Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
A. §Æt vÊn ®Ò
I. LÝ do chän ®Ò tµi:
§æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu, ®¶m b¶o cho sù
ph¸t triÓn cña gi¸o dôc, lµ nÒn t¶ng, lµ ®éng lùc thóc ®Èy c«ng nghiÖp hãa, hiÖn
®¹i hãa ®Êt níc ®Ó ViÖt nam tõng bíc v÷ng vµng khi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. Ngµy nay nÒn kinh tÕ tri thøc cïng víi sù bïng næ th«ng tin, gi¸o dôc
®· vµ ®ang thay ®æi ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, sù ph¸t
triÓn cña x· héi. Néi dung tri thøc khoa häc cïng víi sù ®å sé vÒ lîng th«ng tin
yªu cÇu chóng ta ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay
gi¸o dôc kh«ng chØ t¹o ra nh÷ng con ngêi cã tµi, cã ®øc mµ gi¸o dôc cßn cã
mét thiªn chøc cao quý h¬n ®ã lµ gi¸o dôc c¸i thÈm mü, nh©n v¨n, ®µo t¹o ra
nh÷ng con ngêi cã kü n¨ng sèng vµ häc tËp trong thêi ®¹i míi. Môc tiªu gi¸o
dôc thay ®æi kÐo theo yªu cÇu ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc mét c¸ch phï
hîp. Nh»m gióp cho gi¸o viªn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh ®æi míi
ph¬ng ph¸p d¹y häc, ®· cã nhiÒu gi¸o s tiÕn sü, c¸c nhµ khoa häc chuyªn t©m
nghiªn cøu, thÝ ®iÓm vµ triÓn khai ®¹i trµ vÒ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc.
Tõ n¨m häc 2002 - 2003 bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· thùc hiÖn "cuéc c¸ch
m¹ng vÒ gi¸o dôc" ®æi míi c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt n¨m
häc 2009 - 2010 lµ n¨m häc thø t toµn ngµnh tiÕp tôc thùc hiÖn chØ thÞ sè
33/2006 CT-TTG cña Thñ tíng chÝnh phñ vÒ chèng tiªu cùc trong thi cö vµ
kh¾c phôc bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc, kh«ng vi ph¹m phÈm chÊt ®¹o ®øc cña
ngêi thÇy gi¸o vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng häc sinh ngåi nhÇm líp - ®©y lµ kh©u
®ét ph¸ ®Ó toµn ngµnh gi¸o dôc tù kh¼ng ®Þnh ®æi míi v× sù ph¸t triÓn cña ®Êt
níc, cña ngµnh; Lµ n¨m häc thø ba tiÕp tôc thùc hiÖn chØ thÞ sè 06/CT-T¦ ngµy
07/11/2006 cña bé chÝnh trÞ vÒ tæ chøc cuéc vËn ®éng häc tËp vµ lµm theo tÊm
g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh. Lµ n¨m häc thø hai triÓn khai phong trµo thi ®ua
“x©y dùng trêng häc th©n thiÖn, häc sinh tÝch cùc”. Lµ n¨m häc ®Èy m¹nh øng
dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo trong d¹y häc vµ qu¶n lý.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
1
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
§Ó phï hîp víi sù ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh ®ßi hái ph¶i ®æi míi vÒ
ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt víi bé m«n vËt lÝ, viÖc ®æi míi nã liªn quan rÊt
nhiÒu ®Õn ph¬ng ph¸p ®Æc trng cña bé m«n lµ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm,
ph¬ng ph¸p nµy cã liªn quan ®Õn trang thiÕt bÞ d¹y häc, dông cô thÝ nghiÖm.
C¸c thiÕt bÞ d¹y häc vËt lý lµ ®iÒu kiÖn, ph¬ng tiÖn vµ nguån tri thøc kh«ng thÓ
thiÕu trong qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh. Th«ng qua ho¹t ®éng víi c¸c thiÕt bÞ
thÝ nghiÖm vËt lý, häc sinh tiÕp cËn ®îc víi h×nh ¶nh m« pháng thùc tÕ, rÌn
luyÖn c¸c kü n¨ng quan s¸t, thu thËp vµ xö lý th«ng tin, híng tíi viÖc h×nh
thµnh nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt cña ngêi lao ®éng míi. Theo quan ®iÓm cña lý
luËn d¹y häc th× thÝ nghiÖm vËt lý ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong tiÕn tr×nh
®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc
sinh. V× vËy viÖc t×m ra mét ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp ®Ó n©ng cao chÊt
lîng d¹y häc trong trêng THCS lµ mét nhiÖm vô hµng ®Çu cña mçi gi¸o viªn.
Theo t«i trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc vËt lÝ THCS ph¶i híng tíi viÖc t¹o
®iÒu kiÖn cho häc sinh tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc th«ng qua ph¬ng ph¸p d¹y häc
bé m«n, ®Æc biÖt lµ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. V× vËy trong ®Ò tµi nµy t«i xin
m¹nh d¹n ®a ra mét sè kinh nghiÖm cô thÓ vÒ viÖc “Sö dông ph¬ng ph¸p thùc
nghiÖm trong d¹y vµ häc ch¬ng I: Quang häc - m«n VËt lÝ 7 ë trêng THCS,
sau ®ã ph¸t triÓn thªm. Víi nh÷ng ý tëng nµy t«i hi väng sÏ tõng bíc ®æi míi
®îc ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµm cho chÊt lîng gi¸o dôc
ngµy cµng cao h¬n.
II. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
§Ò tµi nµy ®îc thùc hiÖn trong thêi gian tõ n¨m häc 2008 - 2009 ®Õn n¨m
häc 2009 - 2010 trong ph¹m vi c¸c líp khèi 7 trêng THCS D¬ng Thñy huyÖn LÖ Thñy.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
2
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
B. c¬ së lÝ luËn - c¬ së thùc tiÔn
I. C¬ së lÝ luËn:
Nh chóng ta ®· thÊy, mçi m«n häc cã mét ®Æc trng riªng, v× vËy khi
gi¶ng d¹y c¸c m«n häc kh¸c nhau th× còng cã ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh¸c
nhau. VËt lÝ lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm nªn viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p
còng xuÊt ph¸t tõ ®Æc trng nµy cña bé m«n.
C¸c kiÕn thøc vËt lÝ lµ sù kh¸i qu¸t hãa c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc
nghiÖm vµ c¸c hiÖn tîng diÔn ra trong ®êi sèng. Kh«ng cã thÝ nghiÖm, häc sinh
kh«ng cã c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c thao t¸c t duy ®Ó tiÕp cËn tri thøc míi. Do ®ã
mäi kiÕn thøc mµ gi¸o viªn truyÒn ®¹t ®Õn häc sinh cßn mang tÝnh ¸p ®Æt.
Ta cã thÓ nãi r»ng “Tr¨m nghe kh«ng b»ng mét thÊy, tr¨m thÊy kh«ng
b»ng mét lµm”. Sù hiÓu biÕt thÕ giíi vËt lÝ kh«ng chØ ®¬n thuÇn b»ng suy diÔn
l«gic. ChØ cã nh÷ng quan s¸t thùc nghiÖm míi cho phÐp ta kiÓm tra ®îc sù
®óng ®¾n cña mét sù vËt hiÖn tîng.
TiÕt häc cã thÝ nghiÖm häc sinh cã høng thó h¬n, tiÕt häc sinh ®éng h¬n,
®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao h¬n, ®Æc biÖt lµ khi c¸c em ®îc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm.
II. C¬ së thùc tiÔn:
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Bé gi¸o dôc ®µo t¹o ®· triÓn khai ®¹i trµ
ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi. Víi dung lîng kiÕn thøc vµ yªu cÇu cña kiÕn
thøc míi b¾t buéc gi¸o viªn ph¶i cã mét ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp th× lîng
kiÕn thøc truyÒn ®¹t ®Õn häc sinh míi cã chÊt lîng cao. Híng ®æi míi hiÖn
nay lµ gi¶m lÝ thuyÕt kinh viÖn t¨ng thêi lîng thùc hµnh. V× vËy ph¬ng ph¸p
d¹y häc b»ng thùc nghiÖm lµ hÕt søc hîp lÝ.
Do viÖc ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh nªn cã nhiÒu kiÕn thøc míi ®îc
®a vµo trong ch¬ng tr×nh vËt lÝ THCS, ®ång thêi cã nhiÒu ®å dïng thÝ nghiÖm
míi ®îc trang cÊp. §éi ngò gi¸o viªn cha ®îc tËp huÊn kÜ cµng, viÖc tiÕp cËn
víi c¸c ®å dïng thÝ nghiÖm míi cßn nhiÒu h¹n chÕ céng víi t©m lÝ ng¹i sö dông
thÝ nghiÖm trong c¸c tiÕt lªn líp cña mét sè gi¸o viªn. V× vËy ®· lµm cho sù
høng thó cña häc sinh ®èi víi bé m«n vËt lÝ kh«ng cßn, dÉn ®Õn chÊt lîng d¹y
häc bé m«n vËt lÝ cßn thÊp.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
3
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
C. thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn
I. Thùc tr¹ng t×nh h×nh:
Trêng THCS D¬ng Thñy ®îc ®Æt t¹i th«n Trung ThiÖn, x· D¬ng
Thñy, huyÖn LÖ Thñy. Lµ ®Þa bµn cã d©n c ph©n bè tha thít, ®êi sèng cña
nh©n d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn sù ch¨m lo ®Õn viÖc häc tËp cña con em
cha ®îc chó ý nhiÒu, phong trµo häc tËp cña häc sinh ®ang cßn thÊp.
Cïng víi viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa th× c¸c trêng ®· ®îc
trang cÊp kh¸ ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ d¹y häc. Tuy nhiªn chÊt lîng cña mét sè
dông cô thÝ nghiÖm cßn h¹n chÕ, v× vËy nÕu gi¸o viªn kh«ng chuÈn bÞ c¸c dông
cô thiÕt bÞ thÝ nghiÖm mét c¸ch chu ®¸o tríc khi lªn líp th× sÏ gÆp khã kh¨n
khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm hoÆc cã trêng hîp sÏ kh«ng thµnh c«ng.
Phong trµo ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®· vµ ®ang diÔn ra mét c¸ch rÇm
ré. Tuy nhiªn víi ®a sè gi¸o viªn, ®Æc biÖt lµ gi¸o viªn lín tuæi vÉn cßn lóng
tóng hoÆc cßn ngÇn ng¹i khi sö dông thiÕt bÞ d¹y häc. ViÖc tËp huÊn sö dông l¾p
r¸p thÝ nghiÖm cho gi¸o viªn cßn Ýt nªn khi sö dông ®å dïng hoÆc l¾p r¸p thÝ
nghiÖm vÉn cha cã hiÖu qu¶ cao.
Häc sinh Ýt ®îc tiÕp cËn víi c¸c ®å dïng hiÖn ®¹i hµng ngµy nªn kiÕn thøc
thùc tiÔn vÒ khoa häc cña häc sinh cßn nhiÒu h¹n chÕ, møc ®é høng thó ®èi víi
bé m«n cßn Ýt.
Trêng THCS D¬ng Thñy ®· ®îc trang cÊp, x©y dùng mét phßng thùc
hµnh vËt lÝ, ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn triÓn khai thùc hiÖn ®æi míi
d¹y häc b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn trªn nªn ®· kh«ng Ýt g©y ¶nh hëng ®Õn
chÊt lîng gi¶ng d¹y m«n vËt lý nãi chung vµ vËt lý 7 nãi riªng.
KÕt qu¶ kiÓm tra ch¬ng I cña toµn trêng
N¨m häc: 2008 - 2009
Tæng sè
häc sinh
115
§iÓm < 5
SL
46
%
40,0
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
§iÓm 0 - 2
SL
12
%
10,4
4
§iÓm 5
SL
69
%
60,0
§iÓm
Kh¸ - giái
SL
21
%
18,3
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra ph©n tÝch sè liÖu ë trªn ta thÊy chÊt lîng d¹y häc
bé m«n vËt lÝ 7 cßn thÊp, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu. Häc sinh n¾m kiÕn thøc
cßn m¬ hå, kü n¨ng tr×nh bµy c¸c thÝ nghiÖm cßn yÕu. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do
ph¬ng ph¸p d¹y häc cò cha t¹o ®îc cho häc sinh tÝnh tù gi¸c, chñ ®éng
chiÕm lÜnh tri thøc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thùc hµnh, thÝ nghiÖm, häc sinh
kh«ng ®îc tù m×nh lµm c¸c thÝ nghiÖm ®Ó ph¸t hiÖn tri thøc. V× vËy cÇn ph¶i sö
dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm ®Ó t¹o cho häc sinh tiÕp cËn mét
c¸ch thêng xuyªn vµ tù tay thao t¸c c¸c thÝ nghiÖm. Qua ®ã häc sinh n¾m kiÕn
thøc ch¾c ch¾n vµ cã kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm nh»m ®a chÊt lîng gi¶ng
d¹y bé m«n ®îc n©ng cao.
II. C¸ch tæ chøc thùc hiÖn d¹y häc b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm nh»m
n©ng cao chÊt lîng d¹y häc lý 7 trong trêng THCS.
§Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc bé m«n vËt lÝ, trong n¨m häc
2008 - 2009 vµ ®Æc biÖt trong n¨m 2009 - 2010 chóng t«i ®· thùc hiÖn d¹y b»ng
ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm trong ch¬ng I: “Quang häc” vËt lý 7 theo c¸c ho¹t
®éng nh sau:
* Thø nhÊt: Lµm xuÊt hiÖn vÊn ®Ò:
Gi¸o viªn tæ chøc t×nh huèng cã vÊn ®Ò lµm n¶y sinh m©u thuÈn nhËn
thøc, t¹o sù bÊt ngê l«i cuèn c¸c em vµo bµi häc. Khi nhËn thøc ®· trë thµnh nhu
cÇu th× ý thøc xuÊt hiÖn, ®éng c¬ thóc ®Èy, chñ thÓ hµnh ®éng. Sau ®ã Gi¸o viªn
híng dÉn häc sinh ph¸t hiÖn vÊn ®Ò vµ ph¸t biÓu vÊn ®Ò thµnh lêi ®îc nghiªn
cøu. Tõ vÊn ®Ò ®· ®îc rót ra gîi cho häc sinh ham muèn t×m hiÓu nghiªn cøu.
VÝ dô 1: Khi d¹y bµi “Sù truyÒn ¸nh s¸ng” trong “Ch¬ng I: Quang häc” vËt lý 7
Sau khi gi¸o viªn kiÓm tra bµi cò xong, gi¸o viªn nhÊn m¹nh l¹i: Ta nh×n thÊy
mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã ®Õn m¾t ta (nghÜa lµ lät qua lç con ng¬i vµo
m¾t). VËy c¸c em h·y vÏ trªn giÊy xem cã bao nhiªu ®êng, cã thÓ ®i tõ mét
®iÓm trªn vËt s¸ng ®Õn lç con ng¬i cña m¾t, kÓ c¶ ®êng th¼ng vµ ®êng ngo»n
nghÌo?
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
5
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
- Cã v« sè ®êng (häc sinh vÏ hoÆc tr¶ lêi). VËy ¸nh s¸ng ®i theo ®êng nµo
trong nh÷ng con ®êng cã thÓ ®ã, ®Ó truyÒn ®Õn m¾t? Tõ ®ã lµm xuÊt hiÖn vÊn
®Ò t©m lý cã høng thó muèn ®îc gi¶i quyÕt.
VÝ dô 2: Khi d¹y bµi “G¬ng cÇu låi” trong “Ch¬ng I: Quang häc” gi¸o viªn
cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò nh sau:
Nh×n vµo mét g¬ng ph¼ng ta thÊy ¶nh cña m×nh ë trong g¬ng . NÕu
g¬ng cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt ngoµi cña mét phÇn mÆt cÇu (g¬ng cÇu låi) th× ta
cã thÓ nh×n thÊy ¶nh cña m×nh ë trong g¬ng n÷a kh«ng? NÕu cã th× ¶nh ®ã
kh¸c ¶nh trong g¬ng ph¼ng nh thÕ nµo?
* Thø hai: X©y dùng dù ®o¸n, cã thÓ ®óng hoÆc sai.
Tõ vÊn ®Ò ®· ®îc rót ra häc sinh suy nghÜ híng gi¶i quyÕt, mçi häc sinh
cã thÓ ®a ra dù ®o¸n cña m×nh.
VÝ dô:
* Tõ vÊn ®Ò ®a ra ë vÝ dô 1 (ë trªn) häc sinh cã thÔ dù ®o¸n:
- ¸nh s¸ng nã truyÒn theo ®êng cong
- ¸nh s¸ng nã truyÒn ®i theo ®êng th¼ng; ...
* Tõ vÊn ®Ò ®a ra ë vÝ dô hai (ë trªn) häc sinh cã thÓ dù ®o¸n:
- ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi lµ ¶nh ¶o (¶nh thËt)
- ¶nh ®ã lín b»ng vËt (hoÆc nhá h¬n vËt, hoÆc lín h¬n vËt)
*Thø 3: §Ò xuÊt vµ thùc hiÖn mét ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm, thÝ nghiÖm kiÓm tra.
+ Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu mét ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm kiÓm tra.
+ TiÕn hµnh thÝ nghiÖm, quan s¸t hiÖn tîng, ghi nhËn xÐt kÕt qu¶,
c«ng bè kÕt qu¶
VÝ dô: Tõ dù ®o¸n cña häc sinh vÒ ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®êng nµo? Gi¸o
viªn yªu cÇu häc sinh nghÜ ra ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm kiÓm tra. Dùa vµo kinh
nghiÖm cña m×nh häc sinh cã thÓ ®a ra mét sè ph¬ng ¸n nh sau:
Ph¬ng ¸n mét:
Dïng c¸c èng th¼ng hay èng cong ®Ó quan s¸t d©y tãc bãng ®Ìn
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
6
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
Ph¬ng ¸n hai:
Dïng mét mµn ch¾n cã dïi mét lç nhá di chuyÓn tõ nguån s¸ng ®Õn
m¾t: §¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ liªn tiÕp cña mµn mµ ë ®ã m¾t nh×n thÊy d©y tãc bãng
®Ìn, chøng tá ë vÞ trÝ ®ã cã lç n»m trªn ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng. Nèi liÒn c¸c
vÞ trÝ ®ã ta sÏ cã ®êng trêng truyÒn cña ¸nh s¸ng tõ vËt s¸ng ®Õn m¾t.
Ph¬ng ¸n ba:
Tõ c¸c ph¬ng ¸n mµ häc sinh ®a ra gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh
chän mét ph¬ng ¸n hay vµ tæ chøc cho c¸c nhãm tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm,
quan s¸t vµ ghi nhËn xÐt kÕt qu¶, c¸c nhãm c«ng bè kÕt qu¶.
Tõ dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi ë trªn häc sinh
nªu ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra ®iÒu dù ®o¸n.
+ Cã thÓ lµm theo c¸ch 1 : (®èi víi ®èi tîng häc sinh kh¸ giái)
Lµm nh ®· lµm víi g¬ng ph¼ng, dïng mét g¬ng cÇu låi trong suèt.
+ Cã thÓ lµm theo c¸ch 2: §Æt hai vËt gièng nhau tríc g¬ng ph¼ng
vµ g¬ng cÇu låi cã cïng kÝch thíc, g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi mét kho¶ng
b»ng nhau. So s¸nh ®é lín ¶nh cña hai vËt ®ã t¹o bëi hai g¬ng.
Tõ hai c¸ch trªn gi¸o viªn x¸c nhËn lµ ®Òu hîp lý nhng v× ë c¸ch 1 kh«ng
cã dông cô nªn chóng ta chØ thùc hiÖn theo c¸ch 2 nh SGK. Gi¸o viªn tæ chøc
ph¸t dông cô cho c¸c nhãm tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm, quan s¸t vµ ghi nhËn kÕt
qu¶, c¸c nhãm c«ng bè kÕt qu¶.
Lu ý: Trong ho¹t ®éng nµy rÌn luyÖn cho häc sinh th¸i ®é lµm viÖc nghiªm tóc,
khoa häc tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm.
MÆt kh¸c båi dìng n¨ng lùc øng xö, gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn
nhãm, th¶o luËn gi÷a c¸c nhãm víi nhau vµ thèng nhÊt kÕt qu¶ cuèi cïng. Trong
ho¹t ®éng nµy cÇn lu ý cho häc sinh b»ng nh÷ng ®Þnh híng cña c¸c ph¬ng ¸n
thÝ nghiÖm trªn c¸c em thùc tÕ b¾t tay vµo sê mã vµ ®iÒu khiÓn, tiÕn hµnh thÝ
nghiÖm, thu thËp th«ng tin. ViÖc ghi chÐp c¸c th«ng tin thu ®îc, thµnh lËp biÓu
b¶ng mét c¸ch trung thùc. Trong khi h×nh thµnh kiÕn thøc cÇn chó träng nhiÒu
®Õn ph¬ng ph¸p suy luËn quy n¹p. CÇn chó träng viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho
häc sinh, rÌn luyÖn cho c¸c em kÜ n¨ng diÔn ®¹t râ rµng, chÝnh x¸c ng«n ng÷ vËt
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
7
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
lý th«ng qua viÖc th¶o luËn nhãm, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®îc nãi nhiÒu h¬n
ë nhãm, ë líp.
* Thø t: Th¶o luËn ®Ó mäi ngêi chÊp nhËn kÕt qu¶
- Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm.
- Gi¸o viªn híng dÉn cho häc sinh th¶o luËn rót ra kÕt qu¶.
VÝ dô: Khi häc sinh lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh xem ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo
®êng nµo gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn thµnh c©u kÕt
luËn sau:
§êng truyÒn cña ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ ®êng th¼ng.
HoÆc khi häc sinh lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi
cã tÝnh chÊt g× vµ yªu cÇu häc sinh ghi kÕt qu¶ quan s¸t vµo phÇn kÕt luËn sau:
¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã nh÷ng tÝnh chÊt sau ®©y:
1. Lµ ¶nh ¶o, kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n.
2. ¶nh quan s¸t ®îc nhá h¬n vËt.
* Thø n¨m: øng dông kiÕn thøc míi:
Tõ kÕt qu¶ rót ra, gi¸o viªn híng cho häc sinh gi¶i thÝch mét sè hiÖn
tîng trong thùc tÕ. Trªn c¬ së ®ã cã thÓ híng dÉn häc sinh chÕ t¹o hoÆc lµm
mét thiÕt bÞ ®îc ®a vµo bµi tËp ë nhµ nh»m khuyÕn khÝch häc sinh kh¸ giái
lµm viÖc hoÆc giao nhiÖm vô cho c¸c nhãm lµm ë nhµ.
VÝ dô: Tõ kÕt luËn ®îc rót ra: “®êng truyÒn ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ
®êng th¼ng”. Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh gi¶i thÝch mét sè bµi tËp sau:
Bµi tËp 1: Trong mét buæi tËp ®éi ngò, ®éi trëng h«: “§»ng tríc - th¼ng” em
®øng trong hµng, h·y nãi xem em lµm thÕ nµo ®Ó biÕt m×nh ®· ®øng th¼ng hµng
cha? Gi¶i thÝch c¸ch lµm?
Bµi tËp 2: Dïng mét ®Ìn pin, mét sîi d©y thÐp th¼ng, nhá vµ 3 tÊm b×a A, B, C.
Trªn mçi tÊm b×a ®ôc mét lç nhá cã cïng ®é cao nh nhau. Em h·y ®a ra
ph¬ng ¸n ®Ó kiÓm tra sù truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng.
Tõ kÕt luËn rót ra ®îc ®Æc ®iÓm ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi gi¸o
viªn yªu cÇu häc sinh: Em h·y t×m trong c¸c ®å vËt ë nhµ mét vËt cã d¹ng gièng
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
8
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
mét g¬ng cÇu låi. §Æt mét vËt tríc g¬ng ®ã vµ quan s¸t ¶nh cña vËt t¹o bëi
g¬ng. ¶nh ®ã cã ®é lín thay ®æi thÕ nµo khi ta ®a vËt l¹i gÇn g¬ng hoÆc ra xa
g¬ng?
Chó ý: Muèn sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm cã hiÖu qu¶ trong d¹y häc vËt
lý 7 cÇn cã mét sè biÖn ph¸p båi dìng cho häc sinh vÒ ph¬ng ph¸p thùc
nghiÖm. Ph¶i lµm cho häc sinh cã høng thó vµ yªu thÝch bé m«n vËt lý. Ph¶i x©y
dùng ®éi ngò c¸n sù bé m«n cña líp m×nh gi¶ng d¹y. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã gi¸o
viªn cÇn chän nh÷ng häc sinh tõ kh¸ giái trë lªn, cã n¨ng lùc qu¶n lý nhãm, cã
kü luËt, nhiÖt t×nh. C¸n sù bé m«n ph¶i ®îc gi¸o viªn tËp huÊn vÒ c¸ch thøc
thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm cña tÊt c¶ c¸c bµi ë trong ch¬ng. Sau ®ã ®éi ngò c¸n
sù bé m«n sÏ ®îc ph©n c«ng chØ ®¹o tõng nhãm cô thÓ. Ngoµi ra, trong tõng tiÕt
häc ph¶i cho häc sinh tiÕp xóc ®Çy ®ñ víi c¸c dông cô thÝ nghiÖm. Trong khi tiÕn
hanh thÝ nghiÖm trªn líp cè g¾ng t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu häc sinh trong nhãm
®îc trùc tiÕp tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Khi ®ã häc sinh sÏ tù m×nh lµm chñ ho¹t
®éng nhËn thøc, n©ng cao hiÓu biÕt cña m×nh. B»ng c¸c thao t¸c vËt chÊt híng
c¸c em ®îc ho¹t ®éng nhiÒu h¬n, tù chñ t×m tßi kiÕn thøc tù tin h¬n, kÕt qu¶ c¸c
em n¾m ch¾c kiÕn thøc.
Sau ®©y t«i xin ®a ra mét bµi so¹n ®îc thiÕt kÕ theo ph¬ng ph¸p thùc
nghiÖm mµ b¶n th©n ®· ¸p dông cã hiÖu qu¶:
ThiÕt kÕ bµi d¹y trong ch¬ng 1 - VËt lý 7
Ngµy d¹y:
TiÕt 7
G¬ng cÇu låi
I. Môc tiªu:
* KiÕn thøc:
- Nªu ®îc nh÷ng tÝnh chÊt cña ¶nh mét t¹o bëi g¬ng cÇu låi.
- NhËn biÕt ®îc vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi réng h¬n cña g¬ng
ph¼ng cã cïng kÝch thíc.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
9
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
* KÜ n¨ng:
- Gi¶i thÝch ®îc øng dông cña g¬ng cÇu låi.
- Lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt ¶nh cña vËt qua g¬ng cÇu
låi.
* Th¸i ®é:
- Trung thùc, tØ mÜ, cÈn thËn trong khi lµm TN.
- Cã tinh thÇn céng t¸c phèi hîp víi b¹n trong ho¹t ®«ng chung cña nhãm.
II. ChuÈn bÞ:
* Mçi nhãm: 1 g¬ng cÇu låi, 1 g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc r×a mÐp...
2 viªn phÊn gièng nhau.
1 tÊm b×a ®· kÎ « s½n
* GV chuÈn bÞ: Gi¸o viªn ph¶i lµm tríc thÝ nghiÖm, lêng tríc nh÷ng t×nh
huèng cã thÓ x¶y ra vµ cã c¸ch gi¶i quyÕt thÝch ®¸ng tr¸nh bÞ ®éng.
ChuÈn bÞ s½n cho HS mét sè b¶n trong víi néi dung sau:
PhiÕu 1: KÕt luËn:
¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt sau:
1. Lµ ¶nh ......................kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n.
2. ¶nh quan s¸t ®îc ....... h¬n vËt.
PhiÕu 2: So s¸nh vïng quan s¸t ®îc cña g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi b»ng
thùc nghiÖm. (thÝ nghiÖm môc II SGK)
Nh×n vµo g¬ng cÇu låi ta quan s¸t ®îc mét vïng .................. h¬n so víi khi
nh×n vµo g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc.
III. Ho¹t ®éng d¹y häc:
1) æn ®Þnh líp:
2) KiÓm tra bµi cò: (3 phót)
? Nh¾c l¹i c¸c tÝnh chÊt cña ¶nh mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng.
(1 hs ®øng t¹i chç tr¶ lêi, c¸c b¹n kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ sung)
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
10
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
3) D¹y häc bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy
H§1: (4 phót) Tæ chøc t×nh
huèng
- GV: Trªn bµn c¸c nhãm cã 2
g¬ng:mét lµ g¬ng ph¼ng,
chóng ta ®· xÐt ®Æc ®iÓm cña
g¬ng ph¼ng tõ tiÕt tríc; hai
lµ g¬ng cÇu låi. H·y so s¸nh
hai g¬ng vµ cho biÕt ®Æc ®iÓm
cña g¬ng cÇu låi?
- Em h·y t×m c¸c ®å vËt trong
nhµ vÝ dô mét vËt cã thÓ dïng
nh g¬ng cÇu låi?
- GV : §a ra 1 ®å vËt cã thÓ
dïng nh g¬ng cÇu låi (mÆt
ngoµi c¸i th×a).
- §Æt vÊn ®Ò: Khi nh×n vµo
g¬ng ph¼ng ta thÊy ¶nh cña
m×nh trong g¬ng. Cßn khi
nh×n vµo g¬ng cÇu låi ta cã
nh×n thÊy ¶nh cña m×nh ë
trong g¬ng kh«ng? NÕu cã th×
¶nh ®ã kh¸c ¶nh trong g¬ng
ph¼ng nh thÕ nµo? Bµi häc
h«m nay sÏ cho chóng ta c©u
tr¶ lêi.
H§2: (12 phót) Dù ®o¸n vµ
lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra tÝnh
chÊt ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu
låi .
- Yªu cÇu HS ®äc môc I phÇn
“Quan s¸t”, cña SGK vµ lµm
ThÝ nghiÖm h×nh 7.1.
Ho¹t ®éng cña
trß
Néi dung ghi b¶ng
TiÕt7:
G¬ng cÇu låi
- 1 ®Õn 2 HS tr¶
lêi, yªu cÇu nªu
®îc: G¬ng cÇu
låi cã mÆt ph¶n x¹
lµ mÆt ngoµi cña
mét phÇn mÆt cÇu.
- 1 ®Õn 2 HS cho vÝ
dô
- HS ghi tªn bµi
vµo vë.
I) ¶nh cña mét vËt t¹o
bëi g¬ng cÇu låi:
-1HS ®äc to phÇn - Quan s¸t H7.1 tr.20
quan s¸t (SGK);
C¸c nhãm tiÕn
hµnh thÝ nghiÖm
- Yªu cÇu 2 nhãm nªu dù ®o¸n quan s¸t
vÒ tÝnh chÊt ¶nh t¹o bëi g¬ng
- Qua quan s¸t HS - Dù ®o¸n: .......
cÇu låi
(GV ghi tãm t¾t dù ®o¸n ë gãc nªu dù ®o¸n vÒ
tÝnh chÊt ¶nh cña
b¶ng)
- §Ó kiÓm tra dù ®o¸n chóng ta vËt t¹o bëi g¬ng
cÇu låi.
ph¶i tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.
- Yªu cÇu HS nªu môc ®Ých thÝ
- 1 HS nªu môc
nghiÖm.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
11
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
- Yªu cÇu HS ®a ra c¸c
ph¬ng ¸n lµm thÝ nghiÖm
- HS cã thÓ ®a ra c¸c ph¬ng
¸n kh¸c nhau, gi¸o viªn ph¶i
gi¶i thÝch cã thùc hiÖn ®îc
hay kh«ng, híng dÉn HS lµm
thÝ nghiÖm víi dông cô cã s½n
(Ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm cña
SGK) ®Ó hoµn thµnh kÕt luËn
vµo phiÕu 1.
- GV gîi ý c¸ch tiÕn hµnh thÝ
nghiÖm: Sö dông tÊm b×a cã kÎ
« s½n®Ó vËt ®îc ®Æt c¸ch ®Òu
hai g¬ng.
- GV thu kÕt qu¶ cña 2 nhãm
chiÕu trªn m¸y. Yªu cÇu c¸c
nhãm kh¸c nhËn xÐt.
- GV chèt l¹i kÕt luËn ®óng.
H§3: (12 phót) so s¸nh vïng
quan s¸t ®îc trong g¬ng
cÇu låi vµ g¬ng ph¼ng
- GV gäi 1 HS ®äc SGK phÇn
thÝ nghiÖm ë môc II.
- GV chia líp thµnh 4 nhãm vµ
yªu c©ï lµm thÝ nghiÖm
(lu ý cho c¸c nhãm cã thÓ
®¸nh dÊu ®iÓm ngay trªn bµn
®Ó g¬ng kh«ng cÇn ph¶i ®¸nh
dÊu ë bµn sau )
- Sau ®ã ®iÒn néi dung th«ng
tin cßn thiÕu vµo phiÕu ®·
chuÈn bÞ.
- GV thu kÕt qu¶ 2 ®Õn 3
phiÕu, chiÕu vµ tæ chøc cho
c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt.
- GV chèt l¹i vµ ghi b¶ng.
®Ých thÝ nghiÖm.
- Nªu ph¬ng ¸n - Ph¬ng ¸n lµm thÝ
thÝ nghiÖm vµ dông nghiÖm: + ......
cô cÇn thiÕt
+ ......
- HS tiÕn hµnh TN
theo nhãm ®Ó hoµn
thµnh kÕt luËn vµo
phiÕu 1.
(M¸y chiÕu bµi cña c¸c
nhãm)
- HS díi líp quan KÕt luËn:
s¸t, nhËn xÐt kÕt ¶nh cña mét vËt t¹o
qu¶ nhãm b¹n.
bëi g¬ng cÇu låi cã
c¸c tÝnh chÊt sau ®©y:
1) Lµ ¶nh ¶o kh«ng
høng ®îc trªn mµn
- HS theo dâi vµ ch¾n.
ghi vë.
2) ¶nh quan s¸t ®îc
nhá h¬n vËt.
II) Vïng nh×n thÊy cña
g¬ng cÇu låi.
1.ThÝ nghiÖm:
(H7.3 tr.21)
- 1HS ®øng t¹i chç
®äc, c¶ líp theo
dâi.
- Bè trÝ thÝ nghiÖm
lµm viÖc theo
nhãm, rót ra nhËn
xÐt so s¸nh vµo
phiÕu häc tËp 2.
- HS th¶o luËn vµ
rót ra kÕt luËn.
- HS nhËn xÐt kÕt
qu¶ cña nhãm b¹n.
H§5: (7 phót) VËn dông
- GV híng dÉn HS tr¶ lêi
c©u3, c©u 4 SGK.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
2. KÕt luËn: Nh×n vµo
g¬ng cÇu låi ta quan
s¸t ®îc mét vïng
réng h¬n so víi khi
nh×n vµo g¬ng ph¼ng
cã cïng kÝch thíc.
III) VËn dông:
C3: Vïng nh×n thÊy
cña g¬ng cÇu låi réng
h¬n vïng nh×n thÊy cña
12
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
- HS lµm viÖc c¸ g¬ng ph¼ng,v× vËy
nh©n theo gîi ý cña gióp cho ngêi l¸i xe
GV
nh×n ®îc kho¶ng réng
h¬n ë ®»ng sau.
C4: Ngêi l¸i xe nh×n
vµo trong g¬ng cÇu låi
thÊy ®îc xe cé vµ ngêi bÞ c¸c vËt c¶n bªn
®êng che khuÊt, tr¸nh
®îc tai n¹n.
4) Cñng cè bµi: (5 phót) GV chia líp thµnh hai nhãm tæ chøc trß ch¬i; mçi
nhãm chän 2 em lªn b¶ng. Mçi nhãm chØ cÇm 1 viªn phÊn lÇn lît 1 em sÏ viÕt 1
c©u tr¶ lêi vµ trao phÊn cho em kia viÕt c©u cßn l¹i. Xem nhãm nµo lµm nhanh,
®óng. Díi líp võa lµm võa theo dâi vµ nhËn xÐt. GV chiÕu c©u hái vµ tæ chøc
cho HS trß ch¬i trªn:
?¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt g×?
?so s¸nh vÒ ®Æc ®iÓm ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi vµ vïng nh×n thÊy cña g¬ng
cÇu låi so víi g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc?
Sau khi häc sinh tr¶ lêi xong GV chèt l¹i vµ chiÕu néi dung ghi nhí cña bµi, gäi
1 ®Õn 2 häc sinh lÇn lît ®äc l¹i ghi nhí.
5) Híng dÉn vÒ nhµ: (2 phót)
- Häc bµi theo vë ghi + ghi nhí.
- §äc phÇn “ Cã thÓ em cha biÕt”.
- Lµm bµi tËp 7.1 ®Õn 7.4 ë SBT.
§äc tríc vµ nghiªn cøu bµi: “G¬ng cÇu lâm”.
Tr¶ lêi c¸c c©u hái: ?¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm cã tÝnh chÊt g×?
?So s¸nh vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu lâm so víi g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu
låi.
Qua h×nh thøc tæ chøc trªn t«i thÊy ®a sè c¸c em rÊt høng thó, c¸c em n¾m
kiÕn thøc rÊt ch¾c ch¾n, th«ng qua viÖc tù m×nh lµm thÝ nghiÖm ®Ó rót ra kiÕn
thøc, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng em yÕu.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
13
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
D. kÕt qu¶ thùc hiÖn
§æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc vËt lý chó träng vµo ph¬ng ph¸p thùc
nghiÖm cã ý nghÜa kh«ng nhá trong viÖc n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc. Trong
qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, trong c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n c¸c gi¸o viªn gi¶ng
d¹y bé m«n vËt lý cïng th¶o luËn, trao ®æi kinh nghiÖm vµ vËn dông vµo thùc
tiÔn d¹y häc theo c¸c bíc tõ kinh nghiÖm rót ra ë trªn. V× vËy c¸c tiÕt d¹y ®Òu
thµnh c«ng, ®îc ®ång nghiÖp ®¸nh gi¸ cao, g©y nhiÒu høng thó cho häc sinh,
chÊt lîng häc tËp bé m«n vËt lý toµn trêng nãi chung vµ kÕt qu¶ bµi kiÓm tra
ch¬ng I vËt lý 7 nãi riªng ®îc n©ng lªn mét bíc.
KÕt qu¶ kiÓm tra ch¬ng I cña toµn trêng
N¨m häc: 2009 - 2010
Tæng sè
häc sinh
108
§iÓm < 5
SL
14
%
12,96
§iÓm 0 - 2
SL
0
%
0
§iÓm 5
SL
94
%
87,04
§iÓm
Kh¸ - giái
SL
40
%
37,0
Qua kÕt qu¶ trªn t«i nhËn thÊy r»ng viÖc sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc
b»ng thùc nghiÖm trong d¹y häc vËt lý ®· lµm cho chÊt lîng häc tËp cña häc
sinh tõng bíc ®îc n©ng lªn mét c¸ch râ rÖt, häc sinh ®· tù m×nh n¾m v÷ng
kiÕn thøc, ®Æc biÖt lµ häc sinh yÕu kÐm ®· cã høng thó h¬n trong häc tËp. Do ®ã
cÇn ph¶i ®a ph¬ng ph¸p d¹y häc thùc nghiÖm vµo trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé
m«n VËt lý. Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng nh÷ng cã hiÖu qu¶ trong d¹y häc ch¬ng:
Quang häc (vËt lý 7) mµ nªn ®îc ¸p dông réng r·i trong d¹y häc bé m«n VËt lý
líp 6, 7, 8, 9 ë trêng THCS .
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
14
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
E. bµi häc kinh nghiÖm
ViÖc tæ chøc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p d¹y häc thùc nghiÖm trong d¹y
häc vËt lý cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña mçi bµi häc, còng nh ®Ó ®¹t
®îc môc tiªu cña ch¬ng tr×nh vËt lý THCS cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng viÖc sau:
§èi víi gi¸o viªn:
Nghiªn cøu kü SGK, SGV vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi d¹y.
ChuÈn bÞ chu ®¸o c¸c thiÕt bÞ d¹y häc, c¸c dông cô thÝ nghiÖm, lêng
tríc c¸c ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm vµ thùc hiÖn tríc c¸c thÝ nghiÖm trong
bµi
N¾m ch¾c c¸c danh môc hiÖn cã vÒ ®å dïng d¹y häc, ®èi chiÕu víi
ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y nÕu cßn thiÕu ph¶i lËp kÕ ho¹ch ®Ò nghÞ nhµ
trêng mua s¾m hoÆc tù su tÇm, lµm thªm c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt.
RÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm cho häc sinh. X©y dùng ®éi ngò
c¸n sù bé m«n trong líp m×nh gi¶ng d¹y.
T¨ng cêng sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i, øng dông c«ng
nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh d¹y häc, cã sù kÕt hîp gi÷a thÝ nghiÖm thùc
tÕ vµ thÝ nghiÖm ¶o qua tr×nh chiÕu powerpoint.
§èi víi häc sinh:
TÝch cùc, tù gi¸c trong viÖc chiÕm lÜnh c¸c tri thøc khoa häc.
Häc sinh h×nh thµnh thãi quen häc theo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm.Häc
sinh ph¶i tù gi¸c, tÝch cùc lµm thÝ nghiÖm, tiÕp xóc víi c¬ së vËt chÊt nh
c©n, ®ong, ®o, ®Õm. §Æc biÖt c¸n sù bé m«n ph¶i tÝch cùc båi dìng
thêng xuyªn h¬n.
RÌn luyÖn kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, trao ®æi th¶o luËn rót ra kÕt luËn
qua c¸c thÝ nghiÖm.
§èi víi nhµ trêng:
Mua s¾m thªm mét sè thiÕt bÞ cßn thiÕu t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn vµ häc
sinh triÓn khai d¹y häc theo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm cã hiÖu qu¶.
Nhµ trêng cÇn ®Çu t thªm kinh phÝ, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho gi¸o
viªn vËt lÝ ®Ó cã thêi gian häc tËp, båi dìng n©ng cao tr×nh ®é.
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
15
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
F. KÕt luËn
Tõ t×nh h×nh thùc tiÔn d¹y häc m«n vËt lý nãi chung vµ chÊt lîng d¹y häc
ch¬ng “Quang häc” trong vËt lý 7 nãi riªng. T«i ®· cã mét sè gi¶i ph¸p ®Ó sö
dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc
bé m«n vËt lý vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn ®©y chØ míi lµ
mét sè kinh nghiÖm nhá ®îc rót ra trong qu¸ tr×nh d¹y häc cña b¶n th©n.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng tån
t¹i, khiÕm khuyÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái. T«i rÊt mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh,
th¼ng th¾n cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n s¸ng kiÕn kinh
nghiÖm ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn h¬n gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng
d¹y häc nãi chung vµ chÊt lîng d¹y häc vËt lý nãi riªng.
Nh©n ®©y t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu - Gi¸o viªn vµ häc
sinh trêng THCS D¬ng Thñy ®· quan t©m gãp ý, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i
trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.
D¬ng Thñy, ngµy 25 th¸ng 03 n¨m 2010
Ngêi thùc hiÖn
Bïi ThÞ Kim Lan
X¸c nhËn cña héi ®ång khoa häc
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
16
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
Tµi liÖu tham kh¶o
- KÕ ho¹ch thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m häc 2009 – 2010 cña Phßng GD - §T LÖ
Thñy vµ Së GD - §T Qu¶ng B×nh
- Mét sè ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n VËt lý ë trêng THCS
- T¹p chÝ thÕ giíi trong ta
- S¸ch gi¸o khoa VËt lý 7, s¸ch gi¸o viªn VËt lý 7
- Tµi liÖu híng dÉn sö dông thiÕt bÞ d¹y häc VËt lý líp 7
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
17
Trêng THCS D¬ng Thñy
Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
trong d¹y häc ch¬ng Quang häc-VËt lý líp 7
Môc lôc
A. §Æt vÊn ®Ò ................................................................................................ 1
I. LÝ do chän ®Ò tµi: ................................................................................... 1
II. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi: ............................................................. 2
B. c¬ së lÝ luËn - c¬ së thùc tiÔn ....................................................... 3
I. C¬ së lÝ luËn: .......................................................................................... 3
II. C¬ së thùc tiÔn: ..................................................................................... 3
C. thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn .................................... 4
I. Thùc tr¹ng t×nh h×nh: ............................................................................. 4
II. C¸ch tæ chøc thùc hiÖn d¹y häc b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm nh»m
n©ng cao chÊt lîng d¹y häc lý 7 trong trêng THCS .............................. 5
D. kÕt qu¶ thùc hiÖn .............................................................................. 14
E. bµi häc kinh nghiÖm .......................................................................... 15
F. KÕt luËn ................................................................................................... 16
Tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................ 17
Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan
18
Trêng THCS D¬ng Thñy
- Xem thêm -
.PDF 
18 
129 
97 
