SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
MỘT SỐ GIẢI PHÁP
GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN MĨ THUẬT LỚP 1
I.ĐĂT VẤN ĐỀ:
Những năm gần đây, với sự hội nhập sâu rộng của nước ta với thế giới,việc
học và dạy những môn học mang tính nghệ thuật trong trường phổ thông
được chú trọng một cách đúng với vai trò của nó trong cuộc sống. Môn mĩ
thuật cũng là một môn nghệ thuật, môn học này ở bậc tiểu học không nhằm
mục đích đào tạo học sinh trở thành hoạ sĩ hay thợ vẽ mà mục tiêu chính là
giáo dục thẫm mĩ cho các em( thông qua ngôn ngữ mĩ hội hoạ :đường nét,
hình mảng, bố cục , màu sắc,…), giúp các em tiếp xúc, làm quen với cái đẹp
của thiên nhiên, của tác phẫm mĩ thuật và gần gũi hơn nữa là với những đồ
vật quen thuộc trong cuộc sống.
Ở trường TH các môn học đều cần ở học sinh những kĩ năng quan sát sự vật
hiện tượng một cách hiệu quả. Từ đó giúp các em tư duy tốt hơn trong học
tập, để lĩnh hội kiến thức một cách cao nhất. Môn Mĩ Thuật không phải là
một ngoại lệ, hơn nữa hoạt động quan sát lại là một hoạt động đặc trưng ở
môn học này. Để học tốt môn Mĩ Thuật nói chung và môn Mĩ Thuật lớp 1
nói riêng, phát huy kĩ năng quan sát đồ vật là mục tiêu không thể thiếu trong
dạy bài Vẽ theo mẫu (vẽ hình hoạ) ở lớp . Phải làm gì để quá trình giáo dục
thẩm mĩ cho các em được hiệu quả hơn, mà cụ thể ở đây là quan sát tốt hơn
từ đó các em sẽ có kĩ năng phán đoán, ước lượng , so sánh,…phục vụ cho
việc học tập môn mĩ thuật cũng như các môn học khác đó là một câu hỏi mà
ai là giáo viên cũng trăn trở.
1
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Hội hoạ đối với trẻ em nói chung và đối với hoc sinh lớp 1 nói riêng là cả
một thế giới muôn hình, muôn sắc với những nét vẽ ngây thơ, sinh động.
Các em vẽ không theo một quy luật nào ( như sự hợp lôgíc, sự hiểu biết toàn
diện về tỉ lệ, xa gần, giải phẫu, ánh sáng,…), mà vẽ theo cảm xúc do môi
trường thẫm mĩ tạo nên. Các em vẽ theo trí nhớ, vẽ theo biểu tượng đã được
hình thành hoặc tưởng tượng ra nhiều hơn là vẽ theo mẫu thực. Ví dụ khi vẽ
theo mẫu em ít nhìn mẫu mà vẽ theo hình ảnh đã được ghi nhớ trong đầu các
em. Học sinh lớp 1 (6 tuổi) là giai đoạn chuyển tiếp từ tư duy cụ thể mang
tính trực quan lên tư duy lôgíc, tư duy trừu tượng.
Đối với học sinh lớp 1 (6 tuổi), khả năng quan sát của các em bước đầu đã
mang tính tư duy trực quan cụ thể... Bằng thị giác các em quan sát đồ vật
một cách trực diện theo không gian 3 chiều, nhưng khi thể hiện bài vẽ lại
trên một mặt phẳng (2 chiều), do vậy sử dụng cơ quan xúc giác hỗ trợ sẽ
giúp các em nắm được bản chất đồ vật quan sát (mẫu). Quá trình này sẽ làm
hiện trong não chủ thể tất cả những hình ảnh của đối tượng đã được tri giác.
Từ sự kết hợp quan sát đó sẽ giúp não bộ của các em ghi lại hình ảnh một
cách chi tiết và cụ thể hơn phục vụ tốt việc so sánh tỉ lệ nội tại đồ vật cũng
như so sánh tỉ lệ tương quan chung giữa các đồ vật.
II.THƯC TRANG:
Hiện nay khi nói đến quan sát vật mẫu trong vẽ theo mẫu nói chung và
vẽ theo mẫu ở lớp 1 nói riêng hầu như chỉ giới hạn ở mức độ bày mẫu và
học sinh quan sát, dẫn đến việc các em thường sao chụp một cách rập khuôn
theo các bước vẽ mẫu trong sách giáo khoa hoặc của giáo viên (tuy giáo
viên đã nhắc nhở phải thể hiện bài vẽ theo mẫu theo góc nhìn của mình).
2
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Để quá trình quan sát được nhẹ nhàng hơn, diễn ra một cách tự nhiên,
lấy học sinh làm trung tâm, chủ thể của hoạt động này, việc giúp học sinh
tiếp cận và “thân thiện” với những vật mẫu có dạng hình khác nhau là góp
phần giúp các em ghi nhớ hình dáng vật mẫu. áp dụng trò chơi học tập sử
dụng nhiều giác quan ở bước này là một điều mang lại hiệu quả thiết thực
cho tiết học vẽ theo mẫu của học sinh lớp 1.
Trong điều kiện thực tế hiện nay, việc dạy học lấy học sinh làm trung tâm là
kim chỉ nam của các phương pháp dạy học ở tiểu học. Song để thực hiện
được điều đó đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn bị bài dạy một cách công
phu trong đó đồ dùng dạy học chiếm vai trò quan trọng. Là một trường vùng
sâu, vùng đồng bào dân tộc, học sinh trường TH Lương Thế Vinh rất ít được
tiếp xúc với những đồ vật mang tính nghệ thuật (lọ hoa, chậu cảnh,… và các
đồ gốm mĩ nghệ khác) do điều kiện gia đình trên địa bàn hầu hết rất khó
khăn, những đồ vật đó các gia đình của các em gần như không có. Do vậy
việc cho các em làm quen và tiếp xúc một cách sâu sát nhất sẽ giúp các em
có cái nhìn đúng đắn và từ đó phát huy óc tưởng tượng, sáng tạo khi thực
hiện những bài vẽ theo mẫu.
III.GIẢI PHÁP:
1/ Ghi nhớ và gần gũi những đồ vật có dạng hình chữ nhật, hình tam
giác, hình vuông, hình tròn…
-Mỗi học sinh phải liệt kê (vào giấy) được ít nhất 3 đồ vật trong gia đình có
dạng hình khác nhau: Hình chữ nhật, hình tam giác, hình vuông…
Ví dụ: Mặt bàn ăn cơm, quyển sách, đồng hồ….
-Mỗi học sinh phải sưu tầm ít nhất một đồ vật có dạng hình như trên.
3
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Lưu ý: Không phải những đối tượng được đặt cạnh nhau đều được ghi nhớ
như nhau, chỉ những cái gì liên quan đến nhu cầu, động cơ , mục đích, tâm
thế, hoạt động của các em thì mới được ghi nhớ tốt hơn.
2/ Trò chơi: ĐOÁN VẬT
-Áp dụng trong hoạt động quan sát- nhận xét.
a/Mục tiêu:
-Giúp học sinh tiếp cận, quan sát vật mẫu một cách nhẹ nhàng thông qua cơ
quan xúc giác, phát huy khả năng phán đoán.
b/ thiết bị:
-Túi vải màu sẫm kích thước: 30x50 cm
8 đồ vật: Có dạng hình tam giác.
2 loại trái cây có dạng hình cầu.
2 Cây thước có dạng hình tam giác.
2 khối hộp chữ nhật kích thước khác nhau
2 bông hoa.
Lưu ý:
- Đồ vật (1 hoặc 2 đồ vật) sẽ được dùng làm mẫu vẽ trong bài học.
c/ Chuẩn bị:
-Chọn 2 đội chơi (Mỗi đội 4 học sinh)
-Cho 4 đồ vật (mỗi thứ một vật) vào túi vải.
- Thời gian chơi: 1 phút
d/ Cách chơi:
-Đội thứ nhất chia thành 2 nhóm (đặt tên nhóm) : nhóm thứ nhất 2 học sinh
miêu tả sẽ luồn tay vào túi vải và miêu tả hình dáng, đặc điểm, tính chất,…
4
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
của vật. Nhóm thứ 2 học sinh sẽ đoán vật được miêu tả đó, khi nào đúng ghi
lên bảng thì nhóm thứ nhất sẽ miêu tả vật tiếp theo.
-Mỗi lần đoán đúng được ghi 10 điểm.
-Thời gian sẽ chấm dứt khi hết 1 phút
-Đội thứ 2 thực hiện như đội thứ nhất với những đồ vật khác kiểu dáng.
- Giáo viên và học sinh dưới lớp chấm diểm và công bố đội thắng. Từ đó
yêu cầu học sinh nhấn mạnh những đặc điểm và hình dáng của đồ vật sẽ
làm vật mẫu.
Lưu ý: đây là một trò chơi đòi hỏi sự linh hoạt và chuẩn bị kĩ lưỡng kịch
bản của giáo viên, nếu không sẽ dẫn đến sự lúng túng khi tham gia trò chơi.
3/ Góc trưng bày:
- Tạo góc trưng bày những sản phẩm (vật mẫu) của giáo viên cũng như
học sinh sưu tầm.
+Sắp xếp góc trưng bày theo hình dạng của đồ vật:
Ví dụ: Kệ để đồ vật hình trụ riêng với các kệ đồ vật có hình dạng khác.
- Sắp xếp gian biểu để hoc sinh quan sát và bổ sung đồ vật 1 lần / tháng.
Lưu ý: Có thể sử dụng một góc của phòng Liên đội để làm phòng
trưng bày.
3/ Động viên khuyến khích các em.
Ở lứa tuổi lớp 1, các em coøn raát nhoû so vôùi caùc anh chò trong cuøng baäc hoïc
tieâuû hoïc. Vôùi caùc em, tuyeân döông vaø khen thöôûng luoân laø moät hình thöùc
hoïc maø caùc em thích thuù nhaát…
Bao giôø cuõng vaäy, sau moãi hoaït ñoäng giaùo vieân phaûi toång keát vaø khen
thöôûng ñeå ñoäng vieân caùc em kòp thôøi, ñaây seõ laø ñoäng löïc raát lôùn giuùp caùc
em haêng haùi hôn, tích cöïc hôn trong caùc hoaït ñoäng tieáp theo cuûa baøi.
5
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Thoâng thöôøng, trong caùc giôø hoïc toâi thöôøng söû duïng caùc hình thöùc thi ñua
ñeå kieåm soaùt quaù trình hoïc taäp cuûa caùc em, cuï theå laø:
Ví dụ: Khi daïy baøi “ Veõ quaû” lôùp 1, sau khi cho hoïc sinh quan saùt vaø
tìm hieåu veà vaät maãu…Caùc em seõ tieán haønh veõ theo maãu maø caùc em quan
saùt ñöôïc…
Yeâu caàu cuûa toâi laø “ Em naøo veõ xong nhanh nhaát, ñeïp nhaát seõ ñöôïc tuyeân
döông…..”
Do tính hieáu thaéng neân caùc em ñeàu thi ñua nhau laøm cho nhanh, cho ñeïp
ñeå ñöôïc thaày khen vaø tuyeân döông tröôùc lôùp.
Trong thöïc teá giaûng daïy ôù lôùp 1, thì ñaây laø moät giaûi phaùp raát höõu hieäu noù
giuùp cho toâi ñaûm baûo ñöôïc thôøi gian cuûa tieát hoïc vaø laø ñoäng cô giuùp cacù
em hoaøn thaønh toát baøi hoïc cuûa mình ngay treân lôùp.
IV.KẾT QUẢ:
- Học sinh thật sự thân thiện với những đồ vật xung quanh, Luôn say mê tìm
tòi, khám phá, sưu tầm những đồ vật gần gũi với cuộc sống của các em.
- Học sinh đam mê hơn phân môn Vẽ theo mẫu nói riêng và Mĩ thuật nói
chung.
- Tạo thói quen luôn phát huy hết các giác quan để quan sát sự vật ở học
sinh.
- Kết quả cụ thể:
Biểu hiện
cụ thể
2006 - 2007
NĂM HỌC
2007 - 2008 2008 - 2009
HKI
6
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
2009 - 2010
Vẽ
đươc
khung hình
Vẽ được hình
bằng các nét
phác
trong
93,5%
93%
95%
98,5%
91,5%
92%
94,5%
96%
45%
47%
55%
57,5%
khung hình
Bài vẽ gần
giống về mẫu
và
hình
dáng, tỉ lệ.
HS có kết
quả đặc biệt
3
VI.BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
- Những sự vật học sinh được tiếp cận một cách “thân thiện” sẽ phá vỡ ngăn
cách và tạo nên sự gần gũi khi các em quan sát sự vật ấy.
- Sự thường xuyên quan sát những đồ vật xung quanh trong cuộc sống hàng
ngày là một yếu tố giúp học sinh thực hiện tốt quá trình quan sát mẫu trong
bài vẽ theo mẫu.
- Sự “thân thiện và gần gũi” giữa học sinh và các đồ vật xung quanh sẽ giúp
các em thể hiện bài vẽ có hồn và sinh động hơn.
VII.KIẾN NGHỊ:
Sau đây là những kiến nghị đến cấp trên:
7
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Cung cấp, bổ sung những vật mẫu bằng những chất liệu khác nhau có
tính mô phạm và tính nghệ thuật, để phục vụ tốt những tiết vẽ theo mẫu và
làm phong phú mẫu vẽ trong các trường học.
Trên đây là một số giải pháp mà tôi đã vận dụng vào quá trình giảng dạy tại
trường Tiểu học Lương Thế Vinh và đã thu được những kết quả rất khả
quan. Mặc dù vậy, tôi vẫn rất mong nhận được sự đóng góp chân thành của
các cấp lãnh đạo để giúp tôi hoàn thiện giải pháp này hơn nữa. Tôi xin chân
thành cảm ơn!
Người viết
Dương Thị Hương
8
- Xem thêm -