-
UBND quËn ®èng ®a
Trêng THCS NguyÔn trêng té
……………………
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Ph©n d¹ng c¸c lo¹i bµi to¸n ho¸
häc trong gi¶ng d¹y ho¸ häc
líp 8 ë trung häc c¬ së
M«n: Hãa Häc
Tªn t¸c gi¶: Hå ThÞ Minh HiÒn
Tæ TN2
N¨m häc: 2010 -2011
PhÇn I : ®Æt vÊn ®Ò
I. lý do chän ®Ò tµi
Sù nghiÖp x©y dùng XHCN ë níc ta ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é ngµy cµng
cao, víi qui m« ngµy cµng lín vµ ®ang ®îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng
khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn nh vò b·o nã t¸c ®éng mét c¸ch toµn diÖn lªn mäi
®èi tîng, thóc ®Èy sù tiÕn bé cña x· héi. Mét trong nh÷ng träng t©m cña sù ph¸t
triÓn ®Êt níc lµ ®æi míi nÒn gi¸o dôc, ph¬ng híng gi¸o dôc cña ®¶ng, Nhµ níc
vµ cña ngµnh gi¸o dôc & ®µo t¹o trong thêi gian tríc m¾t còng nh l©u dµi lµ ®µo
t¹o nh÷ng con ngêi " Lao ®éng, tù chñ, s¸ng t¹o" cã n¨ng lùc thÝch øng víi nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, cã n¨ng lùc gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò thêng gÆp, t×m ®îc
viÖc lµm, biÕt lËp nghiÖp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng mét ngµy tèt h¬n.
§Ó båi dìng cho häc sinh n¨ng lùc s¸ng t¹o, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, lý
luËn d¹y häc hiÖn ®¹i kh¼ng ®Þnh: CÇn ph¶i ®a häc sinh vµo vÞ trÝ chñ thÓ ho¹t
®éng nhËn thøc, häc trong ho¹t ®éng. Häc sinh b»ng häat ®éng tù lùc, tÝch cùc
-
cña m×nh mµ chiÕm lÜnh kiÕn thøc . Qu¸ tr×nh nµy ®îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn sÏ
gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho häc sinh n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o.
T¨ng cêng tÝnh tÝch cùc ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o cho häc sinh trong qu¸ tr×nh
häc tËp lµ mét yªu cÇu rÊt cÇn thiÕt, ®ßi hái ngêi häc tÝch cùc, tù lùc tham gia
s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh nhËn thøc. Bé m«n Ho¸ häc ë phæ th«ng cã môc ®Ých
trang bÞ cho häc sinh hÖ thèng kiÕn thøc c¬ b¶n, bao gåm c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu
t¹o chÊt, ph©n lo¹i chÊt vµ tÝnh chÊt cña chóng. ViÖc n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc c¬
b¶n gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ë bËc phæ th«ng, chuÈn bÞ cho häc sinh
tham gia c¸c ho¹t ®«ng s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng sau nµy.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých trªn, ngoµi hÖ thèng kiÕn thøc vÒ lý thuyÕt th× hÖ
thèng bµi tËp Ho¸ häc gi÷ mét vÞ trÝ vµ vai trß rÊt quan träng trong viÖc d¹y vµ
häc Ho¸ häc ë trêng phæ th«ng nãi chung, ®Æc biÖt lµ ë líp 8 trêng THCS nãi
riªng. Bµi tËp Ho¸ häc gióp ngêi gi¸o viªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña
häc sinh, Tõ ®ã ph©n lo¹i häc sinh ®Ó cã kÕ ho¹ch s¸t víi ®èi tîng. Qua nghiªn
cøu bµi tËp Ho¸ häc b¶n th©n t«i thÊy râ nhiÖm vô cña m×nh trong gi¶ng d¹y
còng nh trong viÖc gi¸o dôc häc sinh.
Ngêi gi¸o viªn d¹y Ho¸ häc muèn n¾m v÷ng ch¬ng tr×nh Ho¸ häc phæ
th«ng, th× ngoµi viÖc n¾m v÷ng néi dung ch¬ng tr×nh, ph¬ng gi¶ng d¹y cßn cÇn
n¾m v÷ng c¸c bµi tËp Ho¸ häc cña tõng ch¬ng, hÖ thèng c¸c bµi tËp c¬ b¶n nhÊt
vµ c¸ch gi¶i tæng qu¸t cho tõng d¹ng bµi tËp, biÕt sö dông bµi tËp phï hîp víi
tõng c«ng viÖc: LuyÖn tËp, kiÓm tra , nghiªn cøu... nh»m ®¸nh gi¸ tr×nh ®é n¾m
v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh. Tõ ®ã cÇn ph¶i sö dông bµi tËp ë c¸c møc kh¸c
nhau cho tõng ®èi tîng häc sinh kh¸c nhau: Giái, Kh¸ , TB, YÕu.
Bµi tËp Ho¸ häc rÊt ®a d¹ng phong phó song víi nh÷ng nhËn thøc trªn, t«i
thÊy chÊt lîng ®èi tîng häc sinh ë ®©y cha ®ång ®Òu, mét sè häc sinh vËn dông
kiÕn thøc ®Ó gi¶i bµi to¸n Ho¸ häc cha ®îc thµnh th¹o. V× vËy muèn n©ng cao
chÊt lîng ngêi gi¸o viªn cÇn suy nghÜ t×m ra ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, Ph©n lo¹i c¸c
d¹ng bµi tËp Ho¸ häc phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña häc sinh, nh»m ph¸t triÓn n¨ng
lùc t duy, s¸ng t¹o vµ g©y høng thó häc tËp cho c¸c em.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, víi mong muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc
t×m tßi ph¬ng ph¸p d¹y häc thÝch hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña häc sinh,
nh»m ph¸t triÓn t duy cña häc sinh THCS gióp c¸c em tù lùc ho¹t ®éng t×m tßi
chiÕm lÜnh tri thøc, t¹o tiÒn ®Ò quan träng cho viÖc ph¸t triÓn t duy cña c¸c em ë
c¸c cÊp häc cao h¬n gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc ®µo t¹o cña ®Þa ph¬ng. Nªn t«i ®· chän ®Ò tµi: " Ph©n d¹ng bµi to¸n Ho¸ häc líp 8 ë ch¬ng tr×nh
THCS".
II. NhiÖm vô cña ®Ò tµi:
1. Nªu lªn ®îc c¬ së lý luËn cña viÖc ph©n d¹ng c¸c bµi to¸n Ho¸ häc trong qu¸
tr×nh d¹y vµ häc
2. TiÕn hµnh ®iÒu tra t×nh h×nh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña häc sinh 8 ë trêng THCS .
3. HÖ thèng bµi to¸n Ho¸ häc theo tõng d¹ng.
4. Bíc ®Çu sö dông viÖc ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi to¸n Ho¸ häc, nh»m gióp cho
häc sinh lÜnh héi c¸c kiÕn thøc mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ rÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp
hµnh ®éng vµ trÝ th«ng minh cña häc sinh.
III. §èi tîng nghiªn cøu:
Häc sinh khèi 8 ë trêng THCS NguyÔn Trêng Té
IV Môc ®Ých cña ®Ò tµi:
Ph©n d¹ng c¸c bµi to¸n Ho¸ häc nh»m n©ng cao chÊt lîng häc tËp m«n
ho¸ häc cña häc sinh líp 8 THCS
V. Gi¶ thuyÕt khoa häc:
-
ViÖc ph©n d¹ng c¸c bµi to¸n Ho¸ häc sÏ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao vµ sÏ lµ tiÒn
®Ò cho viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc trÝ tuÖ cña häc sinh ë cÊp häc cao h¬n khi gi¸o
viªn sö sông linh ho¹t vµ hîp lý hÖ thèng c¸c d¹ng bµi tËp ho¸ häc theo møc ®é
cña tr×nh ®é t duy cña häc sinh phï hîp víi ®èi tîng häc sinh líp 8 THCS
VI. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong ®Ò tµi nµy t«i ®· vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc nh:
Ph©n tÝch lý thuyÕt, ®iÒu tra c¬ b¶n, tæng kÕt kinh nghiÖm s ph¹m vµ sö dông mét
sè ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong viÖc ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s
ph¹m v.v.. .
Tham kh¶o c¸c tµi liÖu ®· ®îc biªn so¹n vµ ph©n tÝch hÖ thèng c¸c d¹ng
bµi to¸n ho¸ häc theo néi dung ®· ®Ò ra.
Trªn c¬ së ®ã t«i ®· tr×nh bµy c¸c d¹ng bµi to¸n ho¸ häc ®· su tÇm vµ
nghiªn cøu ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng, trÝ tuÖ cña häc sinh.
VII. Bµi to¸n ho¸ häc vµ vai trß cña nã Trong viÖc
ph¸t triÓn t duy cña häc sinh
Mét sè häc sinh cã t duy ho¸ häc ph¸t triÓn lµ n¨ng lùc quan s¸t tèt, cã trÝ
nhí l«-gÝc, nh¹y bÐn, cã ãc tëng tîng linh ho¹t phong phó, øng ®èi s¾c x¶o víi
c¸c vÊn ®Ò cña ho¸ häc vµ lµm viÖc cã ph¬ng ph¸p.
Bµi to¸n ho¸ häc ®îc xÕp trong gi¶ng d¹y lµ mét trong hÖ thèng c¸c ph¬ng
ph¸p quan träng nhÊt, ®Ó n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y vµ nã cã nh÷ng t¸c dông
rÊt to lín.
1. Bµi to¸n ho¸ häc cã t¸c dông lµm cho häc sinh hiÓu s©u s¾c c¸c kh¸i
niÖm ®· häc.
2. Häc sinh cã thÓ häc thuéc lßng c¸c ®Þnh nghÜa cña kh¸i niÖm nhng nÕu
kh«ng th«ng qua viÖc gi¶i bµi tËp, häc sinh cha thÓ nµo n¾m v÷ng ®îc
c¸i mµ häc sinh ®· thuéc.
3. Bµi to¸n ho¸ häc më réng sù hiÓu biÕt mét c¸ch sinh ®éng, phong phó
vµ kh«ng lµm nÆng nÒ khèi lîng kiÕn thøc cña häc sinh.
4. Bµi to¸n ho¸ häc cã t¸c dông cñng cè kiÕn thøc cò mét c¸ch thêng
xuyªn vµ hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc ho¸ häc.
5. Bµi to¸n ho¸ häc thóc ®Èy thêng xuyªn sù rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o,
cÇn thiÕt vÒ ho¸ häc. ViÖc gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp ho¸ häc gióp häc sinh
tù rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc, nhí c¸c ký hiÖu ho¸
häc nhí c¸c ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè, kü n¨ng tÝnh to¸n v.v...
6. Bµi to¸n ho¸ häc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t duy ph¸t triÓn, khi gi¶i mét bµi to¸n
ho¸ häc b¾t buéc ph¶i suy lý, quy n¹p, diÔn dÞch, lo¹i suy.
7. Bµi to¸n ho¸ häc cã t¸c dông gi¸o dôc t tëng cho häc sinh v× gi¶i bµi
tËp ho¸ häc lµ rÌn luyÖn cho häc sinh tÝnh kiªn nhÉn, trung thùc trong
lao ®éng häc tËp, tÝnh s¸ng t¹o khi sö lý c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra. MÆt kh¸c
rÌn luyÖn cho häc sinh tÝnh chÝnh x¸c cña khoa häc vµ n©ng cao lßng
yªu thÝch m«n häc.
-
PhÇn II. Néi dung ®Ò tµi
Ph©n d¹ng
c¸c lo¹i bµi to¸n ho¸ häc trong gi¶ng d¹y
ho¸ häc líp 8 ë trung häc c¬ së
A. D¹ng 1: TÝnh theo c«ng thøc hãa häc
I . T×m khèi lîng nguyªn tè trong a g hîp chÊt
VÝ dô: TÝnh sè gam cacbon C cã trong 11g khÝ cacbonic CO2 ( C =
12; O = 16).
Nghiªn cøu ®Ò bµi: Dùa vµo tØ lÖ sè mol hoÆc tû lÖ khèi lîng gi÷a cacbon vµ khÝ
cacbonic trong c«ng thøc CO2.
Híng dÉn gi¶i
C¸ch 1
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt CTHH cña chÊt.
KhÝ cacbonic cã CTHH: CO2
Bíc 2: TÝnh khèi lîng mol cña hîp 1 mol CO2 cã chøa 1 mol C
chÊt vµ khèi lîng cña nguyªn tè trong 44 g CO2 cã chøa 12 g C
1 mol chÊt
11 g CO2 cã chøa x g C
Bíc 3; LËp quan hÖ víi sè liÖu cña ®Çu
bµi
x=3
Cã 3g C trong 11 g CO2
Bíc 4: Tr¶ lêi
C¸ch 2
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: Qui sè gam ®Çu bµi cho ra mol
11
nCO 2 = 44 0,25mol
Bíc 2: ViÕt CTHH cña chÊt. TÝnh M
Bíc 3: LËp quan hÖ tû lÖ mol gi÷a
MCO2 = 44 g
nguyªn tè vµ hîp chÊt. T×m khèi lîng
1 mol CO2 cã chøa 1 mol C
cha biÕt.
0,25mol CO2 cã chøa 0,25 g C
Bíc 4: Tr¶ lêi
MC = 0,25.12 = 3g
Cã 3g C trong 11 g CO2
II. T×m khèi lîng hîp chÊt ®Ó trong ®ã cã chøa a mol nguyªn tè:
VÝ dô: CÇn lÊy bao nhiªu gam CH3COOH ®Ó trong ®ã cã chøa 12g
nguyªn tè cacbon?
Nghiªn cøu ®Ò bµi: Dùa vµo tû lÖ sè mol hoÆc tû lÖ khèi lîng gi÷a nguyªn tè vµ
hîp chÊt
Híng dÉn gi¶i
C¸ch 1
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt CTHH cña chÊt. TÝnh M, CTHH : CH3COOH cã : M = 60g
nªu ý nghÜa ( cã liªn quan tíi chÊt t×m)
Bíc 2: LËp quan hÖ víi sè liÖu cña ®Çu 1 mol CH3COOH cã chøa 2 mol C
bµi.
60 g CH3COOH cã chøa 24g C
x g CH3COOH cã chøa 12 g C
TÝnh x
x = 60 .12 = 30 g
24
Bíc 3: Tr¶ lêi
C¸ch 2
CÇn 30 gam CH3COOH
-
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: Qui sè gam ®Çu bµi cho ra mol
Bíc 2: ViÕt CTHH cña chÊt. TÝnh M,
nªu ý nghÜa cña CTHH
Bíc 3: LËp quan hÖ tû lÖ mol gi÷a
nguyªn tè vµ hîp chÊt. suy ra sè mol
chÊt
Bíc 4: TÝnh khèi lîng m = n.M
Bíc 5: Tr¶ lêi
Lêi gi¶i
M C = 12g => nC = 12:12 = 1 mol
MCH3COOH = 60g
1mol CH3COOH cã chøa 2mol C
0,5 mol CH3COOH <=
1mol C
mCH3COOH = 0,5 . M = 0,5.60 = 30 g
CÇn 30 g CH3COOH
III. TÝnh tû lÖ % vÒ khèi lîng m cña mçi
nguyªn tè trong hîp chÊt:
VÝ dô : TÝnh tû lÖ % vÒ khèi lîng cña Hi®r« trong hîp chÊt H2SO4
Nghiªn cøu ®Çu bµi: Dùa vµo tû lÖ khèi lîng gi÷a hi®ro vµ axit ®Ó tÝnh tû lÖ %
Híng dÉn gi¶i
C¸ch 1
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt CTHH cña chÊt. TÝnh M CTHH : H2SO4
cña hîp chÊt. Khèi lîng hi®ro cã M = 98 g
trong M cña chÊt
MH = 2.1 = 2g
Bíc 2: T×m tû lÖ %
% H = 2 .100 2,04%
98
Bíc 3: Tr¶ lêi
H chiÕm 2,04 % vÒ khèi lîng H2SO4
C¸ch 2
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
T¬ng tù gi¶i bµi to¸n t×m sè gam CTHH : H2SO4
nguyªn tè trong hîp chÊt
M = 98 g
1mol H2SO4 cã chøa 2 mol H
98 g H2SO4 cã chøa x g H
=> x = 2 .100 2,04%
98
H chiÕm 2,04 % vÒ khèi lîng H2SO4
IV. Bµi to¸n so s¸nh hµm lîng nguyªn tè trong hîp chÊt kh¸c nhau
VÝ dô: Cã 3 lo¹i ph©n bãn ho¸ häc sau: NH 4NO3 ; (NH4)2SO4 ;
NH4Cl trong hîp chÊt nµo chøa nhiÒu hµm lîng nit¬ h¬n.
Nghiªn cøu ®Çu bµi: TÝnh tû lÖ % khèi lîng cña N, suy ra chÊt nµo cã nhiÒu N
h¬n
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: TÝnh tØ lÖ % cña N trong tõng * NH4NO3
hîp chÊt
% N = 28 .100% 35% (1)
80
* (NH4)2 SO4
% N = 28 .100% 21,21% (2)
132
* NH4Cl
28
Bíc 2: So s¸nh tØ lÖ % cña N trong c¸c % N = 53,5 .100% 26,16% (3)
hîp chÊt trªn vµ kÕt luËn
VËy tõ (1),(2),(3) kÕt luËn hµm lîng N
cã trong NH4NO3 lµ lín nhÊt
B. d¹ng 2: Bµi to¸n vÒ lËp c«ng thøc ho¸ häc
I. Bµi to¸n lËp c«ng thøc ho¸ häc khi biÕt tû lÖ % vÒ khèi lîng
cña c¸c nguyªn tè t¹o nªn chÊt
%A
%B
%C
D¹ng bµi to¸n nµy liªn quan ®Õn: x : y : z = M : M : M
A
B
C
VÝ dô: LËp CTHH cña hîp chÊt trong dã S chiÕm 40% ; O chiÕm 60%
vÒ khèi lîng ?
Nghiªn cøu ®Ò bµi: TÝnh sè nguyªn tö cña tõng nguyªn tè dùa vµo tû lÖ % khèi lîng trong tõng nguyªn tè
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt CTHH d¹ng tæng qu¸t
víi x,y cha biÕt
Bíc 2: T×m tû lÖ x : y
Bíc 3: ViÕt CTHH ®óng
Lêi gi¶i
CTHH tæng qu¸t: SxOy
Ta cã :
x : y=
1:3
%S
MS
=
%O
MO
= 40 = 60 =
32
16
VËy CTHH lµ SO3
II. Bµi to¸n x¸c ®Þnh tªn chÊt:
VÝ dô: Cho 6,5 g mét ,kim lo¹i ho¸ trÞ II vµo dd H 2SO4 d ng¬id ta thu
®îc 2,24 lÝt H2. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh ®æi ra sè
mol theo sè liÖu ®Çu bµi
Lêi gi¶i
nR = 6,5
Bíc 2:
2,24
22,4
-
ViÕt PTHH
T×m nguyªn tè cha biÕt
Bíc 3: Tr¶ lêi
R
n H2 =
=0,1 mol
R + H2SO4 RSO4 + H2
1mol
1mol
0,1 mol
0,1mol
6,5
R=
= 65 VËy R lµ Zn
0,1
C¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1 : Cho c¸c «xit sau FeO; Fe2O3 ; Fe3O4. Trong c¸c «xit trªn «xit nµo cã tû
lÖ Fe nhiÒu h¬n c¶
A. FeO ;
B. Fe2O3
; C . Fe3O4
Bµi 2: Trong n«ng nghiÖp ngêi ta cã thÓ dïng CuSO4 nh mét lo¹i ph©n bãn vi lîng ®Ó bãn ruéng, lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång. NÕu dïng 8 g chÊt nµy th× cã
thÓ ®a vµo ®Êt bao nhiªu gam Cu ?
-
A. 3,4 g;
B. 3,2 g ;
C. 3,3 g D. 4,5
Bµi 3: Mét lo¹i quÆng s¾t cã chøa 90% lµ Fe3O4 . Khèi lîng s¾t cã trong 1 tÊn
quÆng ®ã lµ :
A. 0,65 tÊn;
B. 0,6517 tÊn ;
C. 0,66 tÊn ;
D. 0,76 tÊn;
Bµi 4: Thµnh phÇn % vÒ khèi lîng cña c¸c nguyªn tè Cu; S vµ O cã trong CuSO4
lÇn lît lµ:
A. 30% ; 30% vµ 40%
B. 25% ; 25% vµ 50%
C 40% ; 20% vµ 40%
D; TÊt c¶ ®Òu sai
C. D¹ng 3: Bµi to¸n c¬ b¶n vÒ mol, khèi lîng mol
vµ thÓ tÝch mol chÊt khÝ
I. TÝnh sè mol chÊt trong mg chÊt
VÝ dô: TÝnh sè mol ph©n tö CH4 cã trong 24 g CH4
Nghiªn cø ®Çu bµi: BiÓu thøc cã liªn quan m = nM
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt biÓu thøc tÝnh m rót ra n
n= n
M
Bíc 2: TÝnh M
M CH4 = 16g
Bíc 3: TÝnh n vµ tr¶ lêi
n = 24 1,5mol
16
VËy 24 g CH4 chøa 1,5 mol CH4
II. TÝnh khèi lîng cña n mol chÊt
VÝ dô : TÝnh khèi lîng cña 5mol H2O
Nghiªn cøu ®Çu bµi: BiÓu thøc cã liªn quan m = n.M
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: X¸c ®Þnh khèi lîng cña 1 mol
H2O
ViÕt CTHH
TÝnh khèi lîng mol M
Bíc 2: X¸c ®Þnh khèi lîng cña 5 mol
H2O vµ tr¶ lêi
Bíc 3: TÝnh n vµ tr¶ lêi
Lêi gi¶i
H2O
M = 18g
m = 5.18 = 90g
VËy 5mol mol H2O cã khèi lîng 90g
III. TÝnh sè nguyªn tö hoÆc sè ph©n tö cã chøa trong n mol chÊt
VÝ dô: TÝnh sè ph©n tö CH3Cl cã trong 2 mol ph©n tö CH3Cl
Nghiªn døu ®Çu bµi: BiÓu thøc cã lien quan ®Õn A = n.6.1023
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: X¸c ®Þnh sè ph©n tö hoÆc sè
nguyªn tö cã trong 1 mol chÊt
N = 6.1023
Bíc 2: X¸c ®Þnh sè ph©n tö hoÆc sè
nguyªn tö cã trong n mol chÊt
Bíc 3: TÝnh A tr¶ lêi
A = n.6.1023 = 2.6.1023
VËy : 2mol CH3Cl chøa 12.1023 ph©n
tö CH3Cl
-
IV. T×m sè mol cã trong A nguyªn tö hoÆc ph©n tö
VÝ dô: TÝnh sè mol H2O cã trong 1,8.1023 ph©n tö H2O
Nghiªn cøu ®Ò bµi : Bµi to¸n cã liªn quan ®Õn biÓu thøc A = n.6.1023
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: X¸c ®Þnh sè ph©n tö hoÆc sè N 2 = 6.1023
H O
nguyªn tö cã trong 1 mol chÊt
Bíc 2: X¸c ®Þnh sè mol cã A ph©n tö
Bíc 3: Tr¶ lêi
23
n = A 1,8.1023 0,3 mol
N
6.10
Cã 0,3 mol H2O trong 1,8.1023 ph©n tö
H2O
V. T×m sè mol cã trong A nguyªn tö hoÆc ph©n tö
VÝ dô: TÝnh khèi lîng cña 9.1023 nguyªn tö Cu:
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt c«ng thøc tÝnh m
Bíc 2: TÝnh M vµ n
Bíc 3: TÝnh m vµ tr¶ lêi
Híng dÉn gi¶i
m =n.M
MCu = 64g
Lêi gi¶i
23
nCu = 9.10 23 1,5mol
6.10
mCu = 1,5.64 = 96 g
VI. TÝnh thÓ tÝch mol chÊt khÝ ë §KTC
VÝ dô: TÝnh thÓ tÝch cña 3 mol khÝ trong V lÝt khÝ CH4 ë §KTC?
Nghiªn cøu ®Ò bµi: Biªu thøc cã liªn quan V = n.22,4
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: X¸c ®Þnh thÓ tÝch cña 1 mol
chÊt khÝ ë §KTC
Lêi gi¶i
22,4 lÝt
Bíc 2: X¸c ®Þnh thÓ tÝch cña 3 mol V = n.22,4 = 3. 22,4 = 6,72 lÝt
chÊt khÝ ë §KTC
C¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1: Cho lîng c¸c chÊt sau
a, 0,15 mol ph©n tö CO2
b, 0,2 mol ph©n tö CaCO3
c, 0,12 mol ph©n tö O2
d, 0,25 mol ph©n tö NaCl
Sè ph©n tö trong nh÷ng lîng chÊt trªn lÇn lît lµ
A. 0,9.1023 ; 1,3.1023 ; 0,072. 1023 ; 1,5. 1023
B. 0,8. 1023 ; 1,2. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
C. 0,9. 1023 ; 1,4. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
D. 0,9. 1023 ; 1,2. 1023; 0,72. 1023 ; 1,5. 1023
Bµi 2: Cho lîng c¸c chÊt sau:
a, 0,25 mol ph©n tö N2
b, 0,5 mol ph©n tö O2
c, 0,75 mol ph©n tö Cl2
d, 1 mol ph©n tö O3
ThÓ tÝch ë ®ktc cña nh÷ng lîng chÊt trªn lÇn lît lµ:
A. 5,6 lÝt; 11,2 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
B. 11,2 lÝt; 11,2 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
C. 5,6 lÝt; 5,6 lÝt; 16,8 lÝt vµ 22,4 lÝt
D. 5,6 lÝt; 11,2 lÝt; 0,56 lÝt vµ 11,2 lÝt
-
Bµi to¸n tÝnh theo
ph¬ng tr×nh ho¸ häc
T×m sè mol cña chÊt A theo sè mol x¸c ®Þnh cña 1 chÊt bÊt
kú trong PTHH
D. D¹ng 4 :
I.
VÝ dô: TÝnh sè mol Na2O t¹o thµnh nÕu cã 0,2 mol Na bÞ ®èt ch¸y
Nghiªn cøu ®Çu bµi: TÝnh sè mol Na2O dùa vµo tû lÖ sè mol gi÷a sè
mol Na vµ sè mol Na2O trong PTHH.
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt PTHH x¶y ra
Híng dÉn gi¶i
Lêi gi¶i
4Na + O2 2 Na2O
Bíc 2: X¸c ®Þnh tû lÖ sè mol gi÷a chÊt 4mol
2mol
cho vµ chÊt t×m
Bíc 3: TÝnh n chÊt cÇn t×m
0,2 mol
0,1 mol
Bíc 4: tr¶ lêi
Cã 0,1 mol Na2O
II.
T×m sè g cña chÊt A theo sè mol x¸c ®Þnh cña 1 chÊt bÊt kú
trong PTHH
VÝ dô: TÝnh sè g CH4 bÞ ®èt ch¸y .BiÕt r»ng cÇn dïng hÕt 0,5 mol O 2
vµ s¶n phÈm t¹o thµnh lµ CO2 vµ H2O ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt PTHH x¶y ra
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O
Bíc 2: X¸c ®Þnh tû lÖ sè mol gi÷a chÊt 1mol
2mol
cho vµ chÊt t×m
Bíc 3: TÝnh n chÊt cÇn t×m
0,25 mol 0,5 mol
Bíc 4: Tr¶ lêi
m CH4 = 0,25.16 = 4g
III. T×m thÓ tÝch khÝ tham gia hoÆc t¹o thµnh
VÝ dô: TÝnh thÓ tÝch khÝ H2 ®îc t¹o thµnh ë §KTC khi cho 2,8 g Fe
t¸ca dông víi dd HCl d ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh ®æi ra sè
mol Fe
Bíc 2: TÝnh sè mol H2
ViÕt PTHH
T×m sè mol H2
Bíc 3: TÝnh thÓ tÝch cña H2
Bíc 4: Tr¶ lêi
IV.
Lêi gi¶i
nFe =
2,8
0,05mol
56
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
1mol
1mol
0,05 mol
0,05mol
V H 2 = 0,05.22,4 = 1,12lÝt
Cã 1,12 lÝt H2 sinh ra
Bµi to¸n khèi lîng chÊt cßn d
-
VÝ dô: Ngêi ta cho 4,48 lÝt H2 ®i qua bét 24gCuO nung nãng. TÝnh
khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc sau ph¶n øng. BiÕt ph¶n øng s¶y ra hoµn
toµn ?
Gi¶i
H2 + CuO Cu + H2O
PTHH:
24
4,48
n H 2 = 22,4 =0,2 mol ;
n CuO = 80 =0,3 mol
Theo PTHH tû lÖ ph¶n øng gi÷a H2 vµ CuO lµ 1: 1.
VËy CuO d : 0,3 - 0,2 = 0,1 mol . Sè mol Cu ®îc sinh ra lµ 0,2 mol
mCuO = 0,1 .80 = 8 g, mCu = 0,2.64 = 12,8 g
VËy khèi lîng chÊt r¾n sau ph¶n øng lµ: 8 + 12,8 ; 20,8 g
C¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1: NÕu cho 16,25 g Zn tham gia ph¶n øng th× khèi lîng HCl cÇn dïng lµ
bao nhiªu ?
A. 18,25 g
B. 18,1 g
C. 18,3 g
D. 15g
Bµi 2: Cho m g hçn hîp CuO vµ FeO t¸c dông víi H 2 t¸c dông víi H2 ë
nhiÖt ®é thÝch hîp. Hái nÕu thu ®îc 29,6g hçn hîp 2 kim lo¹i trong ®ã Fe nhiÒu
h¬n Cu lµ 4 g th× cÇn dïng bao nhiªu lÝt H 2 ë §KTC vµ khèi lîng m lµ bao
nhiªu ?
Bµi 3: KÏm «xit ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch nung bôi kÏm víi kh«ng khÝ trong
lß ®Æc biÖt. TÝnh lîng bôi kÏm cÇn dïng ®Ó ®iÒu chÕ ®îc 40,5 kg kÏm «xit. BiÕt
r»ng bôi kÏm chøa 2 % t¹p chÊt?
Bµi to¸n vÒ dung dÞch
vµ nång ®é dung dÞch
I.
TÝnh ®é tan cña chÊt
VÝ dô: TÝnh ®é tan cña CuSO4 ë 200 C. BiÕt r»ng 5 g níc hoµ tan tèi
®a 0,075 g CuSO4 ®Ó t¹o thµnh dung dÞch b·o hoµ.
e. D¹ng 5:
Nghiªn cøu ®Çu bµi: TÝnh sè g chÊt tan tèi ®a trong 100g dung m«i, suy ra ®é
tan hoÆc tÝnh theo c«ng thøc: §é tan T =
Híng dÉn gi¶i
m CT
.100
m dm .
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: X¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn ®Çu bµi cho
Bíc 2: TÝnh M khèi lîng chÊt tan xg
trong 100 g dung m«i
Lêi gi¶i
5g H2O hoµ tan ®îc 0,075 g CuSO4
100 g '' '' '' ''
'' xg
Bíc 3: TÝnh x
Bíc 4: Tr¶ lêi
x = 0,075.100 1,5 g
5
VËy ë 200 C ®é tan cña CuSO4 lµ 1,5 g
II. TÝnh nång ®é C% cña dd
VÝ dô: Hoµ tan 0,3 g NaOH trong 7 g H2O . TÝnh C% cña dd thu ®îc ?
Nghiªn cøu ®Ò bµi: TÝnh sè g NaOH tan trong 100 g dung dÞch suy ra C%
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
2
Bíc 1: X¸c ®Þnh khèi lîng dd
md = mct + mdm = 0,3 + 7 = 7,3 g
Bíc 2: TÝnh khèi lîng chÊt tan trong
100 g dung dÞch suy ra C%
0,3
.100 4,1%
C% =
57,3
Nång ®é dung dÞch lµ 4,1 %
Bíc 3: Tr¶ lêi
III. TÝnh nång ®é CM cña dung dÞch
VÝ dô: Lµm bay h¬i 150 ml dd CuSO4 ngêi ta thu ®îc 1,6 g muèi khan.
H·y tÝnh CM cña dung dÞch ?
Nghiªn cøu ®Çu bµi: TÝnh sè mol CuSO4 cã trong 1 lÝt dd, suy ra CM
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: §æi ra mol
M CuSO4 = 160g
n CuSO4 = 1,6 0,01mol
160
Bíc 2: §æi ra lÝt
V = 0,15lÝt
Bíc 3: TÝnh CM
CM =
0,01
0,07 M
0,15
IV. TÝnh khèi lîng chÊt tan trong dd
VÝ dô: TÝnh khèi lîng muèi ¨n NaCl trong 5 tÊn níc biÓn. BiÕt r»ng
néng ®é muèi ¨n NaCl trong níc biÓn lµ 0,01% ?
Nghiªn cøu ®Ò bµi: BiÓu thøc cã liªn quan C% =
m ct
.100
mdd
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: ViÕt c«ngthøc tÝnh C%
m
C% = ct .100
Bíc 2: Rót mct
mdd
Bíc 3: Thay c¸c ®¹i lîng vµ tÝnh to¸n
C %.mdd
Bíc 4: Tr¶ lêi
mct =
100
5.0,01
100
mct =
= 0,0005 tÊn = 500g
Cã 500 g NaCl trong 5 tÊn níc biÓn
V. TÝnh khèi lîng dung dÞch
VÝ dô : CÇn lÊy bao nhiªu g dd H2SO4 49% ®Ó trong ®ã cã chøa 4g
NaOH?
Híng dÉn gi¶i: Gi¶i t¬ng tù nh phÇn tÝnh khèi lîng chÊt tan trong dung dÞch
VI. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch
VÝ dô CÇn ph¶i lÊy bao nhiªu ml dd NaOH 1M ®Ó trong ®ã cã chøa
4g NaOH ?
Híng dÉn gi¶i: Gi¶i t¬ng tù nh phÇn IV vµ phÇn V.
VII. Bµi to¸n pha trén c¸c dd cã nång ®é kh¸c nhau:
Lo¹i bµi to¸n nµy cã c¸ch gi¶i nhanh gän lµ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®êng chÐo
Giäi m1 vµ C1 lÇn lît lµ khèi lîng vµ nång ®é C% dd cña dd I
Gäi m2 vµ C2 lÇn lît lµ khèi lîng vµ nång ®é C% dd cña dd II
Khi trén dd I víi dd II nÕu kh«ng cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra th× ta cã:
C1
C2
C
/ C2 - C /
/ C1 - C /
-
Khi ®ã cã:
m1 / C 2 C /
m 2 / C1 C /
VÝ dô: CÇn ph¶i lÊy bao nhiªu g dd NaCl nång ®é 20% vµo 400 g dd
NaCl nång ®é 15% ®Ó ®îc dd NaCl cã nång ®é 16% ?
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh lËp s¬ ®å 20
1
®êng chÐo
16
15
4
Bíc 2: T×m tû lÖ m1: m2
m1 1
m
400
100 gam
Bíc 3: Thay c¸c ®¹i lîng vµ tÝnh to¸n m 4 m1 = 2
4
4
2
Bíc 4: Tr¶ lêi
VËy cÇn ph¶i lÊy 100g dd NaCl
cã C% = 20%
VIII. Mèi quan hÖ gi÷a C% vµ CM
§Ó chuyÓn ®æi gi÷a C% vµ CM ( hay ngîc l¹i) nhÊt thiÕt ph¶i biÕt khèi lîng
riªng D: D = mdd
Vdd
Ta cã thÓ sö dông c«ng thøc gi÷a hai nång ®é: CM = C%.
10 D
M
VÝ dô: Hoµ tan 2,3 g Na kim lo¹i vµo 197,8 g H2O
a, TÝnh C% cña dd thu ®îc
b, TÝnh CM cña dd thu ®îc. BiÕt D = 1,08g/ml
Gi¶i
a, Sè mol Na ®· dïng :
2,3
0,1mol
23
2Na + 2H2O 2NaOH
0,1mol
0,1mol
mNaOH = 0,1.40 = 4g
- Dung dÞch thu ®îc cã khèi lîng lµ:
Ph¶n øng x¶y ra:
+ H2
0,05mol
mNa + mH 2 O - mH 2 = 2,3 + 197.8 - 0,05.2 = 200g
VËy C% =
b, ThÓ tÝch dd thu ®îc:
Vdd =
mdd
200
D
1,08
m ct
.100
mdd
185ml
=
4.
.100
200
CM =
=2%
0,1
0,54 M
0,185
IX. Bµi to¸n vÒ pha trén c¸c dung dÞch cã C M kh¸c nhau( chÊt
tan gièng nhau)
§èi víi d¹ng bµi to¸n nµy ta cã thÓ ¸p dông s¬ ®å ®êng chÐo
-
V1 / C 2 C /
V 2 / C1 C /
VÝ dô: CÇn dïng bao nhiªu ml dd H2SO4 2,5 M vµ bao nhiªu ml dd
H2SO4 1M ®Ó khi pha trén chóng víi nhau ®îc 600ml H2SO4 1,5 M?
¸p dông s¬ ®å ®êng chÐo:
2,5
1
V1
0,5
V 2 1 0,5
Gi¶i
0,5
1,5
1
Hay V2 = 2 V1
MÆt kh¸c V1 + V2 = 600 V1 = 200 ml ; V2 = 400ml
VËy ph¶i dïng 200ml dd H2SO4 2,5M pha víi 400ml dd H2SO4 1M.
X.
Bµi to¸n vÒ pha trén c¸c dung dÞch cã D kh¸c nhau( chÊt
tan gièng nhau)
Ta còng ¸p dông s¬ ®å ®êng chÕo gièng víi c¸c d¹ng ë trªn
Khi ®ã ta cã:
V1 / D2 D /
V2 / D1 D /
VÝ dô: CÇn pha bao nhiªu ml dd NaOH ( D= 1,26 g/ml víi b¸o nhiªu
ml dd NaOH ( D = 1,06 g/ml) ®Ó ®îc 500ml dd NaOH cã D = 1,16
g/ml ?
¸p dông s¬ ®å ®êng chÐo:
1,27
1,06
Gi¶i
1,16
V1
0,1
1
V 2 1 0,1
0,1
0,1
Hay V1 = V2 = 250ml
XI. Bµi to¸n ®é tan
-
§é tan cña 1 chÊt lµ sè gam tèi ®a chÊt ®ã tan ®îc trong 100 g níc ®Ó ®îc
dd b·o hoµ ë nhiÖt ®é x¸c ®Þnh .
Khi nhiÖt ®é t¨ng ®é tan cña c¸c chÊt thêng t¨ng, nªn nÕu khi ta h¹ nhiÖt
®é dd xuèng th× sÏ cã mét phÇn chÊt tan kh«ng tan ®îc n÷a, phÇn chÊt tan
nµy sÏ t¸ch ra díi d¹ng r¾n.
VÝ dô: Cho biÕt 200C, ®é tan cña CaSO4 lµ 0,2 g vµ khèi lîng riªng
cña dd b·o hoµ lµ 1g/ml. TÝnh C% vµ CM cña dd CaSO4 b·o hoµ ë
nhiÖt ®é trªn ?
Gi¶i
-
Khèi lîng dd lµ: 0,2 + 100 =100,2 g VËy C % =
0,19%
CM = C%.
10 D
M
0,2
m ct
.100
.100 =
100,2
mdd
= 0,19.
=
10.1
0,014M
136
C¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1: a, TÝnh CM cña dd thu ®îc nÕu nh ngêi ta cho thªm H2O vµo 400g dd
NaOH 20% §Ó t¹o ra 3l dd míi?
b, Cho 40 ml dd NaOH 1M voµ 60 ml dd KOH 0,5 M. Nåmg ®é mol
cña mçi chÊt trong dd lÇn lît lµ:
A. 0,2M vµ 0,3 M;
B. 0,3M vµ 0,4 M
C. 0,4M vµ 0,1 M
D. 0,4M vµ 0,3 M
H·y gi¶i thÝch sù lùa chän
Bµi 2: TÝnh khèi lîng AgNO3 kÕt tinh khái dd khi lµm l¹nh 450 gdd b·o hoµ
ë 800 C. BiÕt ®é tan AgNO3 ë 800C lµ 668 g vµ ë 200C 222 g
Bµi 3: CÇn lÊy bao nhiªu gam NaOH cho thªm vµo 100g dd NaOH 20% ®Ó
thu ®îc dd míi cã nång ®é 25% ?
F. d¹ng 6:
Bµi to¸n hiÖu suÊt ph¶n øng
I.
Bµi to¸n tÝnh khèi lîng chÊt ban ®Çu hoÆc khèi lîng
chÊt t¹o thµnh khi biÕt hiÖu suÊt
D¹ng bµi to¸n nµy ta cÇn híng dÉn häc sinh gi¶i b×nh thêng nh cha biÕt hiÖu
suÊt ph¶n øng. Sau ®ã bµi to¸n yªu cÇu:
TÝnh khèi lîng s¶n phÈm th×:
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh x H
Khèi lîng s¶n phÈm =
100
TÝnh khèi lîng chÊt tham gia th×:
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh x 100
Khèi lîng chÊt tham gia =
H
VÝ dô: Nung 120 g CaCO3 lªn ®Õn 10000C . TÝnh khèi lîng v«i s«ng
-
thu ®îc, biÕt H = 80%.
PTHH: CaCO3
CaO + CO2
t0
n CaCO 3 =
120
100
Gi¶i
= 1,2 mol Theo PTHH ta cã sè mol CaO ®îc t¹o thµnh lµ
1,2 mol mCaO = 1,2 .56 = 67,2 g . HiÖu suÊt H = 80% = 0,8
VËy khèi lîng thùc tÕ thu ®îc CaO lal: 67,2.0,8 = 53,76 g
II.
Bµi to¸n tÝnh hiÖu suÊt cña ph¶n øng:
Ta cã : H =
Khèi lîng tÝnh theo ph¬ng tr×nh
Khèi lîng thùc tÕ thu ®îc
x100
VÝ dô: Ngêi ta khö 16g CuO b»ng khÝ H2 . Sau ph¶n øng ngêi ta thu ®îc 12g Cu . TÝnh hiÖu suÊt khö CuO ?
-
Gi¶i
PTHH: H2 + CuO
n CuO =
16
80
0
t
Cu + H2O
= 0,2 mol theo PTHH sè mol Cu t¹o thµnh lµ: 0,2 mol
mCu = 0,2.64 = 12,8 g
H=
12
12,8
95
c¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1: Nung 1 tÊn ®Ê v«i ( chøa 90% CaCO3). sau ph¶n nøn ngêi ta thu ®îc
0,4032 tÊn CaO. HiÖu suÊt cña ph¶n øng lµ:
A. 80%
B. 85%
C. 90%
D. 95%
Bµi 2: Trén 10 lÝt N2 víi 40 lÝt H2 råi nung nãng mét thêi gian ë ®iÒu kiÖn thÝch
hîp. Sau mét thêi gian ®a vÒ ®iÒu kiÖn vµ ¸p suÊt ban ®Çu thÊy thu ®îc 48 lÝt hçn
hîp gåm N2; H2; NH3.
1, TÝnh thÓ tÝch NH3 t¹o thµnh ?
2, TÝnh hiÖu suÊt tæng hîp NH3 ?
I. d¹ng 7:
Bµi to¸n
vÒ tû khèi chÊt khÝ
vµ khèi lîng mol trung b×nh
M
dA/B = M A
B
M
=
m hh
n hh
NÕu hçn hîp gåm 2 chÊt th×:
MA <
M
< MB ( NÕu MB > MA )
VÝ dô 1:Ph©n tÝch mét hîp chÊt ngêi ta thÊy cã thµnh phÇn khèi lîng
lµ 85,7% C vµ 14,3 % H. BiÕt tû khèi cña khÝ nµy so víi H2 lµ 28.
a, Cho biÕt khèi lîng mol cña hîp chÊt?
b, X¸c ®Þnh CTHH
Híng dÉn gi¶i
X¸c ®Þnh lêi gi¶i
Bíc 1: Híng dÉn häc sinh viÕt c«ng
thøc tæng qu¸t, t×m khèi lîng mol
cña hîp chÊt
Bíc 2: T×m khèi lîng cña tõng
nguyªn tè; t×m sè mol cña C ; H
Bíc 3: Suy ra x; y
Bíc 4: Tr¶ lêi
Lêi gi¶i
CTHH: CxHy
d CxHy/ H2 = 28 MC x H y = 2.28 =56
m1 =
m 2 400
100 gam
4
4
mC = 56.85,7 48 ; mH = 56.14,3
100
100
8
nC = 48/ 12 = 4 ; nH = 8/1 = 8
VËy x = 4 ; y = 8
CTHH lµ : C4H8
VÝ dô2: Kh«ng khÝ xem nh gåm N2 vµ O2 cã tû lÖ 4:1 . X¸c ®Þnh khèi lîng mol TB cña kh«ng khÝ
Mkk =
K.
4,28
28,8
4 1
d¹ng 8: Bµi to¸n vÒ hçn hîp
-
§èi víi d¹ng bµi to¸n hçn hîp th× thêng ta ph¶i híng dÉn häc sÞnh lËp ph¬ng tr×nh hoÆc hÖ ph¬ng tr×nh ®Ó t×m ra c¸c ®¹i lîng cÇn t×m
VÝ dô 1: Hoµ tan mét lîng hçn hîp 19,46 g gåm Mg, Al, Zn ( trong ®ã
sè g cña Mg b»ng sè gam Al) b»ng mét lîng dd HCl 2M .Sau ph¶n øng
thu ®îc 16,352 lÝt H2 ( §KTC).
a, TÝnh sè gam mçi kim lo¹i ®· dïng ?
b, TÝnh thÓ tÝch dd HCl cÇn dïng ®Ó hoµ tan toµn bé s¶n ph¶m trªn,
biÕt ngêi ta sö dông d 10% ?
Gi¶i
PTHH: Mg + 2HCl MgCl2 + H2
2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2
Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
Gäi a,b,c lµ sè mol lÇn lît cña Mg; Al; Zn
Theo c¸c PTHH trªn ta cã: Sè mol H2 lµ:( a + 3/2b + c) =
Ta cã c¸c ph¬ng tr×nh vÒ khèi lîng cña hçn hîp:
24a + 27b + 65c = 19,46
24a = 27b
16,351
0,73mol
22,4
KÕt hîp l¹i ta cã hÖ:
( a + 3/2b + c) = 0,73
24a + 27b + 65c = 19,46
24a = 27b
Gi¶i hÖ ra ta ®îc: a = 0,27 , b = 0,24 , c = 0,1
VËy mMg = 0,27.24 = 6,48 g; mAl = 27.0,24 = 6,48 g mZn = 0,1.65 = 6,5 g
b, Sè mol HCl tham gia ph¶n øng b»ng 2a + 3b + 2c = 1,46. VËy thÓ tÝch dd HCl
cÇn ®Ó hoµ tan hçn hîp lµ: 1,46 : 2 = 0,73 lÝt.
Do ®ã thÓ tÝch HCl theo ®Ò bµi sÏ lµ : 0,73 + 0,073 = 0,803 lÝt
VÝ dô 2: Cã mét hçn hîp gåm 60% Fe2O3 vµ 40% CuO . Ngêi ta dïng
H2(d) ®Ó khö 20g hçn hîp ®ã.
a,TÝnh khãi lîng Fe vµ Cu thu ®îc sau ph¶n øng?
b, TÝnh sè mol H2 ®· tham gia ph¶n øng ?
§¸p sè: a, mFe = 10,5 g; mCu = 6,4 g
b, 0,352 mol H2
c¸c bµi tËp tù gi¶i
Bµi 1: Ngêi ta hoµ tan hoµn toµn 9,52 g hçn hîp A gåm: Fe; Fe2O3 ; Fe3O4
b»ng 850 ml dd HCl 0,4 M. Ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc 2,24 lÝt H2 (§KTC). TnÝh
% khèi lîng tõng chÊt trong A. X¸c ®Þnh nång ®ä CM c¸c chÊt cã trong D ( BiÕt
thÓ tÝch kh«ng ®æi).
Bµi 2: Hçn h¬ph gåm Na vµ mét kim lo¹i A ho¸ trÞ I ( A chØ cã thÓ lµ K hoÆc Li).
LÊy 3,7 g hçn hîp trªn t¸c dông víi lîng níc d lµm tho¸t ra 0,15 mol H2
( §KTC) . X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i A
-
PhÇn III KÕt luËn chung
Ho¸ häc nãi chung bµi tËp Ho¸ häc nãi riªng ®ãng vai trß hÕt søc quan
träng trong viÖc häc tËp Ho¸ häc, nã gióp häc sinh ph¸t triÓn t duy s¸ng t¹o,
®ång thêi nã gãp phÇn quan träng trong viÖc «n luyÖn kiÕn thøc cò, bæ sung
thªm nh÷ng phÇn thiÕu sãt vÒ lý thuyÕt vµ thùc hµnh trong ho¸ häc.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y M«n Ho¸ häc t¹i trêng THCS còng gÆp kh«ng
Ýt khã kh¨n trong viÖc gióp c¸c em häc sinh lµm c¸c d¹ng bµi tËp Ho¸ häc, song
víi lßng yªu nghÒ, sù tËn t©m c«ng viÖc cïng víi mét sè kinh nghiÖm Ýt ái cña
b¶n th©n vµ sù gióp ®ì cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp. T«i ®· lu«n biÕt kÕt hîp gi÷a
hai mÆt :"Lý luËn d¹y häc Ho¸ häc vµ thùc tiÔn ®øng líp cña gi¸o viªn". ChÝnh
v× vËy kh«ng nh÷ng tõng bíc lµm cho ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n vÒ mÆt lý thuyÕt, mÆt
lý luËn d¹y häc mµ lµm cho nã cã t¸c dông trong thùc tiÔn d¹y vµ häc Ho¸ häc ë
trêng THCS.
* Híng tiÕp theo cña SKKN
Bæ sung thªm c¸c d¹ng bµi to¸n ®Þnh híng vµ ®Þnh lîng ë møc ®é dµnh
cho häc sinh ®¹i trµ vµ häc sinh kh¸ giái.
¸p dông ®iÒu chØnh nh÷ng thiÕu sãt vµo gi¶ng d¹y t¹i n¬i c«ng t¸c
VËn dông c¸c kinh nghiÖm gi¶ng d¹y, tiÕp thu c¸c ý kiÓn chØ b¶o, tranh
thñ sù ®ãng gãp x©y dùng cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®a ®Ò tµi nµy cã tÝnh
thùc tiÔn cao.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái sù thiÕu sãt. T«i rÊt mong
®îc sù quan t©m gióp ®ì, ®ãng gãp chØ b¶o ©n cÇn cña c¸c ®éc gi¶ ®Ó b¶n th©n
t«i ®îc hoµn thiÖn h¬n trong gi¶ng d¹y còng nh SKKN nµy cã t¸c dông cao trong
viÖc d¹y vµ häc
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Hµ Néi, ngµy 20 th¸ng 3 n¨m 2011
Ngêi viÕt
Hå ThÞ Minh HiÒn
Nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o
1, Chuyªn ®Ò båi dìng Ho¸ häc 8- 9 cña NguyÔn §×nh §é, NXB
§µ N½ng
2, 250 bµi to¸n Ho¸ häc chän läc- PGS §µo H÷u Vinh - NXB Gi¸o
dôc.
3, Bµi tËp Ho¸ häc n©ng cao 8 - 9 - PGS - TS Lª Xu©n Träng - NXBGD
4, H×nh thµnh kü n¨ng gi¶i bµi tËp Ho¸ häc - Cao ThÞ TÆng
5, C©u hái vµ bµi tËp Ho¸ häc tr¾c nghiÖm 8 - Ng« Ngäc An
6, Bµi tËp chän läc Ho¸ häc-8 - §ç ThÞ L©m
-
7, RÌn luyÖn kü n¨ng gi¶i to¸n Ho¸ häc - 8 Ng« Ngäc An.
8, Bµi tËp n©ng cao Ho¸ hcä - 8 NguyÔn Xu©n Trêng
9, ¤n tËp Ho¸ häc - 8 - §ç TÊt HiÓn
10, S¸ch bµi tËp Ho¸ häc 8 - Lª Xu©n Träng
Phô lôc
PhÇn 1: §Æt vÊn ®Ò
I. Lý do chän ®Ò tµi
II . NhiÖm vô ®Ò tµi
III. §èi tîng nghiªn cøu
IV. Môc ®Ých ®Ò tµi
V. Gi¶ thuyÕt khoa häc
VI. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
VII. Bµ× to¸n ho¸ häcvµ vai trß cña nã trong
viÖc ph¸t triÓn t duy cña häc sinh
PhÇn 2: Néi dung ®Ò tµi: Ph©n d¹ng c¸c lo¹i
bµi to¸n ho¸ häc trong gi¶n d¹y hãa häc ë
THCS
A. D¹ng 1: TÝnh theo CTHH
B. D¹ng 2: Bµi to¸n vÒ lËp CTHH
C. D¹ng 3: Bµi to¸n c¬ b¶n vÒ mol,
khèi lîng
1
2
2
2
2
2
3
4
4
6
mol vµ thÓ tÝch molchÊt khÝ
8
D. D¹ng 4: Bµi to¸n tÝnh theo PTHH
11
e. D¹ng 5: Bµi to¸n vÒ dung dÞch vµ nång ®é
-
dung dÞch
f. D¹ng 6: Bµi to¸n vÒ hiÖu suÊt ph¶n øng
i .D¹n 7: Bµi to¸n vÒ tû khèi chÊt khÝvµ khèi
îng mol trung b×nh
E. D¹ng 8: Bµi to¸n vÒ hçn hîp
PhÇn III: KÕt luËn chung
l-
13
11
19
20
21
- Xem thêm -
.DOC 
19 
97 
146 
