Tài liệu Skkn phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực trường thcs

A/ĐẶT VẤN ĐỀ. I/ Lời mở đầu - Cùng với cuộc vận động " Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục" và " Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo", để tiếp tục tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục toàn diện cho học sinh, Bộ giáo dục và đào tạo đã phát động phong trào thi đua " Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực", trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013 với mục tiêu: Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực nhằm huy động sức mạnh tổng hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường nhằm xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả phù hợp với điều kiện địa phương và đáp ứng yêu cầu của xã hội, phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập cũng như trong các hoạt động xã hội một cách phù hợp và có hiệu quả. Với 5 nội dung cơ bản của phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực là: + Xây dựng trường lớp xanh sạch đẹp an toàn + Dạy học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của từng học sinh ở mỗi địa phương giúp các em tự tin trong học tập. + Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. + Tổ chức các hoạt động tập thể vui chơi lành mạnh. + Học sinh tham gia tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương. Những nội dung này đã được các cấp các ngành phối hợp tổ chức thực hiện triển khai đầy đủ đến các nhà trường trong những năm qua. Đây là năm nội dung cơ bản mà mỗi nhà trường đều đang phấn đấu xây dựng và đạt được trong giai đoạn 2008-2013. Trong nội dung thứ năm là: Để giúp học sinh tham gia tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương là giúp các em hiểu được giá trị lịch sử của di tích, từ đó giúp các em hình thành tư tưởng kính trọng những người anh hùng đã hy sinh vì đất nước, có ý thức bảo vệ di tích. Bởi lịch sử địa phương luôn gắn liền với lịch sử dân tộc. Từ đó rèn luyện cho các em kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, rèn luyện sức khoẻ, ý thức bảo vệ sức khoẻ, rèn luyện kĩ năng ứng xử có văn hóa… - Trong bài phát biểu của phó thủ tướng chính phủ, Bộ trưởng BGD&ĐT GS Nguyễn Thiện Nhân tại lễ phát động phong trào thi đua " Xây dựng trường học 1 thân thiện học sinh tích cực" ở Trường THCS Vạn Phúc- Hà Đông - Hà Nội ngày 15 tháng 5 năm 2008 đã nói: " …Một trong những nội dung của phong trào thi đua là: Mỗi trường đều nhận chăm sóc một di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương; góp phần làm cho di tích ngày càng sạch đẹp hơn; hấp dẫn hơn; tuyên truyền, giới thiệu các công trình, di tích của địa phương với đồng bào mình, cho khách du lịch cho bạn bè…" \II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu: Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực là một phong trào đã được phát động từ nhiều năm nay. Tuy nhiên trong cách triển khai nội dung của các nhà trường vẫn còn lúng túng. Một số trường chưa có bước đi cụ thể. Ôm việc dẫn đến hiệu quả thấp. Cùng một lúc tổ chức thực hiện tất cả các nội dung nó vừa dàn trải vừa kém hiệu quả. Vậy nên cần xác định các nội dung ưu tiên cho từng năm học, từng giai đoạn sao cho hợp lý Tại trường Trung học cơ sở Ngọc Trạo đã lập kế hoạch trong cả giai đoạn 2008-2013. Song quá trình thực hiện vẫn còn thiếu linh hoạt. Một số cán bộ giáo viên không xác định được nhiệm vụ không biết phải làm cái gì trước cái gì sau. Thật lúng túng. Đến năm học 2010-2011 dưới sự hướng dẫn gợi ý của ngành nhà trường đã bàn bạc và ưu tiên cho từng tiêu chí. Qua cách làm đó đã nâng cao hiệu quả rõ rệt. Học sinh chưa có ý thức thái độ tốt đối với việc thực hiện phong trào. Chưa hiểu rõ bản thân mình phải làm gì? Làm như thế nào? Rất thụ động trong các hoạt động chung. - Hiệu quả: Trên cơ sở nắm rõ thực trạng tôi đã có các giải pháp hữu hiệu và tổ chức thực hiện bằng nhiều biện pháp khác nhau đến nay đã đạt được: Cán bộ giáo viên, học sinh và phụ huynh đã nắm được chi tiết 5 nội dung phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Giáo viên đã hiểu rõ tác dụng của việc thực hiện phong trào thi đua. Biết được quá trình thực hiện đi theo lộ trình nào thì hợp lý. Trên cơ sở đó giúp cho việc giáo dục chất lượng toàn diện đạt hiệu quả cao. Học sinh có động thái tích cực, hành động thiết thực như có ý thức quét dọn khu đài tưởng niệm, tích cực tham gia các hoạt động sưu tầm tư liệu, hình ảnh về khu di tích, tăng cường học tập môn ngữ văn để có vốn kiến thức cũng như phong cách thuyết trình tập làm hướng dẫn viên… - Kết quả: 2 Phụ huynh quan tâm đến các hoạt động ngoài giờ lên lớp, giúp học sinh hoàn thành tốt các nhiệm vụ của nhà trường giao cho. Từ đó góp phần tốt cho công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường. Học sinh có ý thức tốt trong việc góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị di tích lịch sử văn hoá của địa phương. Nhà trường đã đạt được kế hoạch về tiêu chí "Học sinh tham gia tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương.". Theo thang điểm đánh giá: Đạt 10/10. B/GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: I/ Các giải pháp: 1- Làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh. Tuyên truyền bất cứ một việc gì cũng không đơn giản là nói cho người khác nghe, vấn đề là là nói sao người khác nghe và hiểu. Từ đó họ lại tiếp tục là những người tuyên truyền cho người khác nữa. Tuyên truyền phải giữ vững quan điểm lập trường, không được dao động trước những phản ứng của người nghe, ngược lại càng phải bám chắc mục tiêu để hoàn thành việc tuyen truyền. Đối tượng tuyên truyền là mọi người, tuy nhiên chúng ta nên tuyên truyền cho đối tượng nào trước, đối tượng nào sau thì phải lựa chọn. 2 - Nhận chăm sóc di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo. Góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn, tuyên truyền giới thiệu các công trình, di tích của địa phương với bạn bè. Chăm sóc di tích lịch sử, văn hoá cáh mạng ở địa phương là nhiệm vụ của thế hệ trẻ. đặc biệt khi còn là học sinh thì nhiệm vụ này càng trở nên hết sức ý nghĩa trong việc giáo dục truyền thống, phát huy lòng tự hào và nâng cao ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, phát huy các giá trị văn hoá tô đậm thêm truyền thống dân tộc. Ai là người nhận chăm sóc di tích? Chăm sóc di tích phải làm như thế nào để góp phần làm cho di tích xanh sạch đẹp từ đó giới thiệu với bạn bè du khách thập phương 3 - Thành lập ban chỉ đạo; Phát huy vai trò tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách. Lập kế hoạch tổ chức thực hiện, phân công công tác cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân, từng mảng công việc cụ thể. Xây dựng các nội dung, tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể. 3 Nhận được việc chăm sóc di tích là một vinh dự cho nhà trường. Tuy nhiên nếu không có sự chỉ đạo của cấp uỷ chi bộ của BGH nhà trường thì sẽ kém hiệu quả. Việc thành lập Ban chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả là một việc không thể thiếu. 4 - Công tác phối hợp với các cấp các ban ngành đoàn thể trong và ngoài và nhà trường Không thể đơn phương làm một việc chung, mà đấu mối phối hợp để tăng cường sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần thì chắc chắn làm việc gì cũng dễ như Bác Hồ đã dạy: Dễ ngàn lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong. 5 - Tìm hiểu các di sản văn hóa và di tích lịch sử địa phương. Bằng các hình thức khác nhau như: Tổ chức hội thảo, tổ chức hội thi tìm hiểu về di tích lịch sử địa phương, tổ chức hoạt động ngoại khoá toàn trường, Mời nói chuyện truyền thống nhân dịp kỉ niệm ngày truyền thống…, Lồng ghép vào trong chương trình giảng dạy… Đa dạng hoá các hình thức tổ chức cho nội dung có tính chất lâu dài tránh sự nhàm chán đối với lứa tuổi học sinh, gây hứng thú tăng hiệu quả. Đó là một khoa học, mà chúng ta cần phải chú ý 6 - Đưa vào nội dung tiêu chí thi đua của tập thể, cá nhân. Tổ chức hoạt động cần có thi đua. Nó như một chân lý bởi vì không có thi đua thì không có kích thích và hưng phấn làm việc. II/ Các biệp pháp tổ chức thực hiện: 1 - Làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh: Tuyên truyền giáo dục là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu. Nó góp phần quyết định sự thành công hay thất bại của một kế hoạch công việc nào đó. Nhưng tuyên truyền bằng cách nào để có hiệu quả? Một việc làm tưởng chừng dễ nhưng thực sự để có hiệu quả cao thì lại là cực kì khó khăn. Hiểu rõ điều này tôi đã dày công nghiên cứu về lý luận cũng như thực tiễn. Và chúng tôi đã làm như sau: - Lập kế hoạch chi tiết cụ thể trình bày trước toàn thể chi uỷ chi bộ, thảo luận xin ý kiến tập thể và thống nhất chương trình hành động. - Mọi phong trào kế hoạch nhiệm vụ cụ thể do hiệu trưởng nhà trường chịu trách nhiệm xây dựng và triển khai thực hiện. Tuy nhiên cần phải dựa trên cơ sở là sự chỉ đạo của Chi bộ nhà trường. Sau khi thông qua chương trình kế hoạch hiệu trưởng nhà trường quyết định tổ chức thực hiện. - Mọi cán bộ giáo viên học sinh đều được thông qua nội dung chương trình công tác. Hưởng ứng cuộc vận động như thế nào để có hiệu quả. Tại mỗi tập thể nhà 4 trường, tổ khối, lớp, cá nhân giáo viên học sinh phải được tham gia bàn bạc cụ thể, được góp ý xây dựng. Như chúng ta đã biết về quá trình nhận thức của con người nó phải đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Phải làm cho mọi người biết thay đổi cách nghĩ. Theo lý luận khi chúng ta học thì: + Đọc : Hiểu và đạt được 10% nội dung. + Nghe: Hiểu và đạt được 20% nội dung. + Nhìn: Hiểu và đạt được 30% nội dung. + Thấy và nghe: Hiểu và đạt được 50% nội dung. + Thảo luận: Hiểu và đạt được 70% nội dung. + Trắc nghiệm: Hiểu và đạt được 80% nội dung. + Sống và dạy: Hiểu và đạt được 95% nội dung. Vậy thì nếu chúng ta chỉ dùng lý thuyết suông thì mục tiêu tuyên truyền của ta chí đạt được 10%. Còn chúng ta tuyên truyền có cách làm sao cho người nghe được tham gia góp ý, được bàn bạc, được trở thành một "Báo cáo viên" chắc chắn mục tiêu sẽ đạt được 95% trở lên. Về nguyên tắc khi tuyên truyền chúng ta cần hiểu: Tôi nghe thì tôi sẽ quên Tôi thấy thì tôi sẽ nhớ Tôi làm thì tôi sẽ hiểu. Trên nguyên tắc đó khi tuyên truyền chúng ta cần có cách làm sao cho mọi người được thảo luận, được bàn và được làm chắc chắn họ sẽ nắm vững được nội dung cần nắm. và sẽ nhớ rất lâu. Ví dụ: Khi tuyên truyền cho cán bộ, nhân dân, giáo viên, học sinh biết và hiểu về những di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo tôi đã thao tác theo quy trình như sau: Bước 1: Lựa chọn tuyên truyền trước cho đối tượng là những người có hiểu biết như cán bộ địa phương từ xã xuống đến thôn, sau đó đến các gia đình có người cao tuổi có uy tín trong gia đình, trong thôn bản. Trên cơ sở đó, sau khi nghe chúng ta tuyên truyền họ nhanh chóng hiểu và họ giúp cho ta tuyên truyền cho con cháu trong gia đình cho mọi người trong dòng họ, cho tất cả đối tượng trên địa bàn thôn, xã. Bước 2: Cho tìm hiểu sưu tầm tư liệu có liên quan đến sự kiện thành lập chiến khu ( Bài viết, tranh ảnh, vật chứng…). Yêu cầu càng tìm hiểu được nhiều thì càng được ghi nhận vào điểm thi đua cá nhân. Bước 3: Cho viết thành bài tuyên truyền trên diễn đàn, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng khác nhau. 5 Bước 4: Mở cuộc thi tuyên truyền + Về hình thức: Vẽ tranh tuyên truyền, thuyết minh tranh ( Giành cho học sinh). + Về nội dung tuyên truyền: Thi hùng biện về những hiểu biết của cá nhân về ý nghĩa thành lập chiến khu ( Giành cho học sinh). Thi bài viết, tổ chức hội thảo ( giành cho giáo viên.) Bước 5: Thực hành chăm sóc khu di tích lịch sử địa phương. 2 - Nhận chăm sóc di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo. Góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn, tuyên truyền giới thiẹu các công trình, di tích của địa phương với bạn bè. Thực hiện kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, Hội khuyến học, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên nhà trường đã đăng kí nhận nhận chăm sóc di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo. Góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn, tuyên truyền giới thiệu các công trình, di tích của địa phương với bạn bè. Khi nhận được việc chăm sóc di tích lịch sử chiến khu Ngọc Trạo nhà trường giao cho Đội thiếu niên có kế hoạch chăm sóc chu đáo. Hàng tuần lớp được phân công chăm sóc đến làm việc theo định kì 1lần/Tuần. Huy động nguồn kinh phí từ các tổ chức đoàn thể để mua sắm tu sửa nhỏ như mua hương hoa thắp hương vào các ngày đầu tháng, quét vôi, sơn sửa các ngôi mộ, các nền gạch bị bong, phát cây bụi rậm xung quanh… làm cho khu đài tưởng niệm luôn sạch đẹp. Hướng dẫn học sinh tập viết các bài giới thiệu về khu di tích, thông qua đó chọn những bài viết hay để giới thiệu với bạn bè các nơi, khách du lịch tham quan. Nhiều bài viết được đánh giá cao. 3 - Thành lập ban chỉ đạo; Phát huy vai trò tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách. Lập kế hoạch tổ chức thực hiện, phân công công tác cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân, từng mảng công việc cụ thể. Xây dựng các nội dung, tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể. Để thực hiện được một nhiệm vụ gì cũng vậy nếu như chúng ta có kế hoạch cụ thể, xây dựng trên cơ sở khoa học và những điều kiện khả thi khác nó sẽ góp nên thành công lớn, hơn thế nữa thành lập được Ban chỉ đạo, lên được các nội dung tiêu chí chắc chắn còn thành công rực rỡ hơn thế. Cụ thể: - Trong việc thực hiện phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Nhà trường chúng tôi đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực giai đoạn 2008-2013. Quyết định thành lập do Hiệu trưởng nhà trường làm trưởng ban, cùng đó Chủ tịch Công đoàn, Phó hiệu 6 trưởng nhà trường làm phó ban, các tổ trưởng, tổ chức đoàn thể khác và hai giáo viên có kinh nghiệm, có uy tín làm ban viên. - Việc lập kế hoạch: Kế hoạch cần phải xây dựng trên cơ sở các căn cứ hướng dẫn, yêu cầu của các cấp…. Xây dựng nội dung trong cả giai đoạn và nội dung trong từng thời kì. Việc xác định nội dung trong từng thời kì là việc làm rất cần thiết. Bởi lẽ cùng một lúc ta không thể làm tốt tất cả các nội dung, mà chỉ cần tiến hành đồng thời trong đó xác định nội dung cơ bản trong từng thời kì, xác định được các hoạt động cụ thể của phong trào hàng năm trên cơ sở gắn bó chặt chẽ với các kế hoạch năm học, cần có sự phối hợp khéo léo các công việc để tránh sự quá tải nhàm chán đối với các hoạt động giáo dục trong nhà trường, đảm bảo có trọng điểm cho từng giai đoạn và tính khả thi của từng giải pháp. Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn Đội, các tổ bộ phận trong trường, các cơ quan văn hoá thể thao du lịch, UBND, hội khuyến học, hội phụ nữ… Như vậy sau 5 năm chúng ta sẽ đạt được 5 nội dung cơ bản của phong trào. Trong năm học 2010-2011 sau khi đã phân tích điều kiện cụ thể của nhà trường và của địa phương, yêu cầu của xã hội nhà trường đã lấy nội dung học sinh tham gia tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương làm tiêu chí thực hiện trọng tâm trong năm học. Đến nay khi gần kết thúc năm học chúng tôi đã đạt được những thành tích quan trọng trong nội dung này. 4- Công tác phối hợp với các cấp các ban ngành đoàn thể trong và ngoài và nhà trường: - Thực hiện chương trình phối hợp số 250/CTr/BGD ĐT-HLHPNVN-HKHVN ngày 22 tháng 4 năm 2009 về việc thực hiện phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực giai đoạn 2009-2013. giữa Bộ giáo dục và đào tạo, Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam và Hội khuyến học Việt Nam - Thực hiện kế hoạch số 533/KHLN/BGD ĐT-BVHTTDL-TƯĐTN-HKHVNHLHPNVN ngày 01 tháng 9 năm 2010 về kế hoạch phối hợp thực hiện phong trào thi đua " Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực" năm học 20102011. các nội dung thi đua được xây dựng thành kế hoạch mà mỗi ngành đã xây dựng và phối hợp thực hiện. Trên cơ sở đó chúng ta cần phải xây dựng kế hoạch phối hợp với Đoàn xã, Hội phụ nữ xã, Hội khuyến học xã. Trong đó phân công rõ trách nhiệm của mỗi tổ chức Cụ thể: * Đối với hội phụ nữ: - Đến từng chi hội phụ nữ trong thôn tuyên truyền cho các mẹ, các chị nắm rõ nội dung của phong trào thi đua. Đôn đốc nhắc nhở các mẹ cùng tham gia các hoạt động văn hoá dân gian, truyền dạy cho con cháu những kiến thức cơ bản về 7 văn hoá của dân tộc mình, như văn hoá trong lễ hội, trò chơi dân gian, văn hoá trong sinh hoạt ăn uống… - Khi có trường hợp nào không chịu tham gia hoặc tham gia không có hiệu quả hội phụ nữ nhắc nhở và đôn đốc, đồng thời cùng giúp tay chung sức cùng làm, như vậy các hội viên trong hội đã tích cực tham gia hoạt động. * Đối với Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên: - Phối hợp với Đội thiếu niên tổ chức ngày hội Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Ngọc Trạo. Tại buổi tổ chức này học sinh có điều kiện giới thiệu về quê hương Chiến khu của các em cho các vị khách từ xa đến. Các em được nghe giới thiệu về sự hình thành và phát triển của Chiến khu. Từ đó giáo dục lòng tự hào, niềm tin cho các em. Ngay sau đó các em học sinh đã có những việc làm cụ thể như Chăm sóc đài tưởng niệm thường xuyên, quét vôi, dọn vệ sinh, chăm sóc cây xanh trong quần thể chiến khu… - Tổ chức hoạt động văn hoá văn nghệ, trò chơi dân gian: Cụ thể: Tổ chức một đêm văn nghệ vào 18/9/2010 nhân kỉ niệm 69 năm ngày thành lập chiến khu du kích Ngọc Trạo, thể loại phong phú, Tuy nhiên có chỉ đạo chương trình ưu tiên chấm điểm cao cho các tiết mục hát ca ngợi quê hương chiến khu, các sáng tác tự biên về chiến khu di tích lịch sử. - Nhân dịp khai giảng năm học mới các em học sinh được luyện tập khá nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như ném còn, đánh mảng. - Nhân dịp 8/3 các em được thi nấu ăn các món ăn dân tộc như cá suối đồ, đồ sôi, nấu canh đắng… - Nhân dịp 26/3: Đoàn thanh niên phối hợp tổ chức thực hiện phong trào thể thao. Môn thể thao truyền thống như kéo co, Bóng chuyền được tổ chức thực hiện rất hiệu quả. Trước khi tổ chức trò chơi là phút sinh hoạt truyền thống được tổ chức ngay dưới Tượng đài du kích Chiến khu, Kết thúc đợt tổ chức là ngày hội vệ sinh diễn ra tại đài tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ. * Đối với nhà trường: - Tổ chức tốt các hoạt động, định hướng ra các nội dung, các công việc cần làm trong từng giai đoạn. Tham mưu với chi bộ và đấu mối tốt với các tổ chức chính trị xã hội trong và ngoài nhà trường. - Chủ động trong việc đánh giá kết quả thi đua trong từng giai đoạn 5- Tìm hiểu chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương. Bằng các hình thức khác nhau như: Tổ chức hội thảo, tổ chức hội thi tìm hiểu về di tích lịch sử địa phương, tổ chức hoạt động ngoại khoá toàn trường, Mời nói chuyện truyền thống nhân dịp kỉ niệm ngày truyền thống…, Lồng ghép vào trong chương trình giảng dạy… 8 a/ Cách hướng dẫn tìm hiểu: - Tổ chức bằng hội thảo: Nhà trường chúng tôi đã tổ chức hội thảo cho toàn thẻ cán bộ giáo viên và phụ huynh. Tôi đã trực tiếp đặt vấn đề với nhân chứng sống. Một nhà giáo lão thành có hiểu biết về di tích lịch sử chiến khu Ngọc trạo. Phải nói đây là công việc hết sức quan trọng. Khi nhà giáo lão thành nhận lời sẽ tổ chức cho chúng tôi một buổi nói chuyện về lịch sử khi di tích, chúng tôi đã gấp rút chuẩn bị về công tác tổ chức. Lực lượng tham gia là 27 cán bộ giáo viên nhà trường cùng với 200 phụ huynh học sinh. Trong buổi hội thảo nhà giáo lão thành Tôn Viết Năng đã trực tiếp thuyết trình những hiểu biết của mình về di tích cùng với những vật chứng. Sau đó là các các phụ huynh trình bày ý kiến và những hiểu biết của mình về di tích. Một số phụ huynh trẻ tuổi phát biểu về cách chăm sóc di tích. Tác dụng của các di tích là khơi dậy lòng tự hào về quê hương và có những hành động cụ thể thiết thực sau buổi hội thảo. Một số giáo viên đã sưu tầm được các tài liệu về di tích và xin trưng bày vào khu bảo tàng… Với cách hội thảo vừa có nội dung vừa có tác dụng ý nghĩa cho mỗi cá nhân. ở đó họ được nói được học hỏi và được thể hiện một phần trách nhiệm hiểu biết của mình nên cuộc hội thảo được đánh giá thành công tốt đẹp. - Tổ chức bằng hội thi: Nhà trường, Đoàn thanh niên phối hợp với Đội thiếu niên tổ chức một hội thi tìm hiểu về di tích chiến khu. Nội dung các bài thi: Ví dụ: - Đội du kích Ngọc Trạo được thành lập ngày tháng năm nào? ở đâu? Gồm bao nhiêu người? - Ban chỉ huy đội du kích Ngọc Trạo gồm bao nhiêu người? - Nêu đầy dủ họ tên quê quán của 3 liệt sỹ du kích Ngọc Trạo hiện được mai táng tại khu di tích Ngọc Trạo? - Xã Ngọc Trạo được phong tặng danh hiệu đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang năm nào? - Viết bài cảm nhận về chiến khu Ngọc Trạo? ý kiến của em về cách làm để duy trì và phát triển nền văn hoá dân tộc quê hương em…? + Thi tìm hiểu bằng bài viết: Hàng năm nhà trường vẫn tổ chức cho học sinh thi. Năm 2009. Tổ chức cho học sinh thi sưu tầm về các hiện vật có liên quan, năm 2010, tổ chức sưu tầm các loại tài liệu như bài viết tranh ảnh…Năm 2011: Tổ chức thi bài viết tự luận 9 + Thi tìm hiểu bằng hình thức sinh hoạt văn hoá văn nghệ theo quy mô trên toàn xã hát về quê hương, hát về Chiến khu. + Thi tìm hiểu và thực hành các món ăn của người Mường đã từng làm để nuôi du kích và cán bộ chiến khu trong những năm 40 của thế kỷ XX. + Đưa các hoạt động trò chơi văn hoá dân gian vào sinh hoạt tập thể… - Tổ chức bằng hoạt động ngoại khoá: Đội thiếu niên phối hợp với giáo viên Ngữ văn, giáo viên Lịch sử, giáo viên địa lý và giáo viên giáo dục công dân đã tổ chức một buổi thuyết minh, thi làm hướng dẫn viên tình nguyện cho khu di tích lịch sử Chiến khu. Trong phần này có lẽ là phần hấp dẫn nhất. Tại buổi thi hưỡng dẫn viên chúng tôi chia ra phần nhỏ. Có học sinh thuyết minh về món ăn dân gian của người Mường như sắn đồ, sắn nướng, cá suối nướng, cá đồ, ngô bung…có học sinh giới thiệu về địa điểm xảy ra cuộc chiến đấu đầu tiên, có học sinh hướng dẫn du khách tìm hiểu cán bộ chỉ huy của đội du kích thông qua việc tìm hiểu và giới thiệu các ngôi mộ mai táng tại chiến khu, có học sinh giới thiệu về Tượng đài Chiến khu, có học sinh giới thiệu về quần thể di tích và có học sinh giới thiệu về đài trưởng niệm… Nhìn chung các em đã có những kĩ năng nhất định về giới thiệu hướng dẫn khách tham quan khu di tích trên quê hương Ngọc Trạo của mình. Một số ví dụ về bài viết của học sinh vừa để giới thiệu tuyên truyền với du khách vừa thể hiện tình cảm trách nhiệm với quê hương: Bài viết 1: Mặc dù là người con của quê hương sinh ra và lớn lên trên mảnh đất địa linh nhân kiệt nhưng mỗi khi đi qua khu di tích trong lòng lại dâng lên một nỗi niềm khó tả. Tôi biết về Ngọc Trạo quê tôi khi còn tuổi thơ ấu, mỗi đêm trăng nằm nghe bà nội kể về những người anh hùng, những người du kích, những người dân quê tôi trong những năm 40 của thế kỉ 20, đến khi đi học nghe lời cô giáo giảng, nhưng khi tận mắt nhìn thấy tôi không khỏi ngỡ ngàng trước tầm vóc và sự kì vĩ lớn lao của mảnh đất trung du có bề dày truyền thống. Giữa núi rừng bạt ngàn sừng sững tượng đài vinh danh những anh hùng đã xả thân vì quê hương đất nước. Bức tượng đài trãi qua bao mưa nắng vẫn vững vàng như vị trí của người chiến sĩ năm xưa mãi in sâu trong tâm khảm của mỗi người dân nơi đây. 70 năm đã trôi qua, quãng thời gian chưa nhiều nhưng cũng không phải là ít để thử thách ý chí và nghị lực của con người. Bao thế hệ con dân NgọcTrạo kể từ 19/9/1941 đến nay, đều đã và đang ngày càng nỗ lực làm giàu cho truyền thống 10 quê hương. Đất Ngọc Trạo anh hùng, con người Ngọc Trạo kiên trung bất khuất. Tiếp xúc với người Ngọc Trạo ngày nay, ta mới thấy và tự giải thích được tại sao trước đây Ngọc Trạo lại được chọn làm chiếc nôi của căn cứ địa cách mạng. Trên mảnh đất cằn cỗi, chỉ có cây ngô- thứ cây dễ tính có sức sống mãnh liệtmới có thẻ gắn bó, thuỷ chung với con người. Đất với người gắn bó làm một, người và đất hoà quyện với nhau tạo nên cái chất anh hùng phóng khoáng, nhưng cũng mang đầy nét nên thơ giản dị, con người ở đây chân chất mộc mạc trọng ân tình ân nghĩa. Cái chất anh hùng phóng khoáng giản dị ấy thấm dần vào từng ngọn cây, thớ đất, thôi thúc mỗi người con từ khắp mọi miền đất nước, khi về nơi đây đều không quản ngại ra sức cùng Ngọc Trạo xây dựng mảnh đất chiến khu ngày càng trở nên giàu đẹp. Hiện nay với con số 70 % hộ khá giả, gần 100% số hộ có xe máy, lưới điện quốc gia đến với 100 hộ dân, hệ thống trường lớp khang trang với 3 cấp học Màm non, Tiểu học, Trung học cơ sở, phòng học kiên cố. Có hai trường THCS và Mầm non đạt chuản quốc gia, có 5/6 làng đạt danh hiệu làng văn hoá cấp tỉnh cấp huyện. 80 % số hộ đạt danh hiẹu gia đình Văn hoá. Di tích chiến khu đang được trùng tu tôn tạo, xứng đáng với một chiến khu cách mạng cấp quốc gia. Đây là nơi giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Bài viết của em QuáchThị Linh Huuyền - Lớp 9A, Trường THCS Ngọc Trạo - Thạch Thành. Năm học 2010-2011. Bài viết thứ hai: Chiến tranh đã lùi xa. Đất nước hoàn toàn thống nhất, giang sơn thu về một mối. Dòng cháy thời gian đã cuốn đi bao đau thương của một thời khói lửa để hôm nay vững bước đi lên. Cũng như bao vùng quê khác. Ngọc Trạo hôm nay đã và đang hồi sinh. Ngược dòng thời gian trở về quá khứ hào hùng tôi càng thêm tự hào về trang sử quê hương. Chiến khu quê tôi năm xưa chỉ là một làng nhỏ với rất ít hộ dân sinh sống. Nhưng nơi đây có lợi thế về giao thông với các khu căn cứ cách mạng: hà Trung, Yên Định lại có đường đi Phố Cát, Kim Tân, Bỉm Sơn, Tam Điệp... Ngoài ra nơi đây còn có nhiều lợi thế khác vì vậy mà năm 1941 đã được Tỉnh Uỷ chọn làm căn cứ địa cách mạng thời kì tiền khởi nghĩa của Thanh Hoá. Đêm 19/9/1941 tại hang Treo 21 chiến sĩ của quân ta dưới ngọn Đuốc cháy rừng rực đã thề quyết tâm một lòng vì tổ quốc. Đội du kích Ngọc trạo ra đời. Đánh dấu một bước ngoặt lịch sử của dân tộc. Nhiều chiến sỹ đã hy sinh như đồng chí Đặng Châu Tuệ, Phạm Văn Hinh... Sự hy sinh của các anh khi tuỏi đời 11 còn quá trẻ là niềm đau, là sự mất mát lớn lao của gia đình, của quê hương. Biến đau thương thành hành động, nhân dân nơi đây đã vùng dậy đấu tranh chung tay góp sức vào cuộc kháng chiến giàng độc lập của toàn dân tộc. Từ mảnh đất này đã có bao lớp người tình nguyện hiến dâng tuổi thanh xuân cho độc lập tự do của Tổ quốc. Để ghi nhận những đóng góp của vùng đất chiến khu thuở nào, năm 2000 Ngọc Trạo đã được nhà nước phong tặng danh hiệu: Đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Phát huy truyền thống anh hùng trong xây dựng quê hươngĐảng, chính quyền và nhân dân xã Ngọc Trạo đã và đang từng bước đưa quê hương lên một tầm phát triển mới. Mảnh đất chiến khu nay đã thay da đổi thịt và đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực của đời sống.Nơi đây không còn dấu vết của thời bom đạn. Quá khứ huy hoàng đã trở thành niềm tự hào trong trái tim của mỗi con người. Niềm tự hào ấy đã tiếp bước cho con người trong công cuộc xây dựng quê hương. Đến với Ngọc Trạo chúng ta không khỏi ngỡ ngàng trước những đổi thay của vùng đất anh hùng.. Hệ thống cơ sở hạ tầng như đường giao thông, trường học, trạm y tế và các công trình khác đã được nhà nước và nhân dân cùng đầu tư xây dựng tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế, từng bước cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân địa phương. Ngày nay chiến khu du kích Ngọc Trạo đã và đang nhận được sự quan tâm của nhà nước,cùng với sự nỗ lực của nhân địa phương khu du kích đang được đầu tư tôn tạo để xứng đáng với tầm vóc của một chiến khu cách mạng cấp Quốc gia. Là người con của mảnh đất chiến khu, tôi luôn tự hào về những năm tháng vẻ vang của trang sử quê hương trong lịch sử đấu tranh giành độc lập của dân tộc. Mỗi khi có bạn bè gần xa đến chơi, tôi không quên đưa các bạn đến thăm khu di tích - nơi lưu lại những vật chứng của cuộc chiến đấu và là nơi tưởng niệm những người đã khuất. Ngày ấy, vũ khí của chúng ta trong cuộc chiến đấu không cân sức này chỉ có dao, kiếm và một ít súng kíp nhưng các chiến sĩ của đội quân du kích Ngọc Trạo đã chống trả nhiều đợt tấn công của địch. Đây chính là bằng chứng cho tinh thần chiấn đấu ngoan cường của quân và dân nơi đây. Tôi cũng không thể nhớ hết là mình đã bao nhiêu lần đặt chân đến chốn linh thiêng ấy. Chỉ biết rằng mỗi lần đến đây tôi lại như thấy hình ảnh các chiến sĩ cảm tử đang động viên tôi và tôi thấy mình cần phải góp nhần làm cho quê hương tươi đẹp hơn. Ngoài ra trong mỗi lá thư gửi cho bạn bè tôi vẫn thường kể cho các bạn nghe tất cả những điều tôi biết về chiến khu Ngọc Trạo năm nào. Với tôi, tôi đã và đang cố gắng truyền tình cảm của mình đối với vùng đất anh hùng đến trái tim bạn bè bốn phương với niềm hi vọng bắc được nhịp cầu vô hình đến bạn bè gần xa để mọi người ngày càng xích lại với mảnh đất chiến khu. Để cho chiến khu du 12 kích Ngọc Trạo luôn là sự ngưỡng vọng của nhưỡng người yêu chuộng hoà bình trên mọi miền của Tổ quốc thân yêu. Bài viết của em Nguyễn Thị Hoài Lớp 9A- Trường THCS Ngọc Trạo- Thạch Thành. Năm học 2010-2011 b/ Cách chăm sóc di tích: Chăm sóc di tích không phải là việc đơn giản mà nó đòi hỏi phải có những hiểu biết cơ bản về di tích và kĩ năng chăm sóc nhất định. Trước hết nhà trường xin đăng kí với chính quyền địa phương được chăm sóc đài tưởng niệm. Sau khi chính quyền đại phương đồng ý nhà trường đã lập kế hoạch và phương pháp chăm sóc đài tưởng niệm. Các bước được tiến hành như sau: - Lập kế hoạch: Trong kế hoạch phải xây dựng được mục tiêu, giải pháp, cách thức thực hiện. Ai là người thực hiện. Thời gian thực hiện. - Bước thực hiện: + Cán bộ giáo viên được tìm hiểu về đài tưởng niệm: Đài tưởng niệm thờ ai? Vì sao lại thờ? ý nghĩa của việc lập đài tưởng niệm. + Cách chăm sóc: Có cán bộ văn hoá địa phương cùng với người quản lý đài tưởng niệm hướng dẫn cách chăm sóc từ việc quét dọn hàng ngày, đến việc lau chùi bia, cách thắp hương. Thái độ của người dọn vệ sinh, thái độ của người thắp hương khấn vái đều phải trang trọng lịch sự thể hiện sự tôn kính trang nghiêm. + Cách bảo vệ và phát huy: Nhà trường thông qua các hoạt động giáo dục thường xuyên, giáo dục theo chủ đề, chủ điểm phải hình thành cho học sinh ý thức bảo vệ, bảo quản di tích. Không vào khu di tích, vào dài tưởng niệm để chơi khi không có việc cần thiết, không ném đá, ném đất, vứt rác vào khu di tích, không chặt cây bẻ cành, không chăn trâu cắt cỏ… Ngược lại cần phải liên tục trồng và chăm sóc cây xanh theo quy hoạch. Tuyên truyền cho mọi người trong xã cũng như khách tham quan có ý thức bảo vệ chăm sóc di tích. Thường xuyên sinh hoạt truyền thống, nói chuyện truyền thống, tổ chức các hoạt động ngoại khoá trên thực địa, giúp các em thấm nhuần các giá trị văn hoá của di tích. Hình thành thực sự trong các em ý thức tự hào và trách nhiệm chung đối với khu di tích nói riêng và đối với quê hương nói chung. 6- Đưa vào nội dung tiêu chí thi đua tập thể, cá nhân. Như chúng ta đã biết bất cứ các nội dung nào đưa vào hoạt động giáo dục trong nhà trường chúng ta đều phải cụ thể hoá nó bằng các tiêu chuẩn tiêu chí thi 13 đua, có như thế mới phát huy được tác dụng của nó cũng như mới nâng cao được hiệu quả. Tuy nhiên nếu chúng ta đưa vào tiêu chuẩn, tiêu chí thi đua không khéo léo sẽ trở thành ganh đua giữa các giáo viên và giữa các lớp với nhau, nội dung đưa vào thực hiện sẽ dễ bị phản tác dụng. Hơn thế nữa vì nó là công việc, là nội dung của cả một thời gian dài 5 năm vậy ta đưa vào thi đua như thế nào cho hợp lý. * Cách đánh giá thi đua: - Đánh giá thi đua là nhằm xác định mức độ đạt được thể hiện qua các hoạt động mang lại hiệu quả thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục. Qua đó giúp cho giáo viên học sinh và nhà trường có biện pháp phát huy mặt mạnh, khắc phục yếu kém, phấn đấu hoàn thiện môi trường sư phạm thân thiện * Yêu cầu khi đánh giá: - Khách quan, chính xác, công bằng giữa các cá nhân, các khối lớp như thế sẽ động viên được tinh thần cố gắng khắc phục khó khăn, thúc đẩy tinh thần hướng thiện - Công khai kết quả đánh giá. * Căn cứ để đánh giá: - Căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu thực hiện và kết quả thực hiện. Cách làm của chúng tôi như sau: - Sau khi xây dựng các tiêu chí thi đua cho từng cá nhân giáo viên, từng cá nhân học sinh, chúng tôi lồng các tiêu chí của nội dung chăm sóc và phát huy các giá trị văn hoá của các di tích lịch sử vào khung bảng điểm của tiêu chuẩn. Khung bảng điểm lại phải dựa vào các tiêu chí đánh giá về phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực. Bảng điểm chung 100 điểm cho tổng hợp các nội dung thi đua thì tiêu chí này sẽ là 10 điểm được chia nhỏ ra như sau: * Mục I: Chăm sóc di tích lịch sử, giữ gìn tôn tạo công trình công cộng ở địa phương ( Tối đa 5 điểm ) Kết quả cụ thể đạt được Điểm tối đa Các lớp đăng kí với nhà trường và được nhà trường 2 điểm phân công phần hành công việc cụ thể về chăm sóc đài tưởng niệm, khu di tích, quần thể di tích, chăm sóc và bảo vệ cây xanh… Đã tổ chức phần hành công việc cụ thể về chăm sóc đài 2 điểm tưởng niệm, khu di tích, quần thể di tích, chăm sóc và bảo vệ cây xanh… có kết quả tốt Những kết quả cụ thể khác do nhà trường hoặc do chính 1 điểm quyền địa phương tổ chức phát động thêm, hoặc quy 14 định *Mục II: Tổ chức giáo dục truyền thống lịch sử văn hoá cách mạng cho học sinh. Tổ chức các hoạt động phát huy các giá trị khu di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng cho cộng đồng và cho khách du lịch tham quan. Đã tham gia các buổi giáo dục truyền thống do nhà 1 điểm trường tổ chức Đã tham gia học tập tại khu di tích 1 điểm Tham gia sưu tầm tài liệu, hiện vật, sáng tác thơ ca… 1 điểm Có bài tuyên truyền bằng tranh vẽ, phim ảnh… 1 điểm Những kết quả khác 1 điểm III/ Bài học kinh nghiệm: Để thực hiện một phong trào trong suốt cả một giai đoạn 5 năm, không phải là thời gian ngắn, nội dung công việc không phải là ít. Nếu không có cách tổ chức thực hiện thì sẽ dẽ dẫn đến nhàm chán, kém hiệu quả. Vì thế qua quá trình thực hiện tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau: Một là: Quán triệt sâu sắc tinh thần nội dung của phong trào. Trên cơ sở xây dựng tốt nghị quyết và sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Chi bộ Đảng trong nhà trường. Hai là: Phân tích rõ các điều kiện thuận lợi và khó khăn của nhà trường, xác định nội dung cụ thể để ưu tiên thực hiện trước. Ba là: Phân công rõ người rõ việc. Thực hiện các khâu quản lý đúng quy trình: Lập kế hoạch - Tổ chức thực hiện - Chỉ đạo giám sát - Kiểm tra, đánh giá. Bốn là: Cần phải đa dạng hoá các hình thức tổ chức thực hiện, linh hoạt, sáng tạo trong thực hiện, gay sức hấp dẫn, hứng thú, lôi cuốn nhiều người thích tham gia. Năm là: Công tác tổ chức đấu mối phối hợp các tổ chức đoàn thể cùng tham gia. Tuy nhiên tổ chức nào làm việc phù hợp thì bàn bạc phân công. Không được đơn đốc thực hiện một mình vừa vất vả vừa không đạt hiệu quả.. Sáu là: xây dựng khối đoàn kết thống nhất cao, sẽ tạo thành sức mạnh tinh thần vững chắc trong mọi công việc.góp phần hoàn thành thắng lợi mọi mục tiêu. 15 C/KẾT LUẬN Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013 của Bộ giáo dục và đào tạo, nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu của xã hội. Làm tốt phong trào này góp phần cho học sinh thấy được mỗi ngày đến trường là một ngày vui, việc dạy của thầy cô sẽ có hiệu quả hơn. Đây chính là những yếu tố quan trọng để học sinh gắn bó với trường lớp, vừa hạn chế được học sinh bỏ học giữa chừng hoàn thành chương trình phổ cập vừa góp phần nâng cao dân trí đào tạo nhân lực bồi dưỡng nhân tài cho quê hương đất nước. Trong thực tế học sinh trường THCS Ngọc Trạo nói riêng và học sinh trên địa bàn Thạch Thành nói chung có nhiều em hoàn cảnh khó khăn đi học xa, có em nhà cách trường đến cả chục cây số, nguy cơ bỏ học rất lớn. Song từ khi tổ chức thực hiện phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực số học sinh bỏ học giảm hẳn. Riêng Ngọc Trạo trong năm học này không có em nào bỏ học, chất lượng giáo dục đại trà được nâng lên hẳn so với các năm học trước. Học sinh giỏi cấp tỉnh đạt được 2 em. Học sinh giỏi cấp huyện vượt chỉ tiêu kế hoạch ( Kế hoạch 15 giải. Thực tế đạt: 35 giải). Dự kiến tỷ lệ học sinh giỏi toàn diện đạt trên 3%. Học sinh khá đạt gần 40 %.Còn lại là TB (chỉ có dưới 1% loại yếu). Thực hiện tiêu chí 5 của phong trào có hiệu quả đã góp nên sự thành công của năm học này. Thể hiện sự cố gắng của các em học sinh của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý nhà trường. Thầy cô giáo phải làm gì để tiếp sức cho các em mỗi ngày đến trường để gắn việc học tập trên sách vở với thực tiễn. Một yếu tố quyết định sự thành công của phong trào thi đua là lòng quyết tâm, nhận thức đầy đủ, nâng cao tinh thần trách nhiệm của mỗi người. Bên cạnh đó cần hết sưc chú ý huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng giáo dục. Có như thế chúng ta mới được tiếp thêm nghị lực và sức mạnh để hoàn thành sứ mệnh của mình. Ngọc Trạo ngày 10 tháng 4 năm 2011 Người viết Đặng Ngọc Phương 16 17