Tài liệu Skkn sử dụng phần mềm microsoft powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ việc dạy học một số tiết thực hành hóa học trung học phổ thông ban cơ bản

Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 4. Đối tượng nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu NỘI DUNG CHÍNH Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.Lịch sử đề tài nghiên cứu 1.2.Đặc tính của bộ môn hóa học 1.3.Mục đích của giờ thực hành thí nghiệm 1.4.Các phương pháp dạy học thường được giáo viên sử dụng trong giờ thực hành 1.5.Một số xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay 1.6.Khái quát về phần mềm Microsoft Powerpoint Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2.1.Chia sẽ của một số giáo viên THPT về việc dạy học trong các giờ thực hành 2.2.Tiến hành thực nghiệm 2.2.1. Thuận lợi 2.2.2. Khó khăn 2.2.3. Giải pháp 2.3.Kết quả 2.4.Phân tích, nhận xét, rút kinh nghiệm. Chương 3. KẾT LUẬN 3.1.Kết luận chung 3.2.Đề xuất Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 1 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong các môn học ở trường phổ thông, môn hóa học giữ một vai trò khá quan trọng. Hóa học là môn khoa học vừa lý thuyết, vừa thực nghiệm. Đối tượng nghiên cứu của hóa học là các chất, những quy luật biến đổi chất này thành chất khác và những biện pháp điều khiển sự biến đổi đó nhằm khắc phục đời sống con người và tiến bộ xã hội. Vì vậy, thí nghiệm là nền tảng của việc dạy học hóa học. Khi làm thí nghiệm học sinh sẽ làm quen với các chất hóa học và trực tiếp nắm bắt các tính chất lý, hóa của chúng. Từ đó các em hiểu rõ được những quá trình hóa học, nắm vững các khái niệm, định luật, học thuyết của hóa học. Từ lâu việc dạy thực hành thí nghiệm môn hoá là một điều khó khăn, gây nhiều lúng túng cho giáo viên, vì :  Cơ sở vật chất vật chất còn thiếu thốn, trang thiết bị chưa đầy đủ.  Chưa có điều kiện thí nghiệm thực hành.  Một số thí nghiệm khó thực hiện, hóa chất độc hại, nguy hiểm.  Một số thí nghiệm không đạt kết quả như mong muốn gây mất hứng thú cho học sinh.  Học sinh thường vụng về khi tự tay làm các thí nghiệm.  Học sinh chưa nắm bắt hết các quy định khi xuống phòng thí nghiệm nên xảy ra một số trường hợp ngoài ý muốn.  Đầu tư tiết dạy tốn nhiều thời gian, … Kết quả là muốn dạy tốt giờ học này, trường phải có khá đầy đủ cơ sở vật chất, người dạy phải có kinh nghiệm, có thời gian đầu tư, chọn được giải pháp tốt nhất đối với từng loại thí nghiệm để gây hứng thú cho người học. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 2 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Microsoft Powerpoint là phần mềm được xem khá đơn giản, dễ nghiên cứu, có thể vận dụng hiệu quả trong việc thiết kế biểu diễn các thí nghiệm hóa học, điều này giúp người giáo viên có thể khắc phục được tính độc hại hay sự hạn chế của hóa chất khi thí nghiệm trực tiếp, giúp học sinh nắm bắt được trình tự các thao tác thí nghiệm nhanh chóng, mặt khác góp phần làm mới phương pháp dạy học của giáo viên và học sinh thêm hứng thú với tiết học hóa học. Qua nhiều năm học tập ở trường ĐHSP Tp.HCM, ba năm công tác ở trường trung học phổ thông Vĩnh Cửu với vai trò là giáo viên giảng dạy chính (từ 09/2008 đến nay), bản thân tôi nhận thấy không phải tiết học thực hành nào cũng thực hiện được và đạt kết quả tốt, từ đó nó đã gợi mở cho tôi ý tưởng đến với đề tài “Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ việc dạy học một số tiết thực hành hóa học trung học phổ thông ban cơ bản” với mong muốn chia sẽ kinh nghiệm cùng các đồng nghiệp. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Đổi mới phương pháp dạy học là nhu cầu cần thiết, tất yếu nhằm giúp hoạt động dạy của giáo viên và mức độ tiếp thu kiến thức của học sinh ngày càng hoàn thiện, hiệu quả hơn. Việc truyền thụ kiến thức có nhiều phương pháp, một trong những phương pháp đó thì giáo viên hay dùng phương pháp thuyết giảng với sự hô trợ của phương tiện dạy học, đây lại là hình thức dạy học phổ biến ở các TT GDTX cũng như các trường THPT trong tỉnh, với môi phương pháp có những ưu và khuyết điểm riêng nên cần người giáo viên linh hoạt hơn trong việc sử dụng các phương pháp dạy học. Do đó, chỉ cần người giáo viên với sự chủ động nhạy bén, không ngại mất thời gian, kết hợp với sự hô trợ đắc lực của các phương tiện dạy học khác nhau, kể cả các phương tiện dạy học hiện đại, cho phép người giáo viên có thể biểu diễn thí nghiệm, sáng tạo các hình ảnh Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 3 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … tĩnh - động, phát huy được tính tích cực, chủ động trong học tập, nâng cao mức lĩnh hội kiến thức và rèn luyện các kỹ năng thao tác thực hành của học sinh cũng như chất lượng bài giảng của giáo viên. Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng, hô trợ việc dạy học các tiết thực hành hóa học, để chứng minh sự tiện ích của phần mềm, chứng thực đây là một phương tiện dạy học hiệu quả, đặc biệt đối với môn hóa học, do đó nó cần được sự quan tâm và sử dụng phổ biến hơn trong các tiết giảng hóa học. 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU  Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của đề tài.  Thực hiện thiết kế bài giảng hô trợ dạy các tiết thực hành hóa học THPT ban cơ bản.  Tổng kết, rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả thiết kế và trình chiếu biểu diễn các thí nghiệm hô trợ các tiết học thực hành, bằng phần mềm Microsoft Powerpoint. 4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU  Sự quan tâm của các học sinh trong trường về các tiết học thực hành với sự hô trợ của phần mềm Microsoft Powerpoint.  Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hô trợ dạy học các tiết thực hành hóa học lớp 10 THPT ban cơ bản. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  Ghi chép lại tất cả việc mình đã làm theo yêu cầu của đề tài đặt ra.  Đọc và nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài.  Phương pháp điều tra, phân tích, tổng hợp.  Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 4 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … NỘI DUNG CHÍNH Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 1.1.Lịch sử của đề tài nghiên cứu Môn hóa học cùng với các môn khoa học khác góp phần hình thành thế giới quan, nhân sinh quan toàn diện cho học sinh. Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm, do đó tiết học thực hành thí nghiệm có vai trò hết sức quan trọng. Thí nghiệm là nền tảng của việc dạy học hóa học, nó giúp học sinh chuyển từ tư duy trừu tượng sang tư duy cụ thể và ngược lại. Việc sử dụng phương tiện dạy học vào quá trình dạy học hóa học ở trường phổ thông đã và đang được sự quan tâm của nhiều tác giả, đơn cử như bốn tác giả dưới đây : 1. Nguyễn Hoàng Hương Thảo – Tạo hứng thú học tập hóa học cho học sinh phổ thông bằng phương pháp trực quan (năm 2003). 2. Tô Thị Ngọc Dâng – Sử dụng tranh ảnh, sơ đồ, mô hình trong dạy học hóa học (năm 2001). 3. Trần Đình Hương – Sử dụng tranh ảnh trong dạy học hóa học ở trường phổ thông (năm 2004). 4. Vũ Lê Hà Khánh – Sử dụng phần mềm Powerpoint thiết kế một số bài giảng hóa học ở trường THPT (năm 2006). Các tác giả đã tiến hành khai thác từng mảng của phương tiện dạy học, nhưng chủ yếu là để phục vụ, hô trợ các tiết học lý thuyết ở trên lớp. Với thời gian, phạm vi, phương tiện nghiên cứu khác nhau nên mức độ sâu sắc về nội dung của môi đề tài cũng sẽ không giống nhau, nhìn chung môi đề tài đều đạt được những giá trị nhất định về mặt lý luận và thực tiễn. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 5 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Cái mới của đề tài do tôi viết là ở chô các thí nghiệm được thiết kế để hô trợ dạy các bài học thực hành nhằm giải quyết phần nào những khó khăn mà người giáo viên thường gặp phải trong các giờ dạy thực hành. 1.2.Đặc tính của bộ môn hóa học Môi bộ môn đều có những đặc tính riêng mà khi truyền thụ kiến thức phải chú ý đến những đặc điểm này. Với bộ môn hóa học, là một môn khoa học vừa lý thuyết vừa thực nghiệm, đồng thời nó vừa mới mẻ, vừa trừu tượng đối với học sinh vì vậy khi truyền thụ kiến thức về hóa học cần phải chú ý một số đặc tính sau đây : 1. Quá trình hình thành các khái niệm cơ bản về hóa học diễn biến theo giai đoạn. Sự phân chia giai đoạn này dựa vào các lý thuyết chủ đạo có trong chương trình. Việc hình thành khái niệm hóa học phải bám sát lý thuyết chủ đạo của từng giai đoạn để hình thành. 2. Việc hình thành các khái niệm cơ bản về hóa học chủ yếu dựa vào kiến thức sẵn có của học sinh, vào kinh nghiệm và vốn kiến thức của các môn học khác có liên quan. 3. Cần triệt để sử dụng nguyên tắc trực quan. Hóa học là một bộ môn khoa học vừa lý thuyết vừa thực nghiệm vì vậy trong giảng dạy hóa học, nếu học sinh được tận mắt quan sát các chất, sự biến đổi của các chất thì học sinh sẽ nhanh chóng tiếp thu và nhớ lâu. Các thí nghiệm biểu diễn, thí nghiệm thực hành đều gây hứng thú cho học sinh. 4. Đối với những khái niệm phức tạp cần chia nhỏ khái niệm thành những khái niệm thành phần để học sinh tiếp thu dần, hoặc dựa vào những khái niệm gần gũi, sẵn có để hình thành khái niệm mới. 1.3.Mục đích của giờ thực hành thí nghiệm Thí nghiệm có vai trò quan trọng trong nghiên cứu khoa học và đặc biệt hơn trong dạy học hóa học. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 6 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … 1. Thí nghiệm có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển nhận thức của con người về thế giới. Thí nghiệm giúp con người gạt bỏ những cái phụ, không bản chất để tìm ra cái bản chất của sự vật hiện tượng. Thí nghiệm giúp con người phát hiện ra những quy luật còn ẩn náu trong tự nhiên. Mặt khác nó giúp con người kiểm chứng, làm sáng tỏ những giả thuyết khoa học. 2. Thí nghiệm là nền tảng của việc dạy học hóa học. Nó giúp học sinh chuyển từ tư duy cụ thể sang tư duy trừu tượng và ngược lại. Khi làm thí nghiệm học sinh sẽ quen với các chất hóa học và trực tiếp nắm bắt các tính chất lý hóa của chúng. Từ đó các em hiểu được các quá trình hóa học, nắm vững các khái niệm, định luật, học thuyết của hóa học. 3. Thí nghiệm là cầu nối giữa lý thuyết và thực tế. Nhiều thí nghiệm rất gần gũi với đời sống, với các quy trình công nghệ. Chính vì vậy thí nghiệm giúp học sinh vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống. 4. Thí nghiệm giúp học sinh rèn luyện các kỹ năng thực hành (các thao tác và cách thức tiến hành thí nghiệm), hình thành những đức tính cần thiết của người lao động mới: cẩn thận, khoa học, kỷ luật. 5. Thí nghiệm giúp học sinh phát triển tư duy, hình thành thế giới quan duy vật biện chứng. Khi tự tay làm thí nghiệm hoặc được tận mắt nhìn thấy những hiện tượng hóa học xảy ra, học sinh sẽ tin tưởng vào kiến thức đã học và thêm tin tưởng vào chính bản thân mình. 6. Khi làm thí nghiệm rất dễ gây hứng thú học tập. Học sinh không thể yêu thích bộ môn và không thể say mê khoa học với những bài giảng lý thuyết khô khan. 1.4.Các phương pháp dạy học thường được giáo viên sử dụng trong giờ thực hành Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 7 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Trong dạy học thực hành có thể thực hiện theo một trong hai phương pháp sau: 1. Phương pháp nghiên cứu: dùng thí nghiệm để xác nhận giả thuyết, tự rút ra kiến thức. 2. Phương pháp minh họa: dùng thí nghiệm để minh họa cho kiến thức đã biết. Sử dụng thí nghiệm theo phương pháp nghiên cứu hay phương pháp minh họa là tùy thuộc vào tính phức tạp của vấn đề nghiên cứu. Nếu như việc giải quyết vấn đề không đòi hỏi sự căng thẳng đáng kể hoạt động trí lực của học sinh thì nên theo phương pháp minh họa. Ngược lại, nếu sự tri giác, tiếp thu kiến thức về đối tượng nghiên cứu đòi hỏi sự phân tích phức tạp hơn, phải động viên trí nhớ và tư duy thì nên dùng phương pháp nghiên cứu. 1.5.Một số xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay Trên thế giới và ở nước ta hiện nay đang có nhiều công trình nghiên cứu, thử nghiệm về đổi mới phương pháp dạy học theo các hướng khác nhau. Sau đây là một số xu hướng đổi mới cơ bản :  Phát huy tính tích cực, tự lực, chủ động, sáng tạo của người học. Chuyển trọng tâm hoạt động từ giáo viên sang học sinh. Chuyển lối học từ thông báo, tái hiện sang tìm tòi, khám phá.  Cá thể hóa việc dạy học.  Sử dụng tối ưu các phương tiện dạy học, đặc biệt là tin học vào dạy học.  Tăng cường khả năng vận dụng kiến thức vào đời sống. Chuyển từ lối học nặng nề về tiêu hóa kiến thức sang lối học coi trọng việc vận dụng.  Cải thiện việc kiểm tra và đánh giá kiến thức.  Phục vụ ngày càng tốt hơn hoạt động tự học và phương châm “ Học suốt đời” do UNESCO đưa ra. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 8 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ …  Gắn việc dạy học và nghiên cứu khoa học với mức độ ngày càng cao (theo sự phát triển của học sinh, theo cấp học, bậc học). 1.6.Khái quát về phần mềm Microsoft Powerpoint 1.6.1. Tác dụng của phần mềm Microsoft Powerpoint là một phần mềm trong bộ Microsoft Office được sử dụng để trình bày về mặt hình thức một vấn đề. Nó là một công cụ có tính chuyên nghiệp để diễn đạt các ý tưởng cần trình bày không chỉ bằng lời văn mà còn thể hiện qua hình ảnh tĩnh và động cùng với âm thanh một cách sống động. 1.6.2. Ưu điểm của phần mềm  Dễ sử dụng đối với người bắt đầu dùng và rất dễ sử dụng với người đã sử dụng Winword, Excel vì có cùng các thao tác …  Thực hiện các hiệu ứng hoạt hình nhanh chóng, sinh động một cách đơn giản không cần tới kiến thức lập trình.  Kích thước tập tin nhỏ, thuận lợi cho lưu trữ và di chuyển.  Kết hợp được với phần mềm đồ họa.  Cho phép chèn hình ảnh, phim, …  Trình bày trực tiếp bằng máy chiếu hoặc in ra các trang slide và sử dụng máy đèn chiếu (Overhead) để chiếu từng trang slide lên bảng, lên tường.  Khắc phục được khó khăn của giáo viên khi biểu diễn thí nghiệm trực tiếp (như dụng cụ, hóa chất, thời gian, ...)  Thí nghiệm có thể chiếu đi chiếu lại cho học sinh quan sát, thậm chí học sinh có thể copy bài về nhà nghiên cứu. 1.6.3. Lưu ý khi sử dụng phần mềm Khi sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint để thiết kế bài giảng hóa học, giáo viên cần lưu ý một số điểm sau : Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 9 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ …  Không phải với loại bài nào cũng dạy hay trên giáo án điện tử, lựa chọn loại bài nào phù hợp chuẩn bị cho tiết giảng bằng giáo án điện tử sao cho học sinh có thể tiếp nhận và hệ thống kiến thức một cách tối ưu.  Lựa chọn hình thức học tập phù hợp cho tiết giảng bằng giáo án điện tử. Hình thức học tập của học sinh cần được định trước khi giáo viên bắt tay vào soạn giáo án điện tử.  Luôn nhớ đến mục đích chính, trọng tâm cần đạt được.  Không lạm dụng nhiều kĩ xảo.  Nội dung trình bày thật tinh giản : không quá nhiều dòng trong một slide, không quá nhiều chữ trong một dòng.  Chú ý chọn màu chữ, phông nền thích hợp không bị ảnh hưởng nhiều bởi ánh sáng của phòng học.  Chỉ thay đổi phông nền, màu sắc của slide khi thật cần thiết (thay đổi chủ đề).  Đây chỉ là phần mềm hô trợ dạy học, chúng ta không nên phụ thuộc vào nó quá nhiều cần phải biết kết hợp với nhiều phương pháp khác để việc dạy và học đạt kết quả cao hơn. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 10 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2.1.Chia sẽ của một số Giáo viên THPT về việc dạy học trong các giờ thực hành  Cô Nguyễn Thị Ngọc Châu – trường THPT Nguyễn Khuyến – Quận 10 – TpHCM chia sẻ: cô không dạy các bài thực hành, thay vào các bài đó là những bài luyện tập. Lý do cô đưa ra là cơ sở vật chất đang trong giai đoạn hoàn thiện nên chưa đủ điều kiện để dạy các bài thực hành.  Thầy Nguyễn Hoàng Hạt – ThS hoá hữu cơ, hiện đang công tác trường chuyên Trung Học Thực Hành cho biết, thầy tâm sự là bộ môn hoá là môn thực nghiệm nhưng muốn làm thực hành thì phải nắm rõ lí thuyết thật vững, thao tác thí nghiệm phải linh hoạt thì làm thí nghiệm mới hiệu quả, thí nghiệm ở phổ thông chỉ mang hình thức định tính, ít khi định lượng nên thí nghiệm vẫn chỉ là thí nghiệm, chưa thực sự đi vào môn học, gây hứng thú cho học sinh.  Thầy Nguyễn Văn Phùng – trường THPT Trần Đại Nghĩa cung cấp, thầy không dạy các bài thực hành vì kiến thức quá nhiều, thỉnh thoảng thầy có chuẩn bị một vài thí nghiệm đơn giản biểu diễn trên lớp cho học sinh quan sát, tuy nhiên nó mang tính chất hình thức vì lớp học đông, không gian phòng học lớn, khó mà quan sát thấy các hiện tượng thí nghiệm của thầy biểu diễn. Thay vào các giờ thực hành là những giờ luyện tập kĩ năng giải bài toán.  Cô Trương Thị Thanh Thảo – trường THPT Vĩnh Cửu, cô có dạy các tiết thực hành. Các giờ thực hành của cô khá thành công, học sinh cảm thấy rất vui, thích thú khi phát hiện ra được những điều mới lạ...Tuy nhiên, kỹ năng thao tác thực hành của học sinh còn yếu nên cô cũng chỉ tổ chức cho học sinh làm các thí nghiệm đơn giản, còn những thí nghiệm phức tạp, hóa chất độc hại, dụng cụ thí nghiệm thiếu thì phải xem xét lại. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 11 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ …  Bản thân tôi khi về công tác tại trường THPT Vĩnh Cửu, mấy năm vừa qua đôi lúc dạy thí nghiệm bằng việc mô phỏng thông qua những hình vẽ trên bảng, tuy nhiên không gây được hứng thú lắm đối với các học sinh. Năm nay, cơ sở vật chất được trang bị đầy đủ, có khang trang hơn và được giáo viên quản phòng thí nghiệm hô trợ nên tôi đã tổ chức dạy thực hành khá tốt, các buổi thực hành đầu, tôi thấy các học sinh của mình còn rất vụng về khi thao tác thí nghiệm (đó cũng chính là hình ảnh của tôi trong năm đầu học đại học), chưa nắm được những nội quy và những nguyên tắc cần thiết khi xuống phòng thí nghiệm. Cộng thêm những điều mà tôi phát hiện ra khi thực tập tại trường Trung Học Thực Hành là mặc dù học sinh đã quen với việc thực hành, thao tác thực hành, nhưng có vẻ các em chưa chuẩn bị bài tốt trước khi xuống phòng thí nghiệm và chưa tập trung cao trong lúc giáo viên hướng dẫn làm thí nghiệm, một số thí nghiệm tạo ra khí độc, mùi khó chịu là các em kéo nhau bỏ chạy ra khỏi phòng thí nghiệm làm cho tiết học thực hành dang dở. Tôi luôn băn khoăn trăn trở và tự hỏi tại sao mình không ứng dụng phương tiện dạy học nhằm hô trợ cho tiết dạy thực hành của mình đạt kết quả tốt hơn. 2.2.Tiến hành thực nghiệm 2.2.1. Thuận lợi:  Học sinh ở độ tuổi này đã hình thành một số tính cách cần thiết khi vào phòng thí nghiệm như tính cẩn thận, tiết kiệm, gọn gàng, sạch sẽ, …  Một phần do tính tò mò, hiếu kì nên các em học sinh đều rất thích học tiết học thực hành.  Ở một số trường đã trang bị được phòng thí nghiệm nên có thể dạy học sinh học thực hành trực tiếp trong phòng thí nghiệm.  Hầu hết các trường đều được trang bị phương tiện dạy học, đồ dùng dạy học, dụng cụ thí nghiệm và hóa chất, …hô trợ đắc lực cho tiết học thực hành. 2.2.2. Khó khăn: Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 12 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ …  Đa số học sinh không chuẩn bị bài hoặc chuẩn bị rất sơ sài trước khi học thực hành, các em đùa giỡn, nói chuyện không tập trung trong lúc giáo viên hướng dẫn làm thí nghiệm.  Một số trường không có phòng thí nghiệm, hay phòng thí nghiệm được xây dựng không đúng với yêu cầu của phòng thí nghiệm nên giáo viên khó tổ chức cho học sinh học thực hành.  Mặc dù có những trường đủ điều kiện để dạy các tiết thực hành nhưng những thí nghiệm khó, hóa chất độc hại vẫn gây trở ngại cho việc dạy thực hành.  Một số dụng cụ bị bể, hư hao, hóa chất để lâu ngày nên đã biến chất nên khi thực hành không cho kết quả như ý… 2.2.3. Giải pháp Hình thức học tập:  o GV yêu cầu học sinh nghiên cứu bài trước ở nhà, chia nhóm thực hành. o HS phải chuẩn bị các bài tường trình trước ở nhà. GV hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài tường trình theo mẫu sau trước khi xuống phòng thí nghiệm: BÀI TƯỜNG TRÌNH Lớp: ……………. Các thành viên nhóm: ……….. Điểm 1. ……………………………….. …………… 2. ……………………………….. …………… 3. ……………………………….. …………… Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 13 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Tên thí nghiệm Giải thích Cách tiến hành Hiện tượng ……………….... ……………….... Viết PTHH ……………….... ………………… ……………….... ……………….... ……………….... 2. …………… ……………….... ……………….... 1. …………… ……………….... ………………… ……………….... ……………….... ……………….... Kết luận …………………………………………………………… Đối với bài thực hành số 1, các thí nghiệm trong bài này tương đối đơn giản, hóa chất không độc hại, học sinh có thể tự làm. Nhưng vì đây là bài thực hành đầu tiên của các em (chỉ có một số rất ít học sinh đã được thí nghiệm ở lớp 8 và 9), nếu để các em tự làm một mình thì các em rất lúng túng, nên giáo viên phải hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm bằng cách giáo viên làm trước, học sinh bắt chước làm theo, rồi tự quan sát hiện tượng, giải thích hiện tượng và một học sinh trưởng nhóm ghi vào bài tường trình, nộp lại vào cuối tiết học. Ở trường, số lượng học sinh rất đông (từ 35 đến 45 em), do đó khi giáo viên làm thí nghiệm mẫu thì các em đứng quá xa nên khó theo dõi. Vì vậy, tôi thiết kế bài này theo hình thức là làm mẫu các thí nghiệm, học sinh theo dõi rồi tự làm lại. Khi thực hiện bài này ta có thể làm theo 2 cách. Một là là trình chiếu từng thí nghiệm một, học sinh theo dõi và thực hiện lại. Hai là ta chiếu một lúc các thí nghiệm rồi kết thúc bài trình chiếu, học sinh bắt tay vào làm thí nghiệm và ghi tường trình. Tùy theo đối tượng học sinh mà ta lựa chọn một trong hai cách, nếu đối tượng học sinh yếu ta nên chọn cách một và cách hai ta dành cho đối tượng học sinh khá – giỏi. Lưu ý khi dạy bài này, giáo viên nên đi chậm. Giáo án một số bài thực hành: Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 14 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Bài 20. BÀI THỰC HÀNH SỐ 1 PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ A. MỤC TIÊU  Rèn luyện kỹ năng tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng, nhận xét.  Nắm vững các bước tiến hành thí nghiệm, viết phản ứng hóa học.  Xác định vai trò của Fe, ion Fe2+, Cu2+ trong từng phản ứng.  Chứng minh tính oxi hóa của KMnO4 trong môi trường axit. B. CHUẨN BỊ  Máy chiếu  Phiếu tường trình  Hóa chất : dung dịch H2SO4 loãng, CuSO4 loãng, FeSO4 và KMnO4, đinh sắt, kẽm viên.  Dụng cụ : ống nghiệm, kẹp gắp, ống nhỏ giọt C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG Hoạt động của GV và HS Tiến trình các slide GV ổn định tổ chức, nêu quy định của buổi thực hành. GV giới thiệu bài thực hành số 1 bằng slide 1 GV yêu cầu HS nêu nội dung thí nghiệm HS trả lời GV chiếu slide 2 Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 15 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Thí nghiệm 1 : Phản ứng giữa kim loại và dung dịch axit. HS nêu những dụng cụ và hóa chất để tiến hành thí nghiệm 1. GV chiếu slide 3 GV chiếu slide 4 cho hs quan sát và giới thiệu cho HS biết được lọ đựng hóa chất, dụng cụ thí nghiệm, … GV yêu cầu HS nêu được mục đích của thí nghiệm và cách tiến hành. HS trả lời: GV đóng góp những ý HS vừa trả lời và sau đó chiếu slide 5. GV biểu diễn thí nghiệm mẫu trên slide 6 và 7. Sau đó GV yêu cầu HS tự tay làm lại các thí nghiệm đồng thời theo Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 16 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … dõi các em tiến hành thí nghiệm. GV: yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và giải thích, viết phương trình phản ứng? HS trả lời : là hiện tượng sủi bọt khí, không màu, không mùi. Khí bay ra là khí H2. Zn  H 2 SO4 (loãng) � ZnSO4  H 2 �  Thí nghiệm 2 : Phản ứng giữa kim loại và dung dịch muối GV : yêu cầu học sinh cho biết dụng cụ, hóa chất, mục đích thí nghiệm và cách tiến hành. HS trả lời GV chiếu slide 8, 9 và 10 GV : nhắc nhở Học sinh theo dõi tiến trình thí nghiệm và thực hiện lại xem có giống kết quả dự đoán không? GV: yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và giải thích? HS: cây đinh sắt đổi màu từ trắng xám sang đỏ, màu xanh của dd CuSO4 nhạt dần. Lý do là cây đinh sắt có một phần sắt tan vào dung dịch, phần còn lại được phủ một lớp Cu. Dung dịch CuSO4 mất đi, dung Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 17 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … dịch FeSO4 tạo thành màu xanh rất nhạt. Fe  CuSO4 � FeSO4  Cu GV: nhắc nhở học sinh hoàn thành phần tường trình (slide 11).  Thí nghiệm 3: Phản ứng oxi hóa – khử trong môi trường axit GV: hỏi học sinh dụng cụ và hóa chất để tiến hành thí nghiệm này là gì? HS: trả lời HS phải nêu được mục đích thí nghiệm và cách tiến hành GV chiếu slide12 GV: chiếu slide 13, 14 cho học sinh quan sát, và làm lại thí nghiệm GV yêu cầu HS giải thích hiện tượng HS: thấy dung dịch KMnO4 bị mất màu vì đã tham gia phản ứng GV: yêu cầu học sinh viết phương trình phản ứng và cân bằng Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 18 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … HS : trả lời 10 FeSO4  2 KMnO4  8H 2 SO4 � 5Fe2 ( SO4 )3  K 2 SO4  2 MnSO4  8H 2O GV: dành ít phút cho học sinh hoàn tất bài tường trình và thu lại bài tường trình. GV nhận xét, đánh giá buổi thực hành. GV yêu cầu học sinh thu dọn dụng cụ, hóa chất, rửa dụng cụ và vệ sinh lớp học trước khi ra về Ở bài trước học sinh đã quen với các thao tác thực hành, nội quy phòng thí nghiệm, nên ở bài này ta có thể soạn theo phương án 2 – trình chiếu một lúc các thí nghiệm rồi để học sinh tự làm lại. Lưu ý ở bài này hóa chất sử dụng là axit đậm đặc, và sản phẩm thí nghiệm là những chất khí rất độc, do đó giáo viên cần lưu ý cho học sinh khi làm thí nghiệm cần lấy hóa chất một lượng vừa phải theo hướng dẫn. Với thí nghiệm điều chế axit clohidric, khi đun ống nghiệm giáo viên cần chỉ học sinh cách đun ống nghiệm tránh bị nứt, bể. Thí nghiệm này rất khó hoạt hình trên PowerPoint, nếu có phim, giáo viên có thể chèn một đoạn phim về thí nghiệm này cho học sinh quan sát. Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 19 Đề tài : Sử dụng phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế bài giảng hỗ trợ … Bài 27. BÀI THỰC HÀNH SỐ 2 TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA KHÍ CLO VÀ HỢP CHẤT CỦA CLO A. MỤC TIÊU  Củng cố các thao tác làm thí nghiệm an toàn, hiệu quả, quan sát hiện tượng thí nghiệm.  Củng cố kiến thức về clo và hợp chất của clo. B. CHUẨN BỊ  Máy chiếu  Hóa chất : tinh thể KMnO4, tinh thể NaCl, dung dịch HCl đậm đặc, dung dịch H2SO4 đậm đặc, dung dịch AgNO3, dung dịch HNO3, giấy quỳ tím.  Dụng cụ : ống nghiệm, muông thủy tinh, kẹp gắp, ống nhỏ giọt, đèn cồn, giá đỡ ống nghiệm. C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG Hoạt động của GV và HS Tiến trình các slide GV nêu nội dung tiết thực hành. Những điểm chú ý khi thực hành từng thí nghiệm. GV cần lưu ý: Bài này học sinh phải tiếp xúc với các axit đậm đặc, do đó giáo viên cần nói cho học sinh biết một số an toàn phòng thí nghiệm và sơ cứu khi bị axit đậm đặc rơi vào tay. Khí Clo và khí HCl là khí độc, do đó khi điều chế ta phải sử dung hóa chất Người thực hiện : Nguyễn Văn Đoàn Trang 20