Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh khá giỏi môn giáo dục công dân ở truờng thpt lam kinh

Tên đề tài: MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG BỒI DƯỠNG HỌC SINH KHÁ, GIỎI MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THPT LAM KINH I. §Æt vÊn ®Ò D¹y häc kh«ng chØ cÇn cã néi dung khoa häc, v× kh«ng ph¶i ai còng cã thÓ d¹y häc ®îc, còng nh kh«ng ph¶i biÕt lêi h¸t lµ cã thÓ h¸t ®îc. D¹y häc lµ mét nghÒ - NghÒ s¸ng t¹o trong nh÷ng nghÒ s¸ng t¹o, v× nã gãp phÇn chñ yÕu trong h×nh thµnh nh©n c¸ch cho thÕ hÖ trÎ. Theo quan niÖm Êy, ph¬ng ph¸p d¹y häc GDCD trë thµnh mét khoa häc kỹ năng sống cho học sinh, tuy cßn non trÎ, là một vấn đề mới, song ®· cã t¸c dông lín trong viÖc nghiªn cøu qu¸ tr×nh d¹y häc vµ ®Ò ra nh÷ng qui t¾c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y bé m«n LÝ luËn vµ thùc tiÔn ë nhµ trêng phæ th«ng lu«n lu«n ®Æt hiÖu qu¶, chÊt lîng lµ yªu cÇu hµng ®Çu. Cã rÊt nhiÒu con ®êng vµ c¸ch thøc ®Ó n©ng cao vµ ph¸t huy tèi ®a c¶ hai qu¸ tr×nh d¹y vµ häc.Trong ®ã viÖc kÕt hîp gi÷a d¹y häc ®¹i trµ víi ®µo t¹o mòi nhän thêng xuyªn ®îc ®Æt ra vµ lµ th¸ch thøc ®èi víi c¸c nhµ s ph¹m cã t©m huyÕt. Båi dìng häc sinh kh¸, giái lại cần thiết hơn bao giờ hết.Nó cã u thÕ trong viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp, rÌn luyÖn, cña häc sinh n©ng cao thµnh tÝch häc tËp cña c¸c em, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho c¸c k× thi tèt nghiÖp, thi häc sinh giái vµ thi ®¹i häc - cao ®¼ng. §ång thêi qua c¸c ho¹t ®éng båi dìng, gióp häc sinh thªm yªu bé m«n GDCD.Môn giáo dục công dân ở trường THPT nhằm trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản ,phù hợp với lứa tuổi về hệ thống giá trị đạo đức , pháp luật của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.Trọng tâm là phát triển ở học sinh hệ thống thái độ, cảm xúc, niềm tin , đạo đức: hình thành ý thức trách nhiệm , tự giác tuân thủ pháp luật,tích cực thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm ,quyền hạn của công dân : hình thành hành vi, thói quen theo các chuẩn mực đạo đức xã hội , những quy định của pháp luật và cộng đồng. Mét thùc tÕ hiÖn nay lµ häc sinh rÊt Ýt chó ý ®Õn bé m«n GDCD . Tù b¶n th©n c¸c em coi ®ã lµ m«n phô. Bëi vËy c¸c giê häc GDCD thêng diÔn ra tÎ nh¹t, 1 nÆng nÒ, häc sinh Ýt quan t©m, dÉn ®Õn kh«ng Ýt gi¸o viªn c¶m thÊy ch¸n n¶n, mÊt høng thó khi bíc lªn bôc gi¶ng, năng sống kém , đánh nhau tung lên mạng... Minh chøng lµ c¸c con sè ®îc thèng kª trong c¸c năm học gần đây số lượng học sinh vi phạm ngày một tăng ,suy thoái đạo đức ...Thùc tÕ trªn ®Æt ra nhiÖm vô cho mçi gi¸o viªn gi¶ng d¹y giáo dục công dân lµ ph¶i ®Þnh híng nhËn thøc ®óng ®¾n cho häc sinh trong häc tËp . Mét vÊn ®Ò lu«n ®îc ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng häc tËp bé m«n ? Lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh yªu thÝch víi bé m«n giáo dục công dân? Lµm thÕ nµo ®Ó mçi gi¸o viªn khi bíc lªn bôc gi¶ng ®Òu c¶m thÊy yªu nghÒ, ®îc häc sinh coi träng , chê ®îi? Lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh mòi nhän ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ qua c¸c k× thi tuyÓn? II. Giải quyết vấn đề 1/Cơ sở lí luận: - Giúp giáo viên dạy giáo dục công dân ở trường THPT có thêm nguồn tư liệu, kỹ năng và kiến thức cần thiết góp phần làm phong phú thêm bài giảng của thầy cô. -Giúp cho học sinh thấy hứng thú hơn , tăng sức hấp dẫn hơn, phong phú hơn đối với giờ học GDCD, khép dần lại cánh cửa chán học giáo dục công dân của học sinh ngày nay. - Tài liệu liên quan : +Bồi dưỡng nội dung và phương pháp giảng dạy GDCD lớp 10, 11,12 NXB Đại học quốc gia Hà Nội . Chủ biên : GS- TS Vũ Hồng Tiến . + phổ biến giáo dục pháp luật + Luật giáo dục ,luật . các bộ luật,các di tích ,di sản.. +Tình huống pháp luật lớp 12. 2/ Thực trạng của vấn đề : 2 -Về phía xã hội : Việc dạy học môn giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông đang ngày một giảm sút , gia đình không quan tâm , phụ huynh coi đó là môn học phụ không phải thi , không có hữu ích nên đã xem nhẹ .Nội dung bài dạy còn khô khan , kiến thức môn học còn lặp đi , lặp lại giữa phần thông tin và bài học ,thiếu sức cuốn hút học sinh. - Về phía người người dạy : Việc đổi mới phương pháp giảng dạy còn chậm , thường xa vào đọc ghi , nghe ghi . Khi đổi mới phương pháp dạy học tối ưu , còn lạm dụng các hình thức như thảo luận nhóm quá nhiều, gọi học sinh nhận xét khi bạn trả lời ..v.v Các hoạt động thực hành , ngoại khóa , đạc biệt các tiết ngoại khóa về vấn đề địa phương thường được tổ chức đơn giản thiếu sự chuẩn bị chu đáo của giáo viên, chưa coi trọng , cùng với thiếu cơ sở vật chất , phương tiện , tài liệu hướng dẫn cụ thể ...do đó hiệu quả thực hành chưa cao. nên khi có những ý kiến của học sinh hỏi về vấ đề xã hội thì giáo viên có những lý giải chưa thỏa đáng . Trong kiểm tra đánh giá còn nặng nề yêu cầu học sinh ghi nhớ kiến thức một cách máy móc , thuộc lòng mà ít chú ý đến kĩ năng phân tích , đánh giá rút ra nhận xét .Việc kiểm tra chủ yếu mới chỉ là cho điểm , chưa đánh giá được mức độ nhận thức của học sinh ( nhận biết, thông hiểu và vận dụng), đối với môn giáo dục công dân việc vận dụng là quan trọng , nó góp phần hình thành nhân cách bền vững cho học sinh.Một thực tế là hiện nay có rất nhiều giáo viên dạy kiêm nhiệm , có khi là giáo viên văn , sử , sinh , địa ... kiến thức không sâu ... đọc chép kiến thức sách giáo khoa kiến học sinh nhàm chán . Vì không thi đại học cũng như tốt nghiệp nên nhiều giáo viên cũng không đầu tư chủ yếu dùng giáo án trên mạng nên chưa chủ động được kiến thức, chất lượng bài giảng không cao , khô khan , đọc chép. xem nhẹ việc đổi mới phương pháp dạy học cũng như bổ sung nguồn kiến thức phong phú , khiến học sinh chán học lại càng chán hơn. Có nhiều em không ghi chép bài đầy đủ ,thậm chí chỉ làm bài 3 tập đối phó , chép săn kiến thức SGK cho nên khả năng vận dụng kém , kỹ năng làm bài chưa tốt ... Từ thực trạng trên , trong những năm qua Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã tập trung chỉ đạo nâng cao hiệu quả môn học , tiếp thu các chuyên đề mơí, bổ sung nguồn kiến thức cho giáo viên , và từ thực trạng trên là lí do để bản thân tôi chọn đề tài này . 3/ Giải pháp thực hiện : -Mét sè kinh nghiÖm båi dìng häc sinh kh¸ giái m«n giáo dục công dân ở trường THPT Lam Kinh. 3. 1. Ph¶i ph¸t hiÖn ®îc häc sinh mòi nhän. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y cho thÊy, cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó ph¸t hiÖn häc sinh mòi nhän: - Qua theo dâi viÖc x©y dùng bµi cña häc sinh trªn líp; qua c¸c bµi kiÓm tra miÖng, kiÓm tra viÕt ë líp, ë nhµ cña häc sinh. - Qua viÖc t×m hiÓu qu¸ tr×nh häc tËp vµ nh÷ng thµnh tÝch cña häc sinh tõ cÊp THCS, tõ c¸c líp dứơi. - Qua kÕt qu¶ c¸c cuéc thi t×m hiÓu về pháp luật, an toàn giao thông, kỹ năng sống thi tµi n¨ng cña §oµn thanh niªn vµ c¸c cuéc thi kh¸c trong, ngoµi nhµ trêng. - Ngêi gi¸o viªn cã t©m huyÕt cßn cã thÓ ph¸t hiÖn häc sinh mòi nhän b»ng c¶m quan ®Æc biÖt mang tÝnh nghÒ nghiÖp cña m×nh. Ph¸t hiÖn ra häc sinh mòi nhän cã ý nghÜa quan träng, lµ bíc khëi ®Çu gióp cho gi¸o viªn ®Þnh híng häc tËp cho c¸c em, cã kÕ ho¹ch båi dìng kÞp thêi vµ hîp lÝ. Gióp cho häc sinh cã sù x¸c ®Þnh m«n häc , ®Þnh híng phÊn ®Êu ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt trong c¸c k× thi. 3. 2. X©y dùng ®îc ®éi ngò häc sinh kh¸ giái ngay tõ líp 10 ®Çu cÊp. Qu¸ tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc, tri thøc lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi. Häc tËp ®Ó lÜnh héi tri thøc lµ con ®êng ®Çy khã kh¨n, gian khæ. §Ó trë thµnh mét häc sinh kh¸, giái kh«ng thÓ lµ ngµy mét, ngµy hai, mét tuÇn hay vµi ba th¸ng... nhÊt lµ ®èi víi c¸c m«n x· héi, ®ßi hái sù kiªn tr×, bÒn bØ cña häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp. 4 X©y dùng ®îc mét lùc lîng häc sinh kh¸ giái ngay tõ líp 10 ®Çu cÊp gióp cho gi¸o viªn, tæ chøc bé m«n vµ nhµ trêng ®Þnh híng ®óng ®èi tîng, cã kÕ ho¹ch båi dìng l©u dµi ch¾c ch¾n ®· vµ sÏ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶. 3.3. §Þnh híng con ®êng nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ häc tËp tư tưởng đạo đức ,lối sống , thế giới quan , phương pháp luận, cho học sinh. Trong nhiÒu n¨m qua, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan(chiÕn tranh, khã kh¨n vÒ kinh tÕ, x· héi) vµ chñ quan (nhËn thøc, quan niÖm kh«ng ®óng cña b¶n th©n häc sinh, cña kh«ng Ýt phô huynh, cña x· héi...) chÊt lîng häc tËp môn giáo dục công dân ngµy cµng gi¶m sót, ®Õn møc b¸o ®éng. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhiÒu b¸o, t¹p chÝ trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng ®· lªn tiÕng vÒ t×nh tr¹ng gi¶m sót chÊt lîng mét c¸ch nghiªm träng vÒ dạo đức học sinh. Mét cuéc ®iÒu tra víi chñ ®Ò: " Thanh niªn với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· thu ®îc mét kÕt qu¶ ®¸ng buån: Trong sè 1800 ngêi ®îc hái th× cã ®Õn 39% kh«ng biÕt; 64% trong sè 468 sinh viªn ë mét sè trêng ®¹i häc kh«ng biÕt g× vÒ việc nhà nước ta đã thay đổi mấy bản hiến pháp., 83% häc sinh, sinh viªn, thanh thiÕu niªn kh«ng biÕt vÒ ngày hiến pháp việt nam, Pháp lụât gắn với cuộc sống hàng ngày nhưng họ không biết ,không hiểu nên vi phạm là đương nhiên.,từ đó cho thÊy sù kÐm hiÓu biÕt cña kh«ng Ýt ngêi vÒ pháp luật. Tuy nhiªn viÖc ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng häc tËp môn giáo dục côngdân chØ míi nãi ®Õn mét mÆt cña kÕt qu¶ häc tËp. §ã lµ biÕt kh«ng hiểu biết. Song nã kh«ng ph¶i lµ toµn bé chÊt lîng học tập môn giáo dục công dân. Bëi v× trong häc tËp giấo dục công dân chØ cã "biÕt" th× cha ®ñ mµ quan träng h¬n lµ ph¶i "hiÓu" n÷a. Quan niÖm nµy sÏ kh¾c phôc nh÷ng ®îc suy nghÜ sai lÖch, kh¸ phæ biÕn tõ tríc tíi nay : Häc giáo dục chØ cÇn thuéc lßng, kh«ng ®ßi hái trÝ th«ng minh, kh«ng cÇn lµm bµi tËp, thùc hµnh... nh÷ng quan niÖm sai lÇm nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m chÊt lîng d¹y häc môn giáo dục công dân. ë trêng phæ th«ng, m«n häc nµo còng ®ßi hái ph¶i nhí, ph¶i t duy s¸ng t¹o, häc tËp th«ng minh. M«n GDCD còng nh c¸c m«n kh¸c ®Òu "b×nh ®¼ng" trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ t¸c dông gi¸o dôc cña nã. Hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo sè 5 giê trong kÕ ho¹ch häc tËp, thi hay kh«ng thi, v× nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ë nh÷ng thêi ®iÓm nµo ®ã. ViÖc thi häc sinh giái m«n GDCD kh¸c víi thi khác, thi häc sinh giái nh»m khuyÕn khÝch, ®éng viªn nh÷ng häc sinh cã kh¶ n¨ng häc m«n này. Tuy nhiªn kh«ng v× môc ®Ých khuyÕn khÝch mµ h¹ thÊp yªu cÇu kiÕn thøc, kÜ n¨ng. CÇn nhËn thøc râ r»ng: Dï ë cÊp ®é nµo th× häc sinh giái còng ph¶i cã ®îc t duy tæng hîp , kh¸i qu¸t , trªn c¬ së c¸c sù kiÖn cô thÓ ®Ó ®a ra c¸c ý kiÕn, nhËn ®Þnh chung vÒ câu hỏi, sù kiÖn,các vấn đề thực tế .Nh vËy, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ lµ nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n cÇn ®¹t ®îc trong thi häc sinh giái. 3. 4. Ph¬ng ph¸p båi dìng trong giê néi, ngo¹i kho¸. * a/Yªu cÇu ®èi víi gi¸o viªn §Ó båi dìng häc sinh kh¸ giái chóng t«i ®· tæ chøc hai d¹ng líp häc: Líp mòi nhän (®éi tuyÓn m«n gdcd) . §èi víi líp mòi nhän, chóng t«i ®· thùc hiÖn qui tr×nh sau: - So¹n vµ «n theo nội dung vµ chuyªn ®Ò . - T¨ng cêng ®a kiÕn thøc tõ tµi liÖu trÝch dÉn ®Ó häc sinh n¾m b¾t s©u s¾c vÊn ®Ò, biÕt ®¸nh gi¸ cụm kiến thức, biÕt lµm bµi . - Ra nhiÒu d¹ng bµi tËp kh¸c nhau, luyÖn c¸ch viÕt cho häc sinh. - Tæ chøc th¶o luËn, Xemina. - Tæ chøc ®äc s¸ch b¸o, tµi liÖu t¹i chç, xem b¨ng h×nh, Video theo c¸c chuyªn ®Ò. - Tæ chøc thi c¸c trß ch¬i nhanh : " Tìm ô chữ bí mật", "quay sè ®o¸n ch÷"... * Ph¬ng ph¸p tæ chøc líp mòi nhän. Khi ®· ph¸t hiÖn ®îc häc sinh kh¸ giái, chóng t«i thêng tæ chøc c¸c em thµnh mét hoÆc vµi nhãm. Ho¹t ®éng nhãm cã thÕ m¹nh trong viÖc gióp c¸c em chñ ®éng trao ®æi, ph¸t hiÖn bµi, ®Ò xuÊt ý kiÕn víi gi¸o viªn bé m«n. LÞch ho¹t ®éng th«ng thêng 1 buæi /tuÇn. C¸c em ®îc lµm bµi tËp riªng ë nhµ, gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chÊt lîng, rót kinh nghiÖm.Tæ chøc th¶o luËn, Xemina; ®äc s¸ch b¸o, tµi liÖu t¹i chç, xem b¨ng h×nh, Video theo c¸c chuyªn ®Ò. HoÆc tæ chøc thi c¸c trß ch¬i nhanh về kỹ năng sống ,kiến thức pháp luật: . D¹y c¸i g× ? Vµ d¹y nh thÕ nµo ? Trong nhËn thøc , mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt lµ : chØ b¾t ®Çu b»ng biÓu tîng. Do ®ã lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh , nhÊt lµ häc sinh mòi nhän tõ nhí ®Õn biÕt, hiÓu vµ 6 cuèi cïng lµ ®¸nh gi¸ ®óng sù kiÖn, vËn dông vµo thùc tiÔn. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt tr¨n trë ®èi víi gi¸o viªn d¹y gdcd. §èi víi häc sinh giái, viÖc «n luyÖn kh«ng nªn tiÕn hµnh d¹y l¹i hoÆc d¹y n©ng cao tõng bµi häc cô thÓ cã trong ch¬ng tr×nh mµ cÇn ph¶i cho häc sinh «n hÖ thèng theo c¸c vÊn ®Ò cña toµn bé ch¬ng tr×nh như lớp 10 các phạm trù đạo đức ,lớp 11 thì chú trọng các chính sách xã hội , lớp 12 thì pháp luạt với đời sống các quyền cơ bản của công dân... Trong qu¸ tr×nh hÖ thèng nh vËy häc sinh buéc ph¶i ®Ò cËp ®Õn c¸c nội dung cơ bản, liên hệ cô thÓ. Trong qu¸ tr×nh «n luyÖn häc sinh kh«ng chØ ghi nh÷ng kÕt luËn cña gi¸o viªn mµ tríc hÕt ph¶i v¹ch ®îc dµn ý cña tõng vÊn ®Ò råi tr×nh bµy ®Ó gi¸o viªn bæ sung. Trong qu¸ tr×nh «n theo hÖ th«ng vÊn ®Ò, chóng t«i thêng híng dÉn häc sinh lËp giàn ý, hÖ thèng kiến thức, giai ®o¹n.bài tập tình huống.. NhiÒu lÇn làm bài tập tình huống, sÏ h×nh thµnh " §êng mßn"," TËp tµi liÖu" trong ®Çu hÕt søc cã ý nghÜa ®èi víi häc sinh trong viÖc ph¸t huy nhËn thøc. b, Ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm C©u hái tr¾c nghiÖm lµ nh÷ng c©u hái mang nhiÒu néi dung vµ h×nh thøc kh¸c nhau ®îc ®Æt ra cho tríc c¸c gi¶ thiÕt tr¶ lêi, yªu cÇu häc sinh ph¶i lùa chän c©u tr¶ lêi ®óng. C©u hái tr¾c nghiÖm nh»m ®o lêng kÜ n¨ng, kÜ x¶o, n¨ng lùc trÝ tuÖ cña c¸ nh©n häc sinh trªn mét ph¹m vi kiÕn thøc réng, tr¸nh viÖc häc tñ, häc lÖch. C©u hái tr¾c nghiÖm cã nhiÒu d¹ng: Lùa chän ph¬ng ¸n ®óng, ghÐp®«i, ®iÒn khuyÕt, s¾p xÕp... c, Sö dông ®a d¹ng vµ hîp lÝ ®å dïng trùc quan D¹y häc gdcd lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc x· héi ®Ó hiÓu vÒ hiÖn t¹i vµ chuÈn bÞ cho t¬ng lai ,đồng thời giáo dục kỹ năng sống cho các em .V× vËy nhiÖm vô ®Çu tiªn cña bé m«n gdcd ë trêng phæ th«ng lµ cho häc sinh tiÕp xóc víi kiến thức mới hơn ,cao hơn so với thc , trªn c¬ së ®ã chØ ra qui luËt, rót ra bµi häc liên hệ thực tế . Kh«ng nh÷ng giê lªn líp, mµ ngay trong c¸c buæi ngo¹i kho¸, d¹y båi dìng. ViÖc t¨ng cêng sö dông biÓu ®å, s¬ ®å, tranh ¶nh, m« h×nh...kÝch thÝch rÊt m¹nh kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh, nhÊt lµ häc sinh kh¸ giái. C¨n cø vµo tµi liÖu häc tËp vµ môc tiªu lÜnh héi, ngêi ta lùa chän c¸c ph¬ng tiÖn trùc quan kh¸c nhau: 7 - T¹o biÓu tîng mét nh©n vËt cô thÓ: dïng vËt thËt, tranh ¶nh, phim ®Ìn chiÕu, video. - T¹o biÓu tîng vÒ kh«ng gian: dïng s¬ ®å, b¨ng niªn biÓu... - T¹o biÓu tîng vÒ sù ph¸t triÓn: dïng s¬ ®å,biÓu ®å, tranh ¶nh, b¶ng so s¸nh... -Tạo nên hứng thú cho học sinh, cÇn kÕt hîp sö dông ®å dïng trùc quan vµ lêi nãi sinh ®éng, giµu h×nh ¶nh cña gi¸o viªn: têng thuËt, miªu t¶, kÓ chuyÖn...ë ®©y, sù am hiÓu pháp luật ,nghệ thuËt tr×nh bµy, vèn sèng, kinh nghiÖm chuyªn m«n, t×nh c¶m ®èi víi bộ môn, sù am hiÓu, yªu mÕn häc sinh... cña gi¸o viªn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. d, Dïng "mÑo" ®Ó liªn hÖ vµ ghi nhí . §©y lµ mét vÊn ®Ò khã, lµm cho nhiÒu häc sinh ng¹i, sî häc gdcd. Chóng t«i ®· sö dông nhiÒu biÖn ph¸p s ph¹m ®Ó d¹y häc sinh c¸ch ghi nhí các điều của pháp luật. ViÖc x¸c ®Þnh thêi gian cña Hiến pháp cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc nhËn thøc về xã hội, về các chính sách của Đảng và nhà nước ... e, Híng dÉn häc sinh c¸ch lµm bµi thi gdcd. - HiÓu kÜ ®Ò bµi , ®©y lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn, nhÊt thiÕt ph¶i lµm. Häc sinh ph¶i dµnh thêi gian tho¶ ®¸ng 10 ®Õn 15 phót ®Ó ®äc vµ hiÓu nh÷ng yªu cÇu, néi dung c¬ b¶n cña ®Ò bµi. - Th¶o ra mét dµn bµi hîp lÝ :Lu ý tr¸nh t×nh tr¹ngchØ nh¸p ®«i ý phÇn më ®Çu, råi viÕt phÇn th©n bµi, råi nªu mét sè ý kÕt luËn mét c¸ch n«ng c¹n , véi v·. - CÊu tróc cña mét bµi thi : + Më ®Çu: . + Th©n bµi : + KÕt luËn: - Nh÷ng ®iÓm lu ý khi lµm bµi: Ph¶i v¹ch ra mét thêi gian biÓu hîp lÝ, tr¸nh t×nh tr¹ng véi vµng khi lµm bµi, hoÆc kh«ng hoµn thµnh , hoÆc thõa giê. Ph¶i bè trÝ thêi gian ®äc l¹i bµi viÕt, söa ch÷a nh÷ng sai sãt vÒ chÝnh t¶, ng÷ ph¸p. Ph¶i chó träng ®Õn c¸ch hµnh v¨n, diÔn ®¹t gän, thÓ hiÖn râ c¶m xóc.Kh«ng ®îc v¹ch ®Çu dßng, ®¸nh dÊu ý. h, Ph¬ng ph¸p båi dìng qua viÖc kiÓm tra, thi thö ®¸nh gi¸ häc sinh. KiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh d¹y häc, lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc. KiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ 8 c«ng viÖc cña c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh: Gi¸o viªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. §èi víi häc sinh, viÖc tù kiÓm tra ®¸nh gi¸ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn t duy vµ tù häc cña c¸c em. KiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ lµ hai c«ng viÖc kh¸c nhau cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau. Th«ng thêng kiÓm tra råi míi ®¸nh gi¸. Nhng khi ®¸nh gi¸ nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua kiÓm tra ®Ó cã nhËn xÐt vµ cho ®iÓm, hoÆc th«ng qua viÖc th¶o luËn gãp ý cña c¸c b¹n cïng líp. ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ nh vËy kh«ng chØ lµm cho häc sinh hiÓu ®îc tr×nh ®é cña m×nh mµ cßn khuyÕn khÝch ®éng viªn tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, båi dìng ph¬ng ph¸p, bæ sung kiÕn thøc cho c¸c em. §Ò kiÓm tra, thi th«ng thêng bao giê còng cã hai phÇn: phÇn c¬ b¶n dµnh cho tÊt c¶ c¸c ®èi tîng häc sinh vµ phÇn c©u hái phô, dµnh cho häc sinh kh¸ giái. Còng cã khi lång ghÐp hai tiªu chÝ ®ã, kh«ng cÇn c©u hái riªng. i, Ph¬ng ph¸p híng dÉn häc sinh ®äc vµ sö dông tµi liÖu. HiÖn nay trªn thÞ trêng xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu tµi liÖu kh¸c nhau. V× vËy viÖc sö dông cã chän läc lµ yªu cÇu vµ c¸ch thøc quan träng ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc. Theo kinh nghiÖm chóng t«i thêng cã mét sè ph¬ng ph¸p sau: - Cho häc sinh mîn tµi liÖu riªng cña c¸ nh©n hoÆc giíi thiÖu c¸c tµi liÖu cã s½n trong th viÖn nhµ trêng vÒ ®Ó tham kh¶o.§©y lµ c¸c tµi liÖu mang tÝnh th«ng sö, sau ®ã gi¸o viªn tæ chøc kiÓm tra viÖc ®äc, nhí, hiÓu , biÕt vµ vËn dông cña häc sinh . - cho học sinh làm nhiều bài tập tình huống dể rút kinh nghiệm - Lu ý ®èi víi häc sinh: Trong lóc lµm bµi dÊu mét ®o¹n nhá tµi liÖu gèc, lêi nãi, viÕt cña c¸c l·nh tô C. M¸c, F.angghen, Hå ChÝ Minh...; mét tµi liÖu v¨n häc ph¶i trÝch dÉn ®óng nguyªn b¶n, nÕu kh«ng nhí ®îc ®Çy ®ñ th× ph¶i ®¶m b¶o ®óng néi dung cña ®o¹n trÝch, kh«ng ®îc lång ghÐp ý c¸ nh©n vµo. k, Phèi hîp víi §oµn thanh niªn, tæ chuyªn m«n tæ chøc c¸c cuéc thi häc sinh t×m hiÓu v¨n ho¸ x· héi. Trong c¸c cuéc thi häc sinh tµi n¨ng, c¸c cuéc thi dµnh cho mäi ®èi tîng häc sinh trong c¸c dÞp kØ niÖm do c¸c tæ chøc ph¸t ®éng. Chóng t«i ®Òu cã ®a néi dung phù hợp ®Ó häc sinh t×m hiÓu. Ph¬ng ph¸p nµy võa t¹o niÒm say mª häc tËp võa n©ng cao hiÓu biÕt vµ nhËn thøc cho c¸c em. Mục tiêu cuối cùng của môn học không chỉ đơn thuần là cung csấp những vấn đề về đạo đức và pháp luật mà còn giúp học sinh có nhận thức đúng đắn với các vấn đề đạo đức pháp luật trong thực tiễn : có thái độ yêu cái đúng cái tốt , ghét 9 cái xấu , có tình cảm trong sáng lành mạnh , hình thành niềm tin , kỹ năng ứng xử ,nhu cầu thể hiện những gì đã học trong cuộc sống hàng ngày , thực hiện phương châm thống nhất giưũa nhận thức và hành động, giữa lời nói và hành vi. Một trong những quan điểm xây dựng chương trình mới môn giáo dục công dân là coi trọng các hoạt động thực hành ngoại khóa , trong đó những vấn đề do yêu cầu của thực tế địa phương đặt ra. Trong chương trình giáo dục công dân ở mỗi khối đều có từ 1 đến 3 tiết thực hành ngoại khóa về các vấn đề địa phương .Đây là yêu cầu rất quan trọng vì môn giáo dục công dân là môn học mà nội dungcủa nó gắn chặt với thực tiễn cuộc sống đồng thời thông qua các hoạt động thực tiễn mà học sinh có điều kiện Thực hành những chuẩn mực , hành vi trong chương trình học , qua đó các em thể hiện mình . Tuy nhiên , không có một tài liệu nào hướng dẫn nội dung , hình thức thực hành ngoại khóa cụ thể . Bởi thế để các tiết thực hành , ngoại khóa có hiệu quả thì giáo viên phải xây dựng chương trình , chuẩn bị về nội dung , hình thức tổ chức thực hành cụ thể . Nội dung của tiết thực hành ngoại khóa phải gắn liền với những vấn đề mang tính chất thời sự của địa phương ,của đất nước như : ô nhiễm môi trường , an toàn giao thông, thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, nhân đạo...vv Hình thức tổ chức phong phú đa dạng, tùy từng nội dung đã lựa chọn mà giáo viên có thể tổ chức hình thức phù hợp để đạt hiệu quả cao. l, Tæ chøc c¸c cuéc nãi chuyÖn, c¸c chuyªn ®Ò nh©n c¸c ngµy lÔ lín. - Chóng t«i phèi hîp víi nhµ trêng mêi c¸c chú cảnh sát giao thông, tæ chøc nãi chuyÖn, giao lu víi häc sinh. - Tæ chøc c¸c chuyªn ®Ò kÕ hîp phim ®Ìn chiÕu vÒ c¸c chuyªn ®Ò, chñ ®iÓm : " học sinh nói không với ma túy",...giáo dục kỹ năng sống... Ho¹t ®éng nµy cã thÕ m¹nh trong viÖc t¨ng cêng gióp häc sinh hiÓu biÕt vÒ xã hội vµ nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù, cã tÝch chÊt gi¸o dôc lín ®èi víi c¸c em. 3.5/Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy: 10 Môn giáo dục công dân là môn học thường được xem là khô khan một phần là do còn thiếu tài liệu minh họa,thiếu đồ dùng học tập. Nên khi có ứng dụng về công nghệ thông tin trong giảng dạy thì tôi thấy đây là phương tiện hữu ích có thể cập nhật nhanh chóng đầy đủ các văn bản luật mới hay các con số thống kê của thế giới , của đất nước của tỉnh của địa phương hpục vụ cho việc giảng dạy của mình như : Tranh ảnh minh họa , tình hình , số liệu liên quan …để làm tài liệu trong quá trình dạy học. 4/ Kết quả đạt được : Trong những năm vừa qua tôi đã không ngừng nỗ lực cố gắng vươn lên, vượt qua mọi định kiến của xã hội , của phụ huynh , của học sinh và bạn bè đồng nghiệp và sức ỳ của bản thân , không ngừng đổi mới vì vậy như ông bà ta thường nói :” Gái có công thì chồng không phụ ” chất lượng môn GDCD không ngừng được nâng lên , chỗ đứng của bản thân cũng tốt hơn , Ban giám hiệu nhà trường cũng như đồng nghiệp cũng quan tâm hơn, học sinh yêu thích hơn , chú trọng hơn . a/Về hiệu quả tiếp thu kiến thức . Qua kiểm tra, đánh giá số học sinh học tốt ,khả năng vận dụng ứng xử tốt , kỹ năng làm bài tốt tăng lên rõ rệt . Thứ nhất : về chất lượng đại trà cũng tăng lên qua từng năm học, số yếu , kém giảm đi , số trung bình khá , giỏi tăng lên và được đánh giá qua việc thi học sinh giỏi cấp trường , tỉnh. Năm học Tổng số học Giỏi Khá TB Yếu 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 sinh 1350 1321 1300 1257 1200 1117 52% 55% 53% 53,2% 53% 56% 38% 35,2% 36,3% 35,3% 35,5% 30,5% 3% 2% 1,7% 0,5% 0,5% 0,5% 7,0% 7,8% 9% 11% 11,5% 13% 11 Thứ hai : Về chất lượng mũi nhọn . -Trong năm gần đây liên tục tăng nhanh : cụ thể là: + Năm học 2006-2007 có 7/9 em đạt giải cấp tỉnh (trong đó có 1 giải nhất , 2nhì ,1 ba, 3kk) + Năm học 2007-2008 có 8/ 10 em đạt giải cấp tỉnh ( trong đó có 2 giải nhì ,3 ba, 3 kk) + Năm học 2008- 2009 có 10 / 10 em đạt giải cấp tỉnh ( trong đó có 2 giải nhất , 2giải nhì , 3 giải ba , 3 KK) + Năm học 2009 – 20010 có 6/ 8 em đạt giải cấp tỉnh (trong đó có 3 giải ba ,3 giải kk) + Năm học 2010- 2011 có 7/8 em đạt giải cấp tỉnh ( trong đó có 4 giải ba , 3kk) +Năm học 2011-2012 có 7/ 8 em đạt giải cấp tỉnh ( trong đó có 1nhì , 3 giải ba ,3 kk) + Năm học 2012-2013 có 9/10 em đạt giải cấp tỉnh ( trong đó có 2giải nhì ,4 giải ba ,3 kk) b/Hiệu quả nhận thức vận dụng . -Thứ nhất là :Trong những năm gần đây học sinh coi trọng môn học hơn , thích tham dự thi môn này hơn và học sinh đã biết tự tìm hiểu phân tích tình huống để rút ra bài học , biết vận dụng kiến thức đã học để làm bài tập . -Thứ hai là : khắc phục được sự nhàm chán , tính ỷ lại ... mà các em đã chủ động giao tiếp ,liên kết với bạn bè,thầy cô và mọi người xung quanh , hứng thú hơn trong mỗi giờ học. -Thứ ba là: Học sinh và đồng nghiệp cũng có thái độ khác khi số giải tỉnh của các em đạt được rất đáng trân trọng ...góp phần nâng cao chất lượng toàn diện của nhà trường . Nhìn chung tinh thần thái độ học tập của các em học sinh đã có sự thay đổi về môn học , các em hứng thú hơn khi được lựa chọn vào độ tuyển. Bản thân 12 cũng thấy rất phấn khởi khi được trò chuyện với đồng nghiệp , và kêt quả đạt được trên cũng phải kể đến sự quan tâm sâu sắc của ban giám hiệu nhà trường, sở giáo dục đào tạo Thanh hóa , chuyên viên phụ trách bộ môn đã tạo điều kiện cho chúng tôi học chuyên đề , tiếp thu kiến thức mới kịp thời ,chia khó với những khó khăn vất vả mà đội ngũ giáo vỉên trực tiếp dạy môn giáo dục công dân đang mắc phải. C/KÕt luËn vÀ ĐỀ XUẤT Tõ yªu cÇu thùc tÕ gi¶ng d¹y ở nhµ trêng vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n tại trường THPT Lam Kinh, tôi nhËn thÊy båi dìng häc sinh kh¸ giái m«n gdcd gãp mét phÇn nhá vµo ho¹t ®éng gi¸o dôc toµn diÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y vµ häc ë nhµ trêng THPT.Tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài tôi cũng gặp một số khó khăn nhất định . Tôi xin đề xuất : - Đề nghị đội ngũ giáo viên các bộ môn trong nhà trường hiểu , quan tâm , phối hợp chặt chẽ trong việc giáo dục đạo đức , nhân cách , lối sống cho các em . - Sở GD và ĐT các phòng ban , ban ngành có liên quan ,quan tâm hơn nữa đến bộ môn này trong nhà trường , tổ chức các kì thi bổ ích nhân rộng hơn nữa như :” chương trình khi tôi 18 ” olympic triết học ...là một trong các tiêu chí xét thi đua của các trường vào cuối năm học. - Nhà trường tạo điều kiện ,kinh phí cho giáo viên làm đồ dùng học tập, bổ sung nguồn sách, tư liệu pháp liệu hàng năm . Trªn ®©y lµ một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân trong ôn luyện học sinh giỏi .Đề tài không thể không thiếu xót, rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång nghiệp ®Ó tôi cã nhiÒu kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y, båi dìng häc sinh kh¸ giái. Cã g× cha tho¶ ®¸ng rÊt mong ®îc th«ng c¶m. Xin tr©n träng c¸m ¬n! 13 XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh Hóa, ngày 25- tháng 5 năm 2013 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Lê Thị Tươi 14