Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Văn học Skkn-sử dụng hệ thống câu hỏi tích hợp trong giờ văn...

Tài liệu Skkn-sử dụng hệ thống câu hỏi tích hợp trong giờ văn

.DOC
12
2765
143

Mô tả:

§Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ A-®Æt vÊn ®Ò ® æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ vÊn ®Ò ®· dîc ®Ò cËp bµn luËn vµ thùc hiÖn trong nhiÒu n¨m qua ,®Æc biÖt trong bèn n¨m gÇn ®©y ,víi viÖc thùc hiÖn gi¶ng d¹y theo ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi th× ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc cµng ®îc thóc ®Èy vµ ph¸t huy mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong häc tËp ®îc xem nh mét nguyªn t¾c d¹y häc ®¶m b¶o chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, chuyÓn tõ lÊy gi¸o viªn lµm trung t©m sang d¹y lÊy häc sinh lµm trung t©m lµ mét xu híng tÊt yÕu cã tÝnh lÞch sö. Víi c¸c m«n häc nãi chung vµ m«n ng÷ v¨n nãi riªng ®æi míi d¹y häc ®· trë thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ ®iÓm mÊu chèt cña ng÷ v¨n tËp chung trong hai ch÷ “TÝch” : tÝch hîp vµ tÝch cùc. Cã “tÝch cùc” míi ph¸t huy tèt tÝnh chÊt tÝch hîp, qua tÝch hîp häc sinh cµng tÝch cùc h¬n. Trong c¶ ba ph©n m«n cña ng÷ v¨n: V¨n- TiÕng ViÖt – TËp lµm v¨n. TÝch hîp kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò khã, nhng còng kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. NÕu ngêi thÇy gi¸o kh«ng thùc sù chó ý ®Õn hÖ thèng c©u hái tÝch hîp vµ hÖ thèng c©u hái l¹i ®Æc biÖt cÇn thiÕt víi phÇn gi¶ng v¨n. Bëi c¸i cèt lâi ®Ó ngêi gi¸o viªn cã thÓ híng dÉn, cïng häc sinh t×m hiÓu v¨n b¶n, c¶m nhËn ®îc v¨n b¶n mét phÇn chñ yÕu lµ th«ng qua hÖ thèng c©u hái. §Ó hÖ thèng c©u hái ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh l¹i cÇn cã tÝnh tÝch hîp. VÊn ®Ò nghe cã vÎ r¾c rèi nhng còng thËt dÔ hiÓu khi b¾t tay vµo viÖc. NÕu trong giê gi¶ng v¨n ngêi thÇy chó ý tÝch hîp th× häc sinh sÏ chó ý ®Õn mäi mÆt cña vÊn ®Ò h¬n, c¸c em ph¸t huy m¹nh mÏ h¬n n÷a t duy cña m×nh. Khi häc v¨n cßn ph¶i liªn hÖ víi TiÕng viÖt, víi TËp lµm v¨n, kh«ng chØ cã thÕ cßn ph¶i liªn hÖ chÝnh phÇn gi¶ng v¨n trong toµn bé ch¬ng tr×nh ®· häc víi nhau mµ réng h¬n lµ liªn hÖ gi÷a v¨n víi kiÕn thøc cña c¸c m«n häc kh¸c nh : Sinh, Sö, §Þa, GDCD,Ngo¹i ng÷ vµ tÊt nhiªn ®Ó cã thÓ tr¶ lêi tèt nh÷ng c©u hái tÝch hîp cña thÇy, häc sinh kh«ng thÓ kh«ng “®éng n·o”, kh«ng thÓ kh«ng nghiªn cøu kü cµng khi so¹n bµi, lu«n chó ý tíi mèi quan hÖ gi÷a bµi häc nµy víi bµi häc kia, m«n häc nµy víi m«n häc kh¸c. Nhê vËy còng h×nh thµnh cho c¸c em kh¶ n¨ng t duy tÝch hîp trong t×nh huèng, trong cuéc sèng hµng ngµy. ThÊy râ tÇm quan träng cña hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng d¹y ng÷ v¨n, ngay tõ ®Çu n¨m häc ®îc ph©n c«ng gi¶ng d¹y ng÷ v¨n 9, b¶n th©n t«i ®· chó ®Õn hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” ë c¶ 3 phÇn: V¨n – TiÕng viÖt – TËp lµm v¨n, ®Æc biÖt chó ý ®Õn hÖ thèng c©u hái tÝch hîp ë phÇn gi¶ng v¨n. b- néi dung thùc hiÖn Sö dông hÖ thèng c©u hái “ TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS Trang1 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ (M«n ng÷ v¨n 9 ) c- ®èi tîng thùc hiÖn TËp trung ¸p dông thùc hiÖn ë ®èi tîng häc sinh khèi 9 trêng THCS An Hoµ. §èi tîng ë ®©y lµ häc sinh ®¹i trµ (líp 9C) trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i lu«n x¸c ®Þnh mçi bµi gi¶ng ph¶i ®¶m b¶o cho häc sinh cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc c¬ b¶n cÇn thiÕt, cÊp b¸ch cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc trong thêi kú ®æi míi theo chñ ®Ò n¨m häc (tiÕp tôc: æn ®Þnh- ph¸t triÓn –héi nhËp) d- gi¶I quyÕt vÊn ®Ò I. §iÒu tra c¬ b¶n H äc sinh khèi 9 trêng THCS An Hoµ còng nh häc sinh khèi 9 c¶ níc lµ kho¸ häc ®îc tiÕp tôc ¸p dông häc tËp theo ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi. ChÝnh v× lÏ ®ã ®©y lµ kho¸ häc sinh ®îc chó ý nhÊt, ®îc rÌn luyÖn “bµi b¶n” vÒ ph¬ng ph¸p häc tËp míi. Thùc tÕ qua ba n¨m häc tríc c¸c em ®· quen víi c¸ch häc “TÝch hîp” nhng nÕu ®Õn líp 9 ngêi thÇy gi¸o kh«ng chó ý th× còng kh«ng thÓ tiÕp tôc rÌn luyÖn ë c¸c em nh÷ng g× ®· tÝch luü ®îc ë ba líp díi. Ngay tõ ®Çu n¨m häc ®Ó ¸p dông tèt hÖ th«ng c©u hái “TÝch hîp” t«i ®· ph©n ra c¸c ®èi tîng häc sinh: Giái – Kh¸ - Trung b×nh – YÕu ë líp 9C nh»m môc ®Ých ¸p dông c©u hái tõ dÔ ®Õn khã cho phï hîp cô thÓ víi c¸c d¹ng c©u hái. 1. Dµnh cho häc sinh yÕu 2. Dµnh cho häc sinh trung b×nh. 3. Dµnh cho häc sinh kh¸ - giái. Sau khi ®iÒu tra ¸p dông c©u hái trong nh÷ng bµi häc ®Çu n¨m sè liÖu cô thÓ ®îc thèng kª. - Häc sinh tr¶ lêi c©u hái 3 em ®¹t: 7 % - Häc sinh tr¶ lêi ®óng mét phÇn c©u hái : 25 em ®¹t 61 % - Häc sinh tr¶ lêi cha chÝnh x¸c c©u hái : 13 em ®¹t 32 % Tõ ®iÒu tra thùc tÕ t«i nhËn thÊy thuËn lîi th× Ýt, khã kh¨n th× nhiÒu. *VÒ thuËn lîi: - Ban gi¸m hiÖu trêng rÊt quan t©m tíi lùc lîng vµ chÊt lîng gi¸o dôc. - PhÝa phô huynh häc sinh còng ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho con häc bµi ë nhµ - B¶n th©n t«i ®· d¹y mét n¨m líp 9 theo ch¬ng tr×nh míi nªn Ýt nhiÒu t«i còng rót ra ®îc kinh nghiÖm sau mçi tiÕt d¹y. *VÒ khã kh¨n : -§å dïng trùc quan ®èi víi bé m«n v¨n lµ rÊt Ýt, thËm chÝ lµ kh«ng cã. - VÒ phÝa phô huynh mÆc dï ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho con häc xong vÉn cha cao. - VÒ phÝa häc sinh :+KiÕn thøc c¬ b¶n cßn m¬ hå (cã n¾m ®îc kiÕn thøc xong cha râ) Trang2 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ +§èi víi líp 9C thµnh phÇn häc sinh c¸ biÖt nhiÒu, m¶i ch¬i h¬n häc, trong líp kh«ng ghi bµi, g©y rèi lµm ¶nh hëng tíi giê häc. VÒ nhµ kh«ng häc vµ lµm bµi tËp. X¸c ®Þnh ®îc môc tiªu cña mçi giê häc v¨n víi hÖ thèng c©u hái “tÝch hîp” sao cho tÊt c¶ mäi ®èi tîng ®Òu cã thÓ tiÕp thu ®îc. T«i ®· x©y dùng kÕ ho¹ch cô thÓ nh sau. II. KÕ ho¹ch cô thÓ. 1/ §Ò ra môc tiªu chÝnh. *Sau khi ¸p dông hÖ thèng c©u hái häc sinh rÌn luyÖn cho m×nh t duy “TÝch hîp”, kh¶ n¨ng liªn hÖ gi÷a ba ph©n m«n V¨nTiÕng viÖt-TËp lµm v¨n. Liªn hÖ gi÷a Ng÷ v¨n víi c¸c m«n häc kh¸c (tÝch hîp ngang). N¾m ch¾c râ toµn bé phÇn V¨n-TiÕng viÖtTËp lµm v¨n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9 (tÝch hîp däc) *§èi víi hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” t«i lu«n chó ý cho mäi ®èi tîng : Giái-Kh¸-Trung b×nh-YÕu-KÐm vµ lu«n ®Æt ra c©u hái cho mçi tiÕt d¹y v¨n TÝch hîp c¸i g×? TÝch hîp nh thÕ nµo ®Ó häc sinh n¾m ®îc bµi, thuéc ngay t¹i líp lµm ®îc ®iÒu ®ã víi líp t«i ( ®èi tîng ®¹i trµ - líp 9C) qu¶ thËt kh«ng ph¶i lµ dÔ. 2/ Qu¸ tr×nh vµ thêi gian thùc hiÖn. *¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp trong tÊt c¶ c¸c bµi gi¶ng v¨n trong ng÷ v¨n tõ ®Çu n¨m ®Õn hÕt n¨m häc. - Giai ®o¹n 1: Tõ ®Çu n¨m ®Õn hÕt häc kú I  rót ra kinh nghiÖm vµ ph¬ng ph¸p thùc hiÖn ë giai ®o¹n 2. - Giai ®o¹n 2:Tõ ®Çu häc kú II  cuèi häc kú II  rót ra kinh nghiÖm c¶ thêi gian dµi thùc hiÖn. III.H×nh thøc thùc hiÖn. 1/ X¸c ®Þnh néi dung kiÕn thøc bµi häc víi phÇn gi¶ng v¨n thêng ®i theo c¸c bíc: Bíc 1: KiÓm tra bµi cò, giíi thiÖu bµi míi. Bíc 2: §äc t×m hiÓu bè côc, chó thÝch. Bíc 3: §äc t×m hiÓu v¨n b¶n. Bíc 4: Tæng kÕt. Bíc 5: Híng dÉn vÒ nhµ. ë c¸c bíc, c¸c phÇn ®Òu cã thÓ ¸p dông vµ ¸p dông tèt hÖ thèng c©u hái tÝch hîp. 2/ ¸p dông hÖ thèng c©u hái víi tõng phÇn trong mçi bµi cô thÓ. 2.1- ë phÇn kiÓm tra bµi cò vµ giíi thiÖu bµi míi. a) TÝch hîp ngang. KiÓm tra kiÕn thøc ë bµi cò cña phÇn v¨n b¶n cã kÕt hîp víi TiÕng viÖt, TËp lµm v¨n trong toµn bé ch¬ng tr×nh. -VÝ dô: H·y t×m c¸c h×nh ¶nh trong bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c” vµ ph©n tÝch t¸c dông nh÷ng h×nh ¶nh ®ã .  ë c©u hái nµy häc sinh vËn dông kiÕn thøc vÒ “Èn dô”trong TiÕng viÖt ®Ó tr¶ lêi . b)TÝch hîp däc . -VÝ dô 1:KÕt hîp kiÓm tra bµi cò víi giíi thiÖu bµi míi tr¶ lêi nhanh c¸c c©u hái ? Trang3 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ häc ë N T I £ U G § H ¤ 1/Mét bµi th¬ næi tiÕng cña bµ HuyÖn Thanh Quan mµ em ®· líp 8? 2/T×m tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c©u th¬ sau ? “Mçi n¨m hoa ®µo në L¹i thÊy …………..” (Ng÷ v¨n 8) 3/ Mét tªn gäi kh¸c cña truyÖn KiÒu ? 4/ Thuý KiÒu cã s¾c ®Ñp nh thÕ nµo ? 5/ NguyÔn §×nh ChiÓu cßn cã tªn gäi kh¸c lµ? 6/ Ngêi lîi dông ®ªm tèi ®Èy Lôc V©n Tiªn xuèng s«ng lµ ? 7/ Mét bµi th¬ næi tiÕng cña Ph¹m TiÕn DuËt viÕt vÒ ngêi lÝnh Trêng S¬n lµ ai? I I Q U A § E O N ¤ N G § ¤ G I A G A N G § O A N T R ¦ ¥ N G T ¢ N T H A N H £ N G N ¦ ¥ C N G H I £ N G T H A N § ¤ C H I £ U X E K T R I N H H ¢ M H ¤ N G K I N H Mçi ®¸p ¸n cña c©u hái t¬ng øng víi hµng ngang ,t×m ra ®¸p ¸n cña 7 c©u hái trªn ta t×m ra hµng däc cã tªn §åNG CHÝ trªn c¬ së ®ã gi¸o viªn dÉn vµo bµi míi lu«n Tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945 trong V¨n häc hiÖn ®¹i ViÖt Nam xuÊt hiÖn mét ®Ò tµi míi ®ã lµ t×nh “ §ång chÝ, ®ång ®éi”cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, anh bé ®éi Cô Hå. Lµ mét nhµ th¬ ®Çu tiªn ®ãng gãp thµnh c«ng vµo ®Ò tµi nµy b»ng mét bµi th¬ ®Æc s¾c mang tªn “§ång chÝ”- ®ã lµ ChÝnh H÷u. Vµ ®©y còng chÝnh lµ môc tiªu mµ tiÕt häc nµy muèn giíi thiÖu ®Õn c¸c em. *VÝ dô 2: KÕt hîp kiÓm tra bµi cò víi giíi thiÖu bµi míi ë bµi “M©y vµ Sãng” cña nhµ th¬ Tagor. *Tæ chøc trß ch¬i « ch÷. C©u hái: 1/ V¨n b¶n cña Et.M«n-§«-Ami-xi viÕt díi d¹ng mét bøc th cña ngêi cha göi cho con, nh¾c nhë vÒ th¸i ®é ®èi víi mÑ. (Ng÷ v¨n 7) 2/ Ba tiÕng ®Çu trong tªn mét bµi th¬ cña nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm ®îc nh¹c sÜ- HuyÒn D©n phæ nh¹c. (Ng÷ v¨n9). 3/ Tªn ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm “Thêi th¬ Êu” cña nhµ v¨n Nguyªn Hång . Trang4 H §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ (Ng÷ v¨n9) 4/ V¨n b¶n viÕt nh lêi mÑ ru víi nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong ca dao cña nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn (Ng÷ v¨n 9) 5/ V¨n b¶n nhËt dông cña t¸c gi¶ LÝ Lan viÕt vÒ c¶m xóc cña ngêi mÑ trong ®ªm tríc ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña con (Ng÷ v¨n 8) E T ¤ I K H U H A T R U T R N G L O N G M E C O N C O C ¤ N G T R ¦ ¥ N G M ¥ R A Giíi thiÖu bµi míi qua c©u hái . ? §iÓm chung cña c¸c v¨n b¶n trªn lµ g×?  §Òu viÕt vÒ ngêi mÑ, t×nh c¶m mÑ con Víi « ch÷ TAGOR – mét t¸c gi¶ Ên §é næi tiÕng víi bµi th¬ nãi vÒ t×nh c¶m mÑ con- bµi th¬ “M©y vµ Sãng” tiÕt häc h«m nay c« sÏ cïng c¸c em ®i t×m hiÓu. M C O 2.2- ë phÇn ®äc t×m hiÓu chó thÝch, bè côc. §©y lµ phÇn dÔ dµng nhÊt cho tÝch hîp ngang, liªn hÖ kiÕn thøc V¨n-TiÕng viÖt-TËp lµm v¨n th«ng qua c¸c d¹ng c©u hái ?H1- X¸c ®Þnh giäng v¨n b¶n. ?H2- X¸c ®Þnh thÓ lo¹i v¨n b¶n cña v¨n b¶n, x¸c ®Þnh ng«i kÓ, thø tù kÓ (TÝch hîp TËp lµm v¨n) ?H3- Gi¶i thÝch tõ khã (TÝch hîp TiÕng viÖt) - C©u hái vÒ t¸c gi¶ vµ nh÷ng t¸c phÈm cã liªn quan (TÝch hîp ngang, däc) -Tãm t¾t v¨n b¶n (TÝch hîp TËp lµm v¨n) 2.3- PhÇn ®äc t×m hiÓu v¨n b¶n. Trong phÇn nµy cã thÓ ¸p dông, sö dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp t¬ng ®èi hiÖu qu¶ khi khai th¸c v¨n b¶n, tÝch hîp ngang víi 3 ph©n m«n v¨n, c¸c t¸c phÈm trong ch¬ng tr×nh hoÆc tÝch hîp më réng víi c¸c v¨n b¶n kh¸c, tÝch hîp chç……. Mét sè vÝ dô cô thÓ mµ b¶n th©n t«i ®· vµ ®ang thùc hiÖn *VÝ dô 1: Bµi th¬ “§ång chÝ” cña ChÝnh H÷u 1/ C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ ®ång ®éi. STT C©u hái Híng tr¶ lêi H1  Giíi thiÖu quª h¬ng g¾n H2 Më ®Çu t¸c gi¶ ®· giíi thiÖu quª h¬ng cña c¸c anh nh thÕ nµo? Híng hîp tÝch víi nh÷ng h×nh ¶nh cña -TÝch hîp mét miÒn quª nghÌo. TiÕng viÖt -Níc mÆn, ®ång chua, ®Êt sái, ®¸ Trang5 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ H3 H4 H5 H6 H7 H8 H9 H10 Em cã nhËn xÐt g× vÒ C¸ch giíi thiÖu nh mét lêi c¸ch giíi thiÖu nµy? trß chuyÖn t©m t×nh gi÷a hai ngêi lÝnh ChØ ra nghÖ thuËt trong 2 c©u th¬ nµy? NhËn xÐt vÒ cÊu tróc -Song hµnh, ®èi xøng cña hai c©u th¬ . Víi nghÖ thuËt vµ cÊu  H×nh ¶nh hai ngêi lÊy tróc ®ã gîi cho em xa l¹, xong hä l¹i cã cïng ®iÒu g×? nguån gèc xuÊt th©n, ®ång c¶nh, ®ång c¶m hä t©m sù víi nhau vÒ c¸i nghÌo cña quª h¬ng-c¸i nghÌo ®ã cã tõ trong lßng ®Êt, lµn níc.  Cïng chung môc ®Ých, lÝ V× sao hä ë c¸c miÒn tëng ®Êu tranh gi¶i phãng xa l¹ l¹i trë nªn th©n d©n téc. thiÕt víi nhau? §iÖp tõ –sóng, ®Çu NghÖ thuËt ®îc t¸c  Mang tÝnh chÊt hµm xóc gi¶ sö dông trong c©u hiÖn tîng. “sóng bªn sóng…  Sù g¾n bã, gÇn gòi, chia ®Çu…®Çu”? Gi¸ trÞ cña biÖn ph¸p sÎ khã kh¨n trong chiÕn nghÖ thuËt Êy. ®Êu Hä cïng môc ®Ých, cïng lÝ tëng -§ång c¶nh, ®ång c¶m, C¬ së t¹o nªn t×nh cïng chung môc ®Ých lÝ t®ång chÝ, ®ång ®éi. ëng ®Êu tranh v× ®éc lËp hoµ b×nh d©n téc -Víi cÊu tróc xong hµnh (GV chèt-chuyÓn) ®èi xøng mîn tôc ng÷, thµnh ng÷, lêi th¬ méc m¹c, gi¶n dÞ…… Hä cïng hoµn c¶nh xuÊt th©n ®ång c¶nh, ®ång c¶m, hä hiÓu nhau, hä cã cïng môc ®Ých, mét lÝ tëng sèng, lÝ tëng ®Êu tranh cho hoµ b×nh, ®éc lËp tù do.  §©y chÝnh lµ c¬ së t¹o nªn tÝnh tri ©m, tri kû t×nh ®ång chÝ ®ång ®éi sau nµy…. -Mét c©u ®Æc biÖt  kÕt qu¶ cña nh÷ng ý trªn. -TÝch hîp TËp lµm v¨n -TÝch hîp TiÕng viÖt. -TÝch hîp TËp lµm v¨n -TÝch hîp TiÕng viÖt -TÝch hîp TLV -TÝch hîp TV -TÝch hîp TLV -TÝch hîp TLV Trang6 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ NhËn xÐt vÒ c©u th¬ -§óng ®©y lµ mét c©u ®Æc gi÷a bµi “§ång chÝ” biÖt chØ cã hai tiÕng nh khÐp l¹i t×nh c¶m cña t×nh (GV chèt-chuyÓn) ®ång chÝ, ®ång ®éi. Nã nh dån nÐn chÊt chøa, bËt ra thËt th©n thiÕt thiªng liªng nh tiÕng gäi ®ång ®éi lµ cao trµo cña mäi c¶m xóc më ra nh÷ng g× chøa ®ùng -TÝch hîp chê ë c©u sau *VÝ dô2: VÝ dô cô thÓ khi t×m hiÓu v¨n b¶n “Mïa xu©n nho nhá”trong phÇn t×m hiÓu v¨n b¶n 1/H×nh ¶nh mïa xu©n thiªn nhiªn ; STT 1 2 3 C©u hái Híng tr¶ lêi T¸c gi¶ ®· ph¸c ho¹ h×nh ¶nh thiªn nhiªn Mïa xu©n nh thÕ nµo ? -T¶ c¶nh thiªn nhiªn mïa xu©n víi nh÷ng h×nh ¶nh quen thuéc, dßng s«ng xanh ,b«ng hoa tÝm biÕc ,tiÕng chim chiÒn chiÖn … -CÊu t¹o ng÷ ph¸p trong 2 c©u ®Çu cã g× ®Æc biÖt ?Cã t¸c dông g× khi x©y dùng cÊu t¹o ®Æc biÖt ®ã ? -§¶o vÞ ng÷ trong hai c©u ®Çu ; “Mäc gi÷a dßng s«ng xanh Mét b«ng hoa tÝm biÕc” §éng tõ “mäc”lµm vÞ ng÷ ®Æt tríc bé phËn chñ ng÷ ,ë ®Çu khæ th¬ ,®Çu ®o¹n th¬ lµ mét dông ý nghÖ thuËt cña t¸c gi¶. Nã kh«ng chØ t¹o cho ngêi ®äc Ên tîng ®ét ngét bÊt ngê, míi l¹, mµ cßn lµm cho h×nh ¶nh sù vËt trë nªn sèng ®«ng nh ®ang diÔn tríc m¾t. Tëng nh b«ng hoa tÝm biÕc kia ®ang tõ tõ, lå lé mäc lªn, v¬n lªn, xoÌ në trªn mÆt níc xanh s«ng xu©n. -KiÓu c©u c¶m Ngoµi ra ë nh÷ng “¬i con chim chiÒn chiÖn c©u tiÕp theo, t¸c gi¶ Hãt chi mµ vang trêi” Híng tÝch hîp -TÝch ngang hîp (phÇn viÖt) TiÕng TÝch hîp Trang7 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ sö dông kiÓu c©u g×? TiÕng chim chiÒn chiÖn hãt ngang ThÓ hiÖn c¶m xóc rÝu ra trong bÇu trêi xu©n, (phÇn g×? cµng lµm cho kh«ng khÝ trë ViÖt) nªn vui t¬i, rén rµng, Êm ¸p vµ n¸o nøc.  ThÓ hiÖn c¶m xóc say sa tríc c¶nh vËt mïa xu©n thiªn nhiªn cña t¸c gi¶… (GV b×nh chuyÓn) 4 -Kh«ng râ lµ giät g×. Giät sThö pháng ®o¸n ¬ng sím, giät ma xu©n, giät trong hai c©u th¬ long lanh hay lµ giät níc tiÕp theo “giät long trong suèt ph¶n ¸nh b×nh minh… lanh” lµ giätg×? -NÕu liªn hÖ víi hai c©u trªn th× cã thÓ lµ giät s¬ng long lanh cña tiÕng chim chiÒn chiÖn ®ang hãt vang trêi…Hay réng h¬n lµ giät c¶m xóc cña nhµ th¬ tríc thiªn nhiªn t¬i ®Ñp, trong s¸ng… 5 H·y x¸c ®Þnh biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong hai c©u th¬? 6 Nãi râ ®iÒu g×? 7 Em cã liªn hÖ víi bøc tranh mïa xu©n thiªn nhiªn nµo trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n ®· häc? TÝch ngang (phÇn ViÖt) TiÕng hîp TiÕng - NghÖ thuËt Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c tiÕng chim th«ng thêng ®îc c¶m nhËn b»ng thÝnh gi¸c , giät s¬ng cã thÓ c¶m nhËn b»ng thÝnh gi¸c, giät c¶m xóc b»ng c¶m gi¸c …nhng l¹i ®îc c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c… nhng l¹i ®îc c¶m nh¹n b»ng xóc gi¸c “®a tay híng vÒ”  C¶m høng say sa ®Õn bÊt tËn cña con ngêi tríc mïa xu©n, sö dông mäi gi¸c quan ®Ó th©u tãm, ®Ó ®ãn nhËn mïa xu©n. -Mïa xu©n trong “TruyÖn KiÒu”-®o¹n trÝch “C¶nh ngµy xu©n”: “Cá non xanh rîn ch©n trêi Cµnh Lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa”  C¶nh ®Ñp kiªu sa, trong s¸ng víi nh÷ng h×nh ¶nh íc Trang8 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ lÖ tuyÖt ®Ñp. Kh¸c víi mïa xu©n nho nhá víi nh÷ng h×nh ¶nh mïa xu©n thiªn nhiªn thËt gÇn gòi, b×nh dÞ mµ ®¸ng tr©n trong biÕt bao.  GV b×nh chó -C¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc mïa xu©n dÔ dµng liªn hÖ thªm. víi nh÷ng c¶m xóc cña nhµ th¬ Xu©n DiÖu tríc mïa TÝch hîp däc xu©n: “Hìi xu©n hång ta muèn c¨n vµo ng¬i”  ThÓ hiÖn sù kh¸t khao tëng nh muèn ngÊu nghiÕn, muèn “nuèt chöng” lÊy mïa xu©n cña ®Êt trêi… Cßn víi Thanh H¶i, mét ®éng t¸c nhÑ nhµng nhng còng rÊt tr©n träng mïa xu©n. “§a tay høng vÒ” còng lµ t×nh yªu víi mïa xu©n nhng ®ã lµ mét t×nh yªu dÞu nhÑ mµ s©u s¾c biÕt nhêng nµo…  Th«ng qua hÖ thèng c©u hái tÝch hîp, gi¸o viªn ®· cïng häc sinh c¶m nhËn ®îc bøc tranh mïa xu©n thiªn nhiªn cña bµi th¬, ®¶m b¶o ®Æc trng cña mét v¨n b¶n nghÖ thuËt qua nh÷ng biÓu hiÖn nghÖ thuËt ®Ó thÓ hiÖn néi dung cña v¨n b¶n, h¬n n÷a cßn gãp phÇn më réng cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc v¨n häc cã liªn quan khi c¸c em c¶m nhËn th¬ v¨n. 2.4-TÝch hîp trong phÇn tæng kÕt. Tõ nh÷ng néi dung häc sinh ®· ®îc t×m hiÓu qua c¸c phÇn tríc, híng tÝch hîp chñ yÕu ë phÇn nµy lµ ®Ó häc sinh liªn hÖ v¨n b¶n víi cuéc sèng, víi c¸c m«n häc kh¸c hoÆc liªn hÖ vÒ t tëng, t×nh camr cña b¶n th©n häc sinh… VD: Tæng kÕt ý nghÜa v¨n b¶n “¸nh tr¨ng”cña NguyÔn Duy: STT C©u hái 1 Qua t×m hiÓu toµn bé bµi th¬ “¸nh tr¨ng” nhËn xÐt kÕt cÊu giäng ®iÖu bµi th¬? Híng tr¶ lêi -KÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù víi tr÷ t×nh. -Giäng ®iÖu t©m t×nh cña thÓ th¬ n¨m ch÷. -NhÞp th¬ khi th× tr«i ch¶y, tù nhiªn, nhÞp nhµng, lóc th× ng©n nga thiÕt tha c¶m xóc, Híng tÝch hîp TÝch hîp ngang (TËp lµm v¨n) Trang9 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ lóc l¹i trÇm l¾ng biÓu hiÖn suy t. 2 3 4 KÕt cÊu, giäng ®iÖu -KÕt cÊu, giäng ®iÖu cã t¸c ®ã cã t¸c dông g×? dông lµm næi bËt chñ ®Ì, lêi gi¶n dÞ nhng gîi nhiÒu c¶m nghÜ, t¹o tÝnh ch©n thùc, ch©n thµnh, g©y Ên tîng m¹nh cho ngêi ®äc. §äc bµi th¬ “¸nh -Tõ mét c©u chuyÖn riªng, Tr¨ng” em c¶m bµi th¬ cÊt lªn lêi tù nh¾c nhë thÊm thÝa vÒ th¸i ®é, t×nh nhËn ®îc ®iÒu g×? c¶m ®èi víi nh÷ng n¨m th¸ng qu¸ khø gian lao, t×nh nghÜa víi ®Êt níc… -¸nh Tr¨ng n»m trong m¹ch c¶m xóc “Uèng níc nhí nguån” gîi lªn ®¹o lÝ sèng thuû chung ®· trë thµnh truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc ViÖt Nam. VD: T×m trong v¨n häc -Th¬ Tr¨ng cña chñ tÞch Hå ViÖt Nam nh÷ng bµi ChÝ Minh: Ng¾m tr¨ng, R»m th¬ vÒ Tr¨ng chøa th¸ng giªng, Tin th¾ng trËn… hµm ý kh¸c? -Th¬ Tr¨ng cña Hµn MÆc Tö. - Th¬ Tr¨ng cña Hå Xu©n H¬ng… TÝch hîp ngang Liªn hÖ thùc tÕ cuéc ssèng TÝch hîp ngang-däc 2.5- Híng dÉn vÒ nhµ. ë phÇn híng dÉn vÒ nhµ, víi hÖ thèng c©u hái tÝch hîp gióp häc sinh chuÈn bÞ bµi tèt h¬n, cã ®iÒu kiÖn «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc dÔ dµng, ®ång thêi më réng h¬n nh÷ng kiÕn thøc cã liªn quan. VD: Sau khi häc xong v¨n b¶n “Chã Sãi vµ Cõu non” trong th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten, gi¸o viªn híng dÉn chuÈn bÞ bµi sau: 1/Tõ v¨n b¶n “Chã Sãi vµ Cõu non”, h·y thö “soi” vµo “TiÕng nãi v¨n b¶n” cña NguyÔn §×nh Thi (Ng÷ v¨n 9-TËp 2) xem cã ®iÓm nµo trïng hîp? H·y nªu râ ®iÓm ®ã? 2/ Su tÇm thªm th¬ ngô ng«n cña La-Ph«ng-Ten. 3/ Tù rót kinh nghiÖm khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét t¸c gi¶t¸c phÈm qua bµi viÕt cña Buy-Ph«ng “Chã Sãi vµ Cõu non” ghi râ nh÷ng ®iÒu em häc ®îc sau khi ®äc v¨n b¶n nµy. * ChuÈn bÞ bµi sau: “Con Cß”: Trang10 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ 1/ T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶ ChÕ Lan Viªn ( T×m trong s¸ch v¨n häc líp 12, cuèn Thi nh©n ViÖt Nam hoÆc c¸c b¸o, t¹p chÝ…). S u tÇm Ýt nhÊt mét bµi th¬ cña ChÕ Lan Viªn. 2/ T×m nh÷ng bµi th¬, ca dao cã h×nh ¶nh Con Cß. Suy nghÜ xem “Con Cß” ®ã Èn dô cho ai…? 3/ Tr¶ lêi c¸c c©u hái theo ®Ò bµi: - T×m hiÓu chó thÝch. - X¸c ®Þnh giäng ®äc, thÓ th¬ cña bµi th¬. - ë tiÕt 1, t×m hiÓu h×nh ¶nh Con Cß trong lêi ru tuæi Êu th¬, t×m hiÓu kÜ ý nghÜa 4 c©u th¬ ®Çu, nhËn xÐt c¸ch vËn dông s¸ng t¹o ca dao vµo bµi th¬ cña t¸c gi¶.T×m hiÓu Con Cß trong ®o¹n ®Çu bµi th¬ mang ý nghÜa biÓu tîng g×? .............................................. 3.Rót kinh nghiÖm sau qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Sau khi ¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp, t«i tù rót kinh nghiÖm vÒ hÖ thèng c©u hái ®· phï hîp víi ®èi tîng häc sinh trùc tiÕp gi¶ng d¹y. Häc sinh tr¶ lêi t¬ng ®èi tèt hÖ thèng c©u hái Gi¸o viªn ®a ra theo møc ®é cÇn thiÕt . ë mét sè bµi sau, sau khi nhËn thÊy kÕt qu¶ ¸p dông hÖ thèng c©u hái cha phï hîp, t«i ®· ghi chÐp l¹i phÇn rÝt kinh nghiÖm ë bµi so¹n hoÆc sæ ghi chÐp, tÝch luü t liÖu nh»m hoµn hiÖn trong nh÷ng tiÕt häc sau. Nhê ®ã , hiÖu qu¶ bµi gi¶ng s©u ®Ëm h¬n, häc sinh ¸p dông tèt kiÕn thøc, liªn hÖ tèt víi c¶ tÝch hîp ngang vµ tÝch hîp däc. Cïng víi viÖc tù rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n, t«i cßn mêi c¸c ®ång nghiÖp trong tæ dù giê, gãp ý vÒ c¸ch ¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp trong giê gi¶ng v¨n th«ng qua c¸c ®ît thao gi¶ng: *§ît 1: §Çu n¨m (th¸ng 9), tiÕp theo lµ ®ît chµo mõng ngµy 20/11 rót kinh nghiÖm ë häc kú I. *§ît 2: Thao gi¶ng mïa xu©n vµo th¸ng 2, rót kinh nghiÖm, hoµn thiÖn h¬n trong tiÕt dù giê vµo ®ît thi ®ua kû niÖm ngµy 8/3 vµ ngµy 26/3. Rót kinh nghiÖm trong c¶ n¨m häc. IV.KÕt qu¶. Sau khi thùc hiÖn ¸p dông hÖ thèng c©u hái tÝch hîp trong giê gi¶ng v¨n trong c¶ n¨m häc, kÕt qu¶ cô thÓ nh sau: -Tr¶ lêi tèt c©u hái:38 em (häc sinh kh¸ -giái)-chiÕm 61,2%. -Tr¶ lêi cha ®Çy ®ñ: 18em (häc sinh Trung b×nh-kh¸)-chiÕm 29%. -Cha tr¶ lêi ®óng c©u hái : 6 em (häc sinh trung b×nh)-chiÕm 9,8%. §ã lµ kÕt qu¶ cha thùc sù cao nhng b¶n th©n t«Ý tù nhËn thÊy víi viÖc ¸p dông hÖ thèng c©u hái nµy cã t¸c dông lín trong häc tËp m«n Ng÷ v¨n, gióp häc sinh cñng cè, «n luyÖn, më réng, liªn hÖ kiÕn thøc tèt. Th«ng qua viÖc tr¶ lêi c©u hái tÝch hîp, häc sinh cã ®iÒu kiÖn rÌn kuyÖn t duy, rÌn luyÖn b¶n th©n tèt h¬n. V. BµI häc kinh nghiÖm. §a hÖ thèng c©u hái tÝch hîp vµo bµi gi¶ng v¨n lµ cÇn thiÕ. §iÒu nµy ®· ®îc chøng minh rÊt râ rµng qua c¶ lý thuyÕt vµ thùc Trang11 §Ò tµi : Sö dông hÖ thèng c©u hái “TÝch hîp” trong gi¶ng v¨n THCS ------------------------------------ tiÔn. Lµ ngêi trùc tiÕp gi¶ng d¹y, b¶n th©n t«i ®· tù rót ra ®îc mét sè kinh nghiÖm: -Ngêi thÇy gi¸o kh«ng ngõng tÝch luü, trau dåi kiÕn thøc kh«ng chØ cña mét bé m«n gi¶ng v¨n, mµ c¶ ë lÜnh vùc kiÕn thøc ®êi sèng kh¸c. Trªn ®©y lµ mét kinh nghiÖm thùc tÕ mµ t«i ®· ¸p dông ®èi víi líp t«i ®ang gi¶ng d¹y. T«i thÊy viÖc gi¶ng d¹y theo hÖ thèng c©u hái tÝch hîp t¹o ®îc niÒm tin cho c¸c em häc tËp vµ n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc – s¸ng t¹o cña häc sinh ®ång thêi rÌn ®îc nhiÒu kü n¨ng kh¸c. T«i mong ®îc sù gãp ý cña c¸c ®ång chÝ! T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n! An Hoµ, ngµy 01 th¸ng 12 n¨m 2006 Ngêi viÕt NguyÔn ThÞ Híng --------------- HÕt ----------------- Trang12
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan