Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1...

Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1

.DOC
50
155
104

Mô tả:

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN YÊN MỸ TRƯỜNG TIỂU HỌC TRUNG HƯNG ---------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: "MỘT SỐ KINH NGHIỆM RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1" Môn/lĩnh vực Họ và tên Chức vụ Trường : Tiếng Việt : Trần Thị Năm : Giáo viên : Tiểu học Trung Hưng Năm học 2013-2014 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Người thực hiện: Trần Thị Năm 2 MỤC LỤC Nội dung Trang PHẦN 1-Đề PHẦN LÍ LỊCH 3 tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 PHẦN 2- PHẦN NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI 4 I - ĐẶT VẤN ĐỀ:4 4 A - PHẦN MỞ ĐẦU 1.Thực trạng của vấn đề 2.Ý nghĩa tác dụng của giải pháp mới 3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.Mục đích nghiên cứu II - PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH 1.Cơ sở của lí luận và thực tiễn a/ Cơ sở của lý luận b/ Cơ sở của thực tiễn 2.Các phương pháp nghiên cứu 4 5 6 6 6 6 6 7 7 3.thời gian nghiên cứu B - PHẦN NỘI DUNG I - MỤC TIÊU II - MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1.Tính mới của đề tài 2.Thực trạng 3.Các biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 3.1/ Biện pháp thứ nhất: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện vật chất, 8 9 9 9 9 9 15 15 thiết bị dạy – học. 3.2/ Biện pháp thứ hai: Cách sử dụng đồ dùng dạy học trong 16 phân môn dạy Tập Viết. 3.3/ Biện pháp thứ ba: Học sinh cần thực hiện tốt nề nếp học tập, 18 tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở và cách trình bày bài viết. 3.4/ Biện pháp thứ tư: Giáo viên cần nắm chắc kiến thức, viết tốt 20 mẫu chữ quy định để dạy học sinh. 3.5/ Biện pháp thứ năm: Dạy cho học sinh có kỹ thuật viết đúng, 22 viết đẹp. 3.6/ Biện pháp thứ sáu: Khắc sâu những lỗi học sinh thường 26 gặp khó khăn. 3.7/ Biện pháp thứ bảy: Dạy phân môn tập viết phải được kết hợp 26 song song và đồng bộ với các môn học khác. 3.8/ Biện pháp thứ tám: Lập kế hoạch bài học, phương pháp dạy 28 học cụ thể cho mỗi tiết học Tập viết và mỗi phần luyện tập. 3.9/ Biện pháp thứ chín: Tổ chức các trò chơi và phong trào thi 31 đua “ Giữ vở sạch, viết chữ đẹp” 4- DẠY THỰC THỰC NGHIỆM C - PHẦN KẾT LUẬN Người thực hiện: Trần Thị Năm I - Kết luận II - Bài học kinh nghiệm 32 41 41 41 3 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Người thực hiện: Trần Thị Năm 4 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Phần 1: PHẦN LÍ LỊCH HỌ VÀ TÊN TÁC GIẢ: TRẦN THỊ NĂM CHỨC VỤ: GIÁO VIÊN ĐƠN VỊ CÔNG TÁC: TRƯỜNG TIỂU HỌC TRUNG HƯNG TÊN ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Một số kinh nghiệm Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Người thực hiện: Trần Thị Năm 5 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Phần 2 :PHẦN NỘI DUNG ĐỀ TÀI A.PHẦN MỞ ĐẦU I - ĐẶT VẤN ĐỀ: 1-THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ: Chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người, là công cụ đắc lực trong việc ghi lại và truyền bá toàn bộ kho tàng tri thức văn hoá của nhân loại. Giáo dục Tiểu học là nền tảng của giáo dục quốc dân, lớp 1 là nền móng của bậc Tiểu học. Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở bậc Tiểu học. Đối với lớp 1, Tập viết không những có mối quan hệ mật thiết tới chất lượng học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kĩ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường. Dạy Tập viết Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chìa khoá để mở ra những cánh cửa tri thức bước vào tương lai. Chữ viết là công cụ để các em vận dụng suốt đời. Viết đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh giúp học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng học tập. Vì vậy dạy học sinh viết đúng, viết đẹp là rèn luyện cho các em những phẩm chất đạo đức tốt như: tính kỉ luật, tính cẩn thận, óc thẩm mỹ và sáng tạo. Như cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói:“ Chữ viết là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình”.(1) Ngày nay trong sự phát triển của nền kinh tế tri thức, sự bùng nổ của khoa học Công nghệ thông tin, chữ viết cũng có máy tính làm thay. Vậy việc rèn chữ có quan trọng không? Từ năm 2001-2002. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có quyết định về việc tổ chức thi viết chữ đẹp hằng năm cho giáo viên và học sinh Tiểu học. Cho đến Người thực hiện: Trần Thị Năm 6 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 (1)Phạm Văn Đồng: “ Dạy nét chữ, nết người”. Báo Tiền phong số 127 năm 1968. nay đã khơi dạy trong học sinh, giáo viên và toàn xã hội về ý thức cần viết chữ đẹp. Chữ viết đẹp của học sinh là vấn đề được mọi người trong và ngoài ngành Giáo dục và Đào tạo quan tâm lo lắng. Người xưa đã nói: “Nét chữ - nết người” (2) là hàm hai ý sau: Thứ nhất, nét chữ thể hiện tính cách con người; Thứ hai, thông qua rèn luyện chữ viết mà giáo dục nhân cách con người . Nền giáo dục của chúng ta lần lượt trải qua nhiều thời kì cải cách. Và sau mỗi lần cải cách như vậy, mẫu chữ viết của học sinh Tiểu học lại thay đổi. Đi kèm với sự thay đổi đó là các quy trình dạy, tài liệu dạy và học thay đổi. Đó chính là điều băn khoăn của các giáo viên Tiểu học khi giảng dạy phân môn Tập viết trong nhà trường. Sự thay đổi cũng ảnh hưởng phần nào đến chữ viết của học sinh, vẫn có rất nhiều học sinh viết sai, viết xấu, tốc độ chậm, chữ viết mất nét nghiêng ngả. Học sinh viết chưa đúng độ cao, độ rộng của từng con chữ; khoảng cách giữa các chữ chưa đều, cỡ chữ chưa chuẩn, chữ quá to hoặc quá bé… Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập tất cả các môn học. Ngày 14/6/2002 Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành mẫu chữ viết trong trường Tiểu học theo Quyết định số 31/2002/QĐ-BGD. Đây chính là việc nhìn nhận tầm quan trọng và ý nghĩa của chữ viết. Vậy vấn đề đặt ra là làm sao rèn chữ viết đẹp cho học sinh chính là yêu cầu bức súc của người giáo viên. Bởi chữ viết là cần thiết và cấp bách. Qua nhiều năm trực tiếp giảng dạy, tôi luôn băn khoăn về vấn đề chữ viết của các em. Làm thế nào để giúp các em viết đúng, viết đẹp. Các bậc cha mẹ sẽ hạnh phúc và sung sướng biết bao nhiêu khi nhìn vào trang vở Tập viết của con em mình với những dòng chữ ngay ngắn đều tăm tắp, đúng và đẹp; những trang vở không bị giây mực, không bị quăn mép. Chính vì vậy mà tôi quyết định chọn và nghiên cứu đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “ Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”. 2 - Ý NGHĨA TÁC DỤNG CỦA GIẢI PHÁP MỚI: Từ khi tìm hiểu, nghiên cứu cho đến khi hoàn thành đề tài này, tôi thấy đề tài có tác dụng to lớn. Tìm hiểu việc dạy và học phân môn Tập viết lớp1 thông Người thực hiện: Trần Thị Năm 7 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 (2) Phạm Văn Đồng:“ Dạy nét chữ nết người”. Báo Tiền phong số 127 năm 1968. qua môn Tiếng Việt để đề xuất một số biện pháp sư phạm nhằm hình thành và rèn luyện kỹ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 1, góp phần hoàn thiện việc dạy học phân môn Tập viết. Qua đó giúp học sinh tiếp cận và học môn Tập viết hiệu quả hơn. Mặt khác việc hình thành trong nhà trường những kiến thức, kĩ năng ban đầu về Tiếng Việt cũng đang được tiến hành. Do vậy, việc rèn kĩ thuật viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 1 có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các em làm chủ tiếng nói về mặt văn tự và ghi chép lại văn tự đó một cách rõ ràng, đầy đủ. 3- ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Để thực hiện đề tài này tôi đã khảo sát trên các đối tượng sau: - Vở Tập viết, vở Thực hành luyện viết của học sinh, sách giáo viên Tiếng Việt lớp 1, trọng tâm là phân môn Tập viết và một số tài liệu tham khảo khác. - Thực trạng dạy và học phân môn Tập viết cụ thể là thực trạng chữ viết của học sinh lớp 1. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh viết xấu, viết sai và chậm. Từ đó đưa ra những biện pháp khắc phục để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1. 4- MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Mục đích nghiên cứu của đề tài này là đưa ra các giải pháp, biện pháp cụ thể, thiết thực giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập viết lớp 1, cụ thể là giúp học sinh có kỹ năng viết chữ đúng và đẹp. II - PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH 1- CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN a/ Cơ sở lý luận: - Chữ viết là sáng tạo kỳ diệu của con người. Sự xuất hiện của chữ viết đánh dấu một giai đoạn phát triển về chất của ngôn ngữ. Chữ viết và dạy chữ viết được mọi người quan tâm.Việc rèn kỹ năng viết chữ cho học sinh Tiểu học đã được nhiều thế hệ thầy, cô giáo quan tâm, trăn trở, góp nhiều công sức cải Người thực hiện: Trần Thị Năm 8 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy chữ viết. Dạy Tập viết là dạy học sinh có những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo các chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ, hoặc liên kết chữ cái…Từ đó hình thành cho các em những biểu tượng về hình dáng, đường nét các con chữ, độ rộng, độ cao sự cân đối, tính thẩm mĩ của chữ viết. - Dạy học sinh biết được những kỹ năng và thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức tạp bao gồm những kỹ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái và liên kết chữ cái tạo chữ ghi tiếng. Đồng thời giúp các em xác định khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để hình thành kỹ năng viết đúng mẫu, rõ ràng, đếu nét, liền mạch, viết thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ và cao hơn là viết nhanh, viết đúng, viết đẹp. Ngoài ra, tư thế ngồi, cách cầm bút, cách để vở, cách trình bày bài viết cũng là một kỹ năng đặc thù của dạy Tập viết mà giáo viên cần thường xuyên quan tâm. b/ Cơ sở thực tiễn: - Qua việc giảng dạy phân môn Tập Viết tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1 nếu cùng một lúc đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là một điều không thực tế, khó có thể thực hiện được. Do vậy đối với từng lớp, giáo viên cần lựa chọn mục tiêu trọng tâm của môn học phù hợp với lứa tuổi để học sinh tiếp thu bài một cách vững chắc nên tôi đã xác định muốn viết chữ đẹp thì việc đầu tiên cần làm ở lớp 1 là rèn cho trẻ có nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng thì mới có cơ sở để viết chữ đẹp. Đây chính là yêu cầu có tính quyết định trong việc rèn viết chữ đẹp cho suốt quá trình học tập của học sinh. 2- CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Sau khi xem xét thực tế của vấn đề tôi đã quyết định sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu. Trong những phương pháp đó tôi sử dụng chủ yếu các phương pháp sau: a/ Phương pháp điều tra Tôi sử dụng phương pháp này dùng để theo dõi, điều tra chất lượng chữ Người thực hiện: Trần Thị Năm 9 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 viết của học sinh trong lớp. Ngoài ra tôi còn điều tra quan sát về tư thế ngồi học, cách cầm bút, cách để vở của học sinh lớp 1. b/ Phương pháp trắc nghiệm Tôi sử dụng phương pháp này bằng cách đưa ra các bài kiểm tra viết cho học sinh trước khi thực nghiệm và sau khi thực nghiệm để so sánh kết quả. c/ Phương pháp đàm thoại, trao đổi Phương pháp này tôi dùng để trao đổi với giáo viên trong tổ chuyên môn và các giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong trường, với học sinh và gia đình học sinh về phương pháp, cách học . d/ Phương pháp thực hiện Khi đưa ra biện pháp khắc phục, tôi áp dụng trực tiếp vào quá trình giảng dạy ở lớp. 3-THỜI GIAN NGHIÊN CỨU: - Tháng 9, tháng 10 năm 2012: Điều tra khảo sát trình độ viết chữ và chữ viết của học sinh, thu thập thông tin, xem lại nội dung, chương trình Tiếng Việt lớp 1 về dạy viết chữ trong phân môn Học vần, Chính tả và quy trình dạy môn Tập viết lớp 1. -Tháng 11, tháng 12 năm 2012: Suy nghĩ tìm luận chứng, phương pháp dạy và học phân môn Tập viết lớp 1. -Tháng 1, tháng 2, tháng 3 năm 2013: Xây dựng đề cương. - Tháng 9, tháng 10, tháng 11, tháng 12 năm 2013, tháng 1, tháng 2 năm 2014: Áp dụng các biện pháp nghiên cứu vào bài dạy trên lớp. - Tháng 3 năm 2014: Tổng kết kinh nghiệm, hoàn thiện đề tài. Người thực hiện: Trần Thị Năm 10 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 B. PHẦN NỘI DUNG I- MỤC TIÊU Để đạt được mục đích giúp học sinh viết đúng, viết đẹp, tôi đã thực hiện các nhiệm vụ sau: - Nghiên cứu nội dung và phương pháp dạy học sinh tập viết phần học vần, Tập viết, Chính tả và quy trình dạy phân môn Tập viết lớp 1. - Tìm hiểu những khó khăn của giáo viên khi dạy học sinh tập viết và tình hình thực tế của học sinh lớp 1C, 1D khi học Tập viết, từ đó chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng học sinh viết xấu, viết sai và chậm. - Đề xuất một số biên pháp rèn kỹ năng viết đúng, viết sạch đẹp, viết thành thạo cho học sinh lớp 1. - Thực nghiệm dạy học một tiết Tập viết qua bài:Tập viết Tuần 25 II - MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1 - TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI: Tôi nghĩ rằng đây là một đề tài mang nhiều tính mới cả về nội dung và hình thức. Bởi vì việc tìm ra các biện pháp giúp học sinh lớp 1 không những viết đúng mà còn phải viết đẹp, từ lâu đã được nhiều giáo viên quan tâm nghiên cứu. Trong thực tế đã có nhiều giáo viên viết sáng kiến kinh nghiệm về đề tài này, cũng có nhiều sách báo viết đến nhưng các sáng kiến kinh nghiệm đó mới chỉ đưa ra những biện pháp chung mà chưa có những biện pháp cụ thể giúp học sinh viết đúng và đẹp. Chưa chỉ rõ được sự cần thiết của việc áp dụng quan điểm tích hợp môn Tiếng Việt vào dạy phân môn Tập viết lớp 1. Xuất phát từ tình hình nêu trên và thực tế dạy học ở lớp mình, qua khảo sát học sinh ở các lớp khác tôi đã mạnh dạn nghiên cứu tiếp vấn đề này để đưa ra một số biện pháp hữu hiệu nhất nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 1 theo đúng chuẩn kiến thức và kỹ năng thuận lợi cho việc phát huy viết chữ đúng và đẹp ở các lớp trên. Người thực hiện: Trần Thị Năm 11 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 2 - THỰC TRẠNG: 2.1 - ƯU ĐIỂM: Trường Tiểu học Trung Hưng là một trường vốn có bề dày truyền thống hiếu học. Trường có đội ngũ cán bộ trẻ, năng động, sáng tạo, nhiệt tình, dám nghĩ dám làm hết lòng tận tuỵ với công việc, với sự nghiệp “ Trăm năm trồng người” mà Đảng và nhà nước giao cho. Trường có đội ngũ giáo viên yêu nghề mến trẻ, hết lòng vì học sinh thân yêu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu là trường Tiên tiến xuất sắc, có nhiều thành tích đáng kể về mọi mặt. Đặc biệt nhất là phong trào thi đua: “ Giữ vở sạch- Viết chữ đẹp-Phát âm chuẩn”, đã có rất nhiều giáo viên, học sinh đạt giải cao trong các hội thi: “ Giữ vở sạch- Viết chữ đẹp-Phát âm chuẩn” cấp huyện, cấp tỉnh. - Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo xã và ngành giáo dục rất quan tâm đến học sinh đặc biệt nhất là học sinh lớp 1, các em được học ở một ngôi trường khang trang sạch đẹp, ngồi học bàn ghế chuẩn đối với lứa tuổi các em. - Nhà trường đã đầu tư cơ sở vật chất: ánh sáng ( số lượng bóng điện đủ để chiếu sáng ) trong phòng học, bảng chữ mẫu ( với nhiều kiểu chữ khác nhau), bảng phụ, bảng lớp chống loá… - Phòng Thư viện cung cấp đầy đủ đồ dùng như: Bộ chữ dạy Tập viết chữ thường và chữ hoa của nhà xuất bản Giáo dục. Mỗi lớp đều có bảng chữ cái theo mẫu chữ quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Mỗi giáo viên được trang bị một bộ chữ dạy tập viết do Nhà xuất bản Giáo dục sản xuất. - Giáo viên được tham dự tập huấn những chuyên đề về Tập viết và các cuộc thi “ Viết chữ đẹp”, “ Triển lãm vở sạch chữ đẹp” hàng năm do trường hoặc huyện, tỉnh tổ chức để học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và trau dồi kiến thức. - Học sinh lớp1 mới đi học nên các em rất thích đến trường để học. Người thực hiện: Trần Thị Năm 12 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Đa số các phụ huynh có con em học lớp 1, là năm đầu cấp nên đều quan tâm đến việc học tập của con em mình. Các em có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập theo yêu cầu của giáo viên. - Môi trường giao tiếp, phương tiện, thông tin đại chúng thuận lợi cho việc dạy và học tập viết Tiếng Việt. - Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, cụ thể và phù hợp với đối tượng học sinh. Tôi thấy đây chính là một môi trường giáo dục hết sức thuận lợi để chúng ta tiến hành dạy luyện viết chữ đẹp cho học sinh ngay từ năm lớp 1. 2.2 - KHÓ KHĂN: Bên cạnh những thuận lợi vừa nêu trên tôi thấy rằng trong thực tế quá trình giảng dạy phân môn Tập viết và việc luyện viết chữ đẹp cho học sinh ở trường học, lớp học vẫn còn gặp không ít những khó khăn đối với giáo viên và học sinh. Sau đây tôi sẽ nêu một số khó khăn mà chúng ta cần phải khắc phục để giúp học sinh viết đúng và đẹp ngay từ những năm đầu tiên đi học. a/ Về phía giáo viên: - Một số ít giáoviên chưa hiểu rõ bản chất của các nguyên tắc và phương pháp dạy học phân môn Tập viết, thường có quan niệm xem nhẹ giờ Tập viết, luôn coi đó là một phân môn phụ. - Một số giáo viên chưa hiểu rõ được vai trò, tác dụng của một số phương tiện trực quan trong giờ Tập viết như bảng con, chữ mẫu. - Một số giáo viên chưa có sự thống nhất về tên gọi của các nét chữ, con chữ trong một giờ dạy Tập viết. Chưa có sự kết hợp đồng bộ với các môn học khác như: Học vần, Tập đọc để giúp học sinh đọc đúng, đọc hiểu, từ đó dẫn đến viết đúng, viết đẹp. - Một số giáo viên chưa nắm được kỹ thuật viết chữ, cách gọi các thuật ngữ khi dạy viết chữ Tiếng Việt như: chữ ghi âm, chữ ghi vần, chữ ghi tiếng, chữ ghi từ. Mặt khác còn nhiều giáo viên còn nhầm lẫn giữa cách rê bút, cách lia bút, điểm đặt bút, điểm dừng bút, cách nối chữ khi viết. Người thực hiện: Trần Thị Năm 13 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Một số giáo viên chưa có sự phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh trong lớp chủ nhiệm, điều đó hạn chế việc tạo điều kiện về tinh thần, vật chất cho học sinh và việc rèn luyện chữ viết trong phong trào “ Vở sạch - Chữ đẹp”. Đa số giáo viên còn coi nhẹ việc hình thành nề nếp học của học sinh chưa chú ý đến tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở của học sinh. b/ Về phía học sinh: - Lớp1 là lớp đầu cấp, các em còn nhỏ mới qua lớp mẫu giáo, nhận thức của các em không đồng đều. Bên cạnh đó, việc giáo dục cho các em những phẩm chất Đạo đức tốt như: Tính cẩn thận, tính kỷ luật và khiếu thẩm mỹ chưa được quan tâm đúng mức. Điều này có liên quan đến việc dạy phân môn Tập viết cho học sinh Tiểu học. Mặt khác, từ môi trường hoạt động vui chơi là chính chuyển sang môi trường chủ yếu là hoạt động học tập, các em phải đọc, phải viết nhiều hơn, gây mỏi tay, mỏi mắt…dẫn đến tình trạng uể oải, nản trí, ngại viết. -Việc làm quen với chữ viết đối với các em thật khó khăn bởi đôi tay còn vụng về, lóng ngóng. Ở mẫu giáo các em mới được làm quen với đọc và tô các chữ cái, chưa có khái niệm về đường kẻ, dòng kẻ, chưa nắm được cấu tạo của các nét cơ bản, cấu tạo của các chữ cái. Chưa nắm được độ cao, độ rộng, của từng con chữ, khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh và các chữ số. Chưa nắm được quy trình viết chữ cái. Nhiều em còn viết chữ ngược, số ngược. - Học sinh chưa thực hiện tốt, nghiêm túc các quy định trong giờ Tập viết như: + Cầm bút chưa đúng cách. + Ngồi viết chưa đúng tư thế. + Vị trí đặt vở khi viết chưa đúng. - Đa số học sinh chưa nắm được kĩ thuật viết, cách rê bút, cách lia bút, nét nối, điểm đặt bút, điểm dừng bút trong một chữ ghi tiếng và khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng, ghi từ. Người thực hiện: Trần Thị Năm 14 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Một số em còn thiếu đồ dùng học tập, một số em chưa học qua mẫu giáo. Bản thân các em chưa phát huy được tính tự học, tự rèn luyện ở trường cũng như ở nhà. Các em còn ham chơi chưa chú ý đến học tập. c/ Về phía phụ huynh học sinh: Còn nhiều phụ huynh chưa đôn đốc nhắc nhở, còn thờ ơ với việc học tập của các em. Phần lớn các phụ huynh chưa nắm được chữ mẫu, quy trình viết của chữ nên còn hạn chế trong việc hướng dẫn con em mình học ở nhà. 2.3 - NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG: Đi sâu tìm hiểu thực tế qua các tiết dạy Tập viết, Thực hành luyện viết và phần luyện viết trong các tiết Học vần. Tôi thấy nguyên nhân dẫn đến những sai lầm của học sinh lớp 1 chủ yếu là: -Do học sinh chưa viết đúng và chưa nắm chắc cấu tạo của các nét cơ bản, chưa nắm được độ cao, độ rộng của từng chữ cái. Các em chưa hiểu và nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình nối các chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao, độ rộng, các nét chữ rời rạc, không đều nét, liền mạch. - Do nhận thức còn hạn chế của đa số các bậc phụ huynh học sinh về mẫu chữ và tầm quan trọng của phân môn Tập viết cho nên ngại hướng dẫn con em mình tập viết ở nhà sợ sai, sợ không đúng. -Do một số giáo viên Tiểu học còn nhiều hạn chế về mặt chữ viết, kĩ thuật viết. Chưa có kĩ năng, kĩ xảo cho các bước lên lớp của một giờ dạy Tập viết nên khi dạy học sinh tập viết còn nhiều lúng túng. Giáo viên chưa bao quát được tất cả các hoạt động học tập của học sinh, chưa thật sự làm chủ được tiết dạy. -Do sự thiếu quan tâm của các phụ huynh trong việc chuẩn bị đồ dùng học tập đầy đủ cho các em trước khi đến lớp. -Do học sinh chưa được hướng dẫn, uốn nắn một cách tỉ mỉ, kịp thời thường xuyên từ cách cầm bút đến tư thế ngồi viết và cách viết theo đúng quy trình ngay từ khi các em mới bắt đầu đi học. - Do tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1, các em chóng nhớ nhưng lại mau quên, nhanh chán, không luyện tập theo đúng yêu cầu của giáo viên. Tốc độ viết Người thực hiện: Trần Thị Năm 15 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 nhanh, viết ngoáy, viết ẩu cũng chính là nguyên nhân để các em viết xấu, viết sai. Từ những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân nêu trên làm cho chất lượng dạy phân môn Tập viết ở các trường hiện nay chưa cao. Đó là một thực tế mà những người giáo viên trực tiếp giảng dạy rất băn khoăn, lo lắng. Vậy làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy phân môn Tập viết và nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh ( nghĩa là giúp học sinh viết đúng, viết đẹp ) tôi đã dựa vào những nguyên nhân đó để tìm ra “ Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh”. 2.4 -TIẾN HÀNH KHẢO SÁT: Tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng chữ viết của học sinh từ đó lấy căn cứ để làm cơ sở kiểm chứng sau này. Ngay từ đầu năm học tôi cho học sinh lớp 1C và lớp 1D viết bài Tập viết sau: Bài Tập viết tuần 3: Mơ, do, ta, thơ, thợ mỏ vào vở ô ly mỗi chữ một dòng. Sau khi chấấm bài tôi thu được kếất qu ả sau: Lớp Số học 1C 1D sinh 30 30 Giỏi SL % Khá SL % Trung bình SL % 5 6 6 6 11 36,7 16,6% 20% 20% 20% Yếu SL 36,7% 8 7 23,3 % 26,7% 11 % % Nhìn vào bảng kết quả trên cho ta thấy lớp 1C và lớp 1D có số học sinh như nhau, chất lượng bài viết cũng gần tương đương nhau. Bài Tập viết có điểm khá, giỏi rất ít, chủ yếu là điểm trung bình và điểm yếu. Qua quan sát học sinh khi viết và qua chất lượng bài viết của các em, tôi nhận thấy học sinh thường mắc các lỗi sau: - Chữ viết chưa đúng cỡ, chưa đúng độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, điểm dừng bút chưa đúng. - Chữ viết chưa liền mạch, nối chữ chưa đúng quy định. - Vị trí dấu thanh, dấu phụ đặt chưa đúng. Nhiều em viết dấu quá to hoặc quá bé, dấu đặt xa chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đúng chữ ghi âm chính. Người thực hiện: Trần Thị Năm 16 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Rất nhiều em viết xấu, chữ viết không đều, nét cao, nét thấp, nét ngắn, nét dài, nét nghiêng ngả, nhất là con chữ o và những con chữ được kết hợp bởi nét cong tròn các em đều viết méo, hoặc nghiêng nghẹo, không có em nào viết được chữ o tròn theo đúng quy định, khoảng cách giữa các chữ không đều. -Tư thế ngồi viết sai, cách cầm bút chưa đúng. Đa số các em ngồi cúi mặt sát với vở, vẹo lưng, lệch vai, khuỳnh tay... Rất nhiều em cầm bút bằng 4 đầu ngón tay, có em cầm cả 5 ngón tay, thậm chí cầm 3 ngón tay nhưng chưa chụm cả 3 ngón tay vào quản bút, cán bút vuông góc với mặt vở, có em cầm bút ngả về phía trước, có em khoằm tay vào phía trong… Trước thực trạng của việc dạy phân môn Tập viết. Tôi thấy, cần phải tìm ra những biện pháp thiết thực để nâng cao chất lượng dạy phân môn Tập viết cho học sinh lớp 1. Xuất phát từ mong muốn giúp học sinh viết đúng, viết đẹp tôi đã tìm hiểu và tham khảo nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp cụ thể. 3- CÁC BIỆN PHÁP RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1: 3.1- BIỆN PHÁP THỨ NHẤT: Chuẩn bị đầy đủ điều kiện vật chất, thiết bị dạy - học: Việc chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất và các thiết bị dạy học học của nhà trường, giáo viên và học sinh là một khâu quan trọng trong quá trình dạy- học ở Tiểu học. Đó chính là điều kiện dẫn tới sự thành công của việc dạy - học ở bất cứ môn học nào đặc biệt nhất là phân môn dạy Tập viết trong trường tiểu học. a/ Ánh sáng phòng học: - Phòng học phải đủ ánh sáng cho mọi học sinh ngồi học theo quy định của vệ sinh học đường. - Mỗi phòng cần có 4 bóng đèn tuýp 1,2m. b/Bảng lớp: - Bảng lớp được treo ở độ cao vừa phải ngang tầm với đầu học sinh ngồi học. Kích thước 1,2m x 2,9m. Người thực hiện: Trần Thị Năm 17 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Chất lượng bảng chống loá, trên bảng có dòng kẻ phù hợp, bên phải là dòng kẻ ô li nhỏ giống như trong vở Tập viết của học sinh để giáo viên viết mẫu và hướng dẫn viết vở. -Bảng lớp phải luôn luôn được xoá sạch bằng khăn lau sạch, có độ ẩm vừa phải. c/ bàn ghế học sinh: - Bàn ghế học sinh: Đầy đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng. Trung bình 2 học sinh/1 bàn. Tránh tình trạng học sinh ngồi chặt chội sẽ khó viết. - Kích thước bàn ghế phải phù hợp với độ cao trung bình của học sinh lớp1. d/ Bảng con, phấn, giẻ lau: - Chất lượng: Yêu cầu học sinh dùng bảng Mic hai mặt có dòng kẻ ô li giống trong vở Tập viết của các em. Phấn Mic hoặc phấn Thiên Long trắng có chất liệu tốt, không dùng phấn cứng quá hoặc kém chất lượng. Giẻ lau phải mềm, sợi bông thấm nước, giữ độ ẩm vừa phải, có thể gấp nhiều lần, độ dày thích hợp và luôn sạch. - Số lượng: Bảng con, giẻ lau đảm bảo đủ cho từng học sinh mỗi em một cái, học sinh phải có hộp đựng phấn. e/Vở tập viết và bút: - Chất lượng: Vở Tập viết phải do Nhà xuất bản Giáo dục ấn hành hàng năm. Giấy viết phải đảm bảo không bị thấm mực, dòng kẻ phải ngay ngắn, chữ mẫu phải đúng chuẩn, ngòi bút chì phải gọn nét, bút mực phải trơn không gai, nét viết không quá thanh hoặc quá đậm, mực xuống đều, dễ viết. - Số lượng vở: Vở viết luôn đủ dùng cho từng học sinh ở mỗi giai đoạn như: Ở học kỳ I các em có vở Tập viết Tập một, sang học kì II có vở Tập viết tập hai. Ngoài ra tôi thường xuyên phối hợp với phụ huynh học sinh của lớp để giúp đỡ các em. Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã bàn bạc, thống nhất Người thực hiện: Trần Thị Năm 18 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 về sự chuẩn bị và cách dạy các cháu ở nhà. Tôi đề nghị cha mẹ học sinh chuẩn bị cho các em bàn học, góc học tập đủ ánh sáng và chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh như: bảng con, phấn trắng, giẻ lau, bút chì, bút mực, khăn lau… 3.2-BIỆN PHÁP THỨ HAI: Cách sử dụng đồ dùng dạy học trong phân môn dạy Tập Viết: Đồ dùng dạy học là yếu tố không thể thiếu trong quá trình dạy học. Trong quá trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học dưới sự tổ chức dẫn dắt của giáo viên có sự hỗ trợ của các đồ dùng dạy học. Tư duy của học sinh lớp 1 chủ yếu từ trực quan cụ thể đến lô gic trừu tượng. Đồ dùng dạy học giúp học sinh khắc sâu các biểu tượng về chữ viết bằng nhiều con đường: mắt nhìn, tai nghe, tay viết. Qua đó sẽ chủ động phân tích hình dáng, kích thước, cấu tạo của chữ mẫu, tìm sự giống nhau và khác nhau giữa chữ cái đang học với chữ cái đã học. Vì vậy đồ dùng dạy học đưa ra phải đảm bảo tính khoa học, đúng lúc, đúng chỗ, nhịp nhàng và phù hợp với nội dung bài dạy. Tránh lạm dụng đồ dùng dạy học gây sự nhàm trán cho học sinh. Đồ dùng dạy - học trong môn dạy Tập viết lớp 1 là: Bảng con, phấn trắng, giẻ lau, vở Tập viết, vở thực hành luyện viết của học sinh và bảng phụ có kẻ ô li viết sẵn chữ mẫu của giáo viên, chữ mẫu trong khung chữ của bộ chữ dạy Tập viết của giáo viên, hoặc chữ mẫu trong các bài giảng điện tử mà giáo viên đã cài đặt. Việc sử dụng tốt các đồ dùng dạy học giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng dễ hiểu, giáo viên không phải nói nhiều gây căng thẳng, nhàm trán trong giờ học. Để giúp học sinh có kĩ năng, kĩ sảo sử dụng đồ dùng học tập đúng cách và thành thạo đạt hiệu quả cao trong giờ Tập viết tôi thường hướng dẫn học sinh thực hiện theo yêu cầu của giáo viên. a/ Cách sử dụng đồ dùng dạy - học khi viết bảng con: -Bảng con phải luôn luôn được lau sạch sẽ bằng khăn lau sạch. - Học sinh viết bảng con: Yêu cầu ngồi viết đúng tư thế, cầm và điều khiển phấn đúng cách, giơ bảng và xoá bảng theo các lệnh của giáo viên: Người thực hiện: Trần Thị Năm 19 Đề tài: Một số kinh nghiệm rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 Lệnh 1: Giáo viên gõ một tiếng thước yêu cầu học sinh viết chữ ghi âm, vần hoặc chữ ghi tiếng, chữ ghi từ vào bảng con. Lệnh 2: Giáo viên gõ tiếng thước thứ hai yêu cầu học sinh giơ bảng ngay ngắn. Lệnh 3: Giáo viên gõ tiếng thước thứ ba học sinh bỏ bảng xuống. Lệnh4: Giáo viên gõ tiếng thước thứ tư học sinh đọc và xoá bảng. b/ Cách sử dụng đồ dùng dạy - học khi viết vở Tập viết hay Luyện viết: -Vở Tập viết, Luyện viết lớp 1 cần bọc bìa, dán nhãn vở, giữ gìn sạch sẽ, không để quăn mép, hoặc giây bẩn. Khi viết chữ đứng học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng (tự chọn) cần để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 . - Bút chì dùng ở 8 tuần đầu lớp 1 cần được gót cho cẩn thận đầu chì không quá nhọn hay dày quá để dễ viết rõ nét chữ. - Bút mực cần sử dụng loại bút có quản, ngòi bút nét thanh, nét đậm ra đều mực. Để tránh bẩn tay tôi thường hướng dẫn học sinh tỉ mỉ cách lấy mực, đậy nắp và lau sạch mực ở phần ngoài của bút bằng giấy lau thấm. Khi viết vở tôi hướng dẫn học sinh thưc hiện theo các lệnh sau: Lệnh 1: Giáo viên gõ tiếng thước thứ nhất và yêu cầu học sinh đặt bút vào điểm có dấu chấm trong vở viết một dòng chữ ghi âm hoặc chữ ghi tiếng. Lệnh 2: Giáo viên gõ tiếng thước thứ hai yêu cầu học sinh đặt bút vào điểm có dấu chấm viết một dòng chữ ghi tiếng hoặc từ. Lệnh 3, lệnh 4,.. tương tự như vậy cho đến hết bài. 3.3-BIỆN PHÁP THỨ BA: Học sinh cần thực hiện tốt nề nếp học tập, tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở và cách trình bày bài viết: a/ Một số quy định về nề nếp học tập: Tôi hướng dẫn cho học sinh nắm được một số các kí hiệu mà tôi đã quy định và ghi kí hiệu này lên góc trái phía trên bảng để các em thực hiện trong các giờ học như sau: Người thực hiện: Trần Thị Năm 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan