Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiểu học Lớp 4 Skkn một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn đạo đức lớp 4...

Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn đạo đức lớp 4

.DOC
22
216
135

Mô tả:

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Điều quan trọng trong công tác giáo dục học sinh là cách dạy làm sao để các em trở thành "con ngoan, trò giỏi". Bên cạnh việc giáo dục tri thức, nhà giáo cần giáo dục và rèn luyện cho các em về nhân cách, đạo đức, lối sống. Đó cũng là một trong những biện pháp thiết thực để thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường tiểu học - xây dựng "Nhà trường văn hóa, nhà giáo mẫu mực, học sinh thanh lịch". Bởi thế, việc giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là hết sức cần thiết. Môn Đạo đức trong nhà trường Tiểu học là một trong những môn học cơ bản trang bị cho học sinh những chuẩn mực hành vi đạo đức, từng bước hình thành kĩ năng theo chuẩn mực với hành vi đúng đắn, giúp học sinh có thái độ ứng xử phù hợp với mọi người, với môi trường xung quanh. Việc tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động học tập môn Đạo đức với thái độ tự giác, chủ động- là một vấn đề quan trọng đối với mỗi người giáo viên trong nhà trường. Thực tế cho thấy trong những năm gần đây, hiện tượng học sinh vi phạm đạo đức xảy ra không ít ở các trường học với mức độ ngày một gia tăng. Phần lớn là do tác động của cuộc sống, của hoàn cảnh gia đình, của môi trường xã hội, do ảnh hưởng của sách báo, phim ảnh, đồ chơi, trò chơi game online,... không lành mạnh. Qua quá trình dạy học và qua tiếp xúc với học sinh trong cuộc sống hàng ngày cũng như được cập nhật thông tin thường xuyên... thôi thúc tôi suy nghĩ, cố gắng tìm ra các biện pháp thiết thực để giáo dục đạo đức cho học sinh. Chính vì lẽ đó, tôi thực hiện đề tài " Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4". 2. Mục đích nghiên cứu. Đánh giá thực trạng việc dạy học môn Đạo đức để đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc giảng dạy trên lớp để học sinh chủ động nắm bắt được kiến thức của bài học. 3. Đối tượng nghiên cứu - Khảo sát toàn bộ học sinh do lớp tôi chủ nhiệm (năm học 2014-2015) 4. Phương pháp nghiên cứu. 1/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu - Phương pháp phân tích, tổng hợp. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp điều tra. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm. 5. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu. - Nghiên cứu một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 (lớp do tôi phụ trách) trong năm học. - Nghiên cứu trong quá trình giảng dạy năm học 2014-2015. 2/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở lí luận. 1. Một số vấn đề có liên quan đến tâm sinh lí, giáo dục học. * Tâm sinh lí: Tư duy của các em bắt đầu chuyển từ trực quan sinh động sang tư duy trừu tượng, khái quát. Sự tưởng tượng của các em khá phong phú và bị chi phối bởi cảm xúc của bản thân. Khả năng ghi nhớ có ý nghĩa được tăng cường song vẫn phụ thuộc vào cảm hứng và hứng thú của các em. Tình cảm của các em còn dễ thay đổi, chưa bền vững. Các em đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện dần về nhân cách, chịu sự tác động và ảnh hưởng từ người thân, bạn bè, nhà trường và xã hội. * Giáo dục học: Sau mỗi bài đạo đức trong chương trình lớp 4 đều có một bài học mang tính giáo dục cao. Từ nội dung bài học, các em có nhận thức đúng về các hành vi chuẩn mực đạo đức tốt trong quan hệ và trong giao tiếp khi học hết lớp 4. 2. Một số khái niệm cơ bản về môn Đạo đức lớp 4. 2.1. Về vị trí, nhiệm vụ của môn học Môn đạo đức có tác dụng trao đổi hành vi đạo đức, bồi dưỡng tâm hồn các em trong sáng về xúc cảm và tình cảm đạo đức, khắc sâu những hành vi chuẩn mực đạo đức… Quan trọng nhất là học sinh cần đạt được những hành vi đạo đức tốt, biết cử xử trong quan hệ. Từ đó, đã gây được cho các em những xúc cảm, thẩm mỹ trước những hành vi tốt của các nhân vật đã nêu gương. Các em biến những hành vi đẹp của các nhân vật thành xúc cảm đạo đức của bản thân. Mục đích của môn Đạo đức là hình thành phẩm chất đạo đức cho học sinh. Một phẩm chất đạo đức bao giờ cũng có 3 khía cạnh là: ý thức, thái độ, tình cảm và hành vi, thói quen. Do đó, để đạt được mục đích đặt ra, dạy – học môn Đạo đức phải giải quyết 3 nhiệm vụ tương ứng: hình thành ý thức, hình thành thái độ, tình cảm và hình thành hành vi, thói quen. - Giáo dục ý thức đạo đức: Môn Đạo đức cung cấp cho học sinh hệ thống tri thức đạo đức sơ đẳng, trên cơ sở đó bước đầu hình thành niềm tin đạo đức, hình thành năng lực, định hướng các giá trị đạo đức cho học sinh tiểu học. Điều đó giúp các em phân biệt được đúng – sai, tốt – xấu, thiện - ác … để từ đó theo cái đúng, cái tốt, tránh cái sai, đấu tranh với những biểu hiện sai trái. - Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức: Giúp học sinh có thái độ rõ ràng đối với các chuẩn mực đạo đức nói riêng, hình thành và bồi dưỡng cho các em cảm xúc đạo đức, biến những chuẩn mực đạo đức sơ giản thành động cơ bên trong thôi thúc các em hành động theo những chuẩn mực đạo đức đã được quy định, trên cơ sở đó hình thành tình cảm đạo đức trong sáng. - Giáo dục hành vi, thói quen: Hình thành ở học sinh các hành vi tương ứng với ý thức thái độ tình cảm và từ đó giúp các em có thói quen đạo đức bền vững. Ba nhiệm vụ này của môn Đạo đức có mối quan hệ khăng khít với nhau. Giải quyết được ba nhiệm vụ này là đạt được mục đích của môn học đặt ra. 2.2. Nội dung chương trình môn Đạo đức 3/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 - Chương trình môn Đạo đức bao gồm một hệ thống chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật cần thiết nhất, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học, được trình bày theo 5 mối quan hệ từ lớp 1 đến lớp 5. Cụ thể trong sách giáo khoa lớp 4 gồm có 14 bài: * Quan hệ với bản thân: - Bài 1 : Trung thực trong học tập. - Bài 2 : Vượt khó trong học tập. - Bài 3 : Biết bày tỏ ý kiến. - Bài 4 : Tiết kiệm tiền của. - Bài 5 : Tiết kiệm thời giờ. * Quan hệ với gia đình: - Bài 6 : Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ. * Quan hệ với nhà trường: - Bài 7 : Biết ơn thầy giáo, cô giáo. * Quan hệ với cộng đồng, xã hội: - Bài 8 : Yêu lao động - Bài 9 : Kính trọng và biết ơn người lao động. - Bài 10 : Lịch sự với mọi người. - Bài 11 : Giữ gìn các công trình công cộng. - Bài 12 : Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo. - Bài 13 : Tôn trọng Luật giao thông. * Quan hệ với môi trường tự nhiên: - Bài 14 : Bảo vệ môi trường. 2.3. Yêu cầu cần đạt của môn học. Sau khi học xong chương trình môn Đạo đức lớp 4, học sinh cần biết thực hiện tốt các chuẩn mực hành vi đạo đức, biết cách cư xử, dùng lời lẽ đúng trong mọi tình huống đối với các mối quan hệ với bản thân, gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường tự nhiên. Về kiến thức : Biết nội dung và ý nghĩa của một số chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 4 trong quan hệ với gia đình, nhà trường; với những người xung quanh; với cộng đồng và xã hội; với hành vi và việc làm của bản thân; với môi trường. Về kĩ năng : Biết nhận xét, đánh giá các ý kiến, hành, vi, việc làm có liên quan đến chuẩn mực đã học; lựa chọn cách ứng xử phù hợp; biết thực hiện các hành vi đã học trong thực tế. Về thái độ : Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; kính yêu thầy cô giáo; lịch sự với mọi người; kính trọng và biết ơn người lao động; trung thực và có ý thức vượt khó vươn lên trong học tập; có ý thức tiết kiệm; lịch sự bày tỏ ý kiến; có trách nhiệm bảo vệ của công; tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo; tôn trọng pháp luật; có ý thức bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường. 2.4. Một số phương pháp dạy học môn Đạo đức. - Các phương pháp hình thành ý thức : Kể chuyện, đàm thoại, trao đổi, phát hiện và giải quyết vấn đề, nêu gương... 4/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 - Các phương pháp rèn luyện hành vi, thói quen : nhận xét hành vi, xử lí tình huống, đánh giá, sắm vai, hợp tác, điều tra, trò chơi, khen thưởng và trách phạt... II. Thực trạng. 1. Thuận lợi và khó khăn. 1.1 Thuận lợi. - Nhà trường và lãnh đạo quan tâm trang bị đầy đủ các trang thiết bị dạy học hiện đại : máy tính, máy chiếu,.. thuận lợi cho sự quan sát của học sinh. - Giáo viên cũng đã tự trang bị máy chiếu manycam, loa đài, đĩa,.. phục vụ cho tiết học. - Các đồng chí phụ trách mảng thông tin và đồ dùng của nhà trường cũng thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ việc sử dụng đồ dùng dạy học hiện đại của mỗi giáo viên. - Các thiết bị dạy học được Ban giám hiệu thường xuyên cho bảo dưỡng định kì và xử lí sự cố kịp thời. - Trong lớp có nhiều em học sinh có khả năng tiếp thu nhanh, có ý thức học tập khá tập trung. Cán bộ lớp có trách nhiệm với công việc, chủ động trong các hoạt động điều hành nhóm. - Đa phần học sinh là con em gia đình quân nhân, cán bộ công nhân viên chức nên phụ huynh rất quan tâm đến con, các con có nền tảng đạo đức khá tốt. - 6/6 giáo viên trong khối đều có trình độ trên chuẩn, chuyên môn chắc chắc, tích cực tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. - Nhà trường chú trọng tổ chức thường xuyên và hiệu quả các tiết chuyên đề, sinh hoạt tập thể, tham quan, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp,... 1.2 Khó khăn. - Lớp học có số lượng học sinh nam nhiều hơn và cũng hiếu động hơn nên khả năng tập trung học tập còn chưa cao, số lượng học sinh tương đối đông nên việc tổ chức và kiểm tra hoạt động nhóm còn gặp khó khăn. Một số em hay trêu đùa các bạn trong lớp nên xuất hiện các việc làm chưa tốt. Trong giờ học, các em chưa thật sự nghiêm túc, tôn trọng thầy cô còn miễn cưỡng. Trong giờ chơi, đôi khi học sinh trêu đùa nhau không biết điểm dừng nên thường xảy ra xích mích, thiếu tinh thần trách nhiệm trong học tập và việc làm của mình.Thiếu lễ độ khi chào hỏi, khi gặp người lớn. Học sinh chưa thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em. Do đó, giáo viên còn gặp nhiều khó khăn khi giúp các em hiểu và thực hiện các chuẩn mực đạo đức. - Sự phối hợp để rèn một số kĩ năng cần thiết trong một giờ học 35-40 phút chưa được thực hiện triệt để đến từng học sinh. - Học sinh thiếu thực hành, nên việc vận dụng những chuẩn mực hành vi đạo đức trong cuộc sống thực tiễn chưa cao. - Một số nội dung tranh ảnh, tư liệu trong sách giáo khoa hoặc đồ dùng, tranh ảnh được cấp phát còn chưa đầy đủ, cập nhật để giúp học sinh khai thác kiến 5/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 thức và nội dung của bài học; một số tranh ảnh còn có bất cập hoặc thông tin chưa rõ ràng, phù hợp. - Nguồn cung cấp kiến thức chủ yếu là sách giáo khoa và sách giáo viên. Giáo viên đa phần phải tự sưu tầm và chọn lọc từ nhiều nguồn tư liệu, thông tin nên còn mất nhiều thời gian. - Tuy nhiên, trong đó thì vẫn có em hiếu động, hay trêu đùa các bạn trong lớp nên thường xuất hiện các việc làm chưa tốt. Trong giờ học, các em chưa thật sự nghiêm túc, tôn trọng thầy cô còn miễn cưỡng.Trong giờ chơi, đôi khi học sinh trêu đùa nhau không biết điểm dừng nên thường xảy ra xích mích, thiếu tinh thần trách nhiệm trong học tập và việc làm của mình. Thiếu lễ độ, chào hỏi khi gặp người lớn. Học sinh chưa thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em. Do đó, giáo viên còn gặp khó khăn khi giúp các em hiểu và thực hiện các chuẩn mực đạo đức. III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC LỚP 4 1. Xây dựng và chuẩn bị kế hoạch bài dạy chất lượng. Việc soạn kế hoạch bài dạy chi tiết giúp giáo viên có định hướng rõ ràng, đầy đủ và phù hợp cho học sinh của mình. Giáo viên cần đầu tư kĩ lưỡng, xác định đúng mục tiêu của từng hoạt động, từ đó xây dựng hình thức tổ chức dạy học và đưa ra các phương pháp dạy học phù hợp, các đồ dùng dạy học tương ứng. Giáo viên cần lưu ý : + Xác định 3 mục tiêu của bài học: Về tri thức, thái độ và kỹ năng, hành vi đạo đức. + Tính chất của chuẩn mực hành vi đạo đức: Chuẩn mực liên quan đến một hay một nhóm đối tượng cụ thể. + Trình độ, khả năng, nhu cầu của học sinh: Không nên đưa ra những hành vi, tình huống đơn điệu hay xa lạ với đời sống hằng ngày của các em. + Các yếu tố môi trường học tập và xung quanh : Môi trường học tập ở lớp ( điều kiện cơ sở vật chất, các yếu tố vệ sinh học đường, mối quan hệ trong lớp…) và môi trường xung quanh (điều kiện kinh tế, xã hội ở địa phương) Mỗi bài đạo đức được dạy trong 2 tiết, giáo viên cần chú trọng các tiết thực hành, để học sinh có được việc làm đúng. Từ đó làm cơ sở hình thành hành vi, thái độ tích cực cho các em sau này. Vì dạy học đạo đức cuối cùng cũng dạy học sinh cách sống và ứng xử trong các mối quan hệ gần gũi, quen thuộc hằng ngày, phải gắn bó với thực tế cuộc sống của các em; phản ánh những mối quan hệ, những tình huống ứng xử cụ thể, quen thuộc với các em. Sau mỗi bài học, giáo viên phải tạo điều kiện cho học sinh liên hệ, tự liên hệ, phân tích đánh giá hành vi của bản thân và người khác đối chiếu với các chuẩn mực hành vi đã học. 6/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Ví dụ: Khi dạy bài “ Tôn trọng Luật giao thông ” (tiết 2) Học sinh liên hệ bản thân: Học sinh tự kể một vài việc thể hiện mình đã tôn trọng Luật giao thông,… Hoặc cho học sinh kể về hành vi nào đó mà các em đã chứng kiến hoặc được nghe về một người đã vi phạm Luật giao thông. Từ những hành vi trên, giáo viên tạo điều kiện cho các em tập xử lý các tình huống cụ thể, phổ biến trong cuộc sống. Bước đầu tạo điều kiện cho học sinh tập điều tra tìm hiểu, phân tích những vấn đề trong cuộc sống ở lớp, ở trường, ở địa phương có liên quan đến chủ đề bài học. Ví dụ: Dạy bài “ Kính trọng và biết ơn người lao động” giáo viên cho học sinh quan sát nhau như: Bạn mình có lễ phép, chào hỏi các cô bác cán bộ giáo viên trong nhà trường và khách đến trường không, có biết giúp đỡ họ bằng những việc làm vừa sức không,… Để tiết 2 các em báo cáo về bản thân và đối chiếu với các hành vi đã học. Bước đầu cho học sinh lập kế hoạch thực hành bài học và thực hành theo kế hoạch đã lập. 2. Phối hợp sử dụng tốt các phương pháp dạy học. 2.1. Giáo viên chú trọng phương pháp đàm thoại để các em rèn luyện phẩm chất hành vi đạo đức. Các câu hỏi phải được sắp xếp một cách hợp lý, có hệ thống. Tập trung khai thác mặt đạo đức của hành vi; câu hỏi phải cụ thể, rõ ràng, ngắn gọn, rõ ý, hỏi phù hợp với trình độ học sinh tiểu học. Giáo viên phải có thái độ ân cần, động viên, khích lệ học sinh tích cực suy nghĩ, phát huy vốn kinh nghiệm đạo đức bản thân và mạnh dạn bộc lộ ý kiến của mình một cách chân thành, tự tin. Ví dụ: Dạy bài " Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo": + Kể về những người có hoàn cảnh khó khăn ở gần nhà con? + Con đã làm gì để chia sẻ, giúp đỡ họ? + Sau này con có thể giúp đỡ họ việc gì? + Nhận xét việc làm của bạn? - Tôi thường sử dụng phương pháp đàm thoại để: + Liên hệ hoặc ôn lại kiến thức cũ (đặc biệt là đối với những bài đạo đức có tính đồng tâm). + Phân tích truyện kể và rút ra kết luận về chuẩn mực và hành vi. + Phát hiện ra bản chất của chuẩn mực hành vi – sự cần thiết và cách thực hiện. + Vận dụng tri thức đạo đức để luyện tập thực hành. + Tự kiểm tra và đánh giá kết quả học tập môn Đạo đức. - Khi đặt câu hỏi đàm thoại, giáo viên cần chú ý: + Có thể hỏi một học sinh nào đó mà không nên phân biệt em đó có giơ tay xin phát biểu hay không. Nhờ đó, giáo viên không chỉ biết được nhận thức của một số em tích cực, mạnh dạn mà quan trọng là tạo điều kiện cho những em 7/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 nhút nhát hơn được thể hiện. Vì vậy giáo viên cần phải lựa chọn được câu hỏi phù hợp cho từng đối tượng học sinh. + Nếu học sinh không trả lời được câu hỏi : giáo viên nên nêu thêm những câu hỏi gợi ý, tránh trả lời thay cho các em. Trong thực tiễn dạy học môn Đạo đức, những câu hỏi mà học sinh gặp khó khăn khi trả lời thường là hai câu hỏi “ Vì sao? ” và “ Như thế nào? ”. Ví dụ: Để giúp các em trả lời câu hỏi “ Vì sao chúng ta phải kính trọng và biết ơn người lao động ? ”. Giáo viên có thể gợi ý: + Trong gia đình,ông bà và bố mẹ thường làm những công việc gì ? + Ngoài xã hội, ông bà cha mẹ làm những việc gì ? Tác dụng của những việc làm đó? +Vậy chúng ta cần có thái độ như thế nào đối với ông bà, cha mẹ ? - Giáo viên cần phối hợp giữa đàm thoại với những phương pháp khác: + Giáo viên tránh hiện tượng sử dụng phương pháp đàm thoại suốt cả tiết học gây nhàm chán, làm giảm hiệu quả giáo dục. + Đàm thoại có thể phối hợp với nhiều phương pháp khác nhau, để hình thành tri thức mới, hay tổ chức luyện tập để rèn kỹ năng hành vi. Ví dụ: Nếu giáo viên sử dụng phương pháp đàm thoại để phân tích truyện kể (qua đó hình thành tri thức mới – yêu cầu của chuẩn mực hành vi); thì sau đó có thể kết hợp cho các em thảo luận nhóm. Nếu đàm thoại dừng lại ở câu hỏi rút ra nội dung bài học thì giáo viên dùng một phương pháp nào đó để học sinh luyện tập như tổ chức trò chơi, thảo luận nhóm, … 2.2. Sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy học môn Đạo đức Phương pháp kể chuyện rất phù hợp với học sinh tiểu học, giúp cho bài học đạo đức đến với trẻ một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, sinh động. Truyện kể đạo đức phải đảm bảo những yêu cầu sau: + Nội dung truyện: Truyện phải sát với chủ đề bài học, kể về cách ứng xử của một nhân vật (Có thể là danh nhân, là người lớn, là bạn cùng lứa tuổi,...) trong một tình huống đạo đức cụ thể. +Truyện không những mô tả và khẳng định cách ứng xử của nhân vật như thế là đúng, là đẹp (hoặc là sai, là xấu) mà còn làm cho học sinh thể nghiệm được niềm vui sướng, hạnh phúc (hoặc khó chịu, đau khổ) của người được ứng xử (đúng hoặc sai). Khi kể chuyện: + Giáo viên có thể chọn truyện Việt Nam hoặc nước ngoài. Truyện có thể kể một tấm gương tốt để học sinh cần noi theo hoặc về một tấm gương xấu để học sinh cần tránh, hoặc có thể về đồng thời cả gương tốt lẫn gương xấu để học sinh có thể so sánh, đối chiếu, phê phán, đánh giá. Độ dài của truyện nên vừa phải, phù hợp với sức bền chú ý của học sinh tiểu học. + Ngôn ngữ: Phải ngắn gọn, trong sáng, dễ hiểu, giàu hình ảnh gợi cảm; hạn chế dùng từ trừu tượng. Tránh diễn đạt bằng những câu quá dài, quá khó. 8/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Tránh diễn đạt khô khan mà nên sử dụng những lời nói quen thuộc hằng ngày sao cho câu chuyện dí dỏm, gây xúc cảm. 2.3. Sử dụng phương pháp đóng vai trong dạy học đạo đức. * Phương pháp này có lợi ở chỗ: - Học sinh được rèn luyện, thực hành những kỹ năng ứng xử và bày tỏ thái độ trong môi trường an toàn trước khi thực hành trong thực tiễn. - Gây hứng thú và chú ý cho học sinh. - Tạo điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của học sinh. - Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực hành vi đạo đức. - Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các vai diễn. * Cách tiến hành: - Giáo viên chia nhóm, giao nhiệm vụ đóng vai cho từng nhóm và quy định thời gian chuẩn bị. - Các nhóm thảo luận chuẩn bị đóng vai trong thời gian 2-3phút. - Các nhóm lên đóng vai: 4-5 phút. - Lớp thảo luận, nhận xét: + Cách ứng xử của các vai diễn phù hợp hay chưa phù hợp ? Chưa phù hợp ở chỗ nào ? + Cảm xúc của học sinh khi thực hiện cách ứng xử ? Khi nhận được cách ứng xử (đúng hoặc sai) ? - Giáo viên kết luận về cách ứng xử cần thiết trong tình huống. Ví dụ: Dạy bài: “ Lịch sự với mọi người ”. Giáo viên tổ chức thảo luận nhóm 4, đóng vai theo tình huống: Tiến sang nhà Linh, hai bạn cùng chơi đồ chơi thật vui vẻ. Chẳng may, Tiến lỡ tay làm hỏng đồ chơi của Linh. Theo em, hai bạn cần làm gì khi đó? Mỗi nhóm cử 2 bạn đóng vai Tiến và Linh - Các nhóm khác nhận xét. - Giáo viên uốn nắn, sửa chữa kịp thời, nêu những hành vi tốt cho học sinh noi theo và không nên trốn tránh trách nhiệm khi mình làm điều gì sai trái. * Phương pháp này được vận dụng ở những bài mà tình huống đơn giản, dễ đóng, dễ hiểu nội dung bài như : Trung thực trong học tập, Hiếu thảo với ông bà cha mẹ, Tiết kiệm tiền của, Yêu lao động, Kính trọng biết ơn người lao động, Lịch sự với mọi người,... Ví dụ : Bài " Biết bày tỏ ý kiến", tôi cho học sinh lên sắm vai làm phóng viên phỏng vấn về những điều mình thích: về việc lao động, về tham quan du lịch, địa điểm em muốn đến trong dịp hè, những dự định và mơ ước của em, những việc em muốn được nhận làm, ngôi trường hoàn hảo trong tương lai của em, nghề nghiệp em yêu thích,... 2.4. Tổ chức các trò chơi trong tiết đạo đức: 9/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 - Trò chơi để dạy học đạo đức rất phong phú, đa dạng, nhằm giúp học sinh học mà chơi – chơi mà học phù hợp với nội dung bài học. + Những trò chơi vận động. Ví dụ như trò chơi “Đèn hiệu”, “Ai đi đúng luật”; “Đèn xanh, đèn đỏ”; “Vòng tròn chào hỏi”; “Văn minh, lịch sự ”… + Những trò chơi đố vui: “ Nếu ... thì.. ”; “ Đón hành động không lời ”; “Hái hoa dân chủ”; “Đoán xem con gì ? ”; “Xem hình đoán tên”… + Những trò chơi tiếp sức: Ví dụ như tiếp sức kể những việc em đã làm để thực hiện tiết kiệm tiền của, tiết kiệm thời giờ; hoặc thể hiện lòng kính trọng, biết ơn đối với thầy, cô giáo,… giữa các nhóm. + Các trò chơi khác như : “ Tặng hoa bạn tốt ”; “Tặng lời khen cho bạn ” Ví dụ: Dạy bài " Giữ gìn các công trình công cộng" Tổ chức thảo luận nhóm và chơi trò chơi tiếp sức. Các nhóm hãy tiếp sức viết tên các công trình công cộng mà em biết. Ví dụ: Dạy bài "Kính trọng và biết ơn người lao động", giáo viên tổ chức cho các nhóm đố vui "Tôi là ai?" để giới thiệu về nghề nghiệp, công việc của người lao động. Ví dụ: Dạy bài " Tôn trọng Luật giao thông", giáo viên tổ chức chơi trò chơi " Nếu..thì" để học sinh nêu những tình huống thực hiện đúng luật giao thông và những việc nên tránh. - Có thể tổ chức chơi trò chơi để khởi động, giới thiệu bài; có thể là để học sinh tìm hiểu, phát hiện nội dung bài; d có thể để rèn luyện thái độ, kỹ năng ứng xử cho học sinh; có thể để củng cố, khắc sâu kiến thức cho học sinh. 3. Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả. 3.1. Phân loại đồ dùng. Tôi thường xuyên sử dụng trong các tiết học của mình các nhóm đồ dùng sau : - Nhóm bảng số liệu, thống kê. - Nhóm tranh ảnh minh họa. - Nhóm đồ dùng dạy học hiện đại. - Nhóm phiếu học tập. - Nhóm tư liệu sưu tầm. 3.2. Cách sử dụng đồ dùng. 3.2.1. Nhóm bảng số liệu, thống kê. * Tôi thường yêu cầu học sinh dùng để báo cáo việc luyện tập thực hành hay việc lập kế hoạch về những việc các em đã làm được, hoặc giao việc cho học sinh về nhà thực hành. Ví dụ : Bài "Tiết kiệm tiền của", tôi yêu cầu cá nhân tự lập bảng kế hoạch đưa ra những biện pháp tiết kiệm sách vở, quần áo, đồ dùng, đồ chơi, điện, nước,.. Kế hoạch thực hiện tiết kiệm của bản thân (Thời gian khoảng 2 tuần) 10/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Tồn tại Biện pháp tiết kiệm Ở nhà Ở trường Ở nơi công cộng 3.2.2. Nhóm tranh ảnh minh họa. * Đây là nhóm đồ dùng trực quan mà tôi thường xuyên sử dụng trong hầu hết các tiết dạy. Tôi sử dụng tranh ảnh nhằm giúp học sinh khai thác được kiến thức. Đó là các loại tranh, ảnh, hình vẽ… minh họa cho các tình tiết, tình huống, hành vi của truyện kể đạo đức (để học sinh rút ra bài học đạo đức), hoặc được đưa ra để học sinh đánh giá, xử lý trong quá trình thực hành. Tôi đã thay đổi hoặc thêm vào những tranh ảnh mới cập nhật nhằm giúp học sinh tìm hiểu được kiến thức một cách đầy đủ và sinh động. Ví dụ : Khi dạy bài " Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo"(tiết 2), tôi đã hướng dẫn học sinh vào trang website của nhà trường để tra cứu thông tin và tìm kiếm hình ảnh minh họa cho hoạt động nhân đạo mà nhà trường và học sinh đã thực hiện tốt trong các năm học với nhiều hoạt động cụ thể và ý nghĩa. Ví dụ: Tôi đã tìm kiếm và thay thế một số tranh ảnh về An toàn giao thông, về bảo vệ môi trường, về các công trình công cộng hiện nay, ... để học sinh thấy hấp dẫn và hứng thú hơn trong giờ học. 11/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 3.2.3 Nhóm đồ dùng dạy học hiện đại. * Đồ dùng dạy học hiện đại giúp giáo viên có thể truyền tải thông tin đến học sinh một cách nhanh chóng, sinh động, hiệu quả hơn. Tôi thường sử dụng máy chiếu manycam để chiếu nội dung phiếu nhóm hoặc tranh ảnh, tư liệu sưu tầm của học sinh lên màn hình lớn; hoặc dùng máy tính kết hợp với máy chiếu để trình chiếu các bài giảng điện tử, các đoạn phim, nội dung các trò chơi học tập, .... Ví dụ: Khi dạy bài " Bảo vệ môi trường" (tiết 1) Tôi cho học sinh xem đoạn clip có nội dung về hậu quả của thiên tai, lũ lụt do nạn chặt phá rừng gây nên. Từ đó, các em có thể cảm nhận trực tiếp sự tàn phá, mất mát và hậu quả to lớn do chặt phá rừng bừa bãi gây ra và chính vì vậy các em sẽ hiểu, mong muốn thế giới nói chung, đất nước Việt Nam nói riêng sẽ cùng nhau bảo vệ môi trường sống bằng những việc làm thiết thực. Ví dụ : Khi dạy bài " Tôn trọng Luật giao thông"(tiết 1), tương tự như vậy, tôi cũng tổ chức cho các em xem đoạn băng hình những hành vi vi phạm Luật giao thông và hậu quả mà nó gây ra cho cuộc sống của người dân. Ví dụ : Khi dạy bài "Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo"(tiết 2), tôi cũng xây dựng những đoạn clip tình huống để học sinh nêu cách xử lí của mình. Tôi cũng hướng dẫn học sinh tự tìm kiếm các bài hát có nội dung phù hợp với bài học, có tính giáo dục để các em chia sẻ vào cuối mỗi giờ học. * Trong các giờ dạy học tôi thường sử dụng phối hợp các đồ dùng dạy học hiện đại đồng bộ với nhau để thuận tiện hơn trong giảng dạy. Đây là đồ dùng mà tôi thường sử dụng thường xuyên khi lên lớp. 3.2.4. Nhóm phiếu học tập. * Tôi thường sử dụng nhóm phiếu học tập với các dạng bài tập khác nhau (trắc nghiệm, đúng hay sai, lựa chọn đáp án đúng, điền khuyết, nối, nhiều lựa chọn,...). Những dạng phiếu học tập này cũng là lựa chọn của tôi trong các tiết dạy về Thực hành kĩ năng giữa kì I và giữa kì II hoặc các bài dạy dành cho địa phương. 12/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 * Tôi đã thực hiện tổ chức cho học sinh làm phiếu học tập trong các hoạt động học tập khác nhau: tìm hiểu kiến thức, củng cố, chốt kiến thức... của tiết học. 3.2.5. Nhóm tư liệu và các câu chuyện sưu tầm trong cuộc sống * Đối với học sinh lớp 4, việc chuẩn bị tư liệu trước bài học là rất quan trọng. Tôi thường hướng dẫn các em chuẩn bị tư liệu từ những giờ học trước theo nội dung có liên quan đến bài học, cập nhật số liệu, thông tin thường xuyên phù hợp với nội dung bài học. Tư liệu các em chuẩn bị có thể là tranh ảnh, câu chuyện, thông tin cập nhật... Các em có thể tự tìm được kiến thức của bài học thông qua việc chuẩn bị trước tư liệu. Ví dụ: Khi dạy bài " Bảo vệ môi trường" (tiết 1), tôi hướng dẫn học sinh sưu tầm các tư liệu mới cập nhật về môi trường hiện nay. Sau đó tổ chức cho các em trình bày trong nhóm và trình bày trước lớp những thông tin của mình. Ví dụ : Với bài " Tôn trọng Luật giao thông"(tiết 1), tôi cũng cho học sinh thực hiện tìm kiếm thông tin mới, cập nhật, tương tự như cách tổ chức ở bài trên. * Tôi thường hướng dẫn học sinh chuẩn bị hoặc sưu tầm trươc những câu chuyện, tấm gương đạo đức có liên quan đến bài học : Sưu tầm những tấm gương trung thực và vượt khó trong cuộc sống, sưu tầm câu chuyện về người biết tiết kiệm tiền của, những tấm gương học sinh hiếu thảo, tấm gương người lao động mà em kính phục, yêu quý nhất... *Trong quá trình giảng dạy, tôi thường giúp các em khai thác những thông tin mà mình sưu tầm được kết hợp với từng hoạt động chính của bài (tư liệu minh họa, tư liệu khai thác, tư liệu mới, tư liệu bổ sung,...). 4. Lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp. 4.1. Theo phân phối chương trình. Dạy môn Đạo đức có thể phân biệt rõ tiết 1 và tiết 2. Ngoài hình thức bài lên lớp, giáo viên có thể vận dụng những hình thức tổ chức sau: + Dạy học tại hiện trường: Ví dụ khi dạy bài “Giữ gìn các công trình công cộng”, tôi thực hiện cho học sinh quan sát ở sân trường, nhà thể chất, các phòng học chức năng,... +Khi đi tham quan hằng năm, hoặc thăm viếng tượng đài liệt sĩ Phòng không- Không quân hàng tháng: Giáo viên có thể lồng ghép, nhắc các con những việc làm, các chuẩn mực đạo đức cần thực hiện của bài " Lịch sự với mọi người", " Bảo vệ môi trường",... + Dạy học theo nhóm: thảo luận theo nhóm, điều tra theo nhóm. Ví dụ: Tổ chức cho học sinh điều tra theo nhóm để tìm hiểu về các hoạt động bảo vệ môi trường, thực hiện luật giao thông,... + Dạy học cá nhân: Tổ chức cho từng em học sinh làm bài tập đạo đức theo phiếu học tập cá nhân, làm bài tập trong vở bài tập. + Tổ chức cho học sinh tự học (học sinh tự trả lời những câu hỏi, tự thực hiện những hành vi đạo đức …). 13/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 4.2. Kết hợp dạy học theo lớp, theo nhóm, cá nhân: - Hình thức cá nhân được áp dụng chủ yếu khi tổ chức cho học sinh làm bài tập đạo đức theo phiếu học tập hoặc theo sách giáo khoa. - Dạy học theo nhóm có thể vận dụng khi tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, tham gia trò chơi… - Dạy học toàn lớp thường được sử dụng khi giáo viên tổ chức hoạt động khỏi động, giới thiệu bài mới, giao nhiệm vụ cho nhóm hay cá nhân, tổ chức cho học sinh trình bày kết quả hoạt động trước lớp, tiến hành một số phương pháp kể chuyện, nêu gương… * Giáo viên cần ưu tiên vận dụng hình thức nhóm – tạo điều kiện cho học sinh được trao đổi với nhau, giúp đỡ nhau, hợp tác với nhau, bổ sung cho nhau… trong quá trình học tập môn Đạo đức. 4.3. Hướng dẫn cho học sinh tự học ở nhà Học ở nhà, học sinh không những củng cố tri thức đạo đức mà quan trọng hơn là biến chúng thành hành vi, thói quen tốt hằng ngày, định hướng cho thái độ tình cảm của các em. Nói cách khác, việc tự học ở nhà góp phần tạo nên sự thống nhất giữa ý thức, thái độ, hành vi ở trẻ em. Giáo viên hướng dẫn học sinh tự học, tự ôn bài: - Học bài đạo đức các hành vi, trong đó, có thể trả lời miệng các câu hỏi có liên quan như “Vì sao”; “như thế nào ”. - Thực hiện tốt các hành vi, công việc khác nhau do chuẩn mực đạo đức quy định. - Hoàn thành các phiếu thực hành, các sản phẩm, vật mẫu liên quan đến sưu tầm, điều tra hoạt động ngoại khóa. - Chuẩn bị cho bài lên lớp như những dụng cụ đồ vật dùng để đóng vai diễn, hoạt cảnh, trò chơi… - Giáo viên tăng cường hoạt động thực hành thay cho việc đọc, ghi nhớ máy móc… Để học sinh thực hiện tốt việc tự học, giáo viên cần đưa nội dung tự học vừa sức, tích cực, giúp các em hiểu rõ nhiều công việc cần làm và cách thực hiện, phối hợp với gia đình tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự học của các em. Đặc biệt là đối với những công việc điều tra sưu tầm, tham gia hoạt động ngoại khóa… Ví dụ: Với bài “Biết ơn thầy, cô giáo” học sinh có thể: - Tự trả lời những câu hỏi như: Các em cần làm làm gì để tỏ lòng kính trọng, biết ơn thầy, cô giáo? - Học sinh ghi lại những việc đã làm vào phiếu rèn luyện, thực hành. - Chuẩn bị những dụng cụ, đồ vật cho hoạt động sắm vai theo yêu cầu của giáo viên. 4.4. Trong dạy học môn Đạo đức có tiết dành cho địa phương, giáo viên có thể tổ chức thành các hoạt động ngoại khóa: 14/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Để vận dụng được hình thức này, giáo viên cần lưu ý: Tính chất bài đạo đức phù hợp với hoạt động; hoạt động vừa sức với khả năng, hứng thú của học sinh. Ví dụ: "Giữ gìn các công trình công cộng", giáo viên có thể lựa chọn các nội dung và thông qua nhiều hình thức để giúp các em tìm hiểu từ đó hình thành nên các chuẩn mực đạo đức. 5. Một số cách kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng học môn Đạo đức: 4.1. Kiểm tra, đánh giá sự tiếp thu bài đạo đức của học sinh: Việc kiểm tra – đánh giá ý thức đạo đức có thể thực hiện bằng cách sau: - Kiểm tra nói: Có thể yêu cầu học sinh nói lại phần ghi nhớ, bài học. Song tốt hơn là yêu cầu các em trả lời những câu hỏi về sự cần thiết và cách thực hiện hành vi. Cách kiểm tra này được vận dụng chủ yếu sau bài đạo đức. -Kiểm tra viết: Học sinh cần trả lời câu hỏi dạng tự luận hoặc trắc nghiệm khách quan. Tự luận là những câu hỏi về sự cần thiết, cách thực hiện các chuẩn mực hành vi như “ tại sao…?”; “ … như thế nào?”; “ có lợi gì ”; “ …có hại gì?”… Trắc nghiệm khách quan học sinh trả lời các câu hỏi dưới dạng sau: a.Câu hỏi “ đúng…sai ”. Ví dụ: " Giữ gìn các công trình công cộng" Hãy ghi chữ Đ (đúng) hoặc S(sai) vào các ô trống sau:   Chỉ cần giữ gìn công trình công cộng ở địa phương mình. Giữ gìn các công trình công cộng cũng chính là bảo vệ lợi ích của mình. b.Câu hỏi nhiều lựa chọn: Ví dụ: Bài Hãy đánh dấu + vào 1 ô mà em cho là đúng nhất. Nếu bạn bè không quan tâm giúp đỡ nhau thì:  Cô giáo sẽ không hài lòng.  Bạn bè sẽ không cho mình quà.  Khó khăn không được chia sẻ, chậm tiến bộ, tình bạn không gắn bó. 4.2. Kiểm tra thái độ, tình cảm đạo đức của học sinh: * Giáo viên kiểm tra, đánh giá thái độ tình cảm học sinh bằng những cách sau: + Kiểm tra nói: Giáo viên có thể đề nghị học sinh bày tỏ thái độ, tình cảm của mình khi thực hiện những hành vi công việc theo chuẩn mực quy định qua việc giải thích động cơ việc mình làm. + Kiểm tra viết: Giáo viên đưa ra một số câu dẫn hay phát biểu và yêu cầu học sinh bày tỏ thái độ với các mức như đồng ý (tán thành), phân vân, không đồng ý (không tán thành)… Ví dụ: "Biết bày tỏ ý kiến" - Hãy đánh dấu (+) vào những trường hợp thể hiện tình phù hợp với thái độ của em. 15/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 STT Nội dung phát biểu Trẻ em có quyền bày tỏ ý 1 kiến riêng về các vấn đề có liên quan đến trẻ em. 2 Cách chia sẻ ý kiến phải rõ ràng và tôn trọng người nghe. Người lớn cần lắng nghe ý 3 kiến của trẻ em. Mọi ý kiến của trẻ em cần 4 được đáp ứng. Đồng ý Không đồng ý Phân vân 4.3. Kiểm tra đánh giá hành vi đạo đức của học sinh: Giáo viên quan sát việc học sinh thể hiện hành vi, thực hiện công việc liên quan bài học đạo đức và tình cảm của mình. Những hành vi, công việc có thể được thực hiện một cách “ bình thường ” trong cuộc sống của mình ở mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ như vệ sinh trường, lớp học, vệ sinh cá nhân,… Chào hỏi người lớn có thể là đứng nghiêm, cất mũ, nón, tươi cười, nói lời phù hợp… Có thể thông qua các hoạt động thường ngày của học sinh mà giáo viên biết được hành vi của các em đối với thầy cô giáo, bạn bè, trường lớp … * Mặc dù hành vi của các em lại chưa bền vững. Người giáo viên cần phải kiên trì theo dõi, nhắc nhở thường xuyên, kịp thời. Ngoài ra, việc kiểm tra đánh giá hành vi học sinh cũng có thể được thực hiện thông qua bạn bè, gia đình học sinh, các tổ chức xã hội …Cần để đánh giá thêm khách quan công bằng. - Giáo viên nêu thêm một số hành vi đạo đức tốt có liên quan đến nội dung từng bài học cho học sinh rút kinh nghiệm cho bản thân. - Thường xuyên lồng trong bài học gương các danh nhân nổi tiếng về lòng hiếu thảo, tính nhân hậu … để học sinh có biểu tượng về hành vi đạo đức. - Chủ động phối hợp với Tổng phụ trách Đội sinh hoạt giáo dục đạo đức học sinh theo 5 điều Bác Hồ dạy. - Các em luôn liên hệ thực tế với nội dung bài học, để phân tích, phê phán cái xấu, cái sai … Các sự việc xảy ra trong đời thường ở xung quanh mình. - Đối với học sinh có thái độ không thật thà trong học tập, mỗi tiết kiểm tra cho ngồi đối diện với giáo viên để nhắc nhở, động viên để các em học tập tốt hơn. * Trong năm học này, tôi cũng có tham khảo và thực hiện đổi mới đánh giá học sinh theo thông tư 30 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tôi thường xuyên tổ chức cho học sinh ngoài tự đánh giá mình, các em còn biết nhận xét về các bạn trong lớp, phụ huynh cũng được tham gia nêu ý kiến nhận xét về con em mình thông qua phiếu khảo sát ( theo mẫu) của giáo viên. Đặc biệt tôi chú trọng cho các con 16/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 học sinh được viết cụ thể lời nhận xét về mình, về bạn. Những bài viết của các em cũng là một minh chứng rõ ràng cho hoạt động đánh giá của giáo viên được củng cố chắc chắn hơn. 6. Giáo dục học sinh bằng sự gương mẫu của giáo viên Người giáo viên cần đúng mực, thận trọng trong giao tiếp, trong quan hệ, không những ở trên lớp mà còn ngay ở gia đình, hàng xóm, láng giềng xung quanh,…Cần thể hiện tốt các hành vi chuẩn mực đạo đức của người giáo viên vì nhân cách của giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức hành vi chuẩn mực của học sinh dù nhiều hay ít. Những cử chỉ, thái độ của thầy cô sẽ để lại ấn tượng tốt hay xấu cho học sinh về sau. Bởi vì “ Mỗi thầy cô là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo ”. - Trong quan hệ gia đình, người giáo viên cần hòa thuận, thương yêu con cháu. Trong quan hệ xã hội, giáo viên cần cân nhắc trong cư xử và giao tiếp. Ở trường người giáo viên cần lên lớp đúng giờ. Hứa gì với học sinh cần đúng hẹn. Giao tiếp với các bạn bè đồng nghiệp trước mặt học sinh phải lịch sự, nhã nhặn… để các em có ấn tượng tốt về người thầy của mình. 7. Kết hợp dạy học Đạo đức trong một số môn học hoặc hoạt động giáo dục khác Môn Đạo đức có mối quan hệ chặt chẽ với các môn học khác ở tiểu học, đặc biệt là các môn: Tiếng Việt, Lịch sử - Địa lí, sinh hoạt tập thể, Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh,... Đó là mối quan hệ hai chiều, thể hiện ở: +Các môn học khác cũng có khả năng giáo dục đạo đức, cũng tham gia vào quá trình giáo dục đạo đức, hỗ trợ đắc lực cho môn đạo đức trong việc hình thành ở học sinh những biểu tượng đạo đức, bồi dưỡng xúc cảm, tình cảm đạo đức, củng cố, khắc sâu những hành vi chuẩn mực đạo đức,… + Ngược lại, môn giáo dục đạo đức một mặt định hướng cho các môn học khác trong công tác giáo dục đạo đức, mặt khác còn hỗ trợ đắc lực cho các môn học khác như: Giúp học sinh rèn luyện kĩ năng rèn luyện sử dụng Tiếng Việt trong giao tiếp, giúp học sinh mở rộng kiến thức về môi trường tự nhiên và xã hội; giáo dục học sinh ý thức và hành vi tuân thủ những quy định chung của đời sống xã hội, giữ gìn vệ sinh cá nhân, bảo vệ sức khỏe, giữ gìn vệ sinh môi trường; củng cố và phát triển khả năng cảm thụ và sáng tạo nghệ thuật ( nghe nhạc, hát, đọc thơ, vẽ tranh,…) Ví dụ khi dạy bài "Bảo vệ môi trường", nếu chỉ dạy trong môn đạo đức thì hiệu quả chưa cao. Tôi đã lồng ghép nội dung này vào những môn học khác có liên quan, như môn Khoa học với bài "Bảo vệ nguồn nước", "Nhiệt và các nguồn nhiệt",... Khi yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi : Con sử dụng như thế nào?, Sử dụng như thế nào để tiết kiệm?, Con đã làm gì và sẽ làm gì để thực hiện tiết kiệm?,... Câu trả lời của học sinh là một chuẩn mực hành vi, đồng thời cũng nhắc nhở các con thường xuyên thực hiện hành vi này. 17/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Với bài " Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ", " Biết ơn thầy giáo, cô giáo",.. tôi cũng lồng ghép thêm cách ứng xử thanh lịch, văn minh của người Hà Nội vào trong bài học để học sinh thấy thiết thực và từ đó thôi thúc các em thực hiện hành vi đúng. Sự kết hợp môn Đạo đức với môn Tiếng Việt cũng rất phong phú. Nhiều chủ điểm trong môn Tiếng Việt dễ kết hợp lồng ghép các hành vi, chuẩn mực đạo đức. Chẳng hạn như các bài trong chủ điểm " Thương người như thể thương thân", " Măng mọc thẳng", " Trên đôi cánh ước mơ",... Dạy học môn Đạo đức cần phối hợp với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như: Sinh hoạt tập thể theo chủ điểm hàng tháng, sinh hoạt lớp, sinh hoạt chi đội, chào cờ đầu tuần, tham quan ngoại khóa,... Trong 9 tháng học, các con học sinh đều được thực hiện sinh hoạt theo chủ điểm giáo dục của từng tháng : An toàn giao thông, Em yêu Hà Nội, Kính yêu thầy cô giáo, Cháu yêu chú bộ đội, Yêu quý mẹ và cô,... Khi các em tham gia hoạt động trong các tiết học này, các em đã được giáo dục thêm về ý thức chấp hành luật giao thông, tôn trọng pháp luật, có ý thức xây dựng quê hương, đất nước; giáo dục lòng tự hào dân tộc; truyền thống tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn,... Hoặc trong các tiết chào cờ đầu tuần, các em cũng được giáo dục đạo đức với những hoạt động tuyên dương tấm gương điển hình, tổng kết hoạt động thi đua, cập nhật các vấn đề mới,... 8. Phối kết hợp với gia đình. Bằng những hình thức khác nhau, với từng hoàn cảnh cụ thể, thông qua các buổi họp phụ huynh hoặc tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp, thông qua sổ liên lạc điện tử..., tôi cũng thường xuyên trao đổi thông tin với gia đình về những biểu hiện đạo đức của con trên lớp, tiếp nhận thông tin về các hành vi đạo đức ở nhà của con. Từ đó, cùng gia đình thống nhất kế hoạch giúp đỡ các em trong quá trình hoàn thiện dần các hành vi đạo đức theo chuẩn mực. IV. KẾT QUẢ 1. Về phía học sinh Qua những biện pháp tôi đã thực hiện ở trên, tôi thấy: - Học sinh hứng thú học tập khi học môn Đạo đức, hào hứng bộc lộ khả năng, năng khiếu của mình - Học sinh thích tìm tòi sách báo, ở Thư viện trường để đọc những truyện kể áp dụng vào bài học đạo đức. - Học sinh thích tham gia thực hiện các hành vi chuẩn mực đạo đức tốt. - Học sinh thích nhận vai các nhân vật có hành vi đạo đức tốt khi liên hệ thực hành. - Đa số học sinh đã khắc phục được những hành vi sai trái mà đầu năm đã mắc phải. Đến nay các em đã thực hiện khá tốt các hành vi chuẩn mực theo nội dung các bài đã học thông qua các hoạt động mà tôi tổ chức. 18/21 Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả dạy học môn Đạo đức lớp 4 Giờ đây các em rất đoàn kết với nhau khi tổ chức học nhóm và các hoạt động ngoại khóa. Tiết học nào các em cũng đều phấn khởi nên dẫn đến kết quả cao trong học tập. Kết quả điều tra với 58 học sinh lớp 4B tại trường Mức độ tham gia của học sinh vào các hoạt động trong giờ Đạo đức Số lượng Tỉ lệ (học sinh) Tìm hiểu các thông tin về bài học 35 60,3% Chú ý nghe giảng 49 84,4% Phát biểu ý kiến xây dựng bài 43 74,1% Không chú ý vào bài, chỉ chú ý phần mình thích 7 12% Chỉ nghe không phát biểu 15 25,8% Thích tham gia vào hoạt động của bài học 45 77,5% 2. Về phía giáo viên Nhờ sự tích cực học tập của học sinh, giáo viên cũng thấy hứng thú hơn trong mỗi tiết dạy. Trong công tác giảng dạy và chủ nhiệm, tôi thấy được nhiều sự thuận lợi khi nhận được sự ủng hộ của học sinh. Tôi thấy tự tin hơn trong các giờ dạy Đạo đức. Bên cạnh đó, tôi cũng tích lũy được thêm kinh nghiệm về phương pháp dạy học, tổ chức các hoạt động dạy học đạo đức. Các tiết chuyên đề cấp trường mà tôi thực hiện, đều được xếp loại tốt và được sự ủng hộ từ đồng nghiệp. 19/21
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan