Tài liệu Skkn một số giải pháp nâng cao chất lượng bộ môn thể dụng bằng các trò chơi kích thích ở thpt

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: " MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG BỘ MÔN THỂ DỤNG BẰNG CÁC TRÒ CHƠI KÍCH THÍCH" A-ĐẶT VẤN ĐỀ 1. lý do chọn đề tài Giáo dục thể chất là một quá trình giáo dục nhằm hoàn thiện thể chất về mặt hình thái, chức năng của cơ thể con người, củng cố những kỹ năng, kỹ xảo vận động cơ bản quan trọng trong đời sống cùng những hiểu biết liên quan đến kỹ năng, kỹ xảo đó. Ngoài ra giáo dục thể chất còn là một trong những mục tiêu của nền giáo dục toàn diện nhằm bảo vệ, tăng cường sức khỏe cho các đối tượng tham gia nhất là học sinh, sinh viên đồng thời thông qua quá trình giáo dục thể chất có thể rèn luyện các phẩm chất đạo đức, tính tích cực, tự giác, tinh thần đoàn kết trong học tập, ý chí tác phong công nghiệp cho người học. Góp phần tích cực vào nâng cao chất lượng từng bước hoàn thiện nhân cách cho học sinh để các em có thể tham gia vào lao động sản xuất, bảo vệ và xây dựng đất nước,giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, uy tín quốc tế, tăng cường sự hiểu biết, hợp tác hữu nghị giữa các dân tộc nâng cao sức khỏe tinh thần, làm phong phú đời sống văn hóa, văn minh chung của toàn nhân loại. Thực hiện mục tiêu chung của hệ thống thể dục thể thao việt Nam góp phần đào tạo thế hệ thanh thiếu niên phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Dựa trên cơ sở học thuyết Mac - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh về tính tất yếu của sự phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần cho những người lao động, về sự thống nhất giữa 5 mặt giáo dục Cộng Sản Chủ Nghĩa là đức, trí, thể, mỹ và giáo dục lao động chính vì thế cứ mỗi bước ngoặt của cách mạng Đảng và chính phủ ta đều đưa ra những chỉ thị, nghị quyết đề ra định hướng, mục tiêu hướng dẫn tổ chức hoạt động thể dục thể thao cho phù hợp. Ngày 02/10/1958 ban bí thư TW Đảng đã ra chỉ thị 106/CT-TW khẳng định: “Dưới chế độ chúng ta chăm sóc sức khỏe nhân dân, tăng cường thể chất của nhân dân được coi là nhiệm vụ quan trọng của đảng và chính phủ công tác thể dục thể thao là 1 phương pháp rất quan trọng có hiệu quả để tăng cường lực lượng lao động và giáo dục quốc phòng của cán bộ và nhân dân ta, tăng cường dũng khí và nghị lực của mỗi người dân, tăng cường sức đề kháng của nhân dân ta, chống bệnh tật, chống vi trùng. Hơn nữa vận động thể dục thể thao còn là 1 trong những phương pháp để giáo dục nhân dân về tính tổ chức, tính kỷ luật, đoàn kết đông đảo quần chúng xung quanh Đảng và chính phủ”. Đối tượng học sinh nói chung và tuổi học sinh THPT nói riêng, tính vui tươi, hồn nhiên, hiếu động là không thể thiếu được trong các em. Đặc biệt là mặt tâm sinh lý của các em có nhiều thay đổi lớn. Vì vậy, trong môn thể dục không nên theo khuynh hướng thể dục đơn thuần, máy móc, gây cho các em sự mệt mỏi, căng thẳng, nhàm chán, dẫn đến phản tác dụng rèn luyện mà phải kích thích, tác động đến hoạt động toàn diện cả về mặt tâm sinh lý ở các em, tạo nên sự hứng thú, giúp các em ham thích, tập luyện tốt hơn đồng thời giáo dục đạo đức và ý chí tập luyện cho học sinh, là động lực để các em trở thành con người mới đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Mặt khác, trong thực tế môn học thể dục có nhiều đối tượng học sinh khác nhau: Có em có sức khoẻ tốt, có em sức khoẻ yếu, có em tật bẩm sinh…vì thế, làm thế nào với những em không phải đứng nhìn các bạn tập luyện mà thèm muốn vận động và ham thích được cùng tham gia hoạt động với các bạn. Dựa trên nền tảng GDTC và những phương pháp được sử dụng hợp lý có tác dụng quan trọng đến đối tượng tập luyện kích thích, hay động viên, bài tập chức năng để cho các em có thể tập luyện nâng cao sức khoẻ, phục vụ tốt cho việc học tập và hình thành nhân cách cho học sinh.Với những yêu cầu cấp bách trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI NHẰM KÍCH THÍCH HỨNG THÚ TẬP LUYỆN THỂ DỤC THỂ THAO CHO HỌC SINH KHỐI 10, 11 TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG” . 2. Phạm vi nghiên cứu - Tìm hiểu nghiên cứu phân phối chương trình, sách giáo khoa và thực tiễn giảng dạy môn thể dục. - Vận dụng phương pháp trò chơi vào giờ học thể dục nhằm nâng cao hứng thú và hiệu quả học môn thể dục. - Học sinh khối 10, 11 trường THPT Quang Trung xã Đăkrla- đăkmil- đăknông. 3. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu. - Phương pháp quan sát và thự nghiệm sư phạm. - Phương pháp “Trò chơi” kết hợp thi đấu. - Phương pháp động viên, khích lệ. - Phương pháp kiểm tra, đánh giá. - phương pháp thống kê và xử lý số liệu. 4. Thời gian nghiên cứu - Thời gian: Từ tháng 10 năm 2010 đến tháng 2 năm 2011. - Địa điểm: trường THPT Quang Trung xã Đăkrla- đăkmil- đăknông 5.Mục đích của đề tài - Giải quyết khó khăn thường gặp khi học môn thể dục - Tạo cho các em sự say mê, hứng thú trong môn học. - Giúp các em rèn luyện thân thể tốt, có sức khoẻ đảm bảo trong việc học tập. - Sử dụng phương pháp trò chơi vào giờ học thể dục nhằm kích thích hứng thú học môn thể dục cho học sinh. - Mục tiêu của tôi là đưa đề tài trao đổi với các đồng nghiệp nhằm mục đích nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn thể dục của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh. B - GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. Những khó khăn khi học môn thể dục - Trình dộ học sinh không đồng đều - Thời gian học trên lớp ít và HS ít được sửa sai. - Kỹ thuật một số động tác quá khó, học sinh mới tiếp xúc rất bỡ ngỡ và thụ động, không hứng thú - Điều kiện học sinh nhà ở xa trưòng nên gây khó khăn cho học sinh khi đi học. - Cơ sở vật chất ở các trưòng còn hạn chế 2. Thực trạng giảng dạy môn thể dục hiện nay Chương trình giảng dạy môn thể dục có nhiều nội dung song do nhiều điều kiện như: Sân bãi, dụng cụ, ý thức, địa hình…đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác giảng dạy trong khâu tổ chức và giáo dục. Có nhiều môn thể thao được quy định trong chương trình học nhưng không tiến hành giảng dạy do thiếu sân bãi, dụng cụ, trình độ thể lực học sinh…chính vì thế, sẽ tạo ra sự nhàm chán và ức chế khi học. vì vậy việc áp dụng phương pháp trò chơi lồng ghép vào giờ học thể dục sẽ tạo hứng thú cho học sinh khi học thể dục, lôi cuốn các em tham gia học tập tích cực và hăng hái. Có như thế giờ học thể dục mới đạt kết quả cao và công tác GDTC sẽ thực hiện được chức năng và nhiệm vụ của mình đó là tăng cường sức khoẻ và phát triển các tố chất thể lực. 3. Đối tưọng nghiên cứu Trong quá trình giảng dạy và công tác tại trường tôi đã lực chọn 5 lớp 10(10A3,10A4,10A5,10A6,10A9) và 2 lớp 11(11A1, 11A6) với tổng số học sinh là 257 học sinh. 4. Vận dụng vào thực tiễn công tác giảng dạy 4.1 Đối với giáo viên Môn thể dục, để có một tiết học đạt kết quả cao, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, tập luyện, nắm vững được nội dung bài học, hình thành kỹ năng, kỹ xảo, thực hiện động tác một cách chính xác, hoàn hảo không có dấu hiệu mệt mỏi, chán nản khi tập luyện...Muốn đạt được những yêu cầu trên, cần phải có những phương pháp thiết yếu sau: - Trước hết giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy, giáo viên phải làm mẫu từng động tác, thao tác nhuần nhuyễn, phân tích rõ ràng từng chi tiết, yếu lĩnh kỹ thuật động tác trước khi lên lớp để học sinh hiểu và nắm bắt ngay. - Làm mẫu thì động tác phải đạt yêu cầu chính xác, đẹp, đúng kỹ thuật, chú ý về phương hướng, biên độ kỹ thuật động tác vì những động tác ban đầu sẽ tạo ấn tượng sâu trong trí nhớ các em. Đối với giáo viên không chuyên, giáo viên không có khả năng làm mẫu thì nên cho học sinh quan sát kỹ tranh ảnh, xem phim hoặc có thể bồi dưỡng cán sự, chọn những em có năng khiếu tốt về mặt này để làm mẫu thay cho giáo viên khi giảng dạy động tác mới. Khi giảng giải, phân tích kỹ thuật động tác nên ngắn gọn, chính xác, dễ hiểu, sử dụng tranh ảnh để minh hoạ làm tăng sự chú ý trong các em. Do đặc điểm của học sinh lứa tuổi THPT tính hiếu động, nhất là khi lên lớp ngoài trời hay bị các yếu tố bên ngoài làm ảnh hưởng. Chính vì thế trong phần mở đầu giáo viên nên sử dụng một số trò chơi thường được các em ưa thích để gây sự tập trung và hứng thú trước khi vào phần cơ bản, dẫn dắt vào bài học bằng một câu hỏi và cho HS suy nghĩ trả lời...,trong tiết học thể dục không nhất thiết phải tuân theo qui định khuôn khổ mà phải luôn luôn thay đổi đưa vào một số tình tiết mới dễ gây hứng thú cho học sinh. Đó là thông qua một số biện pháp trò chơi, thi đấu giữa các nhóm, tổ, tăng độ khó… *Ví dụ minh hoạ: VD1: Bật xa tiếp sức + Luyên tập chạy nhanh: Có thể chạy thi, chạy tiếp sức giữa hai đội dưới hình thức trò chơi. VD2: Khi giảng dạy môn cầu lông có thể cho HS thi đấu giữa các tổ theo cặp hoặc thi phát cầu xa… Với các hình thức thay đổi trên sẽ làm cho học sinh không cảm thấy nhàm chán và tạo hứng thú, đam mê trong giờ học thể dục, háo hức chờ đến tiết học thể dục. Trong quá trình dạy học, nếu các em có dấu hiệu mệt mỏi giáo viên cần thay đổi nội dung để tạo lại sự hứng thú, lấy lại tâm lý trạng thái vui tươi, có thể tổ chức một số trò chơi nhỏ hay kể một câu chuyện ngắn gọn về tinh thần luyện tập thể thao, lời kêu gọi tập luyện thể dục của Bác Hồ, cung cấp cho HS một số thông tin về thành tích thi đấu của thể thao Việt Nam và thế giới… Dụng cụ học tập rất quan trọng nên áp dụng triệt để vì nó dễ tạo nên hưng phấn cho HS. Vì vậy mỗi nội dung, mỗi tiết học, giáo viên nên thay đổi dụng cụ như: Bóng đá, bóng chuyền, cầu lông…hay các vật dụng khác mang màu sắc áp dụng trong bài học và trò chơi, sẽ tác động vào mắt các em gây sự hứng thú hấp dẫn trong tập luyện. Trong suốt tiết học, giáo viên cũng nên dùng phương pháp thi đấu phân thắng thua để động viên các em, mỗi một nội dung cho các tổ thi đua với nhau, giáo viên nhận xét, khen thưởng sẽ tạo nên sự tranh đua, gắng sức tập luyện. Để tìm hiểu tình hình học sinh một cách toàn diện, trong mỗi lớp học, tìm hiểu khả năng vận động của các em, có sức khoẻ tốt, có sức khoẻ yếu, hay bệnh tật…Để có hình thức và đưa ra bài tập riêng đối với học sinh đặc biệt là tuân thủ triệt để nguyên tắc cá biệt hoá trong giảng dạy môn thể dục. Đối với học sinh yếu, khuyết tật, không để các em nghỉ, mà giáo viên phải tổ chức riêng cho các em tập với cường độ và bài tập hợp lý hoặc cho các bạn có sức khoẻ tốt giúp đỡ các bạn yếu, giáo viên nên động viên khích lệ các em này. Tạo điều kiện cho các em làm trọng tài trong các trò chơi, các hoạt động thi đua hoặc áp dụng phương pháp tập luyện “ phục hồi chức năng” với hình thức nhẹ nhàng, nội dung phù hợp để các em này được hoạt động, tạo cho các em một tinh thần thoả mái, vui vẻ phấn khởi tập luyện nâng cao sức khoẻ cùng các bạn. Nói chung chương trình dạy thể dục trong trường THPT rất đa dạng, phong phú nhưng tuỳ theo một mức độ khác nhau. Chúng ta nghiên cứu trong mỗi tiết dạy tạo mọi điều kiện, sử dụng phương pháp phù hợp với lứa tuổi các em, đảm bảo tính vừa sức, hấp dẫn, tạo nên sự hưng phấn, kích thích các em say mê luyện tập, nâng cao sức khoẻ đảm bảo việc học tập đồng thời đào tạo nguồn để HS tham gia các kỳ thi do các cập tổ chức. 4.2 Đối với học sinh Một trong những nội dung quan trọng áp dụng vào giờ học nhằm kích thích hứng thú học tập của học sinh đó là vận dụng phương pháp trò chơi và thi đấu vào giờ học để rèn luyện kỹ thuật và thể lực cho học sinh. Phương pháp trò chơi tạo cho người chơi nhiều điều kiện để giải quyết một cách sáng tạo về nhiệm vụ vận động. Tạo nên quan hệ tranh đua căng thẳng giữa các cá nhân từ đó giúp học sinh thm gia hăng hái và nhiệt tình. *Áp dụng phương pháp sử dụng trò chơi kết hợp thi đấu vào giảng dạy thể dục trường Sau thời gian áp dụng phương pháp trên tôi thấy rất thuận tiện trong việc giảng dạy đa số các em có tiến bộ nhiều trong môn học, cụ thể là học sinh khối 10 và 11 mà tôi trực tiếp giảng dạy các em rất ham thích luyện tập, thường chờ đợi đến tiết học thể dục, chất lượng tăng lên rõ rệt qua từng giai đoạn, kể cả học sinh sức khoẻ yếu, các em đã nắm kỹ nội dung chương trình, tuy không đòi hỏi mức độ cao ở các em song cũng đủ đảm bảo tốt về mặt sức khoẻ, tinh thần ý thức, tổ chức kỷ luật, là cơ sở để các em bước vào lớp kế tiếp với bản lĩnh tự tin hơn, tiến xa hơn. Tôi đã tiến hành sử dụng phương pháp trò chơi lồng ghép vào giờ học thể dục và kết quả cho thấy chất lượng học sinh học môn thể dục tăng lên rõ rệt: Trước khi chưa sử dụng phương pháp tôi nghiên cứu trên đối tượng HS khối 10 gồm: 10A3, 10A4, 10A5, 10A6, 10A9 tổng số 180 HS và HS Khối 11 gồm: 11A1, 11A6 tổng số 77 HS kết quả thu được: Khối Số Kết quả thu được lượn g HS Giỏi Khá TB Yếu Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% 10 180 20 11,11 50 27,78 85 47,22 25 13,89 11 77 6 7,79 21 27,27 35 45,45 15 19,49 Nhìn vào bảng kết quả trên cho thấy tỉ lệ học sinh khá giỏi rất ít chiếm 38,89% ở khối 10 và 35,06% ở khối 11 còn tỉ lệ học sinh TB và yếu chiếm tỉ lệ lớn 61,11% ở khối 10 và 64,94% ở khối 11. Sau khi áp dụng phương pháp thì kết quả thu được: Khối Số Kết quả thu được lượn g HS Giỏi Khá TB Yếu Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% Sl Tỉ lệ% 10 180 60 33,33 90 50 25 13,89 5 2,78 11 77 40 51,95 31 40,26 6 7,79 0 0 Từ kết quả trên cho thấy hiệu quả của phương pháp áp dụng trò chơi vận động và kết hợp thi đấu và sử dụng phương pháp cá biệt hoá, động viên khích lệ…từ bảng số liệu trên cho thấy tỉ lệ học sinh khá, giỏi chiếm tỉ lệ khá cao 83,33% ở khối 10 và ở khối 11 là 92,21%. Chính vì thế kết quả của học sinh yếu và trung bình thấp đi là 16,67% ở khối 10 và khối 11 là 7,79%. 5 Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của GDTT: 5.1Giải pháp về giáo viên thể dục: TDTT là một lĩnh vực khoa học, không có kiến thức khoa học về TDTT thì không nhận thấy tác dụng của TDTT đối với sức khoẻ con người và không thể xây dựng cho mình nếp sống văn minh khoa học, rèn luyện thân thể đều đặn. Chính vì thế, GDTC là con đường mà người giáo viên hướng dẫn học sinh tập luyện nếu không nắm được tình hình sức khoẻ, đặc điểm tâm sinh lý của học sinh thì sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, gây nguy hại đến sức khoẻ, tác động xấu đến sự phát triển các tố chất của học sinh. Để thực hiện được nội dung chương trình và giảng dạy cho học sinh tập luyện có hiệu quả, giáo viên thể dục phải có trình độ vững vàng, yêu thích và đam mê TDTT, có sức khoẻ tốt…Xuất phát từ yêu cầu cấp bách đó, tôi đưa ra giải pháp sau: - Giáo viên thể dục phải thường xuyên học tập, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu của tiến trình giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy học của bộ môn, phải dự giờ trao đổi kinh nghiệm, tham khảo các bài giảng mẫu để rút kinh nghiệm nâng cao nghiệp vụ sư phạm.Giáo viên luôn tìm tòi những phương dạy học phù hợp với điều kiện thực tiễn, không áp đặt, không máy móc. - Nhà trường thường xuyên tạo điều kiện cho giáo viên đi học các lớp bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao nghiệp vụ giảng dạy, phục vụ tốt cho công tác chăm lo sức khoẻ học sinh. 5.2 Giải pháp về học sinh - Đối với học sinh GV phải động viên, khích lệ học sinh tham gia học tập đồng thờimgiao bài tập ngoại khóa cho HS. Bên cạnh đó phải nhắc nhở học sinh tham gia học tập nghiêm túc và vận dụng kiến thức đã học để tăng cường rèn luyện thân thể, tập luyện thể dục thể thao. C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Tóm lại việc học môn thể dục trong nhà trường phổ thông là một động lực quan trọng để góp phần hoàn thiện về mặt thể chất ngoài ra còn có tác dụng tích cực thúc đẩy các mặt giáo dục khác phát triển.Vì vậy, là giáo viên chúng ta phải trau dồi kiến thức, tự hoàn thiện mình, luôn nghiên cứu tìm ra những phương pháp soạn giảng, tập luyện phù hợp khắc phục những khó khăn để đưa chất lượng GDTC ngày càng phát triển. Đào tạo cho xã hội thế hệ tương lai là những con người toàn diện có sức khoẻ dồi dào, có thể lực cường tráng, dũng khí kiên cường để tiếp tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và sống cuộc sống vui tươi lành mạnh. 2. Kiến nghị Để đảm bảo công tác GDTC cho học sinh đòi hỏi phải tăng cường các thiết bị dụng cụ phục vụ cho việc giảng dạy của thầy cô và của việc tập luyện của trò theo hướng: - Mỗi năm nhà trường phải mua sắn thêm một số thiết bị dụng cụ như: Mua thêm nệm để thay thế các nệm xuống cấp không an toàn khi tập luyện. - Nhà trường cùng thầy cô, học sinh tự làm thêm một số thiết bị dụng cụ như: cho HS các lớp nộp cầu đá, bóng chuyền, xà nhảy cao, sân bóng...góp phần làm giàu thêm cơ sở vật chất của nhà trường phục vụ tốt cho công tác GDTC cho học sinh. - Thường xuyên cải tạo và nâng cấp các sân tập. - Tiến tới xây dựng hoàn thiện sân tập để đảm bảo tập luyện ở nhiều môn thể thao thúc đẩy sự phát triển các tố chát thể lực cho học sinh. - Cần quan tâm nhiều hơn nữa vào công tác giáo dục thể chất cho học sinh như: Tăng cường giao lưu thể thao với các trường bạn, tham gia các phong trào ở các cấp … Đề tài này đã hoàn thành nhưng không thể tránh khỏi hạn chế thiếu sót, mong Ban giám hiệu, tổ chuyên môn, công đoàn và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến, bổ sung để tôi có thể hoàn thiện đề tài và các biện pháp mới hay hơn, sát thực hơn với thực tiễn địa phương và từng đối tượng học sinh, để góp phần xây dựng con người phát triển một cách toàn diện. Đồng thời đưa sáng kiến của tôi áp dung cho HS toàn trường THPT quang Trung và học sinh THPT nói chung để giờ học thể dục đạt kết quả cao hơn đồng thời góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển toàn diện cho HS.