Tài liệu Skkn tin học tiểu học

I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN: 1. ThuËn lîi: Ngày nay, cùng với sự phát triển của tin học ở Việt Nam nói chung và trên thế giới đang diễn ra quá trình tin học hoá nói riêng đặc biệt trên nhiều lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người và đem lại nhiều hiệu quả to lớn. Sự bïng næ CNTT ®· t¸c ®éng lín ®Õn c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ngêi. §¶ng vµ Nhµ níc ®· x¸c ®Þnh râ ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña tin häc vµ CNTT, truyÒn th«ng còng nh nh÷ng yªu cÇu ®Èy m¹nh cña øng dông CNTT, ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu CNH, H§H, më cöa vµ héi nhËp, híng tíi nÒn kinh tÕ tri thøc cña níc ta nãi riªng - thÕ giíi nãi chung. ChÝnh v× x¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng ®ã nªn Nhµ níc ta ®· ®a m«n tin häc vµo trong nhµ trêng vµ ngay tõ tiÓu häc häc sinh ®îc tiÕp xóc víi m«n tin häc ®Ó lµm quen dÇn víi lÜnh vùc CNTT, t¹o nÒn mãng c¬ së ban ®Çu ®Ó häc nh÷ng phÇn n©ng cao trong c¸c cÊp tiÕp theo. Sự phát triển mạnh mẽ như “ vũ bão ” của tin học đã làm cho xã hội có nhiều nhận thức mới về cách tổ chức các hoạt động. Nhiều quốc gia trên thế giới ý thức được rất rõ tầm quan trọng của tin học và có những đầu tư lớn cho lĩnh vực này, đặc biệt trong giáo dục nâng cao dân trí về tin học và đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao. Người Việt Nam có nhiều tố chất thích hợp với ngành khoa học này, vì thế chúng ta hi vọng có thể sớm hoà nhập với khu vực và trên thế giới. * Nhµ trêng: - Tuy m«n Tin häc míi chØ lµ m«n häc tù chän nhng nhµ trêng ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh cã thÓ häc tõ khèi líp 3, t¹o ®iÒu kiÖn s¾m söa m¸y mãc, trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc m«n Tin häc. - Các thiết bị như Bảng mạch chủ, CPU, RAM, ROM, Đĩa cứng, Đĩa mềm, Đĩa Flash, Nguồn, Bàn phím, Chuột, Vỉ mạch, Các cáp, …bị hỏng còn để ở trong kho của nhà trường. - §îc sù ñng hé cña c¸c cÊp Uû §¶ng - UBND - c¸c ban ngµnh, phô huynh toµn trêng hç trî vÒ c¶ tinh thÇnh còng nh c¬ së vËt chÊt cho nhµ trêng. * Häc sinh: V× lµ m«n häc trùc quan, sinh ®éng, m«n häc kh¸m ph¸ nh÷ng lÜnh vùc míi nªn häc sinh rÊt høng thó häc, nhÊt lµ nh÷ng tiÕt thùc hµnh. 2. Khã kh¨n: * Nhµ trêng: Nhµ trêng ®· cã mét phßng m¸y vi tÝnh ®Ó cho häc sinh häc nhng vÉn cßn h¹n chÕ vÒ sè lîng còng nh chÊt lîng nªn c¸c em häc sinh còng kh«ng ®¬c tiÕp xóc víi m¸y tÝnh thêng xuyªn ®îc. §êi sèng kinh cña ®Þa ph¬ng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn rÊt Ýt nhµ cã m¸y tÝnh * Häc sinh: §a sè c¸c em häc sinh chØ ®îc tiÕp xóc víi m¸y vi tÝnh ë trêng lµ chñ yÕu, do ®ã sù t×m tßi vµ kh¸m ph¸ m¸y vi tÝnh víi c¸c em cßn h¹n chÕ, nªn viÖc häc tËp cña häc sinh vÉn cßn mang tÝnh chËm ch¹p. Mét sè em cßn cha cã SGK ®Ó häc, c¸c em chØ ®îc tiÕp thu kiÕn thøc th«ng qua bµi gi¶ng cña gi¸o viªn trªn líp. Trong quá trình giảng dạy môn Tin học 4 , khi dạy Bài 2 “ Khám phá máy tính”và nhiều bài học khác về các bộ phận máy tính, tôi nhận thấy nội dung của bài này là giới thiệu cho học sinh về các bộ phận của một máy tính để bàn (Personal Computer), nhưng nếu chỉ dạy học theo phương pháp thuyết trình thì quá trừu tượng và khó hình dung được một máy tính để bàn nó như thế nào?. Tôi muốn tận dụng các thiết bị sẵn có về máy tính để bàn để mô tả một cách trực quan cho học sinh. Từ lí do trên, tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm “SỬ DỤNG THIẾT BỊ VẬT LÍ MÁY TÍNH ĐỂ MÔ TẢ TRỰC QUAN ”. Các thiết bị vật lí của một máy tính để bàn được đặt lên một bảng mica nhỏ(kích cớ 50 x 110 cm), để học sinh dễ dàng quan sát khi học Bài 2, Tin học 4. II. Mô tả giải pháp: Viết sáng kiến kinh nghiệm thường xuyên liên tục cũng là nhiệm vụ chính trị của mỗi giáo viên, nhưng cần phải lựa chọn phương pháp nghiên cứu thích hợp với nhà trường tiểu học. Sáng kiến kinh nghiệm đang trình bày của tôi dựa theo các luận cứ khoa học hướng đối tượng, cụ thể: thuyết trình, quan sát, điều tra cơ bản, phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm,vv… phù hợp với bài học và môn học thuộc lĩnh vực phần cứng máy tính. Điểm mới trong sáng kiến kinh nghiệm này là dùng các linh kiện vật lí và kết hợp với diễn giải để cụ thể hoá bài học, học sinh sẽ quan sát trực quan các bộ phận trên một bộ máy tính để bàn, phân loại được các bộ phận quan trọng và các thiết bị ngoại vi của máy tính. Ngoài ra, tôi mạnh dạng trình bày sáng kiến kinh nghiệm này còn để phục vụ cho những năm dạy tiếp theo và áp dụng cho nhiều bài học của chương trình . Các thiết bị như Bảng mạch chủ, RAM, ROM, Đĩa cứng, Đĩa mềm, Đĩa Flash, Bàn phím, Chuột,… được bố trí trên một bảng nhỏ, gọn dễ dàng di chuyển đến các lớp học. Ngoài ra còn màn hình, vỏ cây… Khi được học bài này học sinh sẽ biết được các bộ phận vật lí của máy tính và có thể phát biểu được rằng “Máy tính thật là đơn giản”. Tríc khi thùc hiÖn chuyªn ®Ò, t«i ®· kh¶o s¸t khèi líp 4 th«ng qua giê d¹y lý thuyÕt, d¹y thùc hµnh, th«ng qua kiÓm tra bµi cò. Khi tæng hîp kÕt qu¶ thu ®îc: Đánh giá về học tập Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành Tríc khi thùc hiÖn chuyªn ®Ò Sè Hs Tû lÖ 25/132 19% 87/132 66% 20/132 15% * Sö dông c¸c thiÕt bÞ vËt lÝ ®Ó m« t¶ trùc quan: - Khi học sinh học bài học Bài 2 “ Khám phá máy tính”. Học sinh đã có rất nhiều nhầm lẫn và trừu tượng về máy tính, nhất là khi giáo viên thực hiện phương pháp dạy học mới, phương pháp “Lấy học sinh làm trung tâm”. Ví dụ như sơ đồ các thiết bị máy tính àm gì: Thân máy (Ram,CPU,Ô cứng…) Thiết bị vào (chuột, bàn phím,..) Thiết bị ra (màn hình, loa,...) Khi dạy bài này, giáo viên đưa ra các câu hỏi sau đây: Câu hỏi 1: Em hãy quan sát hình ảnh trong sách giáo khoa và cho biết máy tính gồm bao nhiêu bộ phận? Thoạt đầu, học sinh sẽ trả lời là gồm có 3 bộ phận: Thân máy, Thiết bị vào; Thiết bị ra mà thực tế thì máy tính được cấu thành từ các bộ phận chính: màn hình, thân máy, chuột, bàn phím ngoài ra còn có các thiết bị ngoại vi. Trong thân máy có : bo mạch chủ, CPU,ram,…. Điều đó cho ta thấy rằng nếu không mô tả bằng thiết bị vật lí cụ thể thì học sinh sẽ nhầm lẫn, hiểu biết lệch lạc và rất mơ hồ . Câu hỏi 2: CPU là gì? Tầm quan trọng của CPU như thế nào? Tất nhiên là học sinh sẽ trả lời như khái niệm trong sách giáo CPU khoa: CPU là đơn vị xử lí trung tâm và là bộ phận quan trọng nhất của máy Theo kiểu trả lời này thì học sinh chưa thực sự hiểu biết về CPU, còn mang tính học vẹt, hiểu biết mông lung, thậm chí không biết được CPU có kích thước thực (kích thước vật lí) là bao nhiêu. Nhiệm vụ của giáo viên là phải diễn giải thêm cho học sinh để học sinh hiểu hơn khái niệm CPU. Vậy ta có thể lấy một chiếc CPU nào đó để cho học sinh quan sát trực quan không? Thực tế tôi đã lấy một chiếc CPU cho học sinh quan sát, kết quả là học sinh rất chăm chú và đặt ra rất nhiều câu hỏi xoay quanh vấn đề này. Giáo viên chỉ ra một số thiết bị mà chỉ có thể mô tả bằng hình ảnh trên sách giáo khoa hoặc máy chiếu. Còn nếu lấy một chiếc máy tính để mô tả thì rất là khó vì phải tháo lắp rất phiền hà như : USB CD-ROM FDD HDD Bộ nhớ ngoài Câu hỏi 3: Em hãy kể tên các thiết bị đưa thông tin vào và thiết bị đưa thông tin ra? Học sinh sẽ liệt kê được các thiết bị đưa thông tin vào (Input devices): Bàn phím 1. Bàn phím(Keyboard); 2. Chuột(Mouse); 3. Webcam(Máy quay phim qua Internet); 4. Máy quét ảnh(Scanner); Chuột Webcam Thiết bị vào Máy quét Modem Học sinh quan sát được các thiết bị trên thông qua các hình ảnh được mô tả trong sách giáo khoa, tranh ảnh. Thực ra các thiết bị đó rất thường gặp. Ngoài các thiết bị trên đa phần học sinh không thể biết thêm các thiết bị khác nữa, ví dụ để đưa âm thanh vào máy tính như Micro, chuyển đổi tín hiệu Internet như Modem, Router, các thiết bị chống trộm như camera, … Học sinh sẽ liệt kê được các thiết bị đưa thông tin ra(Output Devices): 1. Màn hình(Monitor); 2. Máy in(Printer); 3. Máy chiếu(Projector); 4. Loa và tai nghe(Speaker and Headphone); 5. Modem. Monitor Speaker Printer Projector Headphone Modem . Thiết bị ra Đa phần học sinh trả lời đúng và đủ tên các thiết bị ra nói trên. Nhưng tất cả đều là quan sát trong sách giáo khoa, tranh ảnh Trong sách giáo khoa không giới thiệu nhiều về Modem và nhiều thiết bị ngoại vi. Tuy nhiên giới thiệu thêm một số thiết bị ngoại vi để các em học sinh biết khi gặp ngoài đời sống. * Giải quyết vấn đề. Hiện nay, các thiết bị vật lí của máy bị hư hỏng và bỏ đi rất nhiều. Nếu chúng ta tận dụng các thiết bị trên để mô tả trực quan cho học sinh thì rất tốt,các em sẽ rất hứng thú để học tập. Học sinh sẽ dễ dàng nhận biết và phân loại các thiết bị máy tính. Qua sáu năm giảng dạy Tin học cấp tiểu học, tôi đã thực hiện mô tả trực quan cho học sinh về các thiết bị máy tính, tháo CPU, đĩa mềm, mainboard, ổ đĩa CD, phím, chuột, … để cho học sinh quan sát và đồng thời tôi diễn giải cho học sinh hiểu rõ hơn về các thiết bị nói trên, học sinh được sờ, nhìn, và lắp đặt các thiết bị vào với nhau thành một máy tính cơ bản hoàn chỉnh. Tôi đã sắp xếp các thiết bị vật lí trên một bảng nhỏ mica như dưới đây. Sơ đồ cấu trúc máy tính bằng trực quang Dễ dàng di chuyển đến các phòng học, kinh phí để làm bảng tốn rất ít do tận dụng được các thiết bị hư hỏng đã bỏ đi. III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại: 1. Hiệu quả kinh tế: Các thiết bị như Bảng mạch chủ, RAM, ROM, Đĩa cứng, Đĩa mềm, Đĩa Flash, Bàn phím, Chuột,…được bố trí trên một bảng nhỏ, gọn dễ dàng di chuyển đến các lớp học. Ngoài ra còn màn hình, vỏ cây…Tất cả các thiết bị đều hỏng có trong nhà kho mà hoàn toàn không phải mất tiền mua. 2. Hiệu quả về mặt xã hội: Đề tài này đã mang tính thực tiễn rất cao, cụ thể là: phản ánh rõ rệt được tính trực quan sinh động, để phát triển tư duy và nhận biết được các khái niệm trừu tượng dẫn đến sự ham mê học tập của học sinh. Kết quả là có rất nhiều học sinh đã biết về máy tính, không còn sợ sệt khi tiếp xúc với máy tính. Do đó hiệu quả của giờ học tăng cao. Học sinh rất thích thú và đặt rất nhiều câu hỏi xung quanh vấn đề phần cứng của máy tính, và thường xuyên trao đổi với giáo viên về phần cứng máy tính. Góp phần nào đó cho học sinh yêu thích môn học và có ý thức học tập đúng đắn hơn về môn học, và có những học sinh phát biểu rằng “Máy tính thật đơn giản”. Không những thế mà còn có một số học sinh có thể khoe với gia đình mình, và nêu tên từng bộ phận máy tính khi ra cửa hàng mua máy tính. Qua qu¸ tr×nh ¸p dông vµo gi¶ng d¹y tin häc khèi 4, so s¸nh víi b¶ng tæng hîp tríc ®ã ®· thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: Tríc khi thùc hiÖn chuyªn ®Ò Sè Hs Tû lÖ Sau khi thùc Tû lÖ hiÖn chuyªn ®Ò t¨ng, Đánh giá về học tập Sè Hs Tû lÖ gi¶m 102/13 T¨ng: 25/132 19% 78% Hoàn thành tốt 59% 2 87/132 66% 30/132 22% Gi¶m: Hoàn thành 44% 20/132 15% 0/132 0% Gi¶m: Chưa hoàn thành 15% Tõ b¶ng kÕt qu¶ trªn cho thÊy c¸c biÖn ph¸p ¸p dông vµo viÖc d¹y Tin häc líp 4 ®· tr×nh bµy ë trªn c¸c em kh«ng nh÷ng n¾m ch¾c kiÕn thøc mµ cßn thÊy c¸c em häc tËp phÊn khëi h¬n, tiÕp thu bµi nhanh h¬n, cã chÊt lîng thùc sù. IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền. Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p mµ t«i ®· ¸p dông vµo d¹y tin häc khèi 4, tuy nhiªn cßn nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan vµ vÉn cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ®ång nghiÖp ®Ó chuyªn ®Ò cña t«i cã hiÖu quả hơn. Tôi cam kêt sáng kiến này do bản thân tự nghiên cứu và viết bài. Xin trân trọng cảm ơn ! Trêng tiÓu häc giao hµ (X¸c nhËn, ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i) ..................................................................... ..................................................................... ………………………………………………… ………………………………………………… ……………………………………….. PHÒNG GD&ĐT GIAO THỦY (xác nhận, đánh giá, xếp loại) .................................................................. ........................................................................ TÁC GIẢ SÁNG KIẾN ........................................................................