Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiểu học Skkn một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn lịch sử lớ...

Tài liệu Skkn một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn lịch sử lớp 5.

.DOC
42
143
84

Mô tả:

` Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5 Môn: Lịch sử Cấp học: Tiểu học Năm học 2017 – 2018 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Dân tộc Việt Nam có một nền văn hóa, một bề dày lịch sử lâu đời. Đó là những ngày đầu vua Hùng dựng nước cho đến những năm tháng đấu tranh giữ nước và xây dựng Tổ quốc. Từng chặng đường, từng giai đoạn đã ghi lại những mốc son chói lọi, là niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam. Ai đã đi qua những chặng đường ấy luôn cảm thấy yêu quê hương và con người Việt Nam biết chừng nào. Thế hệ trẻ hôm nay sẽ viết tiếp những trang sử hào hùng cho dân tộc bằng tài năng, trí tuệ và nhiệt huyết của mình. Để làm được điều đó, trước tiên các em phải yêu thích lịch sử quê hương, bởi vì “ Yêu sử chính là làm cho tâm hồn ta luôn hướng về đất nước”. Hơn thế nữa, người giáo viên còn cần phải có kiến thức, am hiểu về lịch sử và bản thân giáo viên phải yêu mến, tự hào về lịch sử thì mới thực sự làm tròn trách nhiệm vẻ vang đó. Chương trình lịch sử lớp 5 giúp học sinh lĩnh hội được một số tri thức ban đầu và thiết thực về xã hội. Đó là các sự kiện và nhân vật tiêu biểu trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Từ đó hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng quan sát, mô tả, phân tích, so sánh, đánh giá mối quan hệ giữa các sự kiện trong xã hội, đồng thời vận dụng các tri thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Qua đó khơi dậy và bồi dưỡng tình yêu đất nước, hình thành thái độ đúng đắn đối với bản thân, gia đình, cộng đồng, kích thích tính ham hiểu biết khoa học của học sinh.Từ đó các em có lòng tự hào dân tộc phát huy mọi khả năng xây dựng một tương lai xứng đáng với lịch sử của dân tộc. Qua thực tế nhiều năm giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy đa số các em học sinh trường tôi là con nhà nông, điều kiện học tập có phần khó khăn hơn so với các em ở thành phố. Ngoài việc học tập ở lớp, về nhà các em còn phải làm một số việc phụ giúp gia đình. Hơn nữa về nhà đa phần các em lại không được kèm cặp hướng dẫn học tập. Việc học chủ yếu trông chờ vào thầy cô dạy ở trường. Chính vì vậy, nếu như thầy cô không có phương pháp hướng dẫn các em cách học tập trên lớp cũng như ở nhà thì các em sẽ khó đạt kết quả cao trong học tập. Với vai trò là một giáo viên trực tiếp nhiều năm giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy học sinh chưa thực sự chủ động, tích cực trong giờ học lịch sử. Bởi vậy, giáo viên phải làm như thế nào để mỗi khi đến giờ học lịch sử học sinh cảm thấy hứng thú, tích cực học hơn, các em không còn cảm thấy giờ học lịch sử hôm nay mình lại chỉ nghe- ghi và đọc sách giáo khoa. Giáo viên cần hướng cho các em nhận thấy trách nhiệm của mình trong mỗi giờ học lịch sử. Từ đó các em mới có ý thức và biết tự phát huy tính tích cực của mình trong khi học. Bên cạnh đó thì vai trò của người giáo viên cũng không kém phần quan trọng, giáo viên 2/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. cần xác định rõ giờ học hôm nay mình cần phải giảng dạy như thế nào? cần truyền đạt những gì cho học sinh? Dạy làm sao cho học sinh dễ hiểu và dễ tiếp thu nhất. Có như vậy thì giờ học lịch sử mới thành công. Chính vì lẽ đó, trong năm học 2017-2018 này tôi mạnh dạn đưa ra: “ Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5” nhằm giúp cho học sinh học tốt hơn môn học Lịch sử cũng như các môn học khác để góp phần thúc đẩy phong trào dạy và học ở trường Tiểu học nơi tôi công tác ngày một đi lên. 2. Đối tượng và thời gian nghiên cứu: a. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 5A của tôi chủ nhiệm. b. Thời gian nghiên cứu: Năm học 2017 - 2018 3/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. B. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận: Như chúng ta đã biết kiến thức lịch sử ở tiểu học không được trình bày theo một hệ thống chặt chẽ mà chỉ chọn ra những sự kiện, hiện tượng nhân vật lịch sử tiêu biểu cho một giai đoạn lịch sử nhất định đưa vào chương trình phân môn Lịch sử. Tuy vậy, những kiến thức trong phân môn Lịch sử vẫn đảm bảo tính hệ thống và tính logic của lịch sử ở mức độ thích hợp nhất định. Phân môn Lịch sử ở lớp 5 cũng không nằm ngoài cơ sở trên gồm 35 tiết (trong đó có 2 tiết dành cho địa phương và 2 tiết ôn tập, kiểm tra cuối mỗi kì) với các nhân vật lịch sử và sự kiện chính sau: Nhân vật lịch sử: Bình Tây đại nguyên soái Trương Định, Nguyễn Trường Tộ mong muốn đổi mới đất nước, Phan Bội Châu và phong trào Đông Du, Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước. Sự kiện lịch sử: Hơn 80 năm chống thực dân Pháp (1858 - 1945); Xô Viết Nghệ Tĩnh; Các cuộc khởi nghĩa và hoạt động yêu nước chống thực dân Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX; Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam(3/2/1930); Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945) và tuyên ngôn Độc lập (2/9/1945); Chín năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954). Các chiến dịch quân sự lớn như: Chiến thắng Việt Bắc thu-đông 1947; Chiến thắng Biên giới thu- đông 1950; Chiến thắng Điện Biên Phủ. Hiệp định Giơ-ne-vơ chấm dứt chiến tranh lập lại hoà bình ở Việt Nam; Kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất nước (1954 - 1975); Xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cả nước (năm 1975 đến nay). Với nội dung kiến thức như vậy là vừa tầm với học sinh ở lứa tuổi lớp 5. Tuy nhiên, thực tế cho thấy học sinh học phân môn Lịch sử thường tiếp thu một cách thụ động do đa số giáo viên chỉ dùng một phương pháp đã cũ là thuyết trình cốt sao cho học sinh chỉ cần nhớ tên nhân vật và sự kiện lịch sử là đủ. Chính vì vậy học sinh không hứng thú trong các giờ lịch sử và đặc biệt không hình dung được sinh động về các sự kiện lịch sử đã diễn ra cách các em rất xa. Từ đó dễ tạo cho các em có thói quen ỷ lại, thụ động, dễ quên và trì trệ trong tư duy. Trên đây là một số cơ sở lí luận và tình hình thực tế dạy môn Lịch sử lớp 5 mà tôi đã gặp phải trong những năm học trước. Tất nhiên còn nhiều tồn tại ở giáo viên và học sinh. Vậy khi hướng dẫn học sinh lĩnh hội kiến thức phân môn Lịch sử như thế nào để phát huy tính tích cực của học sinh là một điều mà tôi và đồng nghiệp trong trường rất quan tâm. 4/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 2. Khảo sát thực tế đầu năm: Khi mới nhận các em lớp 5A, qua trao đổi và thông qua một số tiết dạy của 3 tuần đầu tháng 9. Tôi nhận thấy thực trạng học phân Môn Lịch sử thật đáng báo động. Cụ thể số liệu điều tra và khảo sát đầu năm được thể hiện rõ qua bảng sau: Tổng số học sinh lớp 5A : 35 em Sĩ số học sinh 35 Kết quả điều tra khảo sát đầu năm Hoàn thành tốt SL 2 TL 5,7% Hoàn thành SL 20 TL 57,2% Chưa hoàn thành SL 13 TL 37,1% 3. Thực trạng của vấn đề: Trong những năm gần đây được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp quản lý mà chất lượng giáo dục nói chung ở các trường đang ngày một đi lên. Song bên cạnh những kết quả đã đạt được đó thì từ thực tế cho thấy chất lượng dạy và học phân môn Lịch sử nói riêng ở Tiểu học vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục, nguyên nhân dẫn đến hạn chế đó bởi: - Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn nghèo nàn, đặc biệt là trang thiết bị phục vụ cho một tiết dạy. - Do điều kiện kinh tế còn hạn hẹp nên nhà trường chưa thường xuyên tổ chức cho giáo viên và học sinh khối lớp 5 đi tham quan các di tích hay bảo tàng. - Giáo viên phần lớn còn chưa chú tâm nhiều đến việc dạy phân môn Lịch sử, có chăng chỉ là ở những tiết chuyên đề, thao giảng hay thẩm định. - Đa số giáo viên đều nắm chắc về chuyên môn cũng như phương pháp giảng dạy song vốn kiến thức về lịch sử còn hạn chế do không có cơ hội tham quan học tập. - Đa số HS là con em gia đình nông thôn, điều kiện kinh tế còn khó khăn, ngoài giờ học trên lớp về nhà các em phải làm nhiều việc nhà giúp bố mẹ nên các em ít có thời gian được trau dồi kiến thức lịch sử qua việc đọc sách báo, truyện hay tìm hiểu thông tin trên mạng,… - Do vốn hiểu biết của cha mẹ các em còn hạn chế nên sự quan tâm cũng như việc đầu tư trang thiết bị phục vụ việc học của con em mình còn ít. 5/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. 4. Các giải pháp Từ cơ sở lý luận và thực trạng ban đầu, để nâng cao hiệu quả giờ dạy Lịch Sử cho học sinh tôi đã tiến hành với những giải pháp sau: Giải pháp 1: Lựa chọn phương pháp và hình thức dạy học. - Trước hết giáo viên phải là người yêu thích sử, tự trang bị cho mình thật nhiều kiến thức bên cạnh việc nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, nắm vững các kiến thức mục tiêu cơ bản cần truyền đạt, đảm bảo một hệ thống kiến thức liên tục, có sự liên hệ liền mạch: các thời kì- các sự kiện - các nhân vật lịch sử tiêu biểu. - Giáo viên cần phối hợp giữa lí thuyết và thực hành, sử dụng kết hợp linh hoạt các phương pháp và các hình thức dạy học, trong đó chú trọng phát huy năng lực chủ động sáng tạo nơi các em. Ví dụ: Khi dạy bài: “ Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” nội dung bài học này khá gần gũi với các em, giáo viên nên giao nhiệm vụ cho các em về nhà sưu tầm tư liệu về tiểu sử của Bác, trao đổi trình bày trong nhóm và trước lớp. Đây chính là cách giúp học sinh chủ động tiếp cận kiến thức thông qua sự dẫn dắt của giáo viên. - Khi tiến hành một hoạt động dạy học, chúng ta cần dựa trên trình độ thực tế của lớp mà lựa chon phương pháp, hình thức phù hợp nhất. Chẳng hạn trong mỗi bài dạy, chúng ta cần xây dựng một hệ thống câu hỏi từ dễ đến khó. Qua đó, giáo viên lựa chọn phương pháp đàm thoại- vấn đáp hay thảo luận nhóm, trao đổi, ... theo hình thức cá nhân, nhóm nhỏ hay nhóm lớn, ... để giải quyết những vấn đề đặt ra. - Việc linh hoạt tổ chức đối tượng học sinh hoạt động theo nhóm cũng cần được quan tâm, tránh áp đặt cố định số lượng hoặc trình độ học sinh hay để học sinh quá đông trong một nhóm. - Nếu trong quá trình dạy học giáo viên cần các em trả lời một vấn đề khó, chúng ta nên có sự đan xen về trình độ học sinh trong cùng một nhóm để các em hỗ trợ nhau. Nhưng cũng có lúc chúng ta hãy tạo điều kiện cho các em còn chậm, còn nhiều hạn chế cùng làm việc với nhau theo nhóm và dành riêng cho các em một nội dung dễ hơn. Đây cũng là lúc giáo viên phát huy vai trò của mình “ Dạy học phân hóa đối tượng học sinh.” Ví dụ: Khi dạy bài Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập. Tôi hỏi câu hỏi: + Em hãy nhắc lại lời khẳng định của Bác Hồ ở cuối bản Tuyên ngôn Độc lập? + Lời khẳng định của Bác ở cuối bản Tuyên ngôn Độc lập thể hiện điều gì? Nội dung của hai câu hỏi trên có liên quan lôgic đến nhau, vì vậy đối với câu hỏi thứ nhất tôi gọi đối tượng là học sinh chậm, còn hạn chế và câu hỏi thứ hai dành cho đối tượng học sinh học tốt hơn. Như vậy cả hai nhóm đối tượng này 6/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. đều hỗ trợ cho nhau và cùng giúp nhau đi đến một mục đích chung cuối cùng là hiểu được ý nghĩa lời khẳng định của Bác trong bản Tuyên ngôn Độc lập. - Giáo viên nên tạo cơ hội cho các em cùng tham gia vào quá trình tìm hiểu, hình thành kiến thức thông qua các nhiệm vụ như: tổ chức thảo luận, phân tích vấn đề, sắm vai tái hiện lại sự việc đã diễn ra, thu thập tư liệu và trình bày những hiểu biết của mình qua trò chơi lớp học nhằm tạo sự hứng thú, phát huy tính tích cực vốn có ở học sinh. Ví dụ khi dạy bài : Quyết chí ra đi tìm đường tìm đường cứu nước, để học sinh chú ý hơn và nhận biết nhanh hơn về ý chí quyết tâm tìm đường cứu nước của anh Thành thì tôi cho học sinh đóng vai anh Thành và anh Tư Lê trong cuộc trò chuyện giữa hai người để gây sự chú ý và hưng phấn hơn cho học sinh. Sau khi kết thúc cuộc trò truyện đó tôi lại cho học sinh trao đổi nêu ý kiến nhận xét về ý chí cũng như tính cách giữa anh Thành và anh Tư Lê. - Khi phải truyền đạt tường thuật lại một vấn đề lịch sử, giáo viên cần chú ý cách diễn đạt, giọng kể sao cho phù hợp, hấp dẫn thu hút sự chú ý của học sinh, lồng giáo dục ý nghĩa lịch sử, khơi gợi niềm tự hào về truyền thống đấu tranh của dân tộc. Ví dụ khi giới thiệu về nhân vật lịch sử, cụ thể là tấm gương chiến đấu của anh La Văn Cầu trong trận chiến thắng Biến Giới thu- đông 1950 giọng kể của giáo viên cần thể hiện rõ sự sâu lắng, nhấn giọng khi nhắc đến tình huống hy sinh anh dũng của anh. Trong khi kể tôi phát hiện ra được cảm xúc khâm phục hiện rõ qua từng nét mặt của các em. Khi kể xong tôi lại cho các em suy nghĩ và nêu xem mình đã học được điều gì từ anh? Hay khi kể về một sự kiện lịch sử nào đó, giáo viên cần trình bày với giọng nói rõ ràng, mang tính chất tường thuật, lưu ý những mốc thời gian gắn với sự kiện diễn ra tại địa điểm nào, kết hợp phương tiện trực quan để làm rõ ý cần minh họa. - Không chỉ thế giáo viên còn cần dành ít thời gian để có những cuộc trao đổi nhỏ với các em, để từ đó sẽ giúp bản thân định hướng thêm trong bài dạy của mình. Chẳng hạn sau mỗi bài học giáo viên trao đổi với học sinh qua một số câu hỏi như: + Sau bài học này, em có suy nghĩ gì? + Bài học hôm nay, em tâm đắc nhất điều gì? + Ý kiến của em về vấn đề này như thế nào?... Một trong những yếu tố quyết định thành công của một giờ dạy lịch sử nói riêng cũng như giờ dạy các môn học khác đó chính là phương pháp dạy học 7/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. của giáo viên. Có rất nhiều phương pháp dạy học từ lâu đã trở thành quen thuộc với tất cả những ai đã đứng trên bục giảng, nhưng với phân môn Lịch sử thì phương pháp trực quan được xem là một trong những phương pháp chủ đạo. Dù vậy không có phương pháp nào là vạn năng cả mà cái khéo và thành công ở đây chính là người giáo viên vận dụng phối hợp chúng như thế nào cho hài hòa, phù hợp với mục tiêu bài, với điều kiện, trình độ, ... của lớp học, của học sinh nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Nếu tất cả các biện pháp đều có sự kết hợp đồng bộ, nhịp nhàng thì việc làm cho các em yêu thích môn lịch sử, tự tìm đến với lịch sử quê hương mình là điều không khó chút nào. Giải pháp 2: Lựa chọn phương tiện dạy học. Như chúng ta đã biết để có một tiết dạy lịch sử được coi là thành công thì song song với việc giáo viên phải kết hợp sử dụng nhiều phương pháp dạy học thì việc sưu tầm và lựa chọn những tư liệu, tranh ảnh, bản đồ và tư liệu lịch sử là hết sức cần thiết và quan trọng. Giáo viên và học sinh phải cùng thống nhất và hỗ trợ cho nhau trong việc sưu tầm đồ dùng để phục vụ cho mỗi bài học lịch sử. Giáo viên cần phải giao việc cho học sinh rõ ràng, cụ thể, việc giao phải phù hợp với năng lực cũng như sở thích của học sinh. Ví dụ: Khi dạy bài lịch sử địa phương thì giáo viên có thể giao cho học sinh sưu tầm tư liệu lịch sử, tranh ảnh chụp về các di tích lịch sử của địa phương, ... Những hình ảnh sưu tầm này để phục vụ cho phần trò chơi giới thiệu điều mình biết về lịch sử địa phương. Giáo viên cần đối chiếu với những phương tiện mà nhà trường đã trang bị để giáo viên và học sinh chủ động trong bài dạy, Ngoài ra giáo viên cần biết phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc sưu tầm, đóng góp cho nhà trường. Chủ động đề nghị với Ban giám hiệu cho học sinh lớp 5 được đi tham quan các di tích lịch sử ( Năm học 2017-2018 trường tôi đã tổ chức cho học sinh đi tham quan học tập tại Văn Miếu Quốc Tử Giám – Hà Nội.). Cụ thể trong tiết dạy lịch sử địa phương, ngoài việc giáo viên và học sinh LỄ DÂNG HƯƠNG sưu tầm tư liệu, thông tin, bài hát, đoạn phim tư liệu , ...thì còn có cách khác chắc chắn sẽ đạt hiệu quả cao hơn đó là giáo viên xin phép nhà tổ chức đưa các em học sinh đến thăm quan ngôi Đình của địa phương ( Đây là một ngôi đình được nhà nước công nhận là Di tích lịch sử đặc biệt cấp Quốc gia). Nếu được như vậy thì chắc chắn giờ học đó sẽ rất sôi nổi và đạt nhiều thành công. 8/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Giải pháp 3: Khai thác phương tiện dạy học. Như chúng ta đã biết nếu trong một tiết dạy mà giáo viên và học sinh có chuẩn bị những đồ dùng hay những phương tiện dạy học một cách đầy đủ và sinh động nhưng trong quá trình giảng dạy lại không biết nên sử dụng chúng vào những lúc nào, vào những thời điểm nào cho phù hợp thì dù có chẩn bị kĩ và đầy đủ đến mấy cũng trở nên vô nghĩa và thất bại mà thôi. Do vậy, tất cả những hình ảnh, lược đồ, sơ đồ, đoạn phim tư liệu làm phương tiện trực quan phục vụ trong từng tiết dạy phải rõ ràng, chính xác và làm nổi bật được nội dung bài dạy, nội dung tìm hiểu. Một điều đáng lưu ý hơn nữa là ngoài việc sử dụng đồ dùng đúng lúc, đúng thời điểm và phù hợp với nội dung bài ra thì đối với những bài mà ta cần sử dụng lược đồ để nêu diễn biến một chiến dịch hay bất kì một trận đánh nào, chúng ta nên làm những mũi tên động, màu sắc phù hợp nhằm thu hút sự chú ý và ghi nhớ ở các em. Ví dụ dạy bài “ Chiến thắng Biên giới Thu- đông 1950” khi chỉ đường quân ta tiến công chặn đánh để chiếm cụm cứ điểm Đông Khê thì giáo viên nên sử dụng mũi tên động màu đỏ để nhằm gây sự chú ý theo dõi của học sinh. Đồng thời học sinh nhìn cũng được rõ hơn. Ngoài những phương tiện dạy học truyền thống đã rất quen thuộc đối với các thầy cô giáo đứng lớp thì ta nhận thấy rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin để soạn giáo án luôn đem lại hiệu quả cao trong việc giảng dạy.Tuy rằng việc 9/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. soạn được một bài giáo án điện tử cho một tiết dạy lịch sử thì quả thật mất rất nhiều thời gian và công phu, nhưng trong khi dạy thì lại rất nhẹ nhàng thu hút được sự chú ý bởi những hình ảnh, hay đoạn phim tư liệu, ... điều đó giúp các em dễ ghi nhớ và khắc sâu nhanh về bài học đó. Chẳng hạn khi dạy bài “ Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập” tôi lồng một đoạn phim tư liệu về hình ảnh Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập với giọng nói ấm áp thân thương “ Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” thì chắc chắn sẽ để lại ấn tượng ghi nhớ hết sức sâu sắc cho các em về bài học. Nói tóm lại, việc sử dụng hay khai thác đồ dùng dạy học trong từng tiết học lịch sử nói riêng và mọi tiết học khác nói chung có thể coi là một nghệ thuật biểu diễn của giáo viên cần nhẹ nhàng- khéo léo và hiệu quả. Giải pháp 4: Khai thác môi trường học tập Môi trường học tập của các em đối với môn lịch sử quả thật là rộng lớn, nơi các em ở, vui chơi, học tập cũng đủ làm gợi trí tò mò của các em, các em cần có thói quen quan sát cuộc sống xung quanh mình. Vì vậy đây là nguồn tư liệu vô cùng quý giá không chỉ đối với phân môn Lịch sử nói riêng mà của tất cả các môn học khác. Như vậy, giáo viên sẽ là người giúp các em hình thành thói quen đó thông qua việc giao nhiệm vụ cụ thể, phù hợp qua từng tiết dạy. + Lớp học: Việc xây dựng lớp học thân thiện là điều cần thiết và trong đó chúng ta không thể bỏ qua mảng lịch sử. Những bài văn, hình ảnh, một câu chuyện do chính các em sưu tầm, viết ra sẽ góp phần làm cho tâm hồn các em phong phú, và có tác động đến tất cả bạn bè xung quanh. Ví dụ: giáo viên hướng cho các em tự lập sổ tay lịch sử vào mỗi tuần ( hoặc mỗi tháng) các em có thể sưu tầm và giới thiệu về một nhân vật lịch sử hoặc một sự kiện lịch sử nào đó. + Trường học: Việc tổ chức các hoạt động tham quan, dã ngoại, các buổi lễ kỉ niệm thông qua các hình thức như: hội thi, trò chơi, tranh vẽ, ...cũng giúp các em khắc họa được những nét tiêu biểu về một số sự kiện, nhân vật lịch sử một cách tự nhiên và nhẹ nhàng. Giáo viên nên đề nghị với nhà trường tổ chức cho học sinh tham quan di tích lịch sử, tổ chức triển lãm thông tin hình ảnh lịch sử do chính các em sưu tầm rồi sắp xếp diễn biến theo từng chặng thời gian (có sự hỗ trợ của Đoàn- Đội) + Gia đình: Như ta cũng thấy gia đình là tế bào của xã hội, là môi trường quan trọng tác động đến việc hình thành nhân cách cho các em, nét đẹp truyền thống của gia đình Việt Nam vẫn giữ được đó là nhiều thế hệ cùng chung sống trong một mái nhà: ông, bà, cha, mẹ, con, cháu cho nên đây cũng là một môi trường học tập gần gũi với các em, những câu chuyện lịch sử sống động từ kinh 10/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. nghiệm và vốn hiểu biết của người thân luôn được các em lắng nghe bằng cả sự háo hức và đầy tin tưởng. Giáo viên cũng hãy tạo điều kiện cho trẻ khai thác môi trường học tập này nếu các em chưa có cơ hội. Giải pháp 5: Gây hứng thú học môn Lịch sử: - Sử dụng âm nhạc tạo cảm hứng: sử dụng các bài hát gắn với các sự kiện lịch sử để vào bài. - Kết hợp văn chương với lịch sử: Qua câu văn, câu thơ sẽ có ấn tượng và hiểu rõ hơn về lịch sử. - Sử dụng các tư liệu lịch sử, qua tranh ảnh, bài viết, video clip, hay các nhân chứng sống về lịch sử ( mời các bác đã từng tham gia chiến tranh kể lại chuyện lịch sử) Ví dụ minh họa bài dạy LỊCH SỬ Tiết 23: Sấm xét đêm giao thừa A.Mục tiêu: Giúp học sinh có: 1) Kiến thức: + Tết Mậu Thân1968, quân và dân miền Nam đồng loạt tổng tiến công và nổi dậy ở khắp các thành phố và thị xã. + Cuộc chiến đấu ở Sứ quán Mĩ diễn ra quyết liệt và là sự kiện tiêu biểu của cuộc tổng tiến công.- Cuộc tiến công và nổi dậy đã gây cho địch nhiều thiệt hại, tạo thế thắng lợi cho quân ta. 2) Kĩ năng: Học sinh nhớ được sự kiện lịch sử, kể lại được trận đánh vào Đại sứ quán Mĩ. 3) Thái độ: Học sinh hiểu về lịch sử của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, và thêm tự hào về tinh thần chiến đấu của cha ông ta. B. Đồ dùng dạy - học: GV: Ảnh tư liệu về cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968); Lược đồ về cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968 HS: Sưu tầm tranh, ảnh liên quan đến cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân năm 1968 C. Các hoạt động dạy- học: Hoạt động của thầy I.Ổn định: II. Bài cũ: -Bài cũ kết hợp bài mới. Hoạt động của trò 11/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. III. Bài mới: 1.Giới thiệu bài: - GV cho HS nghe đoạn băng ghi lại lời - HS lắng nghe. chúc Tết của Bác. - Con có biết lời chúc Tết của ai không? - HS nêu. - Giáo viên giới thiệu bài ghi bảng. 2. Giảng bài mới: - Tiết trước cô đã dặn các con về chuẩn bị - HS nêu tranh ảnh đã sưu tầm được sưu tầm tranh ảnh, tìm hiểu những tư liệu lịch sử liên quan đến sự kiện Tết Mậu Thân năm 1968 ở miền Nam nước ta. Các con đã tìm hiểu được những gì? - HS đọc thầm toàn bài và nêu ý kiến gì - HS nêu ý kiến muốn giải đáp cho cô và các bạn cùng nghe. => Chốt: Các câu hỏi của các con sẽ được giải đáp qua nội dung bài học ngày hôm nay. -Tết Mậu Thân năm 1968 đã diễn ra sự - HS nêu kiện gì ở miền Nam nước ta? - Gv cung cấp tư liệu qua lời kể. - HS lắng nghe. - Vì sao ta cần tiến hành cuộc Tổng tiến công vào Tết Mậu thân năm 1968? - GV cho HS xem hình ảnh ta chuẩn bị - HS xem và lắng nghe. cho chiến dịch. 12/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. => Gv chốt và ghi bảng : Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968. - Khi lời chúc Tết năm 1968 của Bác vang - HS nêu. lên thì quân giải phóng tiến đánh vào những nơi nào? => Chốt lược đồ. * Đánh vào Sài Gòn: - Trong cuộc Tổng tiến công vào Tết Mậu - Sài Gòn… 13/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Thân năm 1968 quân ta đã đánh vào nơi nào là trọng điểm? - Ở Sài Gòn quân ta tiến đánh vào những - HS nêu. nơi nào? - Hỏi HS nêu ý hiểu về Bộ Tổng tham - HS trả lời mưu quân đội Sài Gòn. - Vì sao Sài Gòn là trọng điểm của cuộc - Vì Sài Gòn có rất nhiều nơi là cơ tấn công của quân ta? ( HS thảo luận quan đầu não của địch. nhóm đôi.) => Chốt:(lược đồ) - HS xem phim tư liệu. - Sau khi theo dõi đoạn phim con có suy - HS nêu suy nghĩ nghĩ gì? = Trong trận đánh vào Sài Gòn, có một nơi mà quân ta không thể không đánh nơi đây là nơi ở của rất nhiều quan chức cao cấp của Mĩ . Có thể nói là nơi chứa đựng mọi âm mưu thâm độc của đế quốc Mĩ đối với dân tộc ta các con ạ. Các con có biết - HS nêu nơi đó là nơi nào không? * Trận đánh vào Sứ quán Mĩ: - Trên màn hình của cô là bức ảnh trong - HS quan sát hình ảnh và nêu hình số 1- sgk của các con, các con hãy quan sát và cho cô biết: Bức ảnh miêu tả cảnh gì? - Yêu cầu HS đọc thông tin sgk- cả lớp - HS đọc thầm từ “Trận đánh của đọc thầm( từ Trận đánh của quân giải quân giải phóng… Sứ quán Mĩ bị tê liệt”. phóng… Sứ quán Mĩ bị tê liệt). 14/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Các con có biết Nhà Trắng, Lầu Năm - HS giải thích theo chú giải. Góc là những nơi nào không? - Trận đánh của quân giải phóng vào Sứ - Hs trả lời. quán Mĩ đã làm cho những kẻ đứng đầu Nhà Trắng và Lầu Năm Góc như thế nào? -Vì sao những kẻ đứng đầu Nhà trắng và Lầu Năm Góc lại sửng sốt? - Kể lại trận đánh vào Tòa sứ quán Mĩ - HS đọc sgk và kể trong nhóm 4 về trận đánh của quân ta vào Sứ quán => GV kể một nhân vật lịch sử: Đây là Mĩ. hình ảnh anh Ngô Thành Vân thời còn trẻ, - HS lắng nghe. … - Cùng với cuộc tiến công ở Sài Gòn vào Tết Mậu Thân năm 1968, quân giải phóng còn tiến công vào nơi nào? - Học sinh đọc sgk: “Cùng với cuộc - Y/c HS đọc sgk và trả lời. tiến công vào Sài Gòn….hoang mang lo sợ”. - …quân giải phóng tiến công đồng loạt ở hầu khắp các thành phố, thị xã miền Nam như: Nha Trang, Cần Thơ, Huế, Đà Nẵng,… - Cùng với cuộc tiến công ở Sài Gòn vào Tết Mậu Thân năm 1968, quân giải phóng còn tiến công đồng loạt ở rất nhiều nơi cụ thể hơn các con hãy theo dõi đoạn phim - Hs xem phim. sau. => Chốt theo lược đồ: … 15/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Cô đố bạn nào biết tại sao nói cuộc - HS trả lời. Tổng tiến công năm 1968 mang tính bất ngờ và đồng loạt với quy mô lớn? =>Chốt: Bất ngờ, đồng loạt( lược đồ) Cuộc Tổng tiến công * Ý nghĩa của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968 -Yêu cầu hs đọc thầm sgk: từ “Sau đòn bất - HS đọc sgk -thảo luận theo nhóm ngờ….trong thời gian ngắn nhất”.và thảo đôi. luận. - Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân 1968 đã làm cho Mĩ và chính quyền Sài Gòn như thế nào? - Cuộc Tổng tiến công đã buộc Mĩ phải làm gì? - Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm đôi và - HS thảo luận, trả lời . các con có thể trình bày theo nhiều cách ... - Các con có biết: Nhân dân yêu chuộng - HS trả lời. hòa bình trên thế giới họ đã làm gì khi nghe được tìn về cuộc Tổng tiến công nổi dậy của quân ta vào Tết Mậu Thân năm 1968 không? => Chốt: Qua nội dung các con vừa được tìm hiểu về Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân ta bạn nào biết: Sấm sét đêm giao thừa? IV. Củng cố dặn dò: - Yêu cầu HS kể về những tấm gương các - Hs kể về những tấm gương các em em sưu tầm được. sưu tầm được. - Cho HS lắng nghe cuộc trò chuyện giữa - HS nêu suy nghĩ của bản thân… một cựu chiến binh trực tiếp tham gia chiến dịch Mậu Thânvới các bạn học sinh. - Dặn dò về nhà chuẩn bị bài sau. 5. Hiệu quả áp dụng 16/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Qua quá trình áp dụng sáng kiến đối với học sinh lớp 5A do tôi trực tiếp đứng lớp.Tôi thấy bước đầu đã thu được một số kết quả đáng khả thi ( Đối chiếu với kết quả đầu năm). Cụ thể : Sĩ số Kết quả điều tra khảo sát học sinh Hoàn thành tốt Đầu năm Cuối năm 35 35 SL 2 SL 13 TL 5.7% TL 37,1% Hoàn thành SL 20 SL 22 TL 57,2% TL 62,9% Chưa hoàn thành SL 13 SL 0 TL 37,1% TL 0 C. KẾT LUẬN CHUNG VÀ ĐỀ XUẤT 1. Kết luận: + Đối với giáo viên: - Đầu tư nghiên cứu các phương pháp giảng dạy mới phù hợp với điều kiện cụ thể của trường, khối về các môn học nói chung và phân môn Lịch sử nói riêng. - Nắm chắc từng đối tượng học sinh, cần mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học. - Giáo viên cần phải nỗ lực, dành nhiều thời gian cho mục tiêu giảng dạy của mình, xây dựng đầu tư cho kế hoạch bài dạy. - Phải không ngừng học tập để cập nhật thông tin , kiến thức. - Nghiên cứu bài giảng trước khi lên lớp, tìm ra các biện pháp, các phương pháp hữu ích và linh hoạt cho từng bài dạy cụ thể. Kết hợp phương pháp giảng dạy phù hợp. - Người giáo viên có nhiệm vụ giúp học sinh chiếm lĩnh đầy đủ, chính xác, có hệ thống các kiến thức khoa học. - Có sự trao đổi, kết hợp liên thông, thống nhất với tất cả đối tượng cùng tham gia giáo dục. - Và điều quan trọng là mỗi giáo viên phải có tâm và nhiệt huyết với nghề. + Đối với học sinh: 17/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. - Các em học sinh cần có ý thức trong học tập, có tinh thần vượt khó, vượt khổ để học tập. Tích cực sưu tầm thông tin về kiến thức lịch sử qua sách, báo, mạng internet. - Phải xác định đúng đắn mục đích học tập của mình, yêu thích các môn học nói chung và môn Lịch sử nói riêng. - Các em luôn tự giác, tích cực tiếp thu kiến thức, trang bị cho mình những kiến thức lịch sử. 2. Đề xuất: - Các cấp lãnh đạo tạo điều kiện trang bị cho nhà trường các bộ tranh ảnh lịch sử dùng cho tiểu học, có sách tham khảo lịch sử cho giáo viên, có các loại băng hình, tư liệu về các chiến dịch, đặc biệt là hệ thống máy chiếu ở các phòng học . - Nhà trường tổ chức nhiều hơn nữa các buổi cho giáo viên và học sinh được đi tham quan học tập ở các khu di tích và viện bảo tàng. Trên đây là một số giải pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5 mà tôi đã mạnh dạn đưa ra để áp dụng trong năm học 2017- 2018 này. Tuy nhiên do trình độ cũng như thời gian có hạn nên những giải pháp đưa ra ở trên còn nhiều thiếu sót và chưa đầy đủ. Rất mong được sự góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để sao cho việc dạy học phân môn Lịch sử ngày càng hoàn thiện, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng giảng dạy môn lịch sử cũng như các môn học khác nhằm thúc đẩy phong trào dạy và học ngày một đi lên. *Lời cam đoan: Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này là do tôi nghiên cứu và viết ra. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tôi xin chân thành cảm ơn Hà Nội,ngày 3 tháng 5 năm 2018 Người viết 18/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. Tài liệu tham khảo 1. Mạng internet. 2. Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình sách giáo khoa- Tác giả Trần Bá Hoành- NXB Đại học Sư phạm. 5. Dạy học lấy học sinh làm trọng tâm – Tác giả Lê Khánh Bằng. 3. Sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí lớp 5. 4. Sách giáo viên Lịch sử và địa lí lớp 5. . Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI 19/20 Một số giải pháp phát huy tính tích cực của học sinh khi dạy môn Lịch sử lớp 5. CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Ngày tháng năm 2018 Chủ tịch hội đồng Ý KIẾN NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Ngày tháng năm 2018 Chủ tịch hội đồng ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 20/20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan