Tài liệu Skkn một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường thcs phổ hòa

MỤC LỤC STT 1. 2. NỘI DUNG Trang Danh mục các chữ viết tắt 02 1. Đặt vấn đề 03 2. Nội dung“Một số giải pháp đổi mới quản lý giáo dục đạo đức học sinh THCS” 05 3. 2.1. Cơ sở lí luận 05 4. 2.2. Thực trạng 06 5. 2.2.1. Thuận lợi 06 6. 2.2.2. Khó khăn 06 7. 2.3. Các biện pháp thực hiện 07 8. 2.3.1. Đổi mới về phương pháp GDĐĐ 07 9. 2.3.2. Đổi mới về hình thức GDĐĐ 08 10. 2.3.4. Một số biện pháp quản lí nhằm tăng 18 cường công tác GDĐĐ học sinh 11. 12. 2.4. Hiệu quả đổi mới quản lý giáo dục đạo đức học sinh THCS 3. Kết luận 23 25 1 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT HS Học sinh GV Giáo viên THCS Trung học cơ sở GDĐĐ Giáo dục đạo đức 2 1. Đặt vấn đề Hiện nay, phương châm giáo dục - đào tạo là:“Dạy người, dạy chữ, dạy nghề” thể hiện rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục, chủ trương:“ Tăng cường giáo dục công dân, giáo dục tư tưởng, đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác – Lê Nin, đưa việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù hợp với từng lứa tuổi và bậc học...”. Ngành giáo dục; Nhà trường; Các cấp tuy có nhiều cố gắng và rất quan tâm tới việc GDĐĐ cho học sinh nhưng hiệu quả của công tác này trong những năm qua chưa cao; Mặt trái của cuộc sống và môi trường xã hội với những tác động tiêu cực đã dẫn đến những sai phạm đáng tiếc như: Học sinh đánh nhau, vô lễ với thầy cô giáo, ý thức bảo vệ của công; ý thức phấn đấu kém… Nhiều người lo ngại cho sự xuống dốc của đạo đức xã hội, trong đó có sự băng hoại về giá trị đạo đức của giới trẻ. GDĐĐ đang đứng trước nhiều khó khăn thử thách, sự xuống cấp của đạo đức có nhiều nguyên nhân, trách nhiệm thuộc về nhiều ngành, nhưng trước hết trách nhiệm đó là của nhà trường - nơi GDĐĐ con người từ khi mới cắp sách đi học đến lúc bước chân vào đời. Năm học 2014-2015 là năm học bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng mà toàn ngành giáo dục đang trong quá trình tiếp tục triển khai việc thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh Quảng Ngãi lần thứ 18. Năm học đầu tiên thực hiện chương trình hành động của Đảng, chính quyền các cấp về triển khai Nghị quyết số 29 về “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo” nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá và hội nhập quốc tế của đất nước. Bởi vậy, tu dưỡng và rèn luyện đạo đức bản thân học sinh để trở thành người có nhân cách, vừa có đức vừa có tài là hết sức quan trọng đối với mỗi con người, là nhiệm vụ hàng đầu của thanh thiếu niên, học sinh nhất là các em học sinh THCS . Là một hiệu trưởng, là người chịu trách nhiệm chính về hoạt động dạy-học trong một trường THCS Phổ Hòa tôi nhận thức rõ tầm quan 3 trọng của việc dạy học, GDĐĐ học sinh, trách nhiệm của mình đối với trẻ em hôm nay, những người sẽ là chủ nhân tương lai của đất nước mai sau . Bản thân tôi đã tích luỹ được một số kinh nghiệm dẫn đến thực hiện thành công vì thế, tôi mạnh dạn trình bày đề tài :“ Một số giải pháp đổi mới quản lý giáo dục đạo đức học sinh THCS ”. 4 2. Nội dung “Một số giải pháp đổi mới quản lý giáo dục đạo đức học sinh THCS” 2.1. Cơ sở lí luận: Qua nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, chúng ta thấy rõ tư tưởng của Người về đạo đức được thể hiện nhiều trong các bài giảng :“ Cây phải có gốc, nếu cây không có gốc thì cây héo, cũng như sông khi có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Và con người Việt Nam phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy củng không lãnh đạo được nhân dân và bản thân làm việc gì cũng khó”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “ Đạo đức là cái gốc của người cách mạng, đạo đức là cái gốc của con người phát triển toàn diện mà trường phổ thông phải có trách nhiệm đào tạo ” Bác còn khẳng định “ Người có tài mà không có đức là người người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó ”. Trong giai đoạn mới của cách mạng vấn đề đạo đức luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Nghị quyết TW 5 khóa VIII đã nhấn mạnh: “ Phải tạo cho được sự chuyển biến mạnh mẽ về tư tưởng, đạo đức lối sống và đời sống văn hóa được coi là lĩnh vực quan trọng nhất hiện nay cần được quan tâm ”. Nghị quyết còn đề cập đến vấn đề giáo dục lý tưởng đạo đức cho thế hệ trẻ. “Phải quan tâm giáo dục lý tưởng đạo đức và lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ” Văn kiện Đại hộI IX của Đảng có viết: “ Cần tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống cho học sinh, sinh viên ” . Có thể nói: Đạo đức là phẩm chất quan trọng nhất của nhân cách, là nền tảng để xây dựng thế giới tâm hồn của mỗi con người. Vì vậy việc giáo dục đạo đức cho thế hệ đang lớn lên cũng là trung tâm chú ý của các nhà giáo các thành viên trong xã hội. 5 Thấm nhuần lời dạy của Bác và các văn kiện của Đảng, các trường phổ thông luôn quan tâm giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh (HS). Đối với HS THCS, việc GDĐĐ được các trường đặt nặng, bởi ở lứa tuổi này các em đang phát triển mạnh về thể chất, tinh thần và tình cảm. HS rất dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động tiêu cực, nếu các em không được giáo dục đúng mực sẽ dễ dẫn đến những sai lệch chuẩn mực đạo đức. 2.2. Thực trạng . 2.2.1. Thuận lợi. - Được sự quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng, Chính quyền và sự giúp đỡ của Mặt trận, các tổ chức và Hội - Đoàn thể ở địa phương, sự chỉ đạo và hỗ trợ của ngành cấp trên … đã tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao trình độ văn hóa cho nhân dân; quan tâm đến đối tượng học sinh nghèo, học sinh con gia đình chính sách, giúp học sinh có điều kiện đi học, từ đó củng cố chất lượng đại trà, nâng cao chất lượng học tập và GDĐĐ HS. - Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường hầu hết có tinh thần đoàn kết và ý thức xây dựng tập thể vững mạnh; thực hiện tốt dân chủ hóa trong nhà trường; nhiệt tình, năng động sáng tạo trong công tác, chịu khó và luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao. - Cơ sở vật chất mới được xây dựng khang trang, kiên cố thêm nên có đủ phòng học và phòng làm việc, đầy đủ mọi cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy-học. - Nhân dân và con em trong xã có truyền thống hiếu học, ngoan, hiền 2.2.2. Khó khăn: - Địa bàn rộng. học sinh đi học xa; đối tượng học sinh giỏi cấp tiểu học gần Thị trấn Đức Phổ thường chuyển học trường khác. Tập trung đầu vào (Lớp 6) hầu hết diện trung bình, học sinh khá, giỏi có ít. - Trang thiết bị phục vụ giảng dạy như đồ dùng dạy học, sách tham khảo còn thiếu.. . 6 - Một số phụ huynh học sinh lo làm ăn xa thiếu quan tâm đúng mức đến việc học và giáo dục trẻ nên chất lượng học tập và rèn luyện đạo đức còn nhiều hạn chế; tỉ lệ học sinh bỏ học, lưu ban, học sinh yếu kém tuy từng năm học có giảm dần nhưng vẫn còn cao. 2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết giáo dục đạo đức học sinh 2.3.1 Đổi mới về phương pháp GDĐĐ Các phương pháp giáo dục đạo đức được áp dụng ở trường THCS Phổ Hoà . - Phương pháp thuyết phục: Là những phương pháp tác động vào lý trí tình cảm của học sinh để xây dựng những niềm tin đạo đức, gồm các nội dung sau: Giảng giải về đạo đức: được tiến hành trong giờ dạy môn giáo dục công dân cũng như trong các giờ học môn khác, giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ… Nêu gương người tốt, việc tốt bằng nhiều hình thức như: nói chuyện, kể chuyện, đọc sách báo, mời những người có gương phấn đấu tốt đến nói chuyện, nêu gương tốt của giáo viên và học sinh trong trường. Trò chuyện với học sinh hoặc nhóm học sinh để khuyến khích động viên những hành vi cử chỉ đạo đức tốt của các em, khuyên bảo, uốn nắn những mặt chưa tốt. - Phương pháp rèn luyện: Là những phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động để rèn luyện cho các em những thói quen đạo đức, thể hiện được nhận thức và tình cảm đạo đức của các em thành hành động thực tế: Rèn luyện thói quen đạo đức thông qua các hoạt động cơ bản của nhà trường: dạy học trên lớp, lao động, hoạt động xã hội đoàn thể và sinh hoạt tập thể. Rèn luyện đạo đức thông qua các phong trào thi đua trong nhà trường là biện pháp tác động tâm lý rất quan trọng nhằm thúc đẩy các động cơ kích thích bên trong của học sinh, làm cho các em phấn đấu vươn lên trở thành người có đạo đức tốt, vì vậy nhà trường cần tổ chức các phong trào thi đua và động viên học sinh tham gia tốt phong trào này. Rèn luyện bằng cách chuyển hướng các hoạt động của học sinh từ hoạt động có hại sang hoạt động có ích, phương pháp này dựa trên đặc tính ham hoạt động của trẻ và được dùng để giáo dục học sinh bỏ một thói 7 hư xấu nào đó bằng cách gây cho học sinh hứng thú với một hoạt mới bổ ích, lôi kéo trẻ ra ngoài những tác động có hại. - Phương pháp thúc đẩy: Là phương pháp dùng những tác động có tính chất “ cưỡng bách đạo đức bên ngoài ” để điều chỉnh, khuyến khích những “ động cơ kích thích bên trong” của học sinh nhằm xây dựng đạo đức cho học sinh. Những nội quy, quy chế trong nhà trường vừa là những yêu cầu với học sinh, vừa là những điều lệnh có tính chất mệnh lệnh đòi hỏi học sinh tuân theo để có những hành vi đúng đắn theo yêu cầu của nhà trường. - Khen thưởng: Là tán thành, coi trọng, khích lệ những cố gắng của học sinh làm cho bản thân học sinh đó vươn lên hơn nữa và động viên khuyến khích các em khác noi theo. - Xử phạt: Là phê phán những khiếm khuyết của học sinh, là tác động có tính chất cưỡng bách đến danh dự lòng tự trọng của cá nhân học sinh để răn đe những hành vi thiếu đạo đức và ngăn ngừa sự tái phạm của học sinh đó và những học sinh khác. Do đó phải thận trọng và đúng mực, không được lạm dụng phương pháp này. Khi xử phạt cần phải làm cho học sinh thấy rõ sai lầm, khuyết điểm, thấy hối hận và đặc biệt sau đó phải theo dõi, giúp đỡ, động viên học sinh sửa chữa khuyết điểm, cần phải tỏ rõ thái độ nghiêm khắc nhưng không có lời nói, cử chỉ thô bạo đánh đập, xỉ nhục hoặc các nhục hình xúc phạm đến thân thể học sinh. 2.3.2. Đổi mới về hình thức GDĐĐ: Giáo dục đạo đức nhằm hướng tới mục đích đào tạo những con người không chỉ có tài mà còn có đức, để các em trưởng thành và trở thành người có ích cho xã hội. Vậy phải làm thế nào để GDĐĐ đạt hiệu quả. Chúng ta phải thấy rằng giáo dục đức dục khó hơn trí dục vì GDĐĐ không có giáo án sẵn. GDĐĐ không đứng độc lập mà được lồng ghép vào từng bài giảng, từng hoạt động trong và ngoài nhà trường để thấm sâu vào học sinh mỗi giờ, mỗi ngày. Không chỉ các môn khoa học xã hội mà còn ở các môn khoa học tự nhiên 8 cũng mang tính giáo dục cao, nếu chúng ta biết vận dụng và biết đổi mới về hình thức. - GDĐĐ HS thông qua giờ chào cờ đầu tuần: Việc xây dựng lồng ghép những bài học kỹ năng sống, lịch sử, đạo đức ngay trong tiết chào cờ bằng các hình thức phong phú như hoạt cảnh, chương trình văn nghệ, cuộc thi vấn đáp, diễn đàn trao đổi thu hút đông đảo học sinh tham gia sẽ để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng mỗi học sinh. Giáo dục đạo đức, nhân cách, kĩ năng sống thông qua hoạt động này sẽ giúp các em trưởng thành nhanh chóng so với những hình thức khác. Tuy nhiên, không ít trường không thành công khi triển khai những ý tưởng đổi mới nội dung sinh hoạt dưới cờ cho học sinh. Để có được những buổi chào cờ thành công, trước hết người Hiệu trưởng phải luôn có ý tưởng mới, thay đổi hình thức và nội dung các buổi sinh hoạt mang tính giáo dục cao này. Khi diễn thuyết, Hiệu trưởng ngoài trang phục gọn gàng, chỉnh tề phải, có cử chỉ hành động, lời nói thật mô phạm nhưng thật sự hấp dẫn, thu hút người nghe. Cái khó của GDĐĐ cho học sinh không chỉ ở lựa chọn nội dung, cách thức giáo dục mà còn ở nghệ thuật giáo dục, nhằm tạo ra ở các em niềm hứng khởi và xúc cảm thẫm mỹ. Để làm được điều đó có thể dựa vào các tấm gương sống động của các anh hùng liệt sĩ, các tác phẩm nghệ thuật... Lãnh đạo nhà trường cũng có thể mời thêm các lực lượng giáo dục ở ngoài nhà trường như Công an; Hội liên hiệp phụ nữ; Hội cực Chiến binh; cán bộ Đoàn ở huyện, tỉnh; lão thành cách mạng; Huyện đội tham gia nói chuyện truyền thống, nói chuyện theo chủ đề... Để hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh bao gồm cả "đức" và "tài" cần tổ chức các hoạt động giáo dục toàn diện trong nhà trường, trong đó công tác giáo dục đạo đức, nhân cách đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Giáo 9 dục đạo đức, nhân cách là một bộ phận quan trọng là nền tảng của giáo dục nói chung. Giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là một công việc khó, đòi hỏi phải có sự chung tay góp sức của nhiều lực lượng trong nhà trường và xã hội. Hình thức giáo dục rất phong phú và đa dạng. Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong nhà trường về nhiệm vụ này. Sinh hoạt dưới cờ là một diễn đàn thuận lợi cho Hiệu trưởng các trường làm nhiệm vụ giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh. Việc đầu tư, sử dụng, khai thác tốt diễn đàn này chắc chắn sẽ góp phần tích cực trong việc giáo dục toàn diện học sinh. Cải tiến, đổi mới nội dung và hình thức buổi chào cờ là một công việc thường xuyên và luôn luôn mới mẽ đối với người Hiệu trưởng trong tình hình hiện nay. - GDĐĐ HS thông qua các hoạt động giáo dục lao động, hướng nghiệp Giáo dục lao động: Hiệu trưởng chỉ đạo, tổ chức cho học sinh lao động hàng tuần, thu dọn vệ sinh môi trường, cải tạo cảnh quan sư phạm. Thông qua các buổi lao động giáo dục cho học sinh tinh thần kỷ luật, biết thương yêu và kính trọng người lao động. Giáo dục hướng nghiệp: trường chỉ dạy hướng nghiệp cho học sinh khối 9 theo chương trình quy định của Bộ giáo dục và đào tạo, các khối khác thì chủ yếu lồng ghép vào bộ môn nhằm thông qua đó giáo dục cho học yêu nghề nghiệp, biết tự chọn được nghề nghiệp của mình. Giáo dục thẩm mỹ : Thông qua bộ môn Mỹ thuật giáo dục cho các em biết cảm nhận được cái đẹp chân chính. - GDĐĐ HS thông qua việc giảng dạy chương trình môn GDCD: Ý nghĩa Môn GDCD có vai trò, vị trí rất quan trọng trong giáo dục nhân cách học sinh, đặc biệt trong việc xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân cho học sinh THCS, vì thông qua các bài học người giáo viên sẽ trang bị, hình thành cho học sinh những phẩm chất, những chuẩn mực, hành vi đạo đức cần thiết trong cuộc sống một cách có hệ thống, đúng phương pháp, đúng quy trình. Trong thực tế hiện nay của trường môn GDCD chưa được xem trọng, 10 chưa có vị trí vai trò xứng đáng cần phải có trong nhà trường. Việc đưa ra những biện pháp để nâng cao vai trò, vị trí và chất lượng giảng dạy môn GDCD ở trường THCS là một việc làm có ý nghĩa đến công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, làm cho Cha mẹ học sinh, cán bộ giáo viên của trường nhận thức một cách đầy đủ về tầm quan trọng của môn GDCD đối với công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, để từ đó họ có sự thay đổi nhận thức và có những hành động tích cực đối với việc dạy và học môn GDCD. Nhà trường tổ chức thực hiện giảng dạy môn giáo dục công dân đầy đủ theo đúng quy định của chương trình, có lồng ghép giáo dục pháp luật vào bộ môn. Tuy nhiên thực tế việc dạy và học môn giáo dục công dân ở trường còn nhiều khó khăn, bất cập nên hiệu quả giáo dục của môn học còn thấp, số học sinh dưới trung bình còn cao. Môn giáo dục công dân từ trước đến nay chưa được coi trọng, nhiều giáo viên, học sinh, Cha mẹ học sinh vẫn xem đây là môn học phụ. Giáo viên chưa nhận thức được đầy đủ, vị trí vai trò của môn học, còn xem nhẹ nên chưa chú trọng đầu tư công sức, thời gian để dạy tốt, chủ yếu chỉ đầu tư vào môn chính mình được đào tạo. Trang thiết bị dạy học, các điều kiện khác phục vụ dạy học còn thiếu thốn, lạc hậu gây khó khăn cho việc đổi mới dạy học. Tâm lý chung của mọi người trong đó có cha mẹ học sinh cho rằng đây là môn học phụ, kết quả học tập không quan trọng lắm, vì chưa chú ý động viên con em tích cực học tập. Chính vì vậy hiệu trưởng chỉ đạo mỗi giờ dạy trên lớp giáo viên bộ môn có chú ý liên hệ giáo dục đạo đức học sinh thông qua bài học, tiết học. Thường xuyên nhắc nhở uốn nắn những sai phạm của học sinh trong giờ học. Không nên quá gò bó, đơn điệu khi gán ghép liên hệ giáo dục đạo đức thông qua bài học. Ban giám hiệu, giáo viên dạy môn GDCD cần quán triệt mục tiêu môn học trong quá trình dạy học. Phải nắm rõ cái đích cuối cùng cần đạt được trong dạy học GDCD là hành động phù hợp với các các chuẩn mực đạo đức, 11 pháp luật. Nếu học sinh không có chuyển biến trong hành động thì việc dạy học không đạt hiệu quả. - GDĐĐ HS thông qua hoạt động của giáo viên chủ nhiệm: Tầm quan trọng của công tác giáo viên chủ nhiệm đối với công tác giáo dục đạo đức trong nhà trường: Giáo viên chủ nhiệm là lực lượng chính trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh là người quản lý mọi hoạt động của lớp học, là người triển khai mọi hoạt động của trường của nhà trường đến từng lớp, từng học sinh. Do đó Ban giám hiệu trường đã định hướng phân công những giáo viên làm công tác chủ nhiệm theo những tiêu chí sau: Có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng và trình độ giác ngộ cách mạng cao. Có uy tín- đạo đức tốt. Giáo viên giỏi, vững tay nghề. Có tầm hiểu biết rộng. Có tinh thần trách nhiệm cao, yêu nghề. Thương yêu và tôn trọng học sinh. Có năng lực tổ chức. Những hoạt động của giáo viên chủ nhiệm trong năm học: Thực hiện các loại sổ theo quy định của ngành: sổ liên lạc, sổ chủ nhiệm sổ theo dõi đạo đức học sinh … Tổ chức sinh hoạt lớp cuối tuần, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, xây dựng kế hoạch chủ nhiệm, kế hoạch thi đua… Kết hợp chặt chẽ với Cha mẹ học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ môn, đoàn TNCS HCM, đội TNTP HCM và các ban ngành đoàn thể địa phương trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. - GDĐĐ HS thông qua các giáo viên bộ môn : Ban giám hiệu nhà trường đã quán triệt trên hội đồng giáo viên là trách nhiệm giáo dục đạo đức cho học sinh là nhiệm vụ của mọi thành viên trong nhà trường, giáo dục đạo đức cho học sinh là một quá trình thường xuyên, liên tục, diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi. Một giờ dạy trên lớp không chỉ đơn thuần là truyền thụ kiến thức khoa học cho học sinh mà còn giáo dục cho các em những hành vi, cử chỉ, tình cảm, nhân sinh quan, thế giới quan khoa học. - GDĐĐ HS thông qua cảnh quan sư phạm: Ý nghĩa Một trong các yếu tố góp phần hết sức quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh là: cảnh quan sư phạm, làm sao để nhà trường thật sự là 12 “nhà trường”, tự đúng nghĩa của nó là mang yếu tố giáo dục. Giáo dục nhà trường giữ vai trò chủ đạo vì nó định hướng cho toàn bộ quá trình giáo dục hình thành nhân cách của học sinh, khai thác có chọn lọc những tác động tích cực và ngăn chặn những tác động tiêu cực từ gia đình và xã hội. Tổ chức, sắp xếp, tu sửa, trang điểm bộ mặt vật chất, khung cảnh của nhà trường làm sao cho toàn trường đều toát lên ý nghĩa giáo dục đối với học sinh. Tạo nên bầu không khí giáo dục trong toàn trường và ở mỗi lớp học, hình thành nên một phong cách sinh hoạt của nhà trường , biểu hiện như sau: Nề nếp tốt: trật tự, vệ sinh, ngăn nắp, nghiêm túc. Có dư luận tập thể tốt, ủng hộ cái tốt, cái tiến bộ, phê phán cái sai, cái lạc hậu, có phong trào thi đua sôi nổi đúng thực chất. Có quan hệ tốt giữa các thành viên trong trường: giữa thầy với thầy, giữa thầy với trò, giữa học sinh với nhau. Trong các mối quan hệ phải thực sự đúng mực, hài hòa; giáo viên thương yêu tôn trọng học sinh. Học sinh không hỗn xược, không khúm núm sợ sệt, yêu mến và tin tưởng thầy cô. Học sinh đối với nhau thì đoàn kết, thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, không thù hằn, bè cánh đánh nhau, không nói tục chửi bậy, không tham gia vào tệ nạn xã hội. Kết hợp với chính quyền địa phương giải tỏa các hàng quán trước cổng trường, các điểm vui chơi giải trí và truy cập internet xung quanh trường theo đúng quy định của ngành chức năng. Tổ chức các phong trào thi đua thường xuyên, liên tục, bảo đảm tính công bằng, trung thực, phù hợp với năng lực và nhu cầu của các em. Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng lớp thành những tập thể vững mạnh, có lực lượng cốt cán làm nòng cốt, làm hạt nhân cơ bản của lớp, là trợ thủ đắc lực cho giáo viên chủ nhiệm. - GDĐĐ HS thông qua giáo dục kỉ năng sống: Trường chất lượng còn thấp nên chúng tôi rất chú trọng giáo dục học sinh cá biệt. Theo đó những học sinh cá biệt (cá biệt về hoàn cảnh, cá biệt học tập, cá biệt hạnh kiểm) nên mỗi thầy cô giáo cố gắng giúp một em HS vươn lên. 13 Nếu giáo viên biết HS khó khăn, HS cá biệt thì BGH sẵn sàng đồng hành cùng GVCN, giáo viên bộ môn để tìm cách giúp đỡ HS. Hiệu trưởng không phải quản lý bằng mệnh lệnh mà phải làm tốt quản lý về mặt con người và mặt chuyên môn. Đặc biệt tránh quản lý theo kiểu mệnh lệnh, tạo không khí căng thẳng trong nội bộ. Đổi mới quản lý để làm sao tạo điều kiện cho giáo viên và HS phát huy hết thế mạnh để giảm bớt những điểm yếu, hạn chế. Những năm gần đây, hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho HS được các trường xem là nội dung cần giáo dục cho các em. Song hành với đó, các hoạt động ngoài giờ lên lớp đã hình thành cho HS những phẩm chất đạo đức. Việc nêu gương tốt qua các buổi sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt chủ nhiệm; khen thưởng kịp thời những HS đạt thành tích trong học tập, rèn luyện cũng là chất xúc tác, góp phần tích cực trong việc GDĐĐ cho HS. - GDĐĐ HS thông qua phối hợp 3 môi trường: Việc phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong GDĐĐ cho HS ngày càng phát huy hiệu quả. Đặc biệt là vai trò của GV chủ nhiệm rất quan trọng, GV thông tin cho phụ huynh biết về tình hình học tập của con em họ, đồng thời hai bên cùng bàn bạc để tìm ra phương án tối ưu để giáo dục HS đạt hiệu quả tốt nhất. Cô Nguyễn Thanh Lan Thảo, GV trường THPT Thanh Tuyền (Dầu Tiếng) cho biết, GV chủ nhiệm có vai trò quan trọng trong GDĐĐ cho HS. Một GV chủ nhiệm năng nổ, nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm cao, yêu mến HS, hiểu được hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm sinh lý HS, biết lựa chọn phương pháp, biện pháp GDĐĐ phù hợp, khéo léo xử lý tình huống bất ngờ xảy ra, sẽ dễ dẫn đến kết quả tốt đẹp, HS chăm học, ngoan hiền… Đối với Hiệu trưởng Phải xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học trên cơ sở dựa vào tình hình thực trạng đạo đức của học sinh, tình hình thực tế của địa phương để định ra, nội dung, biện pháp, thời gian, chỉ tiêu cho phù hợp. Phải thường xuyên nắm tình hình tư tưởng đạo đức của học sinh một cách cụ thể bao gồm tình hình có tính chất thường 14 xuyên, lâu dài, phổ biến và những tình hình có tính chất thời sự, cá biệt có thể ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực đối với học sinh. Thực hiện tốt xã hội hóa giáo dục, đầu tư ngân sách để cải tạo cảnh quan sư phạm: trồng cây xanh, hoa kiểng, trang trí các khẩu hiệu, nội quy của từng phòng học và trong khu vực trường, xây dựng cổng rào an toàn cho học sinh. Thường xuyên tổ chức lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh… thông qua buổi lao động cần giáo dục đầy đủ mục đích, ý nghĩa công việc cho học sinh, phải có phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị lớp, quy định rõ thời gian và kết quả phải đạt được, phải có kỷ luật, trật tự, không khí tươi vui, biểu dương kịp thời những học sinh tốt, tập thể lớp tốt. Tổ chức họp tham khảo ý kiến hội đồng giáo viên để đưa ra những quy định cụ thể về nội quy nhà trường, nhiệm vụ của học sinh, dựa trên cơ sở điều lệ trường trung học cơ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. - GDĐĐ HS thông qua phong trào “Trường học thân thiện, HS tích cực” Đẩy mạnh, thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, HS tích cực” cũng sẽ góp phần tích cực trong việc GDĐĐ cho HS. Những hoạt động trọng tâm của phong trào này là xây dựng trường học xanh sạch - đẹp - an toàn, phòng chống các hành vi mang tính bạo lực trong nhà trường; giáo dục kỹ năng sống cho HS; tổ chức các hoạt động giữ gìn, phát huy văn hóa dân gian; các hội thi văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian. Nhà trường đã có nhiều cố gắng đưa các hoạt động mang tính dân gian vào nhà trường. Các hoạt động phong trào được thực hiện thường xuyên, hiệu quả, thu hút HS tham gia. Các trường đều có tài liệu để giới thiệu cho HS những di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng của địa phương; tổ chức cho các em chăm sóc các di tích lịch sử, văn hóa, chăm sóc mẹ Việt Nam anh hùng; tham gia về nguồn. Ngoài ra, các hoạt động TDTT, trò chơi dân gian, hát múa dân ca, cắm trại, dã ngoại, các hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh, phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi các em, đã phát huy được vai trò chủ động, tích cực, góp phần giáo dục kỹ năng sống và xây dựng môi trường văn hóa học đường cho HS. 15 - GDĐĐ HS dựa trên 5 điều Bá Hồ dạy: Sinh thời Chủ Tịch Hồ Chí Minh rất yêu quý thiếu niên nhi đồng, Bác rất quan tâm giáo dục các em, Bác nói thiếu nhi là người chủ tương lai của nước nhà nên phải sớm rèn luyện đạo đức cách mạng cho thiếu nhi. Vì vậy, hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên - phụ trách chi Đội cần trau dồi và thấm nhuần tư tưởng của Chủ Tịch Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục thiếu nhi, chính vì lẽ đó giáo dục thiếu nhi theo 5 điều Bác dạy là nhiệm vụ cần thiết. Từ nhận thức trên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ luôn coi trọng công tác giáo dục, tuyên truyền, giúp các em hiểu sâu sắc về 5 điều Bác dạy, về nội dung cuộc vận động “Thiếu nhi Việt Nam thi đua học tập tốt 5 điều Bác Hồ dạy”,không phải là thuộc 5 điều Bác dạy mà phải giúp các em hiểu rõ, thực hiện đúng với chức năng nhiệm vụ của mình, càng thực hiện càng thấm nhuần tư tưởng giáo dục thiếu niên nhi đồng của Đảng, của Bác Hồ kính yêu. Thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy chính là quán triệt tốt tư tưởng của Chủ Tịch Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục thế hệ trẻ để thực hiện mục tiêu giáo dục, điều này đã xác định trong “Luật giáo dục” của nước ta. Hiểu rõ tầm quan trọng đó vì thế, hiệu trưởng chỉ đạo Liên đội đã tập trung công tác tuyên truyền vận động Đội viên - Học sinh hưởng ứng tích cực nội dung cuộc vận động, giúp các em hiểu được ý nghĩa, nội dung của cuộc vận động, từ đó hướng dẫn hành động bằng nhiều hình thức khác nhau, phù hợp với từng độ tuổi, thời gian hợp lý, để từ đó các em thi đua học tập tốt, rèn luyện tốt, tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện, nhân đạo, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. Theo tôi, để hoàn thành thắng lợi chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi hàng năm, ngoài việc học sinh học tập tốt, rèn luyện tốt, cần duy trì thực hiện hiệu quả các hoạt động xã hội để các em được trưởng thành lớn lên trong phong trào, tạo tính phát triển toàn diện, nâng cao kỹ năng sống 16 cho các em, góp phần thúc đẩy nhiệm vụ nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường . Biện pháp: Chỉ đạo GV-phụ trách chi Đội luôn nhận thức sâu sắc tầm quan trọng, của việc thực hiện cuộc vận động, tôi thường có nhiều trăn trở: làm thế nào để cuộc vận động mang tính thực tiễn, không chỉ là cách hô khẩu hiệu, không chung chung… mà phải bắt đầu từ việc tìm hiểu ý nghĩa, nội dung của cuộc vận động, lịch sử của việc ra đời 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng, tính cụ thể, thiết thực cho việc thực hiện nội dung cuộc vận động. Ngay từ đầu mỗi năm học, Liên đội trường xây dựng chương trình hành động của việc thực hiện cuộc vận động “Thiếu nhi Việt Nam thi đua học tập tốt 5 điều Bác Hồ dạy” theo từng tuần, tháng, năm, dựa trên các chủ đề, chủ điểm. Kết hợp với các giáo viên chủ nhiệm tổ chức các tiết sinh hoạt Đội, các tiết chào cờ, sinh hoạt ngoại khoá, sinh hoạt ngoài giờ lên lớp, các nội dung sinh hoạt định kỳ của Ban chỉ huy Liên đội, Ban chỉ huy Chi đội để quán triệt thực hiện nội dung cuộc vận động . Muốn mỗi đội viên thực hiện tốt 5 điều bác Hồ dạy người GV-phụ trách chi Đội có hướng tổ chức một cách phù hợp, đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, nắm bắt tâm tư tình cảm của học sinh ở từng khối lớp để giáo dục, tổ chức các hoạt động phù hợp . - Lập kế hoạch hàng tuần, kế hoạch lồng ghép thực hiện nội dung 5 điều Bác Hồ dạy: thực hiện nề nếp tác phong, nề nếp học tập tốt, thực hiện phong trào “Tiết kiệm”, công tác Đội, phong trào vệ sinh, phát huy tinh thần đoàn kết trong từng Chi đội, lớp, đoàn kết học sinh trong nhà trường… - Giáo dục cho HS 5 điều Bác dạy có ý nghĩa giáo dục cao nhưng ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ được sắp xếp trật tự, hợp lý, có giá trị trong công tác giáo dục TNNĐ . 17 + Nội dung của 5 điều Bác Hồ dạy : Đây là nội dung rộng lớn, cần phân tích kỹ từng điều để các em hiểu cái sâu sắc, cái ý nghĩa của từng điều Bác dạy, lý do Bác đặt thứ tự cho từng điều, phân tích để em hiểu được từng điều và liên hệ với nhiệm vụ của các em khi đang là học sinh. 2.3.4. Một số biện pháp quản lý nhằm tăng cường công tác gdđđ học sinh Biện pháp 1: Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức đối với các thành viên tham gia GDĐĐ HỌC sinh về công tác GDĐĐ học sinh : 1.1. Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức đối với các lực lượng tham gia giáo dục GDĐĐ học sinh về công tác GDĐĐ học sinh, là biện pháp quản lý có ý nghĩa trên hết. Vì có nhận thức đúng mới có hành động đúng, là cơ sở để hướng đến một kết quả hoàn thiện. 1.2. Hiệu trưởng phải là người trực tiếp “lên kế hoạch – tổ chức chỉ đạo thực hiện - giám sát kiểm tra- xử lý kết quả “ công tác giáo dục học sinh nói chung và GDĐĐ học sinh nói riêng; quán triệt những Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Ngành về công tác GDĐĐ học sinh; chỉ đạo các thành viên trong Hội đồng Giáo dục (Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ môn, Đoàn Thanh niên, Ban đại diện Cha mẹ học sinh … đặc biệt với giáo viên chủ nhiệm) trong công tác GDĐĐ học sinh. Qua GVCN truyền đạt đến từng học sinh tất cả những quy định của Nhà trường về tiêu chuẩn đánh gía, những điều cấm, những điều nên làm và những tác hại khi vi phạm kỷ luật. Thiết lập các kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội ngoài nhà trường. 1.3. Hằng năm, cần triển khai thực hiện tốt Quyết định số 09-2005/QĐ-TTg ngày 11-01-2005 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị của Tỉnh ủy Quảng Ngãi về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; cuộc vận động “ Dân chủ - kỷ cương - tình thương- trách nhiệm “ nhằm nâng cao nhận thức của các thành phần tham gia GDĐĐ học sinh về công tác GDĐĐ học sinh. Để mỗi thầy, cô giáo tự hoàn thiện mình, xứng đáng là tấm 18 gương sáng cho học sinh noi theo; để học sinh nhìn nhận, đánh gía người thầy với thái độ : “ Trọng thầy vì đạo đức của thầy. Phục thầy vì kiến thức của thầy. Quý mến thầy vì lòng độ lượng của thầy ”. 1.4. Cần tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức cho học sinh, đặc biệt chú trọng thực hiện chỉ thị số 23/CT-TƯ của Ban Bí thư TW Đảng về việc đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho học sinh. Để các em nhận thức đúng, chủ động tích cực rèn luyện đạo đức học sinh. Biện pháp 2 : Tổ chức chỉ đạo, thực hiện tốt công tác GDĐĐ học sinh Tổ chức tốt việc triển khai thực hiện kế hoạch GDĐĐ học sinh, trong các nội dung giáo dục có ý nghĩa quyết định thành công công tác GDĐĐ học sinh trường học . Các thành viên tham gia GDĐĐ học sinh cần thực hiện tốt các yêu cầu cụ thể với nhiệm vụ, chức năng của mình: 2.1. Đối với giáo viên chủ nhiệm : Là người trực tiếp thay mặt nhà trường giáo dục học sinh, là người thực hiện sự phối hợp, liên kết bền chặt với giáo viên bộ môn, các đoàn thể trong nhà trường, giữa “Gia đình - Nhà trường - Xã hội”. Giáo dục đạo đức học sinh là một công việc đòi hỏi sự kiên trì, cần phải có tâm huyết với nghề; có phương pháp chủ nhiệm tốt với một kế hoạch toàn diện, hợp lý. Từ việc tìm hiểu, nắm bắt hoàn cảnh gia đình, năng lực từng học sinh, học sinh có hoàn cảnh khó khăn … đến việc xử lý tình huống. Đòi hỏi cần có sự nghiêm khắc của người thầy đồng thời phải có tấm lòng yêu thương, thể hiện trách nhiệm, lòng vị tha như một người cha đối với con cái; thông cảm chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, giúp đỡ các em vượt qua khó khăn, dành thời gian để tâm sự và cho các em những lời khuyên bảo chân tình; tạo được niềm tin động lực cho học sinh phấn đấu hoàn thiện. Hình ảnh người thầy ảnh hưởng không nhỏ đến học sinh, chính vì vậy giáo viên chủ nhiệm không những cần năng lực chuyên môn, mà còn đòi hỏi phải thật sự là tấm gương sáng về tác phong, tư cách đạo đức; chuẩn mực trong trang phục, 19 lời nói, cách ứng xử… như vậy lời nói của giáo viên chủ nhiệm mới có trọng lượng với học sinh. 2.2. Đối với giáo viên bộ môn : Mỗi một giáo viên bộ môn, hãy phấn đấu dạy tốt môn học của mình, chú ý đến mọi đối tượng học sinh, để tận tình giúp đỡ các em tiếp thu tốt nhất kiến thức mình truyền đạt. Tích cực nâng cao chất lượng giờ dạy, chú trọng yêu cầu hiệu quả việc lồng ghép nội dung GDĐD học sinh trong môn học, giờ học. Trong đó các môn Khoa học xã hội và nhân văn như : Văn học, Lịch sử, Điạ lý, Sinh học và đặc biệt là môn Giáo dục công dân có vị trí quan trọng đối với việc trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về phẩm chất, đạo đức về quyền và nghĩa vụ công dân sẽ giúp học sinh có thái độ tích cực và thực hiện những hành vi phù hợp chuẩn mực đạo đức . 2.3. Đối với tổ chức Đoàn thanh niên : Tăng cường vai trò của tổ chức Đoàn TNCSHCM trong việc : Tuyên truyền các nghị quyết của Đoàn, tổ chức thực hiện “Nền nếp – kỷ cương”; các phong trào thi đua trong học tập - sinh hoạt; các hoạt động nội, ngoại khoá; các hoạt động” đền ơn đáp nghĩa- uống nước nhớ nguồn ”… nhằm thu hút học sinh đến tập thể, đến những hoạt động bổ ích; để giáo dục về lòng nhân ái, truyền thống, đạo lý con người Việt Nam qua đó để giáo dục đạo đức học sinh. 2.4. Đối với cha mẹ học sinh : Cần trở thành gương tốt cho con, cháu học tập; có trách nhiệm tham gia đầy đủ các buổi họp PHHS; thường xuyên phối hợp tốt với GVCN - nhà trường để kịp thời nắm bắt các thông tin, trong công tác quản lý việc học tập, chăm lo giáo dục rèn luyện đạo đức của con em mình . Mỗi cha mẹ học sinh cần quan tâm xây dựng tổ chức hội CMHS vững mạnh, có mối quan hệ thường xuyên với nhà trường; phát huy vai trò, chức năng Hội CMHS động viên, răn dạy con, cháu chấp hành nội qui của nhà trường, các chủ trương của Đảng và nhà nước. 2.5. Đối với tổ chức chính trị xã hội (Chính quyền địa phương): 20