Tài liệu Skkn một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 trường mầm non hoa pơ lang

Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG 01 Phần thứ nhất: Mở đầu 2 02 I. Đặt vấn đề 2 03 II. Mục đích 2 05 Phần thứ 2: Giải quyết vấn đề 2 06 I. Cơ sở lý luận của vấn đề 3 07 II. Thực trạng của vấn đề 3 08 III. Các biện pháp đã tiến hành giải quyết các vấn đề 4 09 IV. Tính mới của giải pháp 18 10 V. Hiệu quả của sáng kiến 18 11 III. Phần kết luận, kiến nghị 19 12 1. Kết luận 19 13 2. Kiến nghị 20 Người thực hiện: Dương Thị Thảo 1 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Lý do lý luận Giáo dục mầm non là một nền tảng đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ ở các trường mầm non là hết sức quan trọng, giúp trẻ hình thành những hiểu biết ban đầu. Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thật sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như là người giáo viên thứ 2 trong công tác tổ chức hướng dẫn cho trẻ thoả mãn như cầu vui chơi và hoạt động của trẻ, thông qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. Thật vậy, môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học, trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thoả mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ kích thích trẻ hoạt động và sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm tư, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn. 1.2. Lý do thực tiễn Một môi trường giáo dục phù hợp, thuận tiện là điều kiện tác động đến sự phát triển phù hợp với từng trẻ, từng lứa tuổi. Trẻ 4-5 tuổi đây là lứa tuổi rất hiếu động, tò mò, muốn học hỏi, muốn trải nghiệm bằng chính bản thân về thế giới xung quanh trẻ. Trẻ là chủ thể tích cực, giáo viên là người tạo cơ hội hướng dẫn, gợi mở các hoạt động để trẻ trải nghiệm khám phá để phát triển khả năng và năng lực của mình. Sự phát triển của trẻ được thể hiện trong tất cả các hoạt động của trẻ, chơi giữ vai trò chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập luôn đan xen vào nhau. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ trải nghiệm, lĩnh hội các tri thức trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà hoc, học bằng chơi”. Vì vây xây dựng môi trường là một khâu hết sức quan trọng trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Nhưng việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm một cách phù hợp với trẻ mầm non còn hết sức khó khăn. Hay ở một 2 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang số giáo viên chưa chú ý đến cách sắp xếp, bố trí môi trường trong và ngoài lớp chưa hấp dẫn, lôi cuốn trẻ, chưa biết cách tạo môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm xuyên suốt và bền lâu ở năm học. Chưa tạo được môi trường tâm lí cho trẻ hoạt động tích cực, cũng như khi bản thân tôi xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học cũng gặp không ít khó nhăn như: Sắp xếp các góc chưa hợp lí, các đồ dùng, đồ chơi còn hạn chế về các nguyên vật liệu mở, các loại đồ chơi tự làm không được bền lâu, gò bó, áp đặt cho trẻ, hay trẻ tham gia vào các hoạt động ít hứng thú, chưa chú trọng đến hứng thú của trẻ. Điều đó làm tôi suy nghĩ làm sao tạo cho trẻ một môi trường tốt nhất phù hợp với điều kiện thực tế tại lớp để tạo sức hấp dẫn, lôi cuốn trẻ để trẻ mầm non hoạt động tích cực hơn. 1.3 Đối tượng nghiên cứu: Mô ̣t số biê ̣n pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1, trường mầm non Hoa Pơ Lang. 1.4 Phạm vi nghiên cứu: Trẻ 4-5 tuổi, lớp chồi 1, trường mầm non Hoa Pơ Lang. Thời gian từ học kì I năm học 2017-2018 đến học kì I năm học 2018 – 2019. Cho nên việc xây dựng môi trường cho trẻ là rất cần thiết, nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân nhiều hơn, trẻ được tự do khám phá theo ý thích, theo khả năng của mình. Giúp trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, thú vị trong cuộc sống. Từ đó hình thành ở trẻ các mặt phát triển, chính vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 tại trường mầm non Hoa Pơ Lang” II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu Mục tiêu của đề tài là xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để trẻ được học trong một môi trường lôi cuốn, hấp dấn để lúc nào trẻ cũng muốn được vui chơi, được trải nghiệm. Qua đó phát huy tính tích cực của trẻ trong các hoạt động từ đó trẻ mạnh dạn, tự tin hơn tạo điều kiện cho cá nhân hoạt động mạnh hơn. Nhằm phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận của vấn đề Trong những năm gần đây bộ giáo dục và đào tạo đã có nhiều hướng dẫn trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non như “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm’ hay xây dựng môi trường tằng cường tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số. Và tiếp tục thực hiện ‘ Trường học thân thiện, học sinh tích cực” từ tỉnh xuống huyện xuống tại các trường mầm non đang được thực hiện 3 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang một cách rất nghiêm túc, xây dựng và tạo môi trường cho trẻ hoạt động một cách tích cực là điều hết sức quan trọng trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Tạo môi trường vật chất, môi trường tinh thần cho trẻ là tạo điều kiện cho trẻ tương tác với các phương tiện giáo dục, giúp trẻ có cơ hội khám phá một cách tích cực, chủ động để trải nghiệm và phát triển toàn diện, phát huy tối ưu những tiềm năng sẵn có của bản thân, hình thành những kĩ năng cần thiết cho cuộc sống. Mỗi đứa trẻ là một chủ thể riêng biệt chúng khác nhau về mội mặt cả về tâm lí và hoàn cảnh gia đình. Nhưng dù ở vị trí nào đi nữa thì chúng vẫn đi tới con đường thành công. Xây dựng môi trường đang là một thực trạng rất được quan tâm và bức thiết giúp trẻ được trải nghiệm và khám phá. Tất cả những mục tiêu này nhằm mang lại hiệu quả giúp trẻ giúp trẻ phát triển toàn diện, thực hiện tốt mục tiêu chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường. Có rất nhiều khái niệm và quan điểm định nghĩa về môi trường giáo dục mầm non như môi trường vật chất, môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, môi trường tinh thần…. Nhưng đều hướng tới là mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Môi trường nói chung được hiểu là tổng thể các yếu tố tự nhiên và xã hội tác động, hỗ trợ với nhau tạo nên một khung cảnh sống với những điều kiện để con người tồn tại và phát triển. Từ khái niệm đó ta định nghĩa : Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên và xã hội cần thiết và trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non và hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt những mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. - Có quan điểm cho rằng môi trường giáo dục trong trường mầm non gồm: + Môi trường xã hội: Bầu không khí giao tiếp trong trường mầm non, phong cách làm việc, các mối quan hệ giưa con người với con người, giữa trường mầm non với các tổ chức kinh tế xã hội khác…. + Môi trường tự nhiên: Như các điều kiện không khí, ánh sáng, nguồn nước, cây xanh, địa điểm trường…. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 4 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang - Một quan điểm khác lại phân chia môi trường giáo dục thành môi trường vật chất và môi trường xã hội. + Môi trường vật chất: Là toàn bộ phương tiện vật chất ở trong lớp và ngoài trời liên quan tới diện tích, ánh sáng, tiếng ồn, cách bố trí sắp xếp…… không gian, thời gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thoả mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện các mặt thể chất, trí tuệ, thẩm mĩ, đạo đức, xã hội. + Môi trường xã hội được hiểu là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính trị, văn hoá, các mối quan hệ giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách của mình. Về phân loại môi trường có thể khác nhau, tuy nhiên điều quan trọng nhất đối với môi trường giáo dục trong trường mầm non theo tôi là cần phải cung ứng những điều kiện để kích thích và phục vụ trẻ hoạt động một các tích cực, chăm sóc trẻ tốt thông qua đó nhân cách của trẻ phát triển tốt và thuận lợi. Việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động tích cực phải căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non theo thông tư 28/2016/TT-BGD&ĐT ngày30/12/2016 là thông tư sửa đổi của thông tư 17/2009/TT-BGD&ĐT ngày 25/7/2009. Căn cứ vào kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên theo thông tư 36/2011/TTBGD&ĐT. Căn cứ vào việc xây dựng kế hoạch năm học 2018- 2019 của trường mầm non Hoa Pơ Lang. Môi trường phong phú sẽ kích thích tính tích cực của trẻ từ việc lựa chọn góc chơi, đồ chơi, đưa ra các tình huống, cách giải quyết các tình huống và vấn đề của mỗi trẻ đều có cách riêng của mình. II.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu Từ trước đến nay việc quan tâm hàng đầu của trường mầm non Hoa Pơ Lang là giáo dục và chăm sóc trẻ một cách toàn diện, về những năm trước việc xây dựng môi trường trong lớp và ngoài lớp còn hạn chế, chưa phù hợp với đặc điểm của trẻ mầm non làm cho trẻ ít hứng thú, tích cực trong việc học tập và tham gia trải nghiệm. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 5 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang - Về phía giáo viên: 2 cô trên lớp đạt chuẩn, trong đó trình độ chuyên môn của bản thân trên chuẩn. Luôn nắm được chương trình giáo dục mầm non, đặc điểm tâm sinh lý của từng lưa tuổi. Trong đó bản thân luôn yêu nghề, mến trẻ, yêu thương trẻ, tận tâm, tận tình với nghề. Nhưng bên cạnh đó còn có những tồn tại như sau: + Giáo viên chưa chú trọng trong việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động. + Giáo viên xây dựng môi trường kinh nghiệm còn hạn chế, môi trường chưa phù hợp, xây dựng chưa linh hoạt và sáng tạo. + Chưa xây dựng môi trường chưa phong phú, chưa mở để cho trẻ hoạt động tích cực. + Chưa phối hợp và tuyên truyền tốt với phụ huynh trong công tác xây dựng môi trường. - Về phía học sinh Trong năm học 2018- 2019 tổng số học sinh lớp chồi 1 là 40 trẻ. Trong đó: Nữ: 18cháu Dân tộc: 23 cháu Nữ dân tộc: 9 cháu Đa số phụ huynh là nghề nông dành thời gian nhiều cho công việc, chưa chú ý tới việc kết hợp với giáo viên chủ nhiệm trong giáo dục và chăm sóc trẻ. Và trên 50% trẻ là dân tộc thiểu số nên còn có một số những tồn tại như sau: + Trẻ chưa hứng thú vào các hoạt động do cô tổ chức do môi trường tiếp xúc và trải nghiệm còn quá đơn điệu. Chưa phong phú dễ gây nhàm chán cho trẻ. + Các kiến thức, kĩ năng khi trẻ trải nghiệm với môi trường còn hạn chế + Trẻ chưa tích cực, chủ động, sáng tạo trong khi chơi và trải nghiệm. - Về phía phụ huynh + Nhiều phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học tập của con mình + Đa số phụ huynh là người đồng bào dân tộc thiểu số chưa chủ động tham gia vào các hoạt động xây dựng môi trường giáo dục của lớp. + Phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường đối với sự phát triển của trẻ. 6 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Bảng biểu kết quả khảo sát học kì I năm học 2017- 2018 Khảo sát học kì I năm học 2017- 2018 TT Nội dung đánh giá 01 Đạt Tỷ lệ % Chưa đạt Tỷ lệ % Trẻ hoạt động tích cực vào môi trường đã tạo ra 15/36 41,7 21/36 58,3 02 Kỹ năng mà trẻ có trong qua trình hoạt động 15/36 41,7 21/36 58,3 03 Kỹ năng sử dụng các nguyên vật liệu để tạo ra sản phẩm 20/36 55,6 16/36 44,4 * Nguyên nhân khách quan: Mỗi trẻ có một hoàn cảnh, một gia đình khác nhau dù một độ tuổi nhưng nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cũng khác nhau. Có trẻ thì mạnh dạn, hoà đồng có trẻ thì nhút nhát nên việc tham gia trải nghiệm vào các hoạt động cũng chưa cao. Diện tích phòng học hạn hẹp. Việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm chưa có nhiều sự giúp đỡ từ phía phụ hunh đa số giáo viên tự tận dụng thời gian để xây dựng môi trường. * Nguyên nhân chủ quan: Việc xây dựng môi trường cho trẻ trải nghiệm chưa được linh hoạt, chưa xuyên suốt chỉ được một thời gian ngắn. Và trước những khó khăn này trong năm học 2018- 2019 trường mầm non Hoa Pơ Lang nói chung và lớp chồi nói riêng đã có nhiều thay đổi trong việc xây dựng môi trường giúp trẻ hoạt động tích cực hơn. Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động là một khâu vô cùng quan trọng, đó là những hình ảnh đầu tiên mà trẻ nhìn thấy. Môi trường có sinh động, hấp dẫn có lôi cuốn trẻ thì trẻ mới hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động. Nên tôi đã nghiên cứu đề tài: Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 trường mầm non Hoa Pơ Lang” và đã áp dụng những giải pháp như sau: III.Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề Trong qua trình thực hiện đề tài bản thân tôi đã thực hiện những giải pháp như sau: Giải pháp 1: Lập kế hoạch xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. - Biện pháp 1: Thu thập, tìm kiếm các nguyên vật liệu để xây dựng môi trường. 7 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Tôi bắt đầu lập kế hoạch cho việc xây dựng môi trường ngay từ đầu năm học dựa vào tình hình thực tế tại lớp học và thực tế của trường. Bằng cách thu gom nhưng nguyên vật liệu làm các đồ dùng đồ chơi ở các góc, từ phế liệu vỏ chai nhựa, lá cây, ống hút, lốp xe máy. Tìm tòi và làm một số vật dụng trang trí ở các góc như âm nhạc, góc thiên nhiên từ vỏ lon bia, cây tre, từ chai nhựa tạo thành những con vật ngộ nghĩnh…….. tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương. Huy động phụ huynh đóng góp sách truyện để tạo góc thư viện cho trẻ. - Biện pháp 2: Sắp xếp vị trí các góc hoạt động trong lớp cho phù hợp. Xây dựng các góc trong lớp sắp xếp ở vị trí nào cho phù hợp, để các đồ vật, đồ chơi cho trẻ sử dụng. Các kệ đồ dùng và đồ chơi để vừa ngang tầm với trẻ để trẻ dễ lấy và dễ cất sau khi sử dụng xong. - Biện pháp 3: Tuyên truyền với phụ huynh về việ xây dựng môi trường cho trẻ. Tôi lên kế hoạch tuyên truyền với phụ huynh trong việc xây dựng môi trường giáo dục cho lớp ngay từ cuộc họp đầu năm để tận dụng mọi nguồn lực có hiệu quả. Ngoài ra bản thân tôi còn kiểm tra lại cơ sở vật chất của lớp ngay từ đầu năm để có kế hoạch bổ sung. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường giáo dục trong lớp học - Biện pháp 1: Trang trí hình ảnh. Đây là một khâu không thiếu phần quan trọng trong việc lôi cuốn, thu hút trẻ hào hứng vào các hoạt động, trang trí phải linh hoạt, phải khoa học, phải đẹp và phải phù hợp với chủ đề. Phải trang trí theo hình thức cuốn chiếu của từng chủ đề. Mỗi tuần phải trang trí với hình ảnh phù hợp ( có thể lá sản phẩm của trẻ). Ví dụ: Chủ đề: Bản thân Nhánh 1: Tôi là ai Nhánh 2: Cơ thể tôi Nhánh 3: Tôi cần gì lớn lên và khoẻ mạnh Khi trang trí chủ đề nhánh xong qua chủ đề khác ta tháo xuống và dán chủ đề khác vào. 8 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Hình ảnh sưu tầm phải rõ ràng, màu sắc đẹp, có thể tích hợp chữ viết vào các bức tranh. Đặc biệt là khuyến khích sản phẩm trẻ tự làm. Hình ảnh dán phải vừa tầm mắt với trẻ, không cao quá, không thấp quá. Trang trí các mảng phải phù hợp và đảm bảo an toàn cho trẻ. Phù hợp với sự phát triển của trẻ và lôi cuốn trẻ. - Biện pháp 2: Sắp xếp góc chơi cho phù hợp. Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân, hoặc theo nhóm nhỏ nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú đa dạng hơn. Giúp trẻ tìm hiểu, khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật để rèn kỹ năng. + Khu vực góc đóng vai. Là nơi trẻ tổ chức các trò chơi đóng vai, trẻ rất thích chơi ở các góc gia đình và tìm thấy ở đây sự liên kết giưa gia đình và lớp học. trẻ được tự do suy nghĩ liên tưởng và đóng các vai: Bác sĩ, giáo viên, cha mẹ….trẻ khám phá tìm hiểu các vai mà trẻ đóng. Khu vực đóng vai thể hiên nền văn hóa cộng đồng và gia đình. Góc đóng vai cần không gian rộng và cố định nên bố trí trong lớp học hoặc ngoài sân.Có thể đặt một ngôi nhà, cửa hàng, bệnh viện…trẻ thường mở rộng phạm vi chơi ở các khu vực khác trong lớp khi chúng đi mua hàng, đi làm hoặc đi thăm bạn Khu vực này cần mở rộng khi trẻ hứng thú hơn, đồ chơi phải được sắp sếp lại cho phù hợp với những chủ đề, để tạo cho trẻ nhiều cơ hội khám phá hơn. + Góc tạo hình Tạo hình là một hoạt động nghệ thuật được trẻ ưa thích, tạo cho trẻ thử nghiệm, sáng tạo, khám phá mới, thích thú, tiếp nhận cảm xúc. Thực tế trên khu vực này gồm các góc nhỏ, cung cấp cho trẻ những nguyên vật liệu và cơ hội hoạt động khác nhau, chẳng hạn như vẽ bằng ngón tay, bút màu, bút dạ, tô màu , nặn, cắt dán .. Hằng ngày cần lưa chọn phương tiện thể hiện tùy theo ý muốn trong hoạt động tạo hình, tiến trình hoạt động quan trọng hơn kết quả, giáo viên không nên hướng trẻ làm theo ý mình hoặc làm hỗ trợ, các vật liệu được để lên bàn để chỗ trẻ dễ lấy, những chiếc kéo trong hộp hoặc cốc đựng to. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 9 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Các hoạt động tạo hình được tiến hành trên các bề mặt bàn, tường giá vẽ, trên sàn nhà và hành lang. Khu vực này cần mở rộng khi trẻ hứng thú hơn, đồ chơi phải được sắp sếp lại cho phù hợp với những chủ đề, để tạo cho trẻ nhiều cơ hội khám phá hơn. Cần chuẩn bị các nguyên vật liệu đầy đủ để trẻ lựa chọn, ngoài ra cần tận dụng các nguyên vật liệu mở để trẻ sáng tạo. + Góc thiên nhiên, góc khoa học Trẻ nhỏ rất thích tìm hiểu môi trường xung quanh, đặc biệt là thích chăm sóc cây cối, con vật nuôi theo dõi chúng lớn lên như thế nào? Hình 1: Góc thiên nhiên Hình 2: Sự lớn lên của cây hành Vườn rau là nơi tập cho trẻ kĩ năng chăm sóc cây cối, làm quen với các loại rau khác nhau cung như ích lợi của chúng. Trẻ có thể tận mắt nhìn thấy sản phẩm của mình và điều đó thúc đẩy ham muốn tiếp tục tham gia. Biết được các điều kiện cần thiết để trồng cây, đặc điểm của đất đai, các nhóm, loại thực vật, những thay đổi của chúng theo mùa…..ngoài ra khi trồng rau trẻ có thể biết được về rau sạch, các quy tắc bảo vệ chúng. Khi chơi trẻ khám phá sự đa dạng của động vật, thực vật và các vật liệu thiên nhiên, hình thành ở trẻ thái độ tôn trọng và có trách nhiệm với sự vật quanh mình. Cách bố trí góc thên nhiên và khoa học như sau Trong góc và ngoài hiên có thể đặt những quả cân cho trẻ làm thí nghiệm sự thăng bằng, các hạt để trồng cây và theo dõi sự nảy mầm, con vật để chăm sóc hằng ngày và quan sát sự thay đổi của chúng. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 10 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Khu chơi với cát, nước đặt ở gần nơi nguồn nước có đồ dùng cho trẻ chơi. Khi trẻ hứng thú giáo viên giáo viên có thể bổ xung trò chơi với bong bóng xà phòng , thí nghiệm với nước. Ở góc này trẻ học đước rất nhiều điều về kĩ năng nhân thức: Trẻ biết hạt giống được nảy mầm như thế nào, phân loại cây theo hình dáng và màu sắc. nhận biết cây xanh cần nước và không khí cung như chất dinh dưỡng ở đất, nhận biết côn trùng kiếm ăn như thế nào?.... Những nguyên vật liệu cũng rất quan trọng trong góc này, nó giúp trẻ tạo nên tiến trình lĩnh hội tri thức. + Góc xây dựng Nội dung chơi xây dựng, sản phẩm của trò chơi lắp ghép thường gắn với chủ đề chơi của trò chơi đóng vai và gắn với chủ đề giáo dục đang triển khai. Trẻ có thể dùng sáng tạo, đa dạng các nguyên vật liệu khác nhau. Cần có không gian rộng, phù hợp để triển khi trò chơi xây dựng, cho trẻ sử dụng đồ chơi trong lớp các sản phẩm từ các nhóm chơi khác vào trò chơi xây dựng. Cách bố trí xây dựng: Các hình dạng khối tạo cơ hội cho trẻ xếp hình, xây dựng theo óc sáng tạo và theo ý thích cuả mình. Xếp khối có thể thực hiện trong lớp, ngoài sân và không gian phụ Trẻ thoả mãn theo trí trưởng tượng của mình, xây theo ý thích theo từng chủ đề, có các mối quan hệ trong khi chơi được. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 11 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Hình 1: Đồ dùng sơ sài ( trước) Hình 2: Đa dạng đồ dùng( sau) Các hình khối cần thiết cho mọi lứa tuổi. Có các khối to, nhỏ các khối sơn màu, các khối bằng vỏ hộp các loại. Những khối lớn có thể xây được những ngôi nhà, ô tô, cầu và có những chỗ chơi riêng cho trẻ theo ý thích. Cần có các đồ chơi bổ sung để chơi với các khối như kí hiêu giao thông, các con vật, ô tô, máy bay, búp bê... tốt nhất giáo viên nên để các khối, các vật liệu khác trên gia mở, trên sàn nhà để trẻ dễ lấy ra và cất đi. + Góc âm nhạc Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong chương trình mẫu giáo, đây là một hoạt động vui vẻ, giải trí khích thích vận động chân tay và được trẻ rất yêu thích. Âm nhạc cũng tạo nhiều cơ hội cho trẻ học nhiều kĩ năng, trẻ có thể thưởng thức âm nhạc một mình hay cùng với các bạn khác. Giáo viên nên bố trí góc âm nhạc ở mơi yên tĩnh, cách xa các góc khác. Ở góc âm nhạc có thể để máy cát xét, băng...trẻ có thể nghe nhạc, nghe các bài hát mẫu giáo theo chủ đề và chơi với các nhạc cụ. *Tóm lại: Cần phải bố trí các góc hợp lí và khoa học: Những góc yên tĩnh phải sắp xếp xa những góc ồn ào. Các góc có khoảng rộng cách nhau hớp lí để đảm bảo an toàn và vận động của trẻ. Biết tạo ranh giới giữa các góc hoạt động, thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện. - Biện pháp 3: Lựa chọn đồ dùng, đồ chơi ở các góc. Mỗi đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp với độ tuổi và mục đích giáo dục trẻ theo từng chủ đề, kích thích trẻ phát triển các lĩnh vực vận động, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm và các mối quan hệ xã hội. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 12 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Hình 1: Đồ dùng từ tạo từ phế liệu Đồ dùng, đồ chơi nguyên vật liệu trong từng góc phải sắp xếp dễ lấy, dễ thấy, dễ lựa chọn. Màu sắc, hình dạng phải đẹp, hấp dẫn trẻ đảm bảo an toàn. Thường xuyên vệ sinh các giá đựng đồ dùng, đồ chơi cho sạch sẽ Các loại đồ dùng của trẻ phải có nhãn, kí hiệu bằng chữ cái, số nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ tự lấy đồ dùng mà không cần sự giúp đỡ của cô.Trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình. Như khăn lau mặt, ly uống nước, màu sáp, sản phẩm tạo hình của trẻ. Làm đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên, từ nguyên vật liệu mở phù hợp với từng chủ đề nhưng có thể sử dụng cho nhiều họat động khác nhau.Và đặc biệt là những nguyên vật liệu đặc trưng ở địa phương như lúa, bắp, cà phê, các loại đồ dùng ở địa phương. Hình 2: Góc địa phương - Biện pháp 4: Trang trí các góc chơi. Trang trí trước tiên là phải đẹp, hấp dẫn, lôi cuốn trẻ chú ý trang trí các góc chơi phải khoa học và phù hợp trang trí không dán cố định. Ví dụ như: Ở góc sách truyện học đến bài thơ nào thì dán bài thơ đó. Hay góc học tập cho trẻ làm ambum theo chủ đề đó…. Không dán khít các mảng tường mà để các khoảng trống dán các sản phẩm của trẻ. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 13 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang - Biệp pháp 5: Xây dựng môi trường tinh thần trong lớp học. Môi trường tinh thần cũng góp phần vào việc trẻ tích cực hoạt động trải nghiện của trẻ. Đối với trẻ thế giới đầu tiên là gia đình, trong thế giới đó trẻ được yêu thương chăm sóc được đáp ứng mọi nhu cầu, đặc biệt khi sống trong gia đình trẻ có cảm giác được yên tâm. Khi đến trường là một thế giới khác, mọi thứ xa lạ, bỡ ngỡ chính vì vậy tạo bầu không khí thân thiện cỏi mở vui vẻ là một điều rất quan trọng. Trong tất cả các hoạt động của trẻ các hoạt động vui chơi đặc biệt là hoạt động ngoài trời trẻ được chơi tự do, chạy nhảy, nô đùa, xô bạn cô giáo nên nhẹ nhàng khuyên bảo chứ không dùng hình phạt và trách mắng trẻ. Luôn quan tâm, động viên trẻ bằng các cụm từ “ Con giỏi lắm” cố lên”…… Và đặc biệt không can thiệp sâu vào quá trình trẻ chơi nếu không cần thiết. Trong các hoạt động có chủ đích luôn lấy trẻ làm trung tâm ở đó người giáo viên là người quan sát, xây dựng nội dung giáo dục phù hợp, tổ chức, hướng dẫn còn trẻ là trung tâm. Giáo viên luôn tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, không gò ép trẻ tạo cảm giác sợ hãi động viên, khích lệ để trẻ phát huy tính tích cực sáng tạo của mình Tạo mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với nhau thông qua việc tổ chức các hoạt động tập thể: Trò chuyện, thảo luân theo nhóm, tổ chức sinh nhật, trưng bày sản phẩm. Đối xử công bằng, không thiên vị bất cứ trẻ nào, luôn lắng nghe những suy nghĩ và ý kiến của trẻ. Đây là một biện pháp vô cùng quan trọng nó tạo ra cho trẻ cảm giác thân thiện giống như gia đình nhỏ bé của mình ở nhà - ở trường. Giải pháp 3: Xây dựng môi trường giáo dục ngoài lớp học - Biện pháp 1: Khéo léo sáng tạo trong quy hoạch khuân viên Vào đầu năm học bám sát theo kế hoạch của nhà trường trước sự chỉ đạo sát sao của ban lãnh đạo nhà trường, hướng dẫn, lên kế hoạch tỉ mỉ từng khu vực để xây dựng. Sau đó tôi bắt tay vào công việc của mình. Trước tiên là xây dựng vườn hoa của bé giúp trẻ trải nghiệm vào thiên nhiên, trẻ cảm nhận được thời 14 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang tiết ngày hôm đó như thế nào, trẻ được ngắm các loại hoa, trẻ trải nghiệm thực tế trên mỗi bước đi là mỗi cảm giác khác nhau…. H1. Chưa xây dựng vườn hoa Người thực hiện: Dương Thị Thảo 15 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang H2. Sau khi xây dựng vườn hoa Sau khi hoàn thành vườn hoa của bé tôi bắt tay vào xây dựng khu vận động nhằm mục đích cho trẻ tham gia vào các trò chơi, trẻ được chơi theo ý thích thoả mãn nhu cầu chơi của bản thân mình. Xây dựng vườn cổ tích, trên sân thì vẽ các hình ảnh, trò chơi cho trẻ chơi và vận động như: Ô ăn quan, đường đích dắc, các hình tròn nhằm phát triển vận động cho trẻ. Hình 4: Khu vui chơi phát triển vận động Biết lồng ghép và tích hợp các chữ cái để tăng cường tiếng việt cho trẻ biết đồng bào dân tộc thiểu số ở môi trường xung quanh như: Trên thân cây, gốc cây, trên các bồn hoa…. Người thực hiện: Dương Thị Thảo 16 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo 17 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang H1: Gốc cây chưa lồng ghép tiếng việt H2: Gốc cây lồng ghép tiếng việt - Biện pháp 2: Tận dụng mọi nguồn lực và công tác xã hội hoá. Biết tận dụng các nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có tại địa phương như: Lốp xe, đất, cát, đá….. Nhờ sự đóng góp ngày giờ công của các bậc phụ huynh trong việc tạo môi trường ngoài lớp học cho trẻ. Để trẻ được trải nghiệm và thoả mãn nhu cầu vui chơi và học tập của trẻ. Để môi trường thêm sinh động và hấp dẫn trẻ các mảng tường ở các lớp trang trí các hình ảnh về các câu chuyện cổ tích, các con vật ngỗ nghĩnh và dễ thương. Hình1: Vẽ các mảng tường 18 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Người thực hiện: Dương Thị Thảo Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Môi trường giáo dục thực sự an toàn, vệ sinh sạch sẽ, tạo sự hấp dẫn đối với trẻ, luôn tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để trẻ khám phá. Giải pháp 4: Phối hợp với phụ huynh xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. - Biện pháp 1: Trao đổi trò chuyện qua giờ đón và trả trẻ, qua các buổi họp phụ huynh. Để phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác một cách tự giác và có hiệu quả tôi đã tuyên truyền với phu huynh thông qua chương trình giảng dạy, thông qua các buổi họp phụ huynh hay là những buổi trò chuyện lúc đón trẻ để có những sự hỗ trợ từ phía gia đình trẻ về vật chất cũng như đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở nhà. Qua đó trao đổi với phụ huynh những gì mà trẻ cần để gia đình bổ xung thêm vào cho trẻ khám phá. - Biện pháp 2: Cung cấp lịch học của trẻ thông qua bảng tuyên truyền. Giáo viên thông báo về thời gian biểu cho các bậc cha mẹ biết lịch học của trẻ để có sự hỗ trợ tự phía gia đình kịp thời. Tạo điều kiện về thời gian và vật chất để cho trẻ học tập tốt hơn. IV. Tính mới của giải pháp Việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động diễn ra thường xuyên và liên tục, trong đề tài này thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm ở ngoài lớp, trong lớp học: Như khuân viên, vườn hoa, xây dựng khu vui chơi, các mảng không gian ở sân, các mảng tường, các góc hoạt động để lôi cuốn sự thích thú và cái đẹp ở môi trường xung quanh. Thông qua các hoạt động hằng ngày trẻ thật sự thích thú và tích cực hơn và đạt kết quả cao hơn. V. Hiệu quả của SKKN Sáng kiến kinh nghiệm này đã áp dụng tại lớp chồi 1, phân hiệu Buôn Tur 1, trường mầm non Hoa Pơ Lang từ học kì I 2017- 2018 và học kì 2018-2019. * Bảnh biểu so sánh kết quả học kì I năm học 2017- 2018 và học kì I năm học 2018- 2019. TT Nội dung đánh giá Học kì I năm 2017- 2018 Học kì I năm 2018- 2019 Tổng số học sinh 36 Người thực hiện: Dương Thị Thảo 19 Tổng số học sinh 40 Trường mầm non Hoa Pơ Lang Một số biện pháp xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm tại lớp chồi 1 Trường Mầm non Hoa Pơ Lang Đạt 01 02 03 Tỷ Chưa lệ% đạt Tỷ lệ % Đạt Tỷ Chưa Tỷ lệ lệ% đạt % Trẻ hoạt động tích cực vào môi trường đã tạo ra 15/36 41,7 21/36 58,3 30/40 75 10/40 25 Kỹ năng mà trẻ có trong qúa trình hoạt động 15/36 41,7 21/36 58,3 30/40 75 10/40 25 Kỹ năng sử dụng các nguyên vật liệu để tạo ra sản phẩm 20/36 55,6 16/36 44,4 35/40 87,5 05/40 12,5 Từ số liệu trong bảng thống kê ta thấy được tác được sự hiệu quả của các giải pháp. Và đặc biệt trẻ có các kỹ năng tốt hơn. Từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện hơn. - Thông qua các hoạt động học và chơi trẻ thật sự được hoạt động tích cực, được trải nghiệm để chính bản thân trẻ chiếm lĩnh những tri thức. - Trẻ mạnh dạn tự tin hơn, cá nhân được phát triển mạnh hơn - Thông qua đó cung cấp cho trẻ những mặt phát triển toàn diện để trẻ có những kĩ năng hoạt động với môi trường tốt hơn - Kĩ năng giao tiếp và làm nhiệm vụ theo nhóm mạnh hơn qua đó giúp trẻ giao tiếp với nhau tốt hơn. Trẻ tạo ra được nhiều sản phẩm hơn. - Giáo viên biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hợp lí và khoa học, phù hợp với điều kiện phát triển của trẻ và thực tế của lớp. - Về phía phụ huynh có sự quan tâm hơn tham gia đóng góp cùng cô xây dựng môi trường giúp trẻ hứng thú hoạt động tích cực Phần thứ 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ I. Kết luận Người thực hiện: Dương Thị Thảo 20 Trường mầm non Hoa Pơ Lang