S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
§Ò tµi:
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc
trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc
m«n ©m nh¹c
A. PhÇn Më ®Çu
§æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay kh«ng cßn lµ mét phong trµo
mang tÝnh kªu gäi n÷a mµ nã ®· thùc sù trë thµnh mét vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt chñ
®¹o trong ho¹t ®éng d¹y vµ häc nÕu kh«ng muèn nãi nã cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù
thµnh b¹i cña giê d¹y.
Ph¬ng ph¸p d¹y häc bao gåm ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc, hai ph¬ng ph¸p
nµy kh«ng tån t¹i ®éc lËp, t¸ch rêi nhau mµ nã cã liªn quan vµ phô thuéc nhau.
Víi ®Æc trng cña bé m«n ¢m nh¹c cÊp THCS th× viÖc ®æi míi ph¬ng
ph¸p d¹y b»ng viÖc kÕt hîp sö dông c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ hç trî c«ng t¸c d¹y
vµ häc cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa, phï hîp víi ®Æc trng bé m«n, thu
hót ®îc sù quan t©m cña häc sinh.
Qua viÖc gi¶ng d¹y m«n ¢m nh¹c nhiÒu n¨m, thùc tÕ ®· chøng minh lµ
chÊt lîng c¸c giê häc ¢m nh¹c cã sö dông c¸c ph¬ng tiÖn ®Òu ®em l¹i hiÖu qu¶
rÊt cao. Sù høng thó trong häc tËp cña häc sinh thÓ hiÖn rÊt râ nÐt, ngêi gi¸o viªn
cã nhiÒu c¬ héi ®Ó n©ng cao vµ më réng lîng kiÕn thøc cÇn cung cÊp cho häc
sinh... Víi viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn vµo trong gi¶ng d¹y bé m«n ¢m nh¹c
cÊp THCS, mçi tiÕt d¹y giê ®©y ®· cã ®îc sù thu hót thùc sù tõ häc sinh, tiÕt häc
®· trë nªn sinh ®éng h¬n, nhiÒu mµu s¾c h¬n vµ mang tÝnh trùc quan h¬n. C¸c em
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 1
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
®îc häc h¸t, ®îc nghe nh¹c, ®îc xem video minh häa, ®îc híng dÉn ®äc
nh¹c vµ nghe ®äc mÉu tõ c¸c phÇn mÒm chuyªn dông cña gi¸o viªn gi¶ng d¹y mµ
kh«ng cÇn ph¶i ®i ®©u xa, mäi th«ng tin h×nh ¶nh cña c¸c nh¹c sÜ, c¸c bµi h¸t
minh häa ®· râ rµng h¬n, ®Ñp h¬n, thay thÕ toµn bé cho nh÷ng tranh ¶nh b»ng
giÊy ®Ó l©u ngµy bÞ r¸ch, è mµu, cong queo t¹o c¶m gi¸c mÊt mÜ quan…VÒ phÝa
gi¸o viªn: ®· thËt sù chñ ®éng trong c¸c tiÕt d¹y b»ng viÖc tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu
thêi gian h¬n trong c¸c thao t¸c: treo tranh, ¶nh, ®µn, ®äc nh¹c.. vµ trong c¸c ph©n
m«n d¹y ¢m nh¹c cô thÓ, thªm vµo ®ã hiÓu biÕt vÒ viÖc øng dông CNTT vµo bµi
gi¶ng cña gi¸o viªn ®îc n©ng tÇm râ rÖt t¹o thµnh kü n¨ng, kü x¶o.
Lµ gi¸o viªn bé m«n ¢m nh¹c, cïng víi sù hç trî cña c¸c ph¬ng tiÖn d¹y
häc mang tÝnh c«ng nghÖ, t«i ®· tÝch cùc sö dông , nghiªn cøu, t×m tßi vµ ®a vµo
¸p dông trong c¸c tiÕt d¹y tõ nhiÒu n¨m trë l¹i ®©y vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶
kh¸ cao.
ChÝnh v× ®iÒu ®ã nªn t«i ®· chän ®Ò tµi nµy nh»m bµy tá nh÷ng kinh
nghiÖm trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn trong ®æi míi
ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ¢m nh¹c.
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 2
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
B . phÇn Néi dung
I.
C¬ së lÝ luËn:
Trªn lÜnh vùc gi¸o dôc, ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét vÊn ®Ò ®· ®îc
®Ò cËp vµ ®îc bµn luËn rÊt s«i næi tõ nhiÒu thËp kØ qua. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
®Þnh híng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®· ®îc thèng nhÊt theo t tëng tÝch
cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh díi sù tæ chøc híng dÉn cña gi¸o viªn,
gi¸o viªn lµ ngêi chØ ®¹o tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®Ó gióp häc sinh chñ ®éng tham
gia c¸c ho¹t ®éng chiÕm lÜnh néi dung häc tËp.
NghÞ quyÕt sè 40/2000/QH10 ngµy 9 th¸ng 12 n¨m 2000 cña Quèc héi khãa
X vÒ ®æi míi ch¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng ®· kh¼ng ®Þnh môc tiªu cña viÖc
dæi míi “ lµ x©y dùng ch¬ng tr×nh, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc, s¸ch gi¸o khoa phæ
th«ng míi nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn thÕ hÖ trÎ, ®¸p øng yªu
cÇu ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phôc vô c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc…”
NghÞ quyÕt Trung ¬ng kho¸ VII cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh ph¶i:“ khuyÕn khÝch
tù häc”, ph¶i “ ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¸o dôc hiÖn ®¹i ®Ó båi dìng cho
häc sinh n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ” .NghÞ quyÕt Trung
¬ng 2 kho¸ VIII tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ph¶i “ §æi míi ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo
t¹o, kh¾c phôc lèi truyÒn ®¹t mét chiÒu, rÌn luyÖn thµnh nÕp t duy s¸ng t¹o cña
ngêi häc. Tõng bíc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc
hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh d¹y häc, b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vµ thêi gian tù häc, tù nghiªn
cøu cho häc sinh ” .
§Ó ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, bªn c¹nh
nh÷ng tè chÊt cÇn cã cña ngêi gi¸o viªn : ph¬ng ph¸p tæ chøc, ®iÒu khiÓn,
híng dÉn, kÜ n¨ng s ph¹m, lîng kiÕn thøc ®· ®îc tÝch lòy th× cÇn ph¶i cã sù
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 3
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
hç trî cña c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc phï hîp víi ®Æc trng bé m«n trong
®ã cã bé m«n ¢m nh¹c.
ViÖc ®a ¢m nh¹c vµo gi¶ng d¹y t¹i c¸c trêng phæ th«ng ®îc Bé GD &
§T chñ tr¬ng tõ n¨m 1992 - 1993 nhng m·i n¨m 1996 th× m«n häc nµy míi
thùc sù ®îc phæ cËp réng r·i trong c¶ níc. Víi môc ®Ých kh«ng ph¶i ®µo t¹o ra
nh÷ng nh¹c sÜ , ca sÜ chuyªn nghiÖp mµ chÝnh lµ gãp phÇn gi¸o dôc , hoµn thiÖn
nh©n c¸ch cña c¸c em, gi¸o dôc cho c¸c em vÒ v¨n hãa ©m nh¹c víi môc tiªu gi¸o
dôc toµn diÖn: §øc - TrÝ - ThÓ - MÜ.
Thùc tÕ hiÖn nay viÖc d¹y vµ häc bé m«n ¢m nh¹c ë bËc THCS cßn gÆp
kh«ng Ýt khã kh¨n vµ thiÕu thèn vÒ ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc cha ®Çy ®ñ,
phßng chøc n¨ng cßn h¹n chÕ, gi¸o viªn khai th¸c cha hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng tiÖn
thiÕt bÞ d¹y häc dÉn ®Õn chÊt lîng d¹y vµ häc cha ®îc nh mong muèn.
Sau nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y, b¶n th©n t«i nhËn thÊy viÖc khai th¸c, tËn dông cã
hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ hç trî cho viÖc d¹y vµ häc bé m«n ¢m nh¹c ®·
thùc sù n©ng cao ®îc chÊt lîng häc tËp cña häc sinh
II.C¬ së thùc tiÔn:
Với phương châm đi trước đón đầu trong phương hướng, nhiệm vụ gi¸o
dôc, trêng THCS Mü Thñy đã sím triển khai việc sö dông hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng
tiÖn trong đổi mới phương pháp dạy học và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm
cña nhµ trêng vµ lµ tiªu chÝ ®¸nh gi¸ mçi gi¸o viªn.
Được sù ủng hộ của các cấp, ban ngành, phụ huynh toàn trường… hỗ trợ
cơ sở vật chất cho nhà trường vµ đặc biệt lµ sù quan tâm ®Çu t c¸c trang thiết bị
hiện đại cña BGH nhµ trêng trong nh÷ng n¨m häc võa qua .
Nhµ trêng có máy chiếu Projector, m¸y Camera vËt thÓ, m¸y ¶nh kü thuËt
sè, hÖ thèng m¸y vi tính hiÖn ®¹i ®îc nèi m¹ng Internet, ®µn organ ®iÖn tö…
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 4
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
Giáo viên ®ược tham gia c¸c lớp tập huấn sử dụng công nghệ th«ng tin nªn
kh¸ thành thạo khi sử dụng c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc ®Æc trng cña bé
m«n. Bªn c¹nh ®ã víi lßng nhiệt tình, s¸ng t¹o, có ý thức trong đổi mới phương
pháp dạy học nªn hiÖu qu¶ cña giê d¹y ®îc n©ng cao.
Học sinh rÊt say mª vµ høng thó häc tËp m«n ©m nh¹c, ®Æc biÖt lµ nh÷ng
tiÕt häc cã sö dông, khai th¸c c¸c ph¬ng tiÖn,thiÕt bÞ hç trî d¹y häc.
Tuy nhiªn viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ trong ®æi míi
ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bé m«n ¢m nh¹c ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i ®Çu t
nhiÒu h¬n vÒ thêi gian vµ c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô tiÕt d¹y, tríc giê d¹y ph¶i chuÈn
bÞ l©u h¬n vÒ ®Ó tiÕn tr×nh tiÕt häc diÔn ra theo dù kiÕn vÒ mÆt thêi gian, néi dung
kiÕn thøc…giê häc cßn bÞ chi phèi vµ phô thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn nh: nguån
®iÖn, c¸c ®å dïng d¹y häc cÇn thiÕt kh¸c…
Tõ nh÷ng n¨m häc tríc, mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong c¸ch thay ®æi
ph¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n ®Æc trng nhng b¶n th©n t«i nhËn thÊy sù thu hót
häc sinh qua tõng tiÕt häc vÉn cha cao, ý thøc vÒ c¸i ®Ñp ©m nh¹c cha ®ång ®Òu
ë mçi häc sinh…
ChÊt lîng HS cuèi n¨m häc 2008-2009 cña häc sinh toµn trêng bé m«n
¢m nh¹c :
Khèi
Sè
Giái
Kh¸
Trung b×nh
lîng
SL
%
SL
%
SL
%
6
90
20
22,2
65
72,2
5
5,6
7
110
25
22,7
75
68,2
10
9,1
8
100
36
36
52
52
12
12
9
118
30
25,4
70
59,3
18
15,3
Céng
418
111
26,6
262
62,7
45
10,7
YÕu
SL
%
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 5
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
Qua b¶ng sè liÖu trªn chóng ta cã thÓ thÊy ®îc viÖc sö dông cha hiÖu qu¶
c¸c ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n ¢m nh¹c, ®·
dÉn ®Õn viÖc cha thùc sù thu hót ®îc sù tham gia cña häc sinh, ho¹t ®éng tÝch
cùc cña häc sinh cha cao, ®iÒu nµy còng ¶nh hëng kh¶ n¨ng nhËn thøc thÈm mÜ
cña häc sinh vÒ ©m nh¹c. Tríc nh÷ng tån t¹i vÒ viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn
d¹y häc cha hiÖu qu¶, sau mét vµi n¨m thö nghiÖm, t×m tßi, häc hái, t«i ®· m¹nh
d¹n t×m ra gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc,
nhÊt lµ trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n ¢m nh¹c.
III. Gi¶i ph¸p thùc hiÖn:
1. Sö dông hiÖu qu¶ trang thiÕt bÞ d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi:
a. Phßng häc bé m«n:
- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn vµ häc sinh: T¹o kh«ng khÝ vui vÎ,
tho¶i m¸i cho c¶ ngêi d¹y vµ ngêi häc, kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn c¸c líp kh¸c.
- Lµ n¬i cã ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc gióp gi¸o viªn kh«ng ph¶i vÊt v¶
trong viÖc mang, di chuyÓn c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc: ®µn organ, m¸y tÝnh, m¸y
chiÕu… ®Õn tõng líp häc.
b. C«ng nghÖ th«ng tin trong nhµ trêng:
CÇn ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó lîng th«ng tin h÷u Ých phôc vô cho bé m«n cã tõ
m¹ng Internet: th«ng tin cña t¸c phÈm, th«ng tin c¸c nh¹c sÜ , th«ng tin vÒ c¸c
sinh ho¹t ©m nh¹c cña c¸c vïng miÒn….®Èy m¹nh viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiªn
c«ng nghÖ: m¸y tÝnh, m¸y chiÕu Projector, sö dông thµnh th¹o c¸c phÇn mÒm t¹o
bµi gi¶ng ®iÖn tö, t¹o gi¸o ¸n ®iÖn tö: Microsoft Powerpoint, Articulate Present
09, Violet 1.6…. ®Ó bµi d¹y mang tÝnh trùc quan sinh ®éng cao, c¸c phÇn mÒm
thuéc chuyªn ngµnh ¢m nh¹c hç trî: Encore 4.5, Fenale 2009, Silebus… th«ng
qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh ®îc häc b»ng nhiÒu gi¸c quan: nghe, nh×n, vËn
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 6
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
®éng, c¶m nhËn…t¹o cho häc sinh sù høng thó, tiÕp thu lîng kiÕn thøc nhanh
h¬n, ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn trë nªn nhÑ nhµng nhng hiÖu qu¶.
VÝ dô:
D¹y bµi h¸t míi:
- VÒ phÇn giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: Gi¸o viªn khai th¸c thªm mét sè th«ng
tin ë Internet mµ c¸c t liÖu kh¸c cha cã.
- Cho häc sinh nghe giai ®iÖu bµi h¸t: Bµi h¸t ®îc gi¸o viªn so¹n trªn phÇn
mÒm Fenale 2009 ®îc tr×nh diÔn trùc tiÕp trªn m¸y tÝnh kh«ng cÇn mang theo
b¨ng ®Üa.
- D¹y vµ «n T§N: Bµi T§N ®îc gi¸o viªn so¹n trªn phÇn mÒm Encore 4.5,
häc sinh ®îc theo dâi trùc tiÕp phÇn mÒm tr×nh bµy cao ®é tiÕt tÊu mét c¸ch
chÝnh x¸c, thay cho b¶ng phô võa ….
- D¹y ©m nh¹c thêng thøc: Gi¸o viªn khai th¸c tõ Internet c¸c th«ng tin cµn
thiÕt cho bµi gi¶ng: h×nh ¶nh, c¸c ®o¹n video mang tÝnh minh häa cao vµ cho c¸c
em theo dâi trùc tiÕp b»ng hÖ thèng m¸y tÝnh vµ projector sau khi ®· ®îc biªn
tËp b»ng phÇn mÒm : Powerpoint, Violet…
c. Nh¹c cô ®îc trang cÊp:
HiÖn nay c¸c trêng THCS ®· ®îc trang cÊp c¸c lo¹i nh¹c cô: §µn organ,
®µn ghita.. ®©y lµ nh÷ng nh¹c cô võa hiÖn ®¹i võa th«ng dông tËp trung kh¸ ®Çy
®ñ c¸c chøc n¨ng cña mét dµn nh¹c thu nhá.
Qua gi¶ng d¹y cho thÊy häc sinh rÊt høng thó khi häc m«n ¢m nh¹c nhng
còng dÔ nhµm ch¸n nÕu ngêi gi¸o viªn kh«ng vËn dông linh ho¹t c¸c kÜ n¨ng c¬
b¶n vµo tiÕt d¹y: ph¬ng ph¸p truyÒn ®¹t, kÜ n¨ng ca h¸t, sö dông nh¹c cô, chØ
huy nhÞp…
VÝ dô: Khi d¹y bµi h¸t míi cho häc sinh, ngoµi viÖc cho häc sinh nghe
b¨ng ®Üa ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i h¸t mÉu vµ biÓu diÔn bµi h¸t ®ã trªn nh¹c
cô. §iÒu nµy sÏ gióp cho häc sinh bíc ®Çu nhí giai ®iÖu bµi h¸t vµ quan träng
h¬n lµ lµm cho häc sinh høng thó víi tiÕt häc.
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 7
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
VÝ dô: Trong tiÕt d¹y cã néi dung giíi thiÖu vÒ mét sè lo¹i nh¹c cô ph¬ng
T©y (¢m nh¹c 7 – TiÕt 6) nÕu muèn t¹o hiÖu qu¶ cho néi dung gi¶ng d¹y nµy th×
ngoµi viÖc cho c¸c em xem tranh ¶nh th× ®ång thêi cho c¸c em nghe tiÕng c¸c lo¹i
nh¹c cô ®ã th«ng qua mét sè trÝch ®o¹n ©m nh¹c b»ng viÖc khai th¸c nh¹c cô ®iÖn
tö (®µn organ). Nh thÕ kh«ng nh÷ng võa ®Ó cho c¸c em võa thÊy, võa nghe cßn
t¹o cho häc sinh thªm s«i ®éng høng thó. HoÆc trong tiÕt d¹y bµi T§N míi gi¸o
viªn sö dông nh¹c cô ®¸nh mÉu bµi ®äc mét hoÆc hai lÇn sau ®ã ph©n c©u ®¸nh
tõng c©u ng¾n cho häc sinh nghe vµ tù tËp luyÖn. Th«ng qua tiÕng nh¹c cô, ngoµi
viÖc gióp cho häc sinh chñ ®éng tËp luyÖn, rÌn luyÖn tai nghe cßn gióp cho gi¸o
viªn ®ì tèn c«ng søc v× ph¶i ®äc ®i ®äc l¹i nhiÒu lÇn nhng vÉn mang l¹i hiÖu qu¶
cao
d. Nh¹c cô tù lµm: Thanh ph¸ch, song loan
Víi môc ®Ých h×nh thµnh trong c¸c em kÜ n¨ng gi÷ vµ ®¸nh nhÞp, ®©y lµ hai
nh¹c cô ®¬n gi¶n, c¸c em cã thÓ tù lµm ®Ó phôc vô tèt cho viÖc häc.
2. KÕt hîp c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong gi¶ng d¹y c¸c ph©n m«n
a. Ph©n m«n häc h¸t:
- Trong trêng phæ th«ng d¹y ©m nh¹c cho häc sinh lµ d¹y ®¹i trµ, nã kh¸c
víi c¸ch d¹y ë c¸c trêng ¢m nh¹c chuyªn biÖt. Kh¶ n¨ng ©m nh¹c ë häc sinh
cßn h¹n chÕ, kh«ng ®ång ®Òu nªn viÖc d¹y h¸t cho c¸c em ph¶i tõ tõ vµ tiÕn hµnh
theo c¸c bíc nhÊt ®Þnh vµ hîp lÝ. ViÖc sö dông ph¬ng tiÖn ®Ó d¹y cho häc sinh
chÝnh v× thÕ l¹i cã ý nghÜa quan träng, nã gióp cho c¸c em nghe ®îc ©m thanh
chuÈn x¸c cña ®µn, t¹o sù høng thó, s«i næi trong giê häc.
- Trong tiÕt d¹y h¸t, gi¸o viªn nªn sö dông c¸c ph¬ng tiÖn nh sau:
Bíc 1: Giíi thiÖu bµi h¸t.
Tïy theo néi dung cô thÓ cña bµi h¸t, gi¸o viªn sö dông tranh, ¶nh hay b¶n
®å ®îc su tÇm tõ Internet ®Ó chiÕu lªn mµn h×nh giøoi thiÖu vÒ bµi h¸t s¾p ®îc
häc.
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 8
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
VD: Häc bµi d©n ca §i c¾t lóa th× chiÕu tranh ¶nh cña nói rõng vµ ®ång bµo
c¸c d©n téc ë T©y Nguyªn, b¶n ®å ViÖt nam ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh.
Bíc 2: T×m hiÓu bµi h¸t
ChuÈn bÞ b¶n nh¹c b»ng phÇn mÒm Fenale 2009 chiÕu to qua mµn h×nh,
cho häc sinh xem, t×m hiÓu bµi h¸t th«ng qua viÖc ®äc lêi ca vµ t×m hiÓu c¸c kÝ
hiÖu ©m nh¹c ®îc sö dông trong bµi.
Bíc 3: Nghe, tr×nh bµy bµi h¸t: Gi¸o viªn më nh¹c cho häc sinh nghe mÉu bµi
h¸t
Bíc 4: LuyÖn thanh
Gi¸o viªn dïng nh¹c cô ®µn mÉu ©m hay mét chuçi ©m ng¾n, ®¬n gi¶n ®Ó
häc sinh nghe vµ ®äc theo.
Bíc 5: TËp h¸t tõng c©u:
Gi¸o viªn dïng nh¹c cô ®µn giai ®iÖu tõng c©u h¸t ng¾n cho häc sinh nghe,
mçi c©u kho¶ng 2,3 lÇn sau ®ã häc sinh tËp h¸t theo. Trong khi häc sinh tËp h¸t
tõng c©u, gi¸o viªn cã thÓ dïng ®µn ®Öm theo ®Ó t¹o hng phÊn cho häc sinh
Bíc 6: TËp h¸t c¶ bµi
Khi häc sinh ®· thuéc tõng c©u h¸t, gi¸o viªn cho häc sinh chÐp c¶ bµi. Lóc
nµy viÖc sö dông nh¹c cô lµ rÊt cÇn thiÕt, gi¸o viªn sö dông nh¹c cô ®Ó ®Öm cho
häc sinh h¸t.
Bíc 7: Cñng cè bµi: Gi¸o viªn dïng nh¹c cô ®¸nh mét sè giai ®iÖu ng¾n cho
HS nghe, häc sinh ®o¸n c©u h¸t vµ tr×nh bµy l¹i.
b. Ph©n m«n nh¹c lý
D¹y nh¹c lý trong nhµ trêng - mét trong nh÷ngc ph©n m«n mµ nhiª×u gi¸o
viªn thêng thÊy khã, kh« khan khi d¹y. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng d¹y chay viÖc ®a
c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó d¹y ph©n m«n nh¹c lý lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt: §µn Organ,
thanh ph¸ch, m¸y chiÕu, vi tÝnh.
* C¸ch sö dông c¸c ph¬ng tiÖn:
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 9
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
+ Khi cÇn minh häa c¸c kiÕn thøc b»ng ©m thanh ®Ó gióp häc sinh nhËn ra
vai trß cña néi dung nh¹c lý, viÖc sö dông nh¹c cô lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
+ Khi häc vÒ gam, qu·ng gi¸o viªn cho häc sinh nghe hiÖu qu¶ ©m thanh
qua nh¹c cô ®Ó häc sinh ph©n biÖt ®îc ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña gam, qu·ng.
c. Ph©n m«n tËp ®äc nh¹c:
§Ó tr¸nh viÖc d¹y theo ph¬ng ph¸p cò tøc lµ d¹y truyÒn khÈu gi¸o viªn rÊt
cÇn ph¶i sö dông nh¹c cô ®Ó luyÖn cho häc sinh nghe cao ®é, tiÕt tÊu.
Ph¬ng tiÖn ®Ó d¹y tËp ®äc nh¹c: C¸c bµi tËp ®äc nh¹c ®îc viÕt b»ng phÇn
mÒm chuyªn dông: Fenale 2009, Encore 4.5..
§µn organ, thanh ph¸ch, m¸y vi tÝnh, ®Üa nghe nh¹c, m¸y chiÕu
-
C¸ch sö dông c¸c ph¬ng tiÖn:
+ Gi¸o viªn chiÕu bµi tËp ®äc nh¹c lªn mµn h×nh ®Ó giíi thiÖu bµi vµ ®Ó häc
sinh nh×n râ b¶n nh¹c ®Çy ®ñ vµ t×m hiÓu vÒ: c¸c nèt nh¹c, nhÞp, s¾c th¸i, nh÷ng
ký hiÖu ©m nh¹c ®îc sö dông nh÷ng chæ khã …
+ Gi¸o viªn dïng ®µn phÝm ®iÖu tö ®¸nh tõng c©u nh¹c ng¾n ®Ó häc sinh
luyÖn cao ®é, ®äc tõng c©u
+ Gi¸o viªn dïng nh¹c cô gâ híng dÉn häc sinh tËp tiÕt tÊu
+ Cho häc sinh nghe bµi tËp ®äc nh¹c b»ng phÇn mÒn chuyªn dông ®Ó häc
sinh còng cè l¹i bµi häc.
d. Ph©n m«n ©m nh¹c thêng thøc:
D¹y ©m nh¹c thêng thøc në trêng THCS nh»m cung cÊp cho häc sinh
nh÷ng th«ng tin vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm, nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ©m nh¹c mang tÝnh phæ
th«ng.
Nh÷ng ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt:
+ Tranh ¶nh su tÇm tõ internet
+ §µn organ
+ M¸y chiÕu
+ M¸y vi tÝnh
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 10
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
- C¸ch sö dông c¸c ph¬ng tiÖn:
+ ChiÕu tranh ¶nh ®Ó giíi thiÖu vÒ sù nghiÖp ©m nh¹c cña c¸c nh¹c sü ViÖt
Nam còng nh thÕ giíi sÏ gióp häc sinh cã nh÷ng h×nh ¶nh thùc tÕ, ®îc häc tËp
b»ng ®a gi¸c quan lµm cho tiÕt häc trë nªn sinh ®éng vµ hÊp dÉn h¬n.
+ ViÖc dïng m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu khai th¸c m¹ng internet sÏ gióp gi¸o
viªn ®ì ph¶i diÔn gi¶ng nhiÒu mµ hiÖu qu¶ giê häc l¹i cao h¬n. §©y lµ ®Þnh híng
®æi míi vµ lµ thÕ m¹nh cña viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc ë ph©n m«n nµy
3. N¾m v÷ng nh÷ng nguyªn t¾c trong viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc
®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao:
Nh chóng ta ®· biÕt viÖc d¹y vµ häc kh«ng thÓ t¸ch rêi “b¶ng ®en, phÊn
tr¾ng” còng nh vai trß chñ ®¹o cña ngêi gi¸o viªn trong viÖc híng dÉn häc
sinh chñ ®éng lÜnh héi tri thøc. C¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc chØ mang tÝnh hç trî nªn
viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc nh»m gi¶m nhÑ c«ng viÖc cho gi¸o viªn mµ
vÉn mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho tiÕt häc lµ ®iÒu quan träng nhÊt. V× thÕ ngêi gi¸o
viªn cÇn n¾m râ ph¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc trng cña bé m«n, kiÓu bµi lªn líp,
träng t©m bµi d¹y, kÜ n¨ng cÇn ®¹t cña häc sinh ®Ó sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng
tiÖn d¹y häc, tr¸nh viÖc sö dông ph¬ng tiÖn chØ mang tÝnh h×nh thøc, thiÕu khoa
häc. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã ngêi gi¸o viªn cÇn gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò sau:
+ Sö dông ph¬ng tiÖn d¹y häc g× cho phï hîp víi ®Æc trng ph©n m«n,
kiÓu bµi lªn líp.
+ Sö dông ph¬ng tiÖn nh thÕ nµo vµo lóc nµo cho phï hîp.
+ Sö dông ph¬ng tiÖn d¹y häc ®Ó phôc vô cho néi dung g×, møc ®é sö
dông ®Õn ®©u ®Ó tr¸nh mÊt thêi gian cña häc sinh.
+ Ngêi gi¸o viªn ®· ch¾c ch¾n m×nh ®· sö dông, ®iÒu khiÓn c¸c ph¬ng
tiÖn ®ã thuÇn thôc hay cha
Kh¶ n¨ng sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc cña gi¸o viªn ®ãng vai trß hÕt
søc quan träng trong d¹y häc. NÕu gi¸o viªn biÕt vµ sö dông thµnh th¹o, ®óng
ph¬ng ph¸p c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc th× sÏ khai th¸c ®îc hÕt tÝnh n¨ng cña
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 11
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
chóng, khai th¸c ®îc hÕt c¸c yªu cÇu cña bµi häc chñ ®éng, rót ng¾n ®îc thêi
gian ®Ó tËp trung vµo gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vÒ néi dung cña bµi häc vµ cã sù
tù tin trong giê d¹y…nÕu gi¸o viªn sö dông thiÕt bÞ d¹y häc cha nhuÇn nhuyÔn,
cßn lóng tóng , sai ph¬ng ph¸p th× hiÖu qu¶ sÏ ngîc l¹i.
IV. nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu:
Sau khi ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p cña ®Ò tµi vµo trong thùc tÕ gi¶ng d¹y, kÕt qu¶
bíc ®Çu cho thÊy chÊt lîng cña bé m«n ®îc n©ng cao râ rÖt, viÖc häc cña häc
sinh ®îc cñng cè mét c¸ch ch¾c ch¾n, khã quªn, c¸c em s«i næi häc tËp, tiÕt häc
trë nªn cã tÝnh “ nh¹c” h¬n.
ChÊt lîng n¨m häc 2009-2010 cña häc sinh toµn trêng bé m«n ¢m nh¹c
®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau:
Khèi
Sè
Giái
Kh¸
Trung b×nh
lîng
SL
%
SL
%
SL
%
6
90
35
22,2
55
77,8
0
0
7
100
40
40
60
60
0
0
8
80
45
56,3
35
43,7
0
0
9
110
35
31,8
75
68,2
0
0
Céng
380
155
40,8
235
59,2
0
0
YÕu
SL
%
Quan s¸t b¶ng sè liÖu trªn ta cã thÓ thÊy ®îc sù t¨ng trëng vµ tiÕn bé
vît bËc vÒ chÊt lîng häc tËp cña häc sinh cña n¨m häc 2009- 2010 so víi n¨m
häc 2008 - 2009: tØ lÖ häc sinh kh¸ giái t¨ng cao, tØ lÖ häc sinh trung b×nh cã
gi¶m. §ã lµ dÊu hiÖu phÊn khëi bíc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ cña gi¶i ph¸p .
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 12
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
Qua ®©y chóng ta cã thÓ rót ra bµi häc kinh nghiÖm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông ph¬ng tiÖn d¹y häc trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ¢m nh¹c:
Trong d¹y häc viÖc gi¸o viªn sö dông ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc lµ cÇn
thiÕt, nhng sö dông nh thÕ nµo cho phï hîp, võa ph¶i vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ th× ®ã
lµ viÖc gi¸o viªn cÇn ph¶i c©n nh¾c, xem xÐt vµ chuÈn bÞ kÜ. CÇn nhí r»ng kh«ng
ph¶i nhÊt thiÕt cø ph¶i sö dông nhiÒu c¸c ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc th× míi
®em l¹i hiÖu qu¶. Cã khi chØ cÇn sö dông mét ®Õn hai thiÕt bÞ d¹y häc phï hîp víi
néi dung vµ khai th¸c hÕt tÝnh n¨ng vµ hiÖu qu¶ cña nã th× cã khi l¹i ®¹t kÕt qu¶
tèt h¬n. Sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i ®óng lóc, ®óng chç, tr¸nh l¹m
dông, h×nh thøc, ph« tr¬ng…
C. KÕt luËn
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc tríc tiªn ph¶i b¾t
®Çu tõ viÖc ®æi míi ngay tõ nhËn thøc, ®iÒu quan träng nhÊt vÉn lµ con ngêi mµ
chñ yÕu lµ ph¬ng ph¸p.
Tuy nhiªn mét trong nh÷ng yªu cÇu ®îc ®Æt ra trong viÖc ®æi ph¬ng ph¸p
d¹y häc nhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng trang thiÕt bÞ
d¹y häc cÇn thiÕt. Nã cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng, gãp phÇn kh«ng nhá
trong viÖc thµnh c«ng cña mét tiÕt d¹y häc m«n ¢m nh¹c.
M«n ¢m nh¹c cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc sau ®©y:
* Phßng häc bé m«n: Víi qui m« mét trêng THCS lo¹i võa ph¶i, cã cÊc líp
häc tËp trung th× phßng häc bé m«n riªng lµ rÊt quan träng. Nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
cho viÖc häc hÕt søc thuËn lîi, t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, tho¶i m¸i cho c¶ ngêi d¹y
vµ ngêi häc, kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn c¸c líp häc kh¸c. Phßng häc bé m«n lµ
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 13
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trong
®æi míi PPDH
phßng häc dµnh riªng cho bé m«n, trong ®ã cã ®Çy ®ñ nh÷ng trang thiÕt bÞ phôc
vô cho d¹y vµ häc:
+ §µn organ
+ §µn Ghita vµ nh÷ng nh¹c cô kh¸c, c¸c ph¬ng tiÖn nghe nh×n nh:
+ M¸y ®Üa, m¸y chiÕu projector, m¸y vi tÝnh, loa, headphone, c¸c phÇn
mÒm chuyªn dông…
§Ó lµm tèt c«ng viÖc gi¸o dôc ©m nh¹c cho häc sinh trong c¸c trêng phæ
th«ng, tríc hÕt chóng ta cÇn hiÓu râ tÇm quan träng vµ cÇn thiÕt cña nã. CÇn cã
®éi ngò gi¸o viªn cã n¨ng lùc chuyªn m«n tèt, yªu nghÒ yªu trÎ, t©m huyÕt víi sù
nghiÖp gi¸o dôc vµ ®¹o t¹o, kh¾c phôc c¸c khã kh¨n vÒ c¬ së vËt chÊt, tËn dông
kÕt hîp tèt c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc bé m«n. Lu«n tæ chøc c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i
gi¶i trÝ thiÕt thùc tõ m«n häc ®Ó c¸c em h¨ng say h¬n trong häc tËp c©n b»ng t©m
sinh lý, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho c¸c em ph¸t triÓn nh©n c¸ch mét c¸ch toµn diÖn.
Trªn ®©y lµ nh÷ng kinh nghiÖm ®îc tÝch lòy cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh
gi¶ng d¹y. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp cña quÝ thÇy c«.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
LÖ Thñy, ngµy 07 th¸ng 02 n¨m 2010
®¸nh gi¸ cña H§ khoa häc
Ngêi thùc hiÖn
Lª ChÝ Dòng
Lª ChÝ Dòng – THCS Mü Thñy 14
- Xem thêm -
.PDF 
14 
822 
83 
