Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
TÊN ĐỀ TÀI:
“Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực
và giáo dục kỹ năng phát triển trong giờ Thể dục ”
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Thể dục thể thao ra đời cùng với xã hội loài người và tồn tại mãi mãi về sau
với ý nghĩa là một trong những điều kiện tất yếu của nền sản xuất xã hội và nhu
cầu cuộc sống bản thân con người .Trong lĩnh vực về phương pháp đào tạo con
người Các Mác có nói: “ Giáo dục trong tương lai sẽ thống nhất trong lao động
sản xuất với giảng dạy và thể dục, sự thống nhất đó không chỉ là phương pháp
nâng cao lao động sản xuất xã hội mà còn là phương pháp độc nhất để đào tạo
những con người phát triển toàn diện “.Vì vậy thể dục thể thao có vị trí đặc biệt
quan trọng đối với cuộc sống con người. Con người không có thể dục thể thao
mau già cỗi, đặc biệt là không có biện pháp hữu hiệu để giải toả những nỗi nhọc
nhằn, sự mệt mỗi sau những lúc lao động mệt nhọc.
Ngày 27/3 /1946 chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh dân có cường thì nước
mới thịnh và Người đã ra lời kêu gọi tập luyện thể dục thể thao để phát triển con
người một cách toàn diện đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Người nói: “Mỗi
một người dân khoẻ mạnh thì làm cho cả nước khoẻ mạnh , mỗi một người
dân yếu ớt thì làm cho cả nước yếu ớt và bản thân tôi ngày nào cũng tập
luyện thể dục thể thao”
Giáo dục thể chất nói chung và môn học thể dục trong nhà trường nói riêng,
thể chất giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục toàn diện. Thể dục là một
biện pháp tích cực, tác động nhiều đến sức khoẻ học sinh, nhằm cung cấp cho
học sinh những kiến thức vận động cơ bản , làm cơ sở cho học sinh và rèn luyện
thân thể bồi dưỡng đạo đức tác phong con người mới .
Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, Điều 41
có ghi: "Quy định chế độ Giáo dục thể chất bắt buộc trong trường học". Điều
này xuất phát từ ý nghĩa to lớn của Giáo dục thể chất trong nhà trường. Phân
môn thể dục cùng với các phân môn khác trong nhà trường, có nhiệm vụ quan
trọng trong hình thành ở người học những nhân cách sống của con người lao
động mới, trong thời đại mới, mà mục tiêu giáo dục của Đảng ta là đào tạo con
người: Tự chủ, năng động, sáng tạo, có năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn đặt
ra, tự do được việc làm, lập nghiệp và thăng tiến trong cuộc sống. Qua đó góp
phần xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Không những
thế, Giáo dục thể chất cho thế hệ thanh niên là một mặt của nền giáo dục tiến bộ,
1/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
là nhu cầu tất yếu khách quan của sự tồn tại và phát triển của một xã hội văn
minh nói chung và của công cuộc xây dựng XHCN, bảo vệ Tổ quốc nói riêng.
Phân môn thể dục còn mang lại cho thế hệ trẻ cuộc sống vui tươi, lành mạnh và
tác động mạnh mẽ đến các mặt giáo dục như: Giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ,
lao động thẩm mĩ nhằm góp phần đào tạo thế hệ thanh niên Việt Nam thành
những người "phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về
tinh thần, trong sáng về đạo đức".
Hơn nữa đây là bộ môn khá phức tạp, các em vừa phải học lý thuyết lẫn
thực hành. Trong quá trình thực hành sẽ tác động trực tiếp đến thể chất của các
em nhất là các em nữ dễ bị mau mệt.
Từ những vấn đề trên làm giảm tác dụng của giáo viên thể dục thể chất
trong nhà trường. Vì vậy vấn đề khơi dậy tích cực của học sinh trong giờ học thể
dục ở trường tiểu học là một việc làm cấp bách và cấp thiết trong giai đoạn hiện
nay nhằm nâng cao hiệu quả một giờ học thể dục nội khoá nói riêng và giáo dục
thể chất cho học sinh tiểu học nói chung. Mục tiêu và nhiệm vụ phải tiếp cận
nhanh chóng, việc đổi mới phương pháp học nhằm phát huy tính tích cực của
học sinh trong quá trình học tập chuẩn bị lớp người lao động có một có một hệ
thống có giá trị phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong thời kì mới đó là
“Những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với tư tưởng độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cường, xây dựng bảo vệ tổ
quốc, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, giữ gìn và phát huy các giá trị văn
hoá của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức công nghệ hiện đại, có tính tổ
chức và kỷ luật, có sức khoẻ là những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội
vừa “ Hồng” vừa “ Chuyên” như lời dặn của Bác Hồ.
Đối với học sinh Tiểu học, các em còn nhỏ, hệ xương chưa phát triển đầy
đủ, tổ chức sụn chiếm tỷ lệ cao, cột sống yếu. Hệ hô hấp ở độ tuổi này có đường
hô hấp còn hẹp, hệ tuần hoàn hoạt động còn kém (do tim còn nhỏ). Sự tập trung
chú ý chưa bền vững, dễ phân tán, tính hưng phấn cao, trí tưởng tượng phát triển
hơn song còn nghèo nàn, tản mạn, ít có tổ chức, tư duy logic chưa cao. Do đó
làm thế nào để dạy phân môn thể dục trong trường Tiểu học thực sự thu hút
được học sinh tập trung chú ý, tích cực tập luyện và tập luyện có hiệu quả, phù
hợp với các em là một vấn đề đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nghiên cứu.
Từ thực tế giảng dạy và xuất phát từ mục tiêu trên, đáp ứng được yêu
cầuđổi mới nội dung và phương pháp dạy học để tìm ra những biện pháp tối ưu
nhất góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy tôi quyết định chọn và nghiên cứu
đề tài: "Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng
phát triển trong giờ Thể dục”.
2/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
- Rèn cho học sinh có thói quen có ý thức tập luyện thể dục thể thao.
- Điều chỉnh nội dung, phương pháp giáo dục thể chất phù hợp với học sinh
Tiểu học. Giúp các em rèn luyện thân thể, có sức khỏe đảm bảo trong học tập.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của hoạt động ngoại khóa TDTT có tác dụng, lợi
ích như thế nào đối với công tác giáo dục thể chất trong nhà trường; đối với học
sinh Tiểu học.
- Từ đó đề ra những nội dung, phương pháp thích hợp dạy môn thể dục
đạt hiệu quả và chất lượng.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Học sinh - trường Tiểu học .
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết; Phương pháp quan sát;Phương pháp
thực nghiệm;Phương pháp luyện tập;
- Sử dụng một số biện pháp nhằm hỗ trợ cho việc luyện tập kỷ thuật động
tác; Tăng hiệu quả các bài tập.
VI. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
Đề tài thực hiện tại:
Trường Tiểu học.
Thời gian : Năm học: 2017 - 2018 (từ tháng 9/2017 đến tháng 5/2018)
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I .CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Những vấn đề chung về giáo dục thể chất:
1.1. Khái niệm hoạt động giáo dục thể chất:
- Thể chất:
Chất lượng của cơ thể bao gồm sức khoẻ, khả năng vận động của cơ bắp,
sự sẵn sàng được đánh giá bằng sức nhanh, sức bền.
- Giáo dục thể chất.
Là quá trình sư phạm nhằm giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ hoàn thiện về
thể chất và nhân cách, nâng cao khả năng làm việc và kéo dài tuổi thọ.
- Phát triển thể chất.
Là quá trình biến đổi hình thành các thuộc tính tự nhiên về mặt hình thái
và về mặt chức năng của cơ thể con người trong quá trình cuộc sống xã hội và
cá nhân con người. Mức độ phát triển thể chất phụ thuộc phần lớn các yếu tố:
Giáo dục, điều kiện sống, lao động, xã hội.
3/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
Các chỉ số đánh giá trình độ phát triển thể chất là chiều cao, cân nặng,
lồng ngực, dung tích phổi…và đồng thời là mức độ phát triển các tố chất thể lực,
năng lực và khả năng chức phận của cơ thể con người.
- Văn hoá thể chất.
Là một bộ phận hữu cơ của nền văn hoá xã hội tồn tại dưới dạng các hoạt
động nhằm hoàn thiện và phát triển những năng lực thể chất, củng cố sức khoẻ
của con người, cũng như dưới dạng những thành tựu xã hội trong việc xây dựng,
nắm vững và sử dụng các kĩ xảo, kĩ thuật luyện tập thể chất, trò chơi thể thao và
thi đấu để hoàn thiện thể lực của con người.
- Học vấn thể chất.
Được xác định bởi tri thức chung, các hệ thống kĩ năng, kĩ xảo phong phú
để điều khiển mọi hoạt động của cơ thể trong không gian và thời gian, biết sử
dụng các kĩ năng, kĩ xảo vận động trong những điều kiện sống và hoạt động
khác nhau của con người.
1.2. Mục tiêu của môn học Thể dục ở trường Tiểu học:
Để thực hiện được mục tiêu chung của cấp học, chương trình môn học
Thể dục ở trường Tiểu học giúp học sinh thực hiện:
- Biết được một số kiến thức, kĩ năng cơ bản để tập luyện giữ gìn sức
khỏe nâng cao thể lực.
- Góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phông nhanh nhẹn, kỉ luật,
thói quen tự giác tập luyện TDTT, giữ gìn vệ sinh.
- Có sự tăng tiến về thể lực, thi đạt tiêu chuẩn rèn luyện thân thể và thể
hiện khả năng rèn luyện của bản thân về TDTT.
1.3. Vị trí của hoạt động giáo dục Thể chất:
Giáo dục thể chất trong trường học là một bộ phận hữu cơ của mục tiêu
giáo dục và đào tạo, đồng thời là một mặt giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ nhằm
tạo ra một lớp người; “Phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về
tinh thần, trong sáng về đạo đức”. Những yêu cầu bức bách về sức khoẻ, thể
chất của thế hệ trẻ đòi hỏi công tác giáo dục thể chất trong nhà trường có một vị
trí xứng đáng
1.4. Nhiệm vụ của hoạt động giáo dục Thể chất:
- Góp phần phát triển đúng đắn thể chất và củng cố sức khoẻ.
Giáo dục thể chất hướng vào việc hoàn thiện cơ thể học sinh về mặt hình
thái và mặt chức năng, làm cho cơ thể vững vàng trước những ảnh hưởng không
thuận lợi của môi trường bên ngoài, hướng vào việc phòng ngừa các bệnh tật và
bảo vệ sức khoẻ cho học sinh.
- Phát triển các phẩm chất vận động.
4/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
Năng lực vận động đa dạng của con người chỉ có được trên cơ sở tất cả
các phẩm chất thể lực như sức mạnh, sức nhanh, sức bền, sức khéo léo được
hình thành mạnh mẽ và hài hoà.
- Hình thành và hoàn thiện các kĩ năng, kĩ xảo vận động.
Các kĩ năng vận động quan trọng đối với cuộc sống được hình thành trong
quá trình thực hành như đi, đứng, chạy nhảy, ném, phóng,…Những động tác vận
động này giúp cho con người nắm được những kĩ xảo, có được kinh nghiệm vận
động khiến họ tự tin khi thực hiện các động tác trong điều kiện thay đổi của hoạt
động lao động hàng ngày và hoạt động thể dục thể thao.
Ham muốn và hài lòng có được trong quá trình luyện tập thể dục dần dần
chuyển thành thói quen mong muốn luyện tập một cách đều đặn, có hệ thống sau
đó biến thành nhu cầu bền vững về tập luyện thể dục và hoạt động thể thao
1.5. Đặc điểm của hoạt động giáo dục thể chất:
Đặc điểm cơ bản của hoạt động này là học lí thuyết gắn liền với thực
hành, biết lí thuyết để thực hành đúng và chính xác hơn, ngược lại qua thực
hành qua thực hành sẽ làm cho học sinh hiểu lí thuyết được sâu, đầy đủ và chắc
chắn hơn, từ đó hiệu quả học tập đạt chất lượng cao. Trong thực tế, phần thực
hành chiếm tỉ trọng lớn, vì chỉ có thông qua thực hành tập luyện các bài tập
TDTT đúng phương pháp khoa học mới đem lại sức khỏe, thể lực, mà sức khỏe
thể lực là mục tiêu cơ bản của TDTT. Do đó, tập luyện là hình thức cơ bản thể
hiện đặc trưng của môn học Thể dục. Thời lượng cần thiết để tập luyện, người
hướng dẫn, sân tập, nhà Thể chất, các thiết bị và vấn đề an toàn trong tập luyện
…là những điều kiện quan trọng để môn học Thể dục thực hiện chức năng của
mình và là những điều kiện quan trọng để môn học Thể dục thực hiện chức năng
của mình và là yếu tố quyết định thực hiện mục tiêu môn học.
1.6. Nội dung hoạt động giáo dục Thể chất trong trường Tiểu học.
- Lí thuyết chung
- Đội hình đội ngũ.
- Bài thể dục phát triển chung
- Bật nhảy.
- Nhảy xa kiểu ngồi.
- Nhảy xa kiểu bước qua.
- Ném bóng.
2. Đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học và HĐGDTC:
Giáo dục là hoạt động có mục đích của nhà sư phạm nhằm hình thành
những phẩm chất nhất định cho học sinh, căn cứ vào đặc điểm cá nhân, đặc
5/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
điểm của nhóm theo lứa tuổi. Vì vậy, nội dung, phương pháp, các hình thức tổ
chức giáo dục phải căn cứ vào đặc điểm của lứa tuổi.
Học sinh Tiểu học là lứa tuổi thiếu nhi (6 -11 tuổi) với đặc trưng nổi bật là
sự nhảy vọt về sinh lí. Đây là lứa tuổi phát triển mạnh mẽ nhưng không đồng
đểu về mặt cơ thể. Sự phát triển của hệ xương, chủ yếu là xương tay, xương
chân rất nhanh. Sự thay đổi về chất của lứa tuổi học sinh TH đã làm cho các em
có những đặc điểm nhân cách khác với các lứa tuổi khác. Tuy nhiên, lứa tuổi
học sinh TH chưa ý thức được hạn chế về sức lực của mình. Do đó, nhà sư phạm
cần chú ý đến đặc điểm của học sinh để có những tác động giáo dục phù hợp.
Tóm lại, những đặc điểm về tâm lí, đặc điểm nhận thức, giao tiếp, học tập,
tình bạn của học sinh Tiểu học là cơ sở quan trọng đối với lực lượng giáo dục.
Giáo dục nhà trường cần chú ý đến những đặc điểm trên để tổ chức các hoạt
động giáo dục cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi. Tổ chức các HĐGDTC nếu
không chú ý đến đặc điểm này sẽ không thể phát huy được tính tích cực chủ
động của học sinh.
Nắm vững được những đặc điểm của học sinh Tiểu học, người cán bộ
quản lí, người giáo viên mới có thể chỉ đạo, tổ chức tốt các HĐGDTC trong các
nhà trường hiện nay.
3. Nội dung quản lí hoạt động giáo dục thể chất:
3.1. Xây dựng kế hoạch giáo dục thể chất.
* Xây dựng mục tiêu giáo dục thể chất, các nhiệm vụ giáo dục thể chất là
cơ sở xây dựng mục tiêu giáo dục trong trường phổ thông. Việc xây dựng các
mục tiêu này được cụ thể hóa theo đặc điểm lứa tuổi học sinh và các điều kiện
của nhà trường.
* Các hoạt động giáo dục thể chất có thể là:
- Dạy học thể dục thể thao theo chương trình.
- Tổ chức các hoạt động thể dục thể thao như Bóng đá, Bóng bàn, Cầu
lông, Điền kinh, bơi lội,…
- Tổ chức hoạt động “Hội khoẻ Phù Đổng”
* Việc xác định các nguồn lực bao gồm các vấn đề cơ bản sau:
- Nhân sự, giáo viên thể dục, các tổ chức Đoàn, Đội, giáo viên chủ nhiệm
- Cơ sở vật chất bao gồm các phương tiện, điều kiện sân bãi,…
- Tài chính: Cần xác định rõ nhu cầu tài chính và nguồn cấp tài chính.
* Việc xây dựng kế hoạch thời gian bao gồm kế hoạch thời gian, tổ chức
thực hiện kế hoạch và kế hoạch kiểm tra đánh giá. Thông thường kế hoạch thời
gian được xây dựng theo học kỳ và năm học.
6/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
3.2. Chỉ đạo giáo dục thể chất.
* Xây dựng lực lượng nòng cốt cho giáo dục thể chất là giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên thể dục, Bí thư Đoàn và Tổng phụ trách Đội.
* Chỉ đạo tổ chức thực hiện các hoạt động sau:
- Bài học thể dục.
- Hoạt động thể dục thể thao trong trường học.
- Thể dục buổi sáng giữa giờ.
- Tổ chức các hội thao, thao diễn, thể dục thể thao.
- Tổ chức chỉ đạo trò chơi, tham quan du lịch, thi đấu, sinh hoạt CLB.
- Tổ chức chỉ đạo tự rèn luyện sức khoẻ thể chất của học sinh.
- Tổ chức vệ sinh trường học.
4. Các phương pháp tổ chức HĐGDTC:
4.1. Phương pháp tập luyện có định mức chặt chẽ:
- Phương pháp phân đoạn.
- Phương pháp hợp nhất (hoàn chỉnh).
- Phương pháp tập luyện ổn định và biến đổi.
- Phương pháp tập luyện vòng tròn.
- Phương pháp tập luyện tổng hợp.
4.2. Phương pháp tập luyện có định mức toàn phần.
- Phương pháp trò chơi.
- Phương pháp thi đấu
Như vậy, chắc hăn trong mỗi chúng ta ai cũng hiểu thể dục thể thao có
nhiều lợi ích và tác dụng thâ ̣t là kỳ diê ̣u. Thấy được tính chất quan trọng của sức
khỏe nên khi bắt đầu công cuô ̣c xây dựng đất nước Bác Hồ kính yêu đã ra lời
kêu gọi toàn dân tâ ̣p thể dục thông qua bài “Sức khỏe và thể dục” đăng trên báo
cứu quốc. Thâ ̣t vâ ̣y thể dục thể thao là mô ̣t trong những công cụ cơ bản góp
phần phát triển con người mô ̣t cách toàn diê ̣n. Bất cứ ai muốn thành đạt thì bắt
buô ̣c phải học mà muốn học tâ ̣p tốt thì phải có sức khỏe. Vâ ̣y nên viê ̣c luyê ̣n tâ ̣p
thể dục là trách nhiê ̣m và bổn phâ ̣n của mỗi người.
Ngày nay khi xã hô ̣i ngày càng phát triển thì vấn đề sức khỏe là vấn đề
được các ngành các cấp quan tâm hàng đầu, muốn làm viê ̣c gì cũng cần có sức
khỏe, mà muốn có sức khỏe thì phải siêng năng luyê ̣n tâ ̣p thể dục. Hồ chủ tịch
có viết “ Luyê ̣n tâ ̣p thể dục bồi bổ sức khỏe là bổn phâ ̣n của mỗi mô ̣t người yêu
nước, viê ̣c đó không tốn kém khó khăn gì, gái trai già trẻ ai cũng nên làm và ai
cũng làm được. Mỗi ngày lúc ngủ dâ ̣y tâ ̣p mô ̣t ít thể dục. Ngày nào cũng tâ ̣p thì
khí huyết lưu thông, tin thần đầy đủ. Như vâ ̣y là sức khỏe,…..”.
7/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Thuận lợi:
- Cùng với việc đổi mới nội dung, chương trình ở lớp 5, phân môn Thế
dục là môn học được thay đổi nhiều về nội dung chương trình và cấu trúc sách
giáo khoa. Vĩ nó được Xây dụng theo hướng tích cực, tránh sự trùng lập giảm
thời lượng học tập tăng tính tích cực hoá hoạt động cho học sinh.
- Ở các khối 1,2, 3, 4 đã thực hiện đối mới nội dung chương trình và
phương pháp dạy học. Những điểm mới về nội dung chương trình đã có tác
dụng rất tích cực đến quá trình lĩnh hội chỉ thức của học sinh.
- Giáo viên được tập huấn, được hướng dẫn cách xây dụng thiết kế bài
học theo hướng mới phân chia hoạt động cụ thể, rõ ràng, có chỉ dẫn các phương
pháp dạy học theo từng chủ đề.
- Học sinh luôn say mê, học hỏi, luôn có như cầu được hoạt động do đặc
điểm tâm sinh lý lứa tuổi thời kỳ này trẻ rất hiếu động.
2. Khó khăn:
- Trong trường Tiểu học hiện nay, mặc dù thời gian biểu cũng như phân
lượng thời gian số tiết cho các môn học rất rõ ràng nhưng ở môn thể dục nhiều
khi Vẫn mang tính chất là môn phụ. Bới Vĩ khối lượng kiến thức Toán và Tiếng
Việt rất nhiều nên phân môn Thể dục bị lấn lướt và bị cắt giảm thời lượng.
- Giáo viên còn thiếu kinh nghiệm với cách thức tổ chức hoạt động tích cực cho
học sinh lĩnh hội kiến thức. Hoặc có tổ chức thì còn lúng túng, mất thời gian,
còn qua loa, đại khái. Chưa dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu kỹ đồ
dùng giảng dạy trước khi lên lớp. Chính vì vậy, Vấn đề đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh trong phân môn Thể
dục là vấn đề nóng bỏng, bức Xúc, cần thiết giúp học sinh chủ động trong các
hoạt động, tự chiếm lĩnh, tự tìm kiếm kiến thức mới tốt hơn, trớ thành những
người năng động, sảng tạo, làm bước đã để học sinh thích ứng với sự phát triển
nhanh chóng của xã hội. Những vấn đề trăn trớ và tồn tại trên là đọng lực thúc
đẩy tôi nghiên cứu thực tế giảng dạy, tìm tòi tham khảo sách báo, tạp chí,
chuyên san, để bắt tay vào xây dụng chuyên đề tìm hiểu phương pháp dạy học
phân môn Thế dục với mong muốn, các em đã có được sự tâ ̣p trung trong học
tâ ̣p, tích cực tham gia các trò chơi vâ ̣n đô ̣ng trong mỗi tiết học, các em học tốt
hơn và kết quả học tâ ̣p cuối năm tăng lên khá tốt.
III.THỰC TRẠNG BAN ĐẦU CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Thuận lợi và khó khăn:
1.1. Thuận lợi:
- Các em đang tuổi phát triển nên rất thích được vận động.
8/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
- Xã hội ngày càng phát triển nên các gia đình rất thích con em mình được
tập luyện thể dục thể thao.
- Ban Giám hiệu nhà trường đánh giá cao tầm quan trọng của môn thể dục
đối với học sinh tiểu học nên quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất trong môn học
cũng như công tác tập huấn.
1.2. Khó khăn
- Lứa tuổi nhỏ nên các em rất hiếu động, sự tập trung chú ý chưa cao, nhất
là tâm lý đang học trong lớp được ra ngoài vận động.
- Các em học sinh chưa hiểu được tác dụng của từng nội dung bài học đến
sự phát triển của cơ thể.
- Đa số phụ huynh học sinh coi môn thể dục là môn phụ nên ít quan tâm,
việc tập luyện thêm ở nhà của các em là rất ít.
2. Đối với học sinh:
- Các em còn chưa hiểu hết về tác dụng của môn học thể dục với sức khoẻ
của bản thân.
- Trong giờ tập chưa hình thành nếp học, chưa nghiêm túc, lớp tập chung
rất mất trật tự, giáo viên mất rất nhiều thời gian ổn định lớp. Nhiều em trang
phục không gọn gàng, còn nói tự do trong giờ.
- Sức khoẻ, thể lực, tâm trí của các em chưa được nâng lên nhiều vì đa số
thể lực, sức khoẻ học sinh còn yếu.
3. Đối với giáo viên:
- Do điều kiện và năng lực có nhiều hạn chế về năng khiếu TDTT cũng
như năng lực sư phạm cùng với việc sân tập, dụng cụ không đảm bảo, thời khoá
biểu lại có những đặc thù riêng nên kết quả giảng dạy môn TD chỉ dừng lại ở
mức độ hoàn thành chương trình, còn chất lượng hiệu quả giờ học Thể dục chưa
cao, chưa đáp ứng được yêu cầu giáo dục hiện nay.
- Nhận thức của một hai giáo viên hiện nay còn xem nhẹ môn học Thể
dục và cho đây là “môn phụ” là môn học không cần thiết lắm. Vì vậy, giờ
Thể dục phải chăng cũng chỉ cho học sinh xếp hàng qua loa.
- Về cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ giảng dạy Thể
dục và hoạt động GDTC chưa đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất (sân tập,
dụng cụ TDTT).
4. Về phía phụ huynh:
Bố mẹ đi làm xa mặc con cái cho ông (bà); hoặc do gia đình vì một lí do
nào đó (về kinh tế, tình cảm vv...) không quan tâm đến sự học hành của con cái.
Phó mặc mọi việc cho nhà trường…
Qua khảo sát tôi thấy:
9/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
STT Khối
1
2
3
3
4
5
Số học
sinh
276
302
278
Số học sinh thích học
môn Thể dục
Số lượng
%
78
28,3
101
33,4
79
28,4
Số học sinh không thích
học môn Thể dục
Số lượng
%
198
71,7
201
66,6
199
71,6
IV. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Các biện pháp chung:
1.1.Phương pháp hay nhóm phương pháp, tích cực hoạt động hay chủ động:
- Thuật ngữ “ Phương pháp” được dùng ở những mức độ khác nhau, từ rất
khái quát đến rất cụ thể như phương pháp biện chứng; phương pháp thực
nghiệm; phương pháp thí nghiệm. Trong dạy học cũng tương tự: Phương pháp
học; Phương pháp trực quan; phương pháp quan sát; phương pháp luyện tập...
- Phương pháp tích cực nói tới một nhóm phương pháp giáo dục dạy học
theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học. Người ta
dùng thuật ngữ rút gọn như vậy để tiết kiệm trong ngôn ngữ giao tiếp. Từ active
(Anh) actif (pháp) có các nghĩa tương đương trong Tiếng Việt là tích cực chủ
động hoạt động. Do đó active me thod đã được dịch sang Tiếng Việt theo những
cách khác nhau: Phương pháp tính tích cực hoá hoạt động học tập, phương pháp
hoạt động hoá người học, phương pháp học tập chủ động...Tích cực trong
“Phương pháp tích cực” được dùng với nghĩa là chủ động, hoạt động trái nghĩa
với thụ động, không hoạt động chứ không dùng theo nghĩa trái với tích cực.
- Tích cực biểu hiện trong hoạt động nhưng đó là những hoạt động chủ
động, chủ động của thể thao vì vậy phương pháp dạy học tích cực thực chất là
cách dạy hướng tới việc học tập chủ động chống lại thói quen học tập thụ động.
- Dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học
sinh là dạy học dựa trên sức lực và trí tuệ của học sinh, để mỗi học sinh tự tìm
tòi nghiên cứu, thực hành, tìm ra kiến thức và hình thành kỹ năng nhận thức kỹ
năng thực hành. Trong quá trình dạy học theo hướng này, học sinh được hoàn
toàn chủ động trong quá trình tìm tòi, phát hiện và giải quyết nhiệm vụ nhận
thức dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên chớ không phải trong tình trạng
giáo viên dẫn dắt tới đâu thì giải quyết đến đó. Dạy học theo hướng này cần phải
dựa trên cơ sở học sinh được tự giác, tự do, tự khám phá theo sự tổ chức theo
hướng dẫn của giáo viên, từ đó xây dựng phương pháp thích hợp cho mỗi học
sinh theo hướng tích cực. Theo hướng này việc tổ chức dạy học cho học sinh
chính là thực hiện một hệ thống các phương pháp tác động liên tục của giáo viên
10/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
nhằm khiêu gợi tư duy học sinh theo quy trình. Dạy học theo hướng này không
chỉ giáo dục học sinh tư duy tích cực mà chủ yếu là tư duy độc lập, chuẩn bị cho
tư duy sáng tạo, luyện tập, học sinh làm việc cá nhân và theo nhóm, trao đổi hợp
tác với bạn với thầy.
1.2. Dạy học thông qua hoạt động tổ chức hoạt động của học sinh:
- Phương pháp tích cực dựa trên cơ sở tâm lý học cho rằng nhân cách trẻ
được hình thành qua các hành động có ý thức. Trí thông minh của trẻ phát triển
nhờ sự “ Đối thoại” giữa chủ thể hoạt động với đối tượng với môi trường. Mối
quan hệ giữa học và làm đã được nhiều tác giả nói đến “Suy nghĩ tức là hành
động”(J.Piagiê) “ Cách tốt nhất để hiểu là” (Kant) “Học để hành; học và hành
phải đi đôi. Học mà không hành thì vô ích; hành mà mà không học thì hành
không trôi chảy” (Hồ Chí Minh).
- Trong phương pháp tích cực, người học - chủ thể và hoạt động học- được
cuốn hút vào những hoạt động học tập do giáo viên tổ chức chỉ đạo, thông qua
đó được tự lực khám phá những cái nhìn chưa biết chứ không phải thụ động
tiếp thu những tri thức đã sắp đặt sẵn. Những hoạt động của học sinh có thể kể
ra theo cách suy nghĩ của mình, từ đó vừa nắm được kiến thưc, kỹ năng đó,
không nhất thiết rập theo những khuôn mẫu có sẵn, được bộc lộ và phát huy tìm
năng sáng tạo.
- Theo cách này thì không chỉ giảng đơn mà cung cấp tri thức mà còn
hướng dẫn hành động là một yêu cầu đặt ra không phải đối với từng cá nhân mà
cả ở cấp độ cộng đồng. Chương trình giảng dạy phải giúp cho từng cá nhân
người học biết hành động và tích cực tham gia các chương trình hành động.
1.3. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học:
- Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho học
sinh không phải là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục
tiêu dạy học. Nếu rèn luyện cho người học kỹ năng, phương pháp, thói quen tự
học, biết linh hoạt ứng dụng những điều kiện đã học vào những tình huống mới,
biết tự lực phát hiện và giải quyết những vấn đề đặt ra thì sẽ tạo cho học sinh
lòng ham học, khơi dạy tiềm năng vốn có trong mỗi con người. Ngày nay người
ta nhấn mạnh hoạt động học trong quá trình dạy học, cố gắng tạo ra sự chuyển
biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động, quan tâm phát triển tự học ngay
trong tiểu học có thầy hướng dẫn chứ không phải chỉ thị học ở nhà.
1.4. Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác:
Phương pháp tích cực đòi hỏi sự cố gắng trí tuệ và nghị lực cao của mỗi
học sinh trong quá trình tự lực giành lấy kiến thức mới trong học tập, không
phải mỗi trí thức, kỹ năng. Thái độ đều được hình thành bằng con đường hoạt
11/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
động thuần cá nhân. Lớp học là môi trường giao tiếp thầy - trò, trò - thầy, tạo
nên mỗi quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường đi tới chân lý. Trong
phương pháp hợp tác nói lên mối quan hệ giao tiếp trò - trò.
Trong giáo dục công việc hợp tác tổ chức ở nhóm, tổ, lớp. Sử dụng phổ
biến nhất là hoạt động xã hội. Hiệu quả học tập sẽ tăng lên nhất là lúc phải giải
quyết những vấn đề gay cấn, lúc xuất hiện thực sự nhu cầu phối hợp giữa cá
nhân để hoàn thành công việc. Trong hoạt động theo nhóm, tính cách năng lực
của mỗi cá nhân được bộc lộ, được tổ chức kỉ luật, tinh thần tương trợ ý thức
cộng đồng.
Trong học tập hợp tác, mục tiêu hoạt động là chung của toàn nhóm nhưng
mỗi cá nhân được phân công một nhiệm vụ cụ thể, phối hợp với nhau để cùng
đạt mục tiêu chung.
1.5. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.
- Trong học tập đánh giá học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận định thực
trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận
định thực trạng mà còn điều chỉnh hoạt động dạy của thầy.
- Trước đây quan niệm đánh giá còn phiến diện , giáo viên giữ độc quyền
đánh giá, trong dạy học theo hướng phát huy vai trò tích cực chủ động của người
học giáo viên phải hướng dẫn học sinh tự đánh giá tự điều chỉnh cách học.
Tóm lại phương pháp tích cực người được giáo dục trở thành người tự giáo
dục, là nhân vật tự nguyện, chủ động tự giác, có ý thức về sự giáo dục bản thân
mình, từ dạy học thông báo, giải thích, minh hoạ sang dạy học theo phương
pháp tích cực, giáo viên trở thành người thiết kế, tổ chức hoạt động, độc lập
hoặc theo nhóm nhỏ, để học sinh tự lực chiếm lĩnh các kiến thức mới, hình
thành các kĩ năng, thái độ mới yêu cầu cần của chương trình. Trên lớp, học sinh
hoạt động là chính, nhưng trước đó, khi soạn bài, giáo viên phải đầu tư nhiều
công sức và thời gian mới có thể thực hiện bài trên lớp với vai trò là người gợi
mở, xúc tác, động viên, cố vấn, trọng tài trong các hoạt động tìm tòi hào hứng,
tranh luận sôi nổi của học sinh. Thực hiện phương pháp tích cực, vai trò của
giáo viên không bị hạ thấp mà trái lại có yêu cầu cao hơn nhiều, giáo viên phải
có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề, có đầu óc sáng
tạo và nhạy cảm mới có thể tổ chức, hướng dẫn các hoạt động độc lập của học
sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên.
2. Các biện pháp cụ thể:
2.1. Giáo viên phải là người có năng khiếu:
Thể dục thể thao là mô ̣t môn học thuô ̣c về lĩnh vực năng khiếu, các em ở
lứa tuổi tiểu học thường nhìn và làm theo những gì mà giáo viên hướng dẫn
12/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
thực hiê ̣n. Đă ̣c biê ̣t là các em học sinh lớp mô ̣t các em chưa biết gì về thể dục
thể thao, không biết thế nào là đô ̣i hình đô ̣i ngũ, cái gì là tư thế cơ bản, trong quá
trình học tâ ̣p các em bắt chước theo giáo viên hướng dẫn rồi làm theo. Do đó
viê ̣c trang bị cho mình mô ̣t năng khiếu là điều cần thiết trong quá trình giảng
dạy. Các em thường nhìn cô của mình ở mô ̣t tài năng nào đó để học tâ ̣p và làm
theo. Vì vâ ̣y người giáo viên dạy thể dục cần có sự tâ ̣p luyê ̣n, trang bị cho mình
mô ̣t vốn kiến thức cơ bản về thể dục thể thao để ứng dụng trong giảng dạy.
Ví dụ: khi giảng dạy cho các em môn đá cầu ngoài viê ̣c hướng dẫn kỹ thuâ ̣t
đá cầu, người giáo viên còn đòi hỏi ở các em phải đạt mô ̣t thành tích nhất định.
Thế nhưng khi cô thực hiê ̣n làm mẫu với thành tích chưa cao thì học sinh khó có
lòng tin khi tâ ̣p luyê ̣n. Còn khi cô thực hiê ̣n làm mẫu với mô ̣t thành tích khá cao,
thì các em sẽ cảm thấy say mê thích thú, thông qua đó các em sẽ có sự cố gắng
phấn đấu. Đối với viê ̣c này bản thân người giáo viên nếu chịu khó luyê ̣n tâ ̣p sẽ
đạt được.
Đây cũng là mô ̣t vấn đề đòi hỏi tính kiên trì của người giáo viên. Học sinh
sẽ rất thích thú khi nghe thầy kể đến mô ̣t số thành tích của kết quả tâ ̣p luyê ̣n mà
chính bản thân giáo viên là người thực hiê ̣n, học sinh sẽ càng hứng thú hơn khi
trước mắt mình là những thành tích do chính giáo viên thực hiê ̣n. Ngược lại, các
em sẽ cảm thấy nản lòng khi chỉ nghe cô nói mà chưa thấy cô làm thử bao giờ.
Vậy: Nói đi đôi vơi lam nên dân dân tôi thấy các em có hứng thu hơn trong học
tâ ̣p, các em rất thích thu khi thấy tôi lam mâu các đô ̣ng tác, tiết học trơ nên sinh
đô ̣ng hơn.
2.2. Khả năng truyền đạt của giáo viên đứng lớp:
Trong mỗi tiết dạy viê ̣c học sinh có nắm được các kiến thức từ tiết học đó
hay không phần nhiều là do khả năng truyền đạt của giáo viên khi đứng lớp. Học
sinh tiếp thu nhanh hay châ ̣m, nhiều hay ít là do cách hướng dẫn của người giáo
viên. Ngay từ khi bắt đầu vào tiết học thì người giáo viên nên truyền thụ kiến
thức cho học sinh bằng tâm huyết của mình, truyền thụ cho học sinh các kiến
thức mà bản thân mình đã thu thâ ̣p được từ trong nhà trường và trong cuô ̣c sống,
đối với mô ̣t số học sinh cá biê ̣t, các học sinh không có năng khiếu về thể dục thể
thao thì người giáo viên phải sử dụng phương pháp giảng dạy đă ̣c biê ̣t, giảng
13/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
dạy thế nào cho học sinh hiểu chứ không nên câu lê ̣ hình thức, phương pháp tâ ̣p
luyê ̣n không nên râ ̣p khuôn theo giáo án.
Ví dụ: khi giảng dạy nô ̣i dung đi đều vòng phải vòng trái. Đối với các em
học sinh giỏi, có năng khiếu thì viê ̣c tiếp thu kỹ thuâ ̣t và thực hiê ̣n được mô ̣t
cách dễ dàng, nhưng đối với những em học sinh không có năng khiếu thì đây
quả là mô ̣t viê ̣c vô cùng khó khăn, hãy thâ ̣t bình tĩnh, chúng ta hãy chia lớp
thành hai nhóm, mô ̣t nhóm là học sinh giỏi khá do em cán sự lớp điều khiển và
nhóm còn lại do giáo viên trực tiếp hướng dẫn các em luyê ̣n tâ ̣p, cứ đến giờ thể
dục là lại chia nhóm, đến khi nào các em có thể thực hiê ̣n được cơ bản kỹ thuâ ̣t.
Đối với môn thể dục học ở ngoài trời trước mô ̣t không gian rô ̣ng lớn, lời
nói của giáo viên phải rõ ràng, dễ hiểu, dễ thu hút để hướng các em tâ ̣p trung
chú ý. Lúc này người giáo viên vừa là người thầy vừa là người nghê ̣ sĩ mới thực
sự làm cho học sinh say mê theo dõi. Nên kết hợp mô ̣t cách nhuần nhuyễn khâu
phân tích và thị phạm đô ̣ng tác để các em dễ theo dõi và nắm bắt ngay, nếu chịu
khó lắng nghe theo dõi thì học sinh sẽ tiếp thu rất nhanh.
Nói chung viê ̣c truyền đạt kiến thức từ giáo viên đến học sinh trong tiết dạy
ngoài trời đóng vai trò hết sức quan trọng. Học sinh tiếp thu bài ở mức đô ̣ nào,
tiết học trở nên sinh đô ̣ng hay không đều lê ̣ thuô ̣c rất nhiều vào cách truyền đạt
của người giáo viên.
Như vậy: Các em tiếp thu bài tốt, tiết học nhẹ nhàng hơn rất nhiều, những học
sinh không thực hiê ̣n được đô ̣ng tác giảm hơn so với trước.
2.3. Quá trình tổ chức và quản lý học sinh:
Trong mô ̣t tiết học ngoài trời thì khâu quản lý học sinh thâ ̣t vất vả. Thông
thường các em hay đùa giỡn, ít nghiêm túc hơn so với các giờ học khác trong
lớp. Vì vâ ̣y viê ̣c sắp xếp, tổ chức các em có nề nếp trong học tâ ̣p là mô ̣t điều
quan trọng để tiết học được tiến hành thuâ ̣n lợi.
Đối với cấp tiểu học các em chưa thâ ̣t sự làm quen được với thể dục thể
thao, các em là lứa tuổi tinh nghịch, hay chọc phá bạn khi xếp hàng, muốn lớp
học nghiêm túc thâ ̣t khó. Để quản lý dễ dàng thì trong những tiết dạy đầu tiên
14/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
người giáo viên phải hướng dẫn chi tiết tỉ mỉ, đưa ra những qui định cụ thể
(không được xô đẩy bạn, không được chạy đổi chỗ, không chen lấn,…) và cần
phải giảng dạy theo kinh nghiê ̣m của bản thân, không nên cứng nhắc theo giáo
án, chọn cán sự lớp phải là học sinh nhanh nhẹn, nhạy bén với các tình huống,
giọng hô rõ ràng, giới thiê ̣u thâ ̣t kỹ các khẩu lê ̣nh cơ bản. Hướng dẫn học sinh
tính tự quản dưới sự chỉ huy của cán sự lớp, giáo viên quan sát chấn chỉnh kịp
thời những trường hợp học sinh làm sai, quâ ̣y phá… dần dần các phương pháp
quản lý đó sẽ trở thành thói quen thì tiết học sẽ tiến hành mô ̣t cách dễ dàng.
Giáo viên phải thâ ̣t nghiêm khắc với những học sinh quâ ̣y phá, đùa giỡn, nên
tuyên dương kịp thời những học sinh ngoan, giỏi để các bạn lấy đó làm gương.
2.4. Phát huy năng khiếu của học sinh:
Đối với môn thể dục hầu hết ở các tiết đều đòi hỏi ở người học sinh phải có
sự tâ ̣p luyê ̣n. Vì vâ ̣y viê ̣c khuyến khích học sinh phát huy năng lực của mình là
mô ̣t điều hết sức cần thiết. Thông qua tiết học, các em sẽ thể hiê ̣n được năng
khiếu của mình, giáo viên nên khuyến khích khả năng sẵn có của học sinh để
các em có sự hứng thú trong học tâ ̣p, tạo điều kiê ̣n cho các em tham gia các hoạt
đô ̣ng về thể dục thể thao trong nhà trường. Thường thì những học sinh nào có
năng khiếu thể dục thể thao thì sẽ tham gia tốt các hoạt đô ̣ng ngoài giờ do nhà
trường tổ chức.
Viê ̣c phát huy năng khiếu còn thể hiê ̣n ở trò chơi vâ ̣n đô ̣ng trong mỗi tiết
học, đa số các em có năng khiếu rất nhạy bén trong lúc tham gia trò chơi. Giáo
viên hướng dẫn những học sinh này làm nồng cốt điều khiển các học sinh còn lại
để thu hút cả lớp cùng tham gia trò chơi cho lớp học thêm sinh đô ̣ng. Mă ̣t khác,
giáo viên cần theo dõi, giúp đỡ những học sinh không có năng khiếu để có
hướng rèn luyê ̣n kịp thời hướng dẫn các em làm quen với các bài tâ ̣p, khuyến
khích đô ̣ng viên các em luyê ̣n tâ ̣p, giáo viên hướng dẫn các em luyê ̣n tâ ̣p, có thể
phân công những học sinh khá giỏi giúp các em luyê ̣n tâ ̣p, đôi lúc nhờ sự hướng
dẫn của bạn mà các em sẽ tiến bô ̣ rõ lên.
Đối với các học sinh không có năng khiếu giáo viên nên khuyến khích,
đô ̣ng viên chứ không nên quát tháo la mắng, điều này sẽ làm cho các em thêm
chán nản, lười học. Tôi thường khuyến khích học sinh bằng câu nói “Ngày xưa
cô cũng không có năng khiếu như các em bây giờ, nhưng do siêng năng luyê ̣n
tâ ̣p dần dần thích môn thể dục lúc nào cũng không biết”. Bên cạnh đó người
giáo viên phải tâ ̣n tâm tâ ̣n lực, dạy cho học sinh bằng cả tấm lòng giúp cho các
em có niềm tin học tâ ̣p.
Nhìn chung dù ở môn học nào, học sinh say mê hoc tâ ̣p phần lớn là do
phương pháp giảng dạy của giáo viên, làm sao để trước mắt của các em người
15/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
giáo viên vừa là người thầy, người cô đáng kính mà cũng là mô ̣t người bạn gần
gũi thân thiết để các em luôn có mô ̣t tâm trạng thoải mái, thân thiết, các em có
hứng thú hơn trong học tâ ̣p, lớp học sinh đô ̣ng hơn, kết quả học tâ ̣p cũng tốt
hơn. Các em tự tin trong luyê ̣n tâ ̣p để trở thành những nhân tài cho đất nước.
2.5. Giáo viên thân thiêṇ với học sinh:
“Trường học thân thiê ̣n - học sinh tích cực” là yêu cầu cơ bản trong các
trường học hiê ̣n nay, điều này chỉ thực hiê ̣n được khi mà bản thân người giáo
viên phải là người thân thiê ̣n hòa đồng với học sinh với tất cả mọi người. Đối
với những học sinh ngoan, chăm học thì giáo viên phải thương yêu tạo điều kiê ̣n
phát huy hết năng khiếu của mình. Bên cạnh đó bao giờ cũng có những học sinh
không tâ ̣p trung, hay quâ ̣y phá, ngỗ nghịch. Câu hỏi đă ̣t ra ở đây là đối với
những học sinh cá biê ̣t như thế thì người giáo viên phải làm như thế nào?
Để trả lời câu hỏi này người giáo viên vừa phải là người thầy, vừa là người
bạn gần gũi thân thiết để các em có thể chia sẽ những niềm vui nỗi buồn, ngay
trong môi trường giáo dục ngoài viê ̣c hướng dẫn kiến thức cho học sinh người
giáo viên phải tìm hiểu thâ ̣t kỹ về tâm lý của các em, hiểu rõ các quyền trẻ em,
dạy cho học sinh những gì mà mình tiếp thu được, quan tâm hơn đối với những
học sinh cá biê ̣t, phối hợp với gia đình tìm hiểu lý do dẫn đến những sai lầm của
các em. Mô ̣t học sinh có kiến thức hỏng, có tâm lý không muốn học, có hoàn
cảnh gia đình khó khăn, không hạnh phúc,… đây là những nguyên nhân cơ bản
dẫn đến sự chán nản học tâ ̣p của các em.
Bản thân là mô ̣t giáo viên khi thấy học sinh lười học hoă ̣c khi học mà
không có sự cố gắng, không tham gia hoạt đô ̣ng sôi nổi thì giáo viên phải chủ
đô ̣ng tìm hiểu lý do, kịp thời an ủi chia sẽ đô ̣ng viên giúp các em bỏ qua những
mă ̣c cảm của bản thân. Lúc này người giáo viên vừa là người thầy vừa là người
bạn thân thiết của các em lắng nghe các em tâm sự, chia sẽ những nỗi buồn mà
các em không thể chia sẽ cùng ai. Tìm hiểu lý do vì sao các em chán học, lười
biếng không thích học, có đôi lúc các em nghịch nghợm quâ ̣y phá là do bản tính
hiếu đô ̣ng của các em học sinh.
Hãy cho các em tự làm quen với khâu quản lý lớp, tham gia thảo luâ ̣n trước
lớp, nếu còn trường hợp quâ ̣y phá hãy cho các em thay thế cán sự lớp, nhẹ
nhàng nói cho em hiểu để làm được cán sự lớp giỏi thâ ̣t khó vì thế chúng ta hãy
giúp bạn mình chứ đừng nghịch phá nữa, hãy là người bạn hòa đồng vui vẻ, chứ
đừng là người thầy khô khan trong những hoàn cảnh như thế này.
Thực hiê ̣n được những điều trên tôi tin rằng các thầy cô dần dần sẽ giúp
học sinh của mình tham gia tích cực vào các hoạt đô ̣ng tâ ̣p thể, các em có hòa
16/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
đồng không có tâm lý mă ̣c cảm lo sợ thì chắc rằng các em sẽ tham gia tốt các
phong trào thể dục thể thao trong nhà trường.
Nói chung trong môi trường giáo dục thì xây dựng “Trường học thân thiê ̣n,
học sinh tích cực” đối với những học sinh cá biê ̣t là rất khó nhưng với tấm lòng
thương yêu học sinh của mô ̣t người thầy, bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể
làm được, dạy dỗ học sinh là trách nhiê ̣m nhưng hướng các em thành những
người có ích cho xã hô ̣i lại là cái bổn phâ ̣n vô cùng thiêng liêng đối với mỗi
người thầy chúng ta. Hãy dạy làm sao để khi ra đời các em ngoài những kiến
thức mà thầy cô dạy, các em còn học được những kinh nghiê ̣m sống thâ ̣t quý
báu. Hãy gần gũi hơn, xem các em như mô ̣t người bạn, nói chuyê ̣n mô ̣t cách
thoải mái, đó là mô ̣t thành công lớn.
2.6. Tổ chức một số trò chơi giúp học sinh hăng say trong giờ thể dục.
2.6.1. Trò chơi rèn luyện hô hấp, định hướng, phản xạ và khéo léo, tập trung
chú ý:
*Trò chơi lăn bóng:
+Mục đích: Nhằm rèn luyện sự khéo léo, nhanh nhẹn.
+Chuẩn bị:
- Mỗi tổ 1 quả bóng nhỏ (bằng cao su, nhựa) hoặc bóng chuyền, bóng đá…
- Tập hợp thành 2 đến 4 hàng dọc (theo số tổ học sinh trong lớp), hàng nọ
cách hàng kia 1 - 2 m, trong mỗi hàng em nọ cách em kia 1m - 1,5m. Các em
đứng giang rộng hai chân hơn vai, thân trên ngả về trước, một tay chống lên đùi,
một tay buông tự nhiên. Riêng em đứng trên cùng hai tay cầm bóng và em đứng
cuối cùng đưa hai tay về trước để chuẩn bị đón bóng.
+Cách chơi:
Khi có hiệu lệnh cho trò chơi bắt đầu, những em đứng trên cùng của mỗi
hàng nhanh chóng lăn bóng qua khe chân của các bạn cho người cuối cùng. Em
cuối cùng nhận bóng, cầm bóng nhảy lò cò về phía trước, sau đó đứng lên phía
đầu hàng và lăn bóng như bạn trước đó. Trò chơi cứ tiếp tục như vậy cho đến
người cuối cùng (em đầu tiên chuyền bóng lúc này là người cuối cùng) nhận
bóng nhảy lò cò về trước, đứng vào trước hàng của mình và dùng hai tay đưa
bóng lên cao và hô to "Xong!". Căn cứ vào đó giáo viên xem tổ nào xong nhanh,
hàng ngũ ngay ngắn tổ đó thắng cuộc.
Khi lăn bóng, có thể bóng đi lệch hướng hoặc không có khả năng làm được
đến người cuối cùng, các em trong hàng có quyền dùng tay chỉnh bóng hoặc đón
bóng, nhặt lấy bóng rồi lăn bóng tiếp cho bạn. Trường hơp bóng lăn ra khỏi hàng
thì bóng lệch ở chỗ nào em đó chạy ra nhặt bóng rồi lại tiếp tục lăn bóng.
17/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
2.6.2. Trò chơi vòng tròn:
+Mục đích: Nhằm luyện tập cách điểm số, cách chuyển đội hình từ 1 vòng tròn
thành 2 vòng tròn và ngược lại, rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, khẩn trương,
giáo dục tinh thần tập thể.
+Chuẩn bị:
Tập hợp học sinh thành 1 vòng tròn mặt quay theo vòng tròn ngược chiều
kim đồng hồ. Giáo viên chỉ định 1 học sinh nào đó bắt đầu điểm số 1, 2;
1,2…. cho đến hết.
+ Cách chơi:
Các em vừa đi theo vòng tròn (ngược chiều kim đồng hồ) vừa vỗ tay đánh
nhịp kết hợp với nghiêng người, ngả đầu như múa vừa đọc mấy câu:
"Vòng tròn, vòng tròn,
Từ một vòng tròn,
Chúng ta cùng nhau
Chuyển thành hai vòng tròn".
Khi đọc đến ba từ "hai vòng tròn" thì những em số 1
nhảy sang trái một bước còn những em số 2 cũng
nhảy sang phải một bước tạo thành 2 vòng tròn. Sau
đó các em lại vừa đi vừa vỗ tay, nghiêng người ngả
đầu như múa và đọc:
"Vòng tròn, vòng tròn,
Từ hai vòng tròn,
Chúng ta cùng nhau
Chuyển thành một vòng tròn".
Khi đọc đến ba từ "một vòng tròn" thì những em số 1 nhảy sang phải một
bước trong khi đó những em số 2 nhảy sang trái một bước để học sinh cả lớp về
đội hình 1 vòng tròn. Sau đó trò chơi bắt đầu lại từ đầu và cứ tiếp tục như vậy
như vừa múa vừa nhảy, đọc các vần điệu để cầm chịch.
2.6.3. Trò chơi rèn luyện kĩ năng đi, chạy và phát triển sức nhanh:
- Trò chơi giành cờ chiến thắng:
+ Mục đích: Nhằm rèn luyện kĩ năng chạy, sự thông minh, nhanh nhẹn, khéo léo
và sức nhanh.
+ Chuẩn bị:
- Kẻ 2 vạch giới hạn cách nhau từ 10m - 16m. Ở chính giữa sân (khoảng
giữa 2 vạch giới hạn) kẻ một vòng tròn có đường kính 0,5m - 1,0m và cắm vào
đó 1 lá cờ nhỏ.
18/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
- Tuỳ theo số học sinh trong lớp nhiều hay ít để tổ chức đội hình chơi, mỗi
lần chơi chỉ tổ chức cho 2 tổ, do đó nếu lớp có 4 tổ có thể tổ chức 2 sân chơi,
hoặc 2 tổ chơi thì 2 tổ đứng xem sau đó đổi chỗ cho nhau và tập hợp thành 2
hàng ngang ở 2 bên đường giới hạn, mặt quay vào phía cờ. Cho học sinh ở mỗi
hàng điểm số để từng em nhận biết số của mình.
+ Cách chơi:
Khi bắt đầu cuộc chơi, giáo viên gọi tên đến số nào thì 2 em mang số đó
của 2 hàng nhanh chóng chạy lên giành lấy cờ mang về cho đội mình. Khi người
của đội bạn đã cầm lấy cờ, thì người cùng số phải chạy đuổi theo để giành lại cờ
bằng cách vỗ nhẹ vào người bạn. Trong trường hợp này người cầm cờ bị thua,
còn nếu không đuổi kịp để người cầm cờ chạy về qua vạch giới hạn, thì người
cầm cờ coi như đã giành được cờ và là người thắng cuộc. Sau đó lại để cờ vào
vòng tròn và trò chơi tiếp tục lại từ đầu.
- Trò chơi mèo đuổi chuột:
+ Mục đích: Nhằm rèn luyện kĩ năng chạy, phát triển sức nhanh, sự thông minh sáng
tạo.
+ Chuẩn bị:
- Chọn một nơi sạch sẽ, thoáng mát, nền bằng phăng. Tập hợp lớp thành
một vòng tròn rộng mặt quay vào trong, các em dang tay ngang và nắm lấy bàn
tay của nhau vào thành những "lỗ hổng" để cho "mèo" và "chuột" chạy đuổi
nhau.
- Chọn một em đóng vai "mèo", một em đóng vai "chuột". Hai em này
đứng cách nhau 3m ở phía trong vòng tròn.
+ Cách chơi:
Khi có hiệu lệnh của giáo viên, tất cả các em đứng theo vòng tròn nắm tay
nhau lắc lư và nhún chân đồng thời đọc to các câu sau:
"Mèo đuổi chuột,
Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay,
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
19/31
Một số kinh nghiệm dạy học theo hướng tích cực và giáo dục kĩ năng phát triển trong giờ Thể dục .
Chạy vội chạy mau,
Mèo đuổi đằng sau,
Trốn đâu cho thoát!"
Sau từ "thoát", "chuột" chạy luồn qua các "lỗ hổng" chạy trốn khỏi "mèo"
còn "mèo" phải nhanh chóng luồn theo các "lỗ hổng" mà "chuột" đã chạy để
đuổi bắt "chuột". Khi đuổi kịp, "mèo" đập nhẹ vào người "chuột" và coi như
"chuột" bị bắt, trò chơi dừng lại đổi vai cho nhau hoặc thay bằng một đôi khác
để trò chơi lại được tiếp tục.
Trường hợp sau 1 - 2 phút mà "mèo" vẫn không bắt được "chuột" cũng
phải dừng lại và thay bằng một đôi khác để tránh các em chơi quá sức. Các
em không được chạy hoặc đuổi trước khi hát xong. Khi chạy qua các "lỗ
hổng" các em đứng theo vòng tròn không được hạ tay xuống để cản đường.
2.6.4. Trò chơi rèn luyện kĩ năng bật nhảy và phát triển sức mạnh
chân:
- Trò chơi nhảy đúng nhảy nhanh:
+ Mục đích: Nhằm rèn luyện sự khéo léo linh hoạt, phát triển sức mạnh chân.
+ Chuẩn bị:
Kẻ 2 ô vuông lớn, mỗi ô có cạnh 1m, rồi chia thành 4 ô nhỏ, mỗi ô có
cạnh 0,5m và đánh số như hình vẽ. Kẻ 2 vạch chuẩn bị và xuất phát cách nhau
1m. Cách vạch xuất phát 0,5m kẻ ô số 1. Tập hợp học sinh thành 2 hàng dọc sau
vạch chuẩn bị.
+ Cách chơi:
Khi có lệnh của giáo viên, tất cả những em số 1 của mỗi hàng nhanh
chóng bật bằng 2 chân từ vạch xuất phát vào ô số 1 (chạm đất bằng cả 2 chân)
sau đó nhảy bật đặt chân trái vào ô số 2 rồi bật nhảy chân phải vào ô số 3, nhảy
chụm 2 chân vào ô số 4, tiếp theo bật nhảy bằng 2 chân ra ngoài. Em số 1 nhảy
xong đến số 2 và cứ lần lượt như vậy cho đến hết. Hàng nào nhảy đúng, nhảy
xong nhanh nhất; hàng đó thắng cuộc. Những trường hợp nhảy không đạt yêu
cầu bị trừ mỗi sai sót đó 1 điểm:
- Bạn nhảy trước 2 chân chưa rời ô số
4, bạn tiếp theo đã rời khỏi vạch xuất phát.
- Nhảy sai chân vào các ô quy định.
- Nhảy để chân chạm vạch hoặc nhảy
từ ô 4 không qua được ô 2 ra ngoài ô vuông.
Cách dạy:
20/31
- Xem thêm -
.DOC 
31 
92 
63 
