Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Lịch sử SKKN phương pháp nâng cao hiệu quả dạy và học môn lịch sử 8...

Tài liệu SKKN phương pháp nâng cao hiệu quả dạy và học môn lịch sử 8

.DOC
32
328
133

Mô tả:

Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 I/ TÊN ĐỀ TÀI: PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG DẠY VÀ HỌC MÔN LỊCH SỬ 8 1 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 II/ ĐẶT VẤN ĐỀ: 1/Tầm quan trọng: Bác Hồ đã nói “Dân ta phải biết sử ta, Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam” Câu nói đó tưởng chừng như là hiễn nhiên nhưng thực tế một bộ phận công dân chúng ta đang lơ mơ với lịch sử của chính dân tộc mình. Ngay cả khi những sự kiện 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, một sự kiện trọng đại của đất nước có tầm vĩ mô trên thế giới, một thành phố mà UNESCO công nhận thành phố 1000 năm tuổi. Đó là sự kiện mà không phải ai cũng nắm được, nhất là đối với các em học sinh, đang ngồi trên ghế nhà trường, các em cũng là chủ tương lai của đất nước. Vì vậy việc giáo dục các em hiểu được các sự kiện trọng đại của đất nước là việc rất cần thiết. Cách đây 533 năm (1484- 2017), trên tấm bia Tiến sĩ đầu tiên dựng tại Văn Miếu Quốc Tử Giám ghi lại dòng chữ: “…Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp” ( Tiến sĩ triều Lê, Thân Nhân Trung) Ý thức được tầm quan trọng của giáo dục nên trong thời đại ngày nay, Đảng và nhà nước ta luôn coi trọng giáo dục, coi giáo dục là “ quốc sách hàng đầu” và luôn chú trọng đổi mới giáo dục. Vì thế, tại kì họp Quốc hội khóa X năm 2000, đã thông qua nghị quyết số 40/2000/QH10 về vấn đề đổi mới giáo dục phổ thông. Hiện nay Lịch sử là môn học mà hầu hết trong các kì thi ở các cấp kết quả đạt được chưa cao. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân trong đó có cách dạy của giáo viên và cách học ở học sinh, điều đó đặt ra yêu cầu cần phải đổi mới. “ Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ; Lịch sử loài người mà chúng ta học là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay”( SGK Lịch sử 6, trang 3, NXB Giáo dục năm 2002) Qua định nghĩa trên, chúng ta thấy rằng, việc học Lịch sử có đặc trưng riêng có cái khó riêng. Đó là người học không thể tri giác trực tiếp, không thể nhìn thấy," sờ” thấy hay làm thí nghiệm trong phòng thí nghiệm… mà buộc phải tư duy, phải trừu tượng hóa, khái quát hóa để dựng lại những gì diễn ra trong quá khứ thông qua các sự kiện, niên đại, nhân vật…Để làm được điều đó thì đòi hỏi giáo viên phải có kỉ năng kết hợp nhiều phương pháp trong dạy học. Trong thực tế hiện nay phần lớn phụ huynh và học sinh đi học bây giờ, bị chủ nghĩa thực dụng thời kinh tế thị trường chi phối, học mục đích chỉ để lấy điểm cao vào những trường công và thi đỗ vào trường đại học, giúp sau này có nghề mưu sinh tốt hơn, chứ không phải học để tìm hiểu lịch sử của đất nước. Thực ra các em là người Việt Nam là con em của chúng ta, chắc chắn họ không muốn quên cội nguồn, quên quá khứ oai hùng của dân tộc mình nhưng mục đích của việc học đã đẩy các em vào con đường như vậy. 2/Thực trạng liên quan đến vấn đề đang nghiên cứu: 2 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Đối với hiện nay cơ sở vật chất của trường THCS Yên Ninh đã được trang bị tương đối đầy đủ, đã được cấp trên ưu ái xây dựng một ngôi trường sạch đẹp. Bên cạnh đó phòng giáo dục hàng năm bổ sung các trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học một cách tốt nhất. Đồ dùng dạy học được trang bị tương đối đầy đủ, phòng thư viện cung cấp tài liệu cho học sinh tham khảo, công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu của giáo viên trong việc dạy học, tại trường hiện nay có 05 máy chiếu projecter phục vụ cho các bài giảng bằng giáo án điện tử rất thuận lợi, 01 phòng dạy Tiếng Anh hiện đại, 01 phòng tin học với 30 máy tính, 04 phòng học bộ môn.... Ngoài ra theo tìm hiểu thì đa số giáo viên đều có máy vi tính tại nhà và được thường xuyên cập nhật Internet, đây là vấn đề thuận lợi cho giáo viên tìm thông tin phục vụ bài dạy cũng như soạn giáo án điện tử. Tuy nhiên việc dạy học môn lịch sử nhất là môn lịch sử lớp 8 vẫn chưa thu hút được học sinh tham gia một cách tích cực. 3/Lý do chon đề tài: Đối với mỗi giáo viên chúng ta, ai cũng đều mong muốn truyền đạt kiến thức của mình đến từng học sinh, rất mong học sinh của mình hiểu và nắm chắc từng nội dung bài học mà chúng ta truyền thụ. Nhưng thực tế qua nhiều năm nay, tôi thấy đa số các em đều cho môn lịch sử là môn học thuộc bài, là môn phụ. Từ đó thời lượng đầu tư cho môn này rất ít, dẫn đến chất lượng môn học này thấp. Trong thực tế, như chúng ta đã thấy những năm qua tại các kì thi Đại Học, Cao Đẳng chất lượng môn Lịch sử là thấp nhất. Đây là vấn đề làm cho chúng ta – những người thầy giáo dạy Lịch sử phải trăn trở nhiều, phải làm mọi cách để lấy lại thế đứng của môn học này đối với học sinh. Trong thực tế giảng dạy, đa phần học sinh xem môn học này là phụ. Do đó thái độ học tập của học sinh chưa thực sự tích cực. Các em ít chịu lắng nghe khi ngồi học dẫn đến kết quả học tập chưa cao. Vì vậy, việc giúp các em có thái độ học tập đúng đắn, yêu thích môn học, xoá bỏ khoảng cách môn học chính và phụ là nhiệm vụ rất quan trọng của giáo viên. Tiếp cận với môn học Lịch sử tức là các em đang được tìm hiểu về cội nguồn dân tộc, quá trình đấu tranh chống ngoại xâm và bảo vệ chủ quyền, độc lập của ông cha ta từ thời dựng nước đến khi đất nước hoàn toàn thống nhất. Chính vì thế mà đã có biết bao biến cố, sự kiện lịch sử đã diễn ra. Qua đó đã thể hiện tinh thần chiến đấu, ý chí bất khuất của dân tộc Việt Nam qua từng thời đại. Cho nên việc học và nhớ các sự kiện đó làm cho học sinh gặp nhiều khó khăn, đôi khi gây tâm lí chán nản, lười học và kết quả dẫn đến chất lượng bộ môn thấp. Như vậy để học sinh yêu thích học tập môn sử, nhất là đối tượng yếu kém thì đòi hỏi ở người giáo viên phải có nghệ thuật, và phương pháp phù hợp. Từ đó tôi luôn tìm cách để cho học sinh của những lớp mình dạy luôn thích môn học của mình. Riêng bản thân tôi, là một giáo viên trẻ, được phân công giảng dạy về môn Lịch sử hơn mười năm, tôi đã dùng nhiều cách áp dụng trong giảng dạy đặc biệt là những năm học gần đây tôi đã áp dụng các phương pháp giảng dạy như: kể chuyện, so sánh, dùng máy chiếu sưu tầm hình ảnh, đoạn phim đưa vào giảng dạy, đặc biệt sau mổi bài 3 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 học hình thành bản đồ tư duy giúp học sinh dễ nắm bắt kiến thức, áp dụng phương pháp hợp đồng. Qua cách làm đó tôi thấy có kết quả hết sức khả quan hơn so với trong những năm dạy trước, nên tôi đem vào áp dụng. 4/ Giới hạn nghiên cứu đề tài: Do điều kiện thực tế chỉ giảng dạy ở một trường, nên đề tài này tôi tập trung nghiên cứu về tình hình học tập môn lịch sử của học sinh trường THCS Yên Ninh nơi tôi đang dạy. Đối tương là học sinh của khối (8). Quá trình viết đề tài này, là tôi đã được đúc kết từ những năm dạy học trước đặc biệt là 2 năm dạy học gần đây tại trường THCS Yên Ninh. III/ CƠ SỞ LÝ LUẬN: Để tổ chức một giờ học tốt đòi hỏi giáo viên cần kết hợp nhiều phương pháp, nhiều nội dung khác nhau. Theo nhà xuất bản giáo dục 1978 đã viết: “Giờ học là hình thức tổ chức dạy học, là một bộ phận nhỏ sinh động của quá trình sư phạm, gắn bó một cách hữu cơ với toàn bộ hệ thống trong quá trình dạy học. Giờ học cần phải có tính hoàn chỉnh và chặt chẻ ở mức độ cao. Giờ học phải đem lại kết quả thiết thực. Giờ học là một phức hợp sư phạm cực kì phức tạp, nó bao gồm: a. Nội dung chứa đựng trong nhiều nguồn cung cấp kiến thưc khác nhau (lời nói, tài liệu, tác phẩm văn học, đồ dùng trực quan ...) b. Các khâu khác nhau của quá trình dạy học (sự lĩnh hội kiến thức mới của học sinh, việc kiểm tra kiến thức mới, ôn tập ...) c. Các hình thức phong phú của hoạt động học tập và của phương pháp dạy học. Vấn đề giờ học tốt là vấn đề kết hợp tất cả các yếu tố trên” (Trích chuẩn bị giờ học lịch sử - nhà xuất bản giáo dục 1978) Những phương pháp dạy học môn Lịch sử, hầu hết giáo viên dạy sử đều đã nắm được. Trong tất cả các phương pháp dạy học lịch sử ấy có: phương pháp đàm thoại, phương pháp phát vấn, phương pháp gợi mở, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp trực quan, phương pháp miêu tả, …vv… đều có tác dụng rất tốt trong vấn đề khai thác kiến thức trong bài học Lịch sử. Ngoài những phương pháp trên chúng ta cần kết hợp một số phương pháp hiện đại như: So sánh đối chiếu, thảo luận để rút ra vấn đề, vẽ sơ đồ tư duy, sử dụng công nghệ thông tin để trình chiếu hình ảnh hoặc phim, phương pháp hợp đồng ... Thảo luận nhóm là phương pháp tổ chức học tập hợp tác trong nhóm của học sinh, phương pháp này giúp các thành viên chia sẻ những khó khăn, cùng nhau tổ chức các hoạt động học tập, tăng cường hợp tác lẫn nhau, cùng nhau giải quyết vấn đề. Bản đồ tư duy hay còn gọi là sơ đồ tư duy, là hình thức ghi chép theo mạch tư duy của mỗi người nhằm hệ thống hóa một chủ đề bằng cách kết hợp việc sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với tư duy tích cực. Bản đồ tư duy là phương pháp đồ họa thể hiện ý tượng và khái niệm trong các bài học mà giáo viên cần truyền đạt, làm rõ các chủ đề qua đó học sinh nắm và hiểu nội dung một cách có hệ thống. Sử dụng sơ đồ tư 4 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 duy trong dạy học là cách thay đổi trong giảng dạy từ thầy đọc – trò chép sang cách tiếp cận bằng (kiến tạo kiến thức và suy nghĩ). Dạy học lịch sử ngày nay có nhiều công cụ để hỗ trợ cho một tiết dạy, đặc biệt là áp dụng internet để sưu tầm nhiều nhiều hình ảnh sinh động, những đoạn phim hay phù hợp với bài dạy để trình chiếu giúp học sinh thích thú hơn, làm cho tiết học không bị nhòm chán, trái lại học sinh lại được hiểu thêm nhiều vấn đề. Bên cạnh đó trong quá trình dạy học nhằm lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên là người hướng dẫn thực hiện thì phương pháp dạy hợp đồng là phát huy tốt yếu tố này, làm cho học sinh chủ động khai thác kiến thức một cách tích cực, từ đó học sinh dể khắc sâu kiến thức hơn Tuy các phương pháp trên đến thời điểm này không phải là mới, song việc áp dụng nó một cách linh hoạt và phù hợp với từng nội dung bài thì còn nhiều điều phải bàn, quan trọng là bộ môn lịch sử 8 phần lịch sử thế giới cận đại hơi khó hiểu, khó học và khó dạy đối với học sinh và giáo viên. Trên cơ sở đó sau khi nắm tình hình học tập của học sinh thì tôi được biết đa số các em xuất thân từ các gia đình chuyên sống về nghề nông, về nhận thức văn hoá của gia đình còn nhiều hạn chế, gia đình ít quan tâm đến việc học của các em, ở lớp đa số các em lại không thích học môn Lịch sử, đa số các em đều cho môn này là quá dài, nên một số em không chịu học bài, một số em thì chỉ học thuộc lòng phần nội dung mà giáo viên đã cung cấp, trong giờ học lại thụ động không phát biểu ý kiến xây dựng bài, khi giáo viên đưa ra câu hỏi thì các em trả lời một cách máy móc theo sách giáo khoa, không chịu khám phá. Từ thực tế đó, tôi đã tiến hành thực nghiệm rất nhiều biện pháp nhằm “Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn Lịch sử 8” hơn. IV/ CƠ SỞ THỰC TIỂN: * Thực trạng hiện nay: Trường THCS Yên Ninh được thành lập năm 1986, nằm ở TT Phú Lương – Thái Nguyên. * Sau nhiều năm giảng dạy và được tiếp cận trao đổi với một số đồng nghiệp cùng chuyên môn tôi nhận thấy thực trạng giảng dạy tại đơn vị tôi hầu hết các thầy cô đã thực hiện việc giảng dạy theo phương pháp đổi mới, tuy nhiên việc chuẩn bị bài để lên lớp của một số giáo viên còn hạn chế do thời gian và khả năng thực hiện các phương pháp đổi mới của từng giáo viên. Tôi được biết trước đây điều kiện hỗ trợ cho công tác giảng dạy còn thiếu nhiều, hơn nữa việc hiểu biết và áp dụng các phương pháp mới của giáo viên còn chưa sâu sắc, chính vì thế tôi tập trung nghiên cứu vấn đề này để giúp hoc sinh học tốt hơn môn lịch sử và để cho xã hội có cái nhìn tích cực hơn về bộ môn này trong tương lai. *Với tìm năng hiện có: Đối với hiện nay tại trường tôi đã được sự giúp đỡ của cấp trên đã tạo nguồn kinh phí hỗ trợ việc mua sắm được nhiều phương tiện dạy học, các máy vi tính được nối mạng Internet qua Dcom 3G, wi-fi, để hỗ trợ cho giáo viên truy cập mạng tìm thông tin một cách thuận lợi và nhanh chóng. Đối với các phương pháp dạy học mới được sự quan 5 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 tâm của ban giám hiệu tất cả các phương pháp đều được tập huấn kịp thời và đưa vào áp dụng thực tế nên rất hiệu quả. Phần mềm Maimap về vẽ sơ đồ tư duy được tập huấn và thường xuyên hướng dẫn cho giáo viên. Chương trình sách giáo khoa lịch sử lớp 8 hiện nay được giảm tải rất nhiều so với trước, nên phần nào cũng nhẹ hơn cho việc dạy học, thuận lợi cho việc áp dụng các phương pháp mới một cách hiệu quả. V/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 1/Phương pháp 1: So sánh đối chiếu các vấn đề, các sự kiện Lịch sử. Để giờ học thêm hấp dẫn, lôi cuốn học sinh vào khám phá kiến thức, cũng là để giáo viên củng cố lại kiến thức, học sinh liên kết các chuỗi sự kiện lịch sử, giáo viên nên đưa các câu hỏi nhằm đối chiếu, so sánh các vấn đề, các sự kiện có nét tương đồng và khác biệt trong cùng một phạm trù để học sinh nắm bắt và nhận thức về Lịch sử. Thao tác này nếu muốn thực hiện được thì phải thông qua phương pháp thảo luận nhóm để phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh; đây cũng là rèn luyện kỹ năng đánh giá, phân tích, nhận định các vấn đề, các sự kiện lịch sử để tìm ra các nguyên lý phát triển của Lịch sử. Ví dụ 1: Sau khi dạy xong bài (Bài 2: Cách mạng tư sản Pháp) giáo viên cần nêu câu hỏi tổng kết như: ?Nêu điểm giống nhau chung nhất của các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên?: Trả lời: Các cuộc cách mạng do giai cấp tư sản lãnh đạo, đều lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh. Đưa đất nước tiến lên một chế độ mới chế độ Tư Bản Chủ Nghĩa. ? Điểm khác nhau cơ bản nhất của các cuộc cách mạng tư sản Hà Lan, Anh, Mĩ, Pháp là gì: Trả lời: - Cách mạng tư sản Hà Lan và Mĩ là những cuộc cách mạng thực hiện nhiệm vụ giải phong dân tộc, và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. - Cách mạng Anh và Pháp là cuộc cách mạng lật đỗ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, đưa đất nước tiến lên thể chế chính trị mới: Anh là nước quân chủ lập hiến, Pháp là nước cộng hòa Qua đó học sinh hệ thống được kiến thức cơ bản của nội dung bài 1 và 2. Ví dụ2: Sau khi học xong bài 3 (Cách mạng công nghiệp), giáo viên cho học sinh so sánh 2 lược đồ của nước Anh thế kỉ XVIII và thế kỉ XIX để thấy được sự đổi mới nước Anh sau khi hoàn thành cách mạng cộng nghiệp:: Trả lời: Thành phố trên 50.000 dân và các vùng công nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều. Hệ thống mạng lưới đường sắt ra đời nối liền các thành phố, vùng công nghiệp và các trung tâm công nghiệp => Nền kinh tế phát triển mạnh, đưa nước Anh trở thành công xưởng của thế giới, mở đầu cuộc cách mạng công nghiệp, có nền kinh tế phát triển nhất thế giới vào cuối thế kỉ XIX. Ví dụ 3: Học xong bài 6 (Các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX) giáo viên cho học sinh so sánh vị trí của các nước qua bảng sau: Năm/Vị trí Thứ nhất Thứ hai Thứ ba 6 Thứ tư Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 1870 Anh Pháp Đức Mĩ 1913 Mĩ Đức Anh Pháp Ví dụ 4: Sau khi học xong bài 19 (Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới). Giáo viên đặc câu hỏi: ?So sanh quá trình thoát khỏi khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 của Anh, Pháp, Đức, Italya, Nhật, Mĩ như thế nào? Anh - Pháp Đức – Italya – Nhật Mĩ -Thoát ra khỏi - Thoát ra cuộc khủng hoảng bằng -Thực hiện chính khủng hoảng cách phát xít hóa chế độ thống trị sách mới của Rubằng những chính và phát động cuộc chiến tranh để dơ-ven. sách cải cách phân chia lại thế giới. kinh tế - xã hội ? So sánh nền kinh tế của các nước Mĩ, Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ nhất có những điểm gì giống và khác nhau: Trả lời: - Giống: Được hưởng lợi từ chiến tranh và không mất mát gì, kinh tế đều phát triển mạnh, - Khác: Mĩ kinh tế phát triển trong suốt thập niên 20 của thế kỉ XX, Nhật Bản chỉ phát triển trong vài năm đầu sau chiến tranh. Ví dụ 6: Qua bài 21 (Chiến tranh thế giới thứ II). Giáo viên cần nêu câu hỏi? ?So sánh kết cục của cuộc chiến tranh thế giới thứ thứ I và thứ II? Trả lời: - Chiến tranh thế giới thứ nhất: 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương và tàn tật, thiệt hại vật chất lên đến 85 tỉ USD, nhiều thành phố cầu cống đường sá bị phá hủy. - Chiến tranh thế giới thứ hai: 60 triệu người chết, 90 triệu người bị thương, thiệt hại vật chất gấp 10 lần cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, bằng tất cả các cuộc chiến tranh trong hành nghìn năm trước cộng lại. => Qua việc so sánh đó học sinh thấy được sự tàn khốc của chiến tranh, sự nguy hiểm mà nó để lại cho loài người, từ đó các em có ý thức hơn việc bảo vệ hòa bình chung của thế giới. Ví dụ 7: Sau khi học xong bài 25 (Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc). Giáo viên nêu câu hỏi: Hãy so sánh sự khác nhau về lãnh thổ Việt Nam qua các hiệp ước mà triều đình Huế lần lược kí với Pháp? Trả lời: -Hiệp ước Nhâm Tuất (5/6/1862): Triều đình Huế chính thức thừa nhận quyền đô hộ của Pháp ở ba tỉnh miền Đông Nam Kì (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa). - Hiệp ước Giáp Tuất (15/3/1874): Triều đình Huế chính thức thừa nhận sáu tỉnh Nam Kỳ thuộc quyền đô hộ của Pháp. Cách thoát khỏi khủng hoảng 7 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 - Hiệp ước Hác-măng (25/8/1883): Triều đình Huế chính thức thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì và Trung Kì, cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kì nhập vào Nam Kì, ba tỉnh Thanh-Nghệ -Tỉnh sáp nhập vào Bắc Kì. triều đình Huế chỉ cai quản phần đất nhỏ của Trung Kì, nhưng mọi giao thiệp đều thông qua viên khâm sứ của Pháp ở Huế. - Hiệp ước Pa-tơ-nốt (6/6/1884): Chỉ sửa đổi ranh giới của khu vực Trung Kì để xoa dịu dư luận và lấy lòng vua quan phong kiến bù nhìn. Và nó cũng chấm dứt sự tồn tại của triều đình phong kiến nhà Nguyễn với tư cách là quốc gia độc lập, thay vào đó là chế độ thuộc địa nữa phong kiến. => Qua việc so sánh học sinh thấy được sự bạc nhược, bảo thủ, bất lực của triều đình Huế, sợ mất ngai vàng của dòng họ mình mà từng bước đầu hàng chấp nhận làm tay sai cho thực dân Pháp. Ví dụ 8: Qua bài 27 (Khởi nghĩa Yên Thế), giáo viên cần nêu câu hỏi: So sánh điểm khác nhau cơ bản của cuộc khởi nghĩa Yên Thế với các cuộc khởi nghĩa hưởng ứng bởi phong trào Cần Vương? Trả lời: *Cuộc khởi nghĩa Yên Thế: - Cuộc khởi nghĩa Yên Thế thời gian kéo dài lâu hơn gần 30 năm. - Mục tiêu đấu tranh là bảo vệ hòa bình, bảo vệ mảnh đất nơi mình sinh sống, không đấu tranh vì mục tiêu khôi phục chế độ phong kiến. - Lãnh đạo và lực lượng tham gia đều là những nông dân bình thường yêu cuộc sống hòa bình. - Địa bàn hoạt động ở một địa phương Yên Thế (Bắc Giang) - Thời gian kéo dài hơn gần 30 năm *Các cuộc khởi nghĩa hưởng ứng bỡi phong trào cần vương: -Lãnh đạo: Văn thân và sĩ phu yêu nước - Lực lượng tham gia: Tất cả các tầng lớp trong xã hội - Địa bàn hoạt động rộng, liên kết nhiều tỉnh thành. - Thời gian tồn tại không lâu, dể bị thực dân Pháp đàn áp - Mục tiêu đấu tranh: Khôi phục chế độ phong kiến 2/ Phương pháp 2: Kể chuyện lịch sử có liên quan đến bài học. Mỗi bài lịch sử thường hay có những con người của lịch sử, nên cũng thường có những câu chuyện gắn vào những sự kiện lịch sử ấy. Như ta đã biết lứa tuổi học sinh phổ thông cơ sở rất hay có tính tò mò muốn khám phá cái mới lạ. Đây là tâm lý chung của lứa tuổi. Để tránh sự nhàm chán, giáo viên nên dành chút thời gian (nếu có thể) để kể cho các em nghe những câu chuyện về cuộc đời, sự nghiệp của những con người gắn với những sự kiện lịch sử trong bài học, hay những biến động của những sự kiện lịch sử, nhằm minh hoạ cho bài học một cách sinh động hơn. Ví dụ 1:Sau khi học xong bài 25 tiết 2. (Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc) Giáo viên cần nêu vài nét về vua Tự Đức. 8 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Tự Đức (22 tháng 9, 1829 – 19 tháng 7, 1883), còn gọi là Nguyễn Dực Tông , là vị Hoàng đế thứ 4 của nhà Nguyễn, vương triều phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Ông tên thật là Nguyễn Phúc Hồng Nhậm hay còn có tên Nguyễn Phúc Thì . Ông là vị vua có thời gian trị vì lâu dài nhất của nhà Nguyễn, trị vì từ năm 1847 đến 1883, tổng cộng 36 năm.Triều đại của ông đánh dấu nhiều biến đổi với vận mệnh Đại Nam. Ví dụ 2: Sau khi dạy bài Khởi nghĩa Yên Thế giáo viên giới thiệu vài nét về người anh hùng Hoàng Hoa Thám Hoàng Hoa Thám (tên thật: Trương Văn Thám (Đề Thám). Sinh (1858 - 1913), người lãnh đạo cuộc Khởi nghĩa Yên Thế (1885 - 1913) chống Pháp. Quê làng Dị Chế, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên; di cư lên Sơn Tây (Hà Tây), rồi đến Yên Thế (Bắc Giang). Năm 1885, tham gia khởi nghĩa của Cai Kinh (Hoàng Đình Kinh) ở Lạng Giang. Sau khi Cai Kinh chết, Đề Thám tiếp tục hoạt động, lập căn cứ ở Yên Thế và trở thành thủ lĩnh danh tiếng nhất của phong trào nông dân chống Pháp. Trong gần 30 năm lãnh đạo đã tổ chức đánh nhiều trận đánh lớn, Pháp phải hai lần giảng hoà với Đề Thám. Nhiều sĩ phu như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Phạm Văn Ngôn, Lê Văn Huân, Nguyễn Đình Kiên... đã gặp gỡ Hoàng Hoa Thám và bàn kế hoạch phối hợp hành động. Đầu 1909, Pháp mở cuộc tấn công quy mô lớn nhằm tiêu diệt nghĩa quân. Đề Thám vừa tổ chức đánh trả, vừa phải rút lui khỏi Yên Thế, đến Thái Nguyên, Tam Đảo. Lực lượng nghĩa quân giảm sút dần và tới cuối 1909 bị tan rã. Đề Thám phải sống ẩn náu trong núi rừng Yên Thế. Bị tay sai của Pháp sát hại 10.2.1913. 3/ Phương pháp 3: Dạy học bằng phương pháp sử dụng máy chiếu: Hiện nay được sự khuyến khích của bộ giáo dục và đào tạo, sự quan tâm của ban giám hiệu, phụ huynh học sinh. nên việc áp dụng công nghệ thông tin vào trường học là điều rất cần thiết. Trong quá trình dạy học bằng máy chiếu giáo viên có thể sưu tầm được nhiều hình ảnh, nhiều đoạn phim hay có liên quan đến bài học, học sinh có thể học thích thú hơn. Ví dụ 1: Trong bài 2 (Cách mạng tư sản Pháp thế kỉ XVIII) 9 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Ví dụ 2: Trong bài 3 (Cách mạng công nghiệp) Ví dụ 3: Qua bài chiến tranh thế giới thứ II, giáo viên đưa một số hình ảnh về hậu quả của chiến tranh. 10 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Ví dụ 4: Trong bài (Khởi nghĩa Yên Thế), giáo viên cần đưa một số hình ảnh minh họa như; 4/ Phương pháp 4: Phương pháp sơ đồ tư duy: 11 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Lịch sử là môn học với nhiều sự kiện khác nhau, nhiều ngày tháng, khó nhớ vì vậy sơ đồ tư duy là phương pháp tốt nhất giúp học sinh hệ thống hóa kiến thức một cách cụ thể cô đọng nhất học sinh dể hiểu dể nhận biết. Đặc biệt sơ đồ tư duy có thể thực hiện được nhiều phần như từng mục, từng bài hoặc từng chương. Ví dụ 1/ Sau khi học xong bài 2 (Cách mạng tư sản Pháp), giáo viên cho học sinh đúc kết bài học bằng sơ đồ tư duy như sau: Ví dụ 2/ Sau khi học xong bài 18 (Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới) giáo viên cho học sinh vẽ sơ đồ: 12 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Ví dụ 3: Sau khi dạy bài Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới giáo viên hình thành sơ đồ thư duy cho học sinh như sau: Ví dụ 4: Sau bài 27 (Khởi nghĩa Yên Thế) 13 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Ví dụ 5/ Sau bài 28 (Trào lưu cải cách duy Tân ở Việt Nam) 5/ Phương pháp 5: Phương pháp sử dụng thơ văn trong dạy học lịch sử: 14 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Để cho học sinh có tinh thần thỏa mái, hứng thú hơn trong học tập, ngoài việc sử dụng tốt các phương pháp trên giáo viên cần sử dụng văn thơ trong trong dạy học giúp học sinh khắc sâu hơn về kiến thức. Cũng như các môn học khác, khi học sinh đã tường tận từ lý thuyết và được “trang bị” thêm lời nhạc tiếng thơ thì rõ ràng các tri thức khô cứng sẽ được “mềm hóa” hơn. Từ đó bài học luôn được khắc sâu và đi vào lòng người một cách tự nhiên. Không những thế, khi thơ ca được sử dụng đúng chỗ thì tiết học thực sự sinh động hơn, tạo thêm “chất xúc tác” trong hứng thú của người học và đưa đến hiệu quả bất ngờ là học sinh tham gia tiết học sáng tạo và hăng say hơn. Đây cũng là cách giáo viên thực hiện được yêu cầu tổ chức hoạt động học tập theo hướng tích hợp mà cụ thể là môn lịch sử đã tích hợp được với văn học, âm nhạc và mỹ thuật. Và việc quan trọng hàng đầu là tạo được hứng thú học tập cho học sinh. Theo tôi, hiện nay trong quá trình dạy học giáo viên có sử dụng văn thơ trong dạy học lịch sử, nhưng nhìn chung trong qua trình giảng dạy và tích hợp văn thơ trong dạy học chưa được hệ thống và chưa hiệu quả. Điều này có nhiều nguyên nhân, có thể dẫn ra một số nguyên nhân sau: Việc sử dụng văn thơ chưa đúng lúc, chưa hợp lí, hoặc sử dụng quá nhiều văn thơ trong một sự kiện, một tiết dạy…Nên chưa nâng cao hiệu quả bài học. Qua kinh nghiệm của bản thân, tôi thấy rằng: Sử dụng tài liệu văn thơ trong dạy học lịch sử sẽ có tác dụng lớn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học, nhưng để sử dụng chúng sao cho hiệu quả, thì tài liệu văn thơ đó phải đảm bảo giá trị giáo dưỡng, giáo dục và giá trị văn học. Tài liệu ấy phải là một bức tranh sinh động về những sự kiện, nhân vật lịch sử đang học, phải phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh, cần lựa chọn tài liệu văn thơ, loại bỏ những yếu tố không phù hợp- đặc biệt là với tài liệu văn học dân gian, như thần thoại, cổ tích, ca dao…Giáo viên cần loại bỏ những yếu tố thần bí, hoang đường và giữ lại những điểm cơ bản, khoa học, phục vụ bài giảng. Khi sử dụng, giáo viên chỉ đưa vào những nội dung phù hợp, tránh lạm dụng quá nhiều sẽ làm loãng nội dung bài học lịch sử, biến giờ học sử thành giờ giới thiệu các tác phẩm văn học, ảnh hưởng đến sự tập trung nhận thức của học sinh. Đồng thời, giáo viên cần sử dụng ngữ điệu phù hợp với tài liệu văn học, với nội dung bài giảng một cách hợp lí, lôgic… khi đó tính thuyết phục và hấp dẫn sẽ tăng lên. Một số bài thơ minh họa. Ví dụ 1. Sau khi học bài 24 (Cuộc kháng chiến chống pháp từ 1858 đến 1873). Đây là bài hoc đầu tiên về lịch sử Việt Nam của lớp 8, vì vậy giáo viên cần tạo cho học sinh sự nhận thức một cách sâu sắc. Qua bài học này giáo viên cần minh họa bài thơ “Chạy giặc” của Nguyễn Đình Chiểu, để học sinh thấy được cảnh tan tác, hổn loạn của dân ta lần đầu tiên khi thấy giặc Pháp đến. Bài thơ như sau: Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây Một bàn cờ thế phút sa tay Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy Mất ổ bầy chim dáo dác bay 15 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Bến Nghé của tiền tan bọt nước Ðồng Nai tranh ngói nhuộm mầu mây Hỏi trang dẹp loạn này đâu vắng? Nỡ để dân đen mắc nạn này! ST: Nguyễn Đình Chiểu Ví dụ 2: Sau khi dạy bài (Khởi nghĩa Yên Thế) nói về người anh hùng Hoàng Hoa Thám chống pháp, cha nuôi của ông thì theo ăn bỗng lộc của ngoại bang, nhiều lần dụ ông ra hàng để được hưởng an nhàn, ông đã khẳng khái trả lời cha ông qua bài thơ sau: Đọc mấy lời trong thư cha dụ Dòng lệ con hoen ố mãnh chinh y Nhớ ngày nào mang chí lớn ra đi Trong tâm trí con mang niềm kiêu hãnh Kìa lưỡi kiếm máu kẻ thù còn dính Mà anh hùng làm lạnh bởi hư vinh Trong phông ba vùng vẫy bóng ngư kình Tham mồi béo nộp mình cho ngư phủ Chốn rừng xanh tung hoành con mãnh hổ Ham mồi ngon ủ rủ chốn chuồng con Bả vinh hoa là bước cuối cùng Nhưng nào chuyển được lòng son dạ sắt Mây Hồng lĩnh còn mịt mờ u uất Sông Nhị hà còn chất chứa căm hờn Thề đời con là của cả giang sơn Dù gió táp mưa đơn đâu dám kể Vào những lúc cha vui vầy vị kỷ Là khi con rầu rỉ khóc non sông Đêm đông trường cha nệm ấm chăn bông Nơi rừng thẳm con nằm gai nếm mật Cha hít thở hương trầm thơm bát ngát Pha lẫn mùi máu thịt của lương dân Thì mũi con còn nghẹn thở khô khan Nghe những tiếng hờn oan trong thảm cảnh Trước ngực cha đầy mề đay kim khánh Con bên sườn lấp lánh kiếm kim cừu Cha say sưa bên thiếu nữ yêu kiều Con tận tụy vì tình yêu tổ quốc Cha với con là hai chiến tuyến Cha tiến một đường mà con tiến một đường Kể từ đây hai chữ Cang Thường 16 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Xin gác lại theo dân thờ đất nước Buổi đoàn viên cha đừng trông mong ước Cuộc hội đàm bằng đại bác với thần công Bức thư đây là bức cuối cùng Mà cha chỉ là cha trong dĩ vãng Thư hạ bút cho thâm tình gián đoạn Để cho đời kết án kẻ gian phi Thanh gươm thề con tuốt sẳn chờ khi Để chặt đứt mối xích xiềng nô lệ 6/ Phương pháp 6: Phương pháp dạy hợp đồng: Phương pháp hợp đồng: là cách tổ chức học tập, trong đó người học làm việc theo một gói các nhiệm vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Học theo hợp đồng cho phép phân hóa trình độ người học, tạo điều kiện cho người học thực hiện nhiệm vụ và có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ theo khả năng phù hợp với trình độ phát triển của cá nhân người học. Người dạy, xây dựng nội dung học tập theo hình thức phiếu học tập hợp đồng có cam kết, gồm các nhiệm vụ bắt buộc (theo chuẩn kiến thức, kỹ năng) và nhiệm vụ tự chọn (nội dung mở rộng và nâng cao) nhằm phát huy tính sáng tạo và khả năng tự học của học sinh. Học theo hợp đồng hướng tới củng cố tính độc lập và tăng cường hợp tác trong học tập của người học, đồng thời tạo điều kiện cho người học được tham gia hoạt động và lựa chọn nội dung học tập đa dạng, đảm bảo học sâu và hiệu quả. Phương pháp này giúp học sinh tự tìm ra kiến thức, từ đó học sinh có thể khắc sâu hơn kiến thức của mình. Phương pháp này rất phù hợp cho những bài ôn tập. Ví dụ: Bài 14 (Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại) *Giai đoạn 1: Chuẩn bị: Bước 1: Chọn nội dung và thời gian phù hợp: + Nội dung học tập: Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945). Vận dụng các kiên thức vào giải bài tập và giải quyết các vấn đề. + Thời gian học theo hợp đồng: Hợp đồng giáo viên giao cho học sinh thực hiện trong 1 tiết học 45 phút đối với học sinh khá giỏi còn đối với học sinh trung bình và yếu trên lớp các em phải hoàn thành nhiệm vụ bắt buộc còn nhiệm vụ tự chọn có thể thực hiện ngoài giờ học hoặc ở nhà. Bước 2: Thiết kế hợp đồng học tập và nhiệm vụ học tập: HỢP ĐỒNG: Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945). Thời gian: Họ và tên HS: .......................................Lớp 8........... Phiếu Lựa Đáp án        Nhiệm vụ hỗ trợ chọn Nhóm     NV1:Sự kiện lịch sử chính NV2: Nội     17 3 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 dung chủ yếu Nv3: Giải 3 thích vài sự   kiện em cho là tiêu biểu 1 NV4: Sưu 5  tầm tài liệu  X tranh ảnh có liên quan. 1 1   X 4   2 X   2 X Tôi cam kết thực hiện đúng hợp đồng này. Học sinh (Ký) Giáo viên (Ký) : Nhiệm vụ bắt buộc : Nhiệm vụ tự chọn : Thời gian thực hiện : Hoạt động cá nhân : Hoạt động nhóm 4 người : Kế hoạch theo màu số : Tiến triển tốt : Gặp khó khăn : Đã hoàn thành : Hợp tác : Đáp án : Giáo viên chỉnh sửa : Chia sẻ với bạn : Rất thoải mái : Bình thường : Không hài lòng * Giai đoạn 2: Tổ chức dạy theo hợp đồng Bước 1: Giới thiệu bài học/ nội dung học tập và hợp đồng học tập - Nội dụng học tập: theo phương pháp hợp đồng. - Giáo viên giới thiệu sơ lược về bản hợp đồng học tập: Giáo viên giới thiệu các kí hiệu trong hợp đồng. : Nhiệm vụ bắt buộc. Đối với nhiệm vụ bắt buộc các em có thể thực hiện, hoàn thành các nhiệm vụ bắt buộc trên lớp trong giờ học. Khi thực hiện nhiệm vụ không theo một thứ tự nhất định, học sinh tùy chọn thực hiện nhiệm vụ nào trước cũng được. 18 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 : Nhiệm vụ tự chọn. Đối với nhiệm vụ này học sinh có thể thực hiện trên lớp, thực hiện ngoài giờ học hoặc ở nhà. : Thời gian thực hiện. Mỗi nhiệm vụ giáo viên quy định thời gian thực hiện. : Hoạt động cá nhân. Học sinh đọc lập hoàn thành bài tập : Hoạt động nhóm 4 người. Học sinh thảo luận nhóm 4 người để hoàn thành bài tập. : Kế hoạch (theo màu - số). Các nhiệm vụ có phiếu hỗ trợ cùng màu : Tiến triển tốt.: Gặp khó khăn Trong qua trình giải bài tập nếu tiến triển tôt hay gặp khó khăn thì đánh dấu vào ô tương ứng. : Đã hoàn thành. Học sinh hoàn thành bài tập thì đánh dấu vào. : Hợp tác. Trong qua trình giải bài tập học sinh có thể hợp tác với bạn hoặc với giáo viên để hoàn thành bài tập. : Đáp án. Tất cả các nhiệm vụ đều có đáp án : Giáo viên chỉnh sửa.: Chia sẻ với bạn. Trong qua trình tìm ra đáp án thì học sinh có thể tự hoàn thành hoặc có sự chỉnh sửa của giáo viên hoặc có thể chia sẻ với bạn thí đánh dấu vào các ô tương ứng. : Rất thoải mái. : Bình thường. : Không hài lòng. Sau khi hoàn thành bài tập học sinh có thể tự đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ qua 3 mức như trên. *Giáo viên giới thiệu thời gian tối đa để thực hiện nhiệm vụ trong hợp đồng và hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ trong hợp đồng - NV1: Nêu những sự kiện lịch sử chính . Thời gian thực hiện 10 phút. Nhiệm vụ bắt buộc học sinh hoạt động cá nhân để làm theo yêu cầu của bài tập 2 SGK/113. HS có thể hợp tác với bạn khi cần thiết. - NV2: Trình bày nhưng nội dung chủ yếu. Học sinh dự kiến thời gian thực hiện. Nhiệm vụ tự chọn học sinh hoạt động cá nhân để làm theo yêu cầu của bài. - NV3: Giải thích vài sự kiện em cho là tiêu biểu . Thời gian thực hiện 10 phút. Nhiệm vụ bắt buộc học sinh hoạt động cá nhân để làm theo yêu cầu của bài tập 1 SGK/113.HS có thể hợp tác với bạn khi cần thiết. Bài tập này có phiếu hỗ trợ màu xanh - NV4: Sưu tầm tài liệu tranh ảnh có liên quan.Thời gian thực hiện 10 phút. Nhiệm vụ bắt buộc học sinh hoạt động nhóm 4 người, trình bày kết quả của mỗi nhóm ra bản nhóm. Nhiệm vụ này có phiếu hỗ trợ màu đỏ Bước 2: Tổ chức cho học sinh nghiên cứu và kí hợp đồng: - Phát cho mỗi học sinh một bản hợp hợp đồng - Học sinh nghiên cứu kĩ bản hợp đồng để hiểu các nhiệm vụ và các hướng dẫn trong hợp đồng. - Giáo viên và học sinh trao đổi những điều còn chưa rõ trong hợp đồng (nếu có) - Học sinh sẽ quyết định chọn nhiệm vụ tự chọn, thứ tự thực hiện và dự kiến thời gian thực hiện các nhiệm vụ trên cơ sở năng lực của mình rồi kí tên vào bản hợp đồng. - Giáo viên kí xác nhận vào bản hợp đồng. Thông qua đó có thể nắm được kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ của học sinh để tổ chức và hỗ trợ học sinh sao cho hiệu quả 19 Phương pháp nâng cao hiệu quả trong dạy và học môn lịch sử 8 Lưu ý: Việc lựa chọn các nhiệm vụ tự chon rất linh hoạt, có học sinh có thể chọn ngay khi nghiên cứu hợp đồng, cũng có học sinh chọn trong quá trình học theo hợp đồng hay khi học sinh thấy có đủ thời gian hoặc khi các em thấy quan tâm và hứng thú. Bước 3: Tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện hợp đồng: Học sinh: thực hiện các nhiệm vụ theo kế hoạch của mình. Trong quá trình thực hiện đối với học sinh trung bình, yếu có thể yêu cầu sự giúp đỡ của giáo viên, hoặc hợp tác cùng chia sẻ với các bạn học sinh khá giỏi trong lớp. Giáo viên: Yêu cầu học sinh thực hiện một cách độc lập nhưng nếu cần có thể nhận trợ giúp của giáo viên hoặc của học sinh khác. Đối với các nhiệm vụ 1,2 học sinh thực hiện ngay tại lớp, còn các nhiệm vụ còn lại học sinh lựa chon và có thể thực hiện ngoài giờ học hoặc ở nhà, ở thư viện… Ngoài phiếu hỗ trợ giáo viên có thể tăng mức hỗ trợ khi cần thiết. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, học sinh có thể tự sửa lỗi, tự đánh giá qua việc đối chiếu kết quả với giáo viên (giáo viên chuẩn bị sẵn nội dung trên máy chiếu), hoặc các em có thể chấm chéo bài. Bước 4: Tổ chức nghiệm thu (thanh lí) hợp đồng. Giáo viên cần thông báo trước thời gian vào một khoảng nhất định ở trên lớp khi gần kết thúc thời gian hợp đồng để học sinh hoàn thành hợp đồng trên lớp. Chuẩn bị nghiệm thu hợp đồng tại lớp. Giáo viên để học sinh tự đánh giá kết quả và đánh giá giữa các học sinh với nhau. Giáo viên nghiệm thu hợp đồng tại lớp và nhận xét kết quả về việc thực hiện hợp đồng của học sinh. Giáo viên kịp thời tuyên dương, khen thưởng những học sinh thực hiện tốt bên cạnh đó giáo viên cũng nhắc nhở và tạo điều kiện để học sinh hoàn thành nhiệm vụ, cũng có thể ở nhà.( khi nghiệm thu hợp đồng thì giáo viên cùng học sinh thỏa thuận). Qua các bài giảng này bản thân tôi thấy với chủ động nêu vấn đề và giải quyết vần đề có sự giúp đỡ của giáo viên và các phương tiện dạy học hiện đại làm cho học sinh húng thú hơn trong học tập và giúp cho học sinh có thói quen độc lập suy nghĩ giải quyết bài toán ở nhiều góc độ khác nhau từ đó các em học sinh hình thành tư duy của mình biết tự phát triển tư duy khi học môn hình học. VI/ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU. 1. Kết quả của bài kiểm tra 15 phút của hai lớp 8 trước khi tiến hành áp dụng phương pháp mới và khi đã áp dụng phương pháp mới của năm học 2015-2016, 20162017 như sau: a. Lớp 8 khi chưa áp dụng theo phương pháp mới năm học 2015-2016. TT LỚP SỐ HS ĐIỂM GIỎI SL TL% KHÁ SL TB TL% 20 SL TL% YẾU SL TL%
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan