Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 thpt...

Tài liệu Skkn một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 thpt

.DOC
29
271
77

Mô tả:

Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT MỤC LỤC PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................... I. Lý do chọn đề tài................................................................................................ 1. Cơ sở lí luận của việc chọn đề tài..................................................................... 2. Cơ sở thực tiễn của việc chọn đề tài................................................................. II. Thực trạng của việc dạy và học kĩ năng nghe ở trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh............................................................................................................. 1. Đối với học sinh.................................................................................................. 1.1. Thuận lợi......................................................................................................... 1.2. Khó khăn.......................................................................................................... 2. Về phía giáo viên................................................................................................ 2.1. Thuận lợi......................................................................................................... 2.2. Khó khăn.......................................................................................................... III. Mục đích nghiên cứu...................................................................................... IV. Tính khả thi của đề tài.................................................................................... 1. Đối với giáo viên................................................................................................ 2. Về phía học sinh................................................................................................. PHẦN II. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI................................................................... I. Cơ sở lý luận....................................................................................................... 1. Mục đích dạy học............................................................................................... 2. Các yếu tố cơ bản trực tiếp tác động đến hiệu quả của tiết dạy nghe.......... 2.1. Giáo viên.......................................................................................................... 2.2. Phương pháp - kĩ thuật dạy nghe (Listening Techniques)............................ 2.3. Các phương tiện thiết bị đồ dùng dạy học phục vụ cho việc dạy nghe......... 2.4. Học sinh........................................................................................................... II. Một số giải pháp thực tế để tiến hành một tiết dạy nghe đạt hiệu quả........... 1. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe................................................................ 1.1. Đối với giáo viên.............................................................................................. 1.2. Đối với học sinh............................................................................................... 2. Thực hiện tốt tiến trình dạy nghe.................................................................... 2.1. Pre-Listening................................................................................................... 2.2. While-Listening (about 25 minutes)............................................................... 2.3. Post - Listening................................................................................................ PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................... 1. Kết quả đối chứng............................................................................................. 2. Những kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện................................... 3. Những kiến nghị................................................................................................ Phụ lục: GIÁO ÁN MẪU.................................................................................... TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 1 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài 1. Cơ sở lí luận của việc chọn đề tài Việt Nam đang trên con đường hội nhập với thế giới và các nước trong khu vực, đất nước đang chuyển mình trong nền kinh tế thị trường. Tiếng Anh là ngôn ngữ quan trọng và là cầu nối tới những quốc gia đã phát triển, giúp chúng ta tiếp cận với những thành tựu mới nhất của con người về khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội và hiểu biết lẫn nhau hơn. Do đó đòi hỏi nước ta phải có một nguồn nhân lực ngoài việc được đào tạo về chuyên môn có hệ thống bài bản chất lượng cao còn phải đáp ứng yêu cầu giao tiếp quốc tế. Để đạt được điều đó học sinh phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp dưới các dạng kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết - đó là hành trang giúp các em học sinh vững bước vào cuộc sống mới sau khi tốt nghiệp phổ thông. Cũng do yêu cầu như vậy nên ở bậc THPT, tiếng Anh là một trong những môn học chính thức và môn thi tốt nghiệp bắt buộc. Kĩ năng nghe là một trong bốn kĩ năng quan trọng đối với những người học ngoại ngữ. Muốn giao tiếp được thành công thì người học phải vận dụng được rất nhiều kiến thức nền và kỹ năng khác để nghe và hiểu được những gì người khác diễn đạt một cách chính xác. Nghe tiếng Anh tốt sẽ khuyến khích học sinh say mê, tự tin trong học tập hơn và củng cố được các kĩ năng khác như nói, ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp... Trên thực tế đã học tốt kĩ năng nghe tiếng Anh thì người học ngoại ngữ phải có quá trình luyện tập nghe thường xuyên, lâu dài với những hình thức và nội dung nghe khác nhau. Tuy nhiên, dạy tiếng Anh nói chung và dạy kĩ năng nghe nói riêng ở Việt Nam trong những năm qua đã gặp phải rất nhiều khó khăn, chẳng hạn như sách giáo khoa chưa đồng nhất, trình độ chung của giáo viên chưa đồng đều, phương pháp giảng dạy cũ, không hiệu quả, thiếu phương tiện giảng dạy, thiếu môi trường thực hành giao tiếp dẫn đến chất lượng dạy và học còn chưa cao. Học Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 2 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT sinh thiếu động cơ học tập vì trong các cuộc thi quan trọng như thi tốt nghiệp hay thi đại học đều không kiểm tra kĩ năng nghe. Từ những thực tế trên tôi nhận thấy rằng việc đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh nói chung và kĩ năng nghe ở cấp Trung học phổ thông nói riêng là việc làm cần thiết , góp phần vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục và phát triển con người Việt Nam trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và cũng là góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới. 2. Cơ sở thực tiễn của việc chọn đề tài Qua những năm trực tiếp giảng dạy bộ môn tiếng Anh ở trường phổ thông, tôi đã nhận thấy một thực tế là đa số các em học sinh phổ thông nhất là học sinh vùng miền núi ngại học môn tiếng Anh, thường có cảm giác nặng nề trong những giờ học, sau khi tốt nghiệp đều không thể giao tiếp được bằng ngoại ngữ mà mình đã học. Thường thì khi bắt đầu cấp học mới (Đại học, Cao đẳng) hoặc khi cần thiết các em lại phải bắt đầu lại từ đầu. Hơn nữa, do môi trường giao tiếp vô cùng hạn hẹp nên khi tình huống giao tiếp tình cờ xuất hiện (chẳng hạn gặp một người nước ngoài hay một người nói tiếng Anh), các em không thể giao tiếp được, nhiều em còn nói rằng các em thấy ngại khi nói tiếng Anh. Vậy, phải làm thế nào để học sinh hứng khởi với việc học ngoại ngữ, cụ thể là môn tiếng Anh. Làm sao để giờ học tiếng Anh trở thành một giơ học mà các em trông đợi và không phải sốt ruột mong cho nhanh hết giờ vì chán học? Làm sao để các em có thể nghe, nói được những câu tiếng Anh đơn giản một cách tự nhiên? Đó là mọt số trăn trở của tôi trong quá trình dạy học, vì vậy tôi luôn cố gắng tìm tòi, suy nghĩ để tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhất nhằm làm cho bài giảng của mình có sức cuốn hút đối với học sinh, cũng là nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn trên cơ sở cải tiến phương pháp giảng dạy, lấy người học làm trung tâm. Đối với chương trình tiếng Anh hệ 7 năm - chương trình chuẩn hiện nay cả 4 kĩ năng nghe, nói, đọc và viết đã được biên soạn rất công phu và rõ ràng, và Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 3 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT được phân bố thời lượng như nhau, kĩ năng nghe được sạy sau kĩ năng đọc và nói. Các em đã được trang bị vốn từ vựng, các ngữ liệu nói, các thông tin liên quan đến chủ đề. Tuy nhiên, các giờ học nghe thường khô khan, không sinh động, học sinh thường thụ động, chỉ có một số học sinh khá là làm việc tích cực. Kiến thức nền và hiểu biết về các lĩnh vực xã hội liên quan đến các chủ đề của một số học sinh còn hạn chế. Riêng với học sinh lớp 10A, 10B, 10C, 10D năm học 2010 - 2011 do tôi đảm nhiệm, khi mới bắt đầu học những tiết nghe đầu tiên của chương trình tiếng Anh 10, hầu hết học sinh đều sợ giờ nghe và cho rằng kĩ năng nghe quá khó, các em nghe được ít và không hiểu mình đang nghe gì. Qua tìm hiểu tôi cũng biết thêm là ở các lớp bậc THCS các em ít khi được nghe băng đài cassette và tiết học nghe chưa được chú trọng nên kĩ năng nghe và kĩ năng làm các bài tập nghe của các em còn yếu. Từ những lý do nêu trên kết hợp với những gì đúc kết được sau một quá trình giảng dạy tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm nhằm tổ chức một giờ dạy nghe tiếng Anh lớp 10 - chương trình chuẩn hợp lý và hiệu quả hơn cũng như phát huy được tốt nhất kiến thức và năng lực của học sinh. II. Thực trạng của việc dạy và học kĩ năng nghe ở trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 1. Đối với học sinh 1.1. Thuận lợi Hầu hết học sinh lớp 10 trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh đã học chương trình tiếng Anh THCS và kiến thức các em được cung cấp ở cấp học này là tương đối nhiều cả về ngữ pháp, từ vựng và các kĩ năng giao tiếp. Một số học sinh do được đào tạo bài bản từ cấp THCS cho nên kiến thức rất chắc và hiểu biết xã hội cũng rất rộng. Đối tượng của chương trình này là những học sinh lớp 10 thuộc Ban Khoa học Tự nhiên và Ban Cơ bản do mới vào lớp 10 nên các em chưa chịu nhiều áp Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 4 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT lực của kì thi Đại học và Cao đẳng; chính vì vậy các em vẫn rất hào hứng thậm chí có một số còn cảm thấy say mê đối với môn học này. Bản thân học sinh và các bậc phụ huynh cũng đã bắt đầu nhận thức được tầm quan trọng của việc học tiếng Anh ngay từ khi bước vào lớp 10 nên đã có sự quan tâm và đầu tư thích đáng về nhiều mặt cho môn học này, nó không còn bị xem là một môn học phụ như trước đây nữa. Nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất như phòng máy chiếu đa năng, sách, băng, đài giúp cho việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học được thực hiện dễ dàng và hiệu quả hơn. Không khí lớp học rất sôi nổi khi học sinh gặp những chủ đề quen thuộc, gần gũi như: “The day in the life off”, “School talks”, “The story of my village”. “Music”, “Films and cinema”, “The World Cup”... 1.2. Khó khăn Trình độ học sinh không đồng đều. Như đã nêu ở trên, có nhiều học sinh có kiến thức sâu và rộng về tiếng Anh nhưng bên cạnh đó còn không ít học sinh chưa nghe nói thành thạo thậm chí một số những câu giao tiếp sơ đẳng nhất như hỏi tuổi, quê quán, nơi ở. Một số chủ đề nói trong chương trình khá xa lạ với học sinh miền núi như: Technology and you, Undersea World, Conservation, National Parks, Cities. Nhiều học sinh yếu về kĩ năng nghe, không hiểu được mình phải làm gì trong các hoạt động nghe. Một số học sinh có vốn từ vựng của các lớp dưới rất ít ỏi nên không đủ từ hay ngôn từ để hoàn thành các Task. Một số học sinh rất ngại phát biểu, thụ động sợ nói sai. 2. Về phía giáo viên Từ những đặc điểm của học sinh được nêu trên tôi nhận thấy giáo viên có thể gặp phải một số thuận lợi và khó khăn như sau trong quá trình giảng dạy. 2.1. Thuận lợi Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 5 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT Cơ sở vật chất của trường như máy chiếu, băng, đài đầy đủ. Ban giám hiệu quan tâm và tạo mọi điều kiện để giáo viên phát huy hết khả năng của mình. Đa số học sinh là ngoan, có ý thức học tập. Không khí lớp học rất sôi nổi khi học sinh gặp những chủ đề quen thuộc, gần gũi như “School talks”, “Music”, “Films and cinema”, “The World Cup”... 2.2. Khó khăn Do trình độ của học sinh không đồng đều nên trong một khoảng thời gian giới hạn có học sinh đã hoàn thành được các yêu cầu của hoạt động nghe nhưng cũng có học sinh chỉ hoàn thành được 50% công việc và thậm chí là 30%. III. Mục đích nghiên cứu 1. Đề tài góp phần tìm ra phương pháp phù hợp và hiệu quả để dạy kĩ năng nghe sách Tiếng Anh lớp 10 - Ban Cơ bản. 2. Góp phần làm sáng tỏ các cơ sở lý luận của việc nâng cao phương pháp dạy kĩ năng nghe. IV. Tính khả thi của đề tài 1. Đối với giáo viên Đây là phương pháp dạy nghe có hiệu quả cao. Chúng ta đang cải cách sách giáo khoa và phương pháp giảng dạy. Nếu không tìm ra phương pháp có hiệu quả cho việc dạy nghe thì việc sử dụng sách giáo khoa sẽ không đạt kết quả tốt và mục tiêu đề ra của môn học sẽ không hoàn thành. Các bước dạy nghe theo phương pháp giao tiếp rất dễ thực hiện và rất phù hợp với từng đơn vị bài dạy trong sách giáo khoa. Giáo viên có thể kết hợp nhiều kĩ năng cho bài dạy của mình làm cho bài học thêm sinh động. Phương pháp giao tiếp sẽ giúp các em cuốn hút vào bài giảng, kích thích sự sáng tạo trong học tập, đặc biệt có hiệu quả đối với các lớp có trình độ hỗn hợp. Với một số thủ thuật, đề tài này giúp giáo viên nâng cao phương pháp dạy và học giờ nghe. Đem lại cách nhìn hoàn toàn mới trong giảng dạy: Lấy học Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 6 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT sinh làm trung tâm của giáo dục. Giáo viên luôn động viên, khuyến khích các em sáng tạo trong học tập, không thụ động trong việc tiếp thu kiến thức. 2. Về phía học sinh Học sinh sẽ được hưởng lợi từ cách giảng dạy mới. Các em sẽ được tham gia bài học của mình một cách chủ động và sáng tạo. Giờ nghe khô khan sẽ trở nên hấp dẫn, sôi nổi, bổ ích hơn giúp các em có học lực yếu cảm thấy tự tin hơn khi nghe, nói tiếng Anh. Giúp học sinh bước đầu có khả năng nghe nói trong giao tiếp. Áp dụng phương pháp dạy giao tiếp giúp các em có thể tự mình vượt qua rào cản về sự khác biệt ngôn ngữ, hòa mình vào môi trường giao tiếp. Những học sinh yếu, kém không cảm thấy khoảng cách trong học tập, các em có thể tự tin hơn vào khả năng của mình để tham gia giờ học. Dạy nghe theo phương pháp giao tiếp khuyến khích phát triển các kĩ năng khác: đọc, viết, nói tạo thói quen tốt trong học ngoại ngữ. Sự vận động trong mỗi cá nhân là rất quan trọng không ai, không máy móc phương tiện nào / thể thay thế. Chính phương pháp giảng dạy hiện đại sẽ trợ giúp, thúc đẩy, cải thiện được việc dạy và học ở trường THPT, đồng thời phát triển được kĩ năng nghe – một trong những kĩ năng được coi là khó và yếu nhất trong việc dạy và học tiếng Anh ở các trường phổ thông hiện nay. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 7 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT PHẦN II. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI I. Cơ sở lý luận: 1. Mục đích dạy học: Mục đích của việc dạy ngoại ngữ không phải là cung cấp cho học sinh kiến thức của ngôn ngữ đó, mà mục đích cuối cùng của việc dạy ngoại ngữ nói chung, tiếng Anh nói riêng là dạy học sinh khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh. Khả năng giao tiếp của học sinh thể hiện qua các kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Kĩ năng nghe tiếng Anh của học sinh được hình thành qua một quá trình học tập rèn luyện trong môi trường Anh ngữ. Ngoài việc học tập ở trường lớp, học sinh phải tự học tập rèn luyện nghe thông qua các hình thức và các phương thức khác nhau. Nghe và kĩ năng tiếp thu là quá trình giải mã âm thanh, cho nên ở đây có sự quan hệ mật thiết và âm vị học và ngữ nghĩa học. Có thể nói rằng Nghe là một kĩ năng đòi hỏi sự phán đoán nắm bắt nhanh nhạy và khả năng tổng hợp rất cao về nhiều mặt của người nghe. Do đó, muốn nghe tốt, ngoài kiến thức ngôn ngữ, người học cần phải có kiến thức nền về văn hóa của đích ngữ, có vốn sống và hiểu biết rộng rãi về các lĩnh vực khoa học tự nhiên cũng như xã hội và kiến thức ngôn ngữ chuyên ngành. Nói cách khá nghe là quá trình hiểu và lĩnh hội tri thức một chiều, nghĩa là người nghe phải dùng năng lực ngôn ngữ để giải mã một chuỗi các phát ngôn trong một tình huống xa lạ qua cảm thụ âm thanh. Vì vậy làm thế nào để dạy tốt môn nghe cho học sinh bậc THPT có kết quả vẫn còn là một vấn đề khá nan giải. 2. Các yếu tố cơ bản trực tiếp tác động đến hiệu quả của tiết dạy nghe 2.1. Giáo viên Với phương pháp dạy học mới, tích cực thì giáo viên đóng vai trò chỉ đạo, điều khiển học sinh hoạt động trong giờ học. Để tiến hành một tiết dạy nghe có hiệu quả thì giáo viên cần thực hiện tốt các yếu tố cơ bản sau: - Chọn và sử dụng linh hoạt các kỹ thuật nghe phù hợp với từng nội dung bài dạy. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 8 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT - Tổ chức, điều khiển lớp học, phân bố thời gian hợp lý. - Sử dụng thành thạo các phương tiện, các đồ dùng dạy học phục vụ dạy nghe. - Sáng tạo ra các đồ dùng dạy học phù hợp phục vụ cho tiết dạy. - Truyền cảm, lôi cuốn, hấp dẫn học sinh. 2.2. Phương pháp - kĩ thuật dạy nghe (Listening Techniques) Phương pháp dạy nghe (Listening Techniques) được quy định bởi nội dung dạy nghe, nói cách khác, nội dung bài dạy nghe chi phối việc lựa chọn, vận dụng phối hợp các phương pháp, các kĩ thuật dạy nghe. Mỗi kĩ thuật dạy học phù hợp với một hình thức bài dạy cụ thể (dạy ngữ pháp, dạy nói, dạy viết...). 2.3. Các phương tiện thiết bị đồ dùng dạy học phục vụ cho việc dạy nghe Việc sử dụng thiết bị tranh ảnh hỗ trợ cho dạy học đối với môn ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng được coi là một phương tiện thể hiện một phần nội dung chính của SGK. Trong tất cả đơn vị bài học chương trình SGK mới phần nội dung của bài nghe được ghi trong băng cát sét còn SGK chỉ in các bài tập luyện nghe. Muốn thực hiện tốt các bài luyện nghe này thì người học phải được nghe các nội dung bài học trong băng. Hơn thế nữa, thiết bị dạy học còn là phương tiện tích cực trong việc đổi mới phương pháp dạy học, thúc đẩy động cơ và gây hứng thú học tập. * Các thiết bị cần cho môn học: - Máy thu phát băng cassette. - Máy ghi âm các bài đọc và nghe theo SGK. - Tranh ảnh minh họa nội dung bài học trong SGK. - Các tranh ảnh đồ dùng giáo viên tự tạo... 2.4. Học sinh Trong mối tương quan giữa cách dạy và cách học: Giáo viên là người tổ chức, điều khiển học sinh tự chiếm lĩnh tri thức bằng chính những thao tác, những hành động trí tuệ của riêng mình dưới vai trò tổ chức điều khiển của giáo viên. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 9 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT Để tiết dạy nghe được tốt thì học sinh cần phải có những kĩ năng cần thiết trong việc nghe hiểu bằng tiếng Anh. II. Một số giải pháp thực tế để tiến hành một tiết dạy nghe đạt hiệu quả 1. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe 1.1. Đối với giáo viên Để một tiết dạy nghe được tốt thì người giáo viên cần thực hiện các bước sau: - Nghiên cứu kĩ nội dung tiết dạy từ sách giáo khoa, sách giáo viên: SGK, SGV là cơ sở quan trọng, để giáo viên hoạch định việc giảng dạy của mình cho tiết học, việc nghiên cứu kĩ SGK, SGV sẽ giúp cho giáo viên tổ chức, điều khiển tiết dạy nghe đi đúng trọng tâm, trọng điểm; phân bố thời gian cho các bước, các hoạt động một cách khoa học. - Nghiên cứu mục đích yêu cầu của tiết dạy: Mục đích, yêu cầu của tiết dạy là đích mà cả giáo viên và học sinh cần phải đạt được sau tiết dạy học. Đối với tiết dạy nghe, thông thường mục đích, yêu cầu của tiết dạy là giúp học sinh luyện tập và phát triển các kĩ năng: Listening, Speaking, Reading, Writing (trong đó kĩ năng nghe là chủ yếu), sau khi kết thúc phần nghe học sinh hiểu được nội dung chính của bài nghe và thực hiện một số yêu cầu hay bài tập ngôn ngữ nào đó. - Lựa chọn và phối hợp các kĩ thuật dạy nghe (Listening Techniques) một cách linh hoạt và phù hợp: Việc lựa chọn kĩ thuật dạy nghe phải được xác định trên căn cứ là nội dung của tiết dạy, đặc điểm, năng lực của lớp học và các giai đoạn trong tiến trình dạy nghe gồm có 3 giai đoạn: Giai đoạn trước khi nghe (Pre-Listening), giai đoạn trong khi nghe (While-Listening), giai đoạn luyện tập “Post-Listening”. Trong mỗi giai đoạn có các kĩ thuật dạy nghe đặc trưng phù hợp với từng giai đoạn đó. - Sử dụng tốt các phương tiện, đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe: * Sử dụng đài cassette: + Trước khi thực hiện dạy học cần chuẩn bị đài tốt, băng rõ và pin dự phòng khi mất điện. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 10 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT + Phải đảm bảo tính an toàn khi thao tác. + Tuyệt đối không để học sinh tự ý sử dụng nếu chưa được hướng dẫn. + Xem xét sự cần thiết, hiệu quả mang lại, thời gian cụ thể cho từng công đoạn... * Sử dụng tranh minh họa: + Tranh hình trong SGK: Một trong những thế mạnh của bộ SGK biên soạn theo chương trình mới là có nhiều tranh hình minh họa. Việc tận dụng đến mức tối đa các tranh hình trong SGK để giúp học sinh hiểu bài học mới là việc cần chú trọng trong tất cả các bài học. + Trang hình minh họa (tự tạo hoặc mua): để giới thiệu và luyện tập bài mới là yêu cầu bắt buộc. Không yêu cầu hình minh họa phải đảm bảo tính thẩm mĩ cao, nhưng phải có sự liên hệ thực tế gần gũi với nội dung bài học. Nếu không có điều kiện mua thì có thể phóng to tranh minh họa trong SGK. - Cần phải lên một giáo án hợp lý, khoa học. Giáo viên cần hoạch định rõ hoạt động của thầy, hoạt động của trò, thời gian cho các hoạt động, các yêu cầu của từng bài tập, các phương án trả lời của học sinh. Chuẩn bị các handouts, thiết kế lại các bài tập khó và dài. - Trao đổi, thảo luận về phương án giảng dạy trong tổ chuyên môn, với đồng nghiệp. Hiệu quả của tiết dạy nghe sẽ được nâng cao hơn nếu phương án giảng dạy được đưa ra thảo luận cùng đồng nghiệp trước khi dạy, việc làm này không chỉ mang lại kết quả tích cực cho tiết dạy nghe mà kĩ năng khác cũng có kết quả như vậy. 1.2. Đối với học sinh Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị tốt cho tiết học tới bằng cách” - Ra hệ thống các câu hỏi gợi mở về bài mà các em sắp được học để học sinh có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu tài liệu... - Yêu cầu học sinh thực hiện một số bài tập liên quan đến nội dung tiết dạy nghe mà đối với các tiết dạy kĩ năng khác cũng có kết quả như vậy. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 11 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT - Khuyến khích, động viên học sinh tự tin, chủ động, sáng tạo nêu ra những vấn đề, câu hỏi có liên quan đến nội dung bài dạy. 2. Thực hiện tốt tiến trình dạy nghe Đối với một tiết dạy ngữ pháp hay từ vựng, thông thường trong tiến trình của tiết dạy có 3 giai đoạn đó là: Presentation - Practie - Production. Tiến trình của một tiết dạy nghe cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Listening, WhileListening và Post-Listening. Tiến tình dạy học này không những giúp học sinh nắm hiểu bài mà còn giúp các em sử dụng kĩ năng nghe trong giao tiếp thực tế. Song vấn đề tiên quyết là giáo viên cần phải xác định rõ ràng mục đích yêu cầu của từng bài nghe cụ thể để từ đó định hướng cho học sinh thực hiện tốt nhiệm vụ trong những giai đoạn tiếp theo. 2.1. Pre-Listening Mục đích - Tạo tâm thế nghe bằng cách cuốn hút học sinh vào nội dung/ chủ đề nghe. - Gây hứng thú cho học sinh đối với bài sắp nghe. - Động viên kiến thức nền (background knowledge) của học sinh về chủ đề bài nghe giúp học sinh dùng kiến thức đó để nghe dễ hơn. - Giúp học sinh nghe có mục đích (có vấn đề gì về nội dung gì và thực hiện các loại bài tập gì). - Các loại bài tập (tasks/activities): Predicting, Discussing (guiding questions), Matching, Word square, Question-answer exchange\role play, Brainstorming, Pre-teaching (difficut key words/structures). Đây là bước đầu tiên học sinh tiếp xúc với chủ đề bài học. Vì vậy trước khi nghe về một chủ đề gì đó, tôi thường tìm hiểu các thông tin và hình ảnh có liên quan đến bài nghe, trong những phút đầu tiên của giờ học nghe tôi thường gây hứng thú để tạo môi trường ngoại ngữ trong giờ học cho học sinh bằng cách đặt ra các câu hỏi tiếng Anh ngắn gọn, đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thuộc và thú vị để học sinh suy nghĩ và trả lời bằng tiếng Anh, từ đó dẫn dắt học sinh vào bài. Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 12 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT - Giáo viên nên tạo tâm thế chuẩn bị làm bài nghe cho học sinh bằng cách dẫn dắt gợi hỏi về chủ đề bài nghe, yêu cầu học sinh quan sát tranh, đọc ừ và đoán xem các em chuẩn bị nghe chủ đề gì, ai sắp nói với ai. Giới thiệu cho học sinh biết sơ lược về chủ đề, bối cảnh, sự kiện, thời gian và không gian (số người tham gia hội thoại), v.v... Điều này sẽ giúp học sinh có một cái nhìn tổng thể và phần nào đó có thể phán đoán được nội dung của bài nghe. - Chẳng hạn khi học nghe Unit 13: “Films and cinema”, bức tranh trong sách là một cảnh trong bộ phim Titanic. Tôi có thể đặt rất nhiều câu hỏi cho học sinh thông qua nó. e.g. Have you seen the film Titanic? What are the names of the main charaters? What is it about? Do you know the song in this film? ................. Sau khi trả lời được các câu hỏi này, tôi cho học sinh nghe một đoạn bài hát trong phim Titanic “My heart will go on”. Hoặc khi học bài nghe Unit 14 “The world cup”. Tôi cho học sinh xem bức tranh các cầu thủ trong sách giáo khoa: Pele, Zidane, Maradona, Barthe và Beckham, sau đó tôi đặt các câu hỏi: Can you name these famous football players of the world? Where are they from? Who do you like best? Why? Do you know who is considered the best soccer player of all times? And what do you know about him? .................... - Nếu bài nghe có nội dung khó, từ mới hoặc ngữ điệu phức tạp thì giáo viên nên cung cấp cho người học một số từ ngữ quan trọng quyết định đến việc hiểu nội dung bài nghe. Tôi đã lồng ghép để giới thiệu và dạy các từ ngữ khó xuất hiện trong bài nghe cho học sinh. Ví dụ khi nghe Unit 15 “The cities”. Tôi Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 13 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT đã giới thiệu các từ hoàn toàn mới đối với học sinh thông qua bài tập “Matching” dựa trên bức tranh trong sách giáo khoa (Trang 160- Listening) Kết quả là hầu hết các em đều nắm được các từ mới và hứng thú học bài. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm đoán sơ bộ về nội dung sắp nghe thông qua tranh hay tình huống bài nghe. Có thể các em nói không chính xác với những gì các em sắp nghe nhưng vấn đề đặt ra là các em có hứng thú trước khi nghe. - Giáo viên giúp các em lường trước những khó khăn có thể gặp phải về phát âm hay cấu trúc mới, các kiến thức nền. - Cuối cùng giáo viên nói rõ cho học sinh biết các em sẽ được nghe bao nhiêu lần và nêu yêu cầu nhiệm vụ khi nghe (chọn đúng, sai, trả lời câu hỏi, ...). 2.2. While-Listening (about 25 minutes) Mục đích: Giúp học sinh rèn luyện kĩ năng nghe và thực hiện một số yêu cầu bài tập luyện nghe. Các loại bài tập: Comprehension, questions, True-false statements, Gap filling, grill, filling, multiple choice, listen and check, sentence completion, listening and correcting, facts, listening and note talking. Đây là giai đoạn học sinh có cơ hội luyện tập. Ở giai đoạn này giáo viên đư ra các dạng bài tập, yêu cầu học sinh thực hiện. Học sinh có thể mắc lỗi ở giai đoạn này vì vậy giáo viên chú ý cần sửa lỗi cho học sinh và đưa ra các phương án trả lời đúng. Cho học sinh có đủ thời gian đọc và hiểu được các yêu cầu cũng như nội dung các câu hỏi của bài luyện nghe, sau đó giáo viên bật băng hay đọc bài nghe 2 đến 3 lần (nếu nội dung khó có thể cho các em nghe 4 lần). Cho học sinh nghe bằng lần thứ nhất để nắm ý tổng thể hoặc đại cương nội dung bài nghe (pendown). Lần thứ hai nghe thông tin chính xác để hoàn thành bài tập. Lần thứ ba nghe và kiểm tra lại bài tập đã làm. Mục tiêu chính của nghe hiểu là học sinh nghe lấy nội dung chính hay lấy thông tin chi tiết đồng thời hiểu được thái độ Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 14 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT quan điểm của tác giả. Do đó giáo viên cho học sinh nghe cả bài để họ nắm được ý chung cũng như bố cục cả bài và làm bài tập, sau đó có thể cho nghe lại từng đoạn để nắm kết quả hoặc nghe lại những đoạn khó để khẳng định đáp án. Nên hạn chế cho học sinh nghe từng câu, hoặc từng từ một vì làm như vậy sẽ khiến người học có t hói quen phải hiểu nghĩa từng từ, từng câu khi nghe và lần thứ hai để nắm ý chi tiết. Nếu bài nghe có nội dung tương đối dài và khó thì ta nên dùng phương pháp cắt ngắn từng câu. Việc ngắt câu phải đảm bảo hết một ý hoặc một lượt lời hoặc hết một trao đổi ngắn giữa hai tham thoại A và B nào đó thì người nghe mới có thể hiểu được. Khi luyện nghe chúng ta nên tua lại những từ ngữ quan trọng và các phát ngôn chuyển tải nội dung thông tin trọng tâm của bài nghe mà học sinh chưa hiểu được qua hai lần nghe băng. Tua băng ở đâu và bao nhiêu lần còn tùy thuộc vào độ khó của từng trường hợp cụ thể. - Tôi đã chọn, sử dụng và phối hợp linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy nghe để lôi cuốn, thu hút học sinh vào nội dung bài nghe bằng các hình thức hoạt động, các kĩ thuật dạy nghe phù hợp cho từng giai đoạn của một tiết dạy nghe. - Cần tạo cơ hội cho học sinh luyện các kĩ năng cần thiết trong khi nghe như đoán từ, đoán nội dung trong ngữ cảnh, nghe ghép thông tin với tranh, nghe điền thông tin vào bảng... - Có những bài tập nghe khó như trả lời câu hỏi, thường học sinh không làm được tôi đã thiết kế lại thành các dạng bài tập như hoàn thành câu bỏ ngỏ, hay điền từ vào chỗ trống. Sau khi làm bài này, học sinh có thể quay lại trả lời câu hỏi trong SGK dễ dàng hơn. Ví dụ như khi nghe bài “Unit 9 Undersea world”. Task 2 của bài là dài và khá khó với học sinh vì câu hỏi dài và khó. Task 2. Listen again and then answer the following questions. 1. What is the length and weight of the blue whale? Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 15 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT 2. Why do whales like to feed in the cold oceans? 3. According to the listening passage, what are the good feeding grounds for whales? 4. What is the main reason for the decrease in whale popultations? 5. What have conservation groups asked the International Whaling Comission to do? 6. What would happen if we didn’t take any measures to protect whales? Tôi đã thiết kế thành dạng bài tập “Filling in the gaps” Tepescript Whales are mammals that live their entire lives in the water. Some whales are huge. The blue whale, for example, grows to ... (1)... in length and over ... (2)... in weight. It is the largest animal that has ever lived on earth. Whales may also be ...(3)... animals in the ocean. Whale populations decrease quickly due to ...(7).... Conservation groups asked the International Whaling Commission ...(8).... However, Native American hunters, such as the Eskimo, are still allowed to hunt ...(9)... of whales to feed their communities. If no effective measures were taken to protect whales, these wonderful animals would ...(10)... forever. Khi nghe bài “Unit 14 The world cup”. Task 2 của bài là khá khó đối với hầu hết học sinh, tôi sẽ cho học sinh nghe hai lần nếu em nào có kiến thức tốt sẽ trả lời được 80% - 90% các câu hỏi. Sau đó tôi sẽ đưa ra một dạng bài tập khác “TRUE OR FALSE” để các em này kiểm tra lại câu trả lời của mình còn các em học yếu hơn sẽ có cơ hội tham gia vào bài học một cách tích cực và tự tin hơn. Task: Listen again and answer the following questions. 1. What was Pele’ fomous for as a fooball palyer? 2. How many World Cups did he participate in? 3. Where did he play football before he retired? 4. What did Pele’ do after his retirement? Handout Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 16 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT TRUE OR FALSE: 1. ____ Pele’ was famous for his powerful kicking and controlling the ball. 2. ____ Pele’ becamke the only player to participate in four World Cups. 3. ____ Pele’ played for an English club for two years before he retired. 4. ____ After retirement, he became an international ambassador for the sports, working to promote peace and understanding through friendly sport activities. Brainstorming Hoạt động khởi động này nhằm giúp học sinh ôn lại vốn từ có lien quan đến bài nghe và bổ xung thêm các từ mới. Hoạt động này có thể áp dụng vào các bài 10, 9, 8, 6. Khi áp dụng những hoạt động này học sinh sẽ đề cập đến những từ, cụm từ sẽ được nghe trong đoạn nghe. Hơn nữa, nhờ hoạtđộng này giáo viên dẫn các em tiếp cận gần hơn đến đáp án của bài nghe, giúp các em nghe dễ hơn và hiểu bài dễ hơn. Ví dụ ở bài 10: “Conservation”, có thể sử dụng hoạt động này để học sinh đưa ra những nguyên nhân của vụ cháy rừng Dry, hot weather in summer People fire for farmland Heap of dry leaves Reasons for Forest ffFire Campfire People smoking cigarette in the forest Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 17 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT Một ví dụ khác nữa là: ở bài 9 tiếng anh lớp 10 khi dạy về thế giới đại dương. Trong bài dạy kĩ năng nghe hiểu, hoạt động khởi động Brainstorming giúp cho học sinh nghe và hiểu bài dễ hơn nhờ có những từ và cụm từ đã được học sinh đưa ra trong hoạt động khởi động Feeding grounds Largest animals Their food Whales The most intteligent Length Weight Một ví dụ khác nữa là: ở bài 6 tiếng Anh lớp 10 khi dạy về tham quan du lịch trong bài nghe hiểu. Giáo viên đưa ra hoạt động khỏi động Brainstorming, nhằm giúp học sinh tìm được và nghe được thông tin trong bài nghe và hoàn thành các bài tập Task 1, Task 2, Task 3 dễ dàng hơn . Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 18 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT Sleep Have lunch Play games Things to do during the trip Take photos Sing Dance - Ngoài ra trong thời gian ở nhà, hướng dẫn các em tập nghe tiếng Anh qua đài, tivi, nghe các bài hát bằng tiếng Anh... tôi đã chọn lọc các bài hát tiếng Anh hay ghi vào đĩa, giới thiệu và cho các em mượn về nhà nghe hoặc sao lại. Bằng việc tạo ra các môi trường ngoại ngữ như vậy thì học sinh mới có thể luyện tập tốt kĩ năng nghe và các kĩ năng giao tiếp khác. 2.3. Post - Listening Mục đích: Giúp HS sử dụng thông tin đã nghe để thực hiện một việc gì có liên quan đến thông tin đó thông qua các hoạt động nói hoặc viết. Các loại bài tập: Role play, discussion, story-telling, writing, notes/letters/reports... Sau khi nghe, chúng ta có thể cho học sinh tóm tắt lại ý chính của bài nghe, hoặc kể lại một số tình tiết thú vị của một câu chuyện vừa mới được luyện tập. Bước này rất quan trọng vì nó giúp củng cố việc nghe - nói và hồi đáp của học sinh. Cũng cần chú ý rằng nghe để hiểu thái độ, diễn biến tâm lý của các nhân vật tham gia hội thoại trong băng là rất khó ngay cả đối với người bản xứ vì muốn nghe và hiểu các sắc thái biểu đạt tâm lý người nghe cần phải có kiến thức về phân tích ngôn bản và ngữ dụng học tức là một ngành học giúp giải thuyết các khía cạnh thuộc tâm lý ngôn ngữ học, văn học, ... Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 19 Một số thủ thuật nhằm nâng cao kỹ năng nghe cho học sinh khối 10 THPT Ở giai đoạn này học sinh sử dụng những kiến thức, kĩ năng ngôn ngữ đã được luyện tập ở giai đoạn "While-Listening" vào các tình huống giao tiếp thực tế, có ý nghĩa. Sau khi nghe học sinh cần thực hiện một số bài tập như: báo cáo trước lớp hay trong nhóm về kết quả bài tập, các học sinh khác nghe cho ý kiến nhận xét hoặc chữa bài cho bạn. Giáo viên cần phải kết hợp các kĩ năng khác để phát triển mở rộng thêm bài nghe như recall, write-it-up, discussion... Ở giai đoạn luyện tập sau khi nghe, ngoài các bài tập sách giáo khoa, tôi đã đưa ra các bài tập phù hợp, có tính năng giao tiếp thực tế cao. Chẳng hạn yêu cầu HS tóm tắt lại bài nghe bằng chính ngôn ngữ của mình, hoặc có thể áp dụng ngữ cảnh đó để nói về chính cuộc sống hằng ngày của các em thông qua các gợi ý. Chẳng hạn sau khi nghe xong Unit 15 "The cities", tôi yêu cầu học sinh gấp sách lại và phát cho các em một "handout" và đưa ra yêu cầu: Complete the dialogue and practice speaking it with a partner A: Hello. How are you? B: Hi. I'm fine. Thank you. And you? A: I'm fine. Thanks. I have been to New York Harbor. B: Oh. Have you seen the Statue of Liberty? B: Yes. Of course. Do you want to know about it? A: Yes, I do. What's its formal name? B: It's formal name is ................................. A: How weight is it? B: ................................. A: And what about the height? B: ................................. A: What is its material? B: ................................. A: What is the base made of? B: ................................. A: Can you tell me about the opening time? Giáo viên: Lương Thị Thanh Nga - Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan