Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm và phương pháp dạy âm nhạc cho học sinh lớp 4

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN CHÂU PHÚ TRƯỜNG TIỂU HỌC “A”ĐÀO HỮU CẢNH  MỘT SỐ KINH NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY ÂM NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4       HỌ VÀ TÊN :LÂM TẾT XUYẾN Năm học : 2018 - 2019 CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHIẾU ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN 1. Họ và tên người đăng ký: Lâm Tết Xuyến 2. Chức vụ: Giáo viên 3. Đơn vị công tác: Trường tiểu học A Đào Hữu Cảnh 4. Nhiệm vụ được giao trong đơn vị: Dạy môn Âm nhạc 5. Tên đề tài sáng kiến: Một số kimh nghiệm và phương pháp dạy học môn âm nhạc cho học sinh lớp 4 6. Lĩnh vực đề tài sáng kiến: Giáo dục 7. Tóm tắt nội dung sáng kiến: -Những kinh nghiệm và các phương pháp dạy học môn Âm nhạc nhằm phát huy tính tích cực của học sinh lớp 4. 8. Thời gian, địa điểm, công việc áp dụng sáng kiến: -Áp dụng sáng kiến vào năm học 2017-2018. -Áp dụng cho lớp 4A 9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: -Lên kế hoạch giúp đỡ những học sinh chưa hoàn thành,được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường. +Mỗi đối tượng học sinh đều được giúp đỡ khác nhau,giáo viên phải hết sức kiên trì nhẫn nai,,hướng dẫn học sinh từng điểm nhỏ,không được nóng vội muốn có ngay kết quả sự tiến bộ của học sinh. +Người giáo viên phải có kiến thức vững chắc,mà còn phải nắm được nhiều phương pháp dạy học để phù hợp với từng đối tượng học sinh,thường xuyên quan tâm tới sự tiến bộ cũng như biểu hiện sa sút của học sinh để uốn nắn kịp thời. +Trong giảng dạy phải bám sát chương trình và chuẩn kiến thức,kĩ năng,đảm bảo tính vừa sức của học sinh. +Thường xuyên kiểm tra,khảo sát phân loại học sinh,để có phương pháp dạy học phù hợp. 10. Đơn vị áp dụng sáng kiến: -Trường tiểu học A Đào Hữu Cảnh 11. Kết quả đạt được: (Lợi ích kinh tế, xã hội thu được) Yêu cầu cần đạt: là yêu cầu tối thiểu dành cho học sinh tiểu học.Ở lớp 1,2 ,3 lấy nội dung học hát làm chủ yếu,biết hát theo giai điệu và lời ca,nhằm xây dựng cho học sinh có một trình độ văn hóa âm nhạc phổ thông nhất định và tạo điều kiện phát triển năng khiếu âm nhạc trong mỗi học sinh.Việc học âm nhạc ở các lớp chủ yếu là học các bài hát, kết hợp với các hoạt động phụ họa,thông qua học hát các em được rèn luyện về tay nghe,trí nhớ.phát triển nhạc cảm và làm quen với việc thể hiện chính xác các cao độ,trường độ của âm thanh trên cơ sở giai điệu bài hát.Cuối lớp 3 các em mới bắt đầu được làm quen tiếp cận với ký hiệu đọc và ghi chép nhạc,kết quả kiểm tra sau tiết dạy như sau: TS học Hoàn thành Chưa hoàn thành sinh SL TL SL TL 32 23 72% 9 28% Năm học 2017-2018 là năm tiếp tuc thực hiện chương trình tiểu học mới.Các em học sinh lớp 4 đã đều được học từ lớp 1,2 3.Như vậy lên lớp 4 việc học học âm nhạc của học sinh Tiểu học đã chuyển sang một giai đoạn mới.Bản thân tôi là giáo viên được phân công trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc, tôi nhận thấy rằng đại đa số các em rất thích học môn này.Qua thực tế giảng dạy từ những năm trước đây,đặc biệt là năm học 2017-2018,năm mà các em được học chương trình chuẩn kiến thức kĩ năng của Bộ Giáo Dục và đào tạo ban hành.Tôi nhận thấy rằng trước một bài hát,một bài tập đọc nhạc hoặc ghi chép nhạc,để các em hiểu,nắm được và thực hiện tốt yêu cầu cần đạt của bài hát,người giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt tốt nhất,đơn giản nhất nhưng lại hiệu quả nhất,để các em nắm bắt nhanh nhất kiến thức bài học.Sau một năm học thực hiện một só kinh nghiệm và phương pháp dạy học môn Âm nhạc kết quả thực hiện cụ thể như sau. * Kết quả hát môn Âm nhạc: Tổng số học sinh: 32em. Mức độ đạt được Khảo sát Cuối kỳ I Cuối kì II Hát chứa đúng giai điệu, 10 5 1 18 20 9 11 chưa thuộc lời ca Hát đùng giai điệu giai 16 điệu,thuộc lời ca Có chất giọng tốt, hát hay 6 * Chất lượng môn Âm nhạc: Tổng số học sinh: 32em. xếp loại Khảo sát Cuối kỳ I Cuối kỳ II Hoàn thành 22 27 32 Chưa hoàn thành 10 5 0 Xã Đào Hữu Cảnh, ngày 20 tháng . 12 năm 2018 Tác giả Lâm Tết Xuyến PHÒNG GDĐT CHÂU PHÚ CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG TH A ĐÀO HỮU CẢNH Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Xã Đào Hữu cảnh,ngày 20 tháng 12 năm 2018 BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến Một số kinh nghiệm và phương pháp dạy học môn Âm nhạc cho học sinh lớp 4 I. Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ và tên:Lâm Tết Xuyến Nam, nữ: Nam - Ngày tháng năm sinh: 10/11/1967 - Nơi thường trú: Ấp Ba Xưa,Xã Thạnh Mỹ Tây,huyện Châu Phú,tỉnh AnGiang - Đơn vị công tác:Trường tiểu học A Đào Hữu Cảnh - Chức vụ hiện nay: Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Đại học - Lĩnh vực công tác:Dạy môn Âm nhạc II. Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị: 1.Thuận lợi: Từ năm 2008 ,tôi được phân công giảng dạy môn âm nhạc của trường Tiểu học A Đào Hữu Cảnh,huyện Châu Phú,tỉnh AnGiang.Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường ,thầy và trò chúng tôi luôn có được những điều kiện thuận lợi nhất để giảng dạy và học tập.Nhà trường trang bị đầy đủ các trang thiết bị phục vụ cho công tác dạy-học như đàn,thanh phách,băng nhạc,máy nghe. Giáo viên luôn tham khảo chương trình âm nhạc trước khi lên lớp,điều chỉnh chương trình cho phù hợp với từng đối tượng học sinh,áp dụng phương pháp dạy học tích cực gây được hứng thú cho học sinh. Đa số các em là người kinh,các em có mặt bằng vế trình độ rất tốt,tiếp thu bài nhanh,sáng tạo trong thể hiện các ca khúc dành cho thiếu nhi và đặcbiết là các em rất thích được biểu diễn. 2. Khó khăn : Những năm trước đây việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức âm nhạc là hết sức khó khăn,việc truyền thụ kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tý,ít phát triển khả năng tư duy của các em.Do đó không tạo được sự thu hút,ít gây hứng thú học tập cho các em. Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu.Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học,nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.Bên cạnh đó các em còn lúng túng trong việc hát kết hợp gõ đệm,chưa phân biệt được cách gõ đệm theo tiết tấu,theo nhịp,theo phách,khác nhau như thế nào trong một bài hát.Vì thế,các em hát còn tùy tiện lúc nhanh,lúc chậm,dẫn đến việc hát sai giai điệu bài hát. - Tên sáng kiến:Một số kinh nghiêm và phương pháp dạy học môn âm nhạc cho học sinh lớp 4. - Lĩnh vực:Giáo dục. III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến: 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến: Âm nhạc có vai trò tích cực trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học, có vị trí quan trọng trong việc giáo dục học sinh biết thưởng thức cái hay cái đẹp trong nghệ thuật.Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho học sinh ,có trình độ hiểu biết,nắm bắt được các kiến thức khoa học, có sức khỏe tốt,biết lao động,sẵn sàng lao động mà còn phải tiếp thu cái đẹp và biết làm đẹp cho cuộc sống nói chung,cuộc sống cho mình nói riêng.Vì vậy có thể nói rằng giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được. Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu qủa nhất là giáo dục thông qua các môn học nghệ thuật.Trong âm nhạc góp phần hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển nhân cách cho học sinh,giúp học sinh tham gia ca hát, nghe nhạc,tập biểu diễn nhằm cân bằng giữa trí lực và thể lực, giữa học tập và vui chơi.Bộ giáo dục và đào đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc.Âm nhạc là phương tiện hiệu qủa nhất trong giáo dục thẩm mỹ cho học sinh,đặc biệt là học sinh Tiểu học,âm nhạc tuy không đào tạo các em thành những ca sĩ,nhạc sĩ, nhưng thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến thức ban đầu,đặc biệt là trang bị cho các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn,giúp các em phát triển toàn diện hơn,từ đó giúp các em học tốt các môn khác. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến: Như vậy ở lớp 4 việc học âm nhạc của học sinh Tiểu học đã chuyển sang một giai đoạn mới.Bản thân tôi là giáo viên được phân công trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc, tôi nhận thấy rằng đại đa số các em rất thích học môn này.Qua thực tế giảng dạy từ những năm trước đây,đặc biệt là năm học 2017-2018,năm mà các em được học chương trình chuẩn kiến thức kĩ năng của Bộ Giáo Dục và đào tạo ban hành.Tôi nhận thấy rằng trước một bài hát,một bài tập đọc nhạc hoặc ghi chép nhạc,để các em hiểu,nắm được và thực hiện tốt yêu cầu cần đạt của bài hát,người giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt tốt nhất,đơn giản nhất nhưng lại hiệu quả nhất,để các em nắm bắt nhanh nhất kiến thức bài học. Trong thực tại, việc đưa ra một phương pháp giảng dạy thích hợp cho bộ môn âm nhạc ở Tiểu học đang còn rất nhiều vấn đề cần phải bàn.Những năm trước đây việc giảng dạy môn âm nhạc giao cho giáo viên đứng lớp giảng dạy,không có giáo viên chuyên nhạc.Bên cạnh đó là sự thiếu hụt các phương tiện dạy học,đặc biệt là nhạc cụ,cùng với những phương pháp giảng dạy lạc hậu,chủ yếu là dạy hát và dạy đọc nhạc theo phương pháp truyền miệng khô cứng.Do đó kết qủa đạt được là chưa cao,ít gây hứng thú cho các em trong việc học tập và tiếp thu kiến thức của môn âm nhạc.Từ thực tế đó,qua những dòng chữ này, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy âm nhạc cho học sinh lớp 4.Đây là những kinh nghiệm mà tôi đã đúc và rút kết được trong những năm giảng dạy môn âm nhạc tại trường tiểu học. 3. Nội dung sáng kiến: Do vậy để các em học tốt và có hứng thú học tập bộ môn này,đòi hỏi người thầy có một phương pháp truyền đạt,phương pháp thu hút,tạo sự hứng thú cho các em với môn học.Đại bộ phận các em còn nhược điem rất phổ biến là hát theo thói quen cũ, hát tự do,tùy tiện không theo một giai điệu cụ thể.Vì vậy người giáo viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức,các kỹ năng cơ bản của ca hát từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện các tính chất âm nhạc.Những năm trước đây,do nền kinh tế chưa đáp ứng nên việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế.Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức âm nhạc là hết sức khó khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng.Việc truyền thụ các bài hát chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tý, ít phát triển khả năng tư duy của các em.Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây hứng thú học tập cho các em. 1. Điều tra động cơ học tập môn âm nhạc của học sinh: Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường Tiểu học “A” Đào Hữu Cảnh, tôi đã tìm hiểu khả năng học tập môn âm nhạc của học sinh 2 lớp 4A và 4B.Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức âm nhạc và sự yêu thích học tập môn âm nhạc chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu.Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức. 2 . Khảo sát trình độ học sinh: a . Nội dung kiểm tra chất lượng đầu năm qua việc trình bày một bài hát mà em yêu thích. Qua kiểm tra chất lượng cho thấy các em rất thích học môn âm nhạc,nhưng để học tốt thì số lượng rất khiêm tốn.Thực tế khi nghe các em thực hiện bài hát.bên cạnh những em có phong cách trình bày tự nhiên và khá thoải mái vẫn còn có một số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin,chỉ hát thuộc bài hoặc gần đúng giai điệu. *Kết quả kiểm tra sau tiết dạy như sau: TS học Hoàn thành Chưa hoàn thành sinh SL TL SL TL 32 23 72% 9 28% 3 . Các giải pháp: Để có một tiết học âm nhạc hiệu qủa,gây hứng thú cho học sinh trước tiên người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên.Cụ thể như xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn âm nhạc.Các kỹ thuật cơ bản như tư thế ngồi hát,kỹ năng phát âm, nhả tiếng, quan sát,nghe và cảm nhận tầm cử giọng,âm sắc, giai điệu…Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các bước tiến hành để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học một dễ hiểu nhất. a . Xây dựng phương pháp dạy hát: * Phương pháp dạy tập hát bài mới: Có rất nhiều phương pháp để hướng dẫn học sinh tập một bài hát.Ở đây chỉ đưa ra phương pháp mà theo tôi là giúp học sinh dễ tiếp thu bài học mớit, đó là phương pháp kết hợp giữa đàn giai điệu để tập hát từng câu ngắn và hướng dẫn sửa lỗi dựa vào cây đàn organ.Để làm được điều này trước tiên người giáo viên phải giới thiệu và dẫn dắt bài hát một cách sinh động,gây sự chú ý, tò mò cho học sinh, làm cho các cảm nhận được giai điệu của bài thông qua nghe hát mẫu.Các em còn nhỏ khả năng nhận thức chủ yếu theo bản năng và cảm tính.Do đó các em nghe hát mẫu và đọc lời ca của bài hát và việc đầu tiên phải làm,ở giai đoạn này việc giải nghĩa những từ khó sẽ giúp các em hiểu được ý nghĩa của lời ca.Việc đọc lời ca theo tiết tấu sẽ giúp các em phần nào cảm nhận được tính chất nhịp điệu của bài,người giáo viên chỉ cần hướng dẫn rõ thêm một chút là các em có thể hình dung được những chỗ ngân hay nghỉ sau mỗi câu của bài hát. VD : Trong bài”Em yêu hòa bình”(nhạc và lời:Nguyễn Đức Toàn). Khi hướng dẫn đọc lời ca phải giúp các em đọc theo tiết tấu và ngắt ở cuối câu như sau: 2/4 Em yêu hòa bình yêu đất nước Việt Nam, x x x x x x x x x Yêu từng góc đa bờ tre đường làng… x x x x x x x x Để các em đọc đúng tiết tấu và ngắt cuối câu, giáo viên chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em đọc câu theo mẫu. Công việc kế tiếp sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca và tập lần lượt các câu hát theo liên kết từng câu.Do cao độ,trường độ của các câu hát thường xuyên thay đổi tác động rất lớn đến thanh quản của các em,để bảo vệ thanh đới, bảo vệ giọng và giúp cho giọng của các em phát triển bình thường giáo viên phải hướng các em qua bước khởi đọng giọng, còn gọi là luyện thanh. &====r=======s=======t======s========r===== ==! Là la lá la là À a á a à Khi tập hát cần tới sự đồng đều hòa giọng chính xác và diễn cảm với những trạng thái khác nhau và đặc biệt là hát rõ lời giáo viên phải đặt ra kế hoạch hướng dẫn các em thực hiện tốt. Việc lấy giọng một bài hát cụ thể, phù hợp đúng tầm cữ chung cho cả lớp là hết sức là quan trọng, điều đó giúp các em dễ dàng điều khiển giọng hát của mình đúng cao độ của bài. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, không nhất thiết giáo viên lúc nào cũng phải hát mẫu,việc hát mẫu tốt nhất là chỉ dùng để trình bày toàn bài hát vào đầu tiết học giúp các em cảm nhận giai điệu,tiết tấu của bài hoặc dùng để sửa lỗi từng câu hát cho các em,việc dùng tiếng đàn (Piano) để đàn lên giai điệu của câu hát đó,các em nghe cảm nhận giai điệu sau đó tự hát lời ca theo giai điệu đó là tốt nhất.Việc các em thực hiện tự vỡ bài sẽ giúp cho tai nghe của các em phát triển nhanh hơn.Hơn nữa sự cảm nhận giai điệu thành câu hát của chính các em sẽ dễ dàng chuẩn xác hơn.Sau mỗi câu hoặc mỗi đoạn,giáo viên đàn và hát mẫu lại cho các em nghe và kiểm tra so sánh giai điệu của bài.Việc tập hát từng câu và liên kết câu sẽ giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn.Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát ngoài việc giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca ra còn giúp các em tự tin hát đúng cao độ,câu hát không rời rạc,không ê a, phát âm nhả tiếng rõ lời.Đặc biệt giúp các em loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài tập. Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài,để giúp cho việc luyện tập củng cố,khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát,vừa gõ đệm nhạc cụ để tạo sự sinh động của bài hát và giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh.Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động,gây hứng thú và tránh sự nhàm chán đơn điệu của tiết học.Thông thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là:Hát gõ đệm theo nhịp,hát gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu.Tuy nhiên tùy theo từng bài hát cụ thể mà vận dụng cho phù hợp. Để khích lệ các em trong học tập và tạo điều kiện cho các em chứng minh khả năng cảm nhận của mình,sau khi nắm được cơ bản giai điệu của bài hát giáo viên phải tổ chức cho các em thể hiện theo các hình thức đơn ca,song ca hoặc tốp ca,ở giai đoạn này việc động viên, khuyến khích các em là hết sức là quan trọng cho dù các em có thể chưa thực hiện được bài hát một cách chính xác và tốt nhất. *Phương pháp luyện tập,cũng cố bài cũ: Thông thường ,trong chương trình học hát ở Tiểu học,việc dạy một bài hát từ đầu đến khi hoàn chỉnh phải thông qua 2 tiết học.Trong đó ,tiết đầu dạy lời ca mới,tiết 2 ôn tập vận động phụ họa ,trình bày bài hát.Luyện tập củng cố cách gõ đệm theo tiết tấu, theo phách, theo nhịp(tùy theo từng bài). Bắt đầu ở tiết thứ 2,việc chỉnh sửa cao độ ,tiết tấu của từng câu hát phải được giáo viên hướng dẫn các em thực hiện đúng nguyên tắc cơ bản.Thông thường sau tiết 1 các em được học tiết 2 tiếp theo là sau khoảng thời gian 1 tuần.Việc nhớ lại hoàn toàn giai điệu của bài hát không phải học sinh nào cũng làm được.Lúc này người giáo viên phải lấy giọng cho các em,lại phải thực hiện hát mẫu hoặc cho các em nghe bài hát qua băng, để các em nhớ lại giai điệu của bài.Giáo viên dạo đàn,học sinh hát lại bài hát tay trái đệm hợp âm,tay phải đàn giai điệu.Việc đầu tiên là phát hiện những câu,những từ trong bài,việc tiếp theo là giúp các em luyện tập ,củng cố .Giáo viên cần đưa ra nhữmg yêu cầu,phải nêu rõ những nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập.Việc luyện tập bắt đầu từng nhóm rồi từng bàn thậm chí từng cá nhân.Giáo viên lắng nghe,sửa chữa lỗi sai sót nhỏ của các em,cũng có thể dùng đàn lại các câu các em hát chưa đúng để các em nghe và tự sửa lỗi cho mình.việc luyện tập hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách tổng quát .Mặc dù ở thời điểm đó có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em. VD : Trong bài “Khăn quàng thắm mãi vai em”Câu hát các em hát sai cao độ như sau: * Hát đúng bản nhạc: &====B=±======E====! ===W·=====H==='====G=====9======! Màu khăn tươi nhắc em… * Hát sai bản nhạc: &=====B±====E===!====V·=====H====! ===G======9=====! Màu khăn tươi nhắc em…(nốt la học sinh hát nốt son) Giải quyết vấn đề này ,giáo viên chỉ cần đàn đúng theo bản nhạc cho học sinh nghe khoảng 2 lần,sau đó hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho tập lại cho đúng bản nhạc.Làm như vậy sẽ giúp các em tự nhận biết và sửa lỗi cho mình. Việc củng cố lại bài hát không chỉ ở việc hát lại bài hát mà còn thực hiện theo một phương pháp khác,như gõ đệm nhạc cụ theo tiết tấu,nhắc lại tính chắc nhạc điệu của bài .Các hình thức luyện tập này vừa hiệu qủa lại vừa thu hút học sinh tham gia.Yêu cầu giáo viên giao rõ nhiệm vụ cho các em. VD :Giáo viên đàn lại bài hát,yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp,theo phách hoặc tiết tấu.Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1,nhẩm và gõ theo phách câu 2 rồi lại hát câu 3,gõ đệm câu 4…cũng có thể cho các gõ theo tiết tấu của bài. Tóm lại,phương pháp luyện tập cũng cố 1 bài hát là hết sức đa dạng,tùy theo từng thời điểm,từng bài mà người giáo viên sử dụng,lựa chọn 1 phương pháp thích hợp,dù chỉ có thực hiện phương pháp nào thì người giáo viên vẫn phải luôn sử dụng nhạc cụ để thực hiện,có như vậy các em mới cảm nhận thực sự những âm thanh và đặc biệt là gây sự hứng thú cho các em. b . Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc: Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt ra cho các em là hết sức nhẹ nhàng,đơn giản.Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân môn này,các em phải thực hành các bài tập về cao độ,về tiết tấu người giáo viên phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao,thấp tương ứng với vị trí các nốt nhạc trên khuông trong phạm vi 1 quãng 8.Sau đó, các em được tiếp cận với thang 5 âm:Đô-rê- mi- son-la và tiến tới thang 7 âm:Đô-rê-mi-pha- son-la-si. Về trường độ,các em được làm quen với các hình nốt và luyện tập thể hiện các hình nốt trong mối quan hệ 2 hình nốt, rồi 3 hình nốt.Cách dạy thực hành các hình nốt có thể thực hiện gõ theo tiết tấu,cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các hình nốt:Đơn,đen, trắng.Đôi khi để đỡ nhàm chán có thể thay bằng tiếng trống:Tùng,rinh… Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài nhạc cũng phải được thực hiện theo đúng các bước nhất định.Nếu như ở tập hát,bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập đọc nhạc sẽ phải luyện tập cao độ .Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp cá em nhớ vị trí các nốt trên khuông và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau.Muốn các em thực hiện tốt bài tập ,giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu,nhận xét bài nhạc,về cao độ gồm nốt gì?Về trường độ hình nốt gì? Trong bài có sử dụng các ký hiệu âm nhạc nào?Sau khi đã tìm hiểu,nhận xét trong bài nhạc,giáo viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu.Nên đọc mẫu trước 2 hoặc 3 lần để các em so sánh cao độ của đàn.Trước khi tập từng câu,từng nhịp nên cho học sinh đọc tên nốt.Tập đọc từng câu theo đàn,giáo viên sửa lỗi.Luyện tập cũng cố theo nhóm,tổ hoặc cá nhân.Khi các em đọc đúng cao độ,trường độ của bài,mới chuyển sang ghép lời ca.Công việc này đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm nhạc cụ .Cuối cùng là việc đánh giá,đây là giai đoạn động viên khích lệ các em học tập.Phải thường xuyên động viên học sinh có thể bằng lời.Hoặc tích chứng cư bắng nhận xét. c . Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc: Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên khuông cũng như nhớ các hình nốt ,ký hiệu đã học .Nếu như tập đọc nhạc mang nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi chép nhạc mang tính cụ thể hơn,hiện thực hơn.Do vậy,việc hướng dẫn các em ghi chép đơn giản và dễ thực hiện.Tuy nhiên,đơn giản không có nghĩa là không quan trọng,ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và tập đọc nhạc để khắc sâu kiến thức.do đó đòi hỏi có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên khuông nhạc,quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ tên các nốt là gì, nằm ở vị trí nào,cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào.Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc.Các kiến thức đó bổ trợ cho việc tập nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả. VD : Cách sử dụng dấu luyến,dấu thăng, dấu giáng, trường độ, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn,ngắt câu… Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện một cách thường xuyên.Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện ngay tại lớp vì như thế sẽ mất thời gian.Ở lớp chỉ hướng dẫn các em cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày như thế nào cho đúng, cho đẹp,còn lại việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện về nhà. Trong qúa trình giảng dạy thực tế tôi đã thực hiện đầy đủ các bước trên và thấy các em rất say mê hứng thú học tập do đó kết qủa đã nâng lên rõ rệt.Sau đây tôi xin được trình bày kế hoạch một bài học cụ thể với hai nội dung:Ôn tập bài hát Bàn tay mẹ và tập đọc nhạc số 6. ở chương trình lớp 4. TUẦN:22 KẾ HOẠCH BÀI HỌC Ngày dạy:…….. tháng………năm 2018 -Tên bài dạy:- Ôn tập bài hát Bàn tay mẹ. (CKTKN:136.SGK:31) -Tập đọc nhạc số 6. A.Mục tiêu:(giúp học sinh) -Biết hát theo giai điệu và đúng lời ca. -Biết hát kết hợp vận động phụ họa. -Biết đọc bài TĐN số 6. B.Chuẩn bị: *Giáo viên: -Nhạc cụ(Đàn điện tử). -Bảng phụ ba2iii TĐN số 6. -Chuẩn bị vài động tác phụ họa đơn giản. *Học sinh: -Nhạc cụ gõ:Thanh phách,song loan,trống con, mõ… -Sách giáo khoa,vở chép nhạc. C.Hoạt động dạy học chủ yếu: Giáo viên Học sinh 1.Phần mở đầu: -Ổn định lớp:Giáo viên đàn. -Học sinh khởi đông giọng.À a á á à. -Kiểm tra bài cũ:(5 phút).GV đệm đàn. -2 học sinh trình bày bài hát trước lớp. +Nhận xét đánh giá học sinh. -Cả lớp lắng nghe. - Giới thiệu bài mới(1 phút). +Thuyết trình,ghi đầu bài lên bảng. 2.Phần hoạt động: Hoạt động 1:Ôn tập bài hát Bàn tay mẹ (20 phút). -GV:Đệm đàn. *Chia tổ:Trong lớp có 3 dãy bàn,mỗi dãy là -Cả lớp hát lại bài hát (2 lần). 1 tổ. -GV:Đệm đàn,Luyện tập theo tổ ,nhóm. -Từng tổ đứng lên hát lại (2 lần). -Đệm đàn. -Sửa những chỗ học hát sai. -Gọi 2 lên hát cá nhân. - 2 em lên trình bày bài hát. -Học sinh nhận xét. -Nhận xét-tuyên dương. Hoạt động 2:Vận động phụ họa. -Hướng dẫn học sinh phụ họa.Làm mẫu. Câu 1:Bàn tay mẹ…chăm chúng con.(Chân -Cả lớp vận động phụ họa. nhún bên trái,tay trái chống hông,tay trái -Nhóm vận động phụ họa. đưa ra phía trước,sau đó đổi bên). -Cá nhân vận động phụ họa. Câu 2:Cơm con ăn ….tay mẹ đun.(Chân -1-2 nhóm lên trước lớp vận động phụ nhún bên trái,nghiêng đầu bên trái,hai tay họa. đưa lên miệng làm vòng tròn,sau đó đổi -Nhận xét-tuyên dương. bên). Câu3:Trời nóng bức…con ngũ ngon(Chân nhún bên trái,tay trái quạt từ trong ra ngoài,sau đó đổi bên,con ngũ ngon 2 tay nắm lại,nghiêng đầu bên trái làm động tác ngũ). Câu 4:Trời giá rét…ủ ấm con(giống động tác câu 3,khác động tác cuối 2 tay gát chéo trước ngực là động ủ ấm con). Câu 5:Bàn tay mẹ..con lớn khôn(chân nhún , 2 tay gát chéo trước ngực,đổi bên,hai tay đưa từ trong ra ngoài,nghiêng trái,2 tay giữ khỏi đầu. Hoạt động 3 :TĐN số 6(12 phút). -Treo tranh giới thiệu TĐN số 6. +Bài TĐN số nhịp mấy? -Nhịp 2/ 4. +Cao độ gồm có những nốt gì? -Học sinh gồm những nốt.Đồ- rê-mi- +Có những hình nốt gì? son. -GV chỉ bài TĐN . -Hình nốt:móc đơn,nốt đen,nốt trắng. -Cả lớp đọc tên nốt. -Luyện cao độ. -Đàn cao độ. -Cả lớp gõ tiết tấu. 2/4                 -Gõ mẫu tiết tấu. -Học sinh đọc từng câu. -Ghép lời ca. -Luyện tập theo tổ nhóm,gõ đệm theo -Giáo viên đàn và đọc mẫu từng câu. -Đàn từng câu.Liên kết câu. phách. -Vài em TĐN số 6, gõ đệm *Học sinh yếu:Hát theo giai điệu và đúng lời ca. -Giáo viên chọn điệu và đàn. *Học sinh hoàn thành tốt:Gõ đệm theo nhịp 2/4. -Nhận xét –tuyên dương. *Liên hệ thực tế : Mẹ là người chăm sóc và nuôi các em khôn lớn,biết bao nhiêu là vất vả cực khổ,các em phải học thật giỏi để trở thành con ngoan trò giỏi,phụ giúp mẹ làm những việc vừa với sức mình. 4. Củng cố:(2 phút) -Tiết âm nhạc vừa rồi thầy dạy các em bài -Ôn tập bài hát Bàn tay mẹ,TĐN số 6. gì? -Giáo viên đệm đàn. 5.Nhận xét-dặn dò:(1 phút) Về nhà xem trước bài mới và hát lại bài cũ. -Cả lớp hát lại bài hát 1 lần. IV. Hiệu quả đạt được: Trên cơ sở từ thực tiễn giảng dạy âm nhạc trong trường Tiểu học nói chung và cho học sinh lớp 4 nói riêng.Xuất phát từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp thu những kiến thức đăc thù của môn âm nhạc,tôi đã lựa chọn và đưa vào thực tế những phương pháp giảng dạy của mình trên cơ sở bám sát chương trình hướng dẫn của Bộ giáo dục-Đào tạo tôi đã thu được những kết qủa đáng kể .Qua quan sát thực tế nhận thấy các em yêu thích môn âm nhạc hơn,hào hứng học tập hơn.Đặc biệt là kết qủa học tập cũng như chất lượng của công tác phong trào hóa văn nghệ đã nâng lên rõ rệt,các em mạnh dạn,tự tin hơn . * Kết quả môn Âm nhạc: Tổng số học sinh: 32em. Mức độ đạt được Khảo sát Cuối kỳ I Cuối kì II Hát chứa đúng giai điệu, 10 5 1 18 20 9 11 chưa thuộc lời ca Hát đùng giai điệu giai 16 điệu,thuộc lời ca Có chất giọng tốt, hát hay 6 * Chất lượng môn Âm nhạc: Tổng số học sinh: 32em. xếp loại Khảo sát Cuối kỳ I Cuối kỳ II Hoàn thành 22 27 32 Chưa hoàn thành 10 5 0 Khả năng nhận thức của con người nói chung ,của học sinh Tiểu học nói riêng.Điều cơ bản là người giáo viên giảng dạy phải nắm được đối tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương pháp giáo dục ,giảng dạy thích hợp nhất các em tiếp thu một cách dễ dàng và tạo sự say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. V. Mức độ ảnh hưởng: Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật.việc giảng dạy cho học sinh cấp Tiểu học đòi hỏi phải có những phương pháp đặc thù riêng.Hơn nữa người giáo viên còn phải biết lựa chọn các phương pháp sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.Về phía bản thân ,với một số phương pháp nêu trên,qua thực tế giảng dạy tại trường Tiểu học”A” Đào Hữu Cảnh,tôi nhận thấy hiệu qủa của các phương pháp này là khá cao.Điều đó thể hiện rõ qua thực tế kiểm tra chất lượng cuối học kỳ I.Tuy nhiên,vận dụng phương pháp này,các đồng chí có thể tùy cơ ứng biến sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh,từng đối tượng cụ thể để thu được kết qủa tốt nhất.Và điều quan trọng là chúng ta cùng nhau xây dựng nên những phương pháp giảng dạy hay nhất đối với môn âm nhạc. VI- Kết luận: Giáo dục Tiểu học có tác dụng cơ bản,lâu dài,có tính quyết định đối với cuộc đời mỗi người.Những đức tính trung thực, công bằng, cẩn thận ,lễ phép,hiếu thảo,nếu không được hình thành vững chắc ở Tiểu học thì khó có cơ hội được hình thành và phát triển ở những cấp cao hơn.Dạy học theo CKTKN môn âm nhạc ở Tiểu học sẽ mang lại bầu không khí thân thiện trong nhà trường,Góp phần tích cực hóa hoạt động của học sinh.Bài học không khó ,kiến thức không là gánh nặng mà tiết học sẽ diễn ra một cách nhẹ nhàng sẽ làm cho học sinh hứng thú học tập,chăm học.Giáo viên không bị nhiều sức ép,sẽ tập trung đầu tư đổi mới phương pháp giảng dạy và giúp đỡ họcsinh nhất là học sinh yếu học tập hiệu qủa hơn,học sinh yêu trường ,yêu lớp,yêu bạn bè,yêu thầy cô dẫn đến thích học,học ngày càng tiến bộ chính là lợi ích thiết thực của việc dạy học theo chuẩn KTKN ở trường Tiểu học. Tôi cam đoan những nội dung báo cáo là đúng sự thật. Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến Người viết sáng kiến Lâm Tết Xuyến