Tài liệu Skkn_một số kinh nghiệm tạo hứng thú học tập môn sinh học lớp 6, 7 ở trường pt dtnt

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam ®éc lËp- tù do- h¹nh phóc ------------o0o------------ SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM PHAÀN I : PHAÀN LYÙ LÒCH hä vµ tªn: nguyÔn viÖt hïng chøc vô: gi¸o viªn tªn ®Ò tµi “MỘT SỐ KINH NGHIỆM TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP MÔN SINH HỌC LỚP 6, 7 Ở TRƯỜNG PT DTNT” PHAÀN II : PHAÀN NOÄI DUNG A. ÑAËC ÑIEÅM TÌNH HÌNH – NGUYEÂN NHAÂN PHAÙT SINH Do nhu caàu phaùt trieån xaõ hoäi ngaøy caøng cao, ñaëc bieät laø khi nöôùc ta ñang chuyeån mình böôùc vaøo thôøi kì Coâng nghieäp hoùa – Hieän ñaïi hoaù, thì vò trí cuûa ngaønh giaùo duïc caøng ñöôïc naâng leân vaø chuù troïng hôn nhaèm muïc ñích ñaøo taïo ra nhöõng con ngöôøi môùi XHCN coù ñöùc, coù taøi, coù naêng löïc ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu phaùt trieån cuûa toaøn xaõ hoäi. Trang 1 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Tröôùc thöïc tieãn ñoù, töø naêm hoïc 2002 – 2003 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo ñaõ tieán haønh ñoåi môùi chöông trình saùch giaùo khoa ôû taát caû caùc moân hoïc, nhaèm naâng cao hôn nöõa chaát löôïng giaùo duïc ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa thöïc teá. Rieâng moân Sinh hoïc laø moät moân khoa hoïc töï nhieân luoân luoân gaén lieàn vôùi thöïc teá. Muoán caùc em hoïc sinh hoïc toát moân hoïc naøy ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi coá gaéng tìm toøi, hoïc hoûi ñeå laøm theá naøo cho caùc em hoïc sinh naém ñöôïc kieán thöùc moät caùch vöõng chaéc vaø ngaøy caøng say meâ yeâu thích moân hoïc hôn vaø taïo söï höùng thuù hoïc taäp cho caùc em hoïc sinh ñeå caùc em lónh hoäi ñöôïc kieán thöùc cuûa moân hoïc moät caùch chuû ñoäng saùng taïo phuø hôïp vôùi chöông trình ñoåi môùi saùch giaùo khoa. Song ñeå taïo höùng thuù hoïc taäp moân sinh hoïc ôû tröôøng Phoå Thoâng Daân Toäc Noäi Truù laø vieäc laøm khoù khaên vì ñoái töôïng hoïc sinh laø ngöôøi daân toäc Khmer coøn haïn cheá veà ngoân ngöõ Tieáng Vieät. Chính vì leõ ñoù trong thôøi gian qua, vôùi traùch nhieäm cuûa ngöôøi giaùo vieân toâi ñaõ nghieân cöùu, tìm toøi ra nhöõng caùch thöùc Daïy – Hoïc ñeå taïo ra höùng thuù hoïc taäp moân Sinh hoïc cho hoïc sinh trong Tröôøng Phoå Thoâng Daân Toäc Noäi Truù. B. THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN. I. Thuaän lôïi -Nhaø tröôøng ñaõ ñöôïc trang bò moät soá thieát bò daïy hoïc hieän ñaïi nhö : Kính hieån vi, maùy chieáu, ñaàu VCD, Tivi … vaø nhöõng ñoà duøng daïy hoïc, duïng cuï thí nghieäm ñaëc tröng cuûa boä moân. -Moân sinh hoïc laø moân hoïc gaàn guõi vôùi thieân nhieân chöùa ñöïng kieán thöùc sinh ñoäng, phong phuù, haáp daãn kích thích tính toø moø ham hieåu bieát cuûa hoïc sinh. Ñoù Trang 2 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt cuõng chính laø thuaän lôïi raát lôùn cho vieäc hình thaønh ñoäng cô hoïc taäp, nhu caàu nhaän thöùc, höùng thuù hoïc taäp cho hoïc sinh. -Hoïc sinh trong tröôøng coù ñaày ñuû saùch giaùo khoa cuûa caùc moân hoïc ñaûm baûo cho hoïc sinh coù theå nghieân cöùu baøi tröôùc ôû nhaø. - Thö vieän nhaø tröôøng coù raát nhieàu loaïi saùch tham khaûo, caùc em coù theå möôïn ñoïc ñeå môû mang theâm kieán thöùc veà moân hoïc. -Tröôøng Phoå Thoâng Daân Toäc Noäi Truù laø tröôøng chuyeân bieät caùc em ñöôïc hoïc ngaøy hai buoåi coù nhieàu thôøi gian daønh cho vieäc hoïc taäp. -Giaùo vieân nhieät tình coù taâm huyeát vôùi ngheà, luoân tìm toøi nghieân cöùu veà phöông phaùp daïy, veà ñoà duøng daïy hoïc ñeå giôø hoïc theâm sinh ñoäng vaø hoïc sinh naém chaéc kieán thöùc baøi hoïc. -Ñöôïc söï quan taâm giuùp ñôõ cuûa Phoøng Giaùo Duïc vaø Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng trong vieäc naâng cao tay ngheà cho giaùo vieân baèng caùc hình thöùc : hoïc taäp naâng cao chuyeân moân, nghieäp vuï, môû chuyeân ñeà taäp huaán, toå chöùc xem baêng, toå chöùc cho giaùo vieân daïy gioûi daïy maãu ñeå ñoàng nghieäp ruùt kinh nghieäm, hoïc hoûi… II. Khoù khaên -Ñaïi ña soá caùc em ñeàu sinh soáng ôû vuøng saâu vuøng xa, voán Tieáng Vieät coøn haïn cheá neân vieäc nghieân cöùu saùch giaùo khoa, taøi lieäu coøn haïn cheá daãn ñeán vieäc chuaån bò baøi ôû nhaø cuûa caùc em chöa ñaït yeâu caàu. AÛnh höôûng lôùn ñeán tieát daïy baøi môùi. -Hoïc sinh trong tröôøng ñöôïc tuyeån töø nhieàu nôi, vuøng saâu, vuøng xa khaùc nhau vôùi nhieàu hình thöùc ñaøo taïo ñaëc bieät laø caùc lôùp Phoå caäp tieåu hoïc daãn ñeán trình Trang 3 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt ñoä kieán thöùc khoâng ñoàng ñeàu, nhieàu em löôøi nghieân cöùu, ngaïi tö duy daãn ñeán thieáu tính saùng taïo trong hoïc taäp. -Ñoà duøng daïy hoïc ñöôïc cung caáp nhöng nhìn chung vaãn chöa ñoàng boä ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa tieát daïy. -Nhöõng hoïc sinh ôû ngoaïi truù ngoaøi giôø hoïc veà nhaø phuï giuùp gia ñình neân thôøi gian töï hoïc coøn laïi raát ít. Hôn nöõa, phaàn lôùn phuï huynh hoïc sinh cuûa caùc em khoâng quan taâm ñeán vaán ñeà hoïc taäp, moïi hoaït ñoäng vaø hoïc taäp cuûa caùc em phuï huynh thöôøng khoaùn traéng toaøn boä cho nhaø tröôøng. -Ñaïi ña soá caùc em raát nhuùt nhaùt trong vieäc baøy toû yù kieán cuûa mình tröôùc ñaùm ñoâng, tröôùc caùc baïn ñoàng trang löùa. Chính ñieàu ñoù laø cho caùc em ngaïi baøy toû yù kieán cuûa mình tröôùc lôùp vaø theá laø khaû naêng chuû ñoäng saùng taïo chieám lónh kieán thöùc cuûa caùc em trôû neân haïn cheá. -Heä thöïc vaät vaø ñoäng vaät ôû xung quanh nhaø tröôøng ngheøo naøn cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc söu taàm, nghieân cöùu, laøm thí nghieäm … -Do söï hieåu bieát veà ngoân ngöõ Khmer cuûa giaùo vieân coøn haïn heïp neân giaûi thích vaán ñeà cho hoïc sinh hieåu laø vieäc heát söùc khoù khaên. C. CAÙC BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN Ñeå taïo höùng thuù cho hoïc sinh hoïc moân sinh hoïc, ñaëc bieät laø hoïc sinh ôû lôùp 6,7 cuûa Tröôøng Phoå Thoâng Daân Toäc Noäi Truù, ngöôøi giaùo vieân phaûi coù caùi nhìn toång quaùt toaøn boä chöông trình caáp hoïc töø ñoù ruùt ra nhöõng kieán thöùc cô baûn ñeå hoïc sinh thaáy ñöôïc caùc maïch kieán thöùc lieân quan vôùi nhau nhö theá naøo? Vai troø vaø yù nghóa cuûa chuùng ra sao? Sau ñoù giaùo vieân vaän duïng caùc bieän phaùp ñeå giuùp hoïc Trang 4 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt sinh heä thoáng ñöôïc kieán thöùc, khi ñoù, höùng thuù khi hoïc taäp cuûa caùc em seõ ñöôïc naâng leân. Sau khi tìm hieåu thöïc traïng hoïc sinh lôùp 6, 7 cuûa tröôøng, toâi tieán haønh thöïc hieän caùc bieän phaùp nhaèm giuùp hoïc sinh höùng thuù hoïc taäp moân Sinh trong suoát quaù trình giaûng daïy cuûa mình, ñeå töøng böôùc naâng cao chaát löôïng Daïy – Hoïc, nhaát laø moân sinh hoïc 6, 7. Cuï theå noäi dung ñöôïc trình baøy nhö sau: I. Tìm hieåu vaø hoïc ngoân ngöõ daân toäc. Hoïc sinh ôû Tröôøng Phoå Thoâng Daân Toäc Noäi Truù thöôøng ñöôïc tuyeån töø vuøng bieân giôùi, noâng thoân ... khi giao tieáp caùc em chuû yeáu söû duïng ngoân ngöõ Khmer giao tieáp laø chuû yeáu vaø ít coù söï giao tieáp giöõa ngöôøi Khmer vôùi ngöôøi kinh neân phaàn lôùn caùc em ít hieåu bieát ngoân ngöõ tieáng Vieät. Do vaäy, vieäc ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi laøm ñieàu ñaàu tieân laø töï hoïc tieáng daân toäc. Ñieàu ñoù giuùp ích raát nhieàu trong vieäc giaûng daïy cuûa giaùo vieân vaø hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Ví duï: Khi noùi “Caây sao” hoïc sinh seõ khoâng bieát laø caây gì, nhöng khi baïn giaûi thích tieáng Khmer goïi laø “Coâoâ ki” thì hoïc sinh hieåu ngay. Hay baïn muoán noùi ñeán moät sinh vaät naøo ñoù thì baïn neân keøm theo vieäc giaûi thích baèng song ngöõ nhö : Ñôm nhoâoâ – caây nhaøo; Cök cay coâ – ve boø; Ngheo – Con soø; Giaûi phaãu – Veù caét ...Ñieàu aáy seõ gaàn guõi hôn giöõa thaày vaø troø cuõng nhö hoïc sinh seõ deã daøng ñi vaøo baøi hoïc hôn. II. Laøm giaøu theâm ngoân ngöõ tieáng vieät cho hoïc sinh Ñaïi ña soá caùc em hoïc sinh daân toäc khi ôû chung vôùi gia ñình thöôøng giao tieáp baèng tieáng Khmer do ñoù voán hieåu ngoân ngöõ Tieáng Vieät coøn ít oûi. Ñaây cuõng laø khoù khaên cho caùc em trong vieäc tieáp thu kieán thöùc moân sinh hoïc. Vì vaäy khi Trang 5 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt giaûng daïy toâi thöôøng loàng gheùp ngoân ngöõ Tieáng Vieät trong töøng tieát daïy, trong lôøi giaûng vaø söûa chöõa nhöõng töø ngöõ nhaän thöùc sai cuûa hoïc sinh khi caùc em giao tieáp vôùi nhau vaø phaùt bieåu yù kieán xaây döïng baøi. Khi ñaõ hieåu ñöôïc ngoân ngöõ Tieáng Vieät thì caùc em nhaän thöùc vaán ñeà saâu saéc hôn naém noäi dung baøi hoïc caën keõ hôn. Ví duï : Khi daïy Sinh hoïc lôùp 6 baøi “Caùc loaïi hoa” veà phaàn Phaân chia caùc nhoùm hoa caên cöù vaøo boä phaän sinh saûn chuû yeáu cuûa hoa. Coù moät soá thuaät ngöõ nhö : Hoa löôõng tính, hoa ñôn tính. Giaùo vieân caàn phaûi giaûi thích roõ cho caùc em bieát löôõng coù nghóa laø hai, ñôn coù nghóa laø moät. Cho caùc em hieåu töø ñoù giaùo vieân môùi coù theå höôùng daãn cho caùc em hieåu ñöôïc theá naøo laø hoa löôõng tính theá naøo laø hoa ñôn tính. Chaúng haïn nhö daïy phaàn ñôøi soáng cuûa caù cheùp trong chöông trình Sinh hoïc lôùp 7 giaùo vieân caàn giaûi thích roõ töø “bieán nhieät” khi daïy phaàn ñôøi soáng cuûa chim boà caâu thì coù töø “haèng nhieät”. Do vaäy trong moãi tieát daïy giaùo vieân caàn duøng moät ít thôøi gian ñeå höôùng daãn caùc em tìm hieåu nghóa cuûa töø trong baøi hoïc laø raát caàn thieát. III. Chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh tröôùc giôø leân lôùp 1. Chuaån bò cuûa giaùo vieân: a. Giaùo aùn : Muoán tieát daïy ñaït hieäu quaû cao thì söï chuaån bò cuûa giaùo vieân laø raát quan troïng. Ñaëc bieät laø giaùo aùn khi leân lôùp, ñeå coù moät giaùo aùn toát ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi : - Soaïn giaùo aùn moät caùch khoa hoïc, saâu saéc taïo tieát daïy haáp daãn khoâng bò khoâ khan nhö ñaëc tröng cuûa nhöõng moân hoïc töï nhieân khaùc. Phaûi hình dung ñöôïc Trang 6 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt dieãn bieán cuûa tieát daïy trong trí töôûng töôïng cuûa mình ñeå chuaån bò giaùo aùn coù tính logic khoa hoïc. - Xaùc ñònh kieán thöùc cô baûn cuûa moãi baøi hoïc, löïa choïn nhöõng kieán thöùc cô baûn nhaát ñeå coù theå vaän duïng nhöõng phöông phaùp nhaèm tích cöïc hoaù hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù giaùo vieân phaûi nghieân cöùu thaät kó baøi hoïc trong saùch giaùo khoa, saùch tham khoû… nhaèm naém ñöôïc noäi dung kieán thöùc cô baûn mình caàn truyeàn ñaït vaø khoái löôïng kieán thöùc hoïc sinh coù theå chieám lónh. Töø ñoù ñöa ra nhöõng phöông phaùp cuï theå ñeå hoïc sinh tieáp caän. Ví duï : Soaïn baøi ña daïng vaø ñaëc ñieåm chung cuûa lôùp chim, phaàn I : “Caùc nhoùm chim” ta caàn xaùc ñònh kieán thöùc cô baûn cuûa phaàn naøy laø ñaëc ñieåm ñieåm cuûa caùc nhoùm chim thích nghi vôùi ñôøi soáng khaùc nhau cuûa chuùng, sau khi cho caùc nhoùm hoïc sinh thaûo luaän tìm ra ñaëc ñieåm caáu taïo, ñôøi soáng cuûa caùc nhoùm chim chaïy, nhoùm chim bôi vaø nhoùm chim bay. Toâi cho caùc nhoùm hoïc sinh tieáp tuïc thaûo luaän so saùnh giöõa caùc nhoùm chim. Khi so saùnh hoïc sinh tìm ra ñöôïc ñieåm khaùc nhau giöõa caùc nhoùm chim caøng laøm cho hoïc sinh khaéc saâu kieán thöùc hôn veà ñaëc ñieåm cuûa caùc nhoùm chim. Coøn hoïc sinh tìm ra ñöôïc nhöõng choã gioáng nhau thì ñoù laø ñaëc ñieåm chung cuûa lôùp chim. Vaäy thì vaøo hoaït ñoäng sau tìm ñaëc ñieåm chung cuûa lôùp chim giaùo vieân khoâng phaûi maát nhieàu thôøi gian ñeå trình baøy hoaït ñoäng naøy. Maët khaùc trong quaù trình hoïc sinh thöïc hieän so saùnh toâi tieán haønh treo tranh veõ veà ba nhoùm chim ñeå hoïc sinh quan saùt töï tìm ra kieán thöùc. Nhö vaäy ta ñaït ñöôïc caû hai maët vöøa laøm cho hoïc sinh tích cöïc vöøa laøm cho hoïc sinh deã daøng hieåu baøi hôn. - Vôùi nhöõng kieán thöùc ñaõ töøng hoïc, kieán thöùc mang tính chaát giôùi thieäu hoaëc deã hieåu hôn coù theå höôùng daãn hoïc sinh töï nghieân cöùu trong saùch giaùo khoa, keát hôïp vôùi nhöõng hieåu bieát cuûa caùc em, hoûi baïn beø … vaø vaøo tieát sau coù theå cho caùc Trang 7 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt töï ñöùng tröôùc lôùp thuyeát trình nhaèm kích thích tính ñoäc laäp saùng taïo trong moãi hoïc sinh vaø coøn reøn cho moãi hoïc sinh khaû naêng töï tin khi trình baøy moät vaán ñeà tröôùc ñaùm ñoâng. Ñoù laø tạo cho tạo cho học sinh một tâm lý tự tin trước đám đông. Ví duï : Khi soaïn baøi: Ña daïng vaø ñaëc ñieåm chung cuûa lôùp boø saùt, trong chöông trình sinh hoïc lôùp 7. Ôû phaàn caùc loaøi khuûng long. Toâi giao cho boán nhoùm hoïc sinh veà nhaø vieát moät baøi thuyeát trình trình baøy söï ra ñôøi phoàn thònh vaø dieät vong cuûa khuûng long. Caùc nhoùm seõ tieán haønh vieát baøi thuyeát trình tieát sau choïn moät trong caùc nhoùm trình baøy tröôùc lôùp. Caùc nhoùm khaùc theo doõi ñaët caâu hoûi yeâu caàu nhoùm thuyeát trình traû lôøi. Cuoái cuøng töø nhöõng caâu traû lôøi yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Giaùo vieân chæ vieäc chænh söûa hoaøn chænh kieán thöùc cho hoïc sinh. Laøm nhö vaäy giuùp caùc em coù theå töï lónh hoäi ñöôïc kieán thöùc moät caùch chuû ñoäng hôn. Neáu nhö giaùo vieân thöïc hieän baèng caùch ñaët caâu hoûi cho hoïc sinh traû lôøi vaø ruùt ra keát luaän cho caùc em thì caùc em chæ tieáp thu moät caùc thuï ñoäng vaø raát nhanh queân. -Xaùc ñònh con ñöôøng thích hôïp giuùp hoïc sinh töï tìm toøi phaùt hieän kieán thöùc theo logíc cuûa quaù trình hình thaønh caùc kieán thöùc ñoù. Moãi loaïi kieán thöùc caàn phaûi coù quaù trình tieáp caän phuø hôïp. Nhöõng kieán thöùc veà hình thaùi cuûa thöïc vaät, veà caáu taïo ngoaøi cuûa ñoäng vaät caàn cho hoïc sinh quan saùt treân nhieàu phöông tieän daïy hoïc nhö : maãu vaät thaät, tranh veõ, moâ hình, tieâu baûn quan saùt treân kính hieån vi … ñeå töï phaùt hieän ra kieán thöùc. Ñoái vôùi nhöõng kieán thöùc veà giaûi phaãu caàn cho hoïc sinh töï tay giaûi phaãu treân maãu ñoäng vaät, neáu khoâng coù ñieàu kieän hoïc sinh töï tay moå thì cuõng phaûi quan saùt treân maãu moå vaø chuù thích nhöõng boä phaän quan saùt ñöôïc. Ví duï: Khi soaïn baøi quan saùt caáu taïo trong cuûa eách ñoàng, cuûa chim boà caâu hay cuûa thoû, muoán gaây söï chuù yù cao ñoä cho hoïc sinh vaø khôi daäy tính tìm toøi cuûa Trang 8 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt hoïc sinh, giaùo vieân neân cho hoïc sinh quan saùt vaø chuù thích treân maãu moå döïa vaøo hình veõ trong saùch giaùo khoa. Neáu coù ñieàu kieän toát hôn trong giôø sinh hoïc ngoaïi khoùa, toâi thöôøng höôùng daãn cho hoïc sinh töï tay moå maãu vaät thaät vaø quan saùt. Sau ñoù töï hoïc sinh vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc chuù thích tröïc tieáp treân maãu moå. Khi ñoù giaùo vieân ñaõ tröïc tieáp reøn cho hoïc sinh ñoàng thôøi moät luùc raát nhieàu kó naêng nhö : Kyõ naêng moå maãu thaät, kyõ naêng quan saùt, kyõ naêng phaân tích, kyõ naêng hôïp taùc giöõa caùc baïn trong cuøng moät nhoùm. Ñöôïc nhö theá caøng laøm cho hoïc sinh yeâu thích moân hoïc hôn. - Coøn khi xaùc ñònh veà vai troø cuûa ñoäng thöïc vaät, toâi töï cho hoïc sinh vaän duïng nhöõng hieåu bieát saün coù cuûa mình trong cuoäc soáng ñeå tìm ra vai troø cuûa chuùng. Ví duï: Khi noùi veà vai troø nhöõng loaøi sinh vaät cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm vôùi nhöõng caâu hoûi sau : + Haõy trình baøy nhöõng lôïi ích maø ngaønh thaân meàm ñaõ ñem laïi cho ñôøi soáng cuûa con ngöôøi vaø trong töï nhieân? + Haõy keå ra nhöõng taùc haïi cuûa thaân meàm ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi vaø trong töï nhieân? Hoïc sinh tieán haønh thaûo luaän nhoùm neâu ñöôïc maët lôïi, maët haïi cuûa thaân meàm ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi vaø trong töï nhieân töø nhöõng hieåu bieát trong cuoäc soáng cuûa hoïc sinh. -Xaùc ñònh muïc tieâu cuûa töøng hoaït ñoäng hoïc taäp vaø hình thöùc toå chöùc hoïc taäp trong moãi baøi soaïn töø ñoù giuùp hoïc sinh lónh hoäi kieán thöùc cuûa kieán thöùc môùi cuûa baøi hoïc. Ñaây laø vieäc laøm quan troïng nhaát trong quaù trình soaïn moät giaùo aùn, do ñoù ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi löïa choïn nhöõng phöông phaùp phuø hôïp vôùi moãi loaïi hoaït ñoäng vaø töøng loaïi ñoái töôïng hoïc sinh. Trang 9 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc Ví duï: nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Baøi ñaëc ñieåm caáu taïo ngoaøi cuûa laù Hoaït ñoäng 1 :Tìm hieåu ñaëc ñieåm beân ngoaøi cuûa laù Toâi cho hoïc sinh laøm vieäc nhoùm ñeå coù ñieàu kieän taäp trung taát caû caùc loaïi laù cuûa caùc nhoùm ñaõ söu taàm, hoïc sinh coù ñieàu kieän quan saùt nhieàu loaïi laù hôn. Töø ñoù caùc em thaûo luaän vaø deã daøng hình thaønh neân nhöõng khaùi nieäm veà phieán laù, gaân laù, laù ñôn, laù keùp. Hoaït ñoäng 2 : Phaân bieät caùc kieåu xeáp laù treân caây Toâi giao nhieäm vuï cho hoïc sinh ñoäc laäp töï quan saùt hình veõ vaø treân maãu vaät thaät veà kieåu xeáp laù treân caây hoaøn thaønh baûng STT Teân caây Kieåu xeáp laù treân caây Coù maáy laù moïc töø moät maáu thaân Kieåu xeáp laù 1 2 3 4 Sau khi hoïc sinh hoaøn thaønh baûng, toâi yeâu caàu hoïc sinh töï ruùt ra keát luaän veà caùch xeáp laù treân caây. Hoïc sinh döïa vaøo baûng môùi hoaøn thaønh deã daøng ruùt ra caùch xeáp laù treân caây. Coù nhö vaäy môùi kích thích söï tìm toøi, say meâ nghieân cöùu cuûa hoïc sinh, töø ñoù gaây cho hoïc sinh söï höùng thuù trong hoïc taäp. -Nghieân cöùu nhöõng taøi lieäu tham khaûo, naém nhöõng noäi dung coù lieân quan ñeán baøi hoïc. Ví duï : Baøi “reâu, caây reâu” Trang 10 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Giaùo vieân caàn phaûi naém vöõng nhöõng baøi coù lieân quan nhö : baøi thuï tinh, keát quaû vaø taïo haït, baøi vaän chuyeån caùc chaát trong thaân… caùc khaùi nieäm veà maïch raây, maïch goã…. -Khi soaïn giaùo aùn giaùo vieân cuõng caàn phaûi döï ñoaùn ñöôïc nhöõng tình huoáng sai laàm cuûa hoïc sinh coù theå xaûy ra trong tieát daïy ñeå coù theå chænh söûa kòp thôøi. Ví duï : Daïy veà lôùp chim giaùo vieân môû roäng vaán ñeà cho hoïc sinh tìm theâm nhöõng ví duï veà caùc nhoùm chim coù theå hoïc sinh nhaàm töôûng dôi cuõng thuoäc lôùp chim, khi ñoù giaùo vieân caàn phaûi giaûi thích cho hoïc sinh hieåu dôi cuõng bieát bay nhöng khoâng phaûi thuoäc lôùp chim. -Chuaån bò nhöõng ñoà duøng daïy hoïc phaûi phuø hôïp vôùi noäi dung cuûa baøi giaûng ñoù. Giaùo vieân caàn phaûi laøm nhöõng thí nghieäm ñeå minh hoaï tieát daïy ñeå tieát daïy theâm phong phuù. Ví duï : Khi daïy baøi : Vaän chuyeån caùc chaát trong thaân. Giaùo vieân buoäc phaûi laøm ñöôïc hai thí nghieäm vaän chuyeån nöôùc vaø muoái khoaùng hoaø tan, thí nghieäm vaän chuyeån chaát höõu cô phaûi laøm tröôùc moät thôøi gian laâu. Hay thí nghieäm trong baøi quang hôïp laù caây cheá taïo ra chaát höõu cô khi coù aùnh saùng maët trôøi giaùo vieân cuõng phaûi thöïc hieän khi ôû nhaø sau ñoù ñem ñeán lôùp giôùi thieäu cho hoïc sinh. b. Söû duïng phöông phaùp giaûng daïy. Trong daïy hoïc sinh hoïc vieäc söû duïng phöông phaùp chính xaùc khoa hoïc laø ñieàu cöïc kyø quan troïng giuùp hoïc sinh lónh hoäi ñöôïc tri thöùc. Nhöng vieäc vaän duïng phöông phaùp naøo vaøo daïng baøi naøo ñeå giaûng daïy coù hieäu quaû laø moät ñieàu khoâng deã. Ñeå thöïc hieän toát vieäc vaän duïng phöông phaùp vaøo töøng daïng baøi hoïc ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi hieåu ñöôïc nhöõng öu nhöôïc ñieåm cuûa töøng phöông phaùp ñeå aùp duïng coù hieäu quaû. Trang 11 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Nhöõng phöông phaùp trong nhöõng naêm qua toâi ñaõ aùp duïng giaûng daïy vaø ñem laïi hieåu quaû ñoù laø: phöông phaùp thaûo luaän nhoùm, phöông phaùp neâu vaán ñeà, ñaøm thoaïi, thöïc haønh thí nghieäm … Trong nhöõng phöông phaùp ñoù toâi thaáy hoïc sinh höùng thuù hoïc taäp nhaát laø phöông phaùp daïy hoïc theo nhoùm vaø phöông phaùp ñaët vaán ñeà vaø giaûi quyeát vaán ñeà. *Phöông phaùp daïy hoïc baèng hoaït ñoäng nhoùm.  Taùc duïng cuûa phöông phaùp Taùc duïng cuûa phöông phaùp naøy laø caùc em hoïc sinh ñöôïc höôùng daãn bôûi giaùo vieân thoâng qua caùc hoaït ñoäng hoïc taäp, ñöôïc khuyeán khích trao ñoåi caùc kieán thöùc, caùc kinh nghieäm vaø ñöôïc baøy toû yù kieán cuûa mình tröôùc caùc baïn thoâng qua quaù trình hoïc taäp. Ñaây laø caùch tieáp caän ñeå daïy hoïc tích cöïc. Töø vieäc thaûo luaän nhoùm, caùc thaønh vieân cuûa nhoùm coù theå nhaän ñöôïc theâm thoâng tin töø baïn beø, ñöôïc bieåu loä nhöõng quan ñieåm khaùc nhau vaø phaùt trieån caùc kyõ naêng giao tieáp. Hoaït ñoäng nhoùm nhoû ñöôïc toå chöùc toát seõ laøm taêng höùng thuù hoïc taäp, gaén boù. Trong töøng nhoùm, caùc yù kieán cuûa moãi caù nhaân ñöôïc ñaùnh giaù chaáp nhaän, coù söï caûm thoâng chia seû, tin caäy vaø uûng hoä giöõa hoïc sinh vôùi nhau, giuùp caùc em hình thaønh vaø phaùt trieån khaû naêng laøm vieäc hôïp taùc. Daïy hoïc theo nhoùm giaùo vieân seõ thu nhaän ñöôïc nhöõng kinh nghieäm, söï saùng taïo cuûa hoïc sinh. Ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû trong phöông phaùp thaûo luaän nhoùm caàn thöïc hieän nhöõng yeâu caàu sau:  Caùch thaønh laäp nhoùm: Khi toå chöùc hoaït ñoäng nhoùm giaùo vieân caàn phaûi quan taâm ñeán soá hoïc sinh trong nhoùm. Soá hoïc sinh trong nhoùm phaûi ñuû ñeå trao ñoåi luaän nhau, phaûi giaûi Trang 12 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà giao vieân ñöa ra, neáu quaù ñoâng seõ khoâng söû duïng heát nguoàn löïc, neáu quaù ít seõ khoâng ñuû ñeå giaûi quyeát nhieäm vuï. Theo toâi trung bình moãi nhoùm khoaûng 4 – 6 hoïc sinh. Moãi nhoùm caàn phaûi coù moät nhoùm tröôûng, moät thö kí vaø nhoùm tröôûng phaûi ñieàu khieån cuoäc thaûo luaän. Coù nhieàu caùch thaûo luaän nhoùm, nhöng theo toâi xeùt về ñaëc tröng moân sinh hoïc thì chuû yeáu taäp trung vaøo caùc kieåu thaønh laäp nhoùm sau ñaây: +Thaønh laäp nhoùm thöôøng xuyeân: ñeå duy trì hoaït ñoäng nhoùm coù theå phaân coâng nhoùm thöôøng xuyeân theo töøng baûn hoaït 2 baøn gheùp laïi vaø ñaët teân cuï theå nhoùm I, nhoùm II, nhoùm III … nhoùm thöôøng xuyeân naøo thöôøng ñeå giaûi quyeát nhöõng coâng vieäc cuï theå cuûa nhöõng tieát hoïc. VD: Toâi thöôøng söû duïng nhoùm thöôøng xuyeân nhö sau: Khi thöïc hieän song phaàn noäi dung moãi tieát daïy toâi cho nhöõng baøi taäp hoaëc caâu hoûi cuûng coá ñeå hoïc sinh khaéc saâu kieán thöùc. Nhöõng hoaït ñoäng nhö vaäy toâi cho caùc em hoïc sinh thöïc hieän hình thöùc thaûo luaän theo nhoùm thöôøng xuyeân. Ngoaøi ra nhoùm thöôøng xuyeân coøn ñöôïc giao nhieäm vuï thöïc hieän noäi dung caùc yeâu caàu thöôøng xuyeân trong baøi hoïc. +Thaønh laäp nhoùm ngaãu nhieân: baèng ñeán hoïc sinh theo soá thöù töï 1, 2, 3, 4… vaø laëp laïi cho ñeán heát soá hoïc sinh cuûa lôùp. Taát caû soá hoïc sinh coù cuøng soá thöù töï vaøo moät nhoùm. Caùch chia nhoùm naøy thöôøng ñöôïc toâi söû duïng trong caùc tieát thöïc haønh hoaëc thöïc hieän nhöõng troø chôi hoïc taäp nhaèm cuûng coá kieán thöùc … VD: Ñeå cuûng coá kieán thöùc chöông: Thaân Toâi cho hoïc sinh chôi moät troø chôi vaø thöïc hieän vieäc chia nhoùm nhö sau : ñeám soá thöù töï hoïc sinh trong lôùp 1, 2, 3,4 vaø laëp laïi cho ñeán heát soá hoïc sinh trong lôùp. Khi ñoù ta ñöôïc 3 nhoùm hoïc sinh laø nhoùm 1, nhoùm 2, nhoùm 3, nhoùm 4, sau ñoù cho 4 nhoùm hoïc sinh tieán haønh töøng thaønh vieân moät leân baûng ghi ra nhöõng loaïi Trang 13 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt thaân ñaõ hoïc. Nhoùm naøo ghi ñuùng vaø ghi ñöôïc nhieàu loaïi caây thì nhoùm ñoù thaéng. Trong troø chôi naøy giuùp cho hoïc sinh thö gian trong tieát hoïc vaø coøn laøm cho hoïc sinh nhôù laïi caùc kieán thöùc trong chöông thaân nhö : caùc loaïi thaân coù thaân ñöùng, thaân leo, thaân boø. +Thaønh laäp nhoùm chuyeân bieät: ñoái vôùi hình thöùc naøy thöôøng ít khi söû duïng, chæ khi naøo nhoùm thöôøng xuyeân thaûo luaän gaëp nhöõng vaán ñeà khoù thì nhoùm chuyeân bieät môùi söû duïng. Caùch thöïc hieän nhö sau: töø nhöõng nhoùm thöôøng xuyeân toâi choïn 1-2 hoïc sinh khaù gioûi trong nhoùm ñeå thaønh laäp nhoùm chuyeân bieät. Nhoùm naøy seõ ñöôïc giaùo vieân giao cho nhöõng caâu hoûi khoù, nhöõng vaán ñeà khoù, thaûo luaän tröôùc ñeå linh hoäi ñöôïc kieán thöùc sau ñoù trôû veà nhoùm thöôøng xuyeân cuûa mình phoå bieán laïi cho caùc baïn trong nhoùm. Coøn caùc baïn trong nhoùm thöôøng xuyeân vaãn duy trì ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñôn giaûi song song vôùi nhoùm chuyeân bieät.  Kyõ thuaät quaûn lyù nhoùm:  Böôùc 1: Giao nhieäm vuï: -Neâu muïc tieâu cuûa hoaït ñoäng nhoùm: giaùo vieân thoâng baùo roõ raøng muïc tieâu cuûa hoaït ñoäng. Sau hoaït ñoäng nhoùm, hoïc sinh caàn thu nhaän ñöôïc nhöõng kieán thöùc vaø kyõ naêng gì. -Toùm taét khaùi quaùt toaøn boä hoaït ñoäng: Giaùo vieän moâ taû khaùi quaùt toaøn boä hoaït ñoäng, coù nhöõng coâng vieäc gì, laøm nhö theá naøo. -Neâu caâu hoûi, neâu vaán ñeà: Giaùo vieân neâu nhieäm vuï thaûo luaän cho caû lôùp, hoaëc cho moãi nhoùm.  Böôùc 2: Thaønh laäp nhoùm -Chia nhoùm: Thoâng baùo soá nhoùm, moãi nhoùm bao nhieâu ngöôøi vaø caùch chia nhoùm. Trang 14 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Cung caáp thoâng tin veà caùc ñieàu kieän ñaûm baûo cho nhoùm hoaït ñoäng. Nôi laøm vieäc cuûa nhoùm, bao nhieâu thôøi gian, keát quaû cuoái cuøng, ai seõ chæ ñaïo nhoùm, tieán haønh ra sao, nguoàn vaät tö, duïng cuï, … -Daønh thôøi gian ñeå hoïc sinh hoûi hoïc sinh: kieåm tra laïi xem caùc em ñaõ roõ nhieäm vuï chöa, hoaëc caùc em coù thaéc maéc khoâng.  Böôùc 3: Laøm vieäc theo nhoùm -Baét ñaàu laøm vieäc theo nhoùm: Sau khi hoaøn thaønh caùc böôùc treân, giaùo vieân yeâu caàu caùc em tieán haønh laøm vieäc theo nhoùm. Caùc nhoùm thaûo luaän nhieäm vuï döôùi söï ñieàu khieån cuûa nhoùm tröôûng. Thö kyù ghi cheùp nhöõng yù kieán thaûo luaän … -Theo doõi tieán ñoä cuûa nhoùm: Ñieàu chænh thôøi gian caàn thieát, giaûi quyeát nhöõng thaéc maéc cuûa hoïc sinh, nhöõng khoù khaên caùc nhoùm gaëp phaûi. -Thoâng baùo thôøi gian: Giaùo vieân nhaéc nhôû hoïc sinh veà thôøi gian cho hoïc sinh ñaûm baûo ñuùng thôøi gian nhö keá hoaëc ñaõ döï kieán. Traùnh bò ñoäng vaø quaù giôø thaûo luaän, aûnh höôûng ñeán keá hoaïch cuûa baøi hoïc. -Hoã trôï caùc nhoùm laøm baùo caùo: Trong khi hoïc sinh baùo caùo, giaùo vieân coù theå ñeán töøng nhoùm vaø höôùng daãn hoïc sinh vieát baùo caùo theo yeâu caàu cuûa giaùo vieân.  Böôùc 4: Caùc nhoùm baùo caùo keát quaû Ñaïi dieän töøng nhoùm baùo caùo keát quaû cuûa töøng nhoùm mình, caùc nhoùm khaùc neâu caâu hoûi vaø yù kieán thaéc maéc.  Böôùc 5: Toång keát ruùt kinh nghieäm Trong hoaït ñoäng ruùt kinh nghieäm, giaùo vieän thöïc hieän caù söï phoái hôïp cuûa hoïc sinh. Nhöõng keát luaän veà kieán thöùc vaø kyõ naêng maø hoïc sinh caàn tieáp thu caàn ñöôïc toång keát, toùm taét, heä thoáng sau hoaït ñoäng nhoùm. Ñoàng thôøi Trang 15 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt trong böôùc naøy, giaùo vieân caàn ruùt kinh nghieäm veà tinh thaàn, thaùi ñoä tham gia hoaït ñoäng cuûa caùc nhoùm, töøng caù nhaân. Ñaây cuõng laø nhöõng ñieàu kieän caàn thieát cho giao vieân ñeå toå chöùc hoaït ñoäng töông töï. Toâi xin laáy moät ví duï khi daïy baøi “Bieán daïng cuûa reã” trong chöông trình sinh hoïc lôùp 6 Trung Hoïc Cô Sôû. Tröôùc tieát hoïc naøy giaùo vieân giao nhieäm vuï cho hoïc sinh söu taàm maãu vaät nhö: cuû caø roát, cuû caûi, cuû saén, caønh traàu khoâng, caây hoà tieâu, caây taàm gôûi, daây tô hoàng… hoaëc tranh veõ aûnh chuïp caùc loaïi caây: caây baàn, caây buït moïc, caây vaïn lieân thanh, caây maém coù boä reã thôû treân maët ñaát …  Böôùc 1: döïa treân nhöõng vaät thaät vaø tranh aûnh maø em söu taàm hoaëc giao vieân cung caáp sao cho ñuû caùc loaïi cuû ñeå thöïc hieän nhieäm vuï. Giaùo vieän giao nhieäm vuï cho hoïc sinh: “Tìm hieåu ñaëc ñieåm hình thaùi vaø chöùc naêng cuûa caùc loaïi reã bieán daïng” baèng caùc quan saùt maãu vaät hoaëc tranh veõ vaø ñieàn vaøo baûng sau nhöõng thoâng tin caàn thieát. TT Teân veà bieán daïng Teân caây Ñaëc ñieåm hình thaùi Chöùc naêng ñoái cuûa bieán daïng vôùi caây Giaùo vieân höôùng daãn caùc laøm baøi taäp: Thaûo luaän phaân loaïi caùc loaïi cuû, caây theo nhöõng ñaëc ñieåm maø hoïc sinh ñaõ phaùt hieän ra. Cöû ñaïi dieän leân trình baøy keát quaû cuûa nhoùm veà phaân loaïi vaø giaûi thích lyù do cuûa vieäc phaân loaïi, vaø giaûi hích lyù do cuûa vieäc phaân loaïi ñoù (ñeå tìm ra nhöõng ñaëc ñieåm hình thaùi vaø chöùc naêng cuûa moãi loaïi). Thôøi gian trình baøy cuûa moãi nhoùm laø 3 phuùt. Trang 16 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt  Böôùc 2: giaùo vieân chia lôùp thaønh 6 nhoùm theo caùch chia ngaãu nhieân  Böôùc 3: sau khi chia nhoùm hoïc sinh veà choã ngoài theo nhoùm, cöû nhoùm tröôûng, thö kyù. Baét ñaàu thao luaän theo nhieäm vuï ñöôïc giao. Nhoùm tröôûng ñieàu khieån caùc baïn trong nhoùm thaûo luaän vaø phaân loaïi. Caùc thaønh vieân tham gia goùp yù kieán giaûi thích taïi sao laïi phaân loaïi nhö vaäy. Ñeå cöû ñaïi dieän nhoùm leân trình baøy.  Böôùc 4: Ñaïi dieän cuûa nhoùm leân trình baøy: Nhoùm ñaõ phaân thaønh 4 loaïi reã vaø neâu lyù do vì sao laïi phaân thaønh 4 loaïi. Trong khi moät nhoùm leân trình baøy thì caùc nhoùm khaùc neâu caâu hoûi. Nhoùm trình baøy phaûi traû lôøi caâu hoûi cuûa nhoùm khaùc vaø cuûa giaùo vieân.  Böôùc 5: Giaùo vieän toång keát ruùt kinh nghieäm Qua laøm vieäc theo nhoùm chuùng ta ñaõ phaân loaïi reã cuûa caùc caây, cuû thaønh 4 loaïi ñaëc ñieåm vaø chöùc naêng ñöôïc moâ taû trong baûng döôùi ñaây: TT Teân veà bieán Ñaëc ñieåm hình thaùi Teân caây daïng Cuû caûi, caø roùt… 1 cuûa bieán daïng Reã phình to Reã cuû Chöùc naêng ñoái vôùi caây Chöùc chaát dö tröõ cho caây ra hoa, taïo quaû Traàu khoâng, hoà Reã phuï moïc töø thaân Giuùp caây leo leân 2 3 Reã moùc tieâu, vaïn nieân vaø caønh treân maët ñaát, Reã thôû thanh… moùc vaøo truï baùm… Buït moïc, maém, Soáng laâu trong ñieàu Laáy Trang 17 oxi trong S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng baàn… trêng: pt-dtnt kieän thieáu khoâng khí. khoâng khí cung Reã moïc ngöôïc leân caáp cho caùc phaàn Tô hoàng, taàm gôûi… 4 treân maët ñaát… reã döôùi ñaát. Reã bieán ñoåi thaønh Laáy thöùc aên töø giaùc muùt ñaâm vaøo caây chuû. Giaùc muùt thaân hoaëc caønh cuûa caây khaùc… Giaùo vieân nhaän xeùt tinh thaàn, thaùi ñoä laøm vieäc trong nhoùm cuûa hoïc sinh.  Laäp keá hoaïch toå chöùc nhoùm  Choïn chuû ñeà:  Xaùc ñònh muïc tieâu  Xaùc ñònh hoaït ñoäng  Thaønh laäp nhoùm  Xaùc ñònh thôøi gian  Thöïc hieän hoaït ñoäng nhoùm  Xaùc ñònh vaät tö thieát bò c. Chuaån bò, söû duïng ñoà duøng hoïc taäp. Trong giaûng daïy Sinh hoïc ñoà duøng daïy hoïc laø phöông tieän höõu hieäu giuùp hoïc sinh chuû ñoäng chieám lónh tri thöùc moät caùch naêng ñoäng. Trong giôø hoïc, giaùo vieân phaûi coù keá hoaïch chuaån bò tröôùc nhöõng ñoà duøng daïy hoïc. Trong giôø thöïc haønh thí nghieäm giaùo vieân choïn maãu vaät moå hoaëc maãu ngaâm, tranh aûnh hoaëc moâ hình thì phaûi ñeïp phaûn aùnh ñöôïc nhöõng noäi dung hoïc sinh caàn quan saùt, maãu phaûi ñuû lôùn ñeå theå hieän roõ nhöõng boä phaän beân trong. Höôùng daãn hoïc sinh quan saùt phaûi quan saùt töø caáu taïo ngoaøi ñeán caáu taïo trong, töø ñaëc ñieåm hình thaùi ñeán ñaëc ñieåm giaûi phaãu. Trang 18 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Ngoaøi vieäc chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc cuûa giaùo vieân, giao vieân caàn phaân coâng, kieåm tra, ñoân ñoác cho töøng hoïc sinh vieäc chuaån bò caùc ñoà duøng hoïc taäp. Ñaây cung laø moät bieän phaùp laøm taêng cöôøng khaû naêng tìm toøi, nghieân cöùu cuûa hoïc sinh. Giaùo vieân söû duïng thieát bò thí nghieäm, söû duïng thieát bò naøo ñöa ra thieát bò ñoù vaø khi söû duïng xong deïp ngay traùnh tình traïng ñeå traøn lan seõ laøm maát khaû naêng chuù yù cuûa hoïc sinh. Sau khi söû duïng caàn löu tröõ kyõ caøng ñeå coøn söû duïng nhöõng tieát daïy sau. Ngoaøi vieäc chuaån bò noäi dung tieát daïy thì khi leân lôùp, giaùo vieân luoân giöõ moät taâm traïng vui veû, thoaùi maùi.Vieäc ñoù cuõng giuùp cho hoïc sinh hoïc toát hôn. Khoâng neân ñem nhöõng chuyeän rieâng truùt giaän leân hoïc sinh, hoaëc ñem moät taâm traïng chaùn tröôøng leân lôùp hoïc. d. Chuaån bò phieáu hoïc taäp. Trong chöông trình sinh hoïc 6,7 ñoåi môùi phieáu hoïc taäp giuùp ích raát nhieàu cho hoïc sinh trong vieäc tìm ra kieán thöùc môùi cuûa baøi hoïc, so saùnh nhöõng kieán thöùc cuûa nhöõng baøi ñaõ hoïc vaø baøi ñang hoïc. Töø ñoù coù theå giuùp cho hoïc sinh nhôù laïi kieán thöùc cuõ vaø khaéc saâu kieán thöùc môùi. * Daïng phieáu hoïc taäp so saùnh kieán thöùc cuõ vaø kieán thöùc môùi. Töø ñoù thaáy ñöôïc söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc ñoái töôïng ñem so saùnh vaø laø caùch toát giuùp hoïc sinh nhôù baøi ngay treân lôùp. Ví duï : Daïy baøi phaân bieät ñoäng vaät vôùi thöïc vaät chöông trình Sinh hoïc lôùp 7 giaùo vieân caàn chuaån bò phieáu hoïc taäp ñeå so saùnh nhöõng ñaëc ñieåm giöõa ñoäng vaät vaø thöïc vaät : Trang 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm sinh hoc Ñaëc ñieåm cô Caáu taïo töø teá baøo Thaønh xenlulozô ôû teá baøo nguyÔn viÖt hïng trêng: pt-dtnt Lôùn leân vaø Chaát höõu cô Khaû naêng Heä thaàn kinh sinh saûn nuoâi cô theå di chuyeån vaø giaùc quan theå Ñoái töôïng phaân Khoân g Coù Khoâng Coù Khoân g Töï toång Söû duïng hôïp chaát höõu ñöôïc cô coù saün Coù Khoân g Coù Khoâng Coù bieät Thöïc vaät Ñoäng vaät Töø phieáu hoïc taäp naøy giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh hoaøn thaønh vaø ñaët nhöõng caâu hoûi ñeå hoïc sinh khaéc saâu theâm kieán thöùc : + Thöïc vaät khaùc vôùi ñoäng vaät ôû nhöõng ñieåm cô baûn naøo? + Ngoaøi nhöõng ñaëc ñieåm coù treân phieáu hoïc taäp treân em haõy tìm theâm nhöõng ñaëc ñieåm khaùc nhau giöõa ñoäng vaät vaø thöïc vaät? Sau khi hoïc sinh hoaøn thaønh phieáu hoaï taäp vaø traû lôøi caùc caâu hoûi thì caùc em hoïc sinh coù theå heä thoáng kieán thöùc ñaõ hoïc naêm lôùp 6 veà thöïc vaät vaø bieát ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa ñoäng vaät maø caùc em ñang hoïc. * Daïng phieáu hoïc taäp tieáp nhaän kieán thöùc môùi Ví duï : Khi daïy phaàn ñaëc ñieåm chung cuûa lôùp thuù giaùo vieân coù theå chuaån bò phieáu hoïc taäp. Trang 20