Tài liệu Skkn một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường tiểu học tây phong

Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề Đọc sách có vai trò to lớn cho việc hình thành và phát triển trí tuệ và nhân cách con người, giúp con người phát triển toàn diện cả về giáo dục và trí dục. Những trang sách hay mở ra cho chúng ta thế giới muôn màu, hướng chúng ta biết yêu và cảm thụ cái đẹp. Việc đọc sách không chỉ dừng lại ở chỗ tiếp thu kiến thức mà còn tạo thói quen tự học, tự nghiên cứu của học sinh và cung cấp cho giáo viên nhiều tư liệu quý báu, giúp họ nâng cao chất lượng giảng dạy, thêm nhiều phương pháp truyền đạt hiệu quả. Bên cạnh đó còn rèn cho học sinh những kĩ năng, thói quen đọc hữu ích, có lợi cho trí não và sức khỏe. Hiện nay với sự bùng nổ của công nghệ thông tin trong xã hội đã ảnh hưởng không nhỏ đến văn hóa đọc của mỗi con người Việt Nam đặc biệt là các em học sinh, phần lớn các em học sinh trên cả nước nói chung và ở trường Tiểu học Tây Phong nói riêng chưa thích đọc sách, chưa chịu khó đọc tài liệu để tìm tòi, học hỏi. Hầu như các em hay có thói quen mỗi khi cần thông tin gì thì vào mạng tìm kiếm và sao chép lại kết quả. Nhiều học sinh thờ ơ, lười đọc sách, lười tìm kiếm những cuốn sách hay, mới, bổ ích cho môn học và thực tiễn đời sống. Việc đến thư viện, miệt mài đọc sách, ghi chép lại những tri thức quan trọng dần trở nên xa lạ đối với một bộ phận không nhỏ các em học sinh. Sự lệ thuộc vào tri thức trên mạng kèm theo những hệ lụy tri thức không chính xác, không rõ nguồn gốc, nguồn trích dẫn khiến việc tư duy và phương pháp học của học sinh thiếu khoa học và sự sáng tạo…Điều đó chứng tỏ các sản phẩm văn hóa hiện đại đã thâm nhập vào lĩnh vực giải trí của thiếu nhi khiến văn hóa đọc có nguy cơ mai một. Vậy làm thế nào để duy trì và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng nói chung và trong nhà trường nói riêng? Làm thế nào mỗi người chúng ta luôn có thói quen đọc sách một cách tự nguyện, thường xuyên và xem sách như một sản phẩm văn hóa luôn được đề cao, quý trọng? Đó là những điều đang được các cấp, các ngành quan tâm, trăn trở. Trong phạm vi một trường học tôi trăn trở làm thế nào để tạo được thói quen đến thư viện đọc sách tự nguyện, thường xuyên, làm thế nào để phong trào đọc sách luôn được duy trì và phát triển trong giáo viên và học sinh. Chính vì vậy tôi chọn đề tài “ Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường tiểu học Tây Phong” làm đề tài nghiên cứu của mình. Đề tài đã được nghiên cứu tại trường Tiểu học Tây Phong từ năm học 2016 -2017 đến nay. 1 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong II. Mục tiêu Hình thành thói quen đọc sách tự nguyện, thường xuyên trong giáo viên, học sinh, nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh. Từ đó nâng cao kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, phục vụ cho việc học tập, giảng dạy, nghiên cứu đạt hiệu quả cao hơn. Duy trì và phát triển văn hóa đọc trong toàn trường. Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận Văn hoá đọc ở nghĩa rộng đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Còn ở nghĩa hẹp, đó là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Điều 1 - Chương 1 của Quyết định 61/1998/QĐ/BGD&ĐT về Quy chế tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông đã nhấn mạnh: Thư viện trường là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, trung tâm sinh hoạt văn hóa, khoa học của nhà trường. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy và học, đồng thời tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng, chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa mới cho các thành viên của nhà trường. Công văn số 1401/SGDĐT – GDTH ngày 09/11/2017 về việc hướng dẫn công tác thư viện trường tiểu học đã yêu cầu: Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, hiệu quả của thư viện trường học trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, trong công tác tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên và giáo dục văn hóa đọc trong học sinh. Kế hoạch số 49/KH – SGDĐT ngày 30/5/ 2018 về việc triển khai thực hiện Đề án phát triển văn hóa đọc trong các cơ sở giáo dục, đào tạo trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã đưa ra mục tiêu: xây dựng, hình thành và phát triển thói quen, nhu cầu, kỹ năng và thúc đẩy phong trào đọc sách trong nhà trường và cộng đồng; cải thiện môi trường đọc, góp phần nâng cao dân trí, phát triển tư duy, khả năng sáng tạo, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn, tăng cường ý thức chấp hành pháp luật, hình thành lối sống lành mạnh trong con người, xã hội Việt Nam; đẩy mạnh phong trào xây dựng xã hội 2 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong học tập, hướng tới mục tiêu xây dựng và phát triển toàn diện con người Việt Nam. II. Thực trạng Trong những năm qua hầu hết giáo cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong trường đã sử dụng các loại tài liệu của thư viện như sách nghiệp vụ giáo viên, sách tham khảo, sách giáo khoa, sách thiếu nhi nhưng sử dụng một cách thụ động. Chỉ khi nào cần tài liệu làm một vấn đề gì đó như tập huấn, chuyên đề, ra đề kiểm tra hay chuẩn bị kiểm tra giữa kì, cuối kì...thì mới tìm đến sách để đọc. Còn việc chủ động đọc để tham khảo, mở rộng, nâng cao kiến thức về các lĩnh vực thì hầu như còn rất ít, khoảng 50 – 60% giáo viên tích cực chủ động thường xuyên sử dụng tài liệu của thư viện. Một số giáo viên và học sinh ít đến thư viện, chưa chủ động chịu khó tìm kiếm xem trong thư viện trường có những loại tài liệu gì, những lĩnh vực nào tài liệu nhiều, lĩnh vực nào tài liệu còn ít, nguồn tài liệu có trong thư viện phù hợp với nhu cầu của bản thân ở mức độ nào, đồng thời đề xuất bổ sung tài liệu ở lĩnh vực mình cần mà họ chuyển sang tra tìm trên mạng để lấy kết quả. Nhiều học sinh khi vào thư viện không đọc mà chỉ lật sách xem hình ảnh, nói chuyện, đùa nghịch trong thư viện. Các loại sách nói về lịch sử dân tộc, địa lí, sách nói về những tấm gương anh hùng của dân tộc qua nhiều thời đại, sách về khám phá về khoa học, danh nhân văn hóa của Việt Nam và thế giới chưa được học sinh chú trọng tham khảo. Học sinh từ lớp 3 đến lớp 5, tỉ lệ học sinh thường xuyên đến thư viện đạt 60 – 65 %. Lớp 1, 2 số lượng học sinh đến thư viện thường xuyên chỉ đạt tỉ lệ 30 – 40%. Do đó nhân viên phụ trách thư viện đôi lúc chưa biết được nhu cầu của các em cần những loại sách gì để bổ sung kịp thời. Vì vậy chất lượng của các sản phẩm văn hóa chưa cao, chưa đáp ứng tối đa nhu cầu của bạn đọc cũng ảnh hưởng đến sở thích và việc đọc thường xuyên của các em. Một số học sinh chưa có ý thức cao trong việc giữ gìn bảo quản sách báo của thư viện, các em còn viết, vẽ, tẩy xóa, làm rách nát sách, báo của thư viện đã làm ảnh hưởng đến chất lượng của tài liệu và nhu cầu người đọc. Nhà trường đã tổ chức thư viện tại lớp học cho các khối lớp nhưng chất lượng các loại tài liệu của thư viện góc lớp chưa phong phú về nội dung, đa dạng về chủng loại, có lúc tài liệu cũng chưa phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng trong lớp vì vậy các em chỉ thích đọc một vài ngày đầu còn sau đó sẽ có tình trạng chán đọc: Tủ sách thư viện lớp học tỉ lệ báo măng non chiếm khoảng 3 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong 60%, truyện tranh, truyện thiếu nhi chiếm 40%, sách tham khảo để phục vụ cho các môn học chưa có. Để khắc phục tình trạng trên chúng ta cần có những biện pháp, giải pháp cụ thể duy trì và phát triển thói quen đọc sách của học sinh từ đó nâng cao trình độ, kỹ năng đọc và đọc có hiệu quả. III. Các giải pháp Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức của bạn đọc về vai trò, tầm quan trọng của thư viện và sách trong trường học Đối với trường học thư viện là một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Sách đã được xem là kho tri thức của nhân loại, là món ăn tinh thần không thể thiếu của con người. Đọc sách là cách tự học, tự bồi dưỡng kiến thức là cách giải trí lành mạnh. Sách còn được xem là người thầy thứ hai, là người bạn tốt nhất cho mỗi chúng ta. Song song với đó hoạt động đọc sách còn hỗ trợ rất nhiều tới quá trình dạy và học của thầy và trò. Những cuốn sách hay sẽ mang đến cho mỗi học sinh về kỹ năng sống cùng những kiến thức liên môn hết sức đa dạng và phong phú. Tuy nhiên một số ít giáo viên và học sinh vẫn chưa nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của sách và thư viện. Vì vậy cần có những biện pháp để nâng cao nhận thức cho đối tượng này: Đối với giáo viên: Nhân viên thư viện tham mưu với lãnh đạo nhà trường tuyên truyền, nhắc nhở trong các cuộc họp Chi bộ, Cơ quan, Đoàn thể khuyến khích, động viên họ tham gia đọc sách có hiệu quả. Hàng tháng kiểm tra sổ mượn, đọc, đánh giá tình hình đọc mượn của giáo viên trong các cuộc họp để kịp thời động viên, nhắc nhở, thúc đẩy phong trào đọc sách. Phối hợp với tổ trưởng tổ chuyên môn các tổ tuyên truyền vai trò của sách, báo trong hoạt động giảng dạy. Sau mỗi tháng họp có tuyên dương các thành viên trong tổ đã tích cực sử dụng đồng thời góp ý, nhắc nhở các đồng chí chưa sử dụng thường xuyên và chưa bảo quản tốt tài liệu thư viện. Đối với học sinh: Phối hợp với giáo viên tuyên truyền tầm quan trọng trong việc đọc sách cho học sinh trong các tiết học và hoạt động ngoài giờ lên lớp: Ví dụ: Trong các tiết hoạt động tập thể thư viện tổ chức tiết đọc ngoài trời cho học sinh, thông qua đó cán bộ thư viện giới thiệu những cuốn sách hay, sách 4 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong mới để các em biết và tìm đọc và để các em biết được ý nghĩa, tầm quan trọng của các loại sách đó đối với nhu cầu học tập và đời sống thực tiễn của các em. Tổ chức các buổi tuyên truyền giới thiệu sách dưới cờ: Ví dụ: tuyên truyền giới thiệu sách nhân kỉ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, ngày thành lập Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3…Qua buổi tuyên truyền, giới thiệu giúp bạn đọc biết được trong thư viện có những quyển sách về chủ đề này, và những quyển sách đó giúp bạn đọc hiểu thêm ý nghĩa các ngày lễ và tìm đến sách nhiều hơn đồng thời các em có ý thức cao về tầm quan trọng của sách. Tuyên truyền trong các cuộc họp cha mẹ học sinh để phối hợp. Vào đầu năm học, cuối kỳ 1, cuối năm học nhà trường tổ chức các cuộc họp cha mẹ học sinh các lớp. Trong cuộc họp cha mẹ học sinh giáo viên chủ nhiệm triển khai tổng quát các hoạt động thư viện trong năm học, nêu vai trò và tầm quan trọng của thư viện đối với giáo viên và học sinh để phụ huynh biết từ đó họ nhắc nhở, thúc đẩy, giáo dục con em có ý thức hơn trong việc tự đọc, tự nghiên cứu, tìm hiểu qua sách, tạo thói quen đọc sách cho các em. Các thầy cô và nhân viên thư viện luôn nhắc nhở, giáo dục cho các em thường xuyên đến thư viện để đọc, mượn sách, báo và giáo dục các em có ý thức giữ gìn sách, báo cẩn thận, những hành vi ứng xử có văn hoá đối với sách, báo cả trong khi đọc sách và sau khi đọc; mục đích đọc sách, biết tìm đến những cuốn sách có nội dung tốt, có tác dụng giáo dục cao. Qua đó các em có ý thức hơn mỗi khi đến và sử dụng những sản phẩm của thư viện. Giải pháp 2: Xây dựng thư viện phong phú về tài liệu, khang trang về cơ sở vật chất, trang thiết bị. Nguồn tài liệu phong phú về nội dung, đa dạng về hình thức, là nguồn tài liệu gồm nhiều loại sách: sách nghiệp vụ, từ điển, cẩm nang, tài liệu theo nhiều chủ đề khác nhau: chủ đề về lịch sử dân tộc việt Nam, chủ đề về Bác, về Phụ nữ Việt Nam, tủ sách đạo đức, truyện tranh, thần thoại…chất lượng và số lượng tài liệu được nâng lên, thư viện tổ chức các hoạt động như: phục vụ đọc mượn, túi sách lưu động, tủ sách lớp học lớp học cũng dễ dàng và hiệu quả hơn, giúp cho bạn đọc tìm tài liệu nhanh chóng, nhu cầu của bạn đọc được đáp ứng tốt hơn. Một thư viện khang trang sạch đẹp sẽ tạo sự thích thú cho các em mỗi khi đến với thư viện, cùng với đó cách trang trí theo mô hình thư viện thân thiện rất bắt mắt đã kích thích, tạo niềm đam mê đọc sách của các em học sinh đặc biệt là các em nhỏ lớp 1, 2 các em rất thích đến thư viện sau những giờ học trên lớp. 5 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Sau khi thư viện được trang trí theo mô hình mới, thân thiện hơn, gần gũi hơn, số lượng bạn đọc đến thư viện ngày một đông. Khối học sinh lớp 4, 5 các em đến thư viện đọc, mượn tăng lên 80 – 90%, lớp 1,2 tăng lên 50 – 60 %. Học sinh rất thích đến thư viện và khám phá từng loại sách của thư viện theo mã màu đã phân loại. Có nhiều biện pháp để xây dựng thư viện phong phú về tài liệu, khang trang về cơ sở vật chất như: Đầu năm học phụ trách thư viện tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường trích quỹ chi thường xuyên để bổ sung tài liệu, mua sắm cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, mỗi năm mua sắm bổ sung 2 – 3 lần. Do vậy chất lượng và số lượng nguồn tài liệu được nâng lên rõ rệt, cơ sở vật chất ngày một khang trang. Ví dụ: Trong năm học vừa qua nhân viên thư viện đã xây dựng kế hoạch và tham mưu với Ban giám hiệu mua sắm, bổ sung cơ sở vật chất, tài liệu 3 lần và đã bổ sung về cho thư viện được 674 bản sách các loại, mua sắm được các loại kệ sách theo mã màu, các góc tra cứu, góc viết vẽ, góc trò chơi và các thiết bị trang trí thư viện. Ngoài nguồn kinh phí được cấp trên cấp về theo quy định. Thư viện trường đã tiến hành các hình thức khác để tăng thêm nguồn tài liệu như tổ chức phong trào quyên góp sách từ giáo viên và học sinh: ngay từ đầu năm học cán bộ thư viện xây dựng kế hoạch tổ chức quyên góp với mục đích “Góp một cuốn sách nhỏ, đọc nghìn cuốn sách hay”. Thư viện đã huy động quý thầy cô giáo và các em học sinh quyên góp mỗi người ít nhất một quyển sách. Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên huy động góp các loại sách tham khảo, sách nghiệp vụ, còn với các em học sinh quyên góp mỗi em ít nhất một cuốn truyện thiếu nhi. Phong trào quyên góp sách đã bổ sung về cho thư viện được 233 bản các loại sách. Vì vậy vốn tài liệu đã được nâng lên đáng kể, các loại tài liệu phong phú về nội dung và hình thức hơn, tủ sách dùng chung của thư viện đáp ứng nhu cầu của người sử dụng tốt hơn. Với những giải pháp trên nguồn tài liệu trong năm học đã tăng thêm 901 bản sách các loại, các kệ sách đã thay mới hoàn toàn, các khẩu hiệu, bảng biểu được trang trí đẹp, rất thân thiện gần gũi với bạn đọc, môi trường đọc thoáng mát đã thu hút bạn đọc đến thư viện đông, phong trào đọc sách được phát triển rộng rãi trong toàn trường. Giải pháp 3: Đa dạng các hình thức phục vụ 6 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Với nhiều hình thức phục vụ khác nhau sẽ tạo vòng quay của thư viện càng nhiều, tài liệu đến bạn đọc nhiều hơn và tài liệu cũng được tuyên truyền rộng rãi hơn trong bạn đọc. Hình thức phục vụ đọc tại chỗ: Đối với điểm trường chính và phân hiệu buôn K62 nhân viên thư viện phân lịch đọc cho các lớp luân phiên nhau vào thư viện đọc đầu giờ vào lớp, giờ ra chơi, cuối giờ tan học. Mỗi lớp được phân bố lịch vào thư viện đọc sách báo ít nhất 1 – 2 lần/ tuần. Học sinh đọc tại chỗ chủ yếu là sử dụng các loại sách tham khảo, các loại sách giáo dục, đạo đức, sách Bác Hồ vì số lượng các loại sách này ít không đủ đáp ứng cho nhu cầu mượn về nhà. Hình thức này giúp các em có thể lựa chọn nhiều loại tài liệu để đọc theo sở thích của bản thân mình. Tuy nhiên với hình thức đọc tại chỗ học sinh có rất ít thời gian để đọc, nhiều lúc học sinh chỉ tranh thủ đọc 10 – 15 phút đầu giời, đọc giờ ra chơi, hoặc cuối buổi nên chỉ đọc được một phần của tài liệu đã hết thời gian và các em phải bỏ dở cuốn sách mình đang đọc điều này gây ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động đọc của các em, làm giảm đi sự thích thú của học sinh. Hình thức mượn về nhà: Các em vào thư viện theo lịch đọc đã được phân bố, tìm tài liệu và ghi đầy đủ thông tin lên phiếu theo dõi mượn sách cá nhân và đưa cho cán bộ thư viện hoặc các bạn trong đội hỗ trợ kiểm tra xong mới được đưa tài liệu ra khỏi phòng thư viện. Khi mượn sách về nhà các em có nhiều thời gian để đọc và đọc những tài liệu theo sở thích của mình vì vậy mà hiệu quả đọc đạt chất lượng cao hơn. Tuy nhiên tài liệu mượn về nhà chủ yếu là các loại truyện thiếu nhi, còn những sách đạo đức, Bác Hồ, sách tham khảo chỉ được đọc tại chỗ vì số lượng ít không thể đáp ứng nhu cầu mượn của các em. Do vậy thư viện cần kết hợp linh hoạt những hình thức phục vụ khác để hoạt động đọc mượn đạt hiệu quả cao hơn. Tổ chức thư viện lưu động: hàng tháng phụ trách thư viện vận chuyển tài liệu đến phân hiệu, tổ chức cho học sinh đọc tại chỗ, mượn về nhằm phát triển văn hóa đọc tại những điểm có học sinh là người dân tộc thiểu số. Hình thức phục thư viện lưu động giúp cho cán bộ thư viện chủ động triển khai có hiệu quả các hoạt động phục vụ ngoài thư viện, giúp cho các em học sinh có thể tiếp cận được với nguồn sách báo, từ đó hình thành thói quen, nâng cao kỹ năng đọc cho các em. Đặc biệt là học sinh dân tộc thiểu số thì với hình thức này sẽ tạo thói quen cho các em tự tin, mạnh dạn đến với sách, khơi gợi cho các em niềm đam mê đọc sách. Tổ chức thư viện lớp học: Nhà trường đã trang bị cho các lớp học có một “Góc thư viện”. Thư viện lớp học được tổ chức tại 3 điểm trường chính và điểm 7 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong trường buôn K62, điểm trường Bcuê, 18/18 lớp đã có góc thư viện lớp học. Hình thức “Góc thư viện” giúp các em tiếp cận gần hơn với sách. Thư viện góc lớp là một mô hình hiệu quả và thiết thực nhằm xây dựng cho học sinh lòng đam mê và tình yêu đối với sách, góp phần hình thành văn hóa đọc sách. Tổ chức Ngày đọc sách: Hàng năm thư viện tổ chức ngày đọc sách cho các em, thông qua ngày đọc sách cán bộ thư viện kết hợp tuyên truyền, giới thiệu đến các em học sinh những cuốn sách hay, sách theo chủ đề, trưng bày sách… Ngày đọc sách được tổ chức đã lôi kéo 100% học sinh và cán bộ, giáo viên trong trường tham gia, đặc biệt các em học sinh rất thích và hăng say đọc. Ngày đọc sách giúp các em học sinh được tiếp cận với nhiều loại sách báo, tìm được niềm vui trong đọc sách hình thành thói quen đọc sách bổ ích để mở rộng kiến thức, nuôi dưỡng tâm hồn, góp phần giáo dục kĩ năng sống, chuẩn bị những hành trang tốt nhất cho tương lai của các em những chủ nhân tương lai. Giải pháp 4: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm Hoạt động trải nghiệm là những hình thức tổ chức các hoạt động thực tiễn nhằm mang lại hiệu quả cao, thiết thực trong quá trình thực hiện.Người học hiểu và vận dụng được kiến thức vào thực tiễn từ đó hình thành năng lực thực tiễn và phát huy khả năng của bản thân. Các biện pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm: Tổ chức tuyên truyền, giới thiệu sách nhân các ngày lễ đến các em học sinh trong tiết hoạt động tập thể nhằm thu hút bạn đọc đến thư viện. Cuối mỗi tháng cán bộ thư viện tổng hợp thống kê bạn đọc và chọn mỗi tháng 1 em học sinh của mỗi điểm trường có lượt đọc, mượn nhiều nhất và đọc mượn nhiều thể loại truyện, báo nhất để tuyên dương, khen thưởng kịp thời nhằm tạo phong trào thi đua đọc sách trong nhà trường, nâng cao chất lượng, hiệu quả chung trong học tập. Phong trào thi đua tuyên dương khen thưởng đã kích thích sự hăng hái tích cực trong các em học sinh, hiệu quả của phong trào đọc được nâng lên rõ rệt. Ngoài ra hằng tuần thư viện luân phiên tổ chức tiết đọc ngoài trời cho học sinh cả 3 điểm trường vào các giờ hoạt động tập thể. Tiết đọc đã thu hút 100% học sinh cùng tham gia. Các em được tạo môi trường đọc thân thiện, rộng rãi, thoáng mát, không gian đọc thoải mái và được tự do lựa chọn những quyển sách mà mình thích để đọc, được giao lưu, trao đổi trong quá trình đọc, tạo sự thích thú cho các em. Một số hình ảnh học sinh đọc sách ngoài trời: 8 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Học sinh đọc ngoài trời tại phân hiệu B.Cuê Học sinh đọc ngoài trời (điểm trường chính, phân hiệu K62) Thư viện còn phối hợp với Đoàn, Đội tổ chức các cuộc thi cho học sinh: thi đọc sách, truyện; thi diễn kịch theo sách… Cán bộ thư viện xây dựng kế hoạch trình Ban giám hiệu phê duyệt và triển khai đến giáo viên chủ nhiệm các lớp và các bộ phận liên quan trước 1tháng. Giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh thi tại lớp trong tiết hoạt động tập thể và chọn mỗi lớp 1 em đọc tốt nhất hoặc 1 nhóm diễn tốt nhất để tham gia thi cấp trường. Tổ chức thi cấp trường: Sau khi triển khai kế hoạch đến các lớp, thư viện phối hớp với Ban giám hiệu, Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên thành lập Ban tổ chức, Ban giám khảo … để tổ chức thi tại trường. Cấp trường được tổ chức thi vào các tiết hoạt động tập thể đầu tuần theo các điểm trường. Qua các cuộc thi 9 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong có chấm điểm, nhận xét, đánh giá và trao giải thưởng cho các lớp đạt thành tích cao Ví dụ: Trong tháng 1/2019 cuộc thi “ Đọc sách, truyện”. Ban tổ chức đã tổng kết, đánh giá và trao giải thưởng: 3 giải Nhất cho 3 điểm trường, 1 giải Nhì, 1 giải Ba cho các lớp tại điểm trường chính Một số hình ảnh tổ chức cuộc thi đọc theo sách: Tại buôn K62 Tại điểm chính Tại B.Cuê Phát thưởng cho học sinh đạt giải Tháng 4/2019 thư viện tổ chức cuộc thi “Diễn kịch theo sách” ban tổ chức đã trao 3 giải Nhất, 3 giải Nhì, 3 giải Ba, 4 giải khuyến khích cho học sinh tại 3 điểm trường. Một số hình ảnh tổ chức cuộc thi diễn kịch theo sách: 10 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Tại điểm chính Tại phân hiệu K62 Tại phân hiệu B.Cuê Phát thưởng sau cuộc thi Các cuộc thi thu hút 100% học sinh tham gia qua đó giúp các em có kỹ năng đọc, đọc đúng, đọc diễn cảm hơn đồng thời giúp cho các em học sinh có những trải nghiệm theo những cuốn sách đã đọc, tạo sự tự tin, mạnh dạn của các em trước đám đông, nâng cao kĩ năng đọc và cảm nhận sâu sắc được những câu chuyện cổ tích, những bài thơ, câu chuyện mà hàng ngày các em đã đọc qua đó cụ thể hóa bằng hành động và làm theo sách, báo của thư viện tạo cho các em niền ham mê, hứng thú đọc sách, học sinh đến thư viện ngày một đông hơn và sử dụng có hiệu quả các loại sách, báo của thư viện. IV. Tính mới của giải pháp: Các năm học trước thư viện chỉ tổ chức hình đọc tại chỗ và hình thức mượn về nhà, tổ chức thư viện lớp học cho học sinh, trang trí thư viện theo bạn đọc theo mô hình truyền thống, không gian chật hẹp do tủ sách chiếm nhiều diện tích, cách bài trí chưa khoa học, sách xếp chung trong một tủ nên bạn đọc chọn tài liệu mất nhiều thời gian và đôi lúc không phù hợp với trình độ đọc, nhu cầu 11 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong đọc của các em. Do vậy học sinh cũng đã đến thư viện đọc mượn tài liệu, phong trào đọc sách trong toàn trường cũng đã hình thành nhưng chưa phổ biến rộng rãi. Chưa tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh, chưa tổ chức các cuộc thi, chưa phát động phong trào thi đua đọc sách, chưa tuyên dương khen thưởng kịp thời cho học sinh theo từng tháng… Khi áp dụng đề tài này thư viện đã hoạt động hiệu quả rõ rệt hơn: Thư viện đã tổ chức các cuộc thi “Đọc sách, truyện”, “Diễn kịch theo sách” các cuộc thi đã thu hút được 100 % các em tham gia, học sinh rất hứng thú và tích cực trải nghiệm theo những câu chuyện, bài thơ mình đã đọc. Thư viện đã tổ chức đọc ngoài trời cho 3 điểm trường trong tiết hoạt động tập thể đầu tuần. Tất cả các học sinh tại các điểm trường đều tham gia đọc. Với môi trường đọc thân thiện, thoáng mát, không gian đọc rộng rãi, học sinh được tự do lựa chọn những quyển sách mà mình thích để đọc, được giao lưu, trao đổi trong quá trình đọc, tạo sự thích thú cho các em. Thư viện đã có hình thức tuyên dương, khen thưởng kịp thời những em học sinh tích cực đọc sách nhằm kích thích phong trào thi đua đọc sách trong nhà trường, nâng cao chất lượng hiệu quả chung trong học tập. Ngoài ra với cách trang trí thư viện theo mô hình thư viện mới đã tạo sự bắt mắt, kích tích tính tò mò, cùng với môi trường đọc sạch sẽ, thoáng mát, gần gũi, thân thiện đã góp phần thúc đẩy các em học sinh đến với sách, đến với thư viện ngày một đông hơn. Tóm lại sau khi áp dụng các giải pháp trên thư viện hoạt động có hiệu quả hơn, số lượng bạn đọc đến thư viện ngày càng đông, nguồn tài liệu được bạn đọc sử dụng có chất lượng. Phong trào đọc sách trong nhà trường được duy trì và phát triển. V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm: Khi áp dụng đề tài trên vào đơn vị đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Qua thực hiện những giải pháp trên cán bộ giáo viên, học sinh đến thư viện rất thích thú, thường xuyên đặc biệt là các em học sinh rất tích cực, hăng hái đến thư viện đọc, mượn sách báo tạo nên phong trào thi đua đọc sách trong toàn trường, văn hóa đọc luôn được duy trì và nhân rộng: Cụ thể tỷ lệ giáo viên và học sinh đọc thường xuyên đạt được trong 2 năm qua như sau: 12 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Học sinh Năm học Giáo viên Khối 1,2 Khối 3, 4, 5 2016 - 2017 50 – 60% 30 - 40% 60 – 65% 2017 - 2018 80 – 90 % 60 – 70% 80 – 90% Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ I. Kết luận Cùng với nhịp sống sôi động, sự phát triển của khoa học - công nghệ, con người có thêm nhiều hình thức để tiếp nhận các tri thức của đời sống xã hội. Vì thế, nhiều người không còn mặn mà với việc đọc, đặc biệt là giới trẻ đã không còn muốn đọc sách theo cách truyền thống, dẫn đến văn hóa đọc ngày càng bị mai một. Có thể nói, xã hội hiện đại tuy đem đến cuộc sống đầy đủ hơn cho con người nhưng cũng mang đến nhiều thói quen không tốt ảnh hưởng đến tư duy, cách nhìn nhận, suy nghĩ cũng như hành động của mỗi người. Bên cạnh đó, sự tiếp nhận thông tin thụ động qua các phương tiện nghe - nhìn hiện đại đã làm giảm bớt tính tư duy, nghiền ngẫm, sáng tạo vốn có của văn hóa đọc. Do vậy việc hình thành thói quen đọc, trang bị kỹ năng và phương pháp đọc là một công việc đóng vai trò quan trọng góp phần hình thành và phát triển trí tuệ, nhân cách con người, giúp con người phát triển toàn diện và thư viện thực sự là nơi tốt nhất hình thành thói quen đọc cho học sinh, thư viện luôn đóng vai trò quan trọng là một bộ phận không thể thiếu trong mỗi trường học. II. Kiến nghị Để duy trì và và phát triển văn hóa đọc trong trường tiểu học Tây phong nói riêng và trường phổ thông nói chung tôi xin có một số ý kiến đề xuất như sau: 1. Đối với Phòng GD&ĐT Quan tâm hơn nữa đến trường khó khăn; đầu tư hỗ trợ một số phương tiện, thiết bị phục vụ công tác dạy học; hỗ trợ thêm kinh phí để bổ sung nguồn tài liệu thêm phong phú, đa dạng. Thường xuyên mở lớp tập huấn về nghiệp vụ thư viện cho cán bộ thư viện giao lưu học hỏi kinh nghiệm. 2. Đối với nhà trường 13 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong Trích nguồn kinh phí theo quy định để bổ sung tăng cường các loại tài liệu quý hiếm, các loại từ điển, cẩm nang tra cứu để tạo ra nguồn tài liệu đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, nâng cao số lượng và chất lượng kho tài liệu để bạn đọc thường xuyên được đọc những tài liệu mang tính mới để thu hút sự quan tâm, sử dụng hiệu quả tài liệu của thư viện hơn nữa. 3. Đối với đội ngũ cán bộ viên chức và học sinh Tăng cường hơn nữa đến việc tìm hiểu, sử dụng tài liệu của thư viện; duy trì phong trào đọc sách báo trong nhà trường. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân kính mong sự đóng góp ý kiến của Ban lãnh đạo, đồng chí, đồng nghiệp để bổ sung cho bài viết được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Băng Adrênh, ngày 20 tháng 02 năm 2019 Người viết Trần Thị Lan 14 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong MỤC LỤC STT Nội dung Trang 1 Phần thứ nhất: Mở đầu 1-2 2 Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề 2 - 10 3 Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị 11 - 12 15 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG 16 Một số giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường Tiểu học Tây Phong DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO TT Tên tài liệu Tác giả 1 Cẩm nang nghề thư viện Lê Văn Viết 2 Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ thư viện trường phổ Vũ Bá Hòa (Chủ biên) thông 3 Hội thi giáo viên thư viện giỏi với công tác thư viện trường học Vũ Bá Hòa 4 Quyết định số 61/1998/QĐ/BGD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo 5 Công văn số 1401/SGDĐT – GDTH ngày 09/11/2017 Sở Giáo dục và Đào tạo 6 Kế hoạch số 49/KH – SGDĐT ngày 30/5/2018 Sở Giáo dục và Đào tạo 17