Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn rèn kỹ năng nói trong giờ tập làm văn miệng ở lớp 4...

Tài liệu Skkn rèn kỹ năng nói trong giờ tập làm văn miệng ở lớp 4

.DOC
22
90
104

Mô tả:

PhÇn më ®Çu. I-Lý do chän ®Ò tµi: Ta biÕt r»ng “D¹y v¨n nh»m ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn n¨ng lùc v¨n cho häc sinh trªn 4 kü n¨ng: nghe – nãi - ®äc – viÕt”. Trong kü n¨ng nãi cã vai trß quan träng trong ®êi sèng häc sinh gióp häc sinh h×nh thµnh c¸c kü n¨ng häc tËp kh¸c. Giê tËp lµm v¨n miÖng lµ giê häc cã môc ®Ých cao nhÊt lµ rÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh. Ng«n ng÷ nãi lµ ng«n ng÷ gîi ®îc c¶m xóc trùc tiÕp, dÔ ®a ngêi nãi, ngêi nghe vÒ kho¸i c¶m vµ cã tÝnh biÕn ho¸ cao. Qua ng«n ng÷ nãi ta dÔ nhËn thÊy trÝ tuÖ, t©m hån cña ngêi nãi lu«n mang dÊu Ên riªng cña mçi ngêi. Trong häc sinh lêi nãi cßn thÓ hiÖn t duy. NÕu t duy tèt, n¾m v÷ng vÊn ®Ò sÏ nãi tr«i ch¶y. NÕu t duy kh«ng tèt sÏ nãi Êp óng. §Ó cã nh÷ng lêi nãi ®Ñp mçi ngêi ph¶i rÌn luyÖn trong mét qu¸ tr×nh l©u dµi. Nh÷ng giê tËp lµm v¨n miÖng ë líp 4 chÝnh lµ nh÷ng giê h×nh thµnh cho häc sinh nh÷ng kü n¨ng nãi ®Çu tiªn. Häc sinh líp 4 cã tÝnh hån nhiªn cao dÔ nãi hÕt ra nh÷ng ®iÒu m×nh nghÜ dï lµ nghÜ cha chÝn ®ã lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho gi¸o viªn trong viÖc n¾m b¾t ®îc con ngêi tinh thÇn cña tõng häc sinh, nhËn ra nh÷ng chç khiÕm khuyÕt trong häc sinh ®Ó uèn n¾n. Theo quan ®iÓm d¹y häc hiÖn nay: Kh«ng thÓ chÊp nhËn mét häc sinh nãi Êp a Êp óng tríc ®«ng ngêi dï lµ hiÓu vÊn ®Ò mµ kh«ng biÕt c¸ch diÔn d¹t. V× vËy giê tËp lµm v¨n miÖng cßn lµ ph¬ng ph¸p nãi cho häc sinh, d¹y cho häc sinh biÕt tæng hîp kiÕn thøc tõ c¸c ph©n m«n kh¸c nh: tõ ng÷, ng÷ ph¸p, tËp ®äc... vµ c¸c kinh nghiÖm cuéc sèng mµ häc sinh cã ®îc. Cïng víi mét sè vÊn ®Ò nhng kh«ng ph¶i häc sinh nµo còng nãi nh nhau. Gi¸o viªn ph¶o lu«n lu«n quan t©m tíi dÊu Ên riªng cña mçi häc sinh, dùa vµo häc sinh ®Ó rÌn kü n¨ng nãi cho chóng . Lµ mét gi¸o viªn tiÓu häc t«i rÊt t©m ®¾c víi vÊn ®Ò nµy nhng trong thùc tÕ kü n¨ng nãi cña häc sinh hÇu hÕt cha ®îc quan t©m. “§øa trÎ ¨n kh«ng nªn ®äi, nãi kh«ng nªn lêi th× kh«ng thÓ nµo lµm g× ®îc”. Nhng hiÖn nay ta kiÓm tra häc sinh chñ yÕu lµ kiÓm tra viÕt. Tõ ®ã kü n¨ng nãi cña häc sinh cµng bÞ xem nhÑ. Gi¸o viªn chØ tËp trung vµo c¸c kü n¨ng ®äc, viÕt, tÝnh to¸n trong nhµ trêng lµ viÖc cã cã thËt. ViÖc d¹y bµi tËp lµm v¨n miÖng cho häc sinh líp 4 hiÖn nay cha næi râ c¸c ®Æc thï lµ rÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh chñ yÕu míi chØ tËp trung lµm dµn bµi ®Ó phôc vô cho giê v¨n viÕt. Gi¸o viªn cha cã biÖn ph¸p cô thÓ cã hiÖu qu¶ ®Ó rÌn kü n¨ng nãi trong giê tËp lµm v¨n miÖng, cã ngêi biÕt nhng kh«ng lµm v× chÊt lîng ®¹i trµ cña hä – c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ thi ®ua ®©u cã phô thuéc vµo kü n¨ng nãi. Nãi nh thÕ kh«ng cã nghÜa lµ gi¸o viªn cña chóng ta kh«ng yªu nghÒ mµ thùc chÊt viÖc nghiªn cøu vÒ kü n¨ng cßn h¹n chÕ, cha phôc vô cho viÖc d¹y trªn líp cña tõng gi¸o viªn nh c¸c ph©n m«n kh¸c trong m«n TiÕng ViÖt nh: TËp ®äc, Tõ ng÷, Ng÷ ph¸p... 1 §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c giê tËp lµm v¨n miÖng líp 4 t«i mong muèn gãp mét chót søc cña m×nh vµo nghiªn cøu dÒ tµi. Rèn kỹ năng nói trong giờ tập làm văn miệng ở lớp 4. T«i mong r»ng ®Ò tµi nµy sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y tËp lµm v¨n miÖng ë líp 4. II-Môc dÝch nghiªn cøu: N©ng cao hiÖu qu¶ giê t¹p lµm v¨n miÖng líp 4. N©ng cao chÊt lîng nãi trong giao tiÕp cña häc sinh. III-§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu: RÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh trong giê tËp lµm v¨n líp 4. -Nghiªn cøu viÖc d¹y tËp lµm v¨n miÖng líp 4 trêng tiÓu häc TT §åi Ng«. IV-NhiÖm vô nghiªn cøu: T×m hiÓu mét sè vÊn ®Ò lý luËn cã liªn quan. T×m hiÓu thùc tiÔn, ®a ra nguyªn nh©n cña nh÷ng bÊt cËp trong viÖc d¹y giê tËp lµm miÖng líp 4. §a ra híng gi¶i quyÕt cô thÓ. V-C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chÝnh: 1-Nhãm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt. -Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu s ph¹m. -Ph¬ng ph¸p thèng kª ®iÒu tra. -Ph¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm. -Ph¬ng ph¸p lÊy ý kiÕn cña c¸c gi¸o viªn. -Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu c¸c s¶n phÈm ho¹t ®éng gi¸o dôc. C¸c ph¬ng ph¸p nµy ®îc vËn dông phèi hîp, hîp ý víi nhau trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu nh»m n©ng cao tÝnh chÊn thùc vµ tÝnh tèi u cña ®Ò tµi. PhÇn néi dung. Ch¬ng I: C¬ së lý luËn. I-Mét sè kiÕn thøc c¬ së cña tËp lµm v¨n vµ ph¬ng ph¸p tËp lµm v¨n. TËp lµm v¨n ®ßi hái øng dông tri thøc cña nhiÒu ngµnh khoa häc kh¸c nhau, vËn dông nhiÒu kü n¨ng kh¸c nhau. Ph¬ng phap d¹y tËp lµm v¨n còng vËy. §Ó cã thÓ d¹y tèt tËp lµm v¨n cÇn n¾m ®îc vµ vËn dông cã s¸ng t¹o nhiÒu tri thøc vµ kü n¨ng. 1-VËn dông lý thuyÕt ho¹t ®éng lêi nãi