Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng giáo án điện
tử dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ vào các lĩnh vực
trong đời sống không còn xa lạ nữa. Và ngành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non
nói riêng cũng đã từng bước tiếp cận với công nghệ hiện đại. Hiện nay, việc áp dụng
công nghệ thông tin vào giảng dạy thể hiện rõ nét nhất qua các “Giáo án điện tử”.
Tuy nhiên, đây là việc làm mới mẻ, chưa có sự thống nhất về mặt hình thức.
Chính thế, mà khi giáo viên thực hành việc ứng dụng công nghệ thông tin gặp không ít
khó khăn.
Phần nhiều các giáo viên mầm non không nắm bắt được cách sắp xếp hệ thống
một giáo án điện tử ra sao cho hợp lý và dễ xử dụng. Một số giáo viên không biết lựa
chọn đề tài hợp lý cho một giáo án điện tử. Mặt khác, một số đề tài các cô lựa chọn ứng
dụng công nghệ thông tin chưa đạt hiệu quả. Đến nay, trong năm học 2013– 2014,
tôi chịu trách nhiệm chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi 3 - 4 tuổi, tôi vẫn tiếp tục học tập, bồi
dưỡng chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy cho lứa tuổi này.
1. Cơ sở lý luận
Theo thông tư số: 55/2008/CT-BGDĐT chỉ thị của Bộ giáo dục và đào tạo Về
tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo
dục. Về việc triển khai áp dụng CNTT trong dạy và học, hỗ trợ đổi mới phương
pháp giảng dạy, tích hợp ứng dụng CNTT ngay trong mỗi môn học một cách hiệu
quả và sáng tạo ở những nơi có điều kiện thiết bị tin học; xây dựng nội dung thông
tin số phục vụ giáo dục; phát huy tính tích cực tự học, tự tìm tòi thông tin qua
mạng Internet của người học; tạo điều kiện để người học có thể học ở mọi nơi, mọi
lúc, tìm được nội dung học phù hợp; xoá bỏ sự lạc hậu về công nghệ và thông tin
do khoảng cách địa lý đem lại. Cụ thể là:
- Khuyến khích giáo viên, giảng viên soạn bài trình chiếu, bài giảng điện tử và giáo
án trên máy tính. Khuyến khích giáo viên, giảng viên trao đổi kinh nghiệm giảng
dạy qua website của các cơ sở giáo dục và qua Diễn đàn giáo dục trên Website Bộ.
- Triển khai mạnh mẽ công nghệ học điện tử (e-Learning). Tổ chức cho giáo viên,
giảng viên soạn bài giảng điện tử e-Learning trực tuyến; tổ chức các khoá học trên
mạng, tăng tính mềm dẻo trong việc lựa chọn cơ hội học tập cho người học.
- Xây dựng trên Website Bộ các cơ sở dữ liệu và thư viện học liệu điện tử (gồm
giáo trình và sách giáo khoa điện tử, đề thi trắc nghiệm, phần mềm thí nghiệm ảo,
học liệu đa phương tiện, bài giảng, bài trình chiếu, giáo án của giáo viên, giảng
viên). Tổ chức “sân chơi” trí tuệ trực tuyến miễn phí của một số môn học.
- Việc hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy bằng ứng dụng CNTT phải được
thực hiện
một cách hợp lý, tránh lạm dụng, tránh bệnh hình thức chỉ ứng dụng CNTT tại một
số giờ
giảng trong cuộc thi, trong khi không áp dụng trong thực tế hàng ngày.
2. Cơ sở thực tiễn
Sự bùng nổ công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung đang
tác động mạnh mẽ vào sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Để đáp ứng được
sự phát triển chung và nhu cầu thực tế của xã hội thì việc vận dụng công nghệ
thông tin và các trang thiết bị hiện đại vào dạy học là hết sức cần thiết, giúp cho
giáo viên truyền tải kiến thức nhanh nhất tới trẻ và luôn luôn được cập nhật thông
tin một cách chính xác, hiệu quả. Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành
giáo dục Mầm Non là mắt xích đầu tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo
nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy.
Hiện nay các trường Mầm non có điều kiện đầu tư, trang bị Tivi, đầu video, xây
dựng phòng đa năng với hệ thống máy tính, nối mạng Internet…tạo diều kiện cho
người giáo viên ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Công nghệ
thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục trong việc
đổi mới phương pháp và hình thức dạy để nâng cao chất lượng dạy học.
Việc đầu tiên ta nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy
trong ngành mầm non hoàn toàn có ích và mang lại không ít những hiệu quả thiết
thực trong việc phát triển tư duy, kỹ năng sống và nhiều mặt khác ở trẻ mầm non.
Một giáo án tích hợp công nghệ thông tin (sử dụng máy chiếu, các chương trình hỗ
trợ như phần mềm power point, flash, ...). