Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn toan chuyen dong deu l5...

Tài liệu Skkn toan chuyen dong deu l5

.DOC
19
171
58

Mô tả:

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1/ LÝ do chän ®Ò tµi: Môn Toán ở Tiểu học có một tầm đặc biệt.quan thÊyqua râ t×nh thùc tr¹ng viÖc to¸n chuyÓn trọng.§Ó Thông mônh×nh Toán ta cã thÓ cña trang bị d¹y cho vµ họchäc sinh những kiến®éng thức ®Òu còng nh nh÷ng sai lÇm mµ häc sinh thêng m¾c ph¶i, t«i ®· tiÕn hµnh cơ bản về toán học, rèn cho học sinh nh÷ng kĩ năng c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó h×nh chÊm ®iÓm cho c¸c em häc sinh líp 5E vµo c¸c giê häc to¸n. §Õn c¸c giê thµnh nªn nh©n c¸ch cña c¸c dông em…kinh ĐồngnghiÖm thời qua toán®Ógiáo hình häc to¸n buæi chiÒu t«i vËn cñadạy m×nh kh¾cviên phôc nh÷ng saihọc sãtsinh mµ häc sinh pháp m¾c ph¶i trongkhả qu¸năng tr×nhphân lµm tích bµi. tổng hợp, óc thành cho phương học tập; §Ò kiÓm tra cã néi dung nh sau: quan sát, trí tưởng tượng tạo điều kiện phát triển óc sáng tạo, tư duy… C©u 1: ( 4 ®iÓm ) Trong chương 5 cãvíi ®Ò vËn cËp tèc tíi d¹ng toán giê. về "TÝnh Chuyển Mét ngêi ®i xetrình ®Ñp Toán trong lớp 45phót 12, 5km/ động đều ". Đây là một toán tương đối míi l¹ vµ kh¸ trõu tîng đối với qu·ng ®êng ®i ®îc cña dạng ngêi ®ã. C©uHọc 2: (tốt 6 ®iÓm học sinh. dạng)toán này giúp c¸c emhọc sinh rèn kĩ năng đổi đơn vị Qu·ng ®êng AB dµi 174 km. Hai « t« khëi hµnh cïng mét lóc. Mét xe đo thời gian, kĩ năng tính toán, kĩ năng giải toán có lời văn. Đồng thời là cơ ®i tõ a ®Õn B víi vËn tèc 45km/ giê. Mét ngêi ®i tõ B ®Õn A víi vËn tèc sở42km/ tiền đềgiê. giúp học học chương và chương Hái kÓsinh tõ lóc b¾ttốt®Çu ®i sautrình mÊy toán giê hai « t« gÆptrình nhauvật ? lí ở Víi ®Ò bµi trªn t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: các lớp trên. Trung b×nhđộng đều YÕu? Đó Làm thế nào để giúpGiái học sinh họcKh¸ tốt dạng toán chuyển Líp SL cho% SL t«i mµ % cho SL là câu hỏi đặtSÜ rasè kh«ng chØ b¶n th©n hÇu hÕt%nh÷ngSL ai quan% 3 tế giảng 8 26 tôi mạnh 12 dạn 39 đưa 10 31 líp 5.1Qua thực t©m 5B ®Õn m«n to¸n dạy ra một 32 số 2 7 6 21 10 34 11 38 5D 29 biÖn ph¸p " Giúp học sinh giải tốt các bài toán chuyển động đều ở lớp 5 "T«i . nhËn thÊy bµi lµm cña häc sinh ®¹t kÕt qu¶ kh«ng cao, sè lîng ®¹t vµ ®iÓm kh¸ gian giái chiÕm tØ lÖ cøu: thÊp. §a sè häc sinh cha n¾m v÷ng 2/häc §èisinh tîng thêi nghiªn c¸ch gi¶ilíp cña5Ec©u 2. TiÓu häc thÞ trÊn §åi Ng« n¨m häc 2010 - 2011 Häc sinh trêng Häc sinh lóng tóng cha II. nhËn ra d¹ng ®iÓn h×nh cña to¸n chuyÓn Néi dung ®éng1.®Òu. Méthình sè em cßn trạng. sai lÇm kh«ng biÕt ®æi 45phót ra ®¬n vÞ giê ®Ó Tình thực tÝnh qu·ng ®êng, nªn ®· tÝnh ngay: Trong chương®êng trìnhlµ: giảng ( §é dµi qu·ng 45 xdạy 12,5tôi= nhận 562,5thấy ( kmmột ) ).thực tế như sau: - Về phía học sinh: Học sinh tiếp cận với toán chuyển động đều còn bỡ ngỡ gặp nhiều khó khăn. Các em chưa nắm vững hệ thống công thức, chưa nắm được phương pháp giải theo từng dạng bài khác nhau. Trong quá trình giải toán học sinh còn sai lầm khi đổi đơn vị đo thời gian.... 1 2. VÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Tõ thùc tÕ trªn t«i nhËn thÊy vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®Æt ra lµ gi¸o viªn ph¶i t×m c¸ch kh¾c phôc yÕu kÐm cho häc sinh, kiªn tr× rÌn kÜ n¨ng cho c¸c em tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p. Chó träng thùc hiÖn mét sè yªu cÇu c¬ b¶n sau: + RÌn kÜ n¨ng ®æi ®¬n vÞ ®o thêi gian cho häc sinh. + Gióp häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ d¹ng to¸n chuyÓn ®éng ®Òu, hÖ thèng c¸c c«ng thøc cÇn ghi nhí. + Gióp c¸c em vËn dông c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó gi¶i tèt c¸c bµi to¸n chuyÓn ®éng ®Òu theo tõng d¹ng bµi. 3. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· nªu ra ë trªn tríc tiªn t«i quan t©m ®Õn viÖc t¹o t©m thÕ høng khëi cho c¸c em khi tham gia häc to¸n. Gióp c¸c em tÝch cùc tham gia vµo qu¸ tr×nh häc tËp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ph¸t triÓn t duy ãc s¸ng t¹o, kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp. Sau ®ã t«i tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau: a. RÌn kÜ n¨ng ®æi ®¬n vÞ ®o cho häc sinh. T«i nhËn thÊy mét sai lÇm mµ nhiÒu häc sinh m¾c ph¶i khi gi¶i to¸n chuyÓn ®éng ®Òu ®ã lµ c¸c em cha n¾m v÷ng c¸ch ®æi ®¬n vÞ ®o thêi gian. HÇu hÕt c¸c bµi to¸n chuyÓn ®éng ®Òu yªu cÇu ph¶i ®æi ®¬n vÞ ®o tríc khi tÝnh to¸n. T«i chñ ®éng cung cÊp cho häc sinh c¸ch ®æi nh sau: * Gióp häc sinh n¾m v÷ng b¶ng ®¬n vÞ ®o thêi gian, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ ®o c¬ b¶n. 1 ngµy = 24 giê. 1 giê = 60 phót. 1 phót = 60 gi©y. 2 * C¸ch ®æi tõ ®¬n vÞ nhá ra ®¬n vÞ lín. VD: 30 phót = …..giê - Híng dÉn häc sinh t×m " tØ sè gi÷a 2 ®¬n vÞ " . Ta quy íc " TØ sè cña 2 ®¬n vÞ " lµ gi¸ trÞ cña ®¬n vÞ lín chia cho ®¬n vÞ nhá. ë vÝ dô trªn, tØ sè cña 2 ®¬n vÞ lµ : = 60. - Ta chia sè ph¶i ®æi cho tØ sè cña 2 ®¬n vÞ. ë vÝ dô trªn ta thùc hiÖn 30 : 60 = VËy 30 phót = 1 2 1 2 = 0,5. giê = 0,5 giê. * C¸ch ®æi tõ ®¬n vÞ lín ra ®¬n vÞ nhá. VD: §æi 3 4 giê = ….. phót. - T×m tØ sè gi÷a 2 ®¬n vÞ. ë vÝ dô nµy = 60 - Ta nh©n sè ph¶i ®æi víi tØ sè cña 2 ®¬n vÞ. ë vÝ dô trªn ta thùc hiÖn nh sau: 3 4 1giê 1phót x 60 = 45. VËy 3 4 giê = 45 phót. HoÆc ®æi 2 ngµy = ……. giê. TØ sè cña 2 ®¬n vÞ lµ : Ta thùc hiÖn: 2 x 24 = 48. VËy 2 ngµy = 48 giê. = 24. * C¸ch ®æi tõ km/giê sang km/phót sang m/phót. VD: 120 km/ giê = …..km/ phót = ……m/ phót. Ta lµm theo 2 bíc1giê nh sau: 1phót 3 Bíc 1: Thùc hiÖn ®æi tõ km/giê sang km/phót. - Thùc hiÖn ®æi 120 km/giê = …….km/phót. 1 ngµy - TØ sè 2 ®¬n vÞ giê vµ phót lµ 60. 1 giê 120 : 60 = 2 * VËy 120 km/giê = 2 km/phót. Ghi nhí c¸ch ®æi: Muèn ®æi tõ km/giê sang km/phót ta lÊy sè ph¶i ®æi chia cho 60. Bíc 2: Thùc hiÖn ®æi tõ km/phót sang m/phót. - §æi 2 km/phót = ….m/phót. - TØ sè gi÷a 2 ®¬n vÞ km vµ m lµ 1000 ( V× 1km = 1000 m ). 2 x 1000 = 2000. * VËy 2 km/phót = 2000 m/phót. Ghi nhí c¸ch ®æi: Muèn ®æi tõ km/phót sang m/phót ta lÊy sè ph¶i ®æi nh©n víi 1000. VËy 120 km/giê = 2 km/phót = 2000 m/phót. * C¸ch ®æi tõ m/phót sang km/phót, sang km/giê. Ta tiÕn hµnh ngîc víi c¸ch ®æi trªn. VÝ dô: 2000 m/phót = …..km/phót = ….km/giê. - TØ sè 2 ®¬n vÞ gi÷a km vµ m lµ: 1000. Ta cã: 2000 : 1000 = 2 VËy 2000 m/phót = 2 km/phót. - TØ sè 2 ®¬n vÞ giê vµ phót lµ 60. Ta cã: 2 x 60 = 120. VËy 2 km/phót = 120 km/giê. VËy 2000 m/phót = 2 km/phót = 120 km/giê. 4 c. Gióp häc sinh gi¶i c¸c bµi tËp theo tõng d¹ng bµi cô thÓ. b. Cung cÊp cho häc sinh n¾m v÷ng c¸c hÖ thèng c«ng thøc. D¹ng 1: Nh÷ng bµi to¸n ¸p dông c«ng thøc c¸c yÕu tè ®Ò Trong phÇn nµy t«i kh¾c s©u cho häc sinh mét sè c¸ch tÝnh vµ c«ng cho ®· têng minh. thøc sau: §©y lµ d¹ng to¸n ®¬n gi¶n nhÊt. Häc sinh dÔ dµng vËn dông hÖ * Muèn tÝnh vËn tèc ta lÊy qu·ng ®êng chia cho thêi gian. thèng c«ng thøc ®Ó gi¶i. s C«ng v =3/139 VÝ dô: thøc: Bµi tËp To¸n 5. t Mét ngêi ch¹y ®îc - v:400m VËn trong tèc. 1phót 20gi©y. TÝnh vËn tèc ch¹y cña ngêi ®ã víi ®¬n vÞ ®o lµ- m/gi©y. s: Qu·ng ®êng. - Víi ®Ò bµi trªn t«i cho häc sinh nh sau: - t:híng ThêidÉn gian. * ®äctÝnh kÜ yªu cÇu cña ®Çu * Muèn qu·ng ®êng ta bµi. lÊy vËn tèc nh©n víi thêi gian. * Ph©nstÝch = v xbµi t to¸n. + §Ò bµi biÕt ®êng. g× ? Hái g× ? - s:cho Qu·ng + TÝnh- vËn tèc tèc. theo ®¬n vÞ nµo ? v: VËn + ¸p dông c«nggian. thøc nµo ®Ó tÝnh ? - t: Thêi -*Qua ®ã häc dµng cÇn vËn lu ý ®¬n Muèn tÝnhsinh thêidÔ gian ta vËn lÊy dông qu·ng®Ó®tÝnh êng nhng chia cho tèc. vÞ ®o thêi gian ph¶i ®ång snhÊt víi ®¬n vÞ ®o vËn tèc theo yªu cÇu. t= v Bµi gi¶i - t: Thêi gian. 1 phót 20 gi©y = 80 gi©y. - s: Qu·ng ®êng. VËn tèc cña ngêi ®ã lµ: - v: VËn tèc.400 : 80 = 5 ( m/gi©y ) §ång thêi t«i gióp häc sinh n¾m v÷ng§¸p mèi sè: quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i l5 m/gi©y. îng vËn thêi gian. VÝtèc dô qu·ng 2: Bµi®êng, tËp 2/141 To¸n 5. - Khingêi ®i cïng th× 15phót qu·ng ®êng tØ lÖ víi thêi TÝnh gian Mét ®i xevËn ®¹ptèc trong víi vËn tècthuËn 12,6 km/giê. ( Qu·ng ®êng cµng th× ®ã thêi? gian ®i cµng l©u ). qu·ng ®êng ®i ®îc cñadµi ngêi KhivÝ®idô cïng thêitùgian lÖ thuËn víisinh vËn ®¬n tèc vÞ --Víi 2 t¬ng vÝ dôth×1.qu·ng Chóng®êng ta chØtØcÇn lu ý häc ( Qu·ng ®êng dµi th× tèc tèc cµng ) ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i thêi gian bµi chocµng lµ phót, ®¬nvËn vÞ vËn lµ lín km/giê. - Khi ®i cïng qu·ng ®êng th× thêi gian tØ lÖ nghÞch víi vËn tèc 1 ®æi 15phót giêth× = vËn 0,25tèc giê.nhanh, thêi gian dµi th× vËn tèc chËm ). ( Thêi gian= ng¾n 4 5 - Häc sinh tr×nh bµy bµi gi¶i: Qu·ng ®êng ngêi ®ã ®i ®îc lµ: 15phót = 1 4 giê = 0,25 giê. 12,6 x 0,25 = 3,15 ( km ) §¸p sè: 3,15 km. C¸ch gi¶i chung: - N¾m v÷ng ®Ò bµi. - X¸c ®Þnh c«ng thøc ¸p dông. - Lu ý ®¬n vÞ ®o. D¹ng 2: C¸c bµi to¸n ¸p dông c«ng thøc cã c¸c yÕu tè ®Ò cho cha têng minh. VÝ dô 1: Bµi tËp 4/140. Mét xe m¸y ®i tõ 6 giê 30phót ®Õn 7giê 30phót ®îc qu·ng ®êng 40km. TÝnh vËn tèc cña xe m¸y. - Víi bµi to¸n trªn t«i tiÕn hµnh híng dÉn häc sinh th«ng qua c¸c bíc sau: * §äc kÜ yªu cÇu ®Ò bµi. * Ph©n tÝch ®Ò to¸n. ? §Ò bµi cho biÕt g× ?Hái g× ? ? §Ó tÝnh vËn tèc xe m¸y cÇn biÕt yÕu tè g× ? ( Qu·ng ®êng, thêi gian xe m¸y ®i ) ? §Ó tÝnh thêi gian xe m¸y ®i ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( Thêi gian xuÊt ph¸t, thêi gian ®Õn n¬i ) * Gióp häc sinh n¾m râ qu¸ tr×nh ph©n tÝch bµi to¸n b»ng s¬ ®å sau: 6 Tõ s¬ ®å ph©n tÝch trªn häc sinh cã thÓ tæng hîp t×m c¸ch gi¶i. * Häc sinh tr×nh bµy bµi gi¶i. VËnGi¶i tèc xe m¸y Thêi gian xe m¸y ®i trªn ®êng lµ: 1 7 giê 45 phót - 6Qu·ng giê 30®êng phót = 1 giê 15 phót = 1 giê Thêi gian xe m¸y ®i = 4 5 4 giê. VËn tèc xe m¸y ®i ®îc lµ: 40Thêi : 54 gian = 32xuÊt km/giê ph¸t Thêi gian ®Õn n¬i §¸p sè : 32 km/giê. * Lu ý: Khi gi¶i bµi to¸n nµy cÇn híng dÉn häc sinh c¸ch tÝnh thêi gian ®i trªn ®êng b»ng c¸ch lÊy thêi gian ®Õn n¬i trõ thêi gian xuÊt ph¸t. Thêi gian xuÊt ph¸t Thêi gian ®Õn n¬i Thêi gian ®i trªn ®êng Qu·ng ®êng VËn tèc xe m¸y 7 VÝ dô 2: Bµi 4/ trang 166 To¸n 5. Mét « t« ®i tõ Hµ Néi lóc 6giê 15phót vµ ®Õn H¶i Phßng 8giê 56phót. Gi÷a ®êng « t« nghØ 25phót. VËn tèc cña « t« lµ 45km/giê. TÝnh qu·ng ®êng tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng ? Víi bµi to¸n nµy c¸ch gi¶i còng tiÕn hµnh t¬ng tù VD1. T«i híng dÉn häc sinh nh sau: * §äc kÜ yªu cÇu cña ®Ò bµi. * Ph©n tÝch bµi to¸n. - §Ò bµi cho biÕt g× ? Hái g× ? - §Ó tÝnh qu·ng ®êng tõ Hµ Néi ®Õn H¶i Phßng ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( VËn tèc vµ thêi gian xe « t« ®i trªn ®êng ) - §Ó tÝnh thêi gian ®i trªn ®êng ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( Thêi gian xuÊt ph¸t, thêi gian ®Õn n¬i, thêi gian nghØ ) * Ph©n tÝch bµi to¸n b»ng s¬ ®å. Tõ s¬ ®å ph©n Qu·ng tÝch, häc sinh ®å tæng hîp ®Ó t×m c¸ch gi¶i. ®êng HµlËp Néis¬- H¶i Phßng VËn tèc « t« Thêi gian xuÊt ph¸t Thêi gian ®i trªn ®êng Thêi gian ®Õn n¬i 8 Thêi gian nghØ C¸ch 1: Theo c¸c bíc. + TÝnh qu·ng ®êng AB. + TÝnh thêi gian xe ®¹p ®i hÕt qu·ng ®êng. Bµi gi¶i Thêi gian xuÊt ph¸t Thêi gian ®Õn n¬i Thêi gian nghØ Qu·ng ®êng AB dµi lµ: 36 x 3 = 108 ( km ). Thêi gian xe ®¹p ®i hÕt qu·ng ®êng lµ: 108 : 12 = 9 ( giê ). Thêi gian ®i trªn ®êng VËn tèc « §¸p sè: 9giê. t« C¸ch 2: T«i híng dÉn häc sinh dùa vµo mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc vµ thêi gian sinh khi ®itr×nh trªn bµy cïngbµi métgi¶i. qu·ng ®êng. NÕu vËn tèc nhanh th× thêi * Häc gian ®i hÕt Ýt, ngîc l¹i vËn tèc chËmGi¶i th× thêi gian ®i hÕt nhiÒu. VËn tèc Qu·ng Hµ NéilÇn. - H¶i Phßng gi¶m ®i bao nhiªu lÇnThêi th× thêi lªn®êng bÊy nhiªu giangian « t«t¨ng ®i trªn ®êng lµ: * C¸c8giê bíc 56phót thùc hiÖn. - 6giê 15phót - 25phót = 2giê 16phót. - TÝnh vËn tèc xe m¸y gÊp bao nhiªu lÇn vËn tèc xe ®¹p. 2giê 16phót = 34 giê. 15 - TÝnh thêi gian xe ®¹p ®i. Qu·ng ®êng tõ HµBµi Néi ®Õn H¶i Phßng lµ: gi¶i 34 vËn tèc xe ®¹p sè lÇn lµ: VËn tèc xe m¸y 45 x gÊp = 102 ( km ). 15 36 : 12 = 3 ( LÇn ) §¸p sè: 102 km. Thêi gian xe ®¹p ®i lµ: * ë bµi tËp trªn ta lu ý: NÕu xe nghØ däc ®êng th× thêi gian ®i trªn 3 x 3 = 9 ( giê ) ®êng b»ng thêi gian ®Õn n¬i, trõ thêi gian xuÊt ph¸t vµ thêi gian nghØ däc §¸p sè : 9 giê. ®êng. D¹ng 3: Bµi to¸n dùa vµo mèi quan hÖ gi÷a qu·ng ®êng, vËn D¹ng 4: Bµi to¸n vÒ 2 ®éng tö chuyÓn ®éng ngîc chiÒu nhau. tèc vµ thêi gian. §©y lµ mét d¹ng to¸n t¬ng ®èi khã víi häc sinh. Th«ng qua c¸ch VÝ dô: Trªn qu·ng ®êng AB nÕu ®i xe m¸y víi vËn tèc 36 km/giê th× gi¶i mét sè bµi tËp t«i rót ra hÖ thèng quy t¾c vµ c«ng thøc gióp c¸c em dÔ hÕt 3 giê. Hái nÕu ®i xe ®¹p víi vËn tèc 12km/giê th× hÕt bao nhiªu thêi vËn dông khi lµm bµi. gian ? - Víi bµi to¸n trªn, häc sinh cã thÓ gi¶i theo 2 c¸ch kh¸c nhau. 9 Tæng vËn tèc = vËn tèc lín + vËn tèc bÐ. Thêi gian gÆp nhau = Qu·ng ®êng = Tæng vËn tèc x Thêi gian gÆp nhau. Tæng vËn tèc = VÝ dô: Qu·ng ®êng AB dµi 276km. Hai « t« khëi hµnh cïng mét lóc, mét xe ®i tõ A ®Õn B víi vËn tèc 42km/giê, mét xe ®i tõ B ®Õn A víi vËn tèc 50km/giê. Hái kÓ tõ lóc b¾t ®Çu ®i sau mÊy giê hai « t« gÆp nhau? Víi bµi to¸n trªn, t«i híng dÉn häc sinh ph©n tÝch bµi to¸n vµ gi¶i nh sau: §äc kÜ yªu cÇu cña bµi tËp vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - Bµi to¸n cho biÕt g× ? Hái g× ? - bµi to¸n thuéc d¹ng to¸n nµo ? ( Hai ®éng tö chuyÓn ®éng ngîc chiÒu nhau ). - §Ó tÝnh thêi gian gÆp nhau cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( Qu·ng ®êng vµ tæng vËn tèc ) Híng dÉn häc sinh ¸p dông hÖ thèng c«ng thøc vÒ d¹ng to¸n 2 ®éng tö chuyÓn ®éng ngîc chiÒu nhau ®Ó gi¶i. Bµi gi¶i Tæng vËn tèc cña 2 xe lµ: 42 + 50 = 92 ( km/giê ) Thêi gian 2 xe gÆp nhau lµ: 276 : 92 = 3 ( giê ) §¸p sè: 3 giê. * Qua bµi trªn ®iÒu quan träng lµ: Gióp häc sinh nhËn diÖn ra d¹ng to¸n. Qu·ng ®êng Tæng vËn tèc Qu·ng ®êng Thêi gian gÆp nhau 10 D¹ng 5: Hai ®éng tö chuyÓn ®éng cïng chiÒu ®uæi nhau. C¸ch tiÕn hµnh còng t¬ng tù d¹ng to¸n trªn, t«i h×nh thµnh cho häc sinh hÖ thèng c«ng thøc. Hai ®éng tö chuyÓn ®éng cïng chiÒu trªn cïng mét qu·ng ®êng vµ khëi hµnh cïng mét lóc ®Ó ®uæi kÞp nhau th×: - HiÖu vËn tèc = VËn tèc lín - VËn tèc bÐ - Thêi gian ®uæi kÞp = - Kho¶ng c¸ch lóc ®Çu = Thêi gian ®uæi kÞp X HiÖu vËn tèc. - HiÖu vËn tèc = VÝ dô 1: Mét ngêi ®i xe ®¹p tõ B ®Õn C víi vËn tèc 12km/giê, cïng lóc ®ã mét ngêi ®i xe m¸y tõ a c¸ch B 72km víi vËn tèc 36km/giê vµ ®uæi theo xe ®¹p. Hái kÓ tõ lóc b¾t ®Çu ®i, sau mÊy giê xe m¸y ®uæi kÞp xe ®¹p ? Víi bµi to¸n trªn, t«i híng dÉn häc sinh c¸ch gi¶i th«ng qua c¸c bíc. * §äc kÜ ®Ò bµi, x¸c ®Þnh kÜ yªu cÇu cña ®Ò. * Ph©n tÝch bµi to¸n. - Bµi to¸n cho biÕt g× ? Hái g× ? - Bµi to¸n thuéc d¹ng nµo ? ( Hai ®éng tö chuyÓn ®éng cïng chiÒu ®uæi nhau ) VÏ h×nh ®Ó häc sinh dÔ h×nh dung néi dung bµi to¸n. Kho¶ng c¸ch cña 2 xe khi cïng ®i HiÖu vËn tèc Kho¶ng c¸ch cña 2 xe khi cïng ®i Thêi gian ®uæi kÞp 11 Xe m¸y A Xe ®¹p 72km B C §Ó tÝnh thêi gian ®uæi kÞp nhau ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( Kho¶ng c¸ch lóc ®Çu vµ hiÖu vËn tèc ) Häc sinh vËn dông hÖ thèng quy t¾c ®· ®îc cung cÊp ®Ó gi¶i bµi to¸n. Bµi gi¶i HiÖu vËn tèc cña hai xe lµ: 36 - 12 = 24 ( km /giê ) Thêi gian ®Ó xe m¸y ®uæi kÞp xe ®¹p lµ: 72 : 24 = 3 ( giê ) §¸p sè: 3 giê. VÝ dô 2: Mét xe m¸y ®i tõ A lóc 8giê 37phót víi vËn tèc 36km/giê. §Õn 11giê 7phót, mét « t« còng ®i tõ A ®uæi theo xe m¸y víi vËn tèc 54km/giê. Hái « t« ®uæi kÞp xe m¸y lóc mÊy giê ? Víi bµi to¸n trªn c¸ch gi¶i t¬ng tù nh vÝ dô 1 nhng phøc t¹p h¬n v× ®©y lµ bµi to¸n Èn kho¶ng c¸ch lóc ®Çu gi÷a 2 xe. T«i híng dÉn häc sinh t×m c¸ch gi¶i nh sau: * §äc kÜ yªu cÇu cña bµi to¸n. * Ph©n tÝch bµi to¸n. + Bµi to¸n cho biÕt g× ? Hái g× ? + Bµi to¸n thuéc d¹ng to¸n g× ? ( Hai ®éng tö chuyÓn ®éng cïng chiÒu ®uæi nhau ) + §Ó biÕt « t« ®uæi kÞp xe m¸y lóc mÊy giê ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? ( Thêi gian ®uæi kÞp vµ thêi ®iÓm « t« xuÊt ph¸t ) + §Ó tÝnh ®îc thêi gian ®uæi kÞp ta cÇn biÕt yÕu tè nµo ? 12 ( HiÖu vËn tèc, kho¶ng c¸ch lóc ®Çu ) + Muèn tÝnh kho¶ng c¸ch lóc ®Çu cÇn biÕt g× ? ( VËn tèc xe m¸y vµ thêi gian xe m¸y ®i tríc ) + Muèn tÝnh thêi gian xe m¸y ®i tríc cÇn biÕt g× ? ( Thêi gian xe m¸y xuÊt ph¸t vµ thêi gian « t« xuÊt ph¸t ) * Híng dÉn häc sinh lËp s¬ ®å ph©n tÝch nh sau: Thêi ®iÓm hai xe gÆp nhau Thêi gian hai xe ®uæi kÞp nhau Qu·ng ®êng xe m¸y ®i tríc HiÖu vËn tèc Tõ s¬ ®å ph©n tÝch trªn häc sinh thiÕt lËp s¬ ®å tæng hîp. Thêi gian xe m¸y ®i tríc VËn tèc xe m¸y VËn tèc « t« Thêi gian « t« xuÊt ph¸t Thêi gian xe m¸y xuÊt ph¸t 13 Thêi ®iÓm « t« ®uæi kÞp xe m¸y lµ: 11giê 7phót + 5 giê = 16 giê 7phót. Thêi gian xe Thêi gian « t« VËy lóc 16giê 7phót xe « t« ®uæi kÞp xe m¸y. m¸y xuÊt ph¸t xuÊt ph¸t Lu ý : Khi gi¶i bµi to¸n trªn, häc sinh ph¶i thiÕt lËp ®îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè trong bµi to¸n. Tõ c¸c mèi quan hÖ lËp s¬ ®å ph©n tÝch, tæng hîp dùa vµoxes¬ ®å gi¶i bµi to¸n. Thêi gian VËn tèc xe VËn tèc xe ®¹p m¸y ®i6:tríc m¸yvËn tèc dßng níc. D¹ng bµi to¸n liªn quan ®Õn §èi víi nh÷ng bµi to¸n nµy ®îc ®a vµo phÇn «n tËp. S¸ch gi¸o khoa kh«ng ®a ra hÖ thèng c«ng thøc tÝnh nªn t«i chñ ®éng cung cÊp cho häc sinh Qu·ng mét sè c«ng ®êng thøc xe tÝnh ®Ó c¸c em dÔ dµng HiÖu vËn vËndông tèc khi gi¶i to¸n. m¸y- ®i tríc VËn tèc thùc : VËn tèc tµu khi níc lÆng. - VËn tèc xu«i : VËn tèc tµu khi ®i xu«i dßng. - VËn tèc ngîc : VËn tèc tµu khi ngîc dßng. Thêi 2 xe - VËn tèc dßng nícgian ( VËn tèc®uæi ch¶ynhau cña dßng s«ng ) * VËn tèc xu«i dßng = VËn tèc thùc + VËn tèc dßng níc. * VËn tèc ngîc dßng = VËn tèc thùc - VËn tèc dßng níc. Dïng s¬ ®å ®Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc dßng níc, vËn tèc thùc cña tµu víi vËn tèc tµu xu«i dßng vµ vËn tèc tµu khi ngîc dßng: Thêi ®iÓm 2 xe gÆp nhau VËn tèc thùc * Häc sinh tr×nh bµy bµi gi¶i. VËn tèc dßng níc Thêi gian xe m¸y ®i tríc « t« lµ: 11giê 7phót - 8giê 37phót = 2giê 30phót = 2,5giê. Qu·ng ®êng xe m¸y ®i tríc « t« lµ: VËn tèc xu«i dßng 36 x 25 = 90 ( km ) HiÖu vËn tèctèc cña 2 xeníc lµ: VËn tèc ngîc VËn dßng 54 - 36 = 18 ( km/giê ) Thêi gian « t« ®uæi kÞp xe m¸y lµ: 90thùc : 18 = 5 ( giê ) VËn tèc 14 * Tõ s¬ ®å trªn ta dÔ dµng cã. * VËn tèc dßng níc = ( VËn tèc xu«i dßng - VËn tèc ngîc dßng ) : 2 * VËn tèc thùc = ( VËn tèc xu«i dßng + VËn tèc ngîc dßng ) : 2 Tõ hÖ thèng c«ng thøc trªn, häc sinh dÔ dµng gi¶i ®îc c¸c bµi to¸n. VÝ dô 1: Mét con thuyÒn ®i víi vËn tèc 7,2 km/giê khi níc lÆng, vËn tèc cña dßng níc lµ 1,6km/giê. NÕu thuyÒn ®i xu«i dßng th× sau 3,5giê sÏ ®i ®îc bao nhiªu ki-l«mÐt ? Víi bµi to¸n trªn, t«i híng dÉn häc sinh nh sau: * §äc kÜ ®Ò bµi. * Ph©n tÝch bµi to¸n. + Bµi to¸n cho biÕt g× ? Hái g× ? + §Ó tÝnh ®îc qu·ng s«ng thuyÒn ®i xu«i dßng cÇn biÕt ®iÒu g× ? ( VËn tèc xu«i dßng, thêi gian ®i xu«i dßng ) + TÝnh vËn tèc xu«i dßng b»ng c¸ch nµo ? * Häc sinh tr×nh bµy c¸ch gi¶i. VËn tèc cña thuyÒn ®i xu«i dßng lµ: 7,2 + 1,6 = 8,8 ( km/giê ) §é dµi qu·ng s«ng thuyÒn ®i xu«i dßng trong 3,5 giê lµ: 8,8 x 3,5 = 30,8 ( km ) §¸p sè: 30,8 km. VÝ dô 2: Mét tµu thuû khi ®i xu«i dßng cã vËn tèc 18,6 km/giê. TÝnh vËn tèc tµu thuû khi níc lÆng vµ vËn tèc dßng níc ? Víi bµi to¸n trªn t«i híng dÉn häc sinh nh sau: * §äc kÜ ®Ò bµi. 15 * Ph©n tÝch bµi to¸n. + Bµi to¸n cho biÕt g× ? Hái g× ? - ThiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng. - Dùa vµo hÖ thèng c«ng thøc ®· ®îc cung cÊp, kÕt hîp víi s¬ ®å ®o¹n th¼ng ®· ph©n tÝch ë trªn häc sinh dÔ dµng gi¶i ®îc bµi to¸n. Bµi gi¶i Theo bµi ra ta cã s¬ ®å: VËn tèc thùc VËn tèc dßng níc VËn tèc xu«i dßng: 28,4km/giê 18,6km/giê VËn tèc dßng níc VËn tèc ngîc dßng: VËn tèc thùc Dùa vµo s¬ ®å ta cã: VËn tèc dßng níc lµ: ( 28,4 - 18,6 ) : 2 = 4,9 ( km/giê ) VËn tèc cña tµu thuû khi níc lÆng lµ: 28,4 - 4,9 = 23,5 ( km/giê ) §¸p sè: 23,5 km/giê. 4,9 km/giê. * Mét sè lu ý :khi gi¶i nh÷ng bµi to¸n liªn quan ®Õn vËn tèc dßng níc lµ häc sinh ph¶i hiÓu râ " vËn tèc xu«i dßng lín h¬n vËn tèc khi ngîc dßng ". §ång thêi gióp c¸c em n¾m v÷ng hÖ thèng c«ng thøc mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc thùc víi vËn tèc xu«i dßng níc, ngîc dßng níc. 4. KÕt qu¶ thùc nghiÖm. Qua mét thêi gian gi¶ng d¹y thùc nghiÖm t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp vµ sù tiÕn bé chuyÓn biÕn cña häc sinh. T«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t chÊt lîng trªn c¶ 2 líp 5B, 5D. 16 * §Ò kh¶o s¸t cña t«i cã néi dung nh sau: C©u 1: ( 3 ®iÓm ) Khoanh vµo ch÷ ®Æt tríc c©u tr¶ lêi ®óng: Mét « t« ®i ®îc 150km trong 3giê 20phót. TÝnh vËn tèc cña « t« víi ®¬n vÞ ®o lµ km/giê. A. 46,87km/giê. B. 45km/giê C. 50km/giê D. 75km/giê. C©u 2: ( 3 ®iÓm ) Hai thµnh phè A vµ B c¸ch nhau 90km. Lóc 7giê 30phót s¸ng mét xe m¸y ®i tõ A ®Õn B víi vËn tèc 30km/giê. Hái xe m¸y ®Õn B lóc mÊy giê ? C©u 3 ( 4 ®iÓm ) Mét « t« ®i tõ A ®Õn B víi vËn tèc 34,5km/giê. Cïng lóc ®ã mét xe m¸y ®i tõ B vÒ A víi vËn tèc 28km/giê. Sau 1giê 12phót hai xe gÆp nhau. Hái qu·ng ®êng AB dµi bao nhiªu kil«mÐt ? * Víi ®Ò bµi trªn t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu Líp SÜ sè SL % SL % SL % SL % 5B 31 4 13 12 39 13 42 2 6 9 31 11 38 8 28 1 3 5D 29 Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y vµ kÕt qu¶ kh¶o s¸t. T«i nhËn thÊy chÊt lîng líp 5D n©ng lªn râ rÖt. Sè em ®¹t ®iÓm giái, kh¸ nhiÒu. ChØ cã 1em ®¹t ®iÓm díi trung b×nh. C¸c em n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc gi¶i to¸n chuyÓn ®éng ®Òu, tr×nh bµy bµi khoa häc. C¸c em yªu thÝch vµ cã høng thó tham gia gi¶i to¸n. 5. KÕt luËn sau khi tiÕn hµnh. Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y vµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc nghiÖm t«i nhËn thÊy. Muèn gióp häc sinh gi¶i tèt to¸n chuyÓn ®éng ®Òu, gi¸o viªn ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi PPDH t×m ra c¸ch thøc riªng phï hîp víi néi dung tõng bµi gi¶ng vµ ®èi tîng häc sinh. Gi¸o viªn ph¶i gióp häc sinh n¾m v÷ng hÖ thèng c«ng thøc liªn quan vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trong 17 c«ng thøc ®ã. Ph©n lo¹i to¸n phô chuyÓn lôc ®éng ®Òu thµnh tõng lo¹i nhá ®Ó híng dÉn c¸c em rÌn kÜ n¨ng ®æi ®¬n vÞ ®o, kÜ n¨ng tÝnh to¸n, kÜ n¨ng tr×nh bµy theo tr×nh tù tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p. §ång thêi trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, gi¸o viªn ph¶i thùc sù coi häc sinh lµ trung t©m cña qu¸ tr×nh I häc 1 ®éng häc tËp. §Æt ®Ò. cho c¸c em tham giaTrang d¹y t¹ovÊn ®iÒu kiÖn vµo ho¹t 6. §iÒu kiÖn ¸p dông. Néi dung t«i ®avÊn ra ¸p ®Ò dông phï hîp víi CT SGK 5 hiÖn II Gi¶i Trang 1 ®Õnlíp trang 22 hµnh. quyÕt 7. Nh÷ng h¹n chÕ, híng tiÕp tôc gi¶i quyÕt. VÊn ®Ò t«i nghiªn cøu ¸p dông phï hîp víi häc sinh ®¹i trµ. §èi víi Trang 22 III sinh KÕtkh¸ luËn chung häc giái cßn nhiÒu d¹ng bµi tËp phøc t¹p, n©ng cao h¬n. T«i sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu trong thêi gian tíi. III. kÕt luËn chung. Néi dung m«n To¸n ë TiÓu häc kiÕn thøc tuy ®¬n gi¶n nhng v« cïng phong phó. Mçi mét vÊn ®Ò, mét m¹ch kiÕn thøc cã nÐt hay riªng nÕu ®i s©u nghiªn cøu chóng ta sÏ thÊy thËt hÊp dÉn. T«i thiÕt nghÜ ®Ó qu¸ tr×nh d¹y To¸n ®¹t nhiÒu thµnh c«ng gi¸o viªn ph¶i tËn tuþ víi nghÒ, ®i s©u nghiªn cøu t×m tßi c¸ch thøc ph¬ng ph¸p hîp nhÊt víi néi dung tõng bµi, phï hîp víi tõng ®èi tîng häc sinh. C¸ch thøc gióp häc sinh gi¶i To¸n chuyÓn ®éng ®Òu chØ lµ mét khÝa c¹nh nhá trong néi dung To¸n TiÓu häc. T«i m¹nh d¹n ®a ý kiÕn ®Ó b¹n bÌ, ®ång nghiÖp tham kh¶o. §©y lµ ý kiÕn chñ quan cña c¸ nh©n t«i nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. RÊt mong nhËn ®îc sù tham gia gãp ý cña b¹n bÌ ®ång nghiÖp. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 18 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan