Tài liệu Skkn phương pháp giải bt oxit + dd kiềm

Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Më ®Çu I - lý do chän ®Ò tµi Ho¸ häc lµ bé m«n khoa häc quan träng trong nhµ trêng phæ th«ng. M«n ho¸ häc cung cÊp cho häc sinh mét hÖ thèng kiÕn thøc phæ th«ng, c¬ b¶n vµ thiÕt thùc ®Çu tiªn vÒ ho¸ häc, gi¸o viªn bé m«n ho¸ häc cÇn h×nh thµnh ë c¸c em mét kü n¨ng c¬ b¶n, phæ th«ng vµ thãi quen häc tËp vµ lµm viÖc khoa häc lµm nÒn t¶ng cho viÖc gi¸o dôc x· héi chñ nghÜa, ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc, n¨ng lùc hµnh ®éng. Cã nh÷ng phÈm chÊt thiÕt nh cÈn thËn, kiªn tr×, trung thùc, tØ mØ, chÝnh x¸c, yªu ch©n lÝ khoa häc, cã ý thøc tr¸ch nhiÖm víi b¶n th©n, gia ®×nh, x· héi cã thÓ hoµ hîp víi m«i tr êng thiªn nhiªn, chuÈn bÞ cho häc sinh lªn vµ ®i vµo cuéc sèng lao ®éng. Trong m«n ho¸ häc th× bµi tËp ho¸ häc cã mét vai trß cùc kú quan träng nã lµ nguån cung cÊp kiÕn thøc míi, vËn dông kiÕn thøc lÝ thuyÕt, gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng c¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc, gióp tÝnh to¸n c¸c ®¹i lîng: Khèi lîng, thÓ tÝch, sè mol... ViÖc gi¶i bµi tËp sÏ gióp häc sinh ®îc cñng cè kiÕn thøc lÝ thuyÕt ®· ®îc häc vËn dông linh ho¹t kiÕn thøc vµo lµm bµi. §Ó gi¶i ®îc bµi tËp ®ßi hái häc sinh kh«ng chØ n¾m v÷ng c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c ®¬n chÊt vµ hîp chÊt ®· häc, n¾m v÷ng c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n, biÕt c¸ch tÝnh theo ph¬ng tr×nh hãa häc vµ c«ng thøc ho¸ häc. §èi víi nh÷ng bµi tËp ®¬n gi¶n th× häc sinh thêng ®i theo m« h×nh ®¬n gi¶n: Nh viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc, dùa vµo c¸c ®¹i lîng bµi ra ®Ó tÝnh sè mol cña mét chÊt sau ®ã theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó tÝnh sè mol cña c¸c chÊt cßn l¹i tõ ®ã tÝnh ®îc c¸c ®¹i lîng theo yªu cÇu cña bµi . Nhng ®èi víi nhiÒu d¹ng bµi tËp th× nÕu häc sinh kh«ng n¾m ®îc b¶n chÊt cña c¸c ph¶n øng th× viÖc gi¶i bµi to¸n cña häc sinh sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ thêng lµ gi¶i sai nh d¹ng bµi tËp: Oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Qua gi¶ng d¹y t«i thÊy r»ng ®©y lµ mét d¹ng bµi tËp t¬ng ®èi khã song nã l¹i rÊt quan träng víi häc sinh cÊp II . tuy nhiªn qua thùc tÕ gi¶ng d¹y, t«i thÊy mét sè gi¸o viªn cßn xem nhÑ d¹ng bµi tËp nµy v× thÕ häc sinh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n khi gÆp ph¶i nh÷ng bµi to¸n d¹ng nµy . ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ t«i ®· chän ®Ò tµi : “Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm’’ II- môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm 1- Môc ®Ých: - N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ d¹y- häc ho¸ häc - Gióp cho häc sinh n¾m ch¾c ®îc b¶n chÊt cña c¸c bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm tõ ®ã rÌn kü n¨ng gi¶i bµi tËp nãi chung vµ bµi tËp d¹ng nµy nãi riªng - Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ t¹o høng thó cho häc sinh trong häc tËp ®Æc biÖt lµ trong gi¶i bµi tËp ho¸ häc - Lµ tµi liÖu rÊt cÇn thiÕt cho viÖc «n häc sinh giái khèi 9 vµ gióp gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ ®îc kiÕn thøc, ph¬ng ph¸p d¹y häc. 2- NhiÖm vô: - Nghiªn cøu c¬ së lÝ thuyÕt, b¶n chÊt cña ph¶n øng: oxit axit víi dung dÞch kiÒm cña kim lo¹i ho¸ trÞ I - Nghiªn cøu c¬ së lÝ thuyÕt , b¶n chÊt cña ph¶n øng: oxit axit víi dung dÞch kiÒm cña kim lo¹i ho¸ trÞ II - X©y dùng c¸c c¸ch gi¶i víi bµi tËp d¹ng: oxit axit víi dung dÞch kiÒm - C¸c d¹ng bµi tËp ®Þnh lîng minh ho¹ - Mét sè bµi tËp ®Þnh tÝnh minh ho¹ III –Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó hoµn thµnh tèt ®Ò tµi nµy t«i ®· sö t«i ®· vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc nh: - Ph©n tÝch lý thuyÕt, ®iÒu tra c¬ b¶n, tæng kÕt kinh nghiÖm s ph¹m vµ sö dông mét sè ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong viÖc ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s ph¹m v.v.. . - Nghiªn cøu kü s¸ch gi¸o khoa líp 9 vµ c¸c s¸ch n©ng cao vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp tham kh¶o c¸c tµi liÖu ®· ®îc biªn so¹n vµ ph©n tÝch hÖ thèng c¸c d¹ng bµi to¸n ho¸ häc theo néi dung ®· ®Ò ra. - Đúc rót kinh nghiÖm cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh d¹y häc. - ¸p dông ®Ò tµi vµo ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ®èi víi häc sinh líp 9 ®¹i trµ vµ «n thi häc sinh giái - Tham kh¶o, häc hái kinh nghiÖm cña mét sè ®ång nghiÖp . Ch¬ng I: Tæng quan NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 2 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm I- C¬ së lÝ luËn. Nh chóng ta ®· biÕt ®Ó gi¶i ®îc mét bµi to¸n ho¸ häc tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc th× bíc ®Çu tiªn häc sinh ph¶i viÕt ®îc chÝnh x¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc råi míi tÝnh ®Õn viÖc lµm tíi c¸c bíc tiÕp theo vµ nÕu viÕt ph¬ng tr×nh sai th× viÖc tÝnh to¸n cña häc sinh trë lªn v« nghÜa. §èi víi d¹ng bµi tËp: Oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm th× ®Ó viÕt ®îc ph¬ng tr×nh ho¸ häc chÝnh x¸c, häc sinh ph¶i hiÓu ®îc b¶n chÊt cña ph¶n øng nghÜa lµ ph¶n øng diÔn ra theo c¬ chÕ nµo. Khi mét oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm th× cã thÓ t¹o ra muèi trung hoµ, muèi axit hoÆc hçn hîp c¶ hai muèi. ®iÒu khã ®èi víi häc sinh lµ ph¶i biÕt x¸c ®Þnh xem ph¶n øng x¶y ra th× t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm nµo, tõ ®ã míi viÕt ®îc ph¬ng tr×nh ho¸ häc chÝnh x¸c. MÆt kh¸c kü n¨ng gi¶i to¸n ho¸ häc chØ ®îc h×nh thµnh khi häc sinh n¾m v÷ng lý thuyÕt, n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña chÊt, biÕt vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp. Häc sinh ph¶i h×nh thµnh ®îc mét m« h×nh gi¶i to¸n, c¸c bíc ®Ó gi¶i mét bµi to¸n, kÌm theo ®ã lµ ph¶i h×nh thµnh ë häc sinh thãi quen ph©n tÝch ®Ò bµi vµ ®Þnh híng ®îc c¸ch lµm ®©y lµ mét kü n¨ng rÊt quan träng ®èi víi viÖc gi¶i mét bµi to¸n hãa häc. Do ®ã ®Ó h×nh thµnh ®îc kü n¨ng gi¶i to¸n d¹ng oxitaxit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm th× ngoµi viÖc gióp häc sinh n¾m ®îc b¶n chÊt cña ph¶n øng th× gi¸o viªn ph¶i h×nh thµnh cho häc sinh mét m« h×nh gi¶i (c¸c c¸ch gi¶i øng víi tõng trêng hîp ) bªn c¹nh ®ã rÌn luyÖn cho häc sinh t duy ®Þnh híng khi ®øng tríc mét bµi to¸n vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi. ChÝnh v× vËy viÖc cung cÊp cho häc sinh c¸c c¸ch gi¶i bµi to¸n oxitaxit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm ®Æc biÖt lµ x©y dùng cho häc sinh m« h×nh ®Ó gi¶i bµi to¸n vµ c¸c kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò gióp häc ®Þnh híng ®óng khi lµm bµi tËp lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt, nã gióp häc sinh cã t duy khoa häc khi häc tËp ho¸ häc nãi riªng vµ c¸c m«n häc kh¸c nãi chung nh»m n©ng cao chÊt lîng trong gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña gi¸o viªn vµ häc sinh. II- Ph©n tÝch thùc tr¹ng cña ®Ò tµi 1- §iÓm míi cña ®Ò tµi NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 3 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm - Häc sinh n¾m ®îc b¶n chÊt cña ph¶n øng nªn c¸c em c¶m thÊy dÔ hiÓu, hiÓu s©u s¾c vÊn ®Ò gi¶i thÝch ®îc nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c trêng hîp cña bµi to¸n - cã thÓ ¸p dông cho nhiÒu ®èi tîng häc sinh khèi cÊp 2: víi häc sinh ®¹i trµ, ¸p dông víi c¸c ®èi tîng häc sinh kh¸ giái. - Tµi liÖu nµy cã thÓ gióp «n häc sinh giái khèi líp 9, dïng cho c¸c häc sinh khèi trung häc phæ th«ng hoÆc gi¸o viªn cã thÓ tham kh¶o. 2- §iÓm h¹n chÕ cña ®Ò tµi - §Ò tµi khã ¸p dông vµo viÖc gi¶ng d¹y trùc tiÕp trªn líp mµ chñ yÕu ¸p dông vµo viÖc båi phô häc sinh ngoµi giê hoÆc båi dìng ®éi tuyÓn häc sinh giái. - ®Ò tµi chØ ®Ò cËp mét sè ph¬ng ph¬ng ph¸p gi¶i c¬ b¶n cha më réng ®îc c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh. ch¬ng II – Néi dung I –C¬ së lý thuyÕt 1- Khi cho oxit axit(CO2,SO2...)vµo dung dÞch kiÒm ho¸ trÞ I( NaOH, KOH...) cã c¸c trêng hîp sau x¶y ra: * Trêng hîp 1: Khi cho CO2,SO2 vµo dung dÞch NaOH, KOH (Dung dÞch kiÒm) d ta cã mét s¶n phÈm lµ muèi trung hoµ + H2O ). n(CO 2 , SO2 ) < n( NaOH, KOH) Ph¬ng tr×nh: CO2 + 2NaOH d  Na2CO3 + H2O SO2 + 2KOH d  K2SO3 + H2O * Trêng hîp 2: Khi cho CO2, SO2 d vµo dung dÞch NaOH, dung dÞch KOH th× s¶n phÈm thu ®îc lµ muèi axit duy nhÊt. Tøc lµ: n( CO2, SO2 ) > n ( NaOH, KOH...) Ph¬ng tr×nh: CO2 + NaOH HoÆc c¸ch viÕt:  NaHCO3 CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. V× CO2 d nªn CO2 tiÕp tôc ph¶n øng víi muèi t¹o thµnh: CO2 + Na2CO3 + H2O  2NaHCO3 . NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 4 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm * Trêng hîp3: NÕu biÕt thÓ tÝch hoÆc khèi lîng cña oxit axit vµ dung dÞch kiÒm th× tríc hÕt ta ph¶i tÝnh sè mol cña c¶ 2 chÊt tham gia råi lËp tØ sè. a, NÕu: n (NaOH,KOH) n (CO 2 ,SO 2 ) ≤1 KÕt luËn: S¶n phÈm t¹o ra muèi axit vµ CO2 hoÆc SO2 cßn d. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng:(x¶y ra c¶ 2 ph¶n øng) CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. CO2 + Na2CO3 hÕt + (1) H2O  2NaHCO3. (2) b, NÕu: n (NaOH,KOH) n (CO 2 ,SO 2 ) ≥ 2 ( kh«ng qu¸ 2,5 lÇn) KÕt luËn:S¶n phÈm t¹o ra muèi trung hoµ do nNaOH, nKOH d. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng:(chØ x¶y ra 1 ph¶n øng). CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. (1) c, NÕu: n 1< (NaOH,KOH) <2 n (CO 2 ,SO 2 ) KÕt luËn :S¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi:Muèi axit vµ muèi trung hoµ . Ph¬ng tr×nh ph¶n øng VÝ dô: NaOH  NaHCO3 2NaOH  Na2CO3 + CO2 CO2 + + (I) H2O. CO2 CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O. + Na2CO3 + H2O  2NaHCO3. HoÆc c¸ch viÕt: (II) HoÆc: CO2 + NaOH  NaHCO3 NaHCO3 + NaOH  Na2CO3 + H2O (III) NhËn xÐt : - Trong c¸ch viÕt ph¶n øng (II) ta viÕt ph¶n øng t¹o thµnh Na 2CO3 tríc, sau ®ã d CO2 míi t¹o thµnh muèi axit. - C¸ch nµy lµ ®óng nhÊt v× lóc ®Çu lîng CO2 sôc vµo cßn rÊt Ýt, NaOHd do ®ã ph¶i t¹o thµnh muèi trung hoµ tríc. NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 5 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm - C¸ch viÕt (I) vµ (III) nÕu nh gi¶i bµi tËp sÏ vÉn ra cïng kÕt qu¶ nh c¸ch viÕt (II),nhng b¶n chÊt ho¸ häc kh«ng ®óng.VÝ dô khi sôc khÝ CO 2 vµo níc v«i trong, ®Çu tiªn ta thÊy t¹o thµnh kÕt tña vµ chØ khi CO 2 d kÕt tña míi tan t¹o thµnh dung dÞch trong suèt. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan C¸ch viÕt (I) chØ ®îc dïng khi kh¼ng ®Þnh t¹o thµnh hçn hîp hai muèi, nghÜa lµ : nCO 2 < nNaOH < 2 nCO2 Hay: n 1< (NaOH,KOH) <2 n (CO 2 ,SO 2 ) 2- Khi cho dung dÞch kiÒm( NaOH, KOH...) t¸c dông víi P2O5 (H3PO4) Tuú thuéc vµo tØ lÖ sè mol: cã thÓ cã nhiÒu trêng hîp x¶y ra: n n NaOH = T (*) H 3 PO4 Do ta cã tØ lÖ (*) v× khi cho P 2O5 vµo dung dÞch KOH, dung dÞch NaOH th× P2O5 sÏ ph¶n øng tríc víi H2O. PT: P2O5 + 3 H2O  2 H3PO4 NÕu: T ≤ 1 th× s¶n phÈm lµ: NaH2PO4 NÕu: PT: NaOH + H3PO4 d  NaH2PO4 + H2O 1 < T < 2 S¶n phÈm t¹o thµnh lµ: NaH2PO4 + Na2HPO4 PT: 3NaOH + 2H3PO4 d  NaH2PO4 NÕu: T = 2 th× s¶n phÈm t¹o thµnh lµ Na2HPO4 + Na2HPO4 + 3H2O. PT: 2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 + 2H2O. NÕu: 2 2a Dung dÞch sau ph¶n øng chøa: Na2CO3 = a (mol). NaOH = (b-2a)mol. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 Sè mol Tríc P/ a c¸c chÊt Ph¶n øng a Sau P/ 0 + 2NaOH  Na2CO3 + b 2a a b-2a a H2O. 2NaOH  Na2CO3 + b b b/2 0 b/2 H2O. (3) (2) a a *Trêng hîp 3: CO2 d  b < 2a. CO2 + Sè mol Tríc P/ a c¸c chÊt Ph¶n øng b/2 Sau P/ a- b/2 NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn b/2 b/2 8 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Sau ph¶n øng : CO2 + H2O + Na2CO3  2NaHCO3 (4) a-b/2 b/2 (mol) NÕu: CO2 ph¶n øng võa ®ñ hoÆc d víi Na2CO3 theo ph¬ng tr×nh (4) => a - b/2 ≥ b/2  a ≥ b. Dung dÞch chØ chøa:NaHCO3 = 2nNa2CO3 = b (mol) NÕu: Na2CO3 d theo ph¬ng tr×nh (4) => b/2 > a – b/2 a – b/2 > 0  b/2 < a < b Dung dÞch sau ph¶n øng chøa 2 chÊt: NaHCO3 = 2( a- b/2 ) (mol) Na2CO3 d = b/2 – (a-b/2) = b- a (mol) II – Bµi tËp: 1- D¹ng bµi tËp CO2,SO2 ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm NaOH, KOH. Bài 1: DÉn khÝ CO2 ®iÒu chÕ ®îc b»ng c¸ch cho 100 g ®¸ v«i t¸c dông víi dung dÞch HCl d, ®i qua dung dÞch chøa 60 g NaOH.TÝnh khèi lîng muèi t¹o thµnh: * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - Tríc khi tÝnh khèi lîng muèi t¹o thµnh ta ph¶i x¸c ®Þnh muèi nµo ®îc t¹o ra sau ph¶n øng - Khi cho axit HCl t¸c dông víi CaCO 3 cã mét s¶n phÈm t¹o ra lµ khÝ CO2 ta sÏ tÝnh ®îc sè mol CO2dùa vµo mCaCO3 = 100 g. - TÝnh sè mol cña 60 g NaOH. - XÐt tØ lÖ nNaOH : nCO2 . - Dùa vµo tØ lÖ x¸c ®Þnh muèi t¹o thµnh tõ ®ã dùa vµo sè mol CO2,sè mol NaOH tÝnh ®îc khèi lîng muèi. Bµi gi¶i nCaCO 3 = 100 = 1 (mol) 100 Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + CO2 + Theo ( 1 ) nCO2 = nCaCO3 = 1(mol) nNaOH = H2O (1) 60 = 1,5 (Mol) 40 NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 9 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm n Ta cã : 1< NaOH = 1,5 < 2 n CO 2 KÕt luËn:S¶n phÈm t¹o ra 2 muèi ta cã ph¬ng tr×nh ph¶n øng. *C¸ch 1: ( Ph¬ng ph¸p song song ) Sau khi tÝnh sè mol lËp tØ sè kh¼ng ®Þnh s¶n phÈm t¹o ra hai muèi: Ta cã thÓ viÕt ph¬ng tr×nh theo c¸ch sau: Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (4) CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 5 ) Gäi x,y lÇn lît lµ sè mol CO2 tham gia ph¶n øng (4),(5) (hoÆc cã thÓ ®Æt sè mol cña hai muèi t¹o thµnh ). Ta cã: Ph¬ng tr×nh: x + y = 1 (I) Theo (4) => nNaOH = 2nCO2 = 2x (mol) Theo (5) => nNaOH = nCO2 = y (mol) nNaOH = 1,5 (mol) do ®ã ta cã: 2x + y = 1,5 (II) KÕt hîp (I),(II) ta cã hÖ ph¬ng tr×nh : x+y=1(I) => 2x + y = 1,5 (II) x = 0,5 ( mol) y = 0,5 (mol) VËy: mNaHCO mNa 2 3 = 0,5 . 84 = 46 (g) CO3 = 0,5.106 = 53 (g) *C¸ch 2:( Ph¬ng ph¸p nèi tiÕp ) Sè mol Tríc P/ c¸c chÊt Ph¶n øng 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O 1,5 1 1,5 1 .1,5 2 (5) 1 .1,5 2 Sau P/ 0 0,25 0,75 V× CO2 d nªn tiÕp tôc ph¶n øng víi Na2CO3 theo ph¬ng tr×nh: Sè mol Tríc P/ CO2 + N a2CO3 + H2O  2NaHCO3 0,25 0,75 NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn (6) 10 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm c¸c chÊt Ph¶n øng Sau P/ 0,25 0 0,25 0,5 Dung dÞch sau ph¶n øng gåm: => mNa => mNaHCO 2. 0,25 0,5 Na2CO3 : 0,5 (mol) NaHCO3 : 0,5 (mol) CO3 = 0,5 . 106 = 53 (g) 2 3 = 0,5 . 84 = 46 (g) *C¸ch 3: ( ViÕt ph¬ng tr×nh theo ®óng tØ lÖ sè mol ) n V× NaOH = 1,5 / 1 = 3/2 n CO 2 Do ®ã ta lËp ph¬ng tr×nh theo ®óng tØ lÖ mol nh trªn : 2CO2 + 3 NaOH  NaHCO3 + Na2CO3 + Theo pt : 2 3 1 1 Theo bµi : 1 1,5 0,5 0,5 VËy sè gam muèi thu ®îc lµ : mNaHCO mNa 2 CO3 3 H2 O = 0,5.84 = 46 (g) = 0,5.106 = 53 (g) Bµi 2: Ngêi ta dïng dung dÞch NaOH 0,1 M ®Ó hÊp thô 5,6 l CO 2( ®o ë ®ktc).TÝnh V dung dÞch NaOH ®ñ ®Ó: a,T¹o ra muèi axit.TÝnh nång ®é mol/l cña muèi nµy trong dung dÞch sau ph¶n øng ? b,T¹o ra muèi trung hoµ.TÝnh nång ®é mol/l cña muèi nµy trong dung dÞch sau ph¶n øng? c.T¹o ra c¶ hai muèi víi tØ lÖ sè mol lµ 2:1.TÝnh nång ®é mol/l cña mçi muèi cã trong dung dÞch sau ph¶n øng? *Ph©n tÝch ®Ò bµi: - §Ó t¹o ra muèi axit th× tØ lÖ: nCO2 : nNaOH = 1:1. - §Ó t¹o ra muèi trung hoµ: nCO2 : nNaOH = 2:1. - §Ó t¹o ra c¶ hai muèi tØ lÖ 2:1 th× tØ lÖ vÒ sè mol. 1 < nCO2 : nNaOH < 2. Bµi gi¶i NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 11 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm nCO 2 = 5,6 = 0,25 ( mol) 22,4 a, Trêng hîp t¹o ra muèi axit. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 1 1 n n Theo(1) : NaOH = CO2 = 0,25 (mol) do ®ã Vd2 NaOH = (1) mol 0,25 = 2,5 (mol) 0,1 vµ nNaHCO3 = nCO2 = 0.25 (mol) do ®ã. CM( NaHCO3) = 0,25 = 0,1 (M) 2,5 b,Trêng hîp t¹o ra muèi trung hoµ. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O 2(mol) 1(mol) 1 ( mol) (2) Theo (2): nNaOH = 2nCO2 = 2.0,25 = 0,5 (mol) do ®ã: Vd2 Vµ: n NaOH = 0,5 = 5 ( lit ) 0,1 NaOH = nCO2 = 0,25 (mol)  CM(NaOH) = 0,25 = 0,05 (M) 5 c,Trêng hîp t¹o ra c¶ hai muèi víi tØ lÖ sè mol 2 muèi lµ 2:1  nNaHCO3 : nNa2CO3 = 2 : 1 (*) Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 3 ) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O Theo (*) ta ph¶i nh©n ®«i (3) råi céng víi (4) ta ®îc:  2NaHCO3 + 4NaOH + 3CO2 Theo (5) nNaOH = Do ®ã: Na2 CO3 (4) + H2O (5) 4 .0,25 = 0,33 (mol) 3 VNaOH = 0,33 = 3,3 (lit) 0,1 NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 12 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm vµ : (5) =>nNaOH = 2n 2 CO2 = .0,25 = 0,167 (mol) 3 3 (5) => nNa2CO3 = 1n 1 CO2 = .0,25 = 0,083 (mol) 3 3 VËy : 0,167 = 0,05 ( M ) 3,3 0,083 CM( Na2CO3) = = 0,025 ( M ) 3.3 CM(NaHCO3) = Bµi 3: HÊp thô hoµn toµn 4,48 LÝt CO2 vµo 500 ml dung dÞch NaOH thu ®îc 17,9gam muèi.TÝnh CM cña dung dÞch NaOH. *Ph©n tÝch ®Ò bµi: Ta cã CM = n V VNaOH = 500(ml) = 0,5 lÝt §Ó tÝnh CM(NaOH) ta ph¶i tÝnh ®îc nNaOH. Khi cho CO2hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch NaOH cha biÕt nNaOH.Ta kh«ng thÓ lËp ®îc tØ sè nNaOH : nCO2 §Ó x¸c ®Þnh s¶n phÈm.Ta ph¶i xÐt c¶ 3 trêng hîp x¶y ra: Bµi gi¶i: *Trêng hîp 1: nCO 2 ≥ nNaOH S¶n phÈm t¹o ra lµ muèi axit. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH nCO 2 =  NaHCO3 (1) 4,48 = 0,2 (mol) 22,4 Muèi sau ph¶n øng lµ NaHCO3. nNaHCO Theo (1) 3 = 17,9 = 0,2 ( mol). 84 nCO 2 = nNaOH = 0,2 (mol) CM(NaOH) = *Trêng hîp 2: nNaOH ≥ 0,2 = 0,4 (mol/l) 0,5 nCO 2 s¶n phÈm t¹o ra lµ muèi trung hoµ . NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 13 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O nNa Theo (2) CO3 = 2 nNaOH nCO 2 = (2) 17,9 = 0,17 (mol) 106 nCO 2 = 0,17 (mol) =>nCO2 d . d = 0,2 – 0,17 = 0,03 (mol) Do CO2d sÏ ph¶n øng víi s¶n phÈm cña ph¶n øng (2). CO2 + N a2CO3 + H2O  2NaHCO3 Theo (3): (3) 1n NaHCO3 = nCO2 = nNa2CO3 = 0,03 (mol) 2 => nNa2CO3 d cßn l¹i trong dung dÞch sau ph¶n øng (3) lµ: nNa => mNa 2 CO3 = 0,17 – 0,03= 0,14 ( mol ) 2 CO3 = 0,14 . 106 = 14,8 (g) (3) => nNaHCO3 = 2.0,03 = 0,06 (mol) => mNaHCO3 = 0,06.84 = 5,04 (g) Do ®ã khèi lîng cña hai muèi lµ: m = 5,04 + 14,84 = 19,8 (g) > 17,9 (g). VËy trêng hîp 2 lo¹i *Trêng hîp 3: T¹o ra hai muèi ( muèi axit vµ muèi trung hoµ) Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + NaOH  NaHCO3 ( 4 ) 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O (5) Gäi x,y lÇn lît lµ sè mol cña NaHCO3vµ Na2CO3 (x, y > 0) Theo bµi ra ta cã ph¬ng tr×nh : 84 x + 106 y = 17,9 ( I ) Theo ph¬ng tr×nh ph¶n øng (4),(5) tæng sè mol CO 2 b»ng tæng sè mol 2 muèi ta cã ph¬ng tr×nh: x + y = 0,2 ( II ) KÕt hîp (I) vµ (II) ta ®îc: 84 x + 106 y = 17,9 ( I ) x + y = 0,2 ( II ) => x = 0,15 ( mol ) y = 0,05 ( mol ) nNaOH = nNaHCO = x = 0,15 (mol) (4) => 3 n n (5) => NaOH = 2 Na2CO3 = 2.0,05 = 0,1 (mol) Do ®ã:Tæng sè mol NaOH tham gia ph¶n øng lµ: nNaOH = 0,1 + 0,15 = 0,25 (mol) NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 14 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm => CM(NaOH) = 0,25 = 0,5 (mol) 0,5 *Chó ý: NÕu bµi to¸n chØ cho thÓ tÝch hoÆc sè mol mét chÊt ta ph¶i xÐt c¶ ba trêng hîp tao ra muèi axit hoÆc muèi trung hoµ hoÆc t¹o ra hçn hîp hai muèi. Bµi 4: Ngêi ta dÉn 2,24 lÝt khÝ CO2 (ë ®ktc) qua b×nh ®ùng dung dÞch NaOH. KhÝ CO2 bÞ hÊp thô hoµn toµn. Sau ph¶n øng muèi nµo ®îc t¹o thµnh víi khèi lîng lµ bao nhiªu gam? *Ph©n tÝch ®Ò bµi: Víi bµi tËp nµy chØ cho tríc sè mol (tøc VCO2 ë ®ktc) cña CO2 cßn sè mol NaOH cha biÕt. V× vËy muèn biÕt muèi nµo ®îc t¹o thµnh vµ khèi lîng lµ bao nhiªu ta ph¶i xÐt c¸c trêng hîp x¶y ra: Bµi gi¶i nCO 2,24 = 0,1 (mol) 22,4 = 2 *Trêng hîp1: S¶n phÈm t¹o thµnh lµ: Na2CO3. nCO 2 = 2nNaOH. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 2NaOH + nCO = nNaCO3 = 0,1 (mol) mNa CO3 = 0,1 . 106 = 10,6 (g) Theo (1) 2 =>  Na2CO3 + H2O CO2 2 (1) *Trêng hîp2:S¶n phÈm t¹o thµnh lµ muèi axit: NaHCO3. nCO = 2 nNaOH Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CO2 + nNaHCO Theo (2) => mNaHCO 3 3 NaOH  NaHCO3 n = CO2 = 0,1 (mol) =0,1 . 84 = 8,4 (2) (g) *Trêng hîp3: S¶n phÈm t¹o thµnh lµ hçn hîp hai muèi. NaHCO3 vµ Na2CO3 n Khi ®ã 1< NaOH < 2. CO 2 n C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng : NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 15 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm CO2 + 2NaOH + Vµ khèi lîng hçn hîp hai muèi: 8,4 (g) <  NaHCO3 NaOH mNaHCO CO2 3 + (3)  Na2CO3 + H2O mNa 2 (4) CO3 < 10,6 (g) * Bµi tËp vËn dông : Bµi 5: Cho 16,8 lit CO2(ë ®ktc) hÊp thô hoµn vµo 600 ml dung dÞch NaOH 2M.Thu ®îc dung dÞch A. 1.TÝnh tæng khèi lîng muèi cã trong dung dÞch A. 2. LÊy dung dÞch A cho t¸c dông víi mét lîng d BaCl2 .TÝnh khèi lîng kÕt tña t¹o thµnh . Bµi 6: DÉn khÝ CO2 ®iÒu chÕ ®îc b»ng c¸ch cho 10 (g)CaCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d vµo dung dÞch NaOH.TÝnh khèi lîng muèi t¹o thµnh. (Cho Na =23,O = 16, C = 12, H = 1, Ca = 40) Bµi 7: Hoµ tan m(gam) hçn hîp Na2CO3 vµ K2CO3 vµo 55,44 gam H2O ®îc 55,44 ml dung dÞch ( d =1,0822 ),bá qua sù biÕn ®æi thÓ tÝch. Cho tõ tõ dung dÞch HCl 0,1 M vµo dung dÞch trªn cho ®Õn khi tho¸t ra 1,1 gam khÝ th× dõng l¹i.Dung dÞch thu ®îc cho t¸c dông víi níc v«i trong t¹o ra 1,5 gam kÕt tña kh«.Gi¸ trÞ m vµ thÓ tÝch dung dÞch HCl 0,1 M lµ: A. 5,66 gam ; 0,05 lÝt C. 56,54 gam ; 0,25 lÝt. B. 4,56 gam ; 0,025 lÝt D. 4,56 gam ; 0,5 lÝt Bµi 8: Nung 20 gam CaCO3 vµ hÊp thô hoµn toµn thÓ tÝch khÝ t¹o ra do sù nhiÖt ph©n CaCO3 nãi trªn trong 0,5 lit dung dÞch NaOH 0,56 M . Nång ®é mol cña muèi cacbonat thu ®îc (cho Ca = 40) lµ. A. CM ( Na2CO3) = 0,12 M ,CM(NaHCO3) = 0,08 M B. CM ( Na2CO3) = 0,16 M ,CM(NaHCO3) = 0,24 M C. CM ( Na2CO3) = 0,4 M ,CM(NaHCO3) = 0 D. CM ( Na2CO3) = 0, CM(NaHCO3) = 0,40 M 2- D¹ng bµi tËp P2O5 ph¶n øng víi dung dÞch NaOH, KOH. Bµi 9: §èt ch¸y hoµn toµn 6,2 g ph«tpho thu ®îc chÊt A.Cho chÊt A t¸c dông víi 800 ml dung dÞch NaOH 0,6 M . Th× thu ®îc muèi g×? Bao nhiªu gam? * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - §èt ch¸y phèt pho ta thu ®îc P2O5 (A). Cho A (P2O5 )t¸c dông víi dungdÞch NaOH th× P2O5 sÏ ph¶n øng víi H2O tríc t¹o ra H3PO4. - TÝnh sè mol H3PO4 vµ sè mol NaOH. NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 16 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm n - XÐt tØ sè: n NaOH H 3 PO4 tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc muèi g× ®îc t¹o thµnh . Bµi gi¶i nP 6,2 = 0,2 (mol) 31 = nNaOH = 0,8 . 0,6 = 0,48 (mol). C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng : 4P + 5O2  2P2O5 (1) P2O5 + 3H2O  2H3PO4 (2) 1 n 0,2 Theo (1) => nP2O5 = P = = 0,1 (mol) 2 nH Theo (2) => 3PO4 = XÐt tØ lÖ: 2 n 2< 2 2 nP n O5 = 2.0,1 = 0,2 (mol) 0,48 NaOH = = 2,4 < 3 . 0,2 H 3 PO4 *KÕt luËn:s¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi. Ph¬ng tr×nh ph¶n øng : 5NaOH + 2H3PO4 Hay:  Na2HPO4 + Na3PO4 + 5H2O (3) 2NaOH + H3PO4  Na2HPO4 3NaOH + H3PO4  Na3PO4 Gäi x,y lÇn lît lµ sè mol cña Na2HPO4 vµ Na3PO4 + 2H2O + 3H2O (4) (5) Theo (4) => nNaOH = 2n Na2HPO4 = 2x (mol) H3PO4 = n Na2HPO4 = x (mol) Theo (5) => nNaOH = 3n Na3PO4 = 3y (mol) => => Theo bµi ra: n n H3PO4 = n Na3PO4 = y (mol)  nNaOH = 0,48 (mol) = 2x +3y (I)  n H3PO4 = 0,2 (mol) = x+y (II) Do®ã ta cã : 2x +3y = 0,48 x+y = 0,2 VËy khèi lîng muèi: m (I) => (II) x = 0,12 (mol) y = 0,08 (mol) Na2HPO4 = 0,12 . 142 = 17,04 (g) m Na3PO4 = 0,08 . 164 = 13,12 (g) 3 - D¹ng bµi tËp oxit axit ( CO 2, SO2...) ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm ho¸ trÞ II( Ca(OH)2, Ba(OH)2 ...) NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 17 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Bµi 10: Nªu hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch khi sôc tõ tõ CO 2 vµo dung dÞch níc v«i trong trong èng nghiÖm sau ®ã ®un nãng èng nghiÖm trªn ngän löa Bµi gi¶i: *HiÖn tîng : Khi sôc CO2 tõ tõ vµo dung dÞch níc v«i trong th× lóc ®Çu thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng vµ lîng kÕt tña t¨ng dÇn. - NÕu tiÕp tôc sôc CO2 th× thÊy lîng kÕt tña l¹i gi¶m dÇn vµ tan hÕt t¹o dung dÞch trong suèt. - NÕu ®un nãng dung dÞch sau ph¶n øng th× ta l¹i thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng * Gi¶i thÝch: - Lóc ®Çu khi míi sôc CO2 th× lîng CO2 Ýt lîng Ca(OH)2 d khi ®ã chØ x¶y ra ph¶n øng CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O VËy kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn lµ: CaCO3 lîng kÕt tña nµy t¨ng dÇn ®Õn khi nCO 2 = nCa(OH)2 lóc ®ã lîng kÕt tña lµ cùc ®¹i - NÕu tiÕp tôc sôc khÝ CO2 vµo th× thÊy kÕt tña tan dÇn lµ do lóc ®ã lîng Ca(OH)2 ®· hÕt CO2 d khi ®ã x¶y ra ph¶n øng CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 tan S¶n phÈm t¹o thµnh lµ Ca(HCO3)2 tan nªn lîng kÕt tña gi¶m dÇn ®Õn khi lîng kÕt tña tan hÕt th× t¹o dung dÞch trong suèt Lóc ®ã : nCO2 =2 nCa(OH)2 s¶n phÈm trong èng nghiÖm chØ lµ Ca(HCO3)2 - Nhng nÕu ta lÊy s¶n phÈm sau ph¶n øng ®un nãng trªn ngän löa ®Ìn cån th× l¹i thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng lµ do Ca(HCO3)2 to CaCO3 + CO2 + H2O Bµi 11: Hoµ tan hÕt 2,8 (g) CaO vµo H2O ®îc dung dÞch A. Cho 1,68 lÝt khÝ CO2 (®o ë ®ktc) hÊp thô hoµn toµn dung dÞch A.Hái cã bao nhiªu gam muèi t¹o thµnh? * Ph©n tÝch ®Ò bµi: - §Ò bµi cho 2,8 g CaO ta sÏ tÝnh ®îc nCaO.Dùa vµo ph¶n øng CaO t¸c dông víi níc tÝnh ®îc nCa(OH)2. - MÆt kh¸c biÕt VCO = 1,68 lit tÝnh ®îc nCO2 2 NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 18 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm n - LËp tØ sè n CO 2 ta sÏ x¸c ®Þnh ®îc muèi nµo ®îc t¹o thµnh vµ tÝnh Ca(OH) 2 ®îc khèi lîng cña muèi. Bµi gi¶i nCaO nCO 2 = 2,8 = 0,05 (mol) 56 1,68 = 0,075 (mol) 22,4 = Ph¬ng tr×nh ph¶n øng : CaO + H2O  Ca(OH)2 (1) => nCa(OH)2 = nCaO (1) = 0,05 (mol) n XÐt tØ lÖ: 1< n 0,075 CO 2 = 0,05 Ca(OH) 2 = 1,5 < 2. *KÕt luËn:VËy s¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi. Muèi trung hoµ vµ muèi axit. C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng : CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O 2CO2 d + Ca(OH)2  Ca(HCO3)2 *C¸ch 1: Gäi x, y lÇn lît lµ sè mol CO2 ë ph¶n øng (2) vµ (3). (2) (3) Theo bµi ra ta cã:  nCO2 = 0,075 (mol) do ®ã . x + y = 0,075 (I) Theo (2) : nCa(OH)2 = nCO2 = x (mol) Theo (3) : nCa(OH)2 = 1 n 1 CO2 = y (mol) 2 2 MÆt kh¸c:  nCa(OH)2 = 0,05(mol).do ®ã ta cã . x + 1 y 2 = 0,05 (II) KÕt hîp (I) vµ (II) ta ®îc x + y = 0,075 x + Theo (2): nCO2 = nCaCO 3 1 y 2 = 0,05 (I) (II) => x = 0,025 (mol) y = 0,05 (mol) = 0,025 (mol) =>mCaCO3= 0,025.100 = 2,5 (g) NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 19 Phương pháp gi¶i bµi tËp d¹ng oxit axit ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm Theo (3): nCa(HCO ) = 3 2 1 n CO2 = 2 1 .0,05 = 0,025 2 => mCa(HCO3)2 = 0,025.162 = 4,05 (g) . *C¸ch 2: Sau khi tÝnh sè mol lËp tØ sè x¸c ®Þnh ®îc s¶n phÈm t¹o ra lµ hçn hîp hai muèi ta viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng nh sau: CO 2 + Ca(OH) 2  CaCO3  + H 2O (4) Sè mol Tríc P/ 0,075 0,05 c¸c chÊt Ph¶n øng 0,05 0,05 0,05 Sau P/ 0,025 0 0,05 Theo ph¬ng tr×nh ph¶n øng (4) nCO2 d nªn tiÕp tôc ph¶n øng víi s¶n phÈm CaCO3 theo ph¬ng tr×nh: CO2 + CaCO3  + H2O Sè mol Tríc P/ 0,025 0,05 c¸c chÊt Ph¶n øng 0,025 0,025 Sau P/ 0 0,025 VËy Sau ph¶n øng thu ®îc c¸c chÊt lµ: Ca(HCO3)2 = 0,025 (mol) CaCO3 = 0,025 (mol) VËy khèi lîng c¸c chÊt thu ®îc trong hçn hîp :  Ca(HCO3)2 (5) 0,025 0,025 m Ca(HCO3)2 = 0,025 . 162 = 4,05 (g) m CaCO3 = 0,025 . 100 = 2,5 (g) Bµi 12: Cho 10 lÝt hçn hîp khÝ gåm N 2 vµ CO2 ®i qua 2 lit dung dÞch Ca(OH)2 0,02 M ®îc 1 g kÕt tña. X¸c ®Þnh % theo thÓ tÝch cña c¸c chÊt khÝ cã trong hçn hîp.(C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc). *Ph©n tÝch ®Ò bµi: - Khi cho N2, CO2 ®i qua dung dÞch Ca(OH)2 chØ cã CO2 ph¶n øng víi Ca(OH)2. NguyÔn §øc Th¸i – THCS ChÝ T©n – Kho¸i Ch©u – Hng Yªn 20