KÕ ®Õn lµ thiÕt bÞ nghe - nh×n vµ thiÕt bÞ giao tiÕp gi÷a ®µn Organ víi m¸y tÝnh (MIDI Cable). NÕu so¹n gi¶ng b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö th× c¸c thiÕt bÞ trªn ®· ®îc tÝch hîp trong hÖ thèng m¸y tÝnh nªn viÖc gi¶ng d¹y mét tiÕt häc ©m nh¹c sÏ ®îc thùc hiÖn mét c¸ch ®¬n gi¶n, kh«ng cÇu k× trong viÖc chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc, phßng èc. 1. Híng dÉn sö dông phÇn mÒm ENCORE trong ¢m nh¹c: - Tríc hÕt ph¶i cµi ®Æt phÇn mÒm ENCORE vµo m¸y vi tÝnh. - Khëi ®éng vµo ch¬ng tr×nh ENCORE sÏ hiÓn thÞ mµn h×nh nh sau: Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 4 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Ri n ª g thanh c«ng cô ( NOTES ) chóng ta cã thÓ di chuyÓn sao cho thuËn tiÖn cho viÖc chÐp nh¹c. Do ®Æc trng cña c¸c bµi h¸t vµ bµi T§N hay nh÷ng ca khóc ®îc giíi thiÖu trong ¢m nh¹c thêng thøc ®Òu sö dông khu«ng nh¹c ®¬n nªn chóng ta dïng Ctrl+N sÏ xuÊt hiÖn mµn h×nh: Chọn số 1 1111 Chọn Single Staves Sau ®ã bÊm OK mµn h×nh sÏ xuÊt hiÖn d¹ng: Khi ®· xuÊt hiÖn h×nh trªn th× chóng ta vµo c¸c chøc n¨ng ®Ó ®iÒn nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµo b¶n nh¹c sau ®ã th× Click vµo thanh c«ng cô nh÷ng nèt nh¹c cã trong bµi T§N hay bµi h¸t sau ®ã kÐo chuét ®Õn khu«ng nh¹c vµ Click vµo. Sau khi viÕt hoµn chØnh c¸c nèt nh¹c chóng ta tiÕn hµnh viÕt lêi : Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 5 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Click vào thanh c«ng cụ cho đến xuất hiện thanh Graphics (cã thể vào [Windows  Palette  Graphics] ta cũng được thanh Graphics. - Click vào biểu tượng chữ L, b¸o hiệu Encore đang ở chế độ ghi chÐp. Trªn thanh Menu chữ Notes đổi thành chữ Text (Encore) đổi từ chế độ ghi notes sang chế độ ghi chữ. Click vào Text, chọn Font sẽ xuất hiện như sau: - Chọn Font chữ, kiểu chữ, cỡ chữ, lóc này Click vào nơi muốn ghi lời chương tr×nh hiện ra một « chữ nhật dạng : - Bấm chuột ở chấm đen và rª về phÝa phải ®Ó t¹o vïng ghi lêi.  Lưu ý : Khi chÐp xong, « chữ nhật sẽ biến mất. Nếu chóng ta muốn vào lại để sửa lời th× chuyển vào chế độ ghi lời và Click chuột dưới hàng lời nhạc, « chữ nhật sẽ xuất hiện. Với bản nhạc cã nhiều lời, chóng ta nªn để mỗi lời trong một « chữ nhật để tiện cho việc chỉnh sửa. - Chóng ta cã thể dời vị trÝ cả dßng lời một c¸ch dễ dàng bằng c¸ch Click vào mũi tªn và bấm chuột vào lời nhạc rà đến vị trÝ thÝch hợp. VÝ dô: TiÕt 13- ¢m nh¹c 8víi bµi T§N sè 4: Chim hãt ®Çu xu©n Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 6 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS 2. øng dông phÇn mÒm ENCORE trong c¸c ph©n m«n cô thÓ: a. §èi víi bµi TËp ®äc nh¹c: - Gi¸o viªn sÏ t¹o ®îc mét bµi T§N gièng hÖt nh bµi T§N ®îc in trong SGK ®iÒu nµy gióp häc sinh dÔ quan s¸t bëi v× c¸c bµi T§N ®Òu ®îc trÝch tõ c¸c ca khóc vµ thêng rÊt ng¾n. - Bµi T§N ®îc thÓ hiÖn trªn toµn mµn h×nh gióp gi¸o viªn cã thÓ híng dÉn c¸ch thùc hiÖn c¸c kÝ hiÖu, cao ®é, trêng ®é dÔ dµng vµ häc sinh dÔ n¾m b¾t. PhÇn mÒm ENCORE khi thùc hiÖn bµi tËp ®äc nh¹c sÏ cã tiÕng ph¸ch gâ vµ ®îc hiÓn thÞ trªn mµn h×nh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ râ rµng. Chøc n¨ng biÓu diÔn theo c¸c kÝ hiÖu ©m nh¹c ®îc so¹n s½n ®îc thùc hiÖn tù ®éng, häc sinh dÔ dµng theo dâi bµi vµ n¾m b¾t cao ®é, trêng ®é, c¸c ©m h×nh tiÕt tÊu. Víi phÇn mÒm nµy, nÕu gi¸o viªn t¹o ®îc b¶n tËp ®äc nh¹c gièng víi c¸ch tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa th× hiÖu qu¶ bµi d¹y sÏ rÊt tèt. T§N lµ mét ph©n m«n khã víi ®a sè häc sinh, c¸c em chuÈn bÞ bµi ë nhµ vµ khi quan s¸t trªn mµn h×nh víi c¸ch tr×nh bµy gièng y hÖt c¸c em ®· so¹n th× viÖc thùc hµnh bµi T§N sÏ ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch dÔ dµng. PhÇn mÒm nµy cã kh¶ n¨ng hiÓn thÞ toµn mµn h×nh, do ®ã gi¸o viªn cã thÓ tËn dông tèi ®a diÖn tÝch cña mµn h×nh chiÕu ®Ó hiÓn thÞ bµi T§N râ rµng, sö dông c«ng cô Custom View trªn thanh c«ng cô vµ nhËp vµo tØ lÖ % t¬ng øng. §Ó t¹o chó ý ë mét sè kÝ hiÖu, h×nh nèt ®Æc biÖt, hay ®¬n gi¶n lµ muèn ®æi mµu s¾c cho toµn bé bµi T§N ®Ó Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 7 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS l«i cuèn h¬n cã thÓ sö dông chøc n¨ng ®æi mµu s¾c cho c¸c ®èi tîng trong b¶n nh¹c ë môc Score Color (tr×nh ®¬n View). - Trong qu¸ tr×nh T§N chóng ta cã thÓ t¸ch rêi tõng c©u hay ghÐp c¸c c©u ®Ó tËp. VÝ dô: Bµi T§N sè 3 líp 6 Sau khi tËp xong c©u 1vµ c©u 2 chóng ta sÏ ghÐp c©u 1-2: Nh×n chung, ®©y lµ mét phÇn mÒm th«ng dông nhÊt trong c¸c phÇn mÒm so¹n nh¹c, phÇn mÒm nµy cã thÓ ®îc øng dông kh«ng chØ riªng m«n häc T§N mµ cßn cã thÓ c¸c ph©n m«n kh¸c. Tuy vËy, trong thùc tÕ øng dông c¸c phÇn mÒm th× ENCORE tá ra hiÖu qu¶ h¬n h¼n ®èi víi ph©n m«n T§N bëi nh÷ng tÝnh n¨ng phï hîp cña nã. b. §èi víi bµi h¸t: - Gi¸o viªn tù m×nh chÐp ®îc mét b¶n nh¹c bao gåm c¶ lêi ca vµ giai ®iÖu. - PhÇn mÒm nµy thuËn tiÖn cho gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vÝ dô nh: Khi d¹y h¸t gi¸o viªn cÇn cã bé tranh bµi h¸t ®Ó häc sinh quan s¸t tuy nhiªn ë trêng THCS míi chØ cã bé tranh bµi h¸t líp 8-9 cha cã bé tranh bµi h¸t líp 6-7 nªn khi d¹y gi¸o viªn ph¶i tù viÕt ë b¶ng phô ®iÒu ®ã lµm mÊt thêi gian vµ tÝnh thÈm mÜ nhng nÕu øng dông ®îc phÇn mÒm nµy th× chóng ta kh«ng cßn lo l¾ng ®Õn viÖc thiÕu tranh bµi h¸t mµ ngîc l¹i chóng ta sÏ cã nh÷ng bµi h¸t so¹n trªn m¸y víi nh÷ng h×nh ¶nh sinh ®éng mµu s¾c thay ®æi cµng lµm t¨ng tÝnh tß mß høng thó cña häc sinh víi bé m«n. - §èi víi phÇn mÒm nµy gi¸o viªn còng cã thÓ chia c©u, chia ®o¹n ®Ó dÔ dµng tËp cho häc sinh. - Trong bíc gi¸o viªn h¸t mÈu gi¸o viªn kh«ng tr×nh bµy mµ sö dông phÇn mÒm ®Ó më giai ®iÖu ®Ó cho häc sinh nhÈm theo. Tãm l¹i, gi¸o viªn khi so¹n mét bµi d¹y h¸t theo phÇn mÒm ENCORE rÊt tiÖn lîi vµ tiÕt kiÖm thêi gian. Víi tÝnh n¨ng hiÓn thÞ toµn bé bµi h¸t trªn mµn h×nh sÏ gióp cho mét tiÕt d¹y h¸t trë nªn dÔ dµng h¬n giê häc h¸t sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao. VÝ dô : Häc bµi h¸t Nèi vßng tay lín ë líp 9: Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 8 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Ngoµi phÇn mÒm ENCORE cßn cã phÇn mÒm CakeWalk Pro Audio còng rÊt thuËn lîi cho viÖc d¹y h¸t. §©y lµ mét phÇn mÒm chuyªn dïng trong hßa ©m vµ ghi ©m, phÇn mÒm nµy cã kh¶ n¨ng tr×nh diÔn c¸c bµi nh¹c MIDI víi chÊt lîng rÊt tèt. c. §èi víi ¢m nh¹c thêng thøc: - Chóng ta cã thÓ øng dông phÇn mÒm ENCORE ®Ó tr×nh chiÕu c¸c t¸c phÈm cña nh÷ng nh¹c sÜ ®îc giíi thiÖu trong SGK ¢m nh¹c 6-7-8-9. - Còng nh mét bµi h¸t hay mét bµi T§N ®èi víi c¸c t¸c phÈm trong ¢m nh¹c thêng thøc còng vËy chóng ta cã thÓ ®¸nh hoµn chØnh mét t¸c phÈm ®Ó khi chóng ta tr×nh bµy t¸c phÈm ®ã cã thÓ tr×nh chiÕu t¸c phÈm lªn mµn h×nh ®Ó häc sinh tiÖn theo dâi. VÝ dô: TiÕt 7 - ¢m nh¹c 6 cã phÇn ¢NTT - Nh¹c sÜ V¨n Cao vµ bµi h¸t Lµng t«i Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 9 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Do ®Æc trng cña ph©n m«n ©m nh¹c thêng thøc ®ã lµ: Khi giíi thiÖu mét t¸c phÈm ©m nh¹c thêng kÌm theo nh÷ng h×nh ¶nh vµ th«ng tin vÒ t¸c gi¶ nªn ngoµi phÇn mÒm ENCORE cßn cã phÇn mÒm PROSHOW GOLD víi chøc n¨ng chôp nh÷ng h×nh ¶nh hay t¹o mét ®o¹n phim vÒ nh¹c sÜ ®ã. VÝ dô: Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 10 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS Nh¹c sÜ: V¨n Cao Nh¹c sÜ: M«da 3. Mét sè thiÕt bÞ c«ng nghÖ kh¸c øng dông trong d¹y häc m«n ©m nh¹c: Ngoµi c¸c phÇn mÒm ®îc khai th¸c vµ øng dông, trong gi¶ng d¹y bé m«n ©m nh¹c còng ®ßi hái nh÷ng thiÕt bÞ nghe - nh×n kh¸c. Mét trong nh÷ng thiÕt bÞ ®îc sö dông réng r·i vµ quan träng nhÊt trong d¹y häc ©m nh¹c lµ ®µn Organ, kÕ ®Õn lµ hÖ thèng ©m thanh, mµn h×nh ®Ó minh häa bµi gi¶ng. Nhng trong thùc tÕ khi thùc hiÖn bµi gi¶ng ®a sè gi¸o viªn ®Òu m¾c ph¶i mét vÊn ®Ò lµ hÇu hÕt c¸c bµi h¸t trong ch¬ng tr×nh ®Òu cã ©m vùc vît qu¸ tÇm cö giäng h¸t cña häc sinh. NÕu ®Ó nguyªn cao ®é hiÓn thÞ trªn mµn h×nh gièng nh s¸ch gi¸o khoa th× häc sinh kh«ng h¸t ®îc, nhng dïng chøc n¨ng dÞch giäng cña phÇn mÒm th× tªn cao ®é vµ kho¸ nh¹c thay ®æi th× kh«ng ®óng. VÊn ®Ò Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 11 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS ë ®©y lµm sao gi÷ ®îc cao ®é nh bµi häc ®îc in trong s¸ch gi¸o khoa nhng ©m thanh khi ph¸t ra ®· ®îc dÞch. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã chóng ta ph¶i sö dông mét thiÕt bÞ lµ MIDI Cable, ®©y lµ mét thiÕt bÞ giao tiÕp gi÷a ®µn Organ vµ m¸y tÝnh, kÕt hîp nh÷ng thiÕt bÞ ®ã sÏ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy. Khi kÕt nèi m¸y tÝnh víi ®µn Organ th«ng qua MIDI Cable, tÊt c¶ c¸c phÇn mÒm so¹n nh¹c hiÖn nay ®Òu cã kh¶ n¨ng nhËn diÖn thiÕt bÞ MIDI vµ truyÒn tÝn hiÖu ©m thanh qua thiÕt bÞ nµy (kÓ c¶ phÇn mÒm ENCORE). Khi thùc thi ch¬ng tr×nh, cao ®é hiÓn thÞ trªn mµn h×nh sÏ gi÷ nguyªn nhng ©m thanh ph¸t ra tõ ®µn Organ ®· ®îc dÞch th«ng qua chøc n¨ng Transpose cña ®µn. Nh vËy chóng ta sÏ tuú bµi h¸t hay bµi T§N ®Ó dÞch trùc tiÕp trªn ®µn mµ kh«ng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn cao ®é hiÓn thÞ bëi nã sÏ gi÷ nguyªn nh khi so¹n, thiÕt bÞ nµy sÏ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã nhanh chãng vµ chÝnh x¸c. Cã hai lo¹i MIDI Cable, mét kÕt nèi th«ng qua cæng MIDI Joystick/ Game Port trªn SoundCard vµ mét kÕt nèi trùc tiÕp qua cæng USB cña m¸y tÝnh, c¶ hai lo¹i thiÕt bÞ nµy ®Òu cã chøc n¨ng nh nhau.  MIDI Cable PC (Cæng USB/MIDI Joystick) MIDI IN MIDI OUT D©y nèi MIDI §µn ORGAN (Cæng OUT) (Cæng MIDI IN) ¢m thanh khi ph¸t ra trªn ®µn tõ m¸y tÝnh th«ng qua MIDI Cable, con trá nhÞp vµ tiÕng gâ ph¸ch trªn mµn h×nh sÏ kÕt hîp nhÞp nhµng vµ chÝnh x¸c. §iÒu nµy gióp häc sinh dÔ dµng theo dâi, thuéc giai ®iÖu vµ lêi ca cña bµi h¸t nhanh chãng. Quy tr×nh tËp h¸t sÏ ®îc tiÕn hµnh nhanh h¬n, thêi gian cßn l¹i tuú vµo kh¶ n¨ng cña häc sinh mµ gi¸o viªn cã thÓ luyÖn tËp ®Ó ph¸t triÓn n¨ng khiÕu cho c¸c em. III. KÕt qu¶ ®¹t ®îc: Qua mét thêi gian t×m tßi vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong bé m«n ©m nh¹c t«i thÊy r»ng: - §a sè c¸c em høng thó víi m«n häc nµy vµ b¶n chÊt cña nã ®· vui vÎ, tho¶i m¸i b©y giê l¹i ®îc xem nh÷ng h×nh ¶nh ®éng nªn l¹i cµng thÝch thó, say mª h¬n. - ViÖc häc tèt trong nh÷ng giê häc chÝnh khãa còng phÇn nµo gióp c¸c em m¹nh d¹n vµ tù tin h¬n trong c¸c ho¹t ®éng ngo¹i khãa. Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 12 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS - Qua d¹y häc bé m«n ¢m nh¹c ë trêng THCS V¨n Thuû chÊt lîng bé m«n ®îc n©ng cao râ rÖt. Cô thÓ nh sau: Khèi 6 7 8 9 N¨m häc Giái Kh¸ TB YÕu KÐm SL % SL % SL % SL % SL % 2008-2009 06 10.9% 13 23.6% 34 61.8% 02 3.7% / / HKI 2009-2010 09 16.4% 18 32.7% 28 50.9% / / / / 2008-2009 06 12.0% 17 34.0% 25 50.0% 2 4.0% / / HKI 2009-2010 11 22.0% 25 50.0% 14 28.0% / / / / 2008-2009 04 7.0% 20 35.1% 30 52.6% 3 5.3% / / HKI2009-2010 07 12.3% 36 63.2% 14 24.5% / / / / 2008-2009 06 9.2% 21 32.3% 38 58.5% / / / / HKI 2009-2010 13 20.0% 33 50.8% 19 29.2% / / / / Tõ kÕt qu¶ ®ã phÇn nµo gióp b¶n th©n m¹nh d¹n h¬n trong viÖc t×m tßi ®Ó sö dông c«ng nghÖ th«ng tin trong bé m«n do m×nh gi¶ng d¹y. - IV. Bµi häc kinh nghiÖm: Nhu cÇu øng dông CNTT lµ rÊt cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c bé m«n. Nh tríc ®©y mét giê d¹y ©m nh¹c cÇn nhiÒu tranh ¶nh, ©m thanh ®Ó minh ho¹ th× gi¸o viªn ph¶i vÊt v¶ tõ kh©u chuÈn bÞ tµi liÖu, chuÈn bÞ phßng häc ®Õn c¶ qu¸ tr×nh lªn líp th× nay víi c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ th× viÖc chuÈn bÞ cho mét tiÕt häc nhÑ nhµng h¬n tríc rÊt nhiÒu. V× thÕ ®Çu t cho CNTT trong trêng häc còng nh ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc lµ tÝch cùc ®æi míi ph¬ng ph¸p vµ n©ng cao chÊt lîng d¹y häc. Tõ thùc tÕ gi¶ng d¹y t¹i trêng THCS V¨n Thñy t«i xin rót ra mét vµi kinh nghiÖm sau: - Trong mét tiÕt d¹y øng dông CNTT th× nh÷ng phÇn tr×nh diÔn trªn mµn h×nh chØ lµ ph¬ng tiÖn hç trî viÖc tæ chøc trªn líp cã hiÖu qu¶ h¬n nhng gi¸o viªn còng cÇn b¶ng, phÊn ®Ó gióp häc sinh hÖ thèng ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n. - Khi d¹y h¸t hay d¹y mét bµi T§N hay nh÷ng h×nh ¶nh vÒ c¸c nh¹c sÜ chóng ta kh«ng nªn l¹m dông c¸c hiÖu øng hiÓn thÞ g©y mÊt tËp trung cña häc sinh vµo bµi gi¶ng. - Khi d¹y c¸c môc c¸c phÇn kh«ng nªn diÔn gi¶ng nhanh qu¸ ®Ó häc sinh cã ®ñ thêi gian lÜnh héi kiÕn thøc. - C¸c bµi h¸t hay bµi T§N khi ®a lªn mµn h×nh ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thÈm mÜ, kho¶ng c¸ch gi÷a khu«ng nh¹c vµ lêi ca ph¶i phï hîp vµ chän mµu kh¸c nhau ®Ó häc sinh dÔ ph©n biÖt. Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 13 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS C. PhÇn kÕt luËn X· héi loµi ngêi ®ang bíc vµo nÒn v¨n minh hËu c«ng nghiÖp víi nÒn kinh tÕ, tri thøc mµ nÒn t¶ng lµ sù ph¸t triÓn nh vò b¶o cña khoa häc c«ng nghÖ. Víi xu híng toµn cÇu hãa, nh÷ng thµnh tùu cña nh©n lo¹i ®ang táa s¸ng ®Õn kh¾p mäi n¬i. §©y lµ c¬ héi còng lµ th¸ch thøc ®èi víi ®Êt níc nãi chung vµ toµn ngµnh gi¸o dôc nãi riªng. §Ó tiÕp cËn ®îc víi khoa häc kÜ thuËt th× kh«ng ai kh¸c ngµnh gi¸o dôc ph¶i ph¸t huy vai trß xung kÝch cña m×nh. Muèn vËy, mçi thÇy c« gi¸o ph¶i s½n sµng ®ãn nhËn nh÷ng c¸i míi, t×m hiÓu vµ øng dông nã trong lÜnh vùc c«ng t¸c cña m×nh ®Ó t¹o sù chuyÓn biÕn tÝch cùc trong gi¸o dôc vµ chÊt lîng gi¶ng d¹y . §Æc biÖt, khi mµ toµn ngµnh ®ang ®æi míi toµn diÖn vÒ gi¸o dôc th× viÖc ®a CNTT vµo nhµ trêng nhÊt lµ øng dông trong viÖc d¹y häc c¸c bé m«n nãi chung, víi m«n ©m nh¹c nãi riªng lµ ®iÒu tÊt yÕu ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y häc. §æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng bé m«n g¾n liÒn víi øng dông CNTT trong gi¶ng d¹y. Hëng øng chñ ®Ò n¨m häc ®a CNTT vµo nhµ trêng nh»m phôc vô tèt cho viÖc d¹y vµ häc lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸c nhµ trêng. Trong ®ã, vai trß cña ngêi thÇy gi¸o lµ then chèt lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô nµy nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn theo môc tiªu gi¸o dôc phæ th«ng. Trªn ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ trong n¨m gi¶ng d¹y võa qua, viÖc øng dông CNTT cã thÓ nãi lµ kh«ng míi mÎ g× so víi c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhng víi gi¸o dôc do cßn h¹n chÕ nhiÒu mÆt nh thiÕt bÞ, kinh phÝ nªn còng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. B¶n th©n ®· tÝch cùc t×m hiÓu, nghiªn cøu vµ thö nghiÖm nh÷ng phÇn mÒm míi, sö dông c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ s½n cã ë ®¬n vÞ c«ng t¸c, øng dông trong gi¶ng d¹y vµ bíc ®Çu ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nªn còng m¹nh d¹n ®a ra mong c¸c b¹n ®ång nghiÖp gãp ý, bæ sung ®Ó ®Ò tµi nµy hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! V¨n Thñy, ngµy 01 th¸ng 03 n¨m 2010 Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 14 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc ở trường THCS NhËn xÐt cña héi ®ång khoa häc phßng GD-§T LÖ Thuû Ngêi thùc hiÖn: Vâ Xu©n Toµn - Phßng GD - §T LÖ Thuû 15