Tài liệu Skkn một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 5 dân tộc thiểu số trường tiểu học võ thị sáu

Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề Chữ viết là phương tiện giao tiếp quan trọng trong cuộc sống của chúng ta nói chung và trong học tập nói riêng. Rèn chữ viết là một việc làm có ý nghĩa đặc biệt đối với học sinh Tiểu học. Việc rèn luyện cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết đảm bảo tốc độ hay cao hơn là học sinh biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng không chỉ tạo điều kiện cho các em học tốt các môn học mà thông qua đó giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ. Ngoài ý nghĩa đó viết chữ đẹp còn nhằm tôn vinh vẻ đẹp của chữ Việt và thể hiện sự gìn giữ giá trị văn hóa Việt. Rèn chữ viết là để học sinh trau dồi kỹ năng viết chữ, kỹ năng trình bày, thúc đẩy và phát huy vai trò của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, giáo dục toàn diện của nhà trường. Tuy nhiên là giáo viên nhiều năm liền gắn bó với học sinh lớp Năm, cũng rất tâm huyết với phong trào: “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” và đã thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng chữ viết đẹp cho học sinh năng khiếu khối 4,5 trong một số năm học. Tôi nhận thấy đa số học sinh chưa thật sự chú ý vào việc rèn chữ, giữ vở. Số học sinh mắc phải nhiều lỗi cơ bản trong khi viết như: chữ viết chưa đúng yêu cầu về mẫu chữ, cỡ chữ, độ cao, khoảng cách,... rất nhiều; số học sinh có chữ viết đúng, đẹp, viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng thì rất hạn chế. Hiệu quả khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp thì chưa được cao. Điều đó khiến tôi rất băn khoăn, luôn cố gắng tìm tòi mọi cách để rèn luyện chữ viết cho học sinh đặc biệt là phát huy khả năng cho những học sinh biết viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch đẹp. Trên cơ sở đó tôi mạnh dạn chọn viết đề tài “ Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu” đề ra một số giải pháp nâng cao kĩ năng viết chữ đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số ở Trường Tiểu học Võ Thị Sáu từ năm học 2016 - 2017; 2017 - 2018 đến năm học 2018 – 2019. II. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng chữ viết của học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số ở trường Tiểu học Võ Thị Sáu trong một số năm học gần đây từ đó rút ra ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân và đưa ra một số giải pháp chủ yếu giúp học sinh lớp Năm viết chữ đúng, đẹp, sáng tạo góp phần nâng cao chất lượng khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch viết chữ đẹp” do các cấp phát động . Thông qua hoạt động việc rèn chữ viết sẽ hình thành và xây dựng những kĩ năng, thói quen viết chữ đẹp và giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ cho học sinh. Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận của vấn đề. Chữ viết là hệ thống các ký hiệu để ghi lại ngôn ngữ theo dạng văn bản, là sự miêu tả ngôn ngữ thông qua việc sử dụng các ký hiệu hay các biểu tượng. Viết đúng là viết đúng mẫu chữ, đúng độ cao, độ rộng của các con chữ, các chữ số theo quy định; viết đúng khoảng cách giữa các con chữ trong một chữ và giữa các chữ với nhau. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 1 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Viết đẹp là viết các chữ có nét thanh, nét đậm; nét chữ mềm mại, thanh thoát; bố cục bài viết hài hòa trên trang vở (trang giấy); biết viết sáng tạo các con chữ hoa, một số chữ viết thường ở mức độ hợp lí, không làm rối bài viết. Nhằm khẳng định sự cần thiết của việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học ngày 14/06/2002 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quyết định số 32/2002 – QĐ BGD&ĐT về “Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học” và chỉ đạo thực hiện việc dạy và học viết chữ như sau: Sở GD&ĐT có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện việc nâng cao chất lượng dạy và học viết chữ trong nhà trường Tiểu học. Theo văn bản hướng dẫn ngày 17/06/2002 của vụ Tiểu học ra văn bản số 5150/TH hướng dẫn dạy và học viết chữ Tiểu học: “Tiếp tục đẩy mạnh phong trào luyện viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh. Tổ chức thi viết hàng năm ở các cấp đầu cơ sở, tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học nhằm tạo điều kiện tốt cho việc dạy và học chữ trong trường Tiểu học, mỗi lớp cần được trang bị đầy đủ bảng mẫu chữ viết do Bộ ban hành...” Ngoài ra những câu chữ thẳng hàng, đẹp, rõ nét còn thể hiện sự trang trọng và tính cách cẩn thận, kiên trì, chăm chỉ của người viết. Bởi vậy, việc rèn chữ viết đẹp cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp Năm nói riêng là việc làm bức thiết trong trường Tiểu học. II. Thực trạng của vấn đề 1. Thuận lợi Được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, Đảng ủy, chính quyền địa phương. Ban Giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện và động viên kịp thời đội ngũ giáo viên và học sinh trong công tác giảng dạy cũng như thực hiện việc rèn chữ viết. Cơ sở vật chất của nhà trường tương đối đầy đủ, đảm bảo cho việc dạy - học, rèn chữ viết của giáo viên và học sinh. Giáo viên có chuyên môn, nhiệt tình, tâm huyết, sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm của bản thân cho đồng nghiệp và có trách nhiệm cao trong quá trình thực hiện công tác rèn luyện chữ viết cho học sinh. Một số học sinh biết viết chữ theo quy định, viết bài sạch sẽ, trình bày đẹp. 2. Khó khăn Trên thực tế học sinh của trường nói chung và học sinh lớp tôi nói riêng chủ yếu là học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2016-2017 tôi chủ nhiệm lớp 5B, lớp có 28 em, hơn 90% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2017 2018 tôi thực hiện công tác chủ nhiệm lớp 5D (phân hiệu buôn Sah) lớp có 16 em, 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Năm học 2018 - 2019 tôi thực hiện công tác chủ nhiệm lớp 5B, lớp có 30 em, 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Trong những năm học đó đa số học sinh trong lớp là con em gia đình gặp khó khăn về kinh tế, hạn chế về trình độ văn hoá. Nhiều em không ý thức được tầm quan trọng của việc học, đa số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình. Các em là học sinh dân tộc thiểu số, tiếng Việt chỉ được các em giao tiếp chủ yếu ở trong các giờ học nên nhiều học sinh chưa thành thạo tiếng Việt dẫn đến tình trạng trong quá trình viết bài hầu hết các em đều mắc lỗi chính tả, chữ viết chưa đều, viết cẩu thả, viết còn chậm. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 2 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Học sinh không nắm được: các nét cơ bản, mẫu chữ, độ cao, khoảng cách... của các con chữ. Nhiều học sinh viết chữ thiếu nét, sai lỗi chính tả, trình bày xấu, không khoa học, đặt dấu câu tùy tiện, không đúng quy định. Số học sinh chưa có ý thức giữ gìn sách vở, để vở bẩn, quăn góc...còn nhiều. Hầu như không có học sinh biết viết chữ sáng tạo, có nét thanh, nét đậm rõ ràng, viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Thực hiện khảo sát chữ viết, chất lượng vở sạch – chữ đẹp, hiệu quả khi tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp của học sinh các lớp tôi chủ nhiệm từ đầu năm học tôi thấy đạt tỉ lệ rất thấp, cụ thể như sau: Đầu năm học Lớp TSHS Xếp loại A SL Xếp loại B Tỉ lệ % SL Xếp loại C Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 2016 -2017 5B 28 3 10,71 11 39,28 14 50,01 2017 -2018 5D 16 1 6,25 6 37,5 9 56,25 2018 -2019 5B 30 4 13,34 13 43,33 13 43,33 Kết quả tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” của các lớp tôi nhận chủ nhiệm ở những năm học trước (lớp 4) đạt kết quả không cao. Năm học 2016 2017 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của năm học 2015 - 2016 lên lớp 5B. Ở năm học này lớp chỉ có 1 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và đạt Công nhận; năm học 2017 - 2018 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4D của năm học 2016 - 2017 lên lớp 5D. Năm học này lớp có 2 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng đạt Công nhận, không có học sinh dự thi cấp huyện; năm học 2018 - 2019 tôi nhận chủ nhiệm học sinh lớp 4B của năm học 2017 - 2018 lên lớp 5B. Ở năm học này lớp có 3 học sinh tham gia phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” cấp trường và cũng chỉ đạt Công nhận. Sau khi khảo sát, nắm được những thuận lợi, khó khăn của vấn đề nghiên cứu. Tôi tiến hành tìm hiểu những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng chất lượng chữ viết của học sinh cũng như chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp”còn thấp. Tôi rút ra được những nguyên nhân chủ yếu như sau: Một số giáo viên chữ viết không đúng mẫu, tùy tiện trong cách trình bày. Còn tâm lí chữ viết không cần quá quan trọng chỉ đặt mục tiêu viết đúng không cần viết đẹp, chỉ lưu ý rèn luyện, nhắc nhở trong viết chính tả, còn lại các tiết học khác hầu như bỏ ngỏ, thiếu nhắc nhở, uốn nắn để dành thời gian cho những môn khác như: Toán, Tiếng Việt,... Đa số học sinh chữ xấu, ngại viết, không có hứng thú và lòng say mê khi viết chữ. Học sinh viết chữ chưa đẹp do tính cẩu thả, tư thế ngồi và cách cầm bút, để vở chưa đúng, khoảng cách giữa mắt và vở chưa đảm bảo. Các em thường phát âm sai, đọc thiếu dấu thanh. Do đọc sai nên khi viết các em cũng thường viết sai. Học sinh có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn nên không có điều kiện mua sắm các loại bút, vở đúng tiêu chuẩn nên chữ viết học sinh chỉ dừng lại ở viết đúng mà chưa đẹp, chữ viết chưa sáng tạo, chưa có nét thanh, nét đậm gây khó khăn trong việc rèn chữ viết cho học sinh có năng khiếu. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 3 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Từ những nguyên nhân trên tôi tìm hiểu một số giải pháp để khắc phục nhằm giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp. Đặc biệt là giúp những học sinh có năng khiếu về chữ viết ngoài viết đúng, viết đẹp còn biết viết sáng tạo, mềm mại, hài hòa, biết viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Học sinh viết chữ bằng chính sự hứng thú, lòng say mê, ham muốn được nằm trong đội tuyển “rèn chữ viết” để tham dự các hội thi, góp phần nâng cao chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” do các cấp tổ chức. III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề. Giải pháp thứ nhất: Tự bồi dưỡng nắm chắc kiến thức, kĩ năng rèn chữ viết cho bản thân. Đối với học sinh Tiểu học việc làm của giáo viên có tác động rất lớn đến các em. Giáo viên viết chữ đẹp và có ý thức rèn chữ viết thì chất lượng chữ viết của lớp đó sẽ có kết quả cao. Bởi vậy ngay từ đầu năm học, tôi tiến hành xây dựng kế hoạch chủ nhiệm và một trong những nội dung quan trọng là công tác “rèn chữ - giữ vở” cho học sinh. Để rèn cho học sinh kĩ năng viết chữ đúng yêu cầu, luyện cho học sinh viết chữ ngày càng đẹp thì việc đầu tiên tôi phải đọc các tài liệu tham khảo, tìm hiểu trên internet, xem kĩ các công văn hướng dẫn, bám sát chỉ đạo chuyên môn để nắm chắc các mẫu chữ theo quy định, cách viết các nét, chữ cái cho đúng, đẹp và luôn cố gắng sắp xếp thời gian luyện rèn, mài giũa để có các nét chữ không những đúng mà còn đẹp, mềm mại, sáng tạo, chữ viết có nét thanh, nét đậm rõ ràng,... Trên cơ sở những kiến thức, kĩ năng đã có tôi tiến hành thực hiện các giải pháp tiếp theo để rèn chữ viết cho học sinh. Giải pháp thứ hai: Tìm hiểu tâm lí học sinh, bồi dưỡng cho các em niềm đam mê với các nét chữ. Việc gì cũng thế nếu bản thân người thực hiện thực sự yêu thích, có lòng say mê thì việc làm đó mới có kết quả cao. Việc rèn chữ cho học sinh cũng thế, các em có đam mê với các nét chữ thì mọi thứ sẽ dễ dàng hơn. Bởi vậy, ngay từ đầu năm học thông qua giáo viên chủ nhiệm cũ, cha mẹ học sinh tôi tìm hiểu kỹ đặc điểm của từng học sinh trong lớp, đối tượng học sinh tôi bồi dưỡng để nắm bắt khả năng học tập cũng như sở thích, tâm lí,… của các em. Thông qua việc kể cho các em nghe những câu chuyện, những bài thơ về gương rèn luyện chữ viết, cho các em quan sát những mẫu chữ, bài viết đẹp, những trang vở trước và sau khi rèn chữ của cô, của bạn để các em thêm tin tưởng và quyết tâm say mê rèn luyện. Trong các tiết học hay các buổi bồi dưỡng tôi đều tạo tâm lí thoải mái cho các em. Tôi xen kẽ những câu chuyện cười, tâm sự một số câu chuyện đời thường hay đơn giản chỉ là gợi ý để các e mạnh dạn thể hiện năng khiếu riêng của bản thân nhằm tránh nhàm chán, mỏi mệt cho các em. Cách làm đó khiến hiệu quả của tiết học, buổi bồi dưỡng của cô trò đạt kết quả cao hơn. Ví dụ: Tôi kể cho các em nghe câu chuyện “Cao Bá Quát và chuyện cột tóc, cùm chân luyện viết chữ đẹp”. Ông Cao Bá Quát nổi tiếng về tài văn thơ đối đáp thông minh và tài họa, nhưng lại viết chữ rất xấu.Tính khí tuy ngông ngạo, nghịch ngợm, nhưng bù lại ông rất chịu khó đọc sách, học hỏi và kiên nhẫn trong học tập. Học cũng như làm, bất kỳ khi nào ông cũng phải làm cho đến nơi đến chốn. Xấu hổ với chữ viết như gà bới, đêm đến, ông thường thức khuya miệt mài tập viết chữ. Buồn ngủ quá, ông Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 4 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu tự buộc tóc mình lên mái nhà để mỗi lần ngủ gật bị giật tóc đau, phải tỉnh lại. Ông còn buộc chân vào các cạnh bàn để không thể “chạy đi chơi”. Nhờ sự quyết tâm, kiên nhẫn, một thời gian sau, từ viết chữ xấu, Cao Bá Quát nổi tiếng khắp vùng về biệt tài viết chữ đẹp. Qua tấm gương sáng nỗ lực luyện chữ, kiên trì vươn lên để tự hoàn thiện bản thân mình của cụ Cao Bá Quát tôi giải thích cho học sinh hiểu rằng sự cố gắng của ông đã mang đến thành công cho bản thân ông. Từ đó động viên, khích lệ học sinh tự tin hơn, kiên trì cố gắng học hỏi, rèn luyện thì chữ viết sẽ ngày càng tiến bộ, các em sẽ biết viết chữ không chỉ đúng mà còn đẹp, các nét chữ sẽ mềm mại, hài hòa hơn,... Giải pháp thứ ba: Hướng dẫn học sinh nắm kiến thức cơ bản về chữ viết. Rèn các kĩ năng viết chữ đẹp. Hướng dẫn nắm kiến thức cơ bản về chữ viết: Để học sinh viết đẹp thì trước hết phải viết đúng. Bởi vậy tôi hướng dẫn các em luyện viết đúng các nét cơ bản, các mẫu chữ viết, chữ số theo quy định. Trong lớp học treo bảng chữ mẫu lên tường để học sinh tiện theo dõi. Hướng dẫn học sinh viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Viết kiểu chữ nào đúng mẫu mới chuyển sang luyện các kiểu chữ khác. - Các nét cơ bản: Tôi hướng dẫn học sinh nắm các nét cơ bản sau và yêu cầu học sinh học thuộc, tiến hành luyện viết thành thạo. Từ những nét cơ bản này hướng dẫn các em viết sang các con chữ sẽ dễ dàng hơn. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 5 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Ví dụ: Tôi nêu rõ cho các em khi các em kết hợp nét cong trái và nét cong phải thì sẽ được chữ x, chữ h là sự kết hợp giữa nét khuyết trên và nét móc hai đầu,... * Tương tự tôi hướng dẫn để học sinh nắm các nhóm chữ cơ bản, độ cao của các con chữ. - Mẫu chữ thường (chia thành 5 nhóm): Nhóm 1: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong: e, o, ô, ơ, ê, x, c (độ cao 1 đơn vị). Nhóm 2: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc và nét thẳng: a, ă, â, d, đ, q. (độ cao các con chữ a, ă, â là 1 đơn vị; d, đ, q là 2 đơn vị). Nhóm 3: Nhóm các chữ cái có các nét cơ bản là nét móc: i, u, ư, p, n, m, t (độ cao các con chữ i, u, ư, p, n, m là 1 đơn vị; p là 2 đơn vị; t là 1,5 đơn vị). Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong phối hợp với nét móc): l, h, k, b, y, g. (độ cao là 2,5 đơn vị) Nhóm 5: Nhóm các chữ cái có nét móc phối hợp với nét cong: r, s, v (các con chữ r, s độ cao là 1,25 đơn vị; v là 1 đơn vị) - Mẫu chữ cái viết hoa (chia thành 6 nhóm): Nhóm 1: A, Ă, Â, N, M Nhóm 2: B, D, Đ, P, R Nhóm 3: C, G, S, L, E, Ê Nhóm 4: I, K, V, H, T Nhóm 5: O, Ô, Ơ, Q Nhóm 6: U, Ư, Y, X Chiều cao của các chữ cái viết hoa là 2,5 đơn vị, riêng hai chữ cái viết hoa G, Y được viết với chiều cao là 4 đơn vị. - Nhóm chữ số (chia làm 3 nhóm) Nhóm 1: 1, 4, 7 Nhóm 2: 2, 3, 5 Nhóm 3: 0, 6, 8, 9 Tất cả các chữ số đều có độ cao 2 đơn vị và phần lớn đều có độ rộng 1đơn vị. Rèn những kĩ năng chung: Tôi hướng dẫn học sinh cách chọn vở có trang giấy dày, dòng kẻ đều, ô li không quá to cũng không quá nhỏ (vở Hồng Hà, ABC...); động viên các em dùng bút máy, chọn bút có ngòi mài nông, là ngòi bút được mài vừa phải, 2 bên đầu ngòi được bo tròn, khi viết cho ra nét thanh đậm lại hạn chế cào, rách giấy. Với những học sinh chưa biết cách chọn vở, chọn bút để luyện viết tôi sẽ là người trực tiếp chọn và mua vở, mua bút cho các em. Hướng dẫn học sinh cách bọc vở, bảo quản và giữ gìn sách vở như thế nào từ đầu năm học. Nêu rõ các tiêu chuẩn cần phấn đấu để đạt danh hiệu “ Vở sạch – Chữ đẹp”. Đồng thời cùng học sinh ra quyết tâm thực hiện các chỉ tiêu về phong trào rèn chữ viết và giữ gìn sách vở. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 6 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Yêu cầu học sinh trong mỗi vở có một tờ giấy kê tay để vở không bị giây bẩn, không bị ướt mồ hôi khi viết. Hướng dẫn những học sinh dùng bút máy rèn chữ khi viết chỉ nên chấm mực, nếu bơm mực viết thì không bơm quá đầy, chỉ bơm 1/3 sức chứa của bút. Nên chọn mực phù hợp với bút để đảm bảo độ bền cho bút. Trước khi viết yêu cầu học sinh cần phải rửa tay sạch, kiểm tra bàn học đã sạch chưa? Thử bút ra giấy nháp thấy mực ra đều đặn, nét đẹp mới viết vào vở. Khi viết không ấn bút quá mạnh, nếu bút bẩn cần lấy giẻ lau lau sạch rồi mới viết. Nếu viết sai trong vở cần dùng thước kẻ chân dưới chữ viết sai bằng bút chì, không được tẩy xoá. Rèn kĩ năng cầm bút, để vở và tư thế ngồi viết: Hướng dẫn học sinh tư thế ngồi đúng chuẩn, có kĩ năng cầm bút chuẩn xác, biết đặt vở phù hợp là yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình rèn chữ cho học sinh. Tư thế ngồi viết: Khi ngồi viết, phải ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 25-30 cm. Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào vở, giữ vở không bị xê dịch khi viết. Cánh tay phải cùng ở trên mặt bàn. Với cách để tay như vậy khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển thuận lợi từ trái sang phải một cách dễ dàng. (Em: H’ Niêng Hmõk và em H’ LêVy Buôn Krông - học sinh lớp 5B đang luyện viết) Cách cầm bút: Khi viết học sinh cầm bút và điều khiển bút viết bằng cả ba ngón tay (ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa) của bàn tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 7 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu trên, đầu ngón cái giữ bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa cạnh đốt đầu ngón tay giữa. Ba điểm tựa này giữ bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Ngoài ra, động tác viết cần có sự phối hợp cử động của cổ tay khuỷu tay và cả cánh tay. Vị trí đặt vở khi viết chữ: Vở viết cần đặt nghiêng so với mép bàn một góc 300 (nghiêng về bên phải). Sở dĩ phải đặt như vậy vì chiều thuận của vận động tay khi viết chữ Việt là vận động từ trái sang phải. Ngoài những kiến thức, kĩ năng nêu trên, khi rèn cho học sinh viết chữ tôi hướng dẫn cho các em phân biệt rõ khoảng cách các con chữ (khoảng cách giữa các chữ bằng một con chữ o, khoảng cách giữa các con chữ bằng 1/2 độ rộng của con chữ o). Hướng dẫn cho các em khi viết, viết liền mạch, các nét chữ nối liền liên tục không bị đứt quãng. Sau đó nhấc bút lên, viết dấu thanh rồi mới chuyển sang chữ tiếp theo. Dấu thanh được đặt trên hoặc dưới âm chính. Khi viết cần lưu ý nét bắt đầu và nét kết thúc (các nét móc, nét khuyến, nét nối); điểm đặt bút, điểm dừng bút để hình thành thói quen cho các em khi viết bài. VD: Khi hướng dẫn học sinh viết chữ “nắng” tôi hướng dẫn viết như sau: viết liền mạch nang - xong mới lia bút lên viết dấu mũ con chữ ă và viết dấu sắc nắng. Lưu ý học sinh dấu sắc được đặt trên đầu âm ă, giữa dòng kẻ thứ 2 và thứ 3,... Tôi không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện cho các em viết đúng, viết một kiểu chữ mà còn viết nhiều kiểu chữ khác như: chữ đứng nét thanh, nét đậm; chữ nghiêng nét thanh, nét đậm,... luyện viết các chữ sáng tạo cho tất cả học sinh đặc biệt là những học sinh có năng khiếu về chữ viết. Tôi nêu rõ cho học sinh hiểu bài viết muốn có nét thanh, nét đậm phụ thuộc vào đưa bút. Tôi hướng dẫn cho các em những nét đậm nằm ở những nét đưa bút xuống còn nét thanh thì đưa bút lên. Vậy khi đưa bút lên thì đưa nhẹ tay, nét đậm ấn mạnh tay hơn một chút. Chữ nghiêng thì cầm bút nghiêng khoảng 45 0. Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 8 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Ví dụ: Trong quá trình rèn chữ viết cho học sinh tôi chú ý để phát hiện những em có khả năng viết đúng mẫu chữ, chữ viết tương đối đẹp, có ý thức giữ gìn sách vở sạch đẹp. Tôi định hướng cho các em những yêu cầu cao hơn như: ngoài viết chữ đẹp cần cố gắng rèn để viết chữ sáng tạo, viết nhiều kiểu chữ khác nhau để các em tham gia phong trào “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp” do các cấp tổ chức. Việc làm này khiến các em rất thích thú và luôn cố gắng rèn luyện theo hướng dẫn của giáo viên. Trong quá trình học sinh viết, tôi luôn quan sát để phát hiện những học sinh ngồi viết, cầm bút hoặc đặt vở sai, viết chữ mắc lỗi gì để sửa triệt để cho các em. Ví dụ: Năm 2016 -2017 lớp tôi có em H' Huyn Di Êban, Y Nuin Mlô; năm học 2017-2018 có em H' Duân Hđơk; năm học 2018- 2019 có một số em như Em Y Pha Hmok, H Duyệt Knul là những học sinh “tiêu biểu” khi viết thường mắc lỗi viết các chữ cái có độ cao 2,5 đơn vị như: h, g, b,l chỉ được 2 đơn vị. Với những em mắc lỗi này tôi chỉ cho các em nắm vững vị trí của các đường kẻ trong vở, cách xác dòng kẻ tương ứng với đơn vị của chữ cái. Khi đọc cho học sinh viết, tôi nhắc thường xuyên để các em nhớ viết cho đúng. Một số em như: H Niêng Hmõk, H Nhung Knul...chữ viết tương đối đẹp tuy nhiên tư thế ngồi viết lại không phù hợp, các em thường ngồi tì ngực vào cạnh bàn, đầu cúi gập xuống nếu để lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến mắt và lưng. Bởi vậy, những học sinh mắc lỗi này tôi sẽ xuống tận nơi nhắc nhở, chỉnh sửa tư thế ngồi viết cho các em đồng thời trong quá trình dạy học, rèn luyện tôi cũng thường xuyên nhắc nhở để các em khắc phục triệt để. Giải pháp thứ tư: Vận dụng triệt để phương pháp trực quan, luyện tập theo mẫu, phương pháp nêu gương và hướng dẫn tự rèn. Dù đã là học sinh lớp Năm nhưng các em là đối tượng học sinh dân tộc thiểu số nên phương pháp này cũng là một trong những phương pháp đóng vai trò rất quan trọng. Ngoài việc sử dụng những mẫu chữ viết, những bài viết đẹp của các anh chị trước đã có thành tích, bài viết tôi sưu tầm được, bài viết của chính mình để làm mẫu cho các em thì ở bước này tôi còn đưa công nghệ thông tin vào làm công cụ hỗ trợ. Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh viết các nét cơ bản, viết chữ...Tôi tiến hành viết trên bảng lớp và yêu cầu học sinh quan sát kĩ chữ mẫu trên bảng. Phân tích, giảng giải để các em nắm được cấu tạo chữ viết và nắm được quy trình viết. Sau đó tôi cho các em thực hành viết lại rồi nhận xét, chỉnh sửa cho các em. Ngoài ra tôi còn trình chiếu quy trình hướng dẫn cách viết các nét cơ bản, các con chữ, con số,...những thành tích tốt đã được tuyên dương của những học sinh cũ, các video hướng dẫn tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở, hay cả những phong trào hoạt động rèn chữ viết tiêu biểu để tạo động lực cho các em, góp phần nâng cao hiệu quả. Tôi đặt mục tiêu từng ngày cho các em và động viên học sinh của mình cố gắng tăng cường tự rèn ở nhà. Sau mỗi bài tự rèn của học sinh tôi xem kĩ từng bài và nhận xét kĩ cho từng học sinh. Đối với những em có tiến bộ tôi thường động viên kịp thời, tiếp thêm động lực cho các em. Những bài viết mắc lỗi tôi không chỉ trích mà hướng dẫn cách khắc phục, động viên, khích lệ học sinh để các em tiếp tục cố gắng. Tâm lí thích được khen ngợi của học sinh Tiểu học đã được tôi tận dụng triệt để nên học sinh Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 9 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu lớp tôi nói chung và học sinh đội tuyển chữ viết của lớp nói riêng thi đua rất sôi nổi, cứ như thế chất lượng chữ viết được tăng lên rõ rệt. Tôi chú trọng rèn chữ cho học sinh trong hầu như tất cả các môn học để các em hiểu được rèn chữ đẹp cần rèn ở mọi lúc mọi nơi. Từ đó hình thành cho các em thói quen tốt giữ vở sạch sẽ, viết chữ cẩn thận đúng và đẹp. Giải pháp thứ năm: Phối kết hợp với các đối tượng khác. Phối kết hợp với nhà trường và các giáo viên liên quan: Mạnh dạn đưa ra những ý kiến của bản thân trong công tác rèn chữ viết cho học sinh. Tham mưu hỗ trợ điều kiện cơ sở vật chất, các sản phẩm cần thiết nhằm phục vụ tốt nhất cho công tác rèn luyện chữ viết cho học sinh lên lãnh đạo nhà trường. Đối với giáo viên bộ môn và giáo viên luân phiên: Thường xuyên trao đổi những tiến bộ cũng như những vấn đề khó khăn mà các em đang gặp phải. Đưa ra những biện pháp đề nghị giáo viên đó hỗ trợ( nếu cần). Phối kết hợp với cha mẹ học sinh: Gặp gỡ, tuyên truyền cho phụ huynh hiểu về vai trò của chữ viết, vị trí, tầm quan trọng của việc rèn chữ viết đối với việc hình thành nhân cách, tính kiên trì, kỉ luật, chịu khó của các em trong quá trình học tập. Chỉ ra cho phụ huynh thấy được nguyên nhân học sinh viết chữ xấu và tác hại của việc viết chữ xấu trong quá trình học tập. Vận động cha mẹ học sinh mua sắm đầy đủ các loại đồ dùng học tập có chất lượng giúp học sinh rèn luyện chữ viết tốt nhất. Ví dụ: Đầu năm học 2016-2017, lớp tôi chủ nhiệm có các em H' Hạnh Êban, H' Hồng Êban, Y Tiêng Knul; năm học 2017 - 2018 các em Y Tiêm Êban, H' En Êban; năm học 2018 - 2019 thì những em như: Y Pha Hmõk, H Duyệt Knul, H' Chi Na Niê và một số em khác chữ viết rất xấu nhưng lại có những hoàn cảnh rất khó khăn. Một số em là con em gia đình đông con, em thì mồ côi cha, hầu như tất cả các em đều thuộc hộ nghèo không đủ tiền mua sách vở và đồ dùng học tập. Riêng năm học 2016 2017 bàn ghế ngồi học của các em lại có kích thước thấp hơn nhiều so với độ tuổi, ảnh hưởng rất nhiều đến tư thế ngồi và cách cầm bút của các em. Sau nhiều lần tiếp cận với hoàn cảnh và nét viết của các em, tôi đã mạnh dạn gặp Hiệu trưởng trình bày và xin hỗ trợ bàn ghế đúng chiều cao, kích thước. Chỉ sau một thời gian ngắn, lớp tôi đã được thay bàn ghế mới đạt yêu cầu. Những học sinh thiếu đồ dùng học tập, bút, vở để luyện viết tôi ưu tiên cho các em nằm trong danh sách những học sinh được nhận quà khi có sự hỗ trợ của những mạnh thường quân đến tặng quà cho học sinh trong nhà trường hoặc kết hợp với ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp để tìm cách hỗ trợ cho các em. Làm được những điều đó đã giúp tôi có thêm niềm tin, phấn khởi để hướng dẫn các em rèn chữ đạt hiệu quả tốt hơn. Chỉ sau một đến hai tháng luyện tập, chữ viết của các em đã thay đổi hẳn, một số em như: H' Hạnh Êban, H' En Êban, H Duyệt Knul, H' Chi Na Niê có các nét chữ không những đúng mà còn đẹp, có phần sáng tạo trong các nét chữ. Đối với những học sinh có năng khiếu về chữ viết của lớp như: H' Niê Sion Hmõk, H’ Trang Byă, H' Thuyên Byă, H'Bình Minh Bkrông (năm học 2016 - 2017); H' Ja Knul, H' Goen Hmõk, H' Nĩan Êban (năm học 2017 - 2018); H' Lê Vy Bkrông, H' Niêng Hmõk, H' Nhung Knul, H' Kô Cĩa Niê,... Tôi gặp gỡ, trao đổi với bố mẹ các em kết hợp cùng giáo viên động viên con em luyện rèn ở nhà, ngoài những buổi học Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 10 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu chính chở con đến trường luyện viết chữ đẹp đều đặn. Vận động các bậc phụ huynh mua sắm đầy đủ các loại đồ dùng học tập, bút viết, vở viết có chất lượng giúp học sinh rèn luyện chữ viết tốt nhất. IV. Tính mới của giải pháp Đánh giá được thực trạng chữ viết của học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu trong một số năm học gần đây. Nêu rõ được ngoài những nguyên nhân dẫn đến việc học sinh chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc rèn chữ viết, viết chữ chưa đúng, chưa đẹp, mắc nhiều lỗi chính tả,... chất lượng các phong trào về chữ viết chưa cao thì qua mỗi năm học bản thân càng nghiên cứu, tích lũy được thêm kinh nghiệm đã nhận ra một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công trong công tác rèn chữ viết đẹp cho học sinh chính là quan tâm đến “tâm lí” người “rèn” và người “được rèn”. Tâm lí thoải mái, thực sự đam mê thì các em sẽ “cháy” hết những gì có thể sẽ tạo nên những điều bất ngờ. Cũng từ đó đưa ra một số biện pháp kết hợp để khắc phục giúp đa số học sinh trong lớp khắc phục được những lỗi các em thường mắc phải như: đặt bút, dừng bút sai vị trí, nét khuyết trên, nét khuyết dưới, độ cao, độ rộng chưa đúng, viết sai mẫu chữ,... Đề tài còn đặc biệt chú trọng đưa ra những biện pháp giúp học sinh có năng khiếu về chữ viết không chỉ viết đúng, viết đẹp, sáng tạo, mềm mại, hài hòa mà còn viết chữ bằng chính sự hứng thú, lòng say mê, tự hào khi được nằm trong đội tuyển “rèn chữ viết” để tham dự các hội thi, góp phần nâng cao chất lượng phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” các cấp. Thông qua hoạt động rèn luyện chữ viết góp phần hình thành và xây dựng những kĩ năng, thói quen viết chữ đẹp và giáo dục tính kiên trì, cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm mỹ cho học sinh. Để góp phần làm cho công tác rèn chữ viết đẹp cho học sinh thêm hiệu quả đề tài cũng nhấn mạnh việc đưa công nghệ thông tin vào hỗ trợ thực hiện. Cách làm này thực sự đã mang lại hiệu quả rất tốt. Các giải pháp trong sáng kiến ngoài việc áp dụng được cho tất cả các đối tượng học sinh, học sinh có năng khiếu về chữ viết lớp Năm Trường Tiểu học Võ Thị Sáu thì còn có thể tiếp tục nghiên cứu, thay đổi cho phù hợp để vận dụng cho học sinh tất cả các khối lớp: từ lớp Một đến lớp Năm Trường Tiểu học Võ Thị Sáu. V. Hiệu quả của sáng kiến. Qua quá trình vận dụng và không ngừng tìm tòi để thay đổi các phương pháp cho phù hợp với đối tượng học sinh của mình trong những năm học 2016 - 2017; 2017 -2018; 2018 - 2019, cô trò chúng tôi đã gặt hái được những thành công nhất định. Học sinh có nhận thức đúng đắn trong việc thực hiện phong trào“ Giữ vở sạch Viết chữ đẹp”. Đối tượng học sinh năng khiếu thực sự rèn luyện chữ viết và tham gia các phong trào bằng sự đam mê. Bản thân giáo viên khi dạy cũng thấy hứng thú, say sưa, nâng cao chất lượng giờ dạy tốt hơn. Các em có tinh thần thi đua lẫn nhau và cùng giúp nhau rèn luyện. Chất lượng chữ viết của học sinh, phong trào “Giữ vở sạch - viết chữ đẹp” của lớp tôi được nâng cao hẳn. Kêt quả cụ thể như sau: Cuối Lớp TS Xếp loại A Xếp loại B Xếp loại C Đạt giải hội thi “Giữ vở năm sạch - viết chữ đẹp” học SL Tỉ lệ SL Tỉ lệ SL Tỉ lệ Cấp trường Cấp huyện Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 11 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu % 2016 5B -2017 2017 5D -2018 2018 5B -2019 28 20 70,42 % 6 22,24 2 % SL Kết quả SL Kết quả 7,14 4 1Nhì, 1Ba, 2 1Ba, 1CN 16 13 81,25 2 12,5 1 6,25 3 30 24 80 6 20 0 0 4 2 CN 1 KK, 2 CN 1Nhất, 1Nhì, 1KK, 1 CN Không tổ chức Không tổ chức Kết quả đó mặc dù chưa phải cao nhất nhưng là niềm vui rất lớn cho những nỗ lực của cô trò chúng tôi. Bản thân tôi lại tích lũy thêm cho mình được một số kinh nghiệm trong công tác “Rèn chữ viết đẹp” cho học sinh. Đối với học sinh thì các em như được tiếp thêm sức mạnh, sự tự hào giúp các em càng hăng hái luyện chữ viết đẹp hơn nữa, các em cũng cẩn thận và tỉ mỉ hơn khi thực hiện các hoạt động giáo dục và rèn luyện khác. Một số bài viết của học sinh. H’Niê Sion Hmõk (2016 - 2017) H’ Trang Byă (2016 - 2017) Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 12 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu H’LêVy BKrông (2018 - 2019) H’ KôCĩa Niê (2018 - 2019) Phần thứ ba: KẾT LUẬN 1. Kết luận Là một giáo viên luôn giữ đam mê với chữ viết cùng với lòng nhiệt huyết yêu nghề và tận tâm rèn chữ viết cho học sinh tôi đã cố gắng tích lũy được một vài kinh nghiệm nêu trên trong công tác “rèn chữ viết đẹp” cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số. Qua mỗi năm học nhìn thấy sự trưởng thành hơn của các em, thấy được thành quả bản thân và các học trò đã làm được tôi tự hào khôn xiết. Tôi thầm hứa với bản thân sẽ không ngừng nỗ lực trong sự nghiệp “Chèo đò” của mình để đưa các em cập bến một cách thật hiệu quả. Tôi chỉ mong sao, những bàn tay ấy sẽ viết nên một tương lai tươi sáng hơn, các em sẽ đỡ vất vả hơn những người sinh thành. Là những con người đầy nghị lực, cẩn thận, tỉ mỉ và không ngừng vươn lên trong học tập cũng như cuộc sống đời thường. Bản thân tôi luôn ghi nhớ xây dựng thành công phong trào viết chữ đẹp là một việc làm hết sức cần thiết và quan trọng, không thể thiếu trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục ở trường Tiểu học. Và những biện pháp nêu trên không có biện pháp nào là tối ưu mà đòi hỏi phải có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp. Điều quan trọng là phải có sự hiểu biết, liên kết chặt chẽ giữa cô và trò. Làm được điều đó, đòi hỏi bản thân phải không ngừng rèn luyện trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, nghiên cứu tìm tòi các tài liệu về chữ viết, vận dụng nhiều phương pháp rèn luyện. Không những thế việc đổi mới phương tiện, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và cách đánh giá học sinh cũng góp một phần lớn trong việc rèn chữ cho các em. 2. Kiến nghị Về phía nhà trường Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 13 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu Nhà trường tiếp tục quan tâm và hỗ trợ hơn nữa đến giáo viên và học sinh trong công tác dạy - học, rèn chữ viết và thực hiện phong trào “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp”. Về giáo viên Có lòng yêu nghề, mến trẻ, tận tâm với nghề nghiệp và hết lòng nhiệt tình với học sinh. Mỗi giáo viên phải luôn có ý thức tự rèn luyện, nắm chắc những kiến thức liên quan đến việc rèn chữ viết, coi trọng việc rèn chữ cho học sinh trong mọi tiết học và các hoạt động giáo dục khác. Có biện pháp phát hiện và bồi dưỡng chuyên sâu cho học sinh năng khiếu về chữ viết. Về phía phụ huynh học sinh Phối hợp cùng nhà trường, giáo viên trong công tác rèn kĩ năng viết chữ đẹp cho các em nói riêng và các hoạt động khác nói chung. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi khi thực hiện công tác rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số. Để phong trào “Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp” càng đạt hiệu quả cao hơn, tôi rất mong sự quan tâm góp ý của hôị đồng thẩm định các cấp để bản sáng kiến này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Ea Bông, ngày 15 / 04/ 2019 Người viết Trần Thị Châu Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 14 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP TRƯỜNG ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ……………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM (Ký tên, đóng dấu) ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP HUYỆN ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM (Ký tên, đóng dấu) Giáo viên: Trân Thị Châu Trường TH Võ Thị Sáu 15 Một số giải pháp rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp Năm dân tộc thiểu số Trường Tiểu học Võ Thị Sáu TÀI LIỆU THAM KHẢO STT TÁC GIẢ/NHÀ XUẤT BẢN/ CƠ QUAN BAN HÀNH TÊN TÀI LIỆU 1 Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. Bộ Giáo dục&Đào tạo 2 Quyết định số 32/2002QĐBGD&ĐT về mẫu chữ ở trường Tiểu học Bộ Giáo dục&Đào tạo 3 Văn bản số 5150/TH hướng dẫn dạy và học viết chữ Tiểu học Vụ Tiểu học 4 Các trang web hướng dẫn viết chữ đẹp Trung tâm luyện chữ đẹp Ánh Dương; Netchuviet.com... 5 TT22/2016 Bộ Giáo dục&Đào tạo Giáo viên: Trân Thị Châu GHI CHÚ Trường TH Võ Thị Sáu 16