Tài liệu Skkn những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ của hiệu trưởng trường tiểu học

A. ĐẶT VẤN ĐỀ : 1. Lý do chọn đề tài: Bậc Tiểu học có vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục Quốc dân cũng như trong chiến lược phát triển Giáo dục và Đào tạo của đất nước. Trong những năm qua Giáo dục và Đào tạo đã có những chuyển biến đáng kể, song bên cạnh đó giáo dục nói chung - giáo dục Tiểu học nói riêng còn bộc lộ nhiều hạn chế. Nghị Quyết Hội nghị lần thứ VIII của Ban chấp hành Trung ương khóa XI đã chỉ rõ: “Quản lý Giáo dục và Đào tạo còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp.”; “Việc phân định giữa quản lý nhà nước với hoạt động quản trị trong các cơ sở giáo dục, đào tạo chưa rõ. Công tác quản lý chất lượng, thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa được coi trọng đúng mức. Sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và gia đình chưa chặt chẽ . Nguồn lực quốc gia và khả năng của phần đông gia đình đầu tư cho Giáo dục và Đào tạo còn thấp so với yêu cầu”. Đồng thời Nghị quyết cũng chỉ rõ: “Đổi mới căn bản công tác quản lý Giáo dục, Đào tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất; tăng quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các cơ sở Giáo dục, Đào tạo; coi trọng quản lý chất lượng”. Thực tế cho thấy, muốn chất lượng Giáo dục đạt kết quả tốt thì việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc của nhà quản lý Giáo dục đối với đội ngũ giáo viên, nhân viên cần được quan tâm đặt lên hàng đầu. Kiểm tra là một trong bốn chức năng cơ bản của chu trình quản lý, thực chất kiểm tra là đo lường công việc so với kế hoạch đã đề ra. Mỗi lần kiểm tra sẽ xác định được những mặt ưu điểm và hạn chế của công việc, từ đó có sự điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với thực trạng đơn vị mình. Như vậy chất lượng Giáo dục phụ thuộc rất lớn vào năng lực, kinh nghiệm của người Hiệu trưởng, vì họ đóng vai trò là người đứng đầu, là người chịu trách nhiệm về mọi lĩnh vực trong một nhà trường. Trong quá trình quản lý người Hiệu trưởng cần nắm bắt được các thông tin ở mọi hoạt động và đối tượng quản lý một cách chính xác, nguồn thông tin chính thống này chỉ có ở trong công tác kiểm tra nội bộ trường học. Qua đây, chúng ta thấy được công tác kiểm tra nội bộ trường học trở thành một công cụ sắc bén, góp phần tăng cường hiệu lực quản lý của các nhà quản lý giáo dục nói chung và của Hiệu trưởng trường Tiểu học nói riêng. Đặc biệt là trong thời điểm triển khai, thực hiện Nghị quyết 29, Nghị Quyết Hội nghị lần thứ VIII 1 của Ban chấp hành Trung ương khóa XI về định hướng đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo. Nhưng làm thế nào để tiến hành công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học mang lại hiệu quả cao nhất, đó là một bài toán khó cần phải tìm ra lời giải đáp chính xác nhất. Trăn trở với vấn đề này, vì vậy tôi chọn đề tài " Những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng trường Tiểu học”. 2. Mục đích nghiên cứu: - Làm sáng tỏ lý luận về kiểm tra nội bộ trường Tiểu học. - Đánh giá thực trạng kiểm tra nội bộ tại trường Tiểu học - Đề xuất những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng trường Tiểu học. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu cơ sở lý luận của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học. - Nghiên cứu thực trạng công tác kiểm tra nội bộ ở trường Tiểu học của Hiệu trưởng. - Đề xuất những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng trường Tiểu học. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ trường Tiểu học của người hiệu trưởng. - Phạm vi nghiên cứu: Công tác kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng trường Tiểu học. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: + Nghiên cứu các văn bản, Nghị quyết về công tác thanh, kiểm tra, Điều lệ trường Tiểu học, Luật Giáo dục… + Nghiên cứu tài liệu về công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ trường Tiểu học. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp đàm thoại. + Phương pháp quan sát. + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. - Nhóm phương pháp toán học: + Phương pháp thống kê. + Phương pháp xử lý thông tin. 6. Giả thuyết khoa học: 2 Nếu áp dụng đồng bộ các biện pháp mà tác giả nêu ra thì chất lượng của công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học nhất định sẽ được nâng lên. 7. Những đóng góp mới mẻ của đề tài: Đề tài này góp phần vào việc cải tiến, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học. Đặc biệt là đề xuất các giải pháp phù hợp với công tác quản lý của người Hiệu trưởng, nhằm góp phần nâng cao chất lượng Giáo dục theo định hướng đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo trong giai đoạn hiện nay. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: I. CƠ SỞ KHOA HỌC: 1. Cơ sở lý luận của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Thực tế đã chứng minh bất kì ngành, cơ quan hay một tổ chức nào muốn hoạt động có chất lượng - hiệu quả cao thì nhà quản lý phải làm tốt 4 chức năng cơ bản của chu trình quản lý: Kế hoạch hóa - Tổ chức - Chỉ đạo - Kiểm tra. Đặc biệt nếu làm tốt công tác kiểm tra thì người quản lý mới có thể xây dựng kế hoạch tốt, tổ chức tốt và chỉ đạo thực hiện kế hoạch đúng hướng, đúng mục tiêu. Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là trách nhiệm, quyền hạn của người Hiệu trưởng, một khâu tất yếu của quá trình quản lý. Nó đảm bảo mối liên hệ ngược, thường xuyên kịp thời giúp Hiệu trưởng hình thành cơ chế điều chỉnh hướng đích trong việc quản lý nhà trường. Đồng thời là một công cụ sắc bén, góp phần tăng cường hiệu lực quản lý của Hiệu trưởng. Vậy kiểm tra nội bộ trường học là gì? Thực chất là sự kiểm tra tác nghiệp, là hoạt động kiểm tra của Hiệu trưởng đến đối tượng quản lý trong nhà trường và việc tự kiểm tra nội bộ trường. Song ta có thể hiểu một cách khái quát: Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là một dạng hoạt động nghiệp vụ quản lý của Hiệu trưởng: Điều tra, theo dõi, xem xét, kiểm soát, phát hiện kiểm nghiệm sự diễn biến và kết quả các hoạt động giáo dục trong phạm vi nội bộ nhà trường và đánh giá kết quả hoạt động giáo dục đó có phù hợp với mục tiêu, kế hoạch, chuẩn mực, quy chế đã đề ra hay không. Qua đó phát hiện những ưu điểm để động viên, khích lệ, kích thích hoặc những thiếu sót lệch lạc so với yêu cầu để có biện pháp tư vấn, thúc đẩy và điều chỉnh thích hợp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục trong nhà trường. Thông tin là chiếc cầu nối các chức năng quản lý với nhau, nói cách khác thì nó cũng là một chức năng quản lý và xen lẫn vào các chức năng khác. 3 Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học thực chất là tạo lập mối liên hệ ngược, cung cấp những thông tin đã được đánh giá, xử lý chính xác cho hiệu trưởng, sau khi người hiệu trưởng đã triển khai những thông tin về mục tiêu, kế hoạch, quyết định quản lý…đến giáo viên, nhân viên. Trong hệ thống thông tin này nổi lên 2 mối liên hệ thông tin đó là mối liên hệ thông tin thuận từ chủ thể quản lý, và mối liên hệ thông tin ngược. Như vậy kiểm tra nội bộ trường học tạo lập mối liên hệ ngược(trong, ngoài) trong quản lý trường Tiểu học, cung cấp những thông tin đã được xử lý đánh giá chính xác - đó là nguồn thông tin cần thiết, cực kì quan trọng để người Hiệu trưởng điều khiển, điều chỉnh và hoạt động quản lý có hiệu quả hơn. Đồng thời các thành viên, các bộ phận trong trường (các đối tượng quản lý tự điều chỉnh ý thức hành vi và hoạt động của mình càng tốt hơn. Chính vì vậy, có thể nói kiểm tra nội bộ trường học là hệ thống phản hồi). Tuy nhiên, để có được thông tin đúng đắn đầy đủ, chính xác và kịp thời, hoạt động kiểm tra nội bộ trường học cần dựa vào cơ sở khoa học như sau: Tâm lý quản lý, giáo dục học, xã hội học giáo dục, kinh tế học giáo dục, khoa học quản lý giáo dục, pháp luật trong giáo dục, mục tiêu của các môn học, yêu cầu chương trình hướng dẫn giảng dạy các môn học, công tác chủ nhiệm lớp đặc điểm sư phạm của giáo viên, của giờ lên lớp…sẽ giúp cho Hiệu trưởng có được những cơ sở khoa học để kiểm tra đánh giá một cách chính xác, nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác kiểm tra nội bộ trường học. 2. Cơ sở thực tiễn của kiểm tra nội bộ ở trường Tiểu học: Do đặc thù của ngành giáo dục và sản phẩm của giáo dục Tiểu học là phát triển nhân cách cho thế hệ trẻ, do đó không được phép phế phẩm cho nên việc kiểm tra thường xuyên (hay định kỳ) của Hiệu trưởng về toàn bộ hoạt động, công việc và mối quan hệ trong nhà trường để phát hiện, theo dõi, kiểm soát, phòng ngừa, đánh giá chính xác nhằm động viên, giúp đỡ, uốn nắn, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với mục tiêu, kế hoạch đề ra.Trên cơ sở đó rút kinh nghiệm điều chỉnh cơ chế quản lý và hoàn thiện chu trình quản lý mới phù hợp hơn, nhằm đảm bảo nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục trong nhà trường. Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, hay bất kỳ một hoạt động kiểm tra nào khác, bao giờ cũng phải xây dựng các tiêu chuẩn rồi đo lường việc thực hiện nhiệm vụ theo các tiêu chuẩn này, cuối cùng là điều chỉnh sự khác biệt giữa các tiêu chuẩn và kế hoạch. 4 II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC KIỂM TRA NỘI BỘ Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC: 1.Vị trí và vai trò của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Trong thực tế lao động của người Hiệu trưởng thì kiểm tra được sử dụng đan xen trong mọi hoạt động của quá trình quản lý, để đảm bảo tạo lập mối quan hệ ngược thường xuyên kịp thời. Về mặt hình thức thì kiểm tra là hoạt động kết thúc cho một quá trình quản lý, đồng thời chuẩn bị cho một quá trình quản lý tiếp theo. Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là một chức năng đích thực, một công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực của Hiệu trưởng, đồng thời đảm bảo lượng thông tin được chính xác, kịp thời giúp nhà quản lý tìm ra được những nguyên nhân và đề ra những biện pháp điều chỉnh có hiệu quả. Nói cách khác, kiểm tra vừa là tiền đề vừa là điều kiện để đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường. Mặt khác, nó còn tác động tới ý thức, hành vi và hoạt động của giáo viên, nhân viên, nâng cao tinh thần trách nhiệm, dần hướng tới tự kiểm tra đánh giá tốt của đối tượng. 2.Mục đích của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, không có mục đích tự thân, mà chỉ tham gia vào quá trình quản lý nhà trường, bằng sự tác động vào đối tượng quản lý trong việc chấp hành, với mục đích cải tạo, nhằm thực hiện tốt các quyết định quản lý, nhằm đảm bảo tốt việc chấp hành chính sách về hoạt động giáo dục, thực hiện các văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thông qua đó phát hiện, quan sát , theo dõi, động viên, giúp đỡ, xử lý một cách kịp thời để cải tiến tổ chức quản lý và nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục trong nhà trường, qua các quyết định, kết luận mang tính pháp lý nội bộ. 3. Chức năng của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: - Chức năng tạo lập kênh thông tin phản hồi: Việc tạo lập được kênh thông tin phản hồi vững chắc sẽ cung cấp thông tin đã được xử lý chính xác để Hiệu trưởng hoạt động quản lý có hiệu quả. - Chức năng đánh giá và xử lý cần thiết: Đánh giá là hoạt động đặc biệt có liên quan chặt chẽ với kiểm tra, nhằm xác định hiệu quả lao động sư phạm và cũng là kết quả của kiểm tra. Bởi mục đích của kiểm tra là đánh giá khách quan tình hình công việc, thẩm định những công việc, hoạt động cũng như chất lượng của nó so với mục tiêu, kế hoạch hay chuẩn mực đã được xác lập. Trên cơ sở đó mà có những điều chỉnh, quyết định quản lý có hiệu lực hơn. 5 - Chức năng điều chỉnh, kiểm soát, phát hiện và phòng ngừa: Điều chỉnh là việc đưa ra những quyết định và biện pháp cần thiết để kiểm soát những việc làm sai phạm, đồng thời có thể chỉnh sửa kế hoạch hay điều chỉnh chỉ tiêu cho phù hợp, nhằm phát huy nhân tố tích cực và hoàn thành kế hoạch. Song không phải là điều chỉnh bừa bãi, chủ quan tùy ý để hoàn thành nhiệm vụ một cách hình thức còn bên trong là sự sáo rỗng. Đây là chức năng số một của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học; kiểm tra đúng sẽ giúp Hiệu trưởng nắm bắt được tiến trình thực hiện công việc của đối tượng quản lý đến đâu so với kế hoạch và mục tiêu đề ra, qua đó phát hiện được mặt mạnh, yếu của đối tượng mà có biện pháp phù hợp giúp mình làm tốt công tác điều hành, định hướng trong chỉ đạo cho họ hoàn thành nhiệm vụ. - Chức năng động viên, uốn nắn giúp đỡ: Kiểm tra thường xuyên, kịp thời thì đánh giá sẽ chính xác nhất, bởi bản thân hoạt động kiểm tra đã mang tính động viên, uốn nắn hoặc phê phán, cho nên khi được kiểm tra giáo viên và học sinh sẽ bộc lộ hết những tài năng phẩm chất của mình. 4. Nhiệm vụ của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong mọi hoạt động của nhà trường, vì vậy kiểm tra nội bộ trường Tiểu học cũng là nhiệm vụ của người Hiệu trưởng, nó bao gồm những nhiệm vụ sau: Kiểm tra công việc của cán bộ, giáo viên, nhân viên hàng tuần trực tiếp hoặc sử dụng bộ máy quản lý cán bộ của giáo viên, nhân viên để kiểm tra mối quan hệ, công việc hoạt động của mọi thành viên trong nhà trường cũng như kiểm tra những điều kiện, phương tiện phục vụ cho dạy học và giáo dục; xét và giải quyết các khiếu nại tố cáo… thuộc trách nhiệm và thẩm quyền của mình. Ngoài ra, còn phải phối hợp với các tổ chức Đảng, đoàn thể trong nhà trường để tiến hành kiểm tra nội bộ nhà trường thực hiện dân chủ hóa trong quản lý. 5. Đối tượng của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Trong trường Tiểu học, mọi hoạt động dạy học chịu sự tác động và chi phối bởi các yếu tố: Nội dung dạy học; phương pháp dạy học; mục tiêu; giáo viên; học sinh; cơ sở vật chất - thiết bị dạy học; kết quả dạy học - giáo dục và mối tương tác giữa chúng. Do đó đối tượng kiểm tra nội bộ trường tiểu học bao gồm tất cả những thành tố trên. Tuy nhiên, trong thực tế, kiểm tra nội bộ trường Tiểu học thì đối tượng cơ bản nhất có thể biến đổi, điều chỉnh là: giáo viên, học sinh, cơ sở vật chấtthiết bị dạy học, kết quả và mối quan hệ giữa chúng. 6 6. Nội dung của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: 6.1.Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của kế hoạch: Bao gồm: Kiểm tra việc thực hiện nội dung, chương trình và chất lượng dạy học - giáo dục, cụ thể: Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn, nền nếp dạy học, kế hoạch dạy học theo chương trình sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học. Đồng thời kiểm tra chất lượng dạy học các môn học và các mặt giáo dục: ĐứcTrí- Thể -Mỹ, tham gia công tác khác của giáo viên và học sinh. 6.2. Kiểm tra công tác xây dựng đội ngũ: Kiểm tra công tác xây dựng đội ngũ chính là kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn: Dự giờ, thăm lớp, Hội giảng, sử dụng và phân công giáo viên; công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, việc thực hiện chế độ chính sách, cải thiện đời sống của giáo viên…kiểm tra hoạt động nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ý thức trách nhiệm, thực hiện quy chế chuyên môn, đảm bảo kết quả dạy học và giảng dạy, tham gia đầy đủ các công tác khác của giáo viên. 6.3. Kiểm tra việc xây dựng, sử dụng bảo quản cơ sở vật chất thiết bị dạy học: Kiểm tra các tiêu chuẩn về lớp học, bàn ghế, bảng, ánh sáng, vệ sinh, cảnh quan sư phạm của nhà trường. Việc sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, dụng cụ thể thao, thư viện… 6.4. Kiểm tra công tác quản lý của Hiệu trưởng: Hiệu trưởng tự kiểm tra, đánh giá công tác quản lý của mình từ khâu lập kế hoạch- tổ chức thực hiện - chỉ đạo thực hiện - kiểm tra. Cụ thể là: Kiểm tra về các bản kế hoạch đã đầy đủ chưa, có tính khả thi không?... công tác tổ chức nhân sự ( xây dựng, sử dụng cơ cấu bộ máy, quy định quyền hạn, nhiệm vụ cho các lực lượng trong nhà trường và sự phối hợp, khai thác tiềm năng của họ như thế nào). Việc chỉ huy, hướng dẫn, điều hòa phối hợp, can thiệp của hiệu trưởng về các công tác: chỉ đạo dạy học và giáo dục; phổ cập giáo dục; công tác hành chính quản trị, công tác thi đua, thực hiện dân chủ hóa trường học, phối hợp chỉ đạo, huy động cộng đồng, kiểm tra thường xuyên, định kỳ, tháng… 7. Các nguyên tắc của kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Hoạt động kiểm tra nội bộ trường Tiểu học rất phức tạp và đa dạng, mục đích chủ yếu là vì sự tiến bộ của con người, sự phát triển toàn diện của nhà trường. Chính vì vậy mà cũng như các hoạt động khác, kiểm tra nội bộ trường tiểu học yêu cầu Hiệu trưởng không thể tiến hành tùy tiện mà phải tuân theo các nguyên tắc cơ bản sau: 7 - Nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế: Hoạt động kiểm tra phải được tổ chức công khai, khách quan trên cơ sở tuân theo quy định của pháp luật. Thông qua Luật Giáo dục, Điều lệ trường Tiểu học, các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo không được lạm quyền hay làm việc thiên về tình cảm, để lợi ích cá nhân lấn át. - Nguyên tắc đảm bảo tính kế hoạch: Cơ sở khoa học của nguyên tắc là đảm bảo sự ổn định của các hoạt động sư phạm. Nguyên tắc tính kế hoạch đòi hỏi hoạt động kiểm tra phải được xác định trong kế hoạch năm học. Hỗ trợ tích cực cho việc kiểm tra các chức năng quản lý khác. Việc kiểm tra kế hoạch giúp cho nhà quản lý chủ động trong quá trình quản lý. Đồng thời không gây xáo trộn cho đối tượng quản lý khi được kiểm tra, việc thực hiện nguyên tắc kế hoạch giúp cho việc triển khai kiểm tra cụ thể, phù hợp với từng thời điểm, từng đối tượng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và tăng hiệu lực quản lý của Hiệu trưởng. - Nguyên tắc đảm bảo tính khách quan: Nguyên tắc này là nền tảng để thúc đẩy sự phát triển tốt của công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, phát huy được sự tiến bộ của đối tượng cũng như nhà trường; cơ sở của tính khách quan là tính trung thực, công khai. - Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả: Cơ sở của nguyên tắc này là hiệu suất lao động và lợi ích kinh tế trong kiểm tra. Kiểm tra làm sao cho chi phí thấp nhất (sức lực, tiền của, thời gian…) mà kết quả kiểm tra cao nhất, dẫn đến kết quả giáo dục có chất lượng. - Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục: Nguyên tắc này đảm bảo nếu kiểm tra tốt sẽ biến quá trình này thành quá trình tự kiểm tra. Bởi vì nguyên tắc này xuất phát từ lòng nhân ái, kiểm tra là để hiểu, giúp đỡ con người, đồng nghiệp phát huy những mặt tích cực. Hiệu trưởng tiến hành công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học phải tuân thủ theo những nguyên tắc trên, nhưng trong quá trình kiểm tra, người Hiệu trưởng phải biết phối hợp một cách linh hoạt các nguyên tắc và đánh giá phù hợp chứ không nên máy móc. 8. Phương pháp kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Trong kiểm tra nội bộ trường Tiểu học có nhiều phương pháp, mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế, không có phương pháp nào được coi là vạn năng. Hơn nữa đối tượng và nội dung kiểm tra nội bộ trường Tiểu học rất phong phú và đa dạng. Chính vì thế mà người Hiệu trưởng cần biết phối kết hợp, sáng tạo, 8 linh hoạt các phương pháp tùy theo hoàn cảnh, nội dung, công việc, mục đích. Có nhiều cách phân loại khác nhau, song ở đây ta đề cập đến hai cách như sau: Cách 1: Gồm có 3 phương pháp: - Kiểm tra phòng ngừa: Phương pháp này giúp nhà quản lý phát hiện, dự đoán và kiểm soát được sai lệch để có biện pháp uốn nắn điều chỉnh cho phù hợp. - Phương pháp kết quả: Mục đích chính của nhà trường Tiểu học là chất lượng và hiệu quả dạy học - giáo dục. Do đó phương pháp này sẽ thúc đẩy đối tượng kiểm tra phải tích cực trong công việc để tạo được sản phẩm có chất lượng cao. Nhưng phương pháp này cũng phải cảnh giác với việc chạy đua theo thành tích của đối tượng kiểm tra trong quá trình tạo sản phẩm của mình. - Phương pháp tự kiểm tra: Cơ sở của phương pháp này là việc tự xem xét, đánh giá của mỗi đối tượng so với chuẩn mực đặt ra. Cách 2: Gồm có 5 phươngb pháp cụ thể sau: -Phương pháp kiểm tra hoạt động giảng dạy của giáo viên, gồm các công việc sau: + Dự giờ: Dưới nhiều cách khác nhau (dự giờ có lựa chọn, theo đề tài, dự có mục đích nghiên cứu) + Kiểm tra hồ sơ giáo viên: Xem xét kiểm tra tài liệu khác, sổ kế hoạch cá nhân, giáo án, lịch giảng dạy… + Đàm thoại với giáo viên: Về thực hiện nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, sự chuyên cần và tiến bộ của học sinh… - Phương pháp kiểm tra chất lượng kiến thức, kĩ năng của học sinh: Kiểm tra nói, viết, thực hành- vở ghi học sinh- kĩ năng làm bài tập, thí nghiệm, thực hành, lao động của học sinh. - Phương pháp kiểm tra quá trình giáo dục học sinh trong các giờ lên lớp: Khi dự giờ người Hiệu trưởng cần định hướng nhận xét theo phương hướng tư tưởng bài giảng, các biện pháp hình thành thế giới khoa học cho học sinh về các mặt: tình cảm, lý tưởng, đạo đức, lao động. Và phân tích những yếu tố có liên quan như: câu trả lời, bài phát biểu, các bài văn, báo cáo trong học tập, hoạt động ngoại khóa, kỳ thi học sinh giỏi. - Phương pháp kiểm tra đánh giá công tác giáo viên chủ nhiệm lớp: Cần phải đánh giá và kiểm tra được mức độ giáo dục đạt được của học sinh thông qua các hoạt động thực tế và mọi mặt như: thực hiện nội quy, nề nếp, chuyên cần tốt, tích cực tham gia hoạt động phong trào, hoạt động ngoại khóa. 9 Mặt khác cần kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục học sinh của giáo viên chủ nhiệm từ khâu lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, đôn đốc, giám sát, phối hợp với các lực lượng có liên quan trong việc giáo dục học sinh. - Phương pháp phòng ngừa: Phương pháp này giúp cho mỗi cá nhân nói riêng và tập thể sư phạm nói chung luôn được giúp đỡ để phòng ngừa những khuyết điểm có thể xẩy ra. Như vậy tùy từng nội dung, đối tượng kiểm tra mà lựa chọn những phương pháp nào tối ưu nhất, thông qua đó mà lựa chọn hình thức kiểm tra tương ứng trong các hình thức sau 9. Hình thức kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học có những hình thức cơ bản là: Kiểm tra toàn diện; kiểm tra chuyên đề; kiểm tra thường kỳ, kiểm tra từng mặt (kiểm tra chọn lọc); kiểm tra đột xuất, kiểm tra sự chuyển biến so với lần trước. Ngoài ra còn có các hình thức kiểm tra thường xuyên hàng ngày. Cũng có thể kiểm tra theo 3 hình thức sau đây: + Kiểm tra sơ bộ: Xem xét kế hoạch bài giảng, các tài liệu lên lớp, phương pháp giảng bài và cách làm việc của học sinh. + Kiểm tra thực hiện: Dự giờ trực tiếp và khảo sát chất lượng học sinh ngay về kiến thức kỹ năng (có thể tiến hành dự 1 hay nghiều giờ). + Kiểm tra tổng kết: Theo dõi và nghiên cứu các kết quả lao động của giáo viên về giảng dạy và giáo dục học sinh trong một thời gian nhất định. Đối với học sinh thì nghiên cứu các bài kiểm tra viết - hỏi đáp, tham gia các hoạt động khác. Hình thức kiểm tra nội bộ trường học rất đa dạng, song dù hình thức nào chúng ta cũng phải tiến hành theo quy trình sau: 10. Quy trình kiểm tra nội bộ trường Tiểu học: Gồm các bước sau: Bước 1: Xác định mục đích, yêu cầu, nội dung, đối tượng và hình thức kiểm tra. Bước 2: Lập kế hoạch chương trình kiểm tra cụ thể. Bước 3: Xây dựng các lực lượng kiểm tra (có quyết định thành lập, phân công nhiệm vụ và xác định trách nhiệm quyền hạn cụ thể cho mỗi thành viên). Bước 4: Tiến hành kiểm tra. Bước 5: Thu thập tín hiệu phản hồi từ đối tượng. Bước 6: Tổng kết đưa ra kết luận kiến nghị. Bước 7: Kiểm tra lại (nếu cần) 10 Bước 8: Lưu hồ sơ kiểm tra. III. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM TRA NỘI BỘ Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY: Trong những năm qua, Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều công văn chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học nên đã đem lại một số hiệu quả nhất định đó là: Việc triển khai và thực hiện công tác kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng nhà trường được đặt lên hàng đầu. Nội dung kiểm tra đảm bảo chỉ tiêu, định mức kiểm tra, tập trung kiểm tra ở tất cả các hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục của nhà trường, các hoạt động của bộ phận tổ khối, bộ phận văn thư-hành chính, bộ phận thư viện-thiết bị…và đã coi trọng công tác tự kiểm tra công tác quản lý của Hiệu trưởng, quan tâm hơn vào công tác tự kiểm tra công tác tài chính; thực hiện việc công khai theo thông tư 09. Đối với giáo viên được kiểm tra về các vấn đề như: Hoạt động sư phạm, thực hiện quy chế soạn bài, lên lớp, chấm trả bài, giáo dục học sinh cá biệt, học sinh khuyết tật, bồi dưỡng phụ đạo học sinh yếu, công tác xây dựng nề nếp, chủ nhiệm lớp, các công tác kiêm nhiệm… Trong quá trình kiểm tra luôn luôn tuân thủ theo đúng quy trình, đảm bảo các quy định theo văn bản hiện hành của Bộ GD&ĐT. Ban giám hiệu và các khối, các đoàn thể tạo điều kiện giúp đỡ cán bộ, giáo viên, nhân viên hoàn thành nhiệm vụ được giao. Khi kiểm tra chủ yếu là góp ý rút kinh nghiệm cho giáo viên để giúp giáo viên nhận thấy rõ những ưu điểm cần phát huy và những tồn tại yếu kém cần khắc phục. Tuy nhiên, tại một số đơn vị trường học, công tác tự kiểm tra chưa được quan tâm đúng mức; kế hoạch tự kiểm tra đề ra khá nhiều nội dung nhưng hoạt động kiểm tra còn ít, chưa được chặt chẽ và thiếu các loại hồ sơ minh chứng cho hoạt động kiểm tra, thể hiện như: Các cuộc kiểm tra chưa có quyết định kiểm tra, nội dung kiểm tra, hình thức kiểm tra và các công việc cụ thể để thực hiện khi kiểm tra, chưa có biên bản tự kiểm tra. Một số cán bộ, giáo viên làm công tác kiểm tra nội bộ trường học vẫn còn tình trạng nể nang, chưa đánh giá đúng thực chất trong công tác giảng dạy của giáo viên, vẫn còn tình trạng chạy theo thành tích, kiểm tra toàn diện, kiểm tra chuyên đề giáo viên chưa đúng chỉ tiêu giao đã dược giao. Công tác chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ trường học của hiệu trưởng chưa thật chú trọng, việc phân cấp quy định, quyền hạn, trách nhiệm chưa cụ thể, rõ ràng, vẫn còn chung chung, qua loa đại khái. 11 Về nghiệp vụ: Hiệu trưởng chưa nắm được những phương pháp biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ kiểm tra mang tính chất khoa học, để xem xét đánh giá, khẳng định các tổ chức, cá nhân trong nhà trường có hoạt động đúng theo mục tiêu, kế hoạch đã đề ra hay không để đưa ra những tư vấn phù hợp. Chưa có kỹ năng kiểm tra theo mục tiêu kế hoạch và hệ thống. Trình độ nghiệp vụ của đội ngũ kiểm tra trong trường để giúp việc cho Hiệu trưởng trong công tác kiểm tra nội bộ còn bị hạn chế, không được bồi dưỡng về nghiệp vụ kiểm tra, khi kiểm tra xong chưa rút kinh nghiệm và chưa phê bình và tự phê bình một cách thẳng thắn...Lãnh đạo ít chú ý đến việc nghiên cứu và phổ biến kinh nghiệm sư phạm trước và sau khi kiểm tra. Về nhận thức: Một số kiểm tra viên còn chưa nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng, chức năng của kiểm tra nội bộ trường học. Hiểu kiểm tra nội bộ trường học chỉ như là một hoạt động phối hợp nhằm để đánh giá, động viên thi đua, hay kiểm tra để dẫn đến sự phê bình. Do vậy hiệu lực của kiểm tra nội bộ nhà trường bị hạn chế. Mặt khác, lực lượng giúp việc cho Hiệu trưởng trong công tác kiểm tra nội bộ trường học vẫn còn tồn tại, một số cán bộ giáo viên làm việc với tinh thần và tư tưởng bình quân chủ nghĩa, hời hợt, qua loa, làm cho hết nhiệm vụ, hoặc đòi hỏi chế độ, không tự nguyện, tự giác... IV. NHỮNG BIỆN PHÁP KIỂM TRA NỘI BỘ TRƯỜNG TIỂU HỌC CỦA NGƯỜI HIỆU TRƯỞNG: 1. Những biện pháp chung: 1.1 Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên về kiểm tra nội bộ trường học : Đổi mới nhận thức về kiểm tra nội bộ cho lực lượng giáo viên (đổi mới kiểm tra là một khâu quan trọng vì nó ảnh hưởng lớn đến việc hình thành và xây dựng phương pháp tự kiểm tra trong nhà trường). Nếu tất cả mọi giáo viên đều hiểu rõ được vị trí, vai trò, chức năng của kiểm tra nội bộ trường học và tác dụng của nó trong việc kiểm tra nội bộ trường học sẽ được tiến hành thuận lợi, có hiệu quả. Bởi vậy là lực lượng chính trong việc cung cấp thông tin cho kiểm tra nội bộ trường học. 1.2 Bồi dưỡng chuyên đề nghiệp vụ kiểm tra nội bộ trường học cho Hiệu trưởng và kiểm tra viên. Thiết nghĩ đây là việc làm cần thiết của Hiệu trưởng trường Tiểu học để nâng cao trình độ nghiệp vụ cho đội ngũ kiểm tra viên- lực lượng nòng cốt giúp Hiệu trưởng tiến hành kiểm tra nội bộ nhà trường có chất lượng cao. 12 1.3 Xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học: Để kế hoạch kiểm tra có tính khả thi thì người Hiệu trưởng phải biết căn cứ vào đặc điểm tình hình nhà trường và thực trạng công tác kiểm tra nội bộ của năm học trước. Mặt khác khi xây dựng kế hoạch kiểm tra, Hiệu trưởng cần tập trung đội ngũ kiểm tra viên để cùng bàn bạc, thảo luận, góp ý cho bản kế hoạch, đồng thời xây dựng kế hoạch phải dựa trên kế hoạch thanh tra của Phòng Giáo dục và Sở Giáo dục. Chính vì vậy mà kế hoạch kiểm tra phải được xây dựng một cách tỷ mỉ cho từng đối tượng, khối lớp. Dựa vào cơ sở kế hoạch kiểm tra của năm học, xây dựng kế hoạch kiểm tra của từng tháng một cách cụ thể chi tiết hơn. Từ kế hoạch kiểm tra hàng tháng, kế hoạch kiểm tra hàng tuần cũng được ghi chi tiết cụ thể đối tượng kiểm tra, nội dung kiểm tra, thời gian kiểm tra cụ thể trong tuần, trong ngày. Hơn nữa việc lập kế hoạch kiểm tra phải triển khai và được công bố, công khai vào đầu năm học. Nội dung kiểm tra phải có sức thuyết phục, hình thức kiểm tra phải gọn nhẹ, không gây tâm lý nặng nề cho đối tượng khi được kiểm tra. 1.4. Xây dựng, tổ chức lực lượng kiểm tra : Hiệu trưởng cần xây dựng lực lượng kiểm tra để cùng tiến hành kiểm tra nội bộ với mình gồm: Phó Hiệu trưởng, Tổng phụ trách Đội, Tổ trưởng chuyên môn, những giáo viên giỏi...có uy tín, nhiệt tình với công việc, làm việc khách quan, vô tư. Sau đó, Hiệu trưởng phải ra quyết định thành lập Ban kiểm tra. 1.5. Xác định quyền hạn, trách nhiệm và quyền lợi của các thành viên trong Ban kiểm tra: Hiệu trưởng phải thực hiện phân cấp trong kiểm tra, phân công cụ thể quyền hạn và trách nhiệm cho từng thành viên. Nếu không trong quá trình kiểm tra sẽ dẫn đến sự chồng chéo và vi phạm những nguyên tắc trong kiểm tra. Ta có thể thực hiện phân cấp trong Ban kiểm tra nội bộ trường học như sau : - Giao cho Phó Hiệu trưởng và Tổ trưởng chuyên môn thực hiện công tác kiểm tra các hoạt động chuyên môn. - Giao cho chủ tịch Công đoàn kiểm tra việc thực hiện nề nếp, nội quy nhà trường và các mối quan hệ với phụ huynh học sinh của các đối tượng kiểm tra. - Giao cho Tổng phụ trách Đội kiểm tra công tác đoàn thể, tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp của đối tượng kiểm tra. 13 - Hiệu trưởng thực hiện công tác kiểm tra bao quát và thu thập các thông tin trong kiểm tra để có biện pháp điều chỉnh kịp thời đối với các thành viên trong Ban kiểm tra và đối tượng kiểm tra. 1.6. Xây dựng chế độ kiểm tra : Hiệu trưởng quy định cách thức làm việc của Ban kiểm tra: kiểm tra toàn diện, kiểm tra chuyên đề, kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ, dự giờ, số lần kiểm tra/ tuần. Ban kiểm tra hàng tuần báo cáo việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra nội bộ, lập hồ sơ kiểm tra, trao đổi rút kinh nghiệm, đề xuất khen thưởng và điều chỉnh đối tượng kiểm tra. Nhiệm vụ cụ thể: - Hiệu trưởng: Trưởng Ban chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ và trực tiếp kiểm tra các hoạt động. - Phó Hiệu trưởng: Kiểm tra hoạt động chuyên môn và việc thực hiện quy chế chuyên môn. - Tổ trưởng chuyên môn: Kiểm tra chuyên môn và việc thực hiện quy chế chuyên môn của tổ mình phụ trách. - Chủ tịch Công đoàn và Tổng phụ trách Đội: kiểm tra nề nếp và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Về thời gian: Công việc kiểm tra nội bộ diễn ra hàng ngày, tuy nhiên khi kiểm tra toàn diện giáo viên cần thông báo thời gian cụ thể bằng kế hoạch tuần cho Ban kiểm tra và cho giáo viên được kiểm tra biết trước. Hiệu trưởng cũng cần nêu rõ mục đích, nội dung của đợt kiểm tra và nêu yêu cầu kiểm tra với tinh thần khách quan, thẳng thắn, chấp nhận sự thật để tìm cách khắc phục, đi đúng hướng. 1.7. Tạo điều kiện động viên đối với đội ngũ kiểm tra viên: Hiệu trưởng cần cung cấp kịp thời những điều kiện về vật chất, tinh thần, tâm lý cho hoạt động kiểm tra, khai thác và tận dụng mọi khả năng, sáng tạo của mọi thành viên trong Ban kiểm tra. 1.8. Xây dựng những chuẩn mực đánh giá, mục tiêu cụ thể cho việc kiểm tra: - Căn cứ vào hướng dẫn về công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá trong giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo và hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo và Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng trường Tiểu học cần xây dựng một chuẩn mực đánh giá cho phù hợp đối với trường mình quản lý. - Công tác xây dựng chuẩn mực phải được thảo luận đóng góp ý kiến của tập thể sư phạm nhà trường phải được sự thống nhất của tập thể sư phạm và đưa vào 14 Nghị quyết của nhà trường, khi chuẩn kiểm tra được xây dựng phải được công bố công khai để mọi đối tượng kiểm tra đều nắm rõ và phấn đấu đạt chuẩn, vượt chuẩn. Đồng thời giúp cho chủ thể kiểm tra thuận lợi trong công tác kiểm tra đánh giá được chính xác, giúp cho công tác kiểm tra nội bộ đạt hiệu quả cao và biến quá trình kiểm tra thành quá trình tự kiểm tra. 2. Những biện pháp tiến hành kiểm tra nội bộ cụ thể cho từng đối tượng của Hiệu trưởng: Giáo viên là hạt nhân cơ bản là lực lượng quyết định chất lượng dạy học của nhà trường. Vì thế, kiểm tra đánh giá toàn diện giáo viên góp phần nâng cao chất lượng dạy học, thúc đẩy mọi hoạt động khác của nhà trường. chính vì vậy khi kiểm tra đánh giá một giáo viên người Hiệu trưởng phải kiểm tra nhiều mặt nhiều khía cạnh. 2.1.Kiểm tra trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Hiệu trưởng thực hiện công tác kiểm tra tay nghề của giáo viên tức là kiểm tra trình độ tri thức của giáo viên: Việc kiểm tra nắm bắt tri thức phục vụ cho công tác dạy học và giáo dục của giáo viên. Kiểm tra trình độ kỹ năng tay nghề: Kỹ năng dạy học, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giáo dục, kỹ năng thực hiện một số hoạt động giáo dục có kết quả. Kiểm tra thái độ: Sự yêu nghề, mến trẻ tâm huyết với nghề, kiểm tra trình độ chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên thông qua kiểm tra hoạt động dạy học và giáo dục của giáo viên. - Kiểm tra kế hoạch dạy học của giáo viên. - Kiểm tra giờ lên lớp của giáo viên : Kiểm tra công tác chuẩn bị của giáo viên: Kiểm tra giáo án, chuẩn bị đồ dùng dạy học: Để tiến hành kiểm tra Hiệu trưởng có thể kiểm tra bằng các hình thức: Trực tiếp kiểm tra trao đổi với giáo viên, kiểm tra thông qua Phó hiệu trưởng, tổ trưởng tổ chuyên môn, kiểm tra việc giảng bài lên lớp của giáo viên. Thực hiện quy trình sau: Bước 1: Dự giờ dưới nhiều hình thức: dự giờ báo trước, dự giờ không báo trước, dự các lớp song song, dự theo chuyên đề, dự giờ giáo viên cho cả buổi học. Tùy từng đối tượng kiểm tra mà hiệu trưởng lựu chọn hình thức kiểm tra dự giờ cho phù hợp. 15 Đối với giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, có trách nhiệm có thể sử dụng các hình thức xen kẻ như: Dự giờ báo trước, dự giờ chuyên đề, dự giờ song song, dự giờ không báo trước. Kiểm tra báo trước, kiểm tra chuyên đề: Ban kiểm tra thông báo rộng rãi trong hội đồng sư phạm để các giáo viên khác sắp xếp thời gia dự giờ và học tập. Kiểm tra không báo trước, kiểm tra song song giúp thu thập thông tin về chuyên môn trên mặt bằng chung để động viên khuyến khích giáo viên tiến bộ hơn. Đối với giáo viên trẻ mới ra trường, giáo viên có trình độ chuyên môn yếu kém, kết hợp kiểm tra báo trước và không báo trước. Kiểm tra báo trước có thông báo rộng rãi để huy động nhiều giáo viên tham gia dự giờ và đóng góp ý kiến rút kinh nghiệm. Kiểm tra không báo trước để thu thập thông tin trên mặt bằng chung để diều chỉnh và ghi nhận sự tiến bộ của giáo viên được kiểm tra. Bước 2: Phân tích sư phạm bài lên lớp đã dự: Kiểm tra việc xác định mục đích yêu cầu nội dung, phương pháp dạy học, hoạt động sư phạm của thầy, hoạt động của trò việc sử dụng thiết bị dạy học và đồ dùng dạy học trong giờ dạy đặc biệt là kiểm tra mối tương tác giữa mục đích- nội dung- phương pháp. Bước 3: Đánh giá kết quả bài học: Giáo viên tự đánh giá, Hiệu trưởng đánh giá vào chuẩn đánh giá một giờ lên lớp, khi đánh giá chú trọng đến ba mặt: kiến thức - kỹ năng - thái độ. Bước 4: Kiểm tra kết quả nhận thức của học sinh sau giờ lên lớp ( nếu cần) để khẳng định đánh giá của Hiệu trưởng. Bước 5: Hiệu trưởng kết luận cuối cùng ghi lên biên bản kiểm tra, lưu vào hồ sơ. Sau mỗi tiết dạy Hiệu trưởng nên cho giáo viên dạy tự đánh giá kết quả bài dạy so với giáo án và ý tưởng đã chuẩn bị về mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ để truyền đạt tới học sinh. Tiếp đó Hiệu trưởng phải rút kinh nghiệm giờ dạy, cần chỉ rõ những ưu, khuyết điểm cụ thể từng mặt để giáo viên sửa chữa hoặc phát huy (cần lưu ý và nhấn mạnh vầ vấn đề đổi mới phương pháp dạy học cũng như quy trình bài giảng). Hiệu trưởng đánh giá giờ dạy cũng cần phải căn cứ vào việc khảo sát chất lượng học sinh sau giờ lên lớp. 16 Hiệu trưởng phải tổng hợp ý kiến đánh giá và ra kết luận cuối cùng ghi biên bản, lưu hồ sơ. Song cũng cần lưu ý trong biện pháp kiểm tra giờ lên lớp của giáo viên, Hiệu trưởng luôn phải đánh giá với tinh thần khách quan, thẳng thắn để giúp đối tượng tiến bộ, thực hiện điều chỉnh, uốn nắn đối tượng một cách dần dần, chứ không căn cứ vào một tiết dạy mà đánh giá giáo viên đó là dạy kém sẽ gây sự ức chế và dễ tiêu cực, bất cần...Như vậy thì chất lượng và hiệu quả của kiểm của kiểm tra sẽ không đạt được. Điều đó khẳng định sự linh hoạt, sáng tạo trong khi kiểm tra của mỗi Hiệu trưởng mà không ai khác chỉ chính họ mới làm được. 2.2. Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn, ý thức trách nhiệm. - Kiểm tra kế hoạch của giáo viên: + Kiểm tra kế hoạch chuyên môn, kế hoạch cá nhân cả năm, tháng, tuần, xem việc xây dựng kế hoạch cả năm có phù hợp với kế hoạch chung của nhà trường không và hiệu trưởng xét duyệt kế hoạch của cả năm học. Hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra xem việc xây dựng kế hoạch của giáo viên hàng tháng, hàng tuần có đúng và phù hợp với mục tiêu đã đề ra không. + Kiểm tra giáo án của giáo viên: Kiểm tra việc soạn giáo án của giáo viên có đúng với quy định không ? Nội dung kiến thức đảm bảo truyền thụ kiến thức cơ bản cho học sinh và phù hợp với đối tượng học sinh ?. + Kiểm tra bài soạn khớp với lịch báo giảng, mục đích yêu cầu của bài đã đảm bảo yêu cầu về kiến thức, kỹ năng chưa ? Việc trình bày đã khoa học chưa ? - Kiểm tra sổ điểm: + Kiểm tra việc chấm điểm vào sổ điểm có đúng vói quy chế chuyên môn, có theo thông tư 32 không ? + Kết hợp kiểm tra sổ điểm với kiểm tra chấm chữa bài cho học sinh của giáo viên có thường xuyên và chính xác theo quy định không ? + So sánh điểm trong sổ điểm với các bài kiểm tra định kỳ, kiểm tra thường xuyên xem có khớp không để xác định việc vào điểm của giáo viên có chính xác không ? - Kiểm tra việc sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên: + Trong nhà trường Tiểu học hiện nay, để thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học tức là phát huy tính tích cực cho học sinh và tổ chức hoạt động cho học sinh trong quá trình dạy học đòi hỏi giáo viên phải thực hiện việc sử dụng thiết bị dạy học trong quá trình dạy học của mình. Hiệu trưởng thực hiện kiểm tra việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên thông qua dự giờ đột xuất xem trong giờ đó 17 có cần sử dụng những đồ dùng dạy học nào ? Giáo viên có sử dụng hay không và giáo viên sử dụng như thế nào ? + Kiểm tra việc sử dụng đồ dùng thông qua các cuộc thi làm đồ dùng và thông qua việc kiểm tra sự chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên. 2.3. Kiểm tra kết quả giảng dạy, giáo dục: Kết quả giảng dạy và giáo dục của giáo viên được thể hiện thông qua sự tiến bộ về trí tuệ và nhân cách của học sinh, vì vậy để kiểm tra kết quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên phải thông qua việc kiểm tra trình độ nắm bắt tri thức của học sinh, sự phát triển trí tuệ, khả năng tư duy, kỹ năng thực hành, ý thức tổ chức kỷ luật của học sinh. Để kiểm tra được các mặt trên, chúng ta kiểm tra theo các biện pháp sau: - Khảo sát chất lượng học sinh. + Khảo sát chất lượng đầu năm và giao khoán chất lượng cho giáo viên. + Khảo sát thường xuyên mỗi tháng 1 lần. - Kiểm tra kết quả kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ, kiểm tra cuối năm của học sinh. - Kiểm tra vở ghi chép của học sinh, khảo sát sự nắm bắt kiến thức và kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế của học sinh sau khi dự giờ. - Kiểm tra kế hoạch giảng dạy của giáo viên. - Kết hợp tự kiểm tra của giáo viên, dư luận xã hội và nhận xét đánh giá của tập thể giáo viên, tổ nhóm chuyên môn. - Kiểm tra kết quả về học lực, hạnh kiểm của học sinh hàng tháng, học kỳ và kết quả cuối năm học. 2.4. Kiểm tra việc tham gia các công tác khác của giáo viên: Trong trường Tiểu học, hoạt động của các tổ chức đoàn thể có một vai trò hết sức quan trọng, các tổ chức Công đoàn, đoàn thanh niên có vững mạnh thì nội bộ nhà trường mới đoàn kết thống nhất, chất lượng dạy học và giáo dục sẽ cao. Ngoài việc giảng dạy giáo viên Tiểu học còn thực hiện công tác chủ nhiệm và các hoạt động do các tổ chức Đảng, tổ chức Công đoàn, đoàn thanh niên phân công. Để các tổ chức này hoạt động có hiệu quả, Hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của mỗi giáo viên. - Phối hợp với Tổng phụ trách Đội kiểm tra việc thực hiện nội quy nhà trường của tập thể học sinh, kiểm tra kết quả thi đua của tập thể học sinh. - Kiểm tra việc duy trì sĩ số học sinh của giáo viên chủ nhiệm lớp mỗi tuần 1 lần. 18 - Kiểm tra việc phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong công tác giáo dục học sinh thông qua kiểm tra việc ghi sổ liên lạc, kết quả thăm gia đình học sinh. - Kiểm tra việc phối hợp thực hiện nhiệm vụ trong các tổ chức xã hội. Hiệu trưởng kết hợp với chủ tịch công đoàn, bí thư đoàn kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được giao của giáo viên đánh giá mức độ hoàn thành công việc được giao, thái độ thực hiện công việc. 2.5. Kiểm tra học sinh: Chất lượng học sinh chính là kết quả, là sản phảm mà hoạt động dạy học và giáo dục của nhà trường. Cho nên Hiệu trưởng kiểm tra học sinh cũng chính là kiểm tra chất lượng hoạt động giảng dạy của giáo viên thông qua đó mà đánh giá giáo viên chính xác hơn. Kiểm tra học sinh thì Hiệu trưởng có thể kiểm tra toàn diện một học sinh hay kiểm tra toàn diện một lớp học. - Kiểm tra toàn diện 1 học sinh: +Kiểm tra văn hóa. + Kiểm tra ngay trong buổi dự giờ thăm lớp về ý thức học tập, phương pháp học tập, khả năng tiếp thu tri thức, kỹ năng thực hành và kết quả học tập của học sinh. + Kiểm tra thường xuyên. + Thực hiện khảo sát chất lượng theo từng nội dung, theo từng khối lớp dưới sự giám sát chặt chẽ của Ban giám hiệu. - Kiểm tra trình độ được giáo dục của học sinh + Kiểm tra ý thức chấp hành nội quy của học sinh, tinh thần học tập, tu dưỡng đạo đức, cách ứng xử với thầy cô giáo, với bạn bè và ứng xử trong gia đình và xã hội của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm giao cho ban cán sự lớp theo dõi kiểm tra các hoạt động tự quản của học sinh và ghi vào sổ chủ nhiệm có hình thức khen che kịp thời. Hiệu trưởng phối hợp với Tổng phụ trách Đội tổng hợp theo dõi hoạt động tự quản cũng như mọi hoạt động khác của học sinh, tổng kết, tuyên dương và phê bình trong giờ chào cờ đầu tuần. - Kiểm tra toàn diện 1 lớp học sinh + Kiểm tra hoạt động học tập. + Thông qua dự giờ và phối hợp tổng phụ trách Hiệu trưởng kiểm tra thái độ nề nếp, phương pháp học tập của tập thể học sinh. 19 - Kiểm tra việc rèn luyện các mặt giáo dục toàn diện. + Thông qua tổng phụ trách Đội, giáo viên chủ nhiệm, Hiệu trưởng kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục của tập thể học sinh về đạo đức, lối sống, văn nghệ, thể dục vệ sinh và ý thức tập thể... - Kiểm tra sinh hoạt tập thể + Giao cho Tổng phụ trách kiểm tra báo cáo các hoạt động tập thể của các lớp học kiểm tra toàn diện một lớp học sinh, Hiệu trưởng tiến hành kiểm tra kết quả các hoạt động, kết hợp với tự kiểm tra của ban cán sự lớp, ban chỉ huy liên đội, tổng phụ trách, đội cờ đỏ và tham khảo ý kiến của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên trong nhóm chuyên môn. Đó là nguồn thông tin cần thiết giúp cho Hiệu trưởng nhận xét, đánh giá một lớp học sinh một cách khách quan và chính xác. Tuy nhiên, khi kiểm tra toàn diện một học sinh hay một lớp biện pháp tối ưu không khải là Hiệu trưởng kiểm tra tất cả học sinh trong trường một cách trực tiếp mà Hiệu trưởng phải chỉ đạo, ủy quyền cho đội ngũ kiểm tra viên (Tổ trưởng chuyên môn, Phó hiệu trưởng...). Song mỗi giáo viên chủ nhiệm cũng đóng vai trò là một kiểm tra viên, kiểm tra lớp mình đồng thời họ cũng là đối tượng để Hiệu trưởng kiểm tra. Đây chính là sự phân cấp trong công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, với cách này hiệu trưởng có thể kiểm nghiệm kiểm tra bằng cách kiểm tra xác suất một số học sinh hay một lớp. Như vậy, Hiệu trưởng cùng một lúc kiểm tra được tất cả các đối tượng học sinh, cả đối tượng giáo viên. Khi hiệu trưởng kiểm tra xong, hay nhận được kết quả kiểm tra, thì phải công bố cho giáo viên chủ nhiệm để giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được kết quả chất lượng giáo dục học sinh của mình mà đề ra biện pháp điều chỉnh cho phù hợp. Nếu chất lượng tốt phải động viên, khen thưởng kịp thời để kích thích đối tượng, đồng thời cũng làm cho dối tượng khác cũng phải cố gắng phấn đấu. Kết quả kiểm tra phải được lưu biên bản trong hồ sơ kiểm tra để còn so sánh đối chiếu với các lần kiểm tra sau, xem đối tượng có điều chỉnh và có tiến bộ không. Thông qua đó mà chủ thể kiểm tra cũng biết và đánh giá được chất lượng kết quả của công tác kiểm tra mà mình đã tiến hành. 2.6. Kiểm tra cơ sở vật chất – thiết bị dạy học: Vào đầu năm học, Hiệu trưởng thành lập ban kiểm tra nội bộ trường học tiến hành kiểm kê lại tài sản của nhà trường, mỗi loại đều có số lượng cụ thể và đánh giá chất lượng của các thiết bị dạy học và ghi vào sổ theo dõi tài sản. Sau đó bàn giao cho từng giáo viên chủ nhiệm lớp (có biên bản bàn giao cụ thể), đối với biện pháp này giáo viên sẽ có trách nhiệm trong việc bảo quản và sử dụng. Tuy nhiên 20