Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn phát huy tính tích cực và tạo hứng thú cho học sinh khi dạy bài “bệnh và tậ...

Tài liệu Skkn phát huy tính tích cực và tạo hứng thú cho học sinh khi dạy bài “bệnh và tật di truyền ở người” trong chương trình sinh học 9

.DOC
19
84
67

Mô tả:

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm I – Néi dung cña ®Ò tµi 1)Tªn ®Ò tµi: ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ t¹o høng thó cho häc sinh khi d¹y bµi “bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi” trong ch¬ng tr×nh sinh häc 9 2) Lý do chän ®Ò tµi: §Ó thùc hiÖn tèt viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®èi víi c¸c cÊp häc nãi chung, hay viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®èi m«n Sinh häc nãi riªng, ngêi gi¸o viªn ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c “thÇy thiÕt kÕ, trß thi c«ng” hoÆc nãi c¸ch kh¸c lµ “thÇy tæ chøc, trß ho¹t ®éng”. Ph¶i lµm sao cho mçi tiÕt häc ë trªn líp trë thµnh 45 phót say sa, s«i næi, hµo høng, chøa chan niÒm hy väng vµ niÒm tin cña nh÷ng ngêi kh¸m ph¸ vµ lµm chñ tri thøc. Trong tiÕt häc ®ã, häc sinh ph¶i ®îc ph¸t huy cao ®é tÝnh tÝch cùc vèn cã cña m×nh, ®îc béc lé mäi n¨ng lùc cña b¶n th©n vµ ®îc kh¼ng ®Þnh m×nh trong c¸c ho¹t ®éng nhãm, ho¹t ®éng tËp thÓ. B»ng suy nghÜ tÝch cùc cña b¶n th©n, c¸c em cã thÓ t×m tßi, kh¸m ph¸ c¸c kiÕn thøc sinh häc, råi l¹i sö dông chÝnh c¸c kiÕn thøc ®ã thµnh c«ng cô ®Ó suy nghÜ, t×m tßi, s¸ng t¹o. Trong mét tiÕt häc chØ cã 45 phót, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i biÕt tæ chøc, thiÕt kÕ bµi gi¶ng sao cho hîp lÝ, ®Ó gióp häc sinh võa tiÕp thu kiÕn míi võa cã thÓ vËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm bµi tËp. H¬n thÕ n÷a víi viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y, c¸c trêng ®Òu ®· cã c¸c thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn ®¹i nh: m¸y chiÕu, laptop…gióp cho gi¸o viªn tiÕt kiÖm ® îc thêi gian khi lªn líp vµ häc sinh høng thó h¬n khi häc tËp. Trong ch¬ng tr×nh sinh häc líp 9 cã nhiÒu bµi mµ néi dung kiÕn thøc t¬ng ®èi nhiÒu vµ c¸c phÇn kiÕn thøc cã tÝnh chÊt t¬ng tù nhau. T«i ®· tiÕn hµnh d¹y theo ph¬ng ph¸p nghiªn cøu c¶ hai néi dung kiÕn thøc song song víi nhau (bæ däc néi dung bµi d¹y) cïng mét lóc thay b»ng ph¬ng ph¸p vÉn d¹y lµ nghiªn cøu lÇn lît tõng néi dung kiÕn thøc (bæ ngang néi dung bµi d¹y). Khi d¹y b»ng ph¬ng ph¸p nµy, t«i nhËn thÊy cã nh÷ng u ®iÓm sau: thø nhÊt, tiÕt kiÖm ®îc thêi gian cña tiÕt häc; thø hai, häc sinh võa n¾m râ néi dung kiÕn thøc cña tõng phÇn, võa so s¸nh vµ ph©n biÖt ®îc c¸c néi dung kiÕn thøc ®ã, kh«ng nhÇm lÉn ®Æc ®iÓm cña tõng ®èi tîng. Víi nh÷ng lÝ do trªn nªn t«i d· ®i s©u nghiªn cøu nh÷ng bµi gi¶ng cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc nªu trªn vµ mét trong nh÷ng bµi t«i ®· ¸p dông thµnh c«ng lµ: TiÕt 30 – “BÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi”. 3) Ph¹m vi vµ thêi gian thùc hiÖn - §Ò tµi ¸p dông cho ®èi tîng häc sinh líp 9, trêng THCS Xu©n Khanh. - Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi lµ n¨m häc 2008- 2009. II- Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi 1) T×nh tr¹ng thùc tÕ khi cha thùc hiÖn ®Ò tµi: T¹i trêng THCS Xu©n Khanh, khi d¹y bµi nµy gi¸o viªn thêng d¹y lÇn lît c¸c néi dung: Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm “I - Mét vµi bÖnh di truyÒn ë ngêi 1. BÖnh §ao 2.BÖnh T¬cn¬ 3. BÖnh b¹ch t¹ng vµ bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh II - Mét sè tËt di truyÒn ë ngêi III - C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn” T«i nhËn thÊy khi d¹y tuÇn tù tõng môc nh trªn sÏ mÊt nhiÒu thêi gian cho d¹y bµi míi, thêi gian giµnh cho luyÖn tËp cñng cè Ýt. Thø n÷a lµ dÔ g©y nhµm ch¸n ®èi víi häc sinh v× tuÇn tù néi dung häc sinh ph¶i nghiªn cøu kh¸ nhiÒu bÖnh, tËt di truyÒn ë ngêi. Vµ nÕu gi¸o viªn kh«ng cã ph¬ng ph¸p ®Ó nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i bÖnh, tËt di truyÒn th× häc sinh dÔ nhÇm lÉn gi÷a c¸c ®Æc ®iÓm cña c¸c bÖnh, tËt di truyÒn trong bµi häc víi nhau. 2) Kh¶o s¸t thùc tÕ: §Ó ®¸nh gi¸ cô thÓ h¬n n÷a t×nh h×nh thùc tÕ khi cha thùc hiÖn ®Ò tµi, t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t häc sinh víi néi dung bµi kiÓm tra trong vßng 15 phót. §Ò bµi nh sau: “Em h·y ph©n biÖt bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬. V× sao nh÷ng ngêi m¾c bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬ ®Òu kh«ng cã con nhng vÉn gäi nh÷ng bÖnh nµy lµ bÖnh di truyÒn? ” KÕt qu¶: Trong nhãm ®îc kh¶o s¸t cã Ýt ®iÓm giái, vÉn cßn mét sè em ®¹t ®iÓm trung b×nh, cã nh÷ng em kh«ng gi¶i thÝch ®îc v× sao bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬ ®îc gäi lµ bÖnh di truyÒn. Sè HS §iÓm 9 - 10 §iÓm 7 - 8 §iÓm 5 - 6 Sè lîng TØ lÖ Sè lîng TØ lÖ Sè lîng TØ lÖ kh¶o s¸t 2008 - 2009 45 9 20% 21 47% 15 33% Nh×n vµo kÕt qu¶ trªn cho thÊy nhiÒu häc sinh cha n¾m râ ®îc ®Æc ®iÓm di truyÒn còng nh ®Æc ®iÓm biÓu hiÖn bªn ngoµi cña bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬, tõ ®ã c¸c em cha ph©n biÖt ®îc hai bÖnh nµy kh¸c nhau nh thÕ nµo, mét sè em kh«ng gi¶i thÝch ®îc v× sao gäi hai bÖnh nµy lµ bÖnh di truyÒn. Tríc t×nh h×nh thùc tÕ nh trªn, t«i ®· m¹nh d¹n ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc theo c¸ch “bæ däc néi dung kiÕn thøc cña bµi” vµo gi¶ng d¹y Sinh häc líp 9. Sau ®©y lµ mét vÝ dô minh ho¹ vÒ viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc nµy mµ t«i ®· thùc hiÖn thµnh c«ng vµ ®ång nghiÖp cña t«i ®· ¸p dông cã hiÖu qu¶: TiÕt 30: BÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi A - Gi¸o viªn muèn d¹y tèt bµi nµy cÇn n¾m râ: N¨m häc Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm 1) VÞ trÝ cña bµi nµy lµ tiÕt thø hai cña ch¬ng V, sau khi häc sinh ®· ®îc häc vÒ c¸c d¹ng biÕn dÞ, häc sinh ®· cã kiÕn thøc vÒ nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña c¸c d¹ng biÕn dÞ. Tõ ®ã häc sinh cã c¬ së ®Ó hiÓu vµ gi¶i thÝch c¸c bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ng êi, häc sinh biÕt ®îc c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ ph¸t sinh bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi. 2) Môc tiªu: a. KiÕn thøc: - Häc sinh nhËn biÕt ®îc bÖnh §ao vµ bÖnh T¬cn¬ qua c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i. - Tr×nh bµy ®îc ®Æc ®iÓm di truyÒn cña bÖnh B¹ch t¹ng, bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh vµ tËt 6 ngãn tay. - Tr×nh bµy ®îc nguyªn nh©n c¸c tËt bÖnh di truyÒn vµ ®Ò xuÊt ®îc mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh bÖnh tËt di truyÒn. b. Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng quan s¸t kªnh h×nh, kªnh ch÷. - Ho¹t ®éng nhãm c. Th¸i ®é: Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng, chèng « nhiÔm m«i trêng. MÑ hoÆc bè Bè hoÆc mÑ Bè hoÆc mÑ MÑ hoÆc bè 2n 2n 2n 2n Giao tö Giao tö Hîp tö Hîp tö n+1 n 19 n-1 2n-1 2n+1 H×nh 2 H×nh 1 Ph¹m ThÞ Thuý n S¸ng kiÕn kinh nghiÖm a) Bé NST cña ngêi b×nh thêng b) Bé NST cña ngêi bÖnh §ao a) Bé NST cña ngêi b×nh thêng H×nh 3 b) Bé NST cña ngêi bÖnh T¬cn¬ H×nh 4 B. ThiÕt bÞ d¹y häc: - M¸y chiÕu, m¸y tÝnh. - B¶ng phô, thÎ ®¸p ¸n. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Néi dung - GV treo b¶ng phô, chiÕu s¬ ®å cha hoµn HS1: lªn b¶ng g¾n nh÷ng miÕng b×a cã 1. Hoµn thµnh s¬ ®å c¬ chÕ ph¸t sinh thÓ thiÖn(H×nh 1). ghi néi dung thÝch hîp vµo chç trèng trªn dÞ béi (2n ± 1) - GV chiÕu ®¸p ¸n ®óng vµ gäi häc sinh s¬ ®å. nhËn xÐt kÕt qu¶ cña b¹n trªn b¶ng. HS2: ®øng t¹i chç tr¶ lêi. 2. §ét biÕn gen lµ g×? §ét biÕn gen cã vai trß vµ hËu qu¶ g×? Bµi míi Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu kh¸i niÖm vµ nguyªn nh©n g©y ra bÖnh, tËt di truyÒn. - GV lÊy vÝ dô bÖnh c¶m cóm, tËt cËn thÞ vµ bÖnh §ao, ph©n tÝch nguyªn nh©n g©y bÖnh kh¸c nhau. - Hái: BÖnh, tËt di truyÒn lµ g×? - HS ph¸t biÓu ý kiÕn. - GV chiÕu néi dung kh¸i niÖm. - HS ghi bµi. Hái: Nguyªn nh©n g©y nªn bÖnh vµ tËt di - HS nªu 3 nguyªn nh©n: truyÒn ë ngêi. + Do t¸c nh©n vËt lÝ, ho¸ häc trong tù nhiªn + Do « nhiÔm m«i trêng. + Do rèi lo¹n trao ®æi chÊt néi bµo. Ph¹m ThÞ Thuý 19 * Kh¸i niÖm: BÖnh vµ tËt di truyÒn lµ do ®ét biÕn gen, ®ét biÕn NST g©y nªn. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - GV cung cÊp th«ng tin: 1990 trªn thÕ giíi cã  5000 bÖnh di truyÒn trong ®ã cã  200 bÖnh liªn quan ®Õn giíi tÝnh. Ho¹t ®éng 3: I - Mét vµi bÖnh di truyÒn ë ngêi. I - Mét vµi bÖnh di truyÒn ë ngêi - ChiÕu bé NST bÖnh nh©n §ao vµ ngêi b×nh thêng (H×nh 3). Hái: Bé NST cña bÖnh nh©n §ao cã g× kh¸c so víi ngêi b×nh thêng? - ChiÕu bé NST bÖnh nh©n Tícn¬ vµ ngêi b×nh thêng (H×nh 4). Hái: Bé NST cña bÖnh nh©n Tícn¬ cã g× kh¸c so víi ngêi b×nh thêng? - ChiÕu cïng mét lóc bé NST bÖnh nh©n §ao vµ Tícn¬ (H×nh 3b vµ 4b). Hái: Em h·y nªu ®Æc ®iÓm bé NST cña bÖnh nh©n §ao vµ bÖnh nh©n Tícn¬? - ChiÕu s¬ ®å c¬ chÕ sinh bÖnh §ao (H×nh 5). HS quan s¸t Hái: bé NST bÖnh nh©n §ao cã bao nhiªu NST? - ChiÕu s¬ ®å c¬ chÕ sinh bÖnh Tícn¬ (H×nh 6) Hái: bé NST bÖnh nh©n Tícn¬ cã bao nhiªu NST? Hái: nh vËy sè lîng cña bé NST bÖnh nh©n §ao vµ bÖnh nh©n Tícn¬ kh¸c nhau nh thÕ nµo? Hái: BÖnh §ao lµ bÖnh Tícn¬ lµ biÓu hiÖn cña d¹ng ®ét biÕn nµo? Hái: §ét biÕn dÞ béi thÓ g©y hËu qu¶ g×? Tr¶ lêi: cã 47 NST Ph¹m ThÞ Thuý Tr¶ lêi: cÆp sè 21 cã 3 chiÕc. Tr¶ lêi: cÆp giíi tÝnh chØ cã 1 chiÕc NST X Quan s¸t tranh. 1. BÖnh §ao §Æc ®iÓm bé NST: + CÆp sè 21 cã 3 NST §Æc ®iÓm bé NST: + CÆp NST giíi tÝnh cã 1 NST X + Bé NST 2n+1 = 47 + Bé NST 2n -1 = 45 Tr¶ lêi: Bé NST bÖnh nh©n §ao cÆp sè 21 cã 3 chiÕc, bé NST cña bÖnh nh©n Tícn¬ cÆp NST giíi tÝnh cã 1 chiÕc X. Quan s¸t tranh. Tr¶ lêi: cã 45 NST - Tr¶ lêi: Bé NST cña bÖnh nh©n §ao thõa 1 chiÕc, bÖnh nh©n T¬cn¬ thiÕu 1 chiÕc. Tr¶ lêi: d¹ng ®ét biÕn dÞ béi thÓ. Tr¶ lêi: biÕn ®æi vÒ h×nh th¸i. Quan s¸t tranh 19 2. BÖnh Tícn¬ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - ChiÕu h×nh ¶nh bÖnh nh©n §ao vµ híng dÉn häc sinh quan s¸t (H×nh 7). - ChiÕu h×nh ¶nh bÖnh nh©n Tícn¬ vµ híng dÉn häc sinh quan s¸t(H×nh 8). - ChiÕu cïng mét lóc h×nh ¶nh bÖnh nh©n §ao vµ bÖnh nh©n Tícn¬ (H×nh 7 + 8). - Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng nhãm theo néi dung b¶ng nhãm. C¸c ®Æc ®iÓm BÖnh §ao BÖnh Tícn¬ BiÓu hiÖn bªn ngoµi Sinh lÝ Giíi tÝnh GV híng dÉn HS nhËn xÐt tõng néi dung trong b¶ng vµ chiÕu ®¸p ¸n. - Khi chiÕu phÇn ®Æc ®iÓm biÓu hiÖn bªn ngoµi GV cung cÊp thªm th«ng tin. Hái: nh÷ng ngêi m¾c bÖnh §ao, bÖnh Tícn¬ ®Òu kh«ng cã con, t¹i sao l¹i nãi nh÷ng bÖnh nµy lµ bÖnh di truyÒn? - GV cung cÊp th«ng tin vÒ tû lÖ m¾c 2 lo¹i bÖnh nµy ë ch©u ¢u vµ ë ViÖt Nam. - GV: bÖnh §ao 80% lµ do mÑ cßn 20% lµ do bè nªn phô n÷ ë tõ 35 tuæi cßn nam giíi tõ 40 trë nªn th× kh«ng nªn sinh con. Võa quan s¸t tranh võa ®äc SGK ®Ó hoµn thµnh b¶ng. - HS treo b¶ng phô. - Nh×n ®¸p ¸n vµ tù ghi néi dung vµo vë. - BiÓu hiÖn bªn ngoµi: - BiÓu hiÖn bªn ngoµi: Tr¶ lêi: bÖnh sinh ra do vËt chÊt bÐ, lïn, cæ rôt, m¸ phÖ, lïn, cæ ng¾n, tuyÕn vó di truyÒn bÞ biÕn ®æi, cô thÓ lµ miÖng h¬i h¸, lìi h¬i kh«ng ph¸t triÓn, khi biÕn ®æi sè lîng ë 1 cÆp NST. thÌ ra, m¾t mét mÝ, ngãn ®øng hai tay cho·i ra tay ng¾n,… hai bªn,… - Sinh lÝ: Si ®Çn bÈm sinh, - Sinh lÝ: Kh«ng cã v« sinh. kinh nguyÖt, thêng mÊt trÝ, v« sinh. - Giíi tÝnh: c¶ nam vµ n÷ - Giíi tÝnh: n÷ - ChiÕu b¶ng mét sè vÝ dô kh¸c vÒ bÖnh do ®ét biÕn NST: Tªn bÖnh Giíi tÝnh BiÓu hiÖn Buång trøng, d¹ con Siªu n÷ ph¸t triÓn, kinh N÷ kh«ng (XXX) nguyÖt rèi lo¹n, khã cã con. cao, ch©n tay dµi, Klinefelter Nam Th©n mï mµu, si ®Çn, v« (XXY) sinh. Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - ChiÕu phÇn (3) Hái: c¸c em nghiªn cøu th«ng tin trong Tr¶ lêi: do 1 ®ét biÕn gen lÆn. 3. BÖnh b¹ch t¹ng vµ bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh SGK vµ cho biÕt bÖnh B¹ch t¹ng vµ c©m a) BÖnh b¹ch t¹ng b) BÖnh c©m ®iÕc bÈm ®iÕc bÈm sinh do yÕu tè nµo g©y nªn. sinh - ChiÕu h×nh ¶nh bÖnh nh©n B¹ch Quan s¸t tranh. - Nguyªn nh©n: Do 1 ®ét biÕn gen lÆn Tr¶ lêi: biÓu hiÖn bªn ngoµi cña t¹ng(H×nh9). bÖnh b¹ch t¹ng. Hái: em h·y cho biÕt biÓu hiÖn cña bÖnh - Dïng thiÕt bÞ trî thÝnh, ra dÊu - BiÓu hiÖn bªn ngoµi: - BiÓu hiÖn bªn ngoµi: Da vµ tãc mµu tr¾ng, C©m vµ ®iÕc bÈm sinh B¹ch t¹ng? b»ng tay. m¾t mµu hång Hái: trong thùc tÕ nh÷ng ngêi bÞ m¾c bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh, lµm thÕ nµo ®Ó hä giao tiÕp ®îc? - Giíi thiÖu mét sè bÖnh do ®ét biÕn gen kh¸c: mï mµu, m¸u khã ®«ng, thiÕu m¸u, hång cÇu h×nh liÒm. - Hái: bÖnh do ®ét biÕn gen lÆn g©y ra chØ Tr¶ lêi: thÓ ®ång hîp lÆn (mang biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh khi cÆp gen ë thÓ g×? c¶ 2 gen lÆn, nÕu mang 1 gen lÆn th× kiÓu h×nh b×nh thêng). GV chiÕu vµ gi¶i thÝch b»ng s¬ ®å lai: P : Aa x Aa G: A , a A, a F: 1 AA : 2Aa : 1aa Hái: NÕu bÖnh do gen tréi g©y nªn sÏ biÓu Tr¶ lêi: thÓ ®ång hîp tréi (AA) hiÖn ra kiÓu h×nh khi cÆp gen ë nh÷ng thÓ vµ dÞ hîp (Aa). g×? (bÖnh ®îc truyÒn liªn tôc qua c¸c thÕ hÖ). Liªn hÖ luËt h«n nh©n gia ®×nh. Ho¹t ®éng 4: II - Mét sè tËt di truyÒn ë ngêi Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm II - Mét sè tËt di truyÒn ë ngêi - ChiÕu môc (II) - ChiÕu vµ giíi thiÖu tõng tËt di Quan s¸t tranh vµ ghi bµi STT C¸c tËt di truyÒn §Æc ®iÓm DT truyÒn (H×nh 10 ®Õn h×nh 13) ®ång 1 TËt khe hë m«i- hµm. thêi cho häc sinh ghi bµi. 2 TËt bµn tay mÊt 1 sè - Sau khi nghiªn cøu xong vÒ tËt bµn ngãn. tay cã 6 ngãn, gi¸o viªn hái: “C¸c tËt Tr¶ lêi: do ®ét biÕn NST. 3 Bµn ch©n mÊt ngãn vµ mµ c¸c em võa t×m hiÓu cã ®Æc ®iÓm dÝnh ngãn. di truyÒn lµ g×?” 4 Bµn tay cã 6 ngãn. §B NST - GV chiÕu tiÕp h×nh 14 vµ 15. 5 X¬ng chi ng¾n, bµn ch©n §B gen tréi - Hái: TËt x¬ng chi ng¾n, bµn ch©n cã Tr¶ lêi: do ®ét biÕn gen tréi. nhiÒu ngãn. nhiÒu ngãn cã ®Æc ®iÓm di truyÒn lµ Tr¶ lêi: - Suy tho¸i nßi giång g×? - G©y khiÕm khuyÕt, ¶nh hHái: Theo em bÖnh vµ tËt di truyÒn g©y ¶nh hëng g× ®Õn céng ®ång vµx· ëng ®Õn søc khoÎ, kh¶ n¨ng lao ®éng. héi? Ho¹t ®éng 4: III - C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn - ChiÕu h×nh ¶nh m¸y bay MÜ r¶i chÊt ®éc da cam Häc sinh quan s¸t tranh. (H×nh 16). - ChiÕu h×nh ¶nh bÖmh nh©n da cam (H×nh 17). - ChiÕu h×nh ¶nh vô næ bom nguyªn tö (H×nh 18). - ChiÕu 1 sè h×nh ¶nh g©y « nhiÔm do phun thuèc b¶o vÖ thùc vËt, g©y « nhiÔm níc, kh«ng khÝ (H×nh 20). Hái: Em h·y ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ Häc sinh tr¶ lêi vµ ghi bµi ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn? vµo vë Hái: Khi sö dông thùc phÈm ta ph¶i chó ý ®iÒu g×? Hái: Qua nghiªn cøu vÒ bÖnh §ao, bÖnh b¹ch t¹ng. bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh, em cho biÕt 1 biÖn ph¸p n÷a nh»m h¹n chÕ ph¸t sinh bÖnh, tËt di Ph¹m ThÞ Thuý 19 III- C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn - B¶o vÖ m«i trêng, chèng « nhiÔm m«i trêng. - Sö dông ®óng quy c¸ch, ®óng liÒu lîng thuèc b¶o vÖ thùc vËt, thuèc ch÷a bÖnh. - §¶m b¶o vÖ sinh, an toµn thùc phÈm. - CÊm kÕt h«n gÇn, h¹n chÕ kÕt h«n vµ sinh con cña nh÷ng ngêi cã nguy c¬ g©y bÖnh,…. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm truyÒn lµ g×? GV chiÕu h×nh ¶nh thµnh phè Singapo vµ liªn hÖ víi ViÖt Nam. - Gi÷ vÖ sinh trêng häc, Hái: Víi häc sinh líp 9 c¸c em cÇn ph¶i lµm g× ®Ó khu d©n c, n¬i c«ng céng; b¶o vÖ m«i trêng, chèng « nhiÔm m«i trêng? nh¾c nhë mäi ngêi cïng thùc hiÖn. - Tham gia tÕt trång c©y, c¸c chiÕn dÞch lµm s¹ch m«i trêng ë ®Þa ph¬ng. D: Cñng cè GV gäi häc sinh ®äc kÕt luËn trong SGK. HS ®äc SGK. GV chia mçi bµn lµ mét nhãm. Häc sinh: Th¶o luËn vµ gi¬ thÎ Gi¸o viªn chiÕu c©u hái. chän ®¸p ¸n ®óng. Sau khi häc sinh gi¬ thÎ chän ®¸p ¸n, GV C©u 1: §¸p ¸n (c) chiÕu ®¸p ¸n ®óng vµ quan s¸t kÕt qu¶ cña c¸c nhãm. C©u 2: §¸p ¸n (b) C©u 3: §¸p ¸n (a) C©u 4: §¸p ¸n (d) Ph¹m ThÞ Thuý 19 Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau: 1. §Æc ®iÓm di truyÒn cña bÖnh §ao a) Cã 1 NST X trong cÆp NST giíi tÝnh. b) Cã 3 NST ë cÆp NST giíi tÝnh. c) Cã 3 NST ë cÆp NST thêng sè 21. d) cã 1 NST ë cÆp thêng sè 21. 2. §Æc ®iÓm di truyÒn cña bÖnh T¬cn¬: a) Cã 3 NST X trong cÆp NST giíi tÝnh. b) Cã 1 NST X trong cÆp NST giíi tÝnh. c) Cã 3 NST thêng trong cÆp sè 21. d) C©u a ®óng. 3. BÖnh §ao ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo? a) BÐ lïn, cæ rôt, m¸ phÖ, miÖng h¬i h¸, lìi h¬i thÌ ra, m¾t h¬i s©u vµ 1 mÝ, ngãn tay ng¾n,… b) Si ®Çn bÈm sinh vµ kh«ng cã con. c) Da vµ tãc mµu tr¾ng, m¸t mµu hång. d) C¶ a vµ b. 4. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn bÖnh, tËt di truyÒn lµ g×? a) Do qu¸ tr×nh T§C néi bµo bÞ rèi lo¹n. b) Do c¸c t¸c nh©n vËt lÝ, ho¸ häc t¸c ®éngvµo qu¸ tr×nh ph©n bµo. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm c) Do m«i trêng bÞ « nhiÔm. d) C¶ a,b vµ c. * Ch¬i trß ch¬i: H·y s¾p xÕp c¸c th«ng tin ë cét A víi cét B sao cho phï hîp vµ ghi kÕt qu¶ vµo cét C: - H×nh thøc ch¬i: + Cã 2 ®éi ch¬i. + Cã 8 h×nh ¶nh(H×nh 21 ®Õn h×nh 28), mçi h×nh ¶nh lµ 1 bÖnh hoÆc tËt di truyÒn häc sinh ph¶i gäi tªn vµ nªu ®Æc ®iÓm di truyÒn. Mçi h×nh ¶nh häc sinh tr¶ lêi ®óng ®¸p ¸n ®îc 10 ®iÓm. - LuËt ch¬i: + Cã 10 gi©y ®Ó suy nghÜ. + §éi nµo ph¸t tÝn hiÖu nhanh h¬n giµnh quyÒn tr¶ lêi. + KÕt thóc ®éi nµo ghi ®îc nhiÒu ®iÓm h¬n th× th¾ng cuéc. E. Híng dÉn häc ë nhµ: - T×m hiÓu thªm mét sè biÖn ph¸p kh¸c nh»m h¹n chÕ ph¸t sinh bÖnh, tËt di truyÒn ë ngêi. - Häc bµi theo néi dung s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Nghiªn cøu tríc bµi “ Di truyÒn häc víi con ngêi”. MÑ hoÆc bè Bè hoÆc mÑ 2n Ph¹m ThÞ Thuý 19 2n S¸ng kiÕn kinh nghiÖm n n n-1 H×nh 5: C¬ chÕ ph¸t sinh bÖnh §ao do rèi lo¹n gi¶m ph©n cÆp sè 21 H×nh 6: BÖnh nh©n §ao Bè Giao tö n+1 X Y Y X X X Hîp tö O MÑ X X OX H×nh 7: C¬ chÕ ph¸t sinh bÖnh T¬cn¬ do rèi lo¹n gi¶m ph©n cÆp NST giíi tÝnh ë mÑ H×nh 8: BÖnh nh©n T¬cn¬ Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 9: BÖnh nh©n b¹ch t¹ng H×nh 11: TËt bµn tay mÊt mét sè ngãn Ph¹m ThÞ Thuý H×nh 10: TËt khe hë m«i H×nh 12: Bµn ch©n mÊt ngãn vµ dÝnh ngãn 19 H×nh 13: Bµn tay cã nhiÒu ngãn S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 14: TËt x¬ng chi ng¾n Ph¹m ThÞ Thuý H×nh 15: Bµn ch©n cã nhiÒu ngãn 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 16: N¹n nh©n chÊt ®éc da cam Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 17: M¸y bay MÜ r¶I chÊt ®éc da cam Ph¹m ThÞ Thuý H×nh 18: Mét vô næ bom nguyªn tö 19 H×nh 19: Phun thuèc trõ s©u S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 20: ¤ nhiÔm kh«ng khÝ vµ « nhiÔm nguån níc Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm H×nh 21: BÖnh §ao §ét biÕn sè lîng NST H×nh 25: Bµn tay mÊt ngãn §ét biÕn NST H×nh 22: TËt khe hë m«i §ét biÕn NST H×nh 23: BÖnh b¹ch t¹ng §ét biÕn gen lÆn H×nh 26: TËt x¬ng chi ng¾n §ét biÕn gen tréi H×nh 27: BÖnh §ao §ét biÕn sè lîng NST H×nh 24: Bµn tay cã 6 ngãn §ét biÕn NST H×nh 28: BÖnh b¹ch t¹ng §ét biÕn gen lÆn Trªn ®©y t«i ®· tr×nh bµy nh÷ng gi¶i ph¸p khoa häc khi t«i tiÕn hµnh híng dÉn c¸c em t×m hiÓu vÒ mét sè bÖnh vµ tËt di truyÒn ë ngêi. Víi thêi gian t«i ph©n bè nh sau: - KiÓm tra bµi cò: 5 phót. Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Néi dung bµi míi: + Kh¸i niÖm bÖnh, tËt di truyÒn: 3 phót. + PhÇn I: 14 phót 1- bÖnh §ao vµ 2- bÖnh T¬cn¬: 10 phót (ho¹t ®éng nhãm 5 phót). 3- bÖnh b¹ch t¹ng vµ bÖnh c©m ®iÕc bÈm sinh: 4 phót. + PhÇn II: Mét sè tËt di truyÒn ë ngêi: 5 phót + PhÇn III: C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ph¸t sinh tËt, bÖnh di truyÒn: 6 phót - Cñng cè: C©u 1 3 phót C©u 2 5 phót - Ch¬i trß ch¬i: 3 phót - Híng dÉn häc ë nhµ: 1 phót Víi thêi gian ph©n bè hîp lÝ nh trªn ®· gióp cho häc sinh tiÕp thu bµi rÊt tèt. III - kÕt qu¶ thùc hiÖn cã so s¸nh ®èi chøng Ph¹m ThÞ Thuý 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §èi tîng ®Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy lµ häc sinh khèi líp 9 trêng THCS Xu©n Khanh. Sau khi thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, t«i nhËn thÊy sù tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh tèt h¬n, c¸c em cã høng thó häc m«n Sinh häc h¬n. Víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n vµ sù nç lùc cña c¸c em häc sinh, chÊt lîng häc tËp m«n Sinh häc líp 9 ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan. Thø nhÊt, t«i tiÕn hµnh cho c¸c em lµm bµi kiÓm tra kh¶o s¸t trong 15 phót ®Ó ®¸nh gi¸ ®èi chøng víi kÕt qu¶ khi kh«ng thùc hiÖn ®Ò tµi nµy: §Ò Bµi: “Em h·y ph©n biÖt bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬. V× sao nh÷ng ngêi m¾c bÖnh §ao vµ bÖnh Tícn¬ ®Òu kh«ng cã con nhng vÉn gäi nh÷ng bÖnh nµy lµ bÖnh di truyÒn? ” N¨m häc Sè häc sinh kh¶o s¸t 2008 2009 Nhãm häc sinh thùc nghiÖm §iÓm 9 - 10 45 TØ lÖ 31 Số lượng 69% §iÓm 7 - 8 TØ lÖ 14 Số lượng 31% Nhãm häc sinh ®èi chøng §iÓm 5 - 6 TØ lÖ 0 Số lượng 0% §iÓm 9 - 10 TØ lÖ 9 Số lượng 20% §iÓm 7 - 8 TØ lÖ 21 Số lượng 47% §iÓm 5 - 6 TØ lÖ 15 33% So s¸nh ta thÊy: TØ lÖ häc sinh ®¹t ®iÓm 9 - 10 t¨ng 49% v à kh«ng cã häc sinh ®¹t ®iÓm trung b×nh. Vµ trong n¨m häc 2008-2009 ®éi tuyÓn m«n Sinh häc dù thi HSG cÊp thÞ x· ®· cã 3 em ®¹t gi¶i ba, 1 em ®¹t gi¶i khuyÕn khÝch. T«i nhËn thÊy trong mét giê häc nÕu gi¸o viªn biÕt kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sÏ lµm cho giê häc cã chÊt lîng h¬n, häc sinh cã høng thó vµ yªu thÝch bé m«n h¬n. C¸c em cã thÓ vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc vµo thùc tÕ cuéc sèng. §Ò tµi lµ mét sè s¸ng kiÕn kinh nghiÖm khi d¹y m«n Sinh häc 9 mµ t«i ®· rót ra trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Song kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong héi ®ång khoa häc, c¸c ®ång nghiÖp ®ãng gãp ý kiÕn, bæ sung ®Ó ®Ò tµi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña t«i ®¹t hiÖu qu¶ h¬n n÷a. Ph¹m ThÞ Thuý 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan