Phßng gi¸o dôc & §T HuyÖn ¢n Thi
Trêng Trung häc C¬ së §a Léc
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Mét sè suy nghÜ vÒ Ph¬ng ph¸p luËn
S¸ng t¸c th¬ tuæi häc trß: TËp lµm th¬ bèn ch÷
Ngêi viÕt: NguyÔn Minh §øc
Chøc vô : Phã HiÖu trëng
§¬n vÞ c«ng t¸c: Trêng Trung Häc C¬ Së §a léc
Th¸ng 3 n¨m 2009
PhÇn A. §Æt vÊn ®Ò.
I. C¬ së lÝ luËn:
Trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng vÜ ®¹i cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh, th¬ ca tuy kh«ng ph¶i
lµ ho¹t déng chÝnh trÞ cña ngêi. Nhng B¸c ®· ®Õn víi th¬ ca trong nh÷ng hoµn c¶nh ®Æc
biÖt,vµ B¸c ®· lµm th¬ kh«ng ngoµi môc ®Ých ®ã: Tuyªn truyÒn trùc tiÕp cho c«ng t¸c
c¸ch m¹ng hoÆc béc lé nh÷ng suy nghÜ vµ t×nh c¶m cao ®Ñp cña m×nh víi quÇn chóng
nh©n d©n, víi non s«ng ®Êt níc.
Th¬ cña B¸c lµ ®Ønh cao cña th¬ ca c¸ch m¹ng thêi k× hiÖn ®¹i. §ã lµ nh÷ng vÇn th¬
cùc k× tinh khiÕt, giµu chÊt “ ThÐp” vµ chan chøa t×nh ngêi.
Th¬ cña B¸c kÕt hîp mét c¸ch s©u s¾c tinh tÕ nhiÒu vÎ ®Ñp trong th¬.
Th¬ B¸c Hå lµ tiÕng nãi b×nh dÞ, gÇn gòi vµ ®iªu luyÖn, s¸ng t¹o, giµu c¶m xóc vµ
lu«n bõng s¸ng trÝ tuÖ, g¾n víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng vµ bay lªn víi bao kh¸t väng, íc m¬.
Th¬ cña B¸c cã gi¸ trÞ tinh thÇn lín lao cña d©n téc vµ lµ hoa th¬m, léc quý cña mäi
nhµ: §ã lµ nh÷ng bµi th¬ mõng xu©n cña B¸c:
Xu©n 1947 ( trang 71 )
Xu©n 1948 ( trang 78 )
Xu©n 1967 ( trang 82 )
Xu©n 1968 ( trang 106 )
Xu©n: B¸c trßn 63 tuæi ( trang 99 )
Trong nhiÒu n¨m qua. Th¬ B¸c Hå ®· ®îc nhiÒu c¸c nh©n v¨n, nhµ th¬ nghiªn cøu nh:
1. §Æng Th¸i Mai
2. Hoµi Thanh
3. Hoµng Xu©n Nhi
4. Hoµng Trung Th«ng
5. ChÕ Lan Viªn
6. Xu©n DiÖu
7. Lu Träng L
8. Hµ Minh §øc
Yªu quý vµ thiÕt tha häc tËp t×m hiÓu th¬ B¸c, chóng ta íc mong t×m hiÓu mét c¸ch
hÖ thèng vµ toµn diÖn h¬n vÎ ®Ñp néi dung. NghÖ thuËt trong th¬ B¸c. Mét hiÖn tîng th¬
ca kú diÖu cña thêi kú hiÖn ®¹i, mét ®Ønh cao nèi tiÕp nh÷ng ®Ønh cao mét hiÖn tîng th¬ ca
quen thuéc, hån th¬ vÜ ®¹i nµy thuéc vÒ ngêi anh hïng vÜ ®¹i nhÊt trong lÞch sö d©n téc ta
tõ tríc tíi nay.
Trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng lín lao cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh v¨n th¬ lµ mét bé
phËn g¾n liÒn víi nh÷ng ho¹t ®éng C¸ch m¹ng phong phó cña ngêi.
§äc th¬ cña B¸c, ®ång chÝ Trêng Chinh nhËn xÐt:
“ Trong th¬ cña Hå Chñ TÞch, mçi c©u, mçi ch÷ ®Òu mang chÊt thÐp, ®Òu to¸t ra t tëng vµ t×nh c¶m cña mét chiÕn sÜ vÜ ®¹i”.
( Trêng Chinh: Hå Chñ tÞch, l·nh tô kÝnh yªu cña giai cÊp c«ng nh©n
vµ nh©n d©n ViÖt Nam, nhµ xuÊt b¶n sù thËt Hµ Néi 1975 trang 70 ).
“ VÇn th¬ cña B¸c vÇn th¬ thÐp
Mµ vÉn mªnh m«ng b¸t ng¸t t×nh”.
( Hoµng Trung Th«ng )
ChÊt thÐp: Lµ tÝnh chiÕn ®Êu, ®Êu tranh r¾n rái, m¹nh mÏ...
ChÊt t×nh: TÝnh nh©n v¨n, t×nh ngêi, t×nh c¶m, nh©n hËu, t×nh yªu th¬ng con ngêi,
thiªn nhiªn, ®Êt níc...
Më ®Çu tËp th¬ “NhËt ký trong tï” B¸c viÕt:
“ Ng©m th¬ ta vÉn kh«ng ham
Nhng v× trong ngôc biÕt lµm chi ®©y?
Ngµy dµi ng©m ngîi cho khu©y
Võa ng©m, võa ®îi ®Õn ngµy tù do”.
B¸c kh«ng lµm theo c¸ch nãi ý tø khiªm nhêng cña ngêi xa: L·o phu nguyªn bÊt ¸i
ng©m thi”.
( C©u th¬ cña nghiªn phu ®êi Thanh).
Môc ®Ých cña ngêi cÇm bót nãi chung vµ ngêi lµm th¬ nãi riªng nhµ th¬ Sãng Hång cã
viÕt:
“ LÊy c¸n bót lµm ®ßn xoay chÕ ®é
Mçi vÇn th¬ bom ®¹n ph¸ cêng quyÒn”.
VÇn th¬ còng ph¶i ®Êu tranh cho lÝ tëng cña §¶ng cho nh©n lo¹i.
II. C¬ së thùc tiÔn:
Trong nhµ trêng lµ n¬i ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ trë thµnh nh÷ng con ngêi míi, cã kiÕn thøc
vµ tr×nh ®é v¨n ho¸. Bëi vËy nhµ trêng cã nhiÖm vô to lín trong viÖc trang bÞ cho häc sinh
nh÷ng kiÕn thøc nãi chung vµ vèn tõ ng÷ v¨n häc nãi riªng.
ChÝnh trong nhµ trêng lµ n¬i ®Çu tiªn trang bÞ vµ båi dìng cho häc sinh ph¸t triÓn
n¨ng lùc nhËn thøc còng nh ph¸t hiÖn nh÷ng tµi n¨ng cña c¸c em häc sinh nhÊt lµ n¨ng
khiÕu vÒ v¨n häc.
Ho¹t ®éng ng÷ v¨n lµ h×nh thøc míi ®îc ®a vµo trong ch¬ng tr×nh d¹y häc tõ ®Çu
cÊp häc THCS (líp 6) xuÊt ph¸t tõ quan niÖm cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc häc tËp, t¨ng
cêng cho häc sinh cã ®iÒu kiÖn luyÖn nãi, luyÖn tËp c¸ch tr×nh bµy miÖng, ®a häc sinh
vµo c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ, ho¹t ®éng v¨n ho¸, vui mµ bæ Ých.
Th«ng qua ho¹t ®éng nµy gióp cho häc sinh cã ®iÒu kiÖn lµm quen vµ n¾m ®îc ®Æc
®iÓm vµ nhËn diÖn ®îc thÓ th¬ bèn ch÷.
§©y còng lµ h×nh thøc khuyÕn khÝch nh÷ng s¸ng t¹o c¸ nh©n, ®éng viªn, ph¸t hiÖn
nh÷ng häc sinh cã n¨ng khiÕu th¬ v¨n. MÆc dï môc ®Ých chÝnh cña m«n Ng÷ v¨n nhµ trêng nãi chung vµ tiÕt häc nµy nãi riªng kh«ng ph¶i hoµn toµn d¹y cho häc sinh lµm th¬,
s¸ng t¸c th¬, tuy vËy gi÷a häc V¨n vµ tËp lµm th¬,V¨n cã mèi quan hÖ vµ sù t¸c ®éng lÉn
nhau. V× thÕ cã nh÷ng bµi lµm dë cña häc sinh th× còng t×m ra chç cha ®óng, cha hay,
nh÷ng bµi hay, cã tè chÊt v¨n th¬ th× chóng ta ®éng viªn khuyÕn khÝch häc sinh.
VÝ dô: Bµi th¬ “ Ma” ( Trang 78 – Ng÷ v¨n 6 – TËp 2)
®îc ®a vµo häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n líp 6 – tiÕt 100 tù häc cã híng dÉn. §ã lµ bµi
th¬ cña t¸c gi¶ nhá tuæi TrÇn §¨ng Khoa s¸ng t¸c vµo n¨m 1967, khi ®ã míi 9 tuæi lµ häc
sinh tiÓu häc, t¹i trêng lµng cña lµng quª, huyÖn Nam Thanh, tØnh H¶i D¬ng.
PhÇn B. LÝ do chän ®Ò tµi
Víi ®Æc trng cña m«n Ng÷ v¨n, ngoµi viÖc trang bÞ cho häc sinh kiÕn thøc vÒ Ng÷
v¨n nãi chung, bªn c¹nh ®ã cßn ph¸t hiÖn sím nh÷ng tµi n¨ng cßn ngay khi cßn ë løa tuæi
häc trß.
TËp lµm th¬ bèn ch÷ míi ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS nh»m bæ trî cho c¸c
néi dung häc tËp vÒ c¸c thÓ trong phÇn v¨n vµ t¹o ra h×nh thøc häc tËp míi trong gi¶ng
d¹y ng÷ v¨n.
Môc tiªu cña c¸c giê tËp lµm th¬ lµ th«ng qua thùc hµnh, mµ n¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña
tõng thÓ th¬, tõ ®ã biÕt nhËn diÖn vµ t×m hiÓu th¬ trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã.
Víi néi dung tËp lµm th¬ lµ phÇn cèt yÕu, tuy nhiªn kh«ng yªu cÇu häc sinh ph¶i biÕt
lµm th¬ hay nãi c¸ch kh¸c s¸ng t¸c th¬ mét c¸ch thµnh th¹o.
TËp lµm th¬ bèn ch÷ lµ bµi häc ®Çu tiªn cña néi dung ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 6, do
vËy c¸ch tiÕn hµnh g׬ häc cÇn t¹o ra kh«ng khÝ nhÑ nhµng, linh ho¹t nh mét ho¹t ®éng
Ng÷ v¨n vui vµ høng thó, dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt ®· cã cña häc sinh vÒ
thÓ th¬ bèn ch÷ ®Ó tËp hÖ thèng ho¸ hiÓu biÕt vÒ ®Æc ®iÓm thÓ th¬ ®ã lµ:
Sè c©u / dßng; C¸ch gieo vÇn; Ng¾t nhÞp.
Tõ ®ã häc sinh míi cã thÓ lµm ®îc th¬ tríc hÕt lµ thÓ th¬ bèn ch÷, bëi v× víi ®Æc
®iÓm chung cña thÓ lo¹i nµy rÊt gÇn gòi víi c¸ch nãi th«ng thêng phï hîp víi v¨n kÓ,
miªu t¶.
Th«ng qua thùc tÕ gi¶ng d¹y, nguêi gi¸o viªn muèn cung cÊp cho häc sinh võa n¾m
v÷ng kiÕn thøc Ng÷ v¨n nãi chung võa nhËn diÖn ®Æc ®iÓm vµ bíc ®Çu biÕt lµm th¬ bèn
ch÷.
B¶n th©n t«i còng ®«i khi cã s¸ng t¸c mét sè bµi th¬ thÓ bèn ch÷ vµo mçi dÞp nh
ngµy héi vµ nh÷ng ngµy kØ niÖm truyÒn thèng, tuy sè lîng cha nhiÒu, chÊt lîng bµi cha
cao, nhng trong qu¸ tr×nh tÝch luü kinh nghiÖm cña b¶n th©n ®· cã mét sè bµi th¬ vÒ thÓ
th¬ bèn ch÷.
Cho nªn t«i ®· t×m tßi, suy nghÜ nghiªn cøu ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p cã tÝnh s¸ng
t¹o trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tiÕt híng dÉn häc sinh trong ho¹t ®éng ng÷ v¨n: “TËp s¸ng
t¸c th¬ bèn ch÷” ë líp 6 bËc THCS.
Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy vµ rót ra nhËn xÐt r»ng : Trong qu¸ tr×nh gi¶ng
d¹y cÇn kh¾c s©u vèn hiÓu biÐt tõ ng÷ cho häc sinh, ®Ó thÊy ®îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña ng«n
ng÷ ViÖt Nam.
PhÇn C : Tµi liÖu tham kh¶o
§Ó cho néi dung ®Ò tµi SKKN ®îc ®¶m b¶o tÝnh khoa häc, tÝnh s ph¹m tríc hÕt tµi
liÖu tham kh¶o lµ ®iÒu kiÖn rÊt cÇn thiÕt cã t¸c dông kh«ng nhá trong viÖc nghiªn cøu, ®ã
lµ c¸c tµi liÖu.
1. C¨n cø vµo tµi liÖu SGK- SGV m«n Ng÷ v¨n 6.
2. §Ó häc tèt Ng÷ v¨n 6.
3. Cuèn s¸ch kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö tiÕng viÖt vµ ng÷ ©m tiÕng viÖt hiÖn ®¹i - T¸c gi¶
H÷u Huúnh – V¬ng Léc.
4. Mét sè vÊn ®Ò ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ng÷ v¨n – Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o
dôc – T¸c gi¶ NguyÔn Thuý Hång – NguyÔn Quang Ninh
5. TËp th¬ bèn ch÷ - Tham kh¶o minh ho¹.
6. Tõ ®iÓn chÝnh t¶.
7. T¹p chÝ gi¸o dôc. T¹p chÝ lÝ luËn khoa häc gi¸o dôc. Bé gi¸o dôc vµ §µo t¹o.
8. Mét sè kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ bµi tËp n©ng cao Ng÷ v¨n 6- NXB Gi¸o dôc.
PhÇn D – Néi dung vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
I - C¬ së khoa häc:
Víi ®Æc trng bé m«n ng÷ v¨n nãi chung, th«ng qua c¸c tiÕt: Ho¹t ®éng ng÷ v¨n, tËp
lµm th¬ bèn ch÷.
Nh»m gióp cho häc sinh vèn hiÓu biÕt tõ ng÷ cho häc sinh, më réng vèn tõ häc sinh
n¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña thÓ th¬ bèn ch÷. Qua ®ã häc sinh bíc ®Çu biÕt vËn dông nh÷ng
hiÓu biÕt vÒ thÓ th¬ bèn ch÷ vµ nh÷ng yÕu tè kÓ, t¶ khi tËp lµm thÓ th¬ nµy.
§Æc ®iÓm th¬ bèn ch÷ lµ bµi th¬ cã nhiÒu dßng, mçi dßng cã bèn ch÷, gieo vÇn lng,
phÇn ch©n xen kÏ, gieo VÇn liÒn hoÆc c¸ch, hoÆc hçn hîp, nhÞp th¬ phæ biÕn 2/2, dÔ lµm,
dµi ng¾n tù do, phï hîp víi v¨n kÓ , miªu t¶.
Víi ®Æc ®iÓm vÇn trong bµi th¬ gåm cã:
- VÇn lng: Gieo vµo gi÷a dßng th¬ ( cßn gäi lµ yªu vËn )
- VÇn ch©n: Gieo vµo cuèi dßng th¬ ( cßn gäi lµ íc vËn )
- VÇn liÒn: Gieo liªn tiÕp vÇn víi nhau vµo cuèi dßng th¬
- VÇn c¸ch: Gieo vÇn t¸ch nhau c¸ch dßng th¬ ( cßn gäi lµ gi¸n c¸ch )
- VÇn hçn hîp: Gieo kh«ng theo thø tù nµo (gåm tÊt c¶ c¸c c¸ch gieo vÇn nãi trªn ).
VÝ dô nh bµi th¬: “H¹t g¹o lµng ta” cña Nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã néi dung kÓ vµ
miªu t¶:
H¹t g¹o lµng ta
Cã b·o th¸ng b¶y
Cã ma th¸ng ba
Giät må h«i sa
Nh÷ng tra th¸ng s¸u
Níc nh ai nÊu
ChÕt c¶ c¸ cê
Cua ngoi lªn bê
MÑ em xuèng cÊy...
II- C¬ së thùc tiÔn:
Th«ng qua tiÕt d¹y theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 6 tiÕt 102: TËp lµm th¬ bèn
ch÷. Bíc ®Çu gióp cho häc sinh n¾m ®îc ®Æc ®iÓm th¬ bèn ch÷, tõ ®ã häc sinh nhËn ®îc
thÓ th¬ nµy khi häc vµ ®äc th¬ ca.
Bµi th¬ cã nhiÒu dßng, mçi dßng cã bèn ch÷, thêng ng¾t nhÞp 2/2, thÝch hîp víi lèi
kÓ vµ t¶, thêng cã c¶ vÇn lng vµ phÇn ch©n xen kÏ, c¸ch gieo vÇn liÒn, vÇn c¸ch hay vÇn
hçn hîp. §ã lµ thÓ lo¹i ®îc xuÊt hiÖn nhiÒu trong tôc ng÷, ca dao vµ ®Æc biÖt lµ vÏ...
VÝ dô:
Chó bÐ lo¾t cho¾t
C¸i x¾c xinh xinh
C¸i ch©n tho¨n tho¾t
C¸i ®Çu nghªnh nghªnh
Ca n« ®éi lÖch
Måm huýt s¸o vang
Nh con chim chÝch
Nh¶y trªn ®êng vµng...
(Lîm – Tè H÷u )
Th«ng qua tiÕt d¹y, gi¸o viªn cung cÊp cho häc sinh vÒ lÝ luËn ph¬ng ph¸p, sau ®ã ®a
ra mét sè bµi mÉu vÒ th¬ bèn ch÷ cã tÝnh chän läc ®Ó häc sinh cã ®iÒu kiÖn tham kh¶o, tõ
®ã häc sinh vËn dông ®Ó tËp lµm th¬ bèn ch÷ ë trªn líp, vµ bµi tËp lµm ë nhµ.
Qua ®ã gi¸o viªn ®Þnh híng chñ ®Ò chÝnh cho häc sinh nh :
Chñ ®Ò : T×nh thµy trß vµ m¸i trêng.
Chñ ®Ò : T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc.
Chñ ®Ò : Lµng quª n¬i c¸c em ®îc häc tËp vµ sinh sèng.
III. Néi dung c¸c ph¬ng ph¸p cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm :
1. C¬ së lÝ luËn:
Theo quan ®iÓm cña cè Thñ Tíng Ph¹m V¨n §ång, mét nhµ l·nh ®¹o uyªn b¸c cña
§¶ng cã lÇn ®· nãi: “ Råi sÏ ®Õn c¸i lóc con ngêi ta cÇn th¬ h¬n cÇn c¬m” ( TrÝch v¨n
ho¸ nghÖ thuËt H¶i Hng 6/1996- Trang 3)
Th¬ ë ®©y hiÓu lµ nghÖ thuËt, lµ mãn ¨n tinh thÇn nãi chung, trong ®êi sèng cña
chóng ta bao gåm: ®êi sèng vËt chÊt, ®êi sèng tinh thÇn ®ßi hái ngµy mét cÇn thiÕt víi nhu
cÇu cña con ngêi, cña thêi ®¹i. MÑ cña Nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa ( Quª ë lµng Trùc Tr×,
huyÖn Nam Thanh,TØnh H¶i D¬ng) ®· cã lÇn tr¶ lêi víi kh¸ch khi ®Õn nhµ th¨m gia ®×nh:
“ T«i kh«ng biÕt c¸c con t«i nã giái giang nh thÕ nµo nhng nã mª ®äc truyÖn KiÒuNguyÔn Du, Truþªn Lôc V©n Tiªn –NguyÔn §×nh ChiÓu, th× t«i tin nã kh«ng bao giê lµm
®iÒu ¸c.”
§óng vËy tõ trong truyÒn thèng, c¸c bµ mÑ ViÖt Nam còng nh nh©n d©n ta nãi
chung ®· coi träng nhÊt lµ tÝnh ThiÖn cña con ngêi, mµ v¨n häc ph¶n ¸nh c¸i ThiÖn lu«n
lu«n chiÕn th¾ng c¸i ¸c. V¨n häc nghÖ thuËt thÓ hiÖn kh¸t väng cña nh©n d©n ta híng tíi.
Ch©n: Ch©n thËt, gi¶n dÞ, trung thùc .
ThiÖn: L¬ng thiÖn , ®¹o ®øc hiÒn lµnh.
MÜ: C¸i ®Ñp thÈm mÜ.
§Ó cã ®îc bµi th¬ hay ngêi lµm th¬ cÇn ph¶i huy ®éng tÊt c¶ søc lùc vµ tµi n¨ng cña
m×nh, ph¶i lao t©m khë tø , hä cÇn cã sù am hiÓu, gät giòa ng«n ng÷ míi cã kÕt qu¶ ®ã lµ
bµi th¬ hay.
2. C¸c ph¬ng ph¸p tËp lµm th¬ bèn ch÷:
Ph¬ng ph¸p1:
CÇn n¾n ch¾c ®Æc ®iÓm thÓ lo¹i th¬ bèn ch÷ : §ã lµ bµi th¬ cã nhiÒu dßng, mçi
dßng cã bèn ch÷; c¸ch gieo vÇn lng, vÇn ch©n xen kÏ, gieo vÇn liÒn hoÆc c¸ch, hoÆc
hçn hîp. NhÞp th¬ phæ biÕn lµ 2/2, dÔ lµm, dµi ng¾n tù do phï hîp víi v¨n kÓ, v¨n
miªu t¶.
Ph¬ng ph¸p 2:
CÇn cho häc sinh hiÓu ®îc ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña vèn tõ.
Tõ ng÷ lµ mét nh©n tè cã nh÷ng kh¶ n¨ng to lín t¹o nªn gi¸ trÞ thÈm mÜ cña t¸c
phÈm v¨n häc nãi chung vµ mâi bµi th¬ nãi riªng. NhiÒu khi chØ cã mét tõ nhÊt ®Þnh còng
cã thÓ c« ®óc l¹i c¸i “ThÇn” cña mét bµi th¬. Vµ còng chØ mét tõ, nhµ v¨n khÐo lùa chän
còng sÏ lµm cho h×nh tîng v¨n häc kh¾c s©u vµo t©m hån ngêi ®äc .
Ph¬ng ph¸p 3 :
Ph¶Ø n¾m ch¾c c¸c vÇn trong ®o¹n th¬.
VÝ dô 1: Bµi §ång dao:
NghÐ hµnh nghÐ hÑ
NghÐ ch¼ng theo mÑ,
Th× nghÐ theo ®µn
NghÐ chí ®i cµn
KÎ gian nã b¾t.
( Nh÷ng ch÷ cïng vÇn trong bµi §ång dao trªn lµ: hÑ- mÑ- nghÐ; ®µn- cµn- gian.
VÝ dô 2: Tre - NguyÔn Bao:
Tre nghiªng soi bãng
MÆt hå gîn sãng
Tre th¶ thuyÒn tr«i
Tra hÌ n¾ng n«i
Tre trïm bãng m¸t
Buæi chiÒu giã h¸t
Tre lµm n«i ªm...
Nh÷ng ch÷ cïng vÇn trong bµi th¬ trªn lµ: bãng- sãng; tr«i- n«i; m¸t- h¸t
Ph¬ng ph¸p 4:
Gióp cho häc sinh n¾m v÷ng vµ chØ ra ®îc vÇn ch©n trong bµi th¬
M©y lng chõng hµng
VÒ ngang lng nói
Ngµn c©y nghiªm trang
M¬ mµng theo bôi
VÇn ch©n: Nói – bôi; Hµng – Trang; VÇn lng: Ngang- Mµng
Ph¬ng ph¸p 5:
Gióp cho häc sinh hiÓu vµ n¾m râ vÇn c¸ch
Ch¸u ®i ®êng ch¸u
Ch¸u lªn ®êng ra
§Õn nay th¸ng s¸u
Chît nghe tin nhµ
VÇn c¸ch: Ch¸u- s¸u; ra- nhµ
Ph¬ng ph¸p 6:
Gióp cho häc sinh n¾m ch¾c vÇn hçn hîp.
VÝ dô:
Em bíc vµo ®©y
Giã h«m nay l¹nh
ChÞ ®èt than lªn
§Ó em ngåi c¹nh
Nay chÞ lÊy chång
ë m·i Giang §«ng
Díi lµn m©y tr¾ng
C¸ch mÊy con s«ng
(ChÞ em- Lu Träng L)
Bµi th¬ cña gi¸o viªn s¸ng t¸c ®Ó häc sinh vËn dông:
C©y ®a trêng t«i
VÝ dô:
C©y ®a trêng t«i
Ngµy nµo cßn bÐ
Th©n gÇy tha l¸
NhiÒu cµnh v¬n ra.
Nh÷ng ngµy tr«i qua
Th¸ng ngµy vÊt v¶
ThÇy giµ trß nhá
Vît nÒn nÊm ®a.
Nh÷ng th¸ng ngµy qua
Tr«i sao nhanh qu¸
Giê ®a lín qu¸
Bao trïm chóng ta.
«i nh÷ng cµnh ®a
XoÌ ra réng qu¸
Sum suª xÕp l¸
Nh lµ nãn che.
¤i! Nh÷ng mïa hÌ
N¾ng xuyªn khe l¸
Ai ngåi díi l¸
ThÇm yªu bãng ®a.
¤i! Bãng ®a ¬i
Ta yªu ®a qu¸
MÇu xanh cña l¸
VÉy chµo bãng ®a.
(Ngµy 20 th¸ng 11 n¨m 1999- Minh §øc)
PhÇn E - KÕt qu¶
Qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tiÕt: TËp lµm th¬ bèn ch÷ cho häc sinh líp 6. Sau khi ®îc kÕt
hîp hµi hoµ gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p trªn, ®· gióp cho häc sinh ngoµi viÖc n©ng cao kiÕn thøc
ng÷ v¨n cho häc sinh nãi chung, c¸c em ®îc më réng vÒ sù nhËn biÕt, béc lé tµi n¨ng
còng nh n¨ng khiÕu lµm th¬ vµ s¸ng t¸c th¬ bèn ch÷ cã tiÕn bé h¬n tríc.
Qua ®ã c¸c em häc sinh cµng thÊy râ nÐt h¬n sù ý nghÜa vµ vai trß gi¸ trÞ viÖc tËp
lµm th¬ bèn ch÷.
Líp khi cha ®îc häc
Líp ®· ®îc häc
Thêi gian Líp Tæng sè Häc sinh Häc sinh Tæng sè Häc sinh Häc sinh
thùc hiÖn
®¹t yªu
cßn yÕu
®¹t yªu
cßn yÕu
häc sinh
häc sinh
cÇu
kÐm
cÇu
kÐm
N¨m häc
6A
39
25
14
39
35
4
2008-2009
(64,1%)
(35,9%)
(89,7%)
(10,3%)
KÕt luËn
Trªn ®©y lµ mét sè suy nghÜ cña c¸ nh©n vÒ ph¬ng ph¸p ®· ®îc thùc hiÖn trong qu¸
tr×nh thùc tÕ gi¶ng d¹y ë líp 6 t¹i trêng trung häc c¬ së §a Léc. Víi néi dung ®îc thùc
nghiÖm nh×n chung bíc ®Çu c¸c em häc sinh ®îc cung cÊp vèn kiÕn thøc ng÷ v¨n nãi
chung vµ tiÕt häc: “TËp lµm th¬ bèn ch÷” nãi riªng nh»m hç trî cho c¸c néi dung häc tËp
vÒ c¸c thÓ th¬ trong phÇn v¨n häc vµ t¹o ra h×nh thøc häc tËp míi trong qu¸ tr×nh häc m«n
Ng÷ v¨n.
Th«ng qua tiÕt thùc hµnh: “TËp lµm th¬ bèn ch÷” ®· gióp cho c¸c em n¾m ®îc ®Æc
®iÓm vÒ th¬ bèn ch÷, tõ ®ã c¸c em bíc ®Çu biÕt c¸ch vÒ ph¬ng ph¸p tù s¸ng t¸c bµi th¬ thÓ
lo¹i bèn ch÷, nÕu häc sinh lµm ®îc bµi th¬ hay th× cÇn khuyÕn khÝch, ®éng viªn häc sinh.
Ngîc l¹i, cã nh÷ng bµi cha hay, ngêi gi¸o viªn còng kh«ng nªn tr× chÝch häc sinh mét
c¸ch nÆng nÒ.
TËp lµm th¬ bèn ch÷ lµ tiÕt häc ®Çu tiªn cña néi dung häc tËp ë bËc trung häc c¬ së.
C¸ch tiÕn hµnh giê häc cÇn tæ chøc mét c¸ch häc nhÑ nhµng, linh ho¹t nh mét ho¹t ®éng
ng÷ v¨n vui vµ høng thó, dùa trªn sù nhËn biÕt cña häc sinh vµ kinh nghiÖm cña gi¸o viªn,
gióp cho häc sinh n¾m ch¾c vÒ thÓ th¬ bèn ch÷.
Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh võa gi¶ng d¹y, võa thùc nghiÖm vµ rót ra kinh nghiÖm
thùc tiÔn, bíc ®Çu ¸p dông cßn cã nh÷ng h¹n chÕ.
B¶n th©n t«i rÊt mong ®îc nhËn sù tham gia, gãp ý, nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ cña c¸c
cÊp qu¶n lÝ vµ ®ång nghiÖp ®Ó cho b¶n s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña t«i ®îc phong phó h¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
§a Léc, ngµy 23 th¸ng 3 n¨m 2009
- Xem thêm -
.DOC 
7 
87 
121 
