Tài liệu Skkn nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 5

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm a. PhÇn më ®Çu I/ Lý do chän ®Ò tµi . Ch÷ viÕt lµ ng«n ng÷ giao tiÕp quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña con ngêi. §èi víi häc sinh tiÓu häc ch÷ viÕt lµ mét ph¬ng tiÖn ®Ó c¸c em häc tËp lµ mét môc tiªu ®Ó c¸c em rÌn luyÖn trong nhµ trêng. B¾t ®Çu häc líp 1 lµ c¸c em ®· ®îc lµm quen vµ rÌn ch÷ viÕt dÇn dÇn häc lªn c¸c líp trªn, viÖc rÌn ch÷ viÕt ph¶i trë thµnh kü n¨ng, mét thãi quen. Cïng víi c¸c m«n häc kh¸c viÖc rÌn ch÷ viÕt lu«n ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Ch÷ viÕt lµ mét trong c¸c kü n¨ng mµ sau khi häc xong ch¬ng tr×nh tiÓu häc häc sinh ph¶i ®îc hoµn thiÖn c¸c kü n¨ng ®ã lµ: nghe - ®äc - nãi - viÕt vµ tÝnh to¸n. RÌn ch÷ viÕt cßn lµ rÌn nÕt ngêi cho häc sinh. ThÇy gi¸o nh¹c sÜ D¬ng V¨n L©m ®· tõng s¸ng t¸c bµi h¸t "Ch÷ ®Ñp mµ nÕt cµng ngoan" trong ®ã cã c©u "ch÷ ®Ñp nh c¸nh cß bay..." . §óng vËy ! d¹y ch÷ còng chÝnh lµ gãp phÇn d¹y ngêi, gi¸o dôc nh©n c¸ch ®¹o ®øc cho häc sinh. Trong thêi kú ®Êt níc ®æi míi - hiÖn ®¹i, c¸c kiÓu ch÷ d¹ng ch÷ ®îc lu hµnh rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Tuy nhiªn häc sinh tiÓu häc chØ luyÖn ch÷ phæ th«ng, song cßn nhiÒu häc sinh cha viÕt ®óng mÉu ch÷, thÕ ch÷ nhÊt lµ häc sinh líp 5. Do kiÕn thøc ph¶i tiÕp thu nhiÒu h¬n v× vËy c¸c em ph¶i ghi chÐp nhiÒu dÉn ®Õn ch÷ viÕt kh«ng ®îc n¾n nãt, viÕt Èu viÕt ngo¸y, viÕt xÊu sai lçi nhiÒu, kh«ng ®óng thÕ ch÷ .... Th«ng qua kÕ ho¹ch v¹ch ra tõ ®Çu n¨m häc cña nhµ trêng cïng víi phong trµo gi÷ g×n vë s¹ch ch÷ ®Ñp trong nhiÒu n¨m häc qua. Tõ kinh nghiÖm cña b¶n th©n t«i nhËn thÊy ®Ó n©ng cao chÊt lîng ch÷ viÕt cña häc sinh líp 5 kh«ng ph¶i lµ khã nhng ®ã lµ c¶ mét qu¸ tr×nh v× vËy rÊt cÇn sù bÒn bØ kiªn tr× cña c¶ c« vµ trß. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ch÷ viÕt cña häc sinh líp 5 t«i xin ®a ra "mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng rÌn ch÷ viÕt ®Ñp cho häc sinh líp 5". II. NhiÖm vô nghiªn cøu: 1. T×m hiÓu thùc tr¹ng viÕt ch÷ cña häc sinh líp 5 th«ng qua m«n chÝnh t¶ vµ tiÕt luyÖn viÕt. 2. Nghiªn cøu néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y ph©n m«n chÝnh t¶ vµ luyÖn viÕt líp 5 3. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p rÌn viÕt ch÷ ®Ñp cho häc sinh líp 5. III. Thêi gian, ph¹m vi nghiªn cøu - Thêi gian nghiªn cøu tõ th¸ng 9/2007 ®Õn th¸ng 2/2008 - Ph¹m vi nghiªn cøu: Néi dung ch¬ng tr×nh, ph¬ng ph¸p d¹y häc ph©n m«n chÝnh t¶ vµ luyÖn viÕt líp 5. - §èi tîng nghiªn cøu: Häc sinh khèi líp 5 Trêng TiÓu häc Thèng NhÊt 1 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm B. Néi dung I/ Thùc tr¹ng: Thùc tÕ kh¶o s¸t chÊt lîng ch÷ viÕt ®Çu n¨m häc cña häc sinh líp 5 chia lµm 3 møc nh sau: TT Líp SÜ sè 1 2 3 Céng 5A 5B 5C 3 líp 29 29 29 87 §óng ®Ñp SL TL 2 1 1 4 4,6 ChÊt lîng ch÷ viÕt B×nh thêng SL TL 12 13 13 38 43,7 SL 15 15 15 45 XÊu TL 51,7 Tõ thùc tÕ trªn t«i rót ra nh÷ng u ®iÓm vµ tån t¹i vÒ ch÷ viÕt cña häc sinh líp 5 nh sau: 1. ¦u ®iÓm: 2 kinh nghiÖm S¸ng kiÕn Nh×n chung häc sinh n¾m ®îc n¾m ®îc quy tr×nh viÕt, biÕt c¸ch viÕt ch÷ ghi ©m TiÕng ViÖt. - VÒ c¬ b¶n c¸c em viÕt ®óng mÉu c¸c ch÷ c¸i ®Ó ghi ©m, vÇn, tiÕng ®¶m b¶o cì ch÷ quy ®Þnh. - Mét sè em n¾m ch¾c luËt chÝnh t¶, viÕt ®óng chÝnh t¶ . - Khi viÕt nhiÒu em ®· thÓ hiÖn ®îc tÝnh thÈm mü, biÕt c¸ch tr×nh bÇy mét bµi viÕt theo yªu cÇu cña thÓ lo¹i mét bµi th¬ hoÆc mét ®o¹n v¨n xu«i. - Tèc ®é viÕt c¬ b¶n ®· ®¹t vµ vît møc yªu cÇu quy ®Þnh. 2. Tån t¹i bªn c¹nh ®ã cßn mét bé phËn kh«ng nhá häc sinh viÕt ch÷ cha ®óng mÉu c¸c ch÷ c¸i ®Ó ghi ©m, vÇn, tiÕng, kh«ng ®óng cë ch÷ nh ®é cao, réng, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c con ch÷ vµ gi÷a c¸c ch÷ thêng qu¸ hÑp hoÆc qu¸ réng ghi dÊu thanh kh«ng ®óng vÞ trÝ cô thÓ nh: + Häc sinh thêng viÕt sai mÉu ch÷, c¸c ch÷ dÔ sai nh n víi u, « víi ©, s víi r, l víi r, h víi k... + DÊu thanh ®Æt sai vÞ trÝ nh: Trõ¬ng, qña, taã ... - Mét sè häc sinh cßn m¾c mét sè vÒ lçi chÝnh t¶ cô thÓ nh viÕt sai gi÷a ch vµ tr :vÝ dô: trËn trung kÕt, chung víi níc... - ViÕt sai khi sö dông ©m ®Öm o víi u, vÝ dô: loanh qoanh, qoang ®·ng ... - PhÇn lín häc sinh viÕt ch÷ cha ®Ñp, cha thÓ hiÖn ®îc tÝnh thÈm mü, c¸c nÐt ch÷ cßn uèn Ðo, kh«ng cøng nÐt c¸c con ch÷ cha ®Òu, sù kÕt hîp c¸c con ch÷ cha mÒm m¹i, thÕ ch÷ viÕt nghiªng ng¶ lóc bªn ph¶i lóc bªn tr¸i mét c¸ch tuú tiÖn . - Mét sè häc sinh cha biÕt c¸ch tr×nh bÇy mét bµi viÕt ®Ó võa ®¶m b¶o tÝnh khoa häc võa thÓ hiÖn tÝnh thÈm mü cha tr×nh bµy ®óng mét bµi v¨n xu«i kh¸c víi bµi th¬, th¬ lôc b¸t kh¸c th¬ tù do... II. C¸c gi¶i ph¸p. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn: 1.T×m hiÓu râ c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn vÒ ch÷ viÕt cña häc sinh líp 5 . a. Nguyªn nh©n chñ yÕu: - Häc sinh kh«ng tËp trung khi viÕt bµi, mét bé ph©n häc sinh kh«ng n©ng cao ý thøc luyÖn ch÷ ®Ñp do tÝnh cÈu th¶, ham ch¬i, nãi chuyÖn riªng. - Häc sinh chuÈn bÞ cho giê luyÖn viÕt cha chu ®¸o: Quªn vë, quªn bót, bót háng... - Häc sinh m¾c lçi chÝnh t¶ nhiÒu do ph¸t ©m cha chuÈn, kh«ng ph©n biÖt c¸c phô ©m ®Çu s/x, tr/ch, r/d/gi, ng/ngh, g/gh ... - Kh«ng ph©n biÖt dÊu thanh hái/ng· . - Kh«ng n¾m ®îc nghÜa tõ. 3 kinh nghiÖm S¸ng kiÕn - Kh¶ n¨ng nghe hiÓu cßn h¹n chÕ. - Cha n¾m ch¾c luËt chÝnh t¶, kh«ng biÕt khi nµo viÕt r khi nµo viÕt d, khi nµo viÕt gi, hay c/k/q... - ViÕt hoa tuú tiÖn do cha n¾m ch¾c luËt viÕt hoa vµ c¸ch viÕt hoa. - Do bµi tËp ngµy cµng nhiÒu cña khèi kiÕn thøc lín v× vËy c¸c em ph¶i tÆng tèc ®é viÕt trong giê häc th«ng thêng nªn kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó n¾n nãt dÉn ®Õn ch÷ viÕt kh«ng ®óng quy c¸ch kÝch cì, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ch÷ kh«ng ®Òu, ch÷ viÕt sai nÐt, hë nÐt, thõa nÐt, thiÕu nÐt, thiÕu dÊu, ®Ênh dÊu kh«ng ®óng vÞ trÝ... - Do häc sinh ngåi cha ®óng t thÕ, c¸ch ®Ó vë, ®Ó tay, c¸ch cÇm bót cha khoa häc, cha hîp lý dÉn ®Õn ch÷ viÕt xÊu tuú tiÖn. b. Nguyªn nh©n kh¸c: - Bµn ghÕ cha ®óng quy ®Þnh: Bµn cao ghÕ thÊp ho¨c bµn thÊp ghÕ cao ...lµm cho häc sinh ngåi kh«ng ®óng t thÕ: cói thÊp, t× ngùc vµo bµn, lÖch vai... - Trong giê häc chÝnh gi¸o viªn cha t¹o høng thó cho häc sinh. B¶n th©n häc sinh cha say mª víi m«n häc. - Gi¸o viªn cha híng dÉn mét c¸ch c¬ b¶n tØ mØ trong giê luyÖn viÕt vÒ viÖc viÕt ch÷ ®óng mÉu (mÉu ch÷ ®Ó ghi ©m, vÇn tiÕng vµ dÊu thanh) ch÷ viÕt cha ®i theo quy tr×nh ( tõ nÐt ®Çu tiªn ®ªn khi kÕt thóc ch÷ ghi tiÕng vµ kÕt thóc c¸c ch÷ viÕt trong mét tõ, mét ng÷ ...) - Mét sè bËc phô huynh häc sinh cha thùc sù quan t©m ®Õn viÖc rÌn ch÷ viÕt cña con em m×nh. Th¶ láng cho c¸c em tù do, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em l¬i lµ, cÈu th¶, xem nhÑ m«n häc. 2. Nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p luyÖn viÕt. Khi d¹y luyÖn viÕt cho häc sinh gi¸o viªn cÇn chó träng ph¬ng ph¸p d¹y häc thùc hµnh luyÖn tËp, gióp häc sinh h×nh thµnh vµ trau dåi kü n¨ng viÕt ch÷. Theo tinh thÇn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay, trong tiÕt luyÖn viÕt, gi¸o viªn cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh chñ ®éng tiÕp nhËn kiÕn thøc, häc sinh tù quan s¸t, nhËn xÐt vµ ghi nhí, tù gi¸c luyÖn tËp vµ rót kinh nghiÖm qua thùc hµnh luyÖn viÕt díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn. 3.Ph©n lo¹i ®èi tîng häc sinh vµ n¾m b¾t t×nh tr¹ng ch÷ viÕt cña häc sinh theo 3 møc sau: a. Häc sinh viÕt ®Ñp. b. Häc sinh viÕt ®óng, cha ®Ñp. c. Häc sinh viÕt xÊu. 4. T¨ng quü thêi gian luyÖn viÕt ë líp còng nh ë nhµ cho häc sinh v× thêi gian ë líp gi¸o viªn cã thÓ kÌm cÆp häc sinh mét c¸ch kü cµng h¬n. III/ C¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn 4 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Tõ nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn t«i m¹nh d¹n ®a ra mét sè biÖn ph¸p kh¾c phôc nh sau: 1. KÕt hîp víi phô huynh kÌm cÆp c¸c em dµnh thêi gian luyÖn viÕt ë nhµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ cho c¸c em häc tËp . 2. Cã sù gia c«ng cña gi¸o viªn cïng víi phô huynh, thêng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc häc sinh luyÖn viÕt ë líp, s©u s¸t ®Õn tõng c¸ nh©n häc sinh theo híng tÝch cùc. B¶n th©n häc sinh ph¶i cã sù næ lùc kiªn tr× bÒn bØ. 3. Gi¸o viªn ph¶i lµ mét tÊm g¬ng cho häc sinh b¶n th©n gi¸o viªn ph¶i luyÖn ®Ó viÕt ®óng, ®Ñp ch÷ viÕt cña gi¸o viªn ph¶i chuÈn mùc ®Ó lµm mÉu cho häc sinh nh÷ng khi viÕt mÉu, chÊm bµi, nhËn xÐt bµi viÕt... 4. Ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua s«i næi thiÕt thùc nh»m n©ng cao chÊt lîng ch÷ viÕt trong líp theo yªu cÇu ®óng vµ ®Ñp th«ng qua c¸c lÇn thi viÕt ch÷ ®Ñp, chÊm vë s¹ch ch÷ ®Ñp do nhµ trêng tæ chøc. 5. RÌn luyÖn kü n¨ng viÕt ch÷ chó träng ë tiÕt luyÖn viÕt vµ chÝnh t¶. 6. Trong qu¸ tr×nh rÌn luyÖn gi¸o viªn cÇn ph©n lo¹i ch÷ viÕt thµnh c¸c nhãm ®Ó rÌn luyÖn døt ®iÓm theo tõng träng t©m ®ã.Cô thÓ : + KiÓu ch÷ thêng nhãm rÌn luyÖn träng t©m lµ: NÐt mãc: u, ,n , m... NÐt khuyÕt : l, b, h, k, y, g ... Nhãm nÐt cong: o, «, ¬ , c, x ... KiÓu ch÷ hoa: Nhãm nÐt sæ, nÐt ®øng, nÐt nghiªng... 7. B¾t buéc häc sinh ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt vµ thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c vÒ t thÕ ngåi viÕt, c¸ch ®Ó tay, c¸ch cÇm bót, c¸ch ®Æt vë... Yªu cÇu häc sinh: + Ngåi ngay ng¾n, th¼ng cét sèng, vai ngang b»ng, ngùc c¸ch mÐp bµn Ýt nhÊt 1cm, kh«ng t× ngùc vµo bµn dÔ m¾c bÖnh tim phæi, ch©n gËp thµnh gãc vu«ng, ®Çu cói h¬i nghiªng, m¾t c¸ch vë 20cm-25cm. tay ph¶i cÇm bót, tay tr¸i gi÷ chÆt mÐp vë. + CÇm bót võa chÆt ®Ó kh«ng tuét bót, kh«ng co th¾t c¬ tay. Cïng víi ngãn c¸i, ngãn trá, ngãn gi÷a ®Ó cÇm bót, hai ngãn cßn l¹i vµ phÇn díi cña bµn tay dïng lµm chç tùa khi viÕt. Ngãn trá ®Ó c¸ch ®Çu qu¶n bót kho¶ng 1cm (mét ®èt ngãn tay). CÇm bót xu«i theo chiÒu ngåi, bót nghiªng so víi mÆt giÊy 45 0 khi viÕt ®a bót tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn suèng díi, kh«ng Ên m¹nh ngßi bót vµo mÆt giÊy, ngßi bót h¬i óp xuèng kh«ng quay nghiªng sÏ c¹o giÊy, kh«ng tr¬n. Vë nªn ®Ó h¬i chÕch vÒ bªn tr¸i tõ 15 - 200 so víi mÐp bµn, ®a trang giÊy lªn cao hay suèng thÊp ¨n khíp víi qu¸ tr×nh viÕt. 5 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm + Häc sinh ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vë, bót, thíc kÎ, bót ch× ...tríc khi luyÖn viÕt 8. ¸p dông triÖt ®Ó ph¬ng ph¸p d¹y häc míi .Thêng xuyªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ bµi viÕt cña häc sinh. KhuyÕn khÝch häc sinh luyÖn viÕt b»ng c¸ch khen ngîi kÞp thêi khi häc sinh ®· cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc. §éng viªn híng dÉn c¸c em ®Ó c¸c em nç lùc cè g¾ng h¬n. C. KÕt luËn I/ KÕt qu¶ nghiªn cøu. ViÖc rÌn ch÷ viÕt cho häc sinh tiÓu häc mang mét ý nghÜa v« cïng quan träng, bëi th«ng qua viÖc "rÌn ch÷" ®Ó " d¹y ngêi" gãp phÇn gi¸o dôc nh©n c¸ch, ®¹o ®øc häc sinh tiÓu häc. Gióp häc sinh hiÓu vµ biÕt yªu quý, tr©n träng 6 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm vÎ ®Ñp cña ch÷ ViÖt - tiÕng ViÖt . Ng¹n ng÷ Trung Quèc cã c©u "ch÷ ®Ñp th× t©m s¸ng, trÝ bÒn, ®øc réng". ViÖc luyÖn ch÷ viÕt cho häc sinh thùc sù kh«ng cßn lµ mét c«ng viÖc b×nh thêng mµ thùc chÊt nã cßn lµ mét nghÖ thuËt ®Ó gióp c¸c em viÕt ®óng viÕt ®Ñp nh»m n©ng cao chÊt lîng ch÷ viÕt cho häc sinh n©ng chÊt lîng gi¸o dôc t×nh c¶m, thÈm mü cho nh÷ng c«ng d©n t¬ng lai cña ®Êt níc. ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p nªu trªn qua thêi gian nghiªn cøu viÖc luyÖn ch÷ viÕt ®Ñp cña häc sinh líp 5 ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ cuèi häc kú I nh sau: TT Líp SÜ sè §óng ®Ñp SL TL ChÊt lîng ch÷ viÕt B×nh thêng SL TL SL XÊu TL 1 5A 28 4 19 5 2 5B 29 3 21 5 3 5C 29 3 21 5 Céng 3 líp 86 10 11,6 61 71 15 17,4 Nh×n chung, häc sinh líp 5 ®· ®¹t ®îc 3 yªu cÇu vÒ ch÷ ®Ñp: 1. Ch÷ viÕt t¬ng ®èi ®óng mÉu( c¶ ch÷ thêng vµ ch÷ hoa). 2. NÐt ch÷ t¬ng ®èi ®Òu, viÕt ®¶m b¶o tèc ®é. 3. Dßng viÕt th¼ng hµng, thÕ ch÷ ngay ng¾n. Cho ®Õn nay tØ lÖ häc sinh viÕt ®Ñp ®· ®îc n©ng lªn râ rÖt. Sè em viÕt xÊu ®· gi¶m h¼n chØ cßn l¹i mét vµi em tiÕp tôc rÌn luyÖn trong thêi gian tiÕp theo. Häc sinh ®· cã sù høng thó vµ say mª trong giê luyÖn viÕt vµ n©ng cao ý thøc gi÷ vë s¹ch rÌn ch÷ ®Ñp kh«ng chØ ë m«n chÝnh t¶, luyÖn viÕt mµ ë tÊt c¶ c¸c m«n häc kh¸c. II. Bµi häc kinh nghiÖm: §óc rót tõ thùc tÕ t«i rót ra bµi häc kinh nghiÖm khi rÌn viÕt ch÷ ®Ñp cho häc sinh líp 5 nh sau: 1. Häc sinh n©ng cao ý thøc khi luyÖn viÕt ch÷, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®å dïng häc tËp: vë luyÖn viÕt, bót viÕt tèt... 2. Gi¸o viªn ph¶i lµ thíc ®o chuÈn mùc cho häc sinh: Gi¸o viªn viÕt b¶ng râ rµng, ®óng, ®Ñp. 3. T¹o ra sù høng thó cho häc sinh khi luyÖn viÕt. - Thêng xuyªn uèn n¾n, söa ch÷ tõng lçi nhá cho häc sinh kÞp thêi söa sai, t¹o thãi quen viÕt ®óng khi ®Æt bót viÕt. KhuyÕn khÝch häc sinh viÕt ®Ñp th«ng qua h×nh thøc khen chª ®óng mùc, kÞp thêi, liªn tôc. 4. Yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c thao t¸c kü thuËt khi ngåi viÕt t thÕ ngåi ngay ng¾n c¸ch cÇm bót, ®Æt vë. 5. RÌn luyÖn cho häc sinh n¾m ch¾c c¸c d¹ng ch÷, nÐt ch÷, thÕ ch÷, kiÓu ch÷. 6. VËn dông linh ho¹t quy t¾c chÝnh t¶ khi luyÖn viÕt. 7 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm III/ §Ò xuÊt: §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng rÌn ch÷ cho häc sinh líp 5 t«i xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt víi Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng cñng cè l¹i hÖ thèng bµn ghÕ ngåi häc cña häc sinh líp 5, do cã nhiÒu ghÕ ngåi qu¸ cao vµ qu¸ thÊp kh«ng phï hîp víi chiÒu cao häc sinh líp 5. Trªn ®©y lµ ®Ò tµi t«i ®· nghiªn cøu vµ ¸p dông cho d¹y chÝnh t¶, luyÖn viÕt líp 5. Tuy nhiªn do khu«n khæ thêi gian cã h¹n, b¶n th©n t«i kh«ng thÓ tr¸nh khái khiÕm khuyÕt khi tr×nh bÇy kinh nghiÖm nµy, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp quý b¸u cña Héi ®ång khoa häc ®Ó ®Ò tµi cña t«i ®¹t hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Thèng NhÊt, ngµy 28 th¸ng 2 n¨m 2008 Ngêi viÕt Ph¹m ThÞ Ngäc Dung 8