PhÇn I: Më ®Çu
Ph¬ng ph¸p tæ chøc d¹y c¸c d¹ng bµi tËp luyÖn tõ
vµ c©u cho häc sinh líp 4
A.Lý do chän ®Ò tµi
1.C¬ së lÝ luËn.
Nh chóng ta ®· biÕt TiÕng ViÖt võa lµ m«n häc chÝnh, võa lµ m«n c«ng cô gióp häc
sinh tiÕp thu c¸c m«n häc kh¸c ®îc tèt h¬n. Trong ®ã cã nhiÒu ph©n m«n nhng ph©n
m«n LuyÖn tõ vµ c©u, lµ mét ph©n m«n chiÕm thêi lîng kh¸ lín trong m«n TiÕng
ViÖt ë TiÓu häc. Nã ®îc t¸ch thµnh mét ph©n m«n ®éc lËp, cã vÞ trÝ t¬ng ®¬ng víi
ph©n m«n TËp ®äc, ph©n m«n TËp lµm v¨n...Cïng tån t¹i víi c¸c m«n häc kh¸c. §iÒu
®ã thÓ hiÖn viÖc cung cÊp vèn tõ cho HS lµ rÊt cÇn thiÕt vµ nã cã thÓ mang tÝnh cÊp
b¸ch nh»m “®Çu t” cho HS cã c¬ së h×nh thµnh ng«n ng÷ cho ho¹t ®éng giao tiÕp
còng nh lÜnh héi nguån tri thøc míi trong c¸c m«n häc kh¸c.
2.C¬ së thùc tiÔn.
Trong qu¸ tr×nh d¹y häc còng nh viÖc ph¸t hiÖn HS n¨ng khiÕu, t«i còng nh c¸c
gi¸o viªn kh¸c khi d¹y ®Õn tiÕt LuyÖn tõ vµ c©u, ®Æc biÖt c¸c kh¸i niÖm vÒ tõ ®¬n, tõ
ghÐp, c¸c kiÓu tõ ghÐp...®· béc lé kh«ng Ýt h¹n chÕ. Bëi v×, c¸c em vèn sèng cßn Ýt,
vèn hiÓu biÕt vÒ TiÕng ViÖt cßn rÊt s¬ sµi, cha ®Þnh râ trong giao tiÕp, viÕt v¨n c©u
cßn côt lñn. HoÆc c©u cã thÓ cã ®ñ ý nhng cha cã h×nh ¶nh. C¸c tõ ng÷ ®îc dïng vÒ
nghÜa cßn cha râ rµng. ViÖc tr×nh bµy, diÔn ®¹t ý cña c¸c em cßn ë møc ®é rÊt s¬ lîc.
VÒ néi dung ch¬ng tr×nh d¹y phÇn nµy trong s¸ch gi¸o khoa rÊt Ýt. ChÝnh v× vËy
häc sinh rÊt khã x¸c ®Þnh, dÉn ®Õn tiÕt häc trë nªn nhµm ch¸n kh«ng thu hót HS ®i
vµo chiÕm lÜnh tri thøc míi. VËy ®Ó th¸o gì ®îc nh÷ng khã kh¨n ®ã th× rÊt cÇn cã
mét ph¬ng ph¸p tæ chøc tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt cho tiÕt d¹y c¸c d¹ng bµi tËp
LuyÖn tõ vµ c©u cho HS líp 4.
Tõ nh÷ng lý do kh¸ch quan vµ chñ quan ®· nªu trªn, th«ng qua viÖc häc tËp, gi¶ng
d¹y trong nh÷ng n¨m qua, t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nµy ®Ó nghiªn cøu
B. NhiÖm vô nghiªn cøu.
T×m hiÓu t×nh h×nh häc TiÕng ViÖt ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u, thùc hµnh x¸c ®Þnh
ph¬ng ph¸p tæ chøc d¹y c¸c d¹ng bµi tËp luyÖn tõ vµ c©u.
§èi tîng nghiªn cøu: Häc sinh líp 4.
C. Môc ®Ých nghiªn cøu.
Môc ®Ých nghiªn cøu lµ t×m ph¬ng ph¸p tæ chøc thÝch hîp nhÊt cho c¸c d¹ng bµi tËp
D. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
§Ó thùc hiÖn ®îc môc ®Ých cña ®Ò tµi ®Æt ra, t«i m¹nh d¹n ®a ra nh÷ng ph¬ng ph¸p
sau ®Ó nghiªn cøu, :
1
I. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
1. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn (tham kh¶o tµi liÖu).
2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp.
3. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra.
4. Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm
5. Ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i.
6. Ph¬ng ph¸p tæng kÕt, rót kinh nghiÖm.
II. TiÕn tr×nh nghiªn cøu.
1. Dù giê th¨m líp, t×m hiÓu t×nh tr¹ng gi¶i quyÕt lµm c¸c bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u cña
GV vµ HS líp 4.
2. §a ra biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng lµm c¸c bµi tËp cã hiÖu qu¶ h¬n.
3. D¹y thùc nghiÖm, ¸p dông trªn líp ®èi chøng, ph©n tÝch , thèng kª.
PhÇn II: Néi dung
I. Thùc tr¹ng d¹y – häc c¸c d¹ng bµi tËp “LuyÖn tõ vµ
c©u”.
1. §èi víi ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa.
Sè tiÕt LuyÖn tõ vµ c©u cña chÝnh s¸ch gi¸o khoa líp 4 gåm 2 tiÕt/tuÇn. Sau mçi tiÕt
h×nh thµnh kiÕn thøc lµ mét lo¹t c¸c bµi tËp cñng cè bµi.
2. §èi víi gi¸o viªn.
Ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u” lµ mét ph©n m«n t¹o cho häc sinh m«i trêng giao
tiÕp ®Ó häc sinh më réng vèn tõ cã ®Þnh híng, trang bÞ cho c¸c em kiÕn thøc c¬ b¶n
vÒ TiÕng ViÖt g¾n víi c¸c t×nh huèng giao tiÕp thêng gÆp hµng ngµy. Tõ ®ã n©ng cao
c¸c kü n¨ng sö dông TiÕng ViÖt cho c¸c em. Gi¸o viªn lµ mét trong 3 nh©n tè cÇn ®îc
xem xÐt cña qu¸ tr×nh d¹y häc “LuyÖn tõ vµ c©u”, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh
c«ng cña qu¸ tr×nh d¹y häc nµy. Khi nghiªn cøu qu¸ tr×nh d¹y híng dÉn häc sinh lµm
c¸c d¹ng bµi tËp “LuyÖn tõ vµ c©u” cho häc sinh líp 4, t«i thÊy thùc tr¹ng cña gi¸o
viªn nh sau:
- Ph©n m«n “ LuyÖn tõ vµ c©u” lµ phÇn kiÕn thøc khã khi híng dÉn häc sinh vËn
dông vµo viÖc lµm c¸c bµi tËp nªn dÉn ®Õn t©m lý gi¸o viªn ng¹i bëi viÖc vËn dông
cña gi¸o viªn cßn gÆp khã kh¨n.
- Mét sè Ýt gi¸o viªn kh«ng chÞu ®Çu t thêi gian cho viÖc nghiªn cøu ®Ó khai th¸c
kiÕn thøc vµ t×m ra ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®èi tîng häc sinh mµ cßn lÖ thuéc vµo
®¸p ¸n, gîi ý dÉn ®Õn häc sinh kh«ng cã høng thó vµo häc ph©n m«n nµy.
- C¸ch d¹y cña mét sè gi¸o viªn cßn ®¬n ®iÖu, m¸y mãc lÖ thuéc vµo s¸ch gi¸o
khoa, Ýt s¸ng t¹o, cha l«i cuèn ®îc häc sinh tÝch cùc tham gia vµo ho¹t ®éng häc.
2
- Mét sè gi¸o viªn cha quan t©m ®Õn viÖc më réng vèn tõ, ph¸t triÓn vèn tõ cho häc
sinh, ®Ó gióp c¸c em më réng vèn hiÓu biÕt phong phó vÒ TiÕng ViÖt.
- Thùc tÕ ë trêng t«i c«ng t¸c, chóng t«i thêng rÊt tÝch cùc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y
sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt ë m«n häc nµy. §ã còng lµ tiÒn ®Ò trong viÖc ph¸t triÓn båi
dìng nh÷ng häc sinh cã n¨ng khiÕu. ThÕ nhng kÕt qu¶ gi¶ng d¹y vµ hiÖu qu¶ gi¶ng
d¹y cßn béc lé kh«ng Ýt nh÷ng h¹n chÕ.
3. §èi víi häc sinh.
PhÇn ®a häc sinh cha hiÓu ®îc vÞ trÝ, tÇm quan träng, t¸c dông cña ph©n m«n
“ LuyÖn tõ vµ c©u” nªn cha dµnh thêi gian nhiÒu ®Ó häc. C¸c em cho r»ng ph©n m«n
nµy “kh« khan” vµ “khã”.
NhiÒu häc sinh cha n¾m râ kh¸i niÖm cña tõ, c©u...Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc nhËn diÖn
ph©n lo¹i, x¸c ®Þnh híng lµm bµi sai lÖch l¹c. ViÖc x¸c ®Þnh cßn nhiÒu nhÇm lÉn.
Häc sinh cha cã thãi quen ph©n tÝch d÷ kiÖn cña ®Çu bµi, nªn dÉn ®Õn lµm sai hoÆc
kh«ng lµm hÕt yªu cÇu cña ®Ò bµi.
Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu häc sinh khi hái ®Õn lý thuyÕt th× tr¶ lêi rÊt tr«i ch¶y, chÝnh
x¸c, nhng khi lµm bµi tËp thùc hµnh th× lóng tóng vµ lµm bµi kh«ng ®¹t yªu cÇu. §iÒu
®ã thÓ hiÖn häc sinh n¾m kiÕn thøc mét c¸ch m¸y mãc, thô ®éng vµ tá ra yÕu kÐm
thiÕu ch¾c ch¾n.
Do vËy ngay khi d¹y tíi phÇn tõ ghÐp, tõ l¸y...T«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t häc sinh líp
4 b»ng bµi tËp sau.
§Ò bµi: X¸c ®Þnh tõ ghÐp vµ tõ l¸y trong ®o¹n v¨n sau.
a,“ Ma mïa xu©n x«n xao, ph¬i phíi...Nh÷ng h¹t ma bÐ nhá, mÒm m¹i, r¬i mµ nh
nh¶y nhãt.”
b.“D¸ng tre v¬n méc m¹c, mµu tre t¬i nhòn nh½n. Råi tre lín lªn cøng c¸p, dÎo dai,
v÷ng ch¾c. Tre tr«ng thanh cao, gi¶n dÞ, chÝ khÝ nh ngêi”.
Qua kh¶o s¸t ë líp t«i cã 26 häc sinh, kÕt qu¶ kh¶o s¸t nh sau:
Giái
Kh¸
Trung b×nh
YÕu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
4
16
5
19
9
34
8
31
KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy cã tíi 14 em cha biÕt x¸c ®Þnh tõ ghÐp, tõ l¸y, trong qu¸
tr×nh lµm bµi c¸c em cha biÕt tr×nh bµy khoa häc, c©u tr¶ lêi cha ®Çy ®ñ.
Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy kÕt qu¶ cha cao lµ do nguyªn nh©n tõ hai phÝa;
Ngêi d¹y vµ ngêi häc. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã t«i ph¶i häc hái t×m tßi trau dåi kiÕn
thøc vµ t×m ra ph¬ng ph¸p míi ®Ó kh¾c phôc thùc tr¹ng trªn ®Ó n©ng cao kÕt qu¶ d¹y
häc, thu hót sù chó ý cña häc sinh vµo ho¹t ®éng häc.
4. Mét sè d¹ng bµi tËp “ LuyÖn tõ vµ c©u” ®iÓn h×nh.
- Ph©n tÝch cÊu t¹o cña tiÕng.
3
- T×m c¸c tõ ng÷ nãi vÒ chñ ®Ò.
- T×m lêi khuyªn trong c¸c c©u tôc ng÷, ca dao.
- §Æt dÊu chÊm phÈy vµo ®o¹n v¨n cho phï hîp.
- T×m tõ ®¬n, tõ phøc vµ ®Æt c©u víi tõ t×m ®îc
- T×m tõ ghÐp, tõ l¸y vµ ®Æt c©u víi tõ ®ã.
- Ph©n biÖt ®éng tõ, danh tõ, tÝnh tõ trong ®o¹n v¨n.
- Ph©n biÖt c¸c kiÓu c©u chia theo môc ®Ých nãi, t¸c dông cña nã.
- ViÕt thªm tr¹ng ng÷ cho c©u...
II. c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu, ¸p dông vµo tæ chøc d¹y
c¸c D¹ng bµi tËp “ LuyÖn tõ vµ c©u”.
A. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
1. §äc kü ®Ò bµi.
2. N¾m ch¾c yªu cÇu cña ®Ò bµi. Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a yÕu tè ®· cho vµ yÕu tè
cÇn ph¶i t×m.
3. VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó thùc hiÖn lÇn lît theo tõng yªu cÇu cña ®Ò bµi.
4. KiÓm tra ®¸nh gi¸.
§Æc biÖt t«i ®· m¹nh d¹n ®a ra c¸c bíc híng dÉn cho tõng ph¬ng ph¸p rÌn luyÖn
kü n¨ng lµm c¸c d¹ng bµi tËp “ LuyÖn tõ vµ c©u” . Muèn c¸c em lµm bµi mét c¸ch cã
hiÖu qu¶, tríc hÕt c¸c em ph¶i n¾m ch¾c kiÕn thøc, v× ®ã lµ bíc quan träng cho c¶
gi¸o viªn vµ häc sinh.
Mçi mét d¹ng bµi tËp cô thÓ, bµi tËp riªng ®Òu cã mét h×nh thøc tæ chøc riªng. Cã
thÓ lµm viÖc c¸ nh©n ,theo nhãm hoÆc lµm viÖc c¶ líp. Cïng víi c¸c h×nh thøc ®ã lµ
ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cho häc sinh.
Muèn thùc hiÖn ®îc viÖc ®ã tríc tiªn häc sinh ph¶i hiÓu râ néi dung c¸c chñ ®iÓm
mµ ph©n m«n “ LuyÖn tõ vµ c©u” cÇn cung cÊp.
- Qua c¸c bµi vÒ më réng vèn tõ häc sinh ®îc:
+ Cung cÊp thªm c¸c tõ ng÷ míi theo chñ ®iÓm hoÆc nghÜa.
+ Cung cÊp thªm mét sè yÕu tè h¸n viÖt nh»m rÌn luyÖn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ
theo chñ ®iÓm ; rÌn luyÖn sö dông tõ, sö dông thµnh ng÷ tôc ng÷.
- Th«ng qua c¸c bµi tËp cÊu t¹o cña tiÕng häc sinh ®îc:
+T×m hiÓu vÒ cÊu t¹o cña tiÕng, hs nhËn diÖn ®îc hiÖn tîng b¾t ®Çu tõ vÊn ®Ò trong
th¬, t×m hiÓu ph¬ng thøc t¹o tõ míi ®Ó phôc vô cho nhu cÇu giao tiÕp.
- HS n¾m ®ù¬c: Cã 2 c¸ch ®Ó t¹o tõ phøc:
1. GhÐp nh÷ng tiÕng cã nghÜa l¹i víi nhau lµ tõ ghÐp.
2. Phèi hîp nh÷ng tiÕng cã ©m ®Çu hay vÇn (hoÆc c¶ ©m ®Çu vµ vÇn) gièng nhau t¹o
thµnh ®ã lµ tõ l¸y.
4
- Th«ng qua c¸c bµi tËp vÒ tõ lo¹i: HS ®îc cung cÊp kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ danh tõ,
®éng tõ, tÝnh tõ g¾n bã víi c¸c t×nh huèng sö dông nh:
+ T¹o ra c¸c tõ ghÐp hoÆc tõ l¸y víi tÝnh tõ ®· cho.
+ Thªm vµo c¸c tõ rÊt, qu¸, l¾m...vµo tríc hoÆc sau tÝnh tõ.
+ T¹o ra phÐp so s¸nh.
Th«ng qua c¸c bµi tËp vÒ c©u, häc sinh ®îc rÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông c¸c kiÓu c©u
tuú theo lÜnh vùc giao tiÕp.
VÝ dô: §«i khi ta cã thÓ sö dông c©u hái ®Ó bµy tá:
1. Th¸i ®é khen, chª.
2. Sù kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh
3. Yªu cÇu, mong muèn...
- Khi híng dÉn hs viÕt c©u rÊt chó träng ®Õn viÖc d¹y häc sinh biÕt gi÷ phÐp lÞch sù
trong giao tiÕp.
C©u hái:
1. CÇn tha göi, xng h« cho phï hîp víi quan hÖ gi÷a m×nh víi ngêi ®îc hái.
2. CÇn tr¸nh nh÷ng c©u hái lµm phiÒn lßng ngêi kh¸c.
C©u khiÕn:
1. Khi yªu cÇu, ®Ò nghÞ ph¶i gi÷ phÐp lÞch sù
2. Muèn cho lêi yªu cÇu, ®îc ®Ò nghÞ lÞch sù, cÇn cã c¸ch xng h« cho phï hîp vµ
thªm vµo tríc hoÆc sau ®éng tõ: Lµm ¬n, giïm, gióp...
3. Cã thÓ dïng c©u hái, ®Ó nªu yªu cÇu ®Ò nghÞ.
B. Ph¬ng ph¸p tæ chøc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp .
Mét sè h×nh thøc vµ kÜ n¨ng mµ HS ®îc häc trong ph©n m«n “ LuyÖn tõ vµ c©u” ®îc
rÌn luyÖn th«ng qua c¸c bµi tËp víi c¸c t×nh huèng giao tiÕp.
a. §èi víi c¸c bµi tËp d¹ng më réng vèn tõ.
VÝ dô: T×m c¸c tõ ng÷:
- ThÓ hiÖn lßng nh©n hËu, t×nh c¶m yªu th¬ng ®ång lo¹i.
- Tr¸i nghÜa víi nh©n hËu hoÆc yªu th¬ng.
- ThÓ hiÖn tinh thÇn ®ïm bäc, gióp ®ì ®ång lo¹i.
- Tr¸i nghÜa víi víi ®ïm bäc hoÆc gióp ®ì.
§èi víi d¹ng bµi tËp nµy GV híng dÉn mÉu trong s¸ch gi¸o khoa. Sau ®ã yªu
cÇu HS lµm viÖc theo nhãm. Mçi nhãm mét néi dung, hÕt thêi gian th¶o luËn ®¹i diÖn
c¸c nhãm tr¶ lêi ,c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung, gi¸o viªn chèt l¹i kÕt qu¶ ®óng.
VÝ dô : Nhãm 1: Lßng th¬ng ngêi, ®ïm bäc, gióp ®ì...
5
- Nªu ý nghÜa cña c¸c tõ em t×m ®îc. C¸c nhãm cïng bæ sung, gi¸o viªn chèt l¹i
kÕt qu¶ ®óng.
- Liªn hÖ thùc tÕ trong cuéc sèng vµ qu¸ tr×nh häc tËp.
b. RÌn luyÖn kÜ n¨ng cÊu t¹o tõ – d¹ng t×m tõ ghÐp, tõ l¸y.
VÝ dô: T×m tõ tõ ghÐp, tõ l¸y chøa tõng tiÕng sau ®©y.
- Ngay .....
- Th¼ng ....
– ThËt.....
§èi víi d¹ng bµi tËp nµy gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc theo nhãm trªn
phiÕu. Cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p ®éng n·o ®Ó t×m tõ, mçi nhãm ho¹t ®éng mét
nhiÖm vô víi tõ (Ngay, th¼ng, thËt).
Tõ
Tõ ghÐp
Tõ l¸y
Ngay
Ngay th¼ng, ngay ng¾n... Ngay ng¾n
Th¼ng
Ngay th¼ng, th¼ng t¾p... Th¼ng th¾n,th¼ng thím
ThËt
Ch©n thËt, thµnh thËt...
ThËt thµ
Cïng víi yªu cÇu cña bµi ®· cho HS chän tõ võa t×m ®îc ®Ó ®Æt c©u víi tõ ®ã. Gi¸o
viªn cho häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n.
* Yªu cÇu HS so s¸nh tõ ghÐp, tõ l¸y:
Gi¸o viªn chèt: Tõ bao giê còng cã nghÜa v× nã lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt ®Ó ®Æt c©u. Tõ
ghÐp lµ ghÐp nh÷ng tiÕng cã nghÜa l¹i víi nhau gäi ®ã lµ tõ ghÐp
Tõ l¸y lµ phèi hîp nh÷ng tiÕng cã phô ©m ®Çu, vÇn hoÆc c¶ ©m ®Çu vµ gièng nhau gäi
lµ tõ l¸y.. Dùa vµo cÊu t¹o trªn mµ häc sinh cã thÓ x¸c ®Þnh tõ ghÐp vµ tõ l¸y.
VÝ dô: + Tõ ghÐp: quÇn ¸o, nhµ cöa, xe ®¹p,...
+ Tõ l¸y:nhót nh¸t, lao xao, ch¨m chØ...
c. LuyÖn tËp c¸c bµi tËp d¹ng danh tõ , ®éng tõ , tÝnh tõ.
ë ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ®· ®a ra nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp gÇn gòi víi cuéc
sèng cña HS .
VÝ dô1: D¹ng bµi tËp vÒ danh tõ:
ViÕt hä tªn 3 b¹n nam, 3 b¹n n÷ trong tæ em. Hä tªn c¸c b¹n ®ã lµ danh tõ chung
hay danh tõ riªng? v× sao?
Víi d¹ng bµi tËp nµy t«i gîi ý cho HS : X¸c ®Þnh tªn cña b¹n m×nh, viÕt, ghi râ hä,
tªn. Lu ý ®ã lµ danh tõ chung hay danh tõ riªng.
HS lµm viÖc c¸ nh©n, nªu miÖng. ë bµi tËp nµy HS thêng m¾c lçi ë vÒ danh tõ
chung.
T«i yªu cÇu c¸c em nªu l¹i danh tõ chung lµ g×? ®Ó HS ¸p dông vµo bµi cña m×nh.
VÝ dô 2: D¹ng bµi tËp vÒ x¸c ®Þnh ®éng tõ
G¹ch díi c¸c ®éng tõ trong ®o¹n v¨n sau:
YiÕt Kiªu ®Õn kinh ®« yÕt kiÕn vua TrÇn Nh©n T«ng
Nhµ vua: TrÉm cho nhµ ng¬i nhËn mét lo¹i binh khÝ
6
YÕt Kiªu: ThÇn chØ xin mét chiÕc dïi s¾t
Nhµ vua: §Ó lµm g× ?
YÕt Kiªu: §Ó dïi nh÷ng chiÕc thuyÒn cña giÆc v× thÇn cã thÓ lÆn hµng giê díi
níc.
ö d¹ng nµy t«i cho hs ®äc yªu cÇu cña bµi tËp sau ®ã cho HS nh¾c l¹i nghÜa cña tõ
yÕt kiÕn
TiÕp theo t«i cho häc sinh lµm viÖc theo nhãm. Häc sinh trong nhãm th¶o luËn nªu
kÕt qu¶ tríc líp.
*Lu ý cã 2 tõ “dïi” tõ nµo lµ ®éng tõ ? LÊy vÝ dô trêng hîp kh¸c.
VÝ dô 3: T×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ møc ®é cña ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt ®îc g¹ch ch©n
trong ®o¹n v¨n sau:
Hoa cµ phª th¬m ®Ëm vµ ngät lªn mïi h¬ng thêng theo giã bay ®i rÊt xa. Nhµ th¬
Xu©n DiÖu chØ cã mét lÇn ®Õn ®©y ng¾m nh×n cña cµ phª ®· ph¶i thèt lªn.
Hoa cµ phª th¬m l¾m em ¬i
Hoa cïng mét ®iÖu víi hoa nhµi
Trong ngµ tr¾ng ngäc, xinh vµ s¸ng.
Nh miÖng em cêi ®©u ®©y th«i...
§©y lµ bµi tËp ®Ó rÌn luyÖn vÒ tÝnh tõ vµ bµi nµy h¬i khã v× mang tÝnh trõu tîng .
- GV Cho c¸c em ph©n tÝch ®Ò bµi tríc v× yªu cÇu cña bµi h¬i xa l¹ víi HS ;®Ó c¸c
em dÔ hiÓu , GV ®a ra c©u hái ®Ó c¸c em tù t×m .
Hoa cµ phª th¬m nh thÕ nµo ? (th¬m ®Ëm vµ ngät ) nªn mïi h¬ng bay ®i rÊt xa.
LÇn lît häc sinh t×m (tr¶ lêi c¸ nh©n theo ph¬ng ph¸p ®éng n·o):
Th¬m – l¾m
Trong – ngµ
Tr¾ng – ngäc
Nh vËy víi c¸ch lµm trªn c¸c em thÊy quen thuéc, dÔ lµm
d. Cñng cè kh¾c s©u më réng c¸c d¹ng bµi tËp vÒ c©u.
Víi d¹ng bµi nµy còng ®îc lùa chän gÇn gòi víi cuéc sèng hµng ngµy ®Ó c¸c em
biÕt ®Æt c©u ®óng, phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp, ®¶m b¶o tÝnh lÞch sù khi ®Æt c©u.
1. C©u kÓ.
VÝ dô 1: §Æt mét vµi c©u kÓ ®Ó:
a) KÓ c¸c viÖc lµm hµng ngµy sau khi ®i häc vÒ.
b) T¶ chiÕc bót em ®ang dïng.
c) Tr×nh bµy ý kiÕn cña em vÒ t×nh b¹n.
7
d) Nãi lªn niÒm vui cña em khi nhËn ®îc ®iÓm tèt.
- HS lµm viÖc c¸ nh©n. KÓ vÒ c¸c viÖc em lµm hµng ngµy sau khi ®i häc vÒ
- Lu ý häc sinh khi viÕt hÕt c©u ph¶i cã dÊu chÊm. Häc sinh viÕt vµ ®äc cho häc
sinh trong líp nhËn xÐt bæ sung.
- Néi dung cña c¸c yªu cÇu trªn kh¸c nhau: T¶, bµy tá ý kiÕn, nãi lªn niÒm vui...
Gi¸o viªn híng dÉn mÉu:
+ T¶ kÕt hîp víi dïng tõ ng÷ gîi t¶, biÖn ph¸p nghÖ thuËt
+ Bµy tá ý kiÕn – yªu mÕn, g¾n bã nh thÕ nµo?
+ Nãi lªn niÒm vui – vui síng nh thÕ nµo khi ®îc ®iÓm tèt.
VÝ dô 2: Khi muèn mîn b¹n c¸i bót, em cã thÓ chän nh÷ng c¸ch nãi nµo?
a) Cho mîn c¸i bót!
b) Lan ¬i, cho tí mîn c¸i bót!
c) Lan ¬i, cËu cã thÓ cho tí mîn c¸i bót ®îc kh«ng?
- Cho häc sinh tr¶ lêi c¸ nh©n, häc sinh chän trêng hîp c, v× nã thÓ hiÖn sù lÞch sù
trong giao tiÕp.
- GV yªu cÇu HS ho¹t ®éng tiÕp nèi. Trao ®æi theo cÆp, thùc hµnh lêi yªu cÇu lÞch
sù.
2. C©u hái:
- §èi víi viÖc gi÷ lÞch sù khi ®Æt c©u hái, d¹ng bµi tËp cho phÇn nµy còng rÊt cô thÓ:
VÝ dô: So s¸nh c¸c c©u hái trong ®o¹n v¨n sau: Em thÊy c©u c¸c b¹n nhá hái cô giµ
cã thÝch hîp h¬n nh÷ng c©u hái kh¸c kh«ng? V× sao?
Sau mét cuéc d¹o ch¬i, ®¸m trÎ ra vÒ. TiÕng nãi cêi rÝu rÝt. Bçng c¸c b¹n dõng l¹i
khi thÊy mét cô giµ ®ang ngåi ë vÖ ®êng. Tr«ng cô thËt mÖt mái, cÆp m¾t lé râ vÎ u
sÇu.
- ChuyÖn g× ®· x¶y ra víi «ng cô thÕ nhØ? Mét em trai hái,
- §¸m trÎ tiÕp lêi bµn t¸n s«i næi:
- Ch¾c lµ cô bÞ èm?
- Hay lµ cô ®¸nh mÊt c¸i g×?
- Chóng m×nh thö hái xem ®i?
- C¸c em tíi chç «ng cô, lÔ phÐp hái:
- Tha cô, chóng ch¸u cã thÓ gióp g× cho cô kh«ng?
Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n. Tríc hÕt häc sinh ph¶i x¸c ®Þnh
c©u nµo lµ c©u hái, c©u nµo lµ c©u c¸c b¹n pháng ®o¸n víi nhau: cho häc sinh so
s¸nh.
8
C¸c c©u c¸c em hái nhau:
- ChuyÖn g× x¶y ra víi «ng cô thÕ nhØ?
- Ch¾c lµ cô bÞ èm
- Hay cô ®¸nh mÊt c¸i g×?
C©u hái c¸c b¹n nhá hái cô giµ:
- Tha cô, chóng ch¸u cã thÓ gióp g× cô kh«ng?
Híng dÉn häc sinh nhËn xÐt vÒ c©u hái cña c¸c b¹n nhá víi cô giµ lµ rÊt phï hîp
trong trêng hîp ®ã v× : NÕu kh«ng biÕt nguyªn nh©n cña «ng cô nh thÕ nµo mµ hái cô
bÞ èm hay cô ®¸nh mÊt c¸i g×... sÏ lµm tæn th¬ng ®Õn «ng cô (ch¼ng may «ng cô r¬i
vµo hoµn c¶nh nh vËy). Qua bµi tËp nµy cñng cè kh¾c s©u cho häc sinh vÒ cÇn ®Æt
nh÷ng c©u hái lÞch sù, tr¸nh nh÷ng c©u hái lµm phiÒn lßng ngêi kh¸c.
- Häc sinh cßn bì ngì trong viÖc ph©n tÝch c¸c c©u hái. T«i ®· díng dÉn c¸c em
ph¶i ®Æt nã trong v¨n c¶nh cô thÓ.
- Ho¹t ®éng liªn hÖ: Cho häc sinh ®Æt c©u hái phï hîp khi gÆp t×nh huèng nh trong
bµi tËp trªn ë ngoµi thùc tÕ.
3.C©u khiÕn
- D¹ng bµi tËp nµy gåm:
+ ChuyÓn c¸c c©u kÓ thµnh c©u khiÕn.
+ §Æt c©u khiÕn phï hîp víi c¸c t×nh huèng.
“h·y” tríc ®éng tõ
+ §Æt c©u khiÕn theo yªu cÇu cã
“®i” hoÆc “nµo” sau ®éng tõ
“xin” hoÆc “mong” tríc chñ ng÷
+ Nªu t×nh huèng cã thÓ dïng c©u khiÕn nãi trªn.
VÝ dô 1: ChuyÓn c¸c c©u kÓ thµnh c©u khiÕn
- Nam ®i häc
- Thanh ®i lao ®éng
- Ng©n ch¨m chØ
- Giang phÊn ®Êu häc giái.
Víi bµi tËp nµy tríc hÕt t«i cho häc sinh ph©n tÝch mÉu:
- Nam ®i häc
- Nam ph¶i ®i häc!
- Nam h·y ®i häc!
Cho häc sinh nhËn xÐt mÉu so víi c©u ban ®Çu: Thªm c¸c tõ “®i”, “ph¶i”,“h·y” øng
víi lêi yªu cÇu ë møc nÆng – nhÑ tuú thuéc vµo mçi lêi yªu cÇu.
9
- Nam ®i häc ®i !
(yªu cÇu nhÑ nhµng)
- Nam ph¶i ®i häc!
( yªu cÇu b¾t buéc)
- Nam h·y ®i häc ®i!
( yªu cÇu mang tÝnh ra lÖnh)
Sau ®ã t«i tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc theo nhãm ( 3 nhãm øng víi 3 tæ),
mçi tæ mét c©u råi nªu miÖng nhËn xÐt.
GV chèt l¹i kiÕn thøc: Muèn ®Æt c©u khiÕn cã thÓ dïng mét trong c¸c c¸ch sau:
Thªm c¸c tõ h·y, ®õng, chí, nªn, ph¶i vµo tríc ®éng tõ... vµ cuèi c©u dïng dÊu chÊm
than (!).
Cïng ph¬ng ph¸p tæ chøc nµy t«i cho häc sinh lµm vÝ dô 2.
VÝ dô 2: §Æt c©u khiÕn cho nh÷ng yªu cÇu díi ®©y:
a. C©u khiÕn cã h·y ë tríc ®éng tõ.
b. C©u khiÕn cã ®i hoÆc nµo ë tríc ®éng tõ.
c. C©u khiÕn cã xin hoÆc mong ë tríc chñ ng÷.
- PhÇn nµy häc sinh kh«ng cßn bì ngì vÒ c¸ch ®Æt c©u khiÕn.
a. B¹n h·y lµm bµi tËp ®i!
b. Mong c¸c em lµm bµi tËp thËt tèt!
4. C©u c¶m: (c©u c¶m th¸n)
Yªu cÇu häc sinh hiÓu c©u c¶m lµ c©u dïng ®Ó béc lé c¶m xóc (vui mõng, th¸n
phôc, ®au xãt, ng¹c nhiªn...) cña ngêi nãi.
Lu ý trong c©u c¶m thêng cã c¸c tõ ng÷: «i, chao, chµ, trêi, qu¸, l¾m, thËt...Khi
viÕt c©u c¶m cuèi c©u thêng cã dÊu chÊm than (!).
VÝ dô 1: §Æt c©u c¶m cho c¸c t×nh huèng sau:
a. C« gi¸o ra mét bµi to¸n khã, c¶ líp chØ mét b¹n lµm ®îc. H·y ®Æt c©u c¶m ®Ó
bµy tá sù th¸n phôc.
b. Vµo ngµy sinh nhËt cña em, cã mét b¹n cò ®· chuyÓn trêng tõ l©u bçng nhiªn
tíi chóc mõng em. H·y ®Æt c©u c¶m ®Ó bµy tá sù ng¹c nhiªn vµ vui mõng.
T«i ®· tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc cÆp ®«i vµ ®ãng vai trß trong t×nh huèng, mét
b¹n nªu, mét b¹n tr¶ lêi, c¶ líp nhËn xÐt bæ sung.
a. ¤i, b¹n giái qu¸!/Trêi, cËu giái thËt!
b. ¤i, bÊt ngê qu¸, tí c¶m ¬n b¹n!/Trêi,b¹n lµm m×nh c¶m ®éng qu¸!
T«i cho häc sinh suy nghÜ t×m thªm c¸c t×nh huèng kh¸c ®Æt c©u c¶m, nªu c¸ nhËn
®Ó c¸c b¹n nhËn xÐt.
VÝ dô 2: Nh÷ng c©u c¶m sau ®©y bé lé c¶m xóc g×?
a. ¤i, b¹n Nam ®Õn k×a!
10
b. å, b¹n Nam th«ng minh qu¸!
c. Trêi, thËt lµ kinh khñng!
Theo t«i phÇn nµy t«i cho häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n:
- Bíc 1: NhËn xÐt ý nghÜa cña c©u c¶m.
- Bíc 2: T×m c¶m xóc cña mçi c©u.
- Bíc 3 : Rót ra kÕt luËn chung vÒ c©u c¶m.
Nh vËy møc ®é khã cña bµi tËp kh«ng phô thuéc vµo c¸c lo¹i, c¸c d¹ng bµi tËp mµ
phô thuéc vµo chÝnh ng÷ liÖu ®a ra cho häc sinh. Víi c¸c bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u cña
häc sinh líp 4. NhiÒu yªu cÇu trong s¸ch gi¸o khoa t«i còng cÇn ph©n tÝch cho nhiÒu
®èi tîng häc sinh. §èi víi häc sinh kh¸, giái t«i thêng gµi thªm ho¹t ®éng tiÕp nèi.
Víi häc sinh trung b×nh, häc sinh yÕu chän nh÷ng ng÷ liÖu cô thÓ râ rµng ®Ó häc sinh
dÔ x¸c nhËn.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thö nghiÖm vµ tÝch cùc t×m tßi ph¬ng ph¸p tæ chøc cho
häc sinh lµm c¸c d¹ng bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u. Tr¶i qua mét häc kú «n tËp cïng thêi
gian ¸p dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó xem sù chuyÓn biÕn
cña häc sinh sau khi ®· ®îc ho¹t ®éng s«i næi trong giê LuyÖn tõ vµ c©u gi¶i quyÕt
c¸c bµi tËp víi líp 4A do t«i chñ nhiÖm.
§Ò bµi: §äc thÇm bµi “VÒ th¨m bµ” vµ tr¶ lêi c©u hái sau:
1) Trong bµi “VÒ th¨m bµ” tõ nµo cïng nghÜa víi tõ “hiÒn”
2) C©u “LÇn nµo trë vÒ víi bµ, Thanh còng thÊy b×nh yªn vµ thong th¶ nh thÕ” cã
mÊy ®éng tõ, tÝnh tõ?
a. Mét ®éng tõ, 2 tÝnh tõ. C¸c tõ ®ã lµ: - §éng tõ
- TÝnh tõ
b. Hai ®éng tõ, 2 tÝnh tõ. C¸c tõ ®ã lµ: - §éng tõ
- TÝnh tõ
c. Hai ®éng tõ, 1 tÝnh tõ. C¸c tõ ®ã lµ: - §éng tõ
- TÝnh tõ
3) C©u “Ch¸u ®· vÒ ®Êy ?” ®îc dïng lµm g×?
a. Dïng ®Ò hái.
b. Dïng ®Ó yªu cÇu, ®Ò nghÞ.
c. Dïng thay lêi chµo.
4) Trong c©u “ Sù im lÆng lµm Thanh m·i míi cÊt ®îc tiÕng gäi khÏ” bé phËn nµo lµ
chñ ng÷?
a. Thanh
b. Sù yªn lÆng
c. Sù yªn lÆng lµm Thanh.
11
KÕt qu¶ thu ®îc: Tæng sè líp 4A cã 26 em.
Giái
Kh¸
Trung b×nh
YÕu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9
35
12
46
5
19
0
0
III. D¹y thùc nghiÖm trªn líp ®èi chøng.
Kh«ng chØ dõng l¹i ph¹m vi nghiªn cøu trong líp, t«i ®· ¸p dông kinh nghiÖm
®æi míi nµy vµo líp cïng khèi lµ líp 4B (líp ®èi chøng). Líp 4B cã 28 häc sinh.
Tríc tiªn t«i sö dông ngay bµi kh¶o s¸t cña líp 4A (líp t«i d¹y) ë giai ®o¹n cuèi ®Ó
kh¶o s¸t líp 4B, kÕt qu¶ thu ®îc nh sau:
Giái
Kh¸
TB
YÕu
:
:
:
:
5 em chiÕm 18%
7 em chiÕm 25%
10 em chiÕm 35%
6 em chiÕm 22%
§iÒu nµy chøng tá ph¬ng ph¸p tæ chøc cho häc sinh häc c¸c bµi tËp LuyÖn tõ vµ
c©u lµ rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh rÊt nhiÒu ®Õn kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. Cïng
víi viÖc nghiªn cøu cña m×nh, kÕt hîp víi gi¸o viªn chñ nhiÖm líp, phæ biÕn kinh
nghiÖm tæ chøc ph¬ng ph¸p d¹y häc tèt cho häc sinh x¸c ®Þnh râ yªu cÇu cña bµi, tæ
chøc cho c¸c em ®îc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, häc sinh ®îc híng dÉn thùc hµnh phï
hîp víi néi dung tõng bµi. DÇn dÇn c¸c em ®· h×nh thµnh ®îc thãi quen lµm viÖc cã
kÕ ho¹ch, linh ho¹t víi tõng d¹ng bµi.
Sau mét thêi gian híng dÉn líp 4B, t«i ra mét ®Ò kh¶o s¸t.
§Ò bµi:
“Chó chuån chuån níc míi ®Ñp lµm sao. Mµu vµng trªn lng chó l¾p l¸nh, bèn c¸nh
máng nh giÊy b«ng. C¸i ®Çu trßn vµ hai con m¾t long lanh nh thuû tinh”.
a.H·y x¸c ®Þnh: Tõ ®¬n, tõ ghÐp, tõ l¸y.
b.Trong c¸c tõ ®ã ®©u lµ danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ.
c.§Æt mét c©u víi 1 tõ ®¬n, tõ ghÐp, tõ l¸y em võa t×m ®îc.
KÕt qu¶ ®¹t ®îc nh sau:
Giái
Kh¸
TB
YÕu
:
:
:
:
8 em chiÕm 29%
11 em chiÕm 39%
6 em chiÕm 21%
3 em chiÕm 11%
Víi kÕt qu¶ thu ®îc ë viÖc d¹y thùc nghiÖm trªn líp ®èi chøng t«i cµng v÷ng vµng
tin tëng vµo viÖc vËn dông ph¬ng ph¸p tæ chøc d¹y c¸c d¹ng bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u
cho häc sinh líp 4 cã hiÖu qu¶.
PhÇn III:KÕt luËn
I. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®¹t ®îc.
12
Sau mét thêi gian häc tËp vµ rÌn luyÖn, chÊt lîng häc tËp cña HS líp t«i d¹y ®·
®îc n©ng cao râ rÖt. HS ®· bíc ®Çu ®îc cñng cè, kh¾c s©u, më réng vµ rÌn kÜ n¨ng
luyÖn tËp thùc hµnh vÒ c¸c d¹ng bµi tËp “LuyÖn tõ vµ c©u “
T«i tù nhËn thÊy m×nh ®· t×m ®îc híng ®i ®óng, c¸ch lµm phï hîp cho viÖc n©ng
cao chÊt lîng gi¶ng d¹y ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u “. T«i thÊy mçi giê d¹y b¶n
th©n m×nh còng t¹o ®îc sù say mª, høng thó trong viÖc rÌn cho c¸c em häc “LuyÖn
tõ vµ c©u “. Cho nªn tiÕt “LuyÖn tõ vµ c©u “b©y giê trë nªn nhÑ nhµng h¬n, hiÖu qu¶
h¬n so víi tríc.
T«i ®· m¹nh d¹n thùc hiÖn kinh nghiÖm cña m×nh trong c¸c giê “LuyÖn tõ vµ c©u
“.§Çu n¨m häc, khi míi bíc vµo häc ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u “cã kh«ng Ýt HS
líp t«i rÊt “sî ” häc ph©n m«n nµy. Nhng dÇn dÇn víi sù ®éng viªn, d×u d¾t cña t«i, sè
lîng c¸c em sî häc ph©n m«n nµy ngµy cµng gi¶m dÇn. Thay vµo ®ã HS rÊt mong
muèn, phÊn khëi chê ®ãn giê “LuyÖn tõ vµ c©u “. HS líp t«i ®· cã ý thøc h¬n trong
c¸c giê häc “LuyÖn tõ vµ c©u “, HS tù tin vµ høng thó häc tËp. ChÊt lîng häc
“LuyÖn tõ vµ c©u “cã chuyÓn biÕn râ rÖt. Häc sinh cã ý thøc rÌn c¸ch tr×nh bµy s¹ch
sÏ, khoa häc, biÕt dïng tõ ®Æt c©u hîp lý. Ngoµi ra häc sinh cßn cã thªm thãi quen
kiÓm tra, so¸t l¹i bµi cña m×nh. C¸c bµi viÕt cã sù kh¸c biÖt râ do HS ®îc béc lé kinh
nghiÖm, sù c¶m nhËn cña c¸ nh©n, HS ®îc tù do diÔn ®¹t b»ng sù lùa chän tõ ng÷, m«
h×nh c©u cña riªng m×nh. Giê häc høng thó h¬n bëi HS cã ®éng c¬ nãi ra, viÕt ra ®iÒu
m×nh thÊy, m×nh c¶m nhËn ®îc.
§ã chÝnh lµ nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy t«i ngµy cµng nç lùc phÊn ®Êu h¬n n÷a trong
sù nghiÖp trång ngêi ®Çy khã kh¨n thö th¸ch nµy.
II- Bµi häc kinh nghiÖm.
D¹y häc c¸c d¹ng bµi tËp “ LuyÖn tõ vµ c©u” cho häc sinh líp 4 gióp häc sinh n¾m
®îc kiÕn thøc trong ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u” cung cÊp: Häc sinh hiÓu ®îc tõ
míi, ph¸t triÓn kÜ n¨ng, kü x¶o sö dông tõ ng÷, häc sinh cßn biÕt nhËn diÖn x¸c ®Þnh
c¸c d¹ng bµi tËp, ph©n tÝch kü, chÝnh x¸c yªu cÇu cña ®Ò bµi, tõ ®ã cã híng cho ho¹t
®éng häc tËp cña m×nh. §Ó ®¹t ®îc c¸c ®iÒu ®ã, ngêi gi¸o viªn cÇn chó ý:
- Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y gi¸o viªn kh«ng nªn nãng véi, mµ ph¶i b×nh tÜnh trong
thêi gian kh«ng ph¶i ngµy 1 ngµy 2. §Æc biÖt lu«n xem xÐt ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña
m×nh ®Ó ®iÒu chØnh ph¬ng ph¸p sao cho phï hîp víi viÖc nhËn thøc cña häc sinh, g©y
®îc høng thó häc tËp cho c¸c em.
- Ph¶i nghiªn cøu ®Ó nhËn thøc râ vÒ vÞ trÝ, nhiÖm vô cña phÇn kiÕn thøc võa d¹y.
- Lu ý qu¸ tr×nh gi¶m t¶i ®Ò ®iÒu chØnh sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm häc sinh líp
m×nh, ®Ò ra híng gi¶i quyÕt cho viÖc c©n chØnh thèng nhÊt gi¶m t¶i.
- Kh«ng ngõng häc hái trau ®æi víi ®ång nghiÖp ®Ó nghiªn cøu ®æi míi ph¬ng ph¸p
d¹y vµ häc nh»m n©ng cao chÊt lîng. Trong gi¶ng d¹y, gi¸o viªn kh«ng ®îc ¸p ®Æt
häc sinh mµ coi nhiÖm vô häc cña HS lµ quan träng, lµ nh©n tè chñ yÕu cho kÕt qu¶
13
gi¸o dôc. Lu«n gîi më kh¸m ph¸ t×m tßi biÖn ph¸p tèt nhÊt cho HS n¾m ch¾c kiÕn
thøc. RÌn cho HS c¸ch t duy th«ng minh, s¸ng t¹o, lµm viÖc ®éc lËp, n©ng cao kÕt
qu¶ tù häc cña m×nh: T¹o cho HS cã niÒm vui trong häc tËp, cã høng thó ®Æc biÖt
trong häc tËp. Gi¸o viªn lu«n lu«n gi¶i quyÕt t×nh huèng víng m¾c cho häc sinh.
- Gi¸o viªn ph¶i t«n träng nghiªm tóc thùc hiÖn gi¸o dôc, gi¶ng d¹y theo nguyªn t¾c
tõ nh÷ng ®iÒu ®¬n gi¶n míi ®Õn n©ng cao, kh¾c s©u...§Ó häc sinh n¾m v÷ng viÖc gi¶i
quyÕt c¸c bµi tËp “LuyÖn tõ vµ c©u”, gi¸o viªn còng cÇn lu ý ®iÓm sau:
+ T×m ra ph¬ng ph¸p tæ chøc sao cho phï hîp víi tõng d¹ng bµi tËp.
+ Gióp häc sinh biÕt ph©n biÖt, gi¶i quyÕt cho c¸c d¹ng bµi kh¸c nhau. HS cÇn n¾m
®îc c¸c bíc tiÕn hµnh mét bµi tËp. CÇn tæ chøc cho HS theo c¸c h×nh thøc tæ chøc cã
thÓ theo nhãm, c¸ nh©n, cã thÓ lµm viÖc c¶ líp ®Ó ph¸t huy tèt hiÖu qu¶ giê d¹y.
- Lu ý cho HS c¸ch tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc, rÌn ch÷ viÕt ®Ñp ®óng chÝnh t¶ cho
Trªn ®©y lµ s¸ng kiÕn nhá mµ t«i ®· ¸p dông ®Ó d¹y ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u
“ë líp 4.
III. Ph¹m vi, ®iÒu kiÖn ¸p dông vµ híng tiÕp tôc nghiªn cøu.
ViÖc d¹y c¸c bµi tËp “LuyÖn tõ vµ c©u”cho häc sinh líp 4 lµ vÊn ®Ò hÕt søc nan
gi¶i v× thêi gian cã h¹n vµ n¨ng lùc tr×nh ®é b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn t«i míi
chØ nghiªn cøu ®îc t×m ra ph¬ng ph¸p tæ chøc mét giê d¹y c¸c d¹ng bµi tËp “ LuyÖn
tõ vµ c©u”. PhÇn nghiªn cøu cã thÓ cha s©u, cha s¸t, t«i thiÕt nghÜ nÕu chØ nghiªn cøu
trong ph¹m vi cña ®Ò tµi nµy th× cha ®ñ v× thÕ trong t¬ng lai nÕu cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc
nghiªn cøu, t«i høa sÏ nghiªn cøu hoµn thiÖn h¬n.
- §Ò tµi nµy chØ cã thÓ ¸p dông, vËn dông trong ph¹m vi ë tiÕt “LuyÖn tõ vµ c©u”
cña häc sinh líp 4.
IV. Nh÷ng h¹n chÕ:
Trong qu¸ tr×nh häc nÕu kh«ng ®îc gi¸o viªn gîi më, ®Ò ra ph¬ng ph¸p tæ chøc
cô thÓ cho tõng d¹ng bµi th× häc sinh sÏ rÊt ng¹i häc m«n nµy vµ kh«ng hiÓu b¶n chÊt
cña c¸c bµi tËp cÇn khai th¸c c¸i g×?.
Nh×n chung häc sinh líp 4 tÇm nhËn thøc cßn h¹n chÕ, thêi gian dµnh cho tiÕt bµi
tËp cßn Ýt nªn viÖc rÌn cho häc sinh cã kÜ n¨ng kÜ x¶o cßn cha ®Çy ®ñ vµ hÖ thèng.
V. Nh÷ng ®Ò xuÊt.
D¹y c¸c d¹ng bµi tËp “LuyÖn tõ vµ c©u” lµ nguån cung cÊp vèn tõ, lèi diÔn
®¹t båi dìng t duy v¨n häc cho häc sinh. Muèn vËy:
* §èi víi häc sinh: C¸c em cÇn quan t©m, x¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña m«n nµy.
C¸c em cÇn ®îc ®éng viªn, khÝch lÖ kÞp thêi, ®óng lóc cña mäi ngêi ®Ó kÝch thÝch c¸c
em cã nhiÒu cè g¾ng v¬n lªn trong häc tËp, ®ã chÝnh lµ gia ®×nh – nhµ trêng x· héi.
* §èi víi gi¸o viªn: Kh«ng ngõng häc hái t×m tßi tÝch luü kinh nghiÖm tõ ®ång
nghiÖp, tõ th«ng tin, s¸ch vë vµ tõ chÝnh häc sinh.
14
+ N¾m ch¾c néi dung ch¬ng tr×nh, ý ®å cña s¸ch gi¸o khoa, d¹y s¸t ®èi tîng
häc sinh, lùa chän ph¬ng ph¸p h×nh thøc tæ chøc phï hîp víi mçi d¹ng bµi.
+ CÇn x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i d¹y bµi khã, bµi n©ng cao th× häc sinh míi giái.
+ §Æc biÖt ph¶i t©m huyÕt víi nghÒ, lu«n ®Æt häc sinh lµ trung t©m, cã tr¸ch
nhiÖm víi viÖc häc cña HS vµ bµi d¹y cña m×nh. §éng viªn gÇn gòi gióp ®ì HS.
* §èi víi nhµ trêng vµ c¸c cÊp qu¶n lý: Nhµ trêng cÇn t¹o ®iÒu kiÖn c¬ së
vËt chÊt ®Ó gi¸o viªn vµ häc sinh cã thÓ häc tËp n©ng cao kiÕn thøc.
+ T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o viªn n©ng cao tay nghÒ qua viÖc cung cÊp c¸c lo¹i s¸ch
tham kh¶o, trang thiÕt bÞ phôc vô bé m«n.
+ §éng viªn khuyÕn khÝch kÞp thêi nh÷ng gi¸o viªn, häc sinh ®¹t nhiÒu thµnh
tÝch cao trong gi¶ng d¹y vµ häc tËp.
+ Quan t©m x©y dùng vµ båi dìng ®éi ngò GV cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp
vô.
RÊt mong Ban gi¸m hiÖu vµ c¸c ®ång nghiÖp gãp ý ®Ó t«i cã híng gi¶i quyÕt
tiÕp theo cho viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc ph©n m«n “LuyÖn tõ vµ c©u” nãi
riªng vµ ph©n m«n TiÕng ViÖt nãi chung, gãp phÇn gi¸o dôc häc sinh trë thµnh con
ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¸c líp 1, 2, 3, 4.
Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o
2. Gi¶i ®¸p 88 c©u hái vÒ Gi¶ng d¹y TiÕng ViÖt ë TiÓu häc.
Lª H÷u TØnh – TrÇn M¹nh Hëng – NXBGD
3. Mét sè lu ý khi d¹y TiÕng ViÖt ë TiÓu häc
Së Gi¸o dôc Hµ Néi
4. LuyÖn tõ c©u líp 4
§Æng M¹nh Thuêng – NXBGD
5.Tµi liÖu vÒ c¸c trß ch¬i häc tËp
Môc lôc
PhÇn I: Më ®Çu........................................................................................Trang 1
I.Lý do chän ®Ò tµi...........................................................................................1
II.Ph¹m vi vµ ®èi t¬ng nghiªn cøu..................................................................1
III. Môc ®Ých nghiªn cøu....................................................................................2
PhÇn II: Néi dung.............................................................................................2
Ch¬ng I:
15
I.C¬ së lý luËn..................................................................................................2
II.C¬ së thùc tiÔn............................................................................ . .............4
III. Thùc tr¹ng.................................................................................................4
Ch¬ng II
1. §èi víi gi¸o viªn..........................................................................................5
2. ®èi víi häc sinh ..... ....................... ..............................................................6
1.Tæ chøc trß ch¬i
Ch¬ng III
....................................................... ................................7
2.Giíi thiÖu mét sè trß ch¬i. ..................................................... ......................8
PhÇn III :KÕt luËn .........................................................................................15
I. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm. ....................................................................15
II.ý nghÜa cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm.............................................................16
III. Kh¶ n¨ng øng dông...................................................................................16
IV. KiÕn nghÞ ®Ò xuÊt....................................................................................17
16
- Xem thêm -