vµo viÖc d¹y tËp lµm v¨n. 2 Nã vËn dông thµnh tùu t©m lý häc ho¹t ®éng ®i s©u nghiªn cøu qua mèi liªn hÖ qua l¹i c¸c ®o¹n cña ho¹t ®éng lêi nãi vµ cho r»ng viÖc t¹o ra ho¹t ®éng giao tiÕp cña con ngêi còng lµ mét ho¹t ®éng cã môc ®Ých nh c¸c ho¹t ®éng kh¸c gièng nh ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt vËt lý. Nãi lµ nh÷ng hµnh vi nãi n¨ng nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh, n¶y sinh tõ ®éng c¬ nhÊt ®Þnh. Thµnh tù cña lý thuyÕt ho¹t déng lêi nãi: Lµ ®a ra cÊu tróc cña ho¹t ®éng lêi nãi. CÊu tróc gåm 4 giai ®o¹n: +§Þnh híng. +LËp ch¬ng tr×nh. +HiÖn thùc ho¸ ch¬ng tr×nh. +KiÓm tra vµ hoµn thiÖn. VËn dông nh÷ng thµnh tùu cña lý thuyÕt ho¹t ®éng lêi nãi vµo lµm v¨n. 2-Sù vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ d¹ng lêi nãi ë trong ng«n ng÷ häc vµo d¹y häc tËp lµm v¨n. a-C¸c d¹ng lêi nãi. -Lêi nãi bªn trong, lµ lêi nãi kh«ng ®îc ph¸t ©m hoÆt viÕt ra. §ã lµ lêi nãi ý nghÜ, nã thêng híng tíi chÝnh b¶n th©n ngêi nãi. -Lêi nãi bªn ngoµi: Lµ lêi nãi ®îc biÓu hiÖn thµnh ©m thanh hoÆc biÓu hiÖn thµnh c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt. Nã thêng híng tíi ®èi tîng bªn ngoµi. Còng cã khi lµ sù béc b¹ch nh÷ng ý nghÜ c¶m xóc cña b¶n th©n lêi nãi. -Lêi nãi miÖng: Ng«n ng÷ s¶n sinh chÞu sù chi phèi ©m thanh. -Lêi viÕt: (Bót ng÷) lµ thÓ hiÖn b»ng ng«n ng÷ hÖ thèng ký hiÖu ch÷ viÕt. §Æc ®iÓm: Lµ s¶n phÈm ®îc t¹o ra trong hoµn c¶nh chØ cã mÆt trùc tiÕp 1 nh©n tè giao tiÕp ®ã lµ ngêi t¹o nÆn v¨n b¶n. -Lêi nãi ®èi tho¹i: Lµ lêi nãi cã tÝnh chÊt trß chuyÖn, trao dæi, tranh luËn gi÷a hai hay nhiÒu ®èi tîng, giao tiÕp, giao lu. -Lêi nãi ®éc tho¹i: Lêi nãi cho chÝnh m×nh hoÆc lêi nãi cho ngêi kh¸c nghe. b-Trong bót ng÷ ®îc chia lµm hai lo¹i: +Ng«n ng÷ nghÖ thuËt. +Ng«n ng÷ phi nghÖ thuËt. 3-VËn dông c¸c kiÕn thøc vÒ t¸c phÈm vµ thÓ lo¹i v¨n häc vµo viÖc d¹y lµm v¨n vµ c¸c kiÕn thøc khoa häc kh¸c. 3 §Ó d¹y tèt m«n tËp lµm v¨n nhÊt lµ tiÕt tËp lµm v¨n miÖng th× cÇn ph¶i kÕt hîp tÊt c¶ c¸c m«n häc v× tÊt c¶ c¸c m«n häc ®Òu gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c d¹ng lêi nãi cho häc sinh. *Nh chóng ta ®· biÕt: Khi ®i vµo nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò g× ta ph¶i biÕt ®îc vÞ trÝ vai trß cña nãi nh thÕ nµo trong tËp lµm v¨n miÖng. a-VÞ trÝ: Häc sinh tiÓu häc lµ mét thùc thÓ hån nhiªn, b¾t ®Çu biÕt suy nghÜa vµ nãi ra nh÷ng ®iÒu m×nh nghÜ “Dï lµ cha chÝn ch¾n, rÌn luyÖn kü n¨ng nãi lµ mét trong 4 kü n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña ph©n m«n TiÕng ViÖt. Häc xong bËc tiÓu häc c¸c em ph¶i biÕt diÔn t¶ tèt ý m×nh, biÕt dïng tõ ng÷ chuÈn x¸c vµ dïng c©u hoµn chØnh ®Ó biÓu ®¹t ý cña m×nh muèn nãi. §©y lµ giai ®o¹n mang tÝnh ®éc lËp cao h¬n ®Ó dÉn tíi tù häc ë c¸c líp trªn, häc sinh biÕt tù häc ë c¸c líp trªn, häc sinh biÕt ®éc lËp t duy trong häc tËp. T duy lµ nhËn thøc, t duy lµm n¶y sinh nhu cÇu giao tiÕp, giao tiÕp gióp cho t duy tèt h¬n, kh¸i qu¸t h¬n, l« gÝch h¬n. Giê tËp lµm v¨n miÖng chØ cã ë giai ®o¹n 2 cña bËc tiÓu häc (giai ®o¹n 1 líp 2,3), giai ®o¹n 2 (líp 4,5) cµng ph¸t huy tÝnh ®éc lËp t duy cña häc sinh b¾t ®Çu h×nh thµnh ë giai ®o¹n nµy. b-Vai trß: Nh ®· biÕt: KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh kh«ng chØ thÓ hiÖn ë ®iÓm sè cña bµi kiÓm tra mµ nã thÓ hiÖn ë lîng kiÕn thøc ®äng l¹i trong ®Çu häc sinh. Kü n¨ng nãi gióp cho häc sinh béc lé sù hiÓu biÕt cña m×nh. Theo mét sè nhµ s ph¹m nãi “tËp lµm v¨n lµ mét sù hiÓu biÕt cña m×nh. Theo mét sè nhµ s ph¹m nãi”” TËp lµm v¨n lµ mét giê häc tæng hîp”. Nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc quan s¸t ®îc tån t¹i trong ®Çu mçi häc sinh díi mét d¹ng riªng cña nã. Sù c¶m nhËn vÒ cuéc sèng, biÕt ®îc ®iÒu g× tèt, ®iÒu g× xÊu, ®iÒu g× hay, ®iÒu g× ®Ñp... lµm n¶y sinh sù ®¸nh gi¸ trong ®Çu häc sinh lµ møc ®é cña giai ®o¹n 1. Nãi ra ®îc c¶m nhËn ®ã, thuyÕt phôc ®îc ngêi kh¸c b»ng c¶m nhËn cña m×nh th× kiÕn thøc ®ã míi thùc sù gãp phÇn x©y dùng v¨n ho¸ cuéc sèng - ®ã míi thùc sù lµ cña giai ®o¹n 2. Theo gi¸o s tiÕn sÜ §ç Huy Quang §HSP HN2 “ChØ cã nãi ra ®îc th× kiÕn thøc míi thùc sù lµ cña häc sinh. Gi¸o viªn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh béc lé m×nh ra th× míi biÕt ®îc lîng kiÕn thøc ®äng l¹i trong ®Çu häc sinh ®¹t ë møc ®é nµo tõ ®ã míi cã ph¬ng ph¸p d¹y hîp lý”. (Ph¬ng ph¸p d¹y v¨n ë tiÓu häc). 4 Nh vËy rÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh võa cã vai trß n©ng cao, t duy ng«n ng÷, võa cã vai trß ®Ó béc lé m×nh ra dÓ ®¸nh gi¸. Giê tËp lµm v¨n miÖng lµ mét giê häc rÌn kü n¨ng nãi cña häc sinh mét c¸ch tæng hîp vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Bªn c¹nh nh÷ng c¬ së ®Ó d¹y tèt 1 tiÕt tËp lµm v¨n miÖng th× c¸c kü n¨ng nãi trong khi d¹y tËp lµm v¨n còng lµ vÊn ®Ò quan träng. V× vËy cÇn ph¶i: +ChuÈn bÞ tèt néi dung bµi nãi. -TiÕp xóc víi ®èi tîng nãi sù c¶m nhËn cña häc sinh vÒ ®èi tîng ®îc quan s¸t trong thùc tÕ. -§¸nh gi¸ ®èi tîng – th¸i ®é cña häc sinh ®èi víi nh÷ng ®iÒu ®· tiÕp xóc. -TËp nãi x¸c ®Þnh môc ®Ých nãi. CÇn cho häc sinh thÊy râ: nãi c¸i g×? Nãi cho ai nghe? Nãi ®Ó lµm g×? +T¹o ®îc nhu cÇu nãi cho häc sinh. Gi¸o viªn cÇn ph¶i n¾m ®îc nhu cÇu nãi cña häc sinh. §ã lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu hÕt søc ®a d¹ng nh: nãi ®Ó béc léc sù hiÓu biÕt, nãi ®Ó thÓ hiÖn kÕt qu¶ häc tËp vµ rÌn luyÖn, nãi ®Ó tranh luËn, thuyÕt phôc ngêi kh¸c, nãi ®Ó bµn b¹c, x©y dùng vµ th¨m dß ý kiÕn, nãi ®Ó thÓ hiÖn kÕt qu¶ häc tËp vµ rÌn luyÖn, nãi ®Ó tranh luËn, thuyÕt phôc ngêi kh¸c, nãi ®Ó bµn b¹c, x©y dùng vµ th¨m dß ý kiÕn, nãi ®Ó dµnh ®iÓm sè cao... Gi¸o viªn ph¶i biÕt nhu cÇu nµo ®Ó biÕn nã thµnh ®éng lùc, thµnh nh©n tè kÝch thÝch nãi. ViÖc quan t©m ®Õn nhu cÇu nãi cña häc sinh sÏ lµm cho häc sinh tù tin h¬n ®Ó nãi. +T¹o ra nhu cÇu nãi víi ®Ých nhËn thøc, gi¸o viªn cÇn ph¶i ®a ra nh÷ng t×nh huèng gi¶ ®Þnh, kh«ng gîng Ðp, kh«ng kh« cøng. T×nh huèng cµng ch©n thùc bao nhiªu sù l«i cuèn cµng m¹nh mÏ. Nh vËy gi¸o viªn kh«ng chØ cung cÊp ®Ò bµi, cung cÊp kiÕn thøc lµm v¨n mµ quan träng h¬n lµ t¹o nhu cÇu nãi cho häc sinh vÒ vÊn ®Ò yªu cÇu. +T¹o ra hoµn c¶nh nãi tèt. +X©y dùng kü n¨ng nãi cho häc sinh. -Nãi ph¶i tù tin, b×nh tÜnh, lu lo¸t. -Khi nãi biÕt theo dâi høng thó cña ngêi nghe. -Khi nãi nªn tr¸nh sù ngËp ngõng, hay lèi nãi nh bµi ®äc thuéc lßng bëi nãi nh thÕ sÏ h¹n chÕ chÊt lîng nãi. -ChuÈn bÞ tèt néi udng nãi vµ sù hiÓu biÕt vÒ ngêi nghe ®Ó l«i cuèn hä b»ng lêi nãi cña m×nh. C¸c kü n¨ng trªn cÇn ph¶i híng dÉn häc sinh mét c¸ch dÇn dÇn, tõ tõ qua nhiÒu giê häc, qua sù thÓ hiÖn mÉu mùc cña gi¸o viªn, nã lµ bµi häc kh«ng thµnh v¨n, nhngph¶i thÊm s©u vµo lêi nãi häc trß khi kh«ng cã néi dung nãi cô thÓ. 5 Môc ®Ých yªu cÇu giê tËp lµm v¨n miÖng. Môc ®Ých: RÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh lµ môc ®Ých cao nhÊt cña giê tËp lµm v¨n miÖng. Häc sinh biÕt tæ chøc nh÷ng ý, nh÷ng ®iÒu ®· quan s¸t, nh÷ng suy nghÜ cña m×nh ®· chuÈn bÞ dùa vµo c¸c kiÕn thøc c«ng cô nh: tõ ng÷, ng÷ ph¸p... Kü n¨ng nãi ®îc rÌn luyÖn tõng bíc nh sau: Ph¸t ©m ®óng, dïng tõ chuÈn x¸c, dïng c©u ®óng quy t¾c ng÷ ph¸p, thÓ hiÖn môc ®Ých nãi. -Nãi tèt tøc lµ cã mét t duy m¹ch l¹c vÒ vÊn ®Ò sÏ cã c¬ së ®Ó viÕt tèt h¬n. Yªu cÇu: Giê tËp lµm v¨n miÖng, thùc chÊt lµ giê häc sinh tËp nãi. Trong tËp lµm v¨n miÖng häc sinh ph¶i ®îc nãi vµ ®îc rÌn kü n¨ng nãi, häc sinh ®îc dïng ng«n ng÷ cña m×nh ®Ó nãi vÒ vÊn ®Ò ®îc nªu ra. Ph¶i béc lé ý kiÕn cña m×nh vµ ®îc nghe ý kiÕn cña ngêi kh¸c. Mét giê tËp lµm v¨n miÖng tèt lµ giê mµ häc sinh cïng n¾m ®îc néi dung nãi nhng mçi häc sinh ph¶i t×m ra c¸ch nãi riªng cña m×nh. V× vËy gi¸o viªn ph¶i t¹o ra kh«ng khÝ hµo høng ®Ó kÝch thÝch cho häc sinh muèn nãi, m¹nh d¹n nãi ra nh÷ng ®iÒu m×nh nghÜ, tõ ®ã híng dÉn häc sinh c¸ch nãi sao cho ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt. Mét giê tËp lµm v¨n miÖng dîc tiÕn hµnh theo c¸c bíc sau: 1-ChÐp ®Ò, ®äc ®Ò. 2-Ph©n tÝch ®Ò, híng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh yªu cÇu cña bµi. 3-LËp dµn bµi – hoµn thiÖn dµn bµi. 4-Híng dÉn häc sinh tËp nãi (®©y lµ nhiÖm vô chÝnh cña tiÕt häc). 5-NhËn xÐt d¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm chuÈn bÞ bµi viÕt. Ch¬ng II: kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tiÔn. I-CÊu tróc néi dung ch¬ng tr×nh tËp lµm v¨n miÖng líp 4. Trong ch¬ng t×nh tËp lµm v¨n líp 4 c¸c thÓ lo¹i, c¸c kiÓu bµi ®îc bè trÝ nh sau: Tªn bµi T¶ ®å vËt T¶ c©y cèi T¶ loµi vËt T¶ c¶nh KÓ chuyÖn ThuËt chuyÖn Sè tiÕt 5 5 5 12 9 9 *NhËn xÐt: 6 Sè giê TLV miÖng 1 1 1 4 3 3 Nh vËy ta thÊy kú I 5 tiÕt míi cã 1 tiÕt lµm v¨n miÖng. Tøc lµ lóc kú n¨ng nãi míi ®îc h×nh thµnh tríc tiÕt tËp lµm v¨n miÖng cã hai tiÕt chuÈn bÞ (quan s¸t, lËp dµn ý) gióp cho häc sinh chuÈn bÞ néi dung nãi. Kú II: Bá qua 2 tiÕt ®Çu tøc lµ ®i s©u vµo rÌn kü n¨ng nãi ngay tõ ®Çu, coi nh häc sinh ®· cã kü n¨ng chuÈn bÞ nãi. Kú I: chó träng luyÖn kü n¨ng dùa theo dµn bµi ®Ó nãi thµnh c©u gÉy gän, nªu dñ néi dung. Häc kú 2 chó träng vµo rÌn kü n¨ng nãi râ rµng, m¹ch l¹c cã chó ý ®Õn viÖc thÓ hiÖn t×nh c¶m. II- ViÖc d¹y tËp lµm v¨n miÖng ë gi¸o viªn. TiÕp xóc víi thùc tr¹ng d¹y tËp lµm v¨n ë líp 4 ta thÊy thùc tr¹ng ë trªn líp nh sau: -Kh«ng khÝ líp th× cßn h×nh thøc, häc sinh bøc b¸ch nãi hoÆc kh«ng nãi theo ý muèn. Th«ng thêng häc sinh khi chuÈn bÞ néi dung nãi lµ quan s¸t vµ viÕt nh¸p ra giÊy nhng ®Õn khi nãi thêng lµ cÇm giÊy ®äc, Ýt chó ý ®Õn dµn bµi gi¸o viªn lËp ra. M« t¶ giê tËp lµm v¨n miÖng ë líp 4A. Ho¹t ®éng cña thÇy -KiÓm tra bµi cò: -ThÕ nµo lµ v¨n t¶ c¶nh? Ho¹t ®éng cña trß -Dµn bµi v¨n t¶ c¶nh? 2-Bµi míi: a- Giíi thiÖu bµi. -Gäi häc sinh ®äc ®Ò vµ ®Ò yªu cÇu g×? b-T×m hiÓu ®Ò (3 phót) -Gi¸o viªn chÐp ®Ò lªn b¶ng. -§Ò bµi yªu cÇu kÓ l¹i chuyÖn g×? -C¸c em kÓ l¹i ®óng c©u truyÖn trªn. Häc sinh: §äc néi dung trong s¸ch gi¸o khoa tiÕt 18. HSTL: HS: KÓ l¹i c©u chuyÖn “C©y tre tr¨m ®èt”. HS: C©y tre tr¨m ®èt. Khi kÓ c¸c em ph¶i trung thµnh víi c¸c chi tiÕt trong truyÖn, nhng dïng lêi cña m×nh ®Ó kÓ. 7 Kh«ng ®ßi hái c¸c em thuéc lßng truyÖn råi ®äc l¹i. Muèn kÎ l¹i ®îc b»ng lêi cña m×nh, c¸c em ph¶i n¾m ®îc nh©n vËt chÝnh, diÔn biÕn cña sù viÖc chÝnh trong truyÖn. c-Häc sinh tù hoµn h\chØnh bµi chuÈn bÞ (10 phót). -Cho mét häc sinh ®äc l¹i phÇn híng dÉn vµ ghi nhí trong SHS. g- Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ ai? Sù viÖc chÝnh lµ g×? Anh trai cµy, l·o nhµ giµu. Anh ®îc l·o høa g¶ con g¸i, nhng sau l¹i g¶ cho tªn nhµ giµu kh¸c. L·o lõa anh ®i chÆt tre. Anh trai cµy ®îc Bôt gióp ®ì. Cuèi cïng Êy ®îc con g¸i l·o. -Häc sinh tù hoµn chØnh bµi ®· cã. d-Gäi häc sinh lµm bµi miÖng (14 phót) 3 häc sinh nãi më bµi, 6 häc sinh nãi th©n bµi, 3 häc sinh nãi kÕt luËn. Gi¸o viªn chó ý c¸c sù viÖc trong truyÖn ®· ®ñ cha, cã s¾p xÕp hîp lý kh«ng, c©u v¨n cã g·y gän hîp lý kh«ng? e-Cñng cè – dÆn dß 3 phót. Nh¾c häc sinh chuÈn bÞ bµi tèt. Theo nh vÝ dô trªn mét giê gi¸o viªn sö dông hÕt 35 phót nhng thêi gian dµnh cho häc sinh nãi cßn Ýt. X©y dùng dµn bµi 3 phót. Trong ®ã sè häc sinh ®îc nãi trong mét tiÕt nh sau: 3 häc sinh nãi phÇn më bµi, 5 ®Õn 6 häc sinh nãi phÇn th©n bµi, 3 häc sinh nãi phÇn kÕt luËn. Nh vËy 12/35 häc sinh ®îc nãi nhng cha ®îc rÌn kü n¨ng. Gi¸o viªn cha söa ®îc hÕt lçi cho häc sinh ®îc nãi. H¬n n÷a ®©y lµ mét thÓ lo¹i míi häc sinh cÇn ph¶i ®îc n¾m ch¾c lý thuyÕt, nhng còng kh«ng nªn nÆng nÒ qu¸ mµ chØ cÇn cho häc sinh ghi nhí s¸ch gi¸o khoa. Môc ®Ých chÝnh cña giê tËp lµm v¨n miÖng lµ häc sinh ph¶i ®îc nãi, mµ ®· nãi ®îc hay, ®óng. Muèn vËy th× gi¸o viªn cÇn ph¶i uèn n¾n söa ch÷a cho häc sinh, rÌn cho häc sinh cã kü n¨ng nãi tèt. H¬n n÷a, khi tiÕp xóc th× t«i thÊy häc sinh cha cã kü n¨ng nãi tèt, cô thÓ cha biÕt dïng tõ ®Ó diÔn ®¹t, nãi hay Êp óng, kh«ng thµnh c©u râ rµng, kÐm tù tin, cha thuyÕt 8 phôc ®îc ngêi nghe, kh«ng nh÷ng trong giê häc mµ cßn c¶ lóc ra ch¬i c¸c em còng vËy. V× thÕ giê tËp lµm v¨n miÖng lµ ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó häc sinh ®îc nãi, tËp nãi díi sù chØ ®¹o cña gi¸o viªn. Nãi chung rÊt nhiÒu em hiÓu vÊn ®Ò nhng do sù nhót nh¸t dÉn ®Õn trong khi nãi c¸c em hay lóng tóng. -§èi víi gi¸o viªn: C« gi¸o lµ mét gi¸o viªn trÎ tuæi cã rÊt nhiÒu n¨ng lùc, trong khi d¹y gi¸o viªn ®· sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p míi, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì cho tõng häc sinh trong khi nãi, nhng bªn c¹nh ®ã sè häc sinh ®îc söa vÉn cßn Ýt, chØ mét sè em. III-Kü n¨ng nãi trong giê tËp lµm v¨n miÖng. *V× häc sinh cha cã kü n¨ng nãi mµ gi¸o viªn vÉn cßn ®i s©u vµo chuÈn bÞ cho bµi viÕt. Môc ®Ých cña bµi miÖng lµ luyÖn nãi cho häc sinh. Kü n¨ng nãi rÊt cÇn thiÕt gióp cho häc sinh trong giao tiÕp hµng ngµy vµ giao tiÕp trong giê häc. Nã ®îc h×nh thµnh, rÌn luyÖn mét c¸ch tõ tõ, dÇn dÇn. Nhng gi¸o viªn vÉn cha tæ chøc cho häc sinh nãi mµ chñ yÕu lµ chuÈn bÞ cho bµi viÕt, v× vËy häc sinh cha cã kü n¨ng nãi lµ ®iÒu dÔ hiÓu. Nãi gióp cho häc sinh ph¸t triÓn vÒ ng«n ng÷ còng nh ph¸t triÓn vÒ t duy. Ngêi gi¸o viªn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm gióp häc sinh diÔn ®¹t ®îc ý cña m×nh ®Æc biÖt trong giê tËp lµm v¨n miÖng cÇn tËp cho häc sinh lèi nãi nghÖ thuËt. Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p. I-C¸c viÖc gi¸o viªn ph¶i lµm trong giê tËp lµm v¨n miÖng. 1-ViÖc lµm tríc khi häc sinh nãi: -BiÕt híng dÉn häc sinh x©y dùng néi dung nãi. Khi ra ®Ò cµn nãi râ môc ®Ých cña ®Ò bµi. VÝ dô: Em h·y t¶ con ®êng quen thuéc tõ nhµ em ®Õn trêng. Gi¸o viªn cã thÓ hái: - V× sao em t¶ nã? -T¶ ®Ó lµm g×? (CÇn nãi râ cho häc sinh môc ®Ých t¶ ®Ó thµnh lËp c¶m xóc cho häc sinh). Ph©n tÝch ®Ò – x¸c ®Þnh träng t©m vÊn ®Ò cÇn quan s¸t vµ tiÕp thu. Híng dÉn häc sinh quan s¸t b»ng nhiÒu gi¸c quan ®Ó t¸i hiÖn ch©n thùc c¸c sù vËt. Quan s¸t tØ mØ nhiÒu lît ®Ó t×m ®îc nh÷ng nÐt riªng, nÐt tiªu biÓu cña sù vËt, x¸c dÞnh râ vÞ trÝ, thêi ®iÓm vµ tr×nh tù quan s¸t. X¸c ®Þnh râ träng t©m bµi yªu cÇu ®Ó v¹ch ra híng quan s¸t cho häc sinh sau ®ã ghi chÐp c¸c vÊn ®Ò quan s¸t ®îc, ghi vÊn ®Ò quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ nã (®Ñp - xÊu). S¾p xÕp c¸c ý ®· quan s¸t ®îc cho hîp lý, l« gÝch. ViÖc nµy ®îc lµm kü trong tiÕt quan s¸t vµ tiÕt lµm dµn bµi. TiÕt nãi cÇn rÌn cho häc sinh tËp nãi theo c¸c ý kiÕn ®· s¾p xÕp. Häc sinh kh«ng thÓ nãi ®îc nÕu kh«ng 9 chuÈn bÞ kü néi dung nãi. V× vËy gióp häc sinh x©y dùng néi dung nãi lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó giê tËp lµm v¨n miÖng thµnh c«ng. Tríc khi híng dÉn häc sinh x©y dùng néi dung cÇn ph¸t huy tÝnh ®éc lËp cña häc sinh. Mét néi dung nãi nhng cã nhiÒu c¸ch quan s¸t, ®¸nh gi¸ kh¸c nhau dÉn ®Õn nhiÒu c¸ch nãi, th¸i ®é kh¸c nhau mang dÊu Ên cña tõng häc sinh. Kh«ng nªn cho tÊt c¶ c¸c em cïng theo mét quy tr×nh cè g¾ng bëi v× lµm nh vËy sÏ lµm chÕt tÝnh s¸ng t¹o cña häc sinh. -BiÕt t¹o nhu cÇu nãi cho häc sinh. Ta biÕt r»ng gi¸o viªn kh«ng chØ lµ ngêi cung cÊp kiÕn thøc lµm v¨n, cung cÊp ®Ò bµi mµ c¸i quan träng t¹o t¹o nhu cµu nãi cho häc sinh. Tríc mçi giê häc gi¸o viªn ph¶i t¹o bÇu kh«ng khÝ hµo høng, c¸ch nªu vÊn ®Ò hÊp dÉn ®Ó l«i cuèn häc sinh vµo ho¹t ®éng häc tËp. -BiÕt t¹o hoµn c¶nh nãi tèt. Ngoµi sù tr¸nh c¸c t¸c ®éng bªn ngoµi nh tiÕng ån, kh«ng khÝ « nhiÔm.. .gi¸o viªn cßn ph¶i biÕt thiÕt lËp mét quy t¾c tÕ nhÞ trong héi tho¹i, t«n träng thÓ diÖn ngêi nãi. Khi häc sinh nãi, gi¸o viªn ngoµi viÖc nghe cßn ph¶i chó ý tíi ho¹t ®éng chung cña c¶ líp. Chó ý c¶ nh÷ng lêi ®éng viªn, ph¶i lu«n hån nhiªn, vui vÎ, tuyÖt ®èi kh«ng cã nh÷ng lêi nãi, nh÷ng cö chØ gay g¾t víi häc sinh, kÓ c¶ nh÷ng ®iÒu kh«ng võa ý. 2-ViÖc lµm trong khi nãi: Nãi kh¸c víi ®äc ë chç: nãi lµ cã ngêi nghe, nãi lu«n quan s¸t ngêi nghe ®Ó thuyÕt phôc hä, diÔn ®¹t ®óng, ®ñ lêi v¨n tù nhiªn, ch©n thµnh, dÔ gîi c¶m xóc trùc tiÕp ë ngêi kh¸c. Cßn ®äc lµ chØ ph¸t ©m chuÈn lªn thµnh tiÕng ®óng, chÝnh x¸c nh÷ng g× ®· viÕt , Ýt quan t©m ®Õn ngêi nghe h¬n. V¨n cña ®äc lµ v¨n viÕt, v¨n cña nãi lµ phong c¸ch khÈu ng÷, cha ®ßi hái sù chau chuèt. VÒ ng«n tõ mµ cã thÓ dïng nhiÒu tõ ng÷ th«ng dông, cã thÓ dïng nhiÒu tõ nèi ®Ó ghÐp c¸c c©u ng¾n thµnh c©u dµi. Trong khi häc sinh nãi, gi¸o viªn tæ chøc cho c¶ líp l¾ng nghe. H¹n chÕ nh÷ng yÕu tè “g©y nhiÔu tíi qu¸ tr×nh nãi cña häc sinh. §ång thêi gi¸o viªn chu sý nghe häc sinh nãi, biÕt tiÕp søc cho häc sinh dóng lóc khi cÇn thiÕt. Gi¸o viªn ph¶i gióp ®ì kÞp thêi víi häc sinh nãi lan man, c¸c ý rêi r¹c, kh«ng thÓ hiÖn râ môc ®Ých, néi dung träng t©m nãi th× gi¸o viªn cã thÓ khÐo lÐo ng¾t lêi häc sinh ®Ó ®iÒu chØnh l¹i c¸ch nãi b»ng c¸ch ®Æt thªm c©u hái. 3-ViÖc lµm sau khi nãi: Më réng thªm ý v¨n, bæ sung vÒ c¶m xóc cho häc sinh. NÕu häc sinh cha sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ph¶i gîi më cho c¸c em ®Ó bæ sung vÒ ý v¨n vµ rÌn t duy d¹y ng«n ng÷ cho häc sinh. 10 VÝ dô: t¶ c©y hoa hång mét häc sinh nªu”... phÝa trªn ngän c©y mét b«ng hoa ®á th¾m ®ang hÐ në”. §Ó më réng thªm ý v¨n gi¸o viªn cã thÓ hái”§øng nhßm b«ng hoa míi hÐ në, h¬ng th¬m d×u dÞu lan ra gîi cho em c¶m xóc g×?” (c¶m gi¸c thanh th¶n, kho¸ng ®¹t vµ trµn ®Çy t×nh yªu cuéc sèng). Bæ sung vÒ c¶m xóc: VÝ dô: t¶ con lîn, mét häc sinh nªu:...cø chiÒu ®i häc vÒ, em l¹i mang c¸m ra cho l¬n ¨n” gi¸o viªn cã thÓ hái”Nh÷ng lóc nh×n con lîn ¨n c¸m em nghÜ g×?” (Nã mõng l¾m, cói ngay c¸i mâm vµo m¸ng ¨n tép tép...).Bæ sung ý. -... Lµm cho häc sinh thÊy lµ m×nh nãi d· ®¹t yªu cÇu hay cha qua viÖc nhËn xÐt cña b¹n vÒ hai gãc ®é: kü n¨ng nãi vµ néi dung nãi. -KÝch thÝch, ®éng viªn b»ng c¸ch ®¸nh gi¸ cho ®iÓm. -NhËn xÐt, rót kinh nghiÖm cña gi¸o viªn cho lÇn nãi sau vµ cho nh÷ng häc sinh kh¸c. II-TiÕn tr×nh mét giê tËp lµm v¨n miÖng: Sau khi nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn t«i thÊy ®Ó rÌn kü n¨ng nãi cho hãcinh trong giê tËp lµm v¨n miÖng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt xin ®Ò ra mét quy tr×nh lªn líp cña mét giê tËp lµm v¨n miÖng líp 4 nh sau: 1-KiÓm tra bµi cò: -KiÓm tra kiÕn thøc lý thuyÕt chung cña kiÓu v¨n ®ang häc. -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh. 2-TiÕn tr×nh lªn líp: -Bíc 1: Giíi thiÖu bµi – ghi ®Ò bµi vµ ®äc ®Ò bµi. -Bíc 2: Ph©n tÝch ®Ò –híng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh yªu cÇu c¶u ®Ò bµi nh: thÓ lo¹i, néi dung, träng t©m, cã thÓ cñng cè thªm lý thuyÕt lµm bµi theo thÓ lo¹i (nÕu cÇn). -Bíc 3: LËp dµn bµi. Hoµn thiÖn dµn bµi ®· chuÈn bÞ tríc cña häc sinh. -Bíc 4: Híng dÉn häc sinh tËp nãi. ®©y lµ nhiÖm vô chÝnh cña tiÕt häc, tuú theo giai ®o¹n tËp nãi (míi lµm quen víi v¨n miÖng hay ®· quen thuéc, tuú vµo tr×nh ®é häc sinh mµ gi¸o viªn cã thÓ yªu cÇu cã thÓ tõng ý, tõng phÇn, tõng ®o¹n, c¶ bµi, nãi ®Çy ®ñ hay tnãi tèt. -Bíc 5: NhËn xÐt, rót kinh nghiÖm chuÈn bÞ cho bµi viÕt nÕu cÇn. Quy tr×nh nµy ®· ®îc ®a ra th¶o luËn tríc tËp thÓ, gi¸o viªn vµ c¸c gi¸o sinh thùc tËp. Chóng t«i ®· thiÕt kÕ mät gi¸o ¸n cô thÓ nh sau vµ d¹y thùc nghiÖm. MÆc dï bµi nµy tuÇn 27 míi häc nhng t«i xin phÐp ®îc thùc nghiÖm tríc trªn líp. 11 §Ò bµi: Mîn lêi c« bÐ trong truyÖn :”C« chñ kh«ng biÕt quý t×nh b¹n” ®Ó kÓ l¹i truyÖn ®ã. I-Yªu cÇu: -Häc sinh cñng cè kiÕn thøc ®· häc vµ kiÓu bµi v¨n kÓ chuyÖn cho tríc. TËp kÓ b»ng lêi nh©n vËt. -TiÕp tôc rÌn kü n¨ng nãi râ rµng, gÉy gän, m¹ch l¹c, cã chó ý thÓ hiÖn t×nh c¶m víi néi dung truyÖn, hîp víi nh©n vËt. II-ChuÈn bÞ: -Häc sinh tiÕp xóc víi truyÖn ®Ó n¾m néi dung chÝnh qua viÖc ®äc l¹i truyÖn ë “truyÖn ®äc líp 3”, nghe nh÷ng ngêi xung quanh, bè, mÑ, anh, chÞ, c« gi¸o, b¹n bÌ... kÓ l¹i. -N¾m ®îc néi dung chÝnh vµ ý nghÜa cña ®o¹n. -Ghi chÐp nh÷ng néi dung cÇn thiÕt ®Ó chuÈn bÞ nãi. III-Lªn líp: 1-KiÓm tra bµi cò (2-3 phót). -KiÓm tra kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i v¨n (1-2 häc sinh nãi c¸ch lµm v¨n kÓ chuyÖn). -KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. 2-Bµi míi: -Bíc 1: Giíi thiÖu bµi (1 phót). -Bíc 2: Ph©n tÝch ®Ò (2 phót). Mét häc sinh ®äc ®Ò bµi vµ cho biÕt ®Ò bµi yªu cÇu g×? KÓ l¹i truyÖn :”C« chñ kh«ng biÕt quý t×nh b¹n”. KÓ b»ng c¸ch nµo? +Mîn lêi c« chñ (gi¸o viªn g¹ch ch©n côm tõ nµy trªn ®Ò bµi). -Muèn mîn lêi c« chñ th× ph¶i kÓ nh thÕ nµo? -Coi m×nh lµ co chñ th× ph¶i kÓ nh thÕ nµo? +Coi m×nh lµ c« chñ th× ph¶i kÓ l¹i nh÷ng ®iÒu x¶y ra xung quanh m×nh – x¸c ®Þnh vai nãi “t«i” ®Ó kÓ l¹i cho c¸c b¹n nghe. Bíc 3: Lµm dµn bµi (5 phót) (Hoµn chØnh bµi chuÈn bÞ, x©y dùng néi dung nãi) -C©u chuyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? +C« bÐ cïng c¸c b¹n:Gµ trèng, Gµ m¸i, VÞt, Cón con. -C©u chuyÖn diÔn biÕn nh thÕ nµo? (Häc sinh nªu phÇn chuÈn bÞ cña m×nh, gi¸o viªn ghi c¸c ý sau lªn b¶ng). +C« bÐ th©n víi Gµ trèng råi l¹i ®æi lÊy Gµ m¸i. +Th©n víi Gµ m¸i råi l¹i ®æi lÊy VÞt. 12 +Th©n víi VÞt råi l¹i ®æi lÊy Cón con. +Th©n víi Cón con, chã con bá ®i. Nhng kÓ b»ng lêi c« bÐ th× chóng ta ph¶i kÓ víi giäng thÕ nµo? Giíi thiÖu c©u chuyÖn nh thÕ nµo? +Më bµi: Tù giíi thiÖu vÒ b¶n th©n vµ vÒ c©u chuyÖn ®Ó cho mäi ngêi tin lµ cña m×nh. +KÕt luËn: Tù rót ra bµi häc thÊm thÝa lçi lÇm vµ êi høa dÔ lµm xóc ®éng ngêi kh¸c. -Cho häc sinh xem l¹i bµi chuÈn bÞ cña m×nh ®Ó bæ sung vµ nghÜ vÒ c©u chuyÖn. (4 phót) Bíc 4: Híng dÉn häc sinh tËp nãi (Gäi häc sinh nãi vµ t¹o nhu cÇu nãi). -Em cã ngêi b¹n nh c« chñ nµy kh«ng? Em h·y ®ãng vai lµ c« chñ ®Ó kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã. (Híng c¶ líp vµo ho¹t ®éng nghe – t¹o hoµn c¶nh nãi). (Cho 1 – 2 häc sinh nãi phÇn tù giíi thiÖu – häc sinh kh¸c nhËn xÐt, so s¸nh c¸ch nãi cña hai b¹n. Gi¸o viªn ®¸nh gi¸ - chØnh chuÈn vµ cho ®iÓm – rót kinh nghiÖm(ViÖc lµm sau khi nãi).. -§Ó më réng thªm ý v¨n cña häc sinh sau khi nãi gi¸o viªn cã thÓ chuyÓn lêi kÓ nh gîi ý sau: -C¸ch më bµi trùc tiÕp: tríc ®©y t«i cã mét con gµ trèng. -C¸ch më bµi ch©n thµnh vµ xóc ®éng: Cã thÓ gäi häc sinh nãi c¸ch më bµi kh¸c: Em cã thÓ më b»ng c¸ch ch©n thµnh vµ xóc ®éng: Häc sinh: C¸c b¹n cã biÕt kh«ng? Tríc ®©y t«i còng cã 4 ngêi b¹n chø ®©u cã c« ®¬n nh thÕ nµy? Gi¸o viªn khuyÕn khÝch häc sinh tr¶ lêi hay cho ®iÓm. (ChØ ®Þnh häc sinh kÓ vµ t¹o hoµn c¶nh nãi nh c¸c bíc trªn. Cã thÓ tiÕp søc hay më réng ý cho häc sinh b»ng c¸ch ®Æt c©u hái). VÝ dôc häc sinh nªu: T«i vµ b¹n gµ trèng ch¬i rÊt th©n víi nhau, buæi s¸ng b¹n gµ trèng gäi t«i d¹y sím, t«i mang thãc ra cho b¹n mæ trong lßng bµn tay t«i råi nh¶y lªn bê rµo. -B¹n gµ trèng cã ®Ñp kh«ng? l«ng nã ra sao? Mµo nã ra sao? §u«i nã thÕ nµo? mµu g×? Gi¸o viªn gäi häc sinh kh¸ tr¶ lêi nÕu häc sinh tr¶ lêi ®îc gi¸o viªn khuyÕn khÝch ®éng viªn cho ®iÓm. 13 Häc sinh: L«ng cña nã mît nh b«i mì, mµo ®á chãt nh b«ng hoa mµo gµ, hai ch©n nh ch× v÷ng ch¾c, ®«i c¸nh khoÎ m¹nh, mçi khi g¸y nã vç c¸nh phµnh ph¹ch lµm bôi tung c¶ ®Êt. (RÌn häc sinh nãi cã h×nh ¶nh). Hái thªm: ThÕ khi b¹n gµ trèng mæ thãc trong tay em, em c¶m thÊy nh thÕ nµo? Häc sinh: Mçi khi b¹n gµ trèng mæ thãc trong tay em c¶m thÊy thinh thÝch vµ thêng nh¾c: Gµ trèng ¬i! h·y ¨n nhiÒu vµo cho chãng bÐo. -Giê mét b¹n kÓ l¹i ®o¹n võa råi. -NhËn xÐt b¹n kÓ. -Gi¸o viªn cho ®iÓm. -B¹n nµo bæ sung thªm cho b¹n. (Gi¸o viªn cho häc sinh kÓ tríc, häc sinh trung b×nh kÓ sau). “T«i vµ b¹n gµ trèng...b¹n Êy ®Ñp l¾m...” -ThÕ råi chuyÖn g× ®· x¶y ra víi gµ trèng (víi hai ngêi). (T¹o t×nh huèng) Ai cã thÓ nãi tiÕp vÒ c©u chuyÖn mµ c« ®ang muèn nghe tiÕp. (Gäi häc sinh – t¹o t×nh huèng) Häc sinh nªu: “ThÕ råi mét h«m t«i sang nhµ hµng xãm ch¬i, t«i thÊy con gµ m¸i m¬ cña nhµ Êy. T«i thÝch qu¸ liÒn g¹ bµ ®æi con gµ m¸i m¬ cho t«i”. Gi¸o viªn cã thÓ më réng thªm”V× sao b¹n l¹i thÝch gµ m¸i ®Õn thÕ”. +V× nã ®Ñp l¾m! l«ng nã lÊm chÊm nh nh÷ng c¸i hoa m¬. ThÊy t«i ®Õn, nã nÐp vµo ch©n t«i, cä bé l«ng mÒm vµo ch©n t«i thÝch l¾m!. Gi¸o viªn hái ®Ó bæ xung ý: ThÕ khi bÞ b¹n ®æi ®i nã nghÜ g×? Th¸i ®é cña nã ra sao? +Nã buån l¾m, mµo rò ra mét bªn (mµo t¸i nhît, quªn g¸y nhng t«i vÉn bÕ sang ®Ó trao cho bµ hµng xãm. ThÕ lµ t«i cã ngêi b¹n míi). Gi¸o viªn cho 2 b ¹n häc sinh kÓ l¹i ®o¹n võa råi. -Häc sinh:”T«i sang bµ hµng xãm... T«i bÕ gµ m¸i vÒ nhµ”. -B¹n kÓ ®· hay cha? -Ai cã c¸ch kÓ kh¸c? -Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm. -ThÕ t×nh b¹n cña b¹n víi gµ m¸i nh thÕ nµo? H·y kÓ tiÕp cho mäi ngêi nghe (T¹o nhu cÇu nãi – hoµn c¶nh nãi, tiÕp søc, bæ sung vÒ ý nghe. T¹o nhu cÇu nãi – hoµn c¶nh nãi nh c¸c bíc trªn.) “T«i vµ Gµ m¸i rÊt th©n víi nhau, mçi ngµy gµ m¸i l¹i ®Î cho t«i mét qu¶ trøng hång ngon l¾m...” nhng t×nh b¹n chØ kÐo dµi ®îc ®Õn lóc t«i thÊy b¹n vÞt. 14 ThÕ b¹n vÞt nh thÕ nµo? Cã ®Ñp kh«ng, l«ng vµ má cña vÞt ra sao? ®u«i thÕ nµo? d¸ng ®i ra sao? +B¹n cã bé l«ng tr¾ng muèt, má vµng ¬m, d¸ng ®i l¹ch b¹ch, ®u«i lóc l¾c nhng l¹i biÕt b¬i n÷a... tr«ng xinh ¬i lµ xinh. ThÕ lµ t«i l¹i ®æi gµ m¸i lÊy b¹n vÞt... -Lóc bÊy giê th¸i ®é cña gµ m¸i ra sao? +Xï l«ng, xÖ c¸nh, quªn ®Î trøng. -ThÕ b¹n vÞt ®· ch¬i víi b¹n th©n thiÕt nh thÕ nµo? +VÞt d¹y t«i biÕt b¬i. Chóng t«i cïng t¾m díi hå níc vµo nh÷ng chiÒu n¾ng nh¹t. §ªm ®ªm chóng t«i ngñ thØnh tho¶ng b¹n vÞt l¹i giËt m×nh kªu c¹c c¹c lµm t«i tØnh c¶ giÊc... -ThÕ b¹n cã thÝch vÞt kh«ng? +T«i rÊt thÝch vÞt nhÊt lµ bé l«ng mÒm t«i rÊt thÝch vÞt gÆm vµo hai ngãn tay. (T¹o nhu cÇu nãi – hoµn c¶nh nãi – tiÕp søc, bæ sung vÒ ý, vÒ c¶m xóc, nhËn xÐt rót kinh nghiÖm, khuyÕn khÝch vµ cho ®iÓm nh÷ng häc sinh tr¶ lêi hay nh c¸c bíc trªn.). -ThÕ sau khi ®æi vµ ch¬i th©n víi vÞt th× chuyÖn g× ®· x¶y ra víi vÞt (®· x¶y ra víi hai ngêi). -T×nh b¹n gi÷a hai ngêi cã ®îc l©u kh«ng? +T×nh b¹n chØ ®îc ®Õn khi cón con xuÊt hiÖn. -ThÕ cón xuÊt hiÖn th× b¹n ®· lµm g×? +T«i l¹i ®æi vÞt lÊy cón con. Cón con ®Ñp l¾m. -Cón con ®Ñp l¾m, l«ng nã ra sao? M¾t nã thÕ nµo? Khi thÊy b¹n th¸i ®é cña nã ra sao? Cón con ®Ñp l¾m, l«ng nã vµng, m¾t nã ®en nh¸nh, khi thÊy t«i nã mõng tÝu tÝt mµ cßn hay lµm nòng n÷a, cø ®ßi t«i kÓ chuyÖn cho nghe, thÕ lµ t«i liÒn kÓ vÒ c¸c ngêi b ¹n tríc ®©y. -Nghe xong th¸i ®é cña cón con ra sao? Nghe xong chuyÖn cón con giËn l¾m. -Theo b¹n, nghe xong chuyÖn cón con sÏ nghÜ nh thÕ nµo? (kÝch thÝch vµo t duy ng«n ng÷). -Th¸i ®é cña cón con ra sao? +Cón con lóc Êy nghÜ r»ng: C« chñ nµy kh«ng biÕt quý t×nh b¹n. -Nã cßn nghÜ g× n÷a? +Sao l¹i ®æi thÕ nµy c« chñ! NÕu cø thÕ nµy ngµy mai c« sÏ ®æi t«i cho ai ®©y? thay t×nh b¹n nh thay ¸o lµ kh«ng tèt ®©u. -Lóc Êy nã muèn nãi víi c« chñ thÕ nµo? vµ hµnh ®éng cña cón con ra sao? 15 +Nã mu«n hÐt lªn cho t«i nghe nhng kh«ng sao nãi ®îc nªn cø sña g©u g©u... g©u g©u... Lóc Êy trêi ®· tèi, t«i lÊy c¬m cho nã ¨n nhng nã vïng ra. T«i liÒn buéc nã vµo ch©n giêng vµ ®i ngñ. (T¹o nhu cÇu nãi, hoµn c¶nh nãi, tiÕp søc, bæ sung vÒ ý, vÒ c¶m xóc, nhËn xÐt cho ®iÓm vµ chØnh chuÈn nh c¸c bíc trªn.) -LuyÖn thªm: Cho häc sinh kÓ tõ chç “Gµ m¸i ®Õn cón con” (C¸c viÖc lµm tríc khi nãi – sau khi nãi lµm nh phÇn trªn). -Gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ - chØnh chuÈn vµ cho ®iÓm. -KhuyÕn khÝch ®éng viªn nh÷ng häc sinh trung b×nh yÕu, kÐm tr¶ lêi hay. -VËy b¹n ®æi b¹n nhiÒu lÇn nh thÕ th× kÕt côc ra sao? -Cón con bá ®i, thÕ lµ t«i ch¼ng cßn ngêi b¹n nµo n÷a. -Khi gµ trèng, gµ m¸i, vÞt, chã con bá ®i hÕt kh«ng cßn ngêi b¹n nµo, b¹n ®· nghÜ g×? +T«i buån qu¸! Gi¸ nh t«i ®õng kÓ cho cón con nghe th× cón con sÏ kh«ng biÕt g× c¶. -ThÕ kh«ng kÓ cho cón con nghe th× cã ®îc kh«ng? +Kh«ng, v× cón con thÊy t«i ®æi vÞt, vÞt kªu kh¶n c¶ giäng nhng t«i kh«ng ®éng lßng. ThÕ nµo råi cón con còng biÕt. -ThÕ lçi lÇm cña b¹n lµ g×? B¹n cã thÊy ©n hËn kh«ng? NÕu cã c¬ héi chuéc l¹i lçi lÇm b¹ sÏ lµm g×? +T«i kh«ng biÕt quý t×nh b¹n... nhng b©y giê ®· muén mÊt råi. -VËy b¹n cã muèn gÆp l¹i c¸c b¹n ®ã kh«ng? GÆp ®Ó lµm g×? B¹n sÏ nãi víi hä nh÷ng g×? +T«i rÊt mong gÆp l¹i c¸c b¹n ®ã ®Ó chuéc l¹i lçi lÇm . -Gi¸o viªn cho häc sinh tËp nãi l¹i c¸c phÇn (c¸c viÖc lµm tríc khi nãi – sau khi nãi... lµm t¬ng tù nh trªn). -Cho 3 – 4 häc sinh kÓ l¹i toµn bé c©u chuyÖn. NÕu chuyÖn qu¸ dµi cho häc sinh kÓ tiÕp søc. 3-Cñng cè, dÆn dß. -Gi¸o viªn cho häc sinh tham kh¶o 1 – 2 bµi lµm v¨n trong nh÷ng bµi v¨n hay hoÆc nh÷ng bµi v¨n mÉu líp 4, 5. -Gi¸o viªn nhËn xÐt giê häc. -Híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ bµi viÕt. Néi dung ghi b¶ng Thø..............ngµy.............th¸ng..........n¨m....... TËp lµm v¨n ( miÖng) 16 §Ò bµi: Mîn lêi c« chñ trong truyÖn “C« chñ kh«ng biÕt quý t×nh b¹n” ®Ó kÓ l¹i truyÖn ®ã. Dµn bµi Häc sinh tr¶ lêi Nh÷ng c©u v¨n hay 1-Më bµi -Giíi thiÖu vÒ -T«i lµ c« chñ cña 4 -H«m Êy ngñ dËy muén t«i b¶n th©n con vËt gäi m·i ch¼ng thÊy cón con d©u. -Thêi gian. -Vµo mét buæi s¸ng. ThÕ lµ nã ®· bá t«i ®i råi. T«i -§Þa ®iÓm. -Lµng quª, xãm nhá. buån l¾m. Nh÷ng chuyÖn ®· qua -Nh©n vËt. -Gµ trèng, gµ m¸i, vÞt, bçng trë l¹i ®Çu t«i. -C¶m xóc. chã. -Hèi hËn, buån b·, u sÇu 2-Th©n bµi. a-KÕt b¹n víi gµ -Bé l«ng gµ trèng sÆc -Mçi lÇn g¸ trèng mæ thãc trèng, ®æi lÊy gµ m¸i sì, mµo ®á chãt... trong tay t«i, t«i c¶m thÊy thÝch -Khi bÞ ®æi: mµo t¸i vµ thêng nh¾c: Gµ ¬i, h·y ¨n nhît, quªn g¸y. nhiÒu vµo cho chãng bÐo! b-Th©n víi gµ -Gµ m¸i cã bé l«ng -T«i vµ gµ m¸i rÊt th©n víi m¸i råi ®æi lÊy vÞt. vµng ãng, mît mµ, ®Î nhau. Nhng t×nh b¹n ch¼ng ®îc trøng hång. bao l©u khi t«i thÊy vÞt... -VÞt xuÊt hiÖn, nã bÞ ®æi vµ nã ®· xï l«ng, xÖ c¸nh, quªn ®Î trøng. c-Th©n víi vÞt, -VÞt l«ng tr¾ng, má -B¹n cã bé l«ng tr¾ng, rÊt xinh, ®æi lÊy cón con. vµng, biÕt b¬i, rÊt xinh. l¹i biÕt b¬i n÷a.... -Cón con xuÊt hiÖn ThÕ lµ vÞt l¹i ë víi t«i... T×nh b¹n ch¼ng ®îc bao l©u th× cón con xuÊt hiÖn. -Th©n víi cón -L«ng vµng, m¾t ®en +T«i l¹i ®æi vÞt lÊy cón con. Cón con, nhng cón con l¹i nh¸nh, mõng tÝu tÝt... ®Ñp l¾m nhng l¹i hay lµm nòng, bá ®i. -C¹y cöa ch¹y chèn cø ®ßi t«i kÓ chuyÖn cho nghe. (Khi nghe chuyÖn ®æi -VËy lµ cón con ®· bá t«i. b¹n). 3-KÕt luËn -V× t«i kh«ng biÐt quý t×nh b¹n -Rót ra bµi häc -T×nh b¹n thiªng nhng ®· muén mÊt råi. T«i rÊt liªng cao quý. mong gÆp l¹i c¸c b¹n ®Ó chuéc Kh«ng cã b¹n sÏ c« l¹i lçi lÇm. 17 ®¬n. -¢n hËn v× kh«ng biÕt quý t×nh b¹n. C¶m nghÜ cña em. §Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ sau khi thùc nghiÖm, kh¶o s¸t kÕt qu¶, t«i cïng c¸c c« gi¸o dù giê ®· tiÕn hµnh th¶o luËn ®¸nh gi¸ kh¸ch quan hiÖu qu¶ giê thùc nghiÖm. Chóng t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: -Sè lîng häc sinh trªn líp: 31. -Sè lîng häc sinh ®îc nãi: 28. -Sè lîng häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc:31 --Sè lîng häc sinh cã kü n¨ng nãi tèt: 20. -Sè lîng häc sinh nãi râ rµng nhng cha hay:8. *C¸c bµi häc kinh nghiÖm: -§Ó giê häc ®¹t kÕt qu¶, nh÷ng viÖc lµm tríc khi nãi, trong khi nãi vµ sau khi nãi ph¶i thêng xuyen ®èi víi tõng ®o¹n, tõng lÇn nãi cña häc sinh. RÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh tõ nh÷ng phÇn nhá nhÊt. -Gi¸o viªn chuÈn bÞ tèt vÒ mÆt néi dung, yªu cÇu cña bµi. Dù kiÕn t×nh huèng cã thÓ x¶y ra trong giê häc. ChØ râ møc ®é cÇn ®¹t cña giê häc ®Ó chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp. -Muèn häc sinh cã kü n¨ng nãi cÇn luyÖn diÔn ®¹t trùc tiÕp kh«ng chØ trong giê v¨n mµ cßn trong tÊt c¶ c¸c giê häc kh¸c ®Ó thµnh lËp mét thãi quen nãi tù tin, cã v¨n ho¸. Giê tËp lµm v¨n n©ng cao kü n¨ng thµnh lèi nãi nghÖ thuËt cã hiÖu qu¶ trong giê giao tiÕp. -§Æt c©u hái cho häc sinh ®Æc biÖt lu ý kh¶ n¨ng tr¶ lêi ®îc cña häc sinh. NÕu c©u hái khã qu¸ hay dµi dßng mµ häc sinh kh«ng tæng hîp ®îc ý sÏ lµm gi¶m kü n¨ng nãi cña häc sinh. -Khi tæ chøc cho häc sinh nãi gi¸o viªn nªn nhËp vai cïng víi häc sinh ®i cïng víi c¶m xóc cña häc sinh dÔ nãi ra hÕt nh÷ng c¶m xóc cña m×nh. kÕt luËn. ë tiÓu häc kü n¨ng nãi rÊt cÇn thiÕt cho häc sinh. §Ó ®¸p øng môc tiªu gi¸o dôc tiÓu häc “Nh»m gióp häc sinh h×nh thµnh nh÷ng c¬ së ban dÇu cho sù ph¸t triÓn ®óng ®¾n vµ l©u dµi vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, phÈm chÊt, thÈm mü vµ c¸c kü n¨ng c¬ b¶n ®Ó häc sinh tiÕp tôc häc THCS hoÆc ®i vµo cuéc sèng.” (§iÒu 23 luËt gi¸o dôc). 18 C¸c bµi tËp lµm v¨n miÖng lµ rÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh. Nãi tèt, nãi hay ®ång thêi rÌn kü n¨ng nghe trong viÖc t¹o nªn mét sù céng t¸c héi tho¹i ®Ó trÎ em béc lé m×nh ra t¹o c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn cña häc sinh. “Häc ¨n – häc nãi” lµ viÖc c¬ b¶n nhÊt, cÇn thiÕt nhÊt víi häc sinh tiÓu häc. §Õn trêng trÎ em ®îc tiÕp xóc víi nÒn gi¸o dôc nhµ trêng lµ ®· b¾t ®Çu nãi. Giê tËp lµm v¨n miÖng lµ luyÖn tËp cho häc sinh lèi nãi hay, nãi cã nghÖ thuËt vµ c¶ cã v¨n ho¸ xem nh giê häc quan träng ®Î rÌn kü n¨ng nãi cho häc sinh. Nhng trong thùc tÕ kü n¨ng nãi cha ®îc ®Æc biÖt coi träng, gi¸o viªn cha cã mét ph¬ng ph¸p nãi thùc sù cã hiÖu qu¶ trong giao tiÕp cña c¸c giê tËp lµm v¨n miÖng. VÊn ®Ò rÌn kü n¨ng nãi trong giê tËp lµm v¨n miÖng ®ang lµ vÊn ®Ò quan t©m cña tr êng tiÓu häc thÞ trÊn §åi Ng« vµ còng lµ cña rÊt nhiÒu n¬i kh¸c. Lµm ®Ò tµi nµy t«i muèn gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc cña c¸c bµi tËp lµm v¨n miÖng nãi riªng vµ n©ng cao chÊt lîng nãi cña häc sinh gãp phÇn x©y dùng v¨n ho¸ cuéc sèng nãi chung. Do thêi gian cã h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong sù gióp ®ì cña c¸c thµnh viªn trong héi ®ång khoa häc vµ sù bæ sung cña c¸c ®Ò tµi kh¸c. *Mét sè ®Ò xuÊt. Qua qu¸ tr×nh dù giê vµ t×m hiÓu t«i muèn ®Ò xuÊt mét ý kiÕn rÊt mong nh÷ng ý kiÕn nhá bÐ cña t«i phÇn nµo ®ãng gãp cho c«ng t¸c gi¸o dôc. -VÒ gi¸o viªn: Cè g¾ng trang bÞ cho m×nh ®Çy ®ñ nh÷ng kiÕn thøc vÒ tËp lµm v¨n miÖng kÓ chuyÖn dùa vµo c©u chuyÖn ®· ®îc nghe, cè g¾ng t×m ra ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó chuyÓn t¶i kiÕn thøc trõu tîng cña tËp lµm v¨n miÖng ®Õn cho häc sinh... Cã nh vËy míi gãp phÇn n©ng cao viÖc d¹y vµ häc tËp lµm v¨n ë trong nhµ trêng. -Víi trêng tiÓu häc: Nhµ trêng thêng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o vÒ tËp lµm v¨n cho c¸c gi¸o viªn. Më c¸c cuéc thi “S¸ng kiÕn hay – ph¬ng ph¸p giái” trong m«n TËp lµm v¨n cho c¸c gi¸o viªn. -Víi Phßng Gi¸o dôc: Hµng n¨m nªn tæ chøc cho c¸c gi¸o viªn häc c¸c chuyªn ®Ò... T«i xin ch©n träng c¶m ¬n. §åi Ng«, th¸ng 4 n¨m 2004 T¸c gi¶ §ç ThÞ HuÖ Môc lôc PhÇn më ®Çu I-Lý do chän dÒ tµi II-Môc ®Ých nghiªn cøu Trang 1 2 19 III-NhiÖm vô nghiªn cøu IV-§èi tîng, ph¹m vi nghiªn cøu V-C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2 2 2 PhÇn néi dung Ch¬ng I: C¬ së lý luËn Ch¬ng II: KÕt qu¶ ®iÒu tra, kh¶o s¸t thùc tiÔn Ch¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt PhÇn kÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o 1-S¸ch gi¸o khoa TiÕng ViÖt 4 – tËp 1,2 – Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 2-S¸ch bµi so¹n TiÕng ViÖt 4 – NXB Gi¸o dôc. 3-Lª Ph¬ng Nga – Ph¬ng ph¸p d¹y häc TiÕng ViÖt - §HSP I. 4- Chuyªn ®Ì d¹y TËp lµm v¨n líp 4,5 – Vô TiÓu häc. 5-D¹y tËp lµm v¨n ë trêng tiÓu häc – NXB Gi¸o dôc 1999. 6-T¹p chÝ Gi¸o dôc TiÓu häc. 20 3 7 11 22
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan