SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Së GD & §T NGHÖ AN
TRêng THPT NGYÔN DUY TRINH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
“THIẾT KẾ BỘ THÍ NGHIỆM CHẤT KHÍ
BẰNG NHỮNG VẬT LIỆU PHẾ THẢI”
GI¸O VI£N: L£ MINH V¡N
Tæ : VËT Lý + C¤NG NGHÖ
Năm học: 2013-2014
MỤC LỤC
MỤC/ NỘI DUNG
A. Lý do chọn đề tài
B. Giải quyết vấn đề
I. Cơ sở lý luận
II. Thực trạng của vấn đề cần nghiên cứu
III. Các giải pháp thực hiện
IV. Những công việc cần thực hiện
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
TRANG
2
5
5
5
6
7
1
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
C. Nội dung bản thuyết đồ dùng dạy học tự làm
I. Lý do vàvà ý tưởng của đồ dùng
II. Vật liệu
III. Cấu tạo và lắp đặt
IV. Cách sử dụng vào bài dạy
1. Bài Định luật Bôi-Lơ - Ma-Ri-Ốt
2.Bài Định luật Sác - Lơ
3.Bài Định Luật Gayluy-xác
4.Bài Phương trình trạng thái
9
9
9
10
11
11
13
14
15
V.Tính mới và tính sáng tạo
D. Kết luận và đề xuất
17
17
A.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Năm học 2013-2014 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Kết luận của hội
nghị trung ương 6 (khóa XI) về “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào
tạo , đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
XHCN và hội nhập quốc tế “ nhà trường hướng tới mục tiêu đổi mới căn bản và
toàn diện nhà trường theo hướng xây dựng trường trọng điểm. Đẩy mạnh phong
trào đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng giáo dục trong thí nghiệm, thực hành,
ngoại khóa ngoài giờ lên lớp
Trong những năm gần đây, trong các nghị quyết đại hội của Đảng, quốc hội
và nhiều văn kiện khác của Bộ Giáo dục & Đào tạo đều nhấn mạnh việc đổi
mới phương pháp dạy học là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cấp học và
bậc học ở nước ta nhằm đào tạo những con người sáng tạo, tích cực, tự giác
năng động, có năng lực giải quyết vấn đề, biết vận dụng kiến thức vào cuộc
sống.
Đảng và Nhà nước ta xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: Tạo chuyển
biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày
càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
2
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất
tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu
đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả
.
Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý
tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập;
bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ
hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo
dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực
Bộ GD-ĐT đã triển khai tổ chức thi thực hành đối với các môn Vật lý, Hóa
học, Sinh học và thi nói đối với bộ môn Ngoại ngữ trong kỳ thi học sinh giỏi
quốc gia lớp 12 THPT, vì thế đối với các trường THPT cần tăng cường thực
hành thí nghiệm đối với các bộ môn trên nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng
thực hành, cần chú trọng việc dạy học thực hành trong giờ chính khóa; bảo đảm
cân đối giữa việc truyền thụ kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho học sinh; chú
trọng liên hệ thực tế phù hợp với nội dung bài học.
Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành
phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng
nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng
giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực
và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát tri ển kh ả
năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.
Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của
người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc, rèn
luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng những
phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo
điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu,tự thưc nghiệm của học sinh...
Năm học 2013-2014 ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phát động phong
trào tự làm đồ dùng dạy học trong ngành, Dăc biệt Sở giáo dục và đào tạo tỉnh
nghệ An đã tiến hành Hội thi đồ dùng Thiết bị dạy học tự làm năm học 20132014.đã động viên cán bộ, giáo viên hoạt động trong ngành Giáo dục tự làm đồ
dùng, thiết bị dạy học để bổ sung thêm vào danh mục đồ dùng, thiết bị dạy học
hiện có của các trường, nhằm phục vụ hiệu quả hơn cho công tác dạy và học,
tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phát huy tính sáng tạo trong nghiên cứu,
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
3
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
cải tiến các đồ dùng, thiết bị dạy học hiện có hoặc tự làm thêm các đồ dùng,
thiết bị dạy học cần thiết cho cá nhân trong công tác giảng dạy.
Ngoài phong trào tự làm đồ dùng dạy học của giáo viên, Sở Giáo dục và Đào
tạo đề nghị các đơn vị phát động phong trào thi đua “ Trường học thân thiện –
Học sinh tích cực” bằng việc hưởng ứng cuộc thi “Sáng tạo thanh thiếu niên
nhi đồng”, mỗi trường ít nhất có một sản phẩm dự thi.
Với các lý do trên trường THPT Nguyễn Duy Trinh quyết nghị
- Tiếp tục đầu tư xây dựng, mở rộng và hoàn thiện phòng thiết bị trường
học trên cơ sở Quy chế, tiêu chuẩn và các công văn hướng dẫn của Bộ Giáo dục
và Đào tạo.
- Xây dựng kế hoạch về công tác thiết bị dạy học của đơn vị đảm bảo
khai thác tối đa tính năng sử dụng của các TBDH được trang bị phục vụ cho
hoạt động dạy học và các hoạt động giáo dục khác.
- Lập kế hoạch mua sắm TBDH dựa vào danh mục của Bộ Giáo dục và
Đào tạo.
- Tổ chức và vận động cán bộ giáo viên và học sinh tự làm thiết bị dạy bổ
sung vào danh mục tối thiểu.
- Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đầu tư cơ sở vật chất, mua
sắm thiết bị và tổ chức các hoạt động giáo dục. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin trong công tác quản lý, tổ chức hội nghị, hội thảo của các cơ quan
quản lý giáo dục, các cơ sở giáo dục.
- Bồi dưỡng giáo viên, viên chức TBDH về công tác quản lí, sử dụng,
bảo quản, bảo dưỡng TBDH phục vụ hoạt động dạy học.
- Phối hợp bộ phận chuyên môn tham gia cuộc thi: “Cuộc thi Khoa học
kỹ thuật dành cho học sinh trung học” cuộc thi nhằm khuyến khích học sinh
trung học NCKH; sáng tạo kỹ thuật, công nghệ và vận dụng kiến thức đã học
vào giải quyết những vấn đề thực tiễn; góp phần đổi mới hình thức tổ chức hoạt
động dạy học; đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá kết quả học tập; phát
triển năng lực của học sinh; nâng cao chất lượng dạy học trong các cơ sở giáo
dục trung học
Cũng như hầu hết các thầy cô giáo khác, trong những năm học vừa qua bản
thân tôi cũng đã trăn trở tìm tòi, từng bước thực hiện việc đổi mới phương pháp
giảng dạy theo yêu cầu của ngành giáo dục đề ra bởi chúng ta đều biết phương
pháp giảng dạy là một trong những yếu tố cơ bản và quan trọng nhằm truyền
đạt kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả tốt nhất. Phương pháp giảng dạy phù
hợp, khoa học sẽ là con đường giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu
quả, phát huy trí lực của người học. Mỗi cấp học, mỗi bộ môn đều phải có một
phương pháp giảng dạy phù hợp và không ngừng đổi mới, hoàn thiện là một
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
4
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
trong những yếu tố, động lực nhằm không ngừng nâng cao chất lượng toàn diện
cho học sinh hiện nay.
Từ những suy nghĩ trên tôi thấy rằng một trong những nội dung đổi mới
phương pháp dạy học môn vật lý để kích thích gây hứng thú cho học sinh học
tập là việc nghiên cứu khai thác các thí nghiệm trong các giờ học bằng những
vật liệu phế thải trong cuộc sống hàng ngày , đó là điều kiện rất thuận lợi để có
thể nâng cao hơn nữa hiệu quả trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh và
giáo dục hộc sinh có ý thức và quan điểm đúng về môi trường, gần gũi với thiên
nhiên. Từ các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học và sự tìm tòi, đổi mới
trong sử dụng các dụng cụ thí nghiệm thực hành và thiết kế chế tạo thêm những
đồ dùng dạy học để làm phong phú hơn, hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất
lượng dạy học, Vì vậy đay là lý do tôi đã đưa ra “thiết kế bộ thí nghiệm chất
khí bằng những vật liệu phế thải trong trong giảng dạy vật lý” xin ®îc tr×nh
bµy cïng ®éc gi¶ tham kh¶o víi môc ®Ých không ngừng nâng cao chất lượng
toàn diện cho häc sinh
B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I.
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Chúng ta biết rằng Vật lý là một môn khoa học thực nghiệm, áp dụng
nhiều
trong khoa học và đời sống hàng ngày.Trong chương trình Vật lí THTH hầu
như bài học nào cũng có thí nghiệm. Từ các thí nghiệm học sinh hình thành
khái niệm, định luật. Trong chương trình, chủ yếu là các thí nghiệm biểu diễn
hình thành tri thức mới và một số thí nghiệm chứng minh. Thí nghiệm kiểm tra
đóng vai trò khai thác sâu kiến thức biến kiến thức thành kỹ năng kỹ xảo vận
dụng vào giải bài tập.. Do đó tôi thấy rằng một trong những giải pháp đổi mới
phương pháp dạy học Vật lý ở trường THTH thì giải pháp đổi mới trong việc
thực hiện
các thí nghiệm của từng bài học, làm đầy đủ, có chất lượng các thí nghiệm trên
lớp là giải pháp được đặt lên hàng đầu. Giáo viên không những chú trọng việc
sử dụng đồ dùng dạy học và dụng cụ thí nghiệm ở tất cả các tiết học mà còn cần
tạo điều kiện để các em học sinh được tự tay LÀM ĐỒ DÙNG THÍ NGHIỆM ,
làm thí nghiệm, tự mình quan sát đo đạc và rút ra nhận xét, kết luận (tức là
được trải nghiệm trong thực tế) các em học sinh học tập sẽ hứng thú hơn, phát
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
5
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
huy được tính năng động sáng tạo của các em, kết quả học tập sẽ đạt cao hơn rất
nhiều.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU
Trước đây trong khi giảng dạy giáo viên chỉ chú trọng đến khối lượng kiến
thức cần truyền đạt mà coi nhẹ phương pháp học tập và nghiên cứu mang tính
đặc thù của bộ môn. Vật lý là môn khoa học thực nghiệm thế nhưng tình trạng
phổ biến hiện nay vẫn là :
- Dụng cụ thí nghiệm thiếu, một phần bị hư hỏng không chính xác, có năm
được bổ sung thêm thì không đồng bộ với dụng cụ cũ. Nhìn chung chưa
có đầy đủ dụng cụ thí nghiệm cần thiết cho các giờ học .
- Số lượng các bộ thí nghiệm quá ít nên số lượng học sinh trong một nhóm
quá đông, một bộ phận học sinh yếu và trung bình ít có cơ hội làm việc
trong nhóm .
- Kỹ năng làm thí nghiệm của học sinh vẫn còn hạn chế .
- Một số bài thực hành thí nghiệm không thành công vì thế không thể đánh
giá kỹ năng thực hành của học sinh, làm giảm tính thuyết phục của nội
dung bài học.
- Đặc biệt bộ thí nghiệm chất khí của nhà trường số lượng rất ít, không
chính xác, chỉ làm được với định luật Bôi-lơ-Ma-ri-ốt, còn các định luật
Sác-lơ, Gayluy-xác, phương trình trạng thái không làm được
- Nhà trường chỉ có một cán bộ phụ trách phòng thí nghiệm cho tất cả các
môn học, được đào tạo chưa sâu cho từng bộ môn nên rất khó khăn trong
việc giúp giáo viên chuẩn bị và hướng dẫn học sinh thực hành.
Về cơ bản việc sử dụng thí nghiệm vật lý ở trường THTH vẫn còn hạn chế,
chưa phát huy hết tính độc lập sáng tạo của học sinh. Trong khi đó lượng
kiến thức trong sách giáo khoa luôn luôn được bổ sung chỉnh lý cho kịp với
sự phát triển của thời đại. Từ thực trạng trên dẫn đến chất lượng của môn
học chưa tốt do đó cần đổi mới trong việc tự làm và sử dụng thí nghiệm dạy
học một cách có hiệu quả.
III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1/ Cần đảm bảo được :
- Lý do và ý tưởng của đồ dùng
- Cấu tạo và lắp đặt khả thi
- Cách sử dụng vào bài dạy và học
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
6
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
- Tính mới và tính sáng tạo
- Tính phổ dụng của đồ dùng thiết kế
2/ Cách thực hiện:
- Thực hiện chia nhóm cho học sinh học tập
- Chuẩn bị các vật liệu cần thiết phù hợp với Thiết kế thí nghiệm
- Thực hiện làm đồ dùng dạy học cho mỗi tiết học trước ngày dạy hai đến ba
ngày, thực hiện làm thử chu đáo, tìm cách thay thế các đồ dùng chưa hợp lý có
trong phòng thí nghiệm.
- Thực hiện tự học hỏi thông qua tiếp thu các chuyên đề, qua tổ nhóm chuyên
môn và qua các phương tiện thông tin đại chúng .
IV. NHỮNG VIỆC CẦN THỰC HIỆN. :
1. Chia tổ nhóm:
Trước đây việc thực hiện các thí nghiệm trong các tiết học là do giáo viên
làm dụng cụ và biểu diễn hoàn toàn nên các em tiếp thu kiến thức một cách thụ
động, kỹ năng thực hành của học sinh rất yếu các em nắm không sâu được kiến
thức và nội dung bài học. Các em rất lúng túng khi tự tay thực hiện các bài thực
hành.Tư duy không phát hiện phát triển. Vì vậy cần đổi mới phương pháp dạy
học tích cực, các em chủ đông làm thiết bị và thự hành trong bài học.
Ngay từ giờ học đầu tiên của năm học giáo viên cần cho học sinh mắn được
đặc thù của bộ môn là môn khoa học thực nghiệm, giáo viên chia học sinh của
lớp thành các nhóm học tập, mỗi nhóm gồm cả các đối tượng khá, giỏi, trung
bình và yếu khoảng 4-5 em. Cử nhóm trưởng, nhóm phó, thư ký của nhóm.
Nhóm trưởng chịu trách nhiệm điều hành hoạt động của nhóm theo sự
hương dẫn của giáo viên sao cho mọi thành viên trong nhóm đều được tham gia
các công việc của nhóm, những thành viên yếu thường được giao công việc dễ
hơn như tìm những vật liệu dễ tìm, làm những công việc đơn giản Quan sát ghi
số liệu. Tạo điều kiện cho các em chủ động tích cực sáng tạo hứng thú trong
quá trình làm thiết bị ,thực hành trong và ngoài giờ học.
2. Chuẩn bị thiết kế thí nghiệm
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
7
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Nói chung thí nghiệm phải kích thích được hứng thú óc sáng tạo của học
sinh. Muốn đạt được điều đó giáo viên phải tìm hiểu thật kỹ nội dung bài dạy,
xác định rỏ nội dung kiến thức mục đích thí nghiệm. Giáo viên cần có óc sáng
tạo, chịu khó để lựa chọn các vật liệu sẵn có ,dễ tìm để thiết kế dụng cụ thí
nghiệm cần thiết cho phù hợp. Các dụng cụ thí nghiệm phải đơn giản dễ làm và
chất lượng tốt đảm bảo độ chính xác cao.Không độc hại nguy hiểm Nhiều khi
giáo viên phải tự tạo ra các dụng cụ thí nghiệm trước và giớ thiệu hướng dẫn
cho các em nhóm trưởng và phó trước ba bốn ngày.
Để kích thích thị giác giáo viên cũng cần phải hướng dẫn chọn các vật
liệu làm đồ dùng thí nghiệm có màu sắc tương phản “bặt mắt” giúp học sinh
quan sát tốt hơn. Cần chú ý vật liệu làm đồ dùng phải đảm bảo an toàn không
độc hại, không cháy nổ
Thí nghiệm thành công tức là phải được chuẩn bị kỹ, làm đi làm lại nhiều
lần nếu thất bại sẽ phá vỡ tiến trình bài học gây tâm lí hoang mang thất vọng
đối với học sinh. Điều không thể thiếu được là giáo viên phải chuẩn bị hệ thống
câu hỏi hướng dẫn học sinh quan sát hiện tượng, phân tích kết quả thí nghiệm
vận dụng các kiến thức có liên quan để đi đến tri thức mới một cách logic.
3. Tiến hành thiết kế thí nghiệm.
*Bước 1: thiết kế dụng cụ thí nghiệm
Giáo viên nghiên cứu bài dạy,hướng dẫn học sinh nghiên cứu bài học và đưa ra
ý tưởng thiết kế dụng cụ thí nghiệm
Tập cho học sinh lập kế hoạch khám phá thiết kế thí nghiệm, lựa chọn
phương án thí nghiệm, chỉ ra đại lượng cần đo, những điều cần xác định trong
thí nghiệm, chỉ ra những yếu tố cần giữ nguyên, không thay đổi khi làm thí
nghiệm. (Giáo viên hướng học sinh lựa chọn phương án mà giáo viên đã lựa
chọn,đã thiết kế)
*Bước 2: Tiến hành làm dụng cụ thí nghiệm
Tìm và lựa chọn các vật liệu phù hợp an toàn dễ kiếm trong đời sống hàng
ngày
Hướng dẫn học sinh thiết kế bố trí lắp đặt dụng cụ thiết bị thí nghiệm;theo
nội dung “các định luật chất khí” thực hiện thí nghiệm theo phương án đề ra,
cần làm thử trước ở nhà cần thiết thay đổi phương án thí nghiệm nếu kết quả
không phù hợp với vấn đề đặt ra.
*Bước 3: Tiến hành làm thí nghiệm
Trong giờ học các nhóm sử dung thiết bị của nhóm mình làm hoặc của tổ
chuyên môn trưc tiếp làm thí nghiệm
Đọc số chỉ của các dụng cụ thí nghiệm ở mức độ cẩn thận và chính xác cần
thiết, lập bảng kết quả, biểu diễn kết quả bằng đồ thị , sơ đồ ......
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
8
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
*Bước 4: Kết luận rút ra nội dung biểu thức định luật
Cho đại diện nhóm mô tả lại những thí nghiệm đã làm, trình bày, giải thích
những việc đã làm bằng lời, bằng hình vẽ hoặc bằng đồ thị...nêu kết luận đã tìm
thấy được.
Từ báo cáo của từng nhóm giáo viên cho lớp thảo luận để đi đến kết luận
chung, tổng quát cho vấn đề đang nghiên cứu.
C. NỘI DUNG
BẢN THUYẾT MINH ĐỒ DÙNG DẠY HỌC TỰ LÀM
Tên đồ dùng:
“bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải ”
Sử dụng cho môn : Vật lý
Chủng loại : Sáng tạo mới
I/ Lý do và ý tưởng của đồ dùng:
- Các bài dạy học về chương chất khí cần phải có thí nghiệm để xây dựng
các định luật
- Các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm của nhà trường rất ít đã cũ, kết
quả không chính xác , không thuyết phục học sinh với khoa học
- Thay thế cho thí nghiệm các bài học: Định luật Bôi-lơ-Ma-ri-ốt, Định
luật Sác-lơ, phương trình trạng thái, định luật Gayluy-xác
- Thiết bị dễ làm, thí nghiệm đơn giản chính xác cao,tạo lòng tin với học
sinh, giáo dục kỹ năng thiết kế làm đồ dùng và sử dụng thí nghiệm thực
hành , giáo dục quan điểm về môi trường
II/ Vật liệu
+ 1 Đế gỗ làm chân giá đỡ
+ 1 Thanh sắt hoặc gỗ làm cọc giá đỡ
+ 1 Bình thủy tinh hoặc kim loại (100ml- 200ml) có nắp làm kín bình
chứa không khí với bên ngoài
+ 2 Van xe đạp còn sử dụng tốt
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
9
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
+ 80cm ống dây nhựa (ống chuyền dịch)
+ 1 xilanh tiêm 5ml trở lên
+ 1 nhiệt kế đo nhiệt độ
+ 1 áp kế ( dụng cụ đo áp huyết hoăc đồng hồ đo áp suất hơi )
+ 1 Sấy tóc
+ Một số đinh 2 hoặc vít xoắn
III/ Cấu tạo, và lắp đặt
T
A
V
A
G
XILANH
ỐNG DÂY
Giáo viên: Lê Minh Văn -
T
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
V
10
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
-
Dùng gỗ và đinh lắp giá đỡ
Nắp bình chứa không khí có khoan 3 lỗ nhỏ để lắp áp kế , nhiệt kế, van
nối, tuyệt đối kín không để không khí lọt ra ngoài ống
Vặn nắp bình chứa với bình chứa ( đảm bảo kín)
………………………………………………………………………………………
IV/ Cách sử dụng vào từng bài dạy
1/ Bài dạy Định luật Bôi-lơ –Ma-ri-ốt quá trình đẳng nhiệt T không đổi
Thí nghiệm được lắp đặt như hình vẽ
Giáo viên: Lê Minh Văn - ÁP KẾ
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
XILANH
11
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Cho pit tông nằm yên tại một vị trí bất kỳ
Nối ống dây từ áp kế với đầu xilanh đảm bảo không khí không thông với
bên ngoài
Đọc các giá trị áp suất trên áp kế , đọc thể tích chất khí bằng tổng thể tích
của thể tích không khí chứa trong xilanh VXLvà thể tích không khí trong ống nối
VÔ= Sl
Thay đổi thể tích xilanh và đọc lại các kết quả như trên và ghi vào bảng (chú
ý khi làm thay đổi thể tích khí trong xilanh cần chậm để nhiệt độ khôngđổi)
Lần TN Thể tích V= VÔ+ VXL
Áp suất P
Tích P*V
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết quả và đưa ra nội dung, biểu thức định luật
Hoặc:
Thí nghiệm được lắp đặt như hình vẽ
T
A
V
ỐNG DÂY
XILANH
G
Cho pit tông nằm yên tại một vị trí bất kỳ
Mở van. Nối ống dây từ van với đầu xilanh đảm bảo không khí không thông
với bên ngoài
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
12
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Đọc các giá trị áp suất trên áp kế , đọc thể tích chất khí bằng tổng thể tích của
bình chứa đã đoVB và ghi trên ngoài bình và thể tích không khí chứa trong
xilanh VXLvà thể tích không khí trong ống nối VÔ= Sl
Thay đổi thể tích xilanh và đọc lại các kết quả như trên và ghi vào bảng ( chú ý
khi làm thay đổi thể tích khí trong xilanh cần chậm để nhiệt độ trên nhiệt kế
không đổi)
Lần TN
Lần 1
Lần 2
Lần 3
Thể tích V= VB+VÔ+ VXL
Áp suất P
Tích P*V
Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết quả và đưa ra nội dung, biểu thức định luật
2/ Định luật Sác-lơ quá trình đẳng tích V không đổi
Thí nghiệm được lắp đặt như hình vẽ
T
A
V
G
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
13
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Khóa van thể tích và lượng không khí trong bình là
không đổi
Dùng sấy tóc sấy bình dựng khí
Đọc các giá trị Áp suất trên áp kế , nhiệt độ trên nhiệt kế tại các thời điểm
và ghi vào bảng
to0
∆to
po1
∆p= pn- po ∆p/∆to To=to+273 p/T
t1
P1
T1=t1+273
t2
P2
T2=t2+273
t3
P3
T3=t3+273
Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết quả ∆p/∆to = hằng số hay p/T= hằng số
và đưa ra nội dung, biểu thức định luật
3/ Định luật Gayluy-xác quá trìnhđẳng áp
P không đổi
Thí nghiệm được lắp đặt như hình vẽ
T
A
V
G
Mở van nối ống dây từ van với một ống nhỏ trong ống có giọt nước màu ngăn
không khí trong ống với không khí bên ngoài ,đặt trên bàn nằm ngang
Dùng sấy tóc sấy bình dựng khí
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
14
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Đọc các giá trị nhiệt độ trên nhiệt kế tại các thời điểm , độ dịch chuyển của giọt
nước và ghi vào bảng ( chú ý khi làm thay nhiệt độ cần chậm để áp suất trên áp
kế không đổi)
to0
t1
t2
t3
∆to
∆V= S(hn- ho) ∆V/∆to
To=to+273
T1=t1+273
T2=t2+273
T3=t3+273
V/T
Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết quả ∆V/∆to = hằng số hay V/T= hằng số
và đưa ra nội dung, biểu thức định luật
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
15
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
4/ Phương trình trạng thái của khí lý tưởng
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
16
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
ỐNG DÂY
T
A
XILANH
V
G
Thí nghiệm được lắp đặt như hình vẽ
Cho pit tông nằm yên tại một vị trí bất kỳ
Mở van Nối ống dây từ van với đầu xilanh đảm bảo không khí không thông với
bên ngoài
Dùng sấy tóc sấy bình dựng khí
Thả cho cho pit tông tự do
Đọc các giá trị nhiệt độ trên nhiệt kế tại các thời điểm , các giá trị áp suất trên
áp kế ,đọc thể tích chất khí bằng tổng thể tích của bình chứa đã đo và ghi trên
ngoài bình và thể tích không khí chứa trong xilanh và thể tích không khí trong
ống nối
T = to0+273=
T1= t1+273=
T2= t2+273=
T3= t3+273=
V= VB+VÔ+ VXL
V1
V2
V3
po1
P1
P2
P3
p.V/T
Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết quả và đưa ra nội dung, biểu thức
V/ Tính mới và tính sáng tạo
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
17
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Khác với những thiết bị sẵn có trong phòng thí nghiệm
Sử dụng cho tất cả các bài học trong chương chất khí của lớp 10 cơ bản và
lớp 10 nâng cao
Dễ làm, kết quả thí nghiêm có độ chính xác cao
Số lượng học sinh tham gia làm thí nghiêm nhiều học sinh
D. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
Mấy năm gần đây tôi đã hướng dẫn học sinh, tập làm nhiều đồ dùng thí
nghiệm từ các phế liệu và làm thí nghiệm, hướng dẫn để học sinh tự nghiên cứu
vấn đề. Đưa ra dự đoán, biết lập kế hoạch, tìm dụng cụ thí nghiệm và làm thí
nghiệm rồi từ kết quả thí nghiệm tự rút ra nội dung kiến thức của bài học,một
cách chủ động nghiên cứu hơn, sáng tạo hơn. Kết quả thu được rất thực tế,
thuyết phục gây cảm hứng trong học tập bộ mon vật lý. Song việc thiết kế dụng
cụ thí nghiêm ,và sử dụng thí nghiệm thực hành ở các bài định luật chất khí
năm nay mới làm và tôi nhận tháyrằng
Qua việc áp dụng đề tài trên vào giảng dạy, tôi đã thực hiện cho 4 lớp học
sinh 10A2, 10A6, 10A8, 10A9, làm đồ dùng và thí nghiệm theo dõi và tiến hành
khảo sát chất lượng học sinh học môn Vật lý và tự đánh giá bộ thí nghiệm này
dễ làm, độ chính xác cao , giá thành rẻ, tính phổ dụng của đồ dùng và phương
pháp thực hành thí nghiệm rộng rãi, các em gần gũi và có quan điểm đúng về
môi trường và rút ra kết luận.
+ Trước đây học sinh tiếp thu kiến thức một cách bị động, các em không
được tự tay làm thí nghiệm nên kỹ năng thực hành rất kém, các em không tự
tìm tòi kiến thức nên hiểu không sâu, không yêu thích môn học.
+ Học sinh thích thú tự làm và thí nghiệm thu được kết quả tương đối khả
quan trong quá trình học tập. Việc vận dụng kiến thức vào giải các bài tập và
giải thích các hiện tương tự nhiên của các em rất tốt. Đặc biệt việc vận dụng
kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Kỹ năng thực hành tốt hơn, việc vận
dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống của các em thông thạo hơn.
+ Các em mạnh dạn để tìm tòi sáng tạo và tự nghiên cứu, tự khám phá
các qui luật và hiện tượng khác trong tự nhiên....
+ Qua bài dạy giáo dục các em hiểu thêm về môi trường và vận dụng
kiến thức có ý thức bảo vệ, giữ gìn môi trương trong sạch hơn
§iÒu ®¸ng kÓ h¬n c¶ lµ tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng tù lËp cña c¸c em thÓ
hiÖn kh¸ râ rÖt, quan hÖ thÇy trß trë lªn gÇn gòi h¬n. Trong giê häc kho¶ng c¸ch
gi÷a thÇy vµ trß ®îc thu hÑp. Häc sinh m¹nh d¹n hái thÇy, tr×nh bµy quan ®iÓm
vµ lËp trêng cña m×nh, më réng giao tiÕp vµ t duy cña c¸c em.
Việc đổi mới phương pháp giảng dạy, bằng tự làm đồ dùng dạy học là
việc làm thường xuyên của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
18
SKKN: Thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải
Tuy nhiên cũng giống như các hoạt động khác trong nhà trường nhân tố quyết
định vẫn là giáo viên. Theo tôi người thầy giáo phải có nhận thức đúng, yêu
nghề, chăm chỉ có sự chuẩn bị kĩ (sau khi đã nghiên cứu kĩ bài dạy) các thí
nghiệm phải được thầy chủ động tiến hành làm trước nhiều lần, với các phương
thức khác nhau để chọn ra phương pháp hay nhất, học sinh dễ áp dụng khai thác
được tốt kiến thức từ các thí nghiệm này, học sinh phải tự mình được làm các
thí nghiệm,.Bên cạnh đó người thầy phải luôn tìm tòi, sáng tạo, học tập, lắng
nghe ý kiến góp ý của đồng nghiệp, rút ra kiến thức mang tính thực tiễn và vận
dụng phương pháp tốt nhất cho mỗi bài dạy. Môn Vật lí là môn khoa học thực
nghiệm rất gần với cuộc sống đó là thuận lợi nhưng để khai thác hết hiệu quả
của từng tiết học theo tôi là một “nghệ thuật” và vô cùng khó
Bản thân tôi khi nghiên cứu và thực hiện luôn đổi mới trong sử dụng thiết
kế làm các thí nghiệm vật lý trong quá trình dạy học, kết quả thực hiện thấy
học sinh hiểu sâu bài học, biết vận dụng bài học giải thích tốt các hiện tượng vật
lý, yêu thích bộ môn hơn.Vì vậy tôi rất mong muốn kinh nghiệm tôi đã đưa ra
“thiết kế bộ thí nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải trong giảng
dạy vật lý” xin ®îc tr×nh bµy cïng ®éc gi¶ tham kh¶o víi môc ®Ých không
ngừng nâng cao chất lượng toàn diện cho häc sinh
Tôi xin chân thành được sự góp ý của của các thầy, cô giáo, của các đồng
nghiệp và các bạn sinh viên, học sinh THPT xa gần.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
BGH TRƯỜNG THPT
NGUYỄN DUY TRINH
Nghi Lộc ngày 25/4/2014
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm là thiết kế của mình làm và viết,
không sao chép nội dung của người khác
Lê Minh Văn
Giáo viên: Lê Minh Văn -
Trường THPT Nguyễn Duy Trinh
19
- Xem thêm -