Tài liệu Skkn một số phương pháp rèn luyện kĩ năng nghe tiếng anh cho học sinh tiểu học

\ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG NGHE TIẾNG ANH CHO HỌC SINH TIỂU HỌC I. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn sáng kiến Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa, biến ngoại ngữ trở thành một thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điều đó đặt ra cho giáo dục hiện nay là phải thực sự đổi mới cách dạy của người thầy, phương pháp học của trò để giúp các em nắm được ngôn ngữ tiếng Anh một cách vững chắc và sử dụng nó trong các hoạt động học tập. Chương trình Tiếng Anh 3, Tiếng Anh 4, Tiếng Anh 5 của Bộ giáo dục và Đào tạo mới triển khai thực hiện trên toàn quốc được 6 năm. Nét đổi mới nổi bật của chương trình này là tạo điều kiện tối đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng nghe, nói, đọc và viết theo chủ đề và tình huống giao tiếp về gia đình, bạn bè, nhà trường cùng thế giới quanh em. Sự thay đổi trên tạo điều kiện cho việc dạy - học trong nhà trường thành dạy sinh ngữ thay vì dạy từ ngữ như những năm trước đây. Tuy nhiên thực tế giáo viên phải đương đầu với không ít khó khăn trong việc rèn luyện các kĩ năng tiếng Anh cho học sinh đặc biệt là rèn kỹ năng nghe. Ở trường tôi, việc học tiếng Anh không phải mới lạ nhưng chất lượng học tập của các em chưa cao bởi do trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy rằng các em còn gặp nhiều khó khăn trong việc nghe. Phần lớn là các em chưa biết cách học, học sinh thường thấy luyện nghe là khó nhất. Trong các bài nghe thường là có rất nhiều từ các em đã học nhưng các em vẫn không nghe rõ. Làm thế nào để giúp học sinh có thể vận dụng được vốn từ vựng, các mẫu câu đã học để nghe hiệu quả? Do vậy trong quá trình dạy học tôi tìm kiếm một số phương pháp dạy học tích cực, đơn giản, dể hiểu thiết thực, lôi cuốn, sinh động đảm bảo tính khoa học, nhằm phát triển khả năng tư duy, sự suy đoán và tính sáng tạo của học sinh. Liên tục nhận trách nhiệm hướng dẫn học sinh thi IOE, OTE bản thân tôi đã gặt hái một số thành tích đáng kể và cũng đúc rút được " Một số phương pháp rèn luyện kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học ". 1.2. Điểm mới của sáng kiến 1 \ Rèn luyện kĩ năng nghe tiếng Anh cho học sinh tiểu học là vấn đề đã được nhiều người nghiên cứu và đưa ra các giải pháp hữu hiệu trong việc dạy học tiếng Anh ở tiểu học. Trong phạm vi sáng kiến kinh nghiệm này, tôi tập trung nghiên cứu áp dụng kỹ thuật dạy học tiếng Anh sâu hơn thông qua bài hát và xem phim trên mạng Internet nhằm bổ trợ cho việc rèn kỹ năng nghe tiếng Anh cho học sinh tiểu học. Các bước dạy hoạt động nghe khác nhau, phân loại hình luyện tập nghe đa dạng từ sách Tiếng Anh đang được sử dụng ở trường tiểu học thành các nhóm bài tập có cùng mục đích, bao gồm các nhóm khác nhau nhằm giúp giáo viên dễ quan sát, theo dõi, kiểm tra, trao đổi quá trình học tập, rèn luyện của học sinh bằng cách đưa ra lời động viên kịp thời tạo sự nhẹ nhàng trong quá trình học tập. Thông qua đó giúp giáo viên điều chỉnh hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với đối tượng học sinh, kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ để động viên khích lệ và phát hiện những khó khăn chưa thể vượt qua của các em để hướng dẫn, giúp đỡ, đưa ra những nhận định đúng những ưu điểm nỗi bật và những hạn chế của mỗi học sinh để có giải pháp kịp thời nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh. Giúp học sinh tự đánh giá, tự điều chỉnh cách học, giao tiếp, hợp tác, có hứng thú học tập và tiến bộ. Tạo cơ hội tối đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trên những chủ đề và tình huống hay. 1.3. Phạm vi áp dụng đề tài, giải pháp nghiên cứu: Đề tài được áp dụng ở khối 5 trường Tiểu học tôi đang công tác. II. NỘI DUNG 2.1. Thực trạng của nội dung nghiên cứu Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Tiếng Anh nhiều năm, tôi đã nhận thấy học sinh yếu kém ở môn học này còn nhiều, chỉ có một số học sinh nói, viết khá lưu loát. Từ đó khiến tôi phải trăn trở, suy nghĩ nhiều và cố gắng tìm ra nguyên nhân, hướng khắc phục tình huống, nâng số lượng học sinh khá giỏi lên và hạn chế lượng học sinh yếu kém ở bộ môn. Qua thực tế tôi nhận thấy một trong những nguyên nhân khiến số lượng học sinh yếu kém nhiều là do hoàn cảnh gia đình còn gặp nhiều khó khăn, các em còn phụ giúp gia đình về kinh tế sau giờ học, điều kiện học tập của các em còn hạn chế, chưa đầy đủ, các em không có từ điển, sách tham khảo thêm, băng hình, máy móc hỗ trợ cho các em các kỹ năng nghe, nói, thực hành nhiều. Hơn nữa việc giao tiếp của trẻ ở những vùng nông thôn vẫn còn nhiều hạn chế. Đồng hành cùng với việc thay sách đổi mới chương trình và phương pháp dạy và học, tôi nhận thấy việc hạn chế trong giao tiếp của học sinh ở vùng nông thôn là do việc ít được giao tiếp bằng Tiếng Anh nên kĩ năng nghe và nói Tiếng Anh chưa tốt. Muốn 2 \ giao tiếp được bằng Tiếng Anh đòi hỏi học sinh song song với việc rèn luyện các kĩ năng là phải luyện tập nghe nhiều, giao tiếp nhiều. Đối với học sinh ở bậc tiểu học, nội dung kiến thức không nhiều nhưng phần nghe nói chiếm đa số, nên đòi hỏi các em phải có kỹ năng nghe tốt để thực hành luyện nghe mới dễ dàng. Tiếng Anh ở bậc tiểu học vẫn là môn học tự chọn nên một số phụ huynh lẫn học sinh không quan tâm dẫn đến việc các em ít học từ vựng, không đầu tư mua băng đĩa để các em luyện nghe ở nhà, bên cạnh đó cơ hội tiếp xúc với người nước ngoài rất hiếm hoi nên các em càng khó khăn hơn trong cách nghe và phát âm tiếng Anh. Chính từ thực tế này, nhằm cổ vũ, động viên, kích thích sự ham học, mạnh dạn trong giao tiếp của học sinh tôi cho rằng mỗi giáo viên cần nghiên cứu, áp dụng các phương pháp dạy nghe cho phù hợp với nội dung bài dạy, góp phần hướng học sinh vào nội dung bài học và ham muốn được học tiếng Anh. Muốn thực hiện tốt được điều đó mỗi giáo viên cần hiểu rõ vai trò của mình trong tiết dạy, đó là: - Tạo không khí thoải mái trong tiết học. - Hỗ trợ đắc lực trong việc tạo hưng phấn, ham thích học, thoải mái ở mỗi tiết học. - Hỗ trợ tạo sự động não của học sinh. - Hỗ trợ trong việc ôn từ mới, thiết lập câu. - Hỗ trợ trong việc rèn luyện kỹ năng nghe , nói của học sinh. - Làm phương tiện hướng dẫn, gợi ý qua việc hỏi đáp giữa giáo viên và học sinh, hướng tới chủ điểm của bài học. * Thuận lợi Trường chúng tôi đã đạt được trường học đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2 và được các ban ngành, các bậc phụ huynh học sinh nhiệt tình ủng hộ trong việc nâng cao dân trí. Do đó năm học 2016-2017 Nhà trường đã tạo điều kiện trong việc giảng dạy môn Tiếng Anh, có phòng Tiếng Anh với đầy đủ trang thiết bị như: bảng tương tác, máy tính, loa, máy chiếu cơ thể... Với sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường đã giúp tôi rất nhiều trong công tác giảng dạy của mình. Chương trình sách giáo khoa có nội dung kiến thức phù hợp với thực tế cuộc sống học sinh và có nhiều tranh ảnh đẹp, dễ bắt mắt, tạo niềm hứng thú cho học sinh. Sự phát triển của công nghệ thông tin giúp giáo viên có được nhiều nguồn tư liệu, hình ảnh qua mạng Internet. Giáo viên nhiệt tình, có trách nhiệm trong công tác giảng dạy môn Tiếng Anh. Chính từ thực tế này, nhằm cổ vũ, động viên, kích thích sự ham học, mạnh dạn trong giao tiếp của học sinh tôi đã nghiên cứu, áp dụng các phương pháp dạy học sao cho phù hợp với nội dung bài dạy, góp phần hướng học sinh vào nội dung bài học và ham muốn được học tiếng Anh. * Khó khăn 3 \ Theo phân phối chương trình môn Tiếng Anh lớp 5 gồm có 04 tiết/ tuần, trong mỗi đơn vị bài học đều có từ mới. Để tiết dạy nghe có hiệu quả đồi hỏi giáo viên phải chuẩn bị nhiều đồ dùng dạy học như trang ảnh, đài đĩa,...Do vậy, giáo viên cần có nhiều thời gian để chuẩn bị. Trong khi giáo viên phải dạy nhiều tiết trong một buổi. Như thế giáo viên sẽ vất vả tương đối nhiều. Về phía học sinh, bên cạnh một số em học tập nghiêm túc, nhưng cũng không ít học sinh chỉ học cho vui, không tập trung chú ý vào bài học, không biết cách luyện nghe và viết một cách thường xuyên, không thuộc từ mới dẫn đến không nghe được. Bên cạnh đó các em còn gặp nhiều khó khăn trong việc tự học ở nhà bởi vì môn ngoại ngữ không phải phụ huynh nào cũng biết. Đây cũng là vấn đề hết sức khó khăn trong quản lý việc học ở nhà của học sinh. Ngoài ra, rèn luyện kỹ năng nghe của học sinh cũng là điều đáng được quan tâm, học sinh không có băng đĩa loa máy ở nhà nên phần luyện nghe cũng gặp nhiều khó khăn, thêm vào đó là các em chưa biết vận dụng các kiến thức đã học vào phần nghe. Hơn nữa học sinh không có điều kiện để tiếp xúc với người nước ngoài mà chỉ nghe nói với bạn học và giáo viên nên phần nào kỹ năng nghe của các em còn bị hạn chế. Trang thiết bị phòng học Tiếng Anh. * Khảo sát thực tế: - Kết quả bài khảo sát đầu năm về sự yêu thích môn học năm học 2017 – 2018: STT Lớp Sĩ số HS Số HS thích Tỉ lệ Số HS không thích Tỉ lệ 1 5A 33 14 42,4% 19 57,6% 2 5B 31 10 32,3% 21 67,7% 4 \ - Kết quả bài kiểm tra bài số 1 năm học 2017 – 2018: Giỏi TT Lớp TSHS 1 5A 33 SL 7 2 5B 31 3 Khá Yếu Trung bình Kém % 21,4 SL 11 % 33,3 SL 11 % 33,3 SL 4 % 12,1 SL 0 % 0 9,7 9 29 13 41,9 6 19,4 0 0 2.2. Các giải pháp thực hiện. Trước thực trạng dạy học Tiếng Anh nói chung và kết quả khảo sát Tiếng Anh khối 5 nói riêng. Tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp trong công tác dạy học nhằm rèn luyện cho học sinh lớp 5 nghe tiếng Anh tốt hơn, cụ thể: Giải pháp 1: Một số kĩ thuật Dạy nghe trong sách giáo khoa Tiếng Anh Trong sách giáo khoa tiếng Anh lớp 5 có 2 dạng: Listen and check và listen and repeat a. Quy trình thực hiện dạy mục Listen and check: Dạy nghe và kiểm tra mức độ hiểu. Nhóm này gồm các tên bài như: Listen and tick, Listen and match, Listen and circle hoặc Listen and number, Listen and complete Về bản chất, mục tiêu dạy học của hai mục này là như nhau: cùng nhằm rèn luyện và phát triển kĩ năng nghe hiểu của HS. Điểm khác biệt giữa hai mục này là: yêu cầu về độ dài và mức độ (độ khó của nội dung bài nghe) có sự chênh lệch: Dạng bài Listen and tick, Listen and match, Listen and complete thường là những bài hội thoại ngắn, đơn lẽ, tách biệt nhau, nhằm kiểm tra khả năng nghe và nhận biết thông tin theo chủ đề của bài học. Dạng bài tập này đơn giản, hay được vận dụng và HS dễ hiểu, hiệu quả trong quá trình giảng dạy. Bài nghe trong mục Listen and number có nội dung dài hơn, các câu trong bài hội thoại có sự gắn kết về ý tạo thành mạch văn và mang tính giao tiếp. Bài tập loại này khó hơn vì ngoài mục đích kiểm tra từ vựng, còn kiểm tra cấu trúc câu và nội dung chủ điểm trong bài. Hơn nữa, HS phải nghe hết cả bài nghe, hiểu (các) bài hội thoại theo trật tự lô-gic và tổng hợp thì mới có thể đưa ra câu trả lời (đánh số thứ tự: 1-2-3-4) Các loại bài tập này có cấu tạo chung gồm hai phần: (1) dạy nghe hiểu (Listen) và (2) kiểm tra mức độ hiểu của học sinh (check). Với cách cấu tạo trên, có hai trường hợp cần phân biệt. 5 \ Bài tập chỉ yêu cầu giáo viên hướng dẫn học sinh CHECK những điều nghe được đề kiểm tra học sinh hiểu bài nghe đến mức nào. Như vậy phần nghe hiểu đã được dạy từ trước khi vào bài tập này. Bài tập yêu cầu hai bước: dạy nghe hiểu LISTEN rồi đến kiểm tra CHECK. Giáo viên lưu ý những bài tập dùng để kiểm tra mức độ nghe hiểu (Check) có nhiều loại như: bài tập khớp nội dung của bài nghe với hình vẽ cho trong sách (match/draw lines), bài tập cho sẵn một số câu trích từ trong nội dung của bài nghe nhưng bỏ trống một vài từ để học sinh nghe và điền vào chỗ trống (find the missing words), hoặc bài tập đưa ra một số đáp án, học sinh chọn đáp án đúng với nội dung của bài nghe (choose the right answer), hoặc bài tập đưa ra một số câu, tức là thông tin, yêu cầu học sinh nghe và đánh dấu những thông tin nào đúng/không đúng với nội dung của bài nghe(true-false hoặc yes-no), hoặc bài tập trả lời câu hỏi về nội dung bài nghe (answer the questions)… Sau đây là các bước dạy nghe cho loại hình bài tập cần phải dạy cả hai bước Listen và Check. * Steps (Các bước tiến hành) Bước 1. Nêu rõ nhiệm vụ (Yêu cầu học sinh chuẩn bị làm gì ?). Bước 2. Giới thiệu chủ đề, tình huống của bài nghe. - Dùng tranh, ảnh phóng to từ sách giáo khoa; - Dùng tiếng Anh đơn giản để trình bày, giới thiệu; - Cần nêu câu hỏi gợi mở, dẫn dắt để học sinh tự nhận xét cho ý kiến ( dựa trên kiến thức sẵn có của các em). - Cá nhân học sinh đoán trước câu trả lời (Học sinh có thể trả lời đúng hay sai điều đó không quan trọng vì mục đích của hoạt động này là tạo tâm thế chủ động cho học sinh trước khi nghe). Bước 3. Cho học sinh nghe 2-3 lần: - Lần thứ nhất: Nghe để bao quát và hiểu nội dung của toàn bài; - Lần thứ hai: Vừa nghe vừa lựa chọn thông tin để trả lời câu hỏi theo yêu cầu cụ thể (nghe và đánh dấu tick (√) hoặc đánh số vào tranh được nói đến). Bước 4. Cá nhân học sinh tự so sánh kết quả với câu trả lời theo dự đoán trước khi nghe → sau đó báo cáo kết quả vừa làm trước lớp → Học sinh khác cho nhận xét ( có thể cho học sinh thảo luận, so sánh bài làm cá nhân hay theo cặp) Bước 5. Giáo viên cho học sinh nghe lại lần thứ 3 để kiểm tra kết quả (để khẳng định câu trả lời tại sao đúng, tại sao sai. 6 \ Bước 6. Sau khi nghe: Yêu cầu học sinh nhìn tranh và tường thuật lại nội dung chính của bài nghe. Mục đích là vừa kiểm tra lại sự hiểu bài, vừa cũng cố kiến thức ngôn ngữ (cấu trúc câu). Lưu ý: Học sinh có thể liên hệ chủ đề bài nghe với thực tế của bản thân (nói lại). b. Quy trình thực hiện dạy mục 1. Listen and repeat Đây là phần kết hợp dạy nghe và nói. Giáo viên giúp học sinh luyện tập các âm (nguyên âm, nguyên âm đôi, bán nguyên âm, phụ âm, chùm phụ âm, nhấn trọng âm câu). Phần này chỉ tập trung vào dạy ngữ âm thực hành nên giáo viên không cần thiết phải giảng giải chi tiết về lý thuyết ngữ âm (Không giới thiệu hệ thống phiên âm quốc tế). * Steps (Các bước tiến hành) Bước 1. Nêu yêu cầu bài tập (luyện tập các âm được thể hiện qua các con chữ, mẫu câu cho sẵn). Bước 2. Học sinh xác định dấu trọng âm, các con chữ trong các từ cho sẵn được in khác màu. Bước 3. Cho học sinh nhìn sách, nghe lần thứ nhất để biết cách phát âm, không cần nhắc lại. Bước 4. Học sinh vừa nghe vừa nhắc lại các từ theo băng/ đĩa hoặc theo giáo viên . Bước 5. Học sinh lựa chọn và sắp xếp các từ có chứa âm tương ứng vào đúng cột từ. Bước 6. Học sinh luyện đọc các từ theo cặp hoặc nhóm (trong câu đối thoại hoặc trong cột từ). Bước 7. Đại diện một số học sinh đọc lại trước lớp, cả lớp nghe và cho nhận xét. *Lưu ý: Giáo viên nên sửa lỗi và yêu cầu phát âm lại các từ mà đa số học sinh phát âm chưa chuẩn. Học sinh đóng vai trước lớp. 7 \ Giải pháp 2 : Khắc phục khó khăn khi nghe. Để đạt được mục tiêu có liên quan đến kĩ năng nghe người giáo viên đóng vai trò quan trọng: Trước hết, giáo viên cần phải chuẩn bị tâm thế cho học sinh trước khi cho các em nghe. Giới thiệu chủ đề, ngữ cảnh, tình huống, nội dung có liên quan đến bài nghe: khai thác xem học sinh đã biết và chưa biết gì về nội dung sẽ nghe, gợi trí tò mò, tạo hứng thú về nội dung bài sắp nghe. Cho học sinh đoán, nghĩ trước những điều sắp nghe trong một ngữ cảnh nhất định. Điều này lôi cuốn học sinh vào bài nghe và gây cho học sinh sự hứng thú vào bài học Giải thích một số từ và cấu trúc cần thiết: Tuy nhiên không cần giới thiệu hết từ mới, nên để học sinh đoán nghĩa của các từ trong ngữ cảnh. Nếu học sinh không hiểu đươc nghĩa của từ sau khi nghe, giáo viên sẽ giải nghĩa bằng định nghĩa hoặc cho ví dụ. Soạn ra các yêu cầu, nhiệm vụ và bài tập về nội dung nghe. Khi tiến hành các hoạt động nghe, việc dùng trực quan, tranh, hình ảnh minh họa kèm theo sự hỗ trợ rất tốt cho việc làm rõ ngữ cảnh, gợi ý nội dung sắp nghe. Tranh ảnh là phương tiện để kiểm tra mức độ nghe hiểu của học sinh. Nghe, xác định tranh có liên quan, sắp xếp theo thứ tự. Tiến hành nghe theo ba giai đoạn: trước khi nghe, trong khi nghe và sau khi nghe. Chia quá trình nghe thành từng bước: - Nghe ý chính, rồi trả lời câu hỏi hướng dẫn, so sánh dự đoán. - Nghe chi tiết, hoàn thành bài tập, yêu cầu nghe. - Nghe, kiểm tra đáp án với tốc độ bình thường, không ngừng. Nếu học sinh nghe không rõ thì ở mỗi từ, cấu trúc quan trọng, giáo viên cho đĩa tạm ngừng và cho các em nghe lại. Khai thác sự khác nhau trong các câu trả lời của các cặp, các nhóm và so sánh kết quả, thảo luận sau khi nghe. Đảm bảo chất lượng mẫu nghe tốt. * Lưu ý rằng: Giáo viên không nên bắt ép cá nhân học sinh trả lời khi các em chưa sẵn sàng. Cần đảm bảo rằng một câu trả lời dù có đúng hay sai cần được kiểm tra bằng cách cho học sinh nghe lại đĩa CD. Liệt kê tất cả các câu trả lời của học sinh lên bảng, sau đó bật máy cho cả lớp nghe lại để chọn câu trả lời đúng. 8 \ Thậm chí, nếu tất cả học sinh đều trả lời đúng các câu hỏi thì giáo viên vẫn khuyến khích học sinh nghe lần nữa toàn bài để các em tự kiểm tra lại các câu trả lời của mình. Học sinh thảo luận theo nhóm trước khi nghe. Giải pháp 3: Tổ chức trò chơi luyện nghe. Trò chơi trong giờ học không những giúp các em lĩnh hội kiến thức, từ ngữ mà còn giúp các em cũng cố và khắc sâu kiến thức hơn nữa. Thông qua các trò chơi, các em sẽ vận dụng ngôn ngữ vào giao tiếp một cách dễ dàng, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập. Khi chúng ta đưa ra được các trò chơi trong giờ học tiếng Anh một cách thường xuyên, khoa học thì chắc chắn giờ học môn tiếng anh sẽ này càng hiệu quả, tạo môi trường giao tiếp trong học sinh, giúp các em mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Điều này góp phần giáo dục kỷ năng sống, kỹ năng giao tiếp cho học sinh ngay từ trường tiểu học, các em có thể tự tin hơn giao tiếp trong cuộc sống và ngoài xã hội. 9 \ Câu lạc bộ Tiếng Anh tổ chức ngoại khóa. Ngoài ra, ta có thể áp dụng trong các chương trình ngoại khóa, câu lạc bộ tiếng Anh, hoặc khuyến khích học sinh luyện tập theo nhóm. Các trò chơi cũng rèn luyện cho các em khả năng phán đoán, sáng tạo, rèn luyện sự phản xạ nhanh nhạy, dứt khoát, tính tự tin, tạo không khí vui tươi, thân mật. Thực tế cho thấy với các lớp giáo viên tổ chức trò chơi tiếng Anh thì học sinh rất hứng thú khi đến giờ học, hiểu bài sâu hơn và tự nhiên hơn, bớt đi những rụt rè vốn có. Với một số lớp, giáo viên không đưa trò chơi vào trong các giờ học thì học sinh có thể sẽ ngại nói, kiến thức không sâu, e ngại khi đến giờ học, không thật sự hứng thú về môn học. Tuy nhiên, để trò chơi phát huy hiệu quả, giáo viên cần có sự chuẩn bị kỹ càng và sắp xếp thời gian linh hoạt, đồng thời chọn trò chơi phù hợp với nội dung bài học. Giáo viên cũng cần chuẩn bị chu đáo về phương tiện, dụng cụ cần thiết. Trong quá trình tổ chức trò chơi phải đi từ dễ đến khó, không nên thực hiện ngược điều đó. Khi phạt học sinh bị thua nên có hình phạt nhẹ nhàng, tế nhị, động viên học sinh cố gắng hơn lần sau. Khi chơi cũng không nên thiên vị hoặc phân biệt giới tính, hoặc cố tình bắt phạt em nào. Trong khi thực hiện trò chơi tiếng Anh, sự ồn ào trong lớp học là khó tránh khỏi điều này sẽ dễ làm ảnh hưởng tới các lớp học khác, vì vậy giáo viên phải thực sự là người chủ trò năng động, giải quyết mọi tình huống bất ngờ có thể xảy ra thì mới thực hiện được trò chơi một cách hiệu quả. Ví dụ: Trò chơi thứ nhất: Truyền tin. Lớp có 6 nhóm xếp thành 6 hàng, giáo viên làm 6 phiếu trên mỗi phiếu ghi một câu. Sau đó trao phiếu cho 1 học sinh đầu hàng. Học sinh này có nhiệm vụ nói thầm rồi nói vào tai người kế bên điều mình đọc được. Cứ thế, người này nối tiếp người kia nói vào tai nhau cho đến người cuối dãy. Người cuối 10 \ dãy có nhiệm vụ nói lớn câu hay đoạn mình nghe được và học sinh đầu dãy sẽ xác định đúng hay không. Trò chơi truyền tin Trò chơi thứ hai: Tìm bạn giao tiếp. Giáo viên chuẩn bị một số câu hỏi và câu trả lời trên giấy, ghép câu trả lời với câu hỏi bằng cách cho chúng những con số: ví dụ câu hỏi 1 tương ứng với câu trả lời 5. Học sinh tự tìm câu trả lời bằng cách tìm ra bạn của mình tương ứng với câu trả phù hợp, cặp nào nhận ra nhau đầu tiên sẽ thắng. Trò chơi tìm bạn giao tiếp Trò chơi thứ ba: Giúp bạn học tốt. Mỗi học sinh trong lớp sưu tầm hoặc tự đặt ra một câu (có thể có thông tin bị sai) mỗi thành viên của lớp sẽ lắng nghe bạn đọc câu của mình rồi tìm cách xác định câu đúng hay sai và sửa lỗi. Giáo viên nên gọi một học sinh bất kỳ trong lớp giao nhiệm vụ để mọi thành viên của trong lớp phải lắng nghe bạn đọc. 11 \ Giải pháp 4: Phát triển kĩ năng nghe cho học sinh kết hợp với kĩ năng nói. Kỹ năng nói sẽ bổ trợ cho kỹ năng nghe vì vậy giáo viên thường xuyên tạo cơ hội để các em học sinh trong lớp được luyện nói nhiều để học sinh luyện kỹ năng nghe. Bởi vì khi luyện nói, học sinh sẽ nhớ được các từ vựng, các câu mà các em thường xuyên tiếp xúc, chính vì thế học sinh sẽ phát triển được kỹ năng nghe. Hơn thế nữa, trong khi nghe, nếu gặp những câu dài, khó nghe thì yêu cầu mình chỉ cần dừng lại ở mức độ nghe hiểu và cảm nhận ý nghĩa chính của câu nói, không cần phải nghe rõ toàn bộ các từ trong câu. Phát huy phương pháp thảo luận nhóm. Học nhóm có sự hướng dẫn của giáo viên là cách dạy mới, phương pháp học nhóm sẽ phát huy tính tích cực chủ động của học sinh. Các em được phân nhóm nhỏ từ 3 đến 5 em cùng thảo luận một vấn đề trong việc học môn tiếng Anh, học sinh tự do trao đổi chủ đề mà giáo viên vừa đưa ra. Kết thúc thảo luận các em trình bày lại bằng tiếng Anh kết quả của nhóm. Ví dụ: Giáo viên đưa ra chủ đề, các nhóm thi nhau viết về các từ tiếng Anh với chủ đề nghề nghiệp, thức ăn, nước uống, chỉ đồ dùng trong lớp học, hay các bộ phận trên cơ thể người, các con vật em yêu thích bằng tiếng Anh. Các nhóm thi nhau xem ai viết được nhiều hơn và cho các nhóm đọc to kết quả của mình. Sau đó các nhóm lắng nghe và nhân xét cách đọc của nhóm vừa trình bày. Giáo viên chỉ là người khuyến khích sự tham gia của trẻ và chỉnh những thiếu sót của các em không nên nhận xét đúng sai rõ ràng. Trong quá trình thảo luận nhóm giáo viên tránh việc chê trẻ trước nhóm bạn, làm trẻ xấu hổ và lần sau ngại tham gia. Nên cho trẻ biết là cần phải chỉnh sữa thế nào để việc nghe tốt hơn, giúp trẻ tự tin vào khả năng của chính mình và tự tin khi học. Giúp trẻ tự tin là đã giúp trẻ học tốt thêm 50% việc học môn tiếng Anh. Tổ chức cho học sinh tham gia hội thoại hàng ngày. Khi đọc to cho học sinh nghe cần khuyến khích các em: Đoán xem sự việc sẽ xảy ra trong câu chuyện sắp nghe, nghe và cho ý kiến về câu chuyện nghe được, liên hệ câu chuyện nghe được với kinh nghiệm cá nhân. Củng cố, tăng cường khả năng nghe và nói của học sinh thông qua sự việc diễn ra hàng ngày. Giáo viên cần tận dụng mọi cơ hội cho học sinh luyện tập nghe kết hợp với nói và làm theo sự hướng dẫn của giáo viên. Giải pháp 5: Sử dụng âm nhạc trong dạy nghe. Bài hát đặc biệt quan trọng và nhịp điệu bài hát giúp học sinh dễ ghi nhớ từ. Trong các bài học thường có phần Let’s chant; Let’s sing hay Fun time, giáo viên nên cho học sinh nghe các bài hát này vừa thay đổi không khí vừa giúp các em luyện nghe, ghi nhớ từ vựng. 12 \ Việc dạy trẻ hát và nghe các bài hát tiếng Anh là cách để rèn luyện kỹ năng nghe cho học sinh rất tốt. Lồng ghép các bài hát tiếng Anh vào trong những tiết dạy nghe là rất thiết thực. Việc giúp trẻ nghe tốt tiếng Anh như đã nói ở trên là cần sự kết hợp giữa thầy cô và học trò, giữa gia đình và nhà trường và rất cần sự giúp đỡ của các vị lãnh đạo trong việc mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy trong bộ môn tiếng Anh. Ví dụ:Thông qua bài hát "Wake up", học sinh vừa hát vừa hành động nên các em nghe và thuộc các từ vựng hoạt động hàng ngày rất nhanh. "ABC song" giúp các em nhớ được bảng chữ cái một cách tự nhiên. Bài " Rain rain go away" ngoài ghi nhớ từ vựng các em còn rèn luyện mẫu câu: S+want to + V... hay bài " What color is the sky?" bổ trợ cho các em nghe nói về màu sắc.. Mặt khác, cho các em xem các bộ phim hoạt hình Tiếng Anh cũng là một cách luyện nghe thú vị và hiệu quả, bởi ngôn ngữ trong phim đa dạng cùng với hình ảnh sinh động giúp các em hứng thú hơn. Chants cải thiện việc phát âm,ngữ điệu. Giúp học sinh tự tin và năng động khi tham gia họat động học tập và thành thạo về nhịp điệu của ngôn ngữ khi nói tiếng Anh. Từ cấp độ cơ bản, cấu trúc cơ bản đơn giản,cấu trúc câu đơn giản và mở rộng về vốn từ. Tất cả các bài chants đa số thể hiện các âm tiết mạnh. Nó giúp học sinh giữ được nhịp và nhấn mạnh tự nhiên. Học sinh vừa hát kết hợp với hành động. 2.3. Hiệu quả của SKKN: Qua quá trình thực hiện các biện pháp dạy nghe Tiếng Anh trong năm học 2016 - 2017 và 2017 - 2018, kết quả tiến bộ rõ rệt. Cụ thể như sau: 13 \ - Kết quả bài khảo sát về sự yêu thích môn học năm học 2017 – 2018: STT Lớp Sĩ số HS Số HS thích Tỉ lệ Số HS không thích Tỉ lệ 1 2 5A 5B 33 31 28 25 84,9% 80,1% 5 6 15,1% 19,9% - Kết quả bài kiểm tra bài số 3 năm học 2017 – 2018: TT Lớp TS HS Giỏi SL % SL % 1 2 5A 5B 33 31 17 14 13 12 39,4 38,7 51,5 45,2 Khá Tbình SL % 3 4 Yếu SL % 9,1 0 12,9 1(KT) 0 3,2 Kém SL % 0 0 0 0 * Kết quả hội thi các cấp: - Năm học 2016 - 2017: + IOE cấp huyện: có 07 em dự thi (Khối 4 có 01 em đạt giải nhất, 02 em đạt giải nhì, 01 em đạt giải khuyến khích; Khối 5 có 01 em đạt giải nhất, 01 em đạt giải ba, 01 em đạt giải khuyến khích; OTE cấp huyện: 01 giải nhất + OTE Cấp tỉnh: 01 giải khuyến khích - Năm học 2017 - 2018 + Cấp cụm: có 2 em dự thi: 01em đạt giải nhì, 01 em đạt giải ba + Cấp huyện: có 2 em dự thi: 02 em đạt giải ba 14 \ Những thành tích học sinh đạt được III. KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của sáng kiến Qua quá trình giảng dạy, tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm nhỏ và kết quả thu được rất đáng mừng. Số học sinh nghe kém, nghe yếu trong lớp giờ đã giảm xuống rất nhiều chứng tỏ ý thức học tập của các em rất tốt. Những giờ học tiếng Anh hăng say nghe, không những nghe được, rõ ràng mà nhiều em nghe rất tốt. Và bước đầu tiên vào học môn tiếng Anh đã khởi sắc. Cũng là yếu tố quan trọng để các em học ở phần các chương trình khác nhau. Sau một thời gian vận dụng các thủ thuật giúp học sinh luyện nghe trên lớp và một số thủ thuật giúp học sinh luyện nghe khi ở nhà. Kĩ năng nghe của học sinh tăng lên rõ rệt. Có được kĩ năng nghe tốt sẽ giúp các em tích cực tham gia học tập, nghiên cứu, tự tin hơn trong thực hành và giao tiếp, góp phần nâng cao chất lượng của học sinh và hiệu quả giảng dạy của giáo viên. Như vậy, việc vận dụng các thủ thuật giúp học sinh luyện nghe ở trên lớp, không chỉ tạo không khí vui vẻ, phấn khởi học tập của học sinh, mà là một thủ thuật khoa học, sáng tạo của người thầy. Tôi tin rằng nếu tiếp tục thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này một cách nghiêm túc, xuyên suốt quá trình giảng dạy thì chất lượng học tập bộ môn tiếng Anh ở trường tôi nói riêng mà còn trong cả huyện sẽ có được những kết quả khả quan hơn. 3.2. Kiến nghị, đề xuất - Đối với Phòng Giáo dục-Đào tạo: Tổ chức tập huấn về phương pháp dạy học cho giáo viên, phương pháp tổ chức dạy học cho học sinh nhằm nâng cao quá trình dạy và học trong nhà trường. 15 \ - Đối với nhà trường: Cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất nhằm đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập như: Sách bổ trợ, nâng cao…. Tạo cho các em một số sân chơi, câu lạc bộ tiếng Anh tại trường, những buổi học ngoại khóa tạo điều kiện cho học sinh sử dụng Tiếng Anh một cách tự nhiên. Cần có các chuyên đề Tiếng Anh liên trường nhằm học hỏi và trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. - Đối với giáo viên: Cần có sự chuẩn bị thật chu đáo trước khi dạy, luôn chuẩn bị tốt đồ dùng học tập và dặn dò kỹ cho học sinh chuẩn bị bài mới sau khi dạy. Chủ động tìm hiểu các thủ thuật giúp học sinh nghe tốt được thực hiện dưới dạng các trò chơi, phim ảnh tạo nên không khí lớp sinh động và đạt hiệu quả cao. Luôn kết hợp cũng như sự giúp đỡ của đồng nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy - Đối với học sinh: Phải hứng thú học tiếng Anh, có động cơ học, biết cách học và vận dụng từ vựng trong luyện nghe ở nhà. Các em phải thường xuyên thực hành nói tiếng Anh, phải nghe tiếng Anh thường xuyên. Các em có học được từ, nắm được nghĩa và cách sử dụng vốn từ vựng trong thực hành giao tiếp như vậy các em mới nghe tốt. Như vậy các em sẽ có sự say mê trong việc học bộ môn này. Ngoài ra các em phải tích cực chủ động trong việc học tập của mình. Trên đây là một số kinh nghiệm và việc làm của bản thân trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn tiếng Anh ở trường Tiểu học.Thiếu sót là điều không thể tránh khỏi tôi mong nhận được sự quan tâm, chia sẻ và góp ý chân thành của quý đồng nghiệp để bản sáng kiến được hoàn thiện hơn và được sử dụng rộng rãi. Tôi xin chân thành cảm ơn! HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG NGƯỜI VIẾT Phạm Thị Lý 16 \ 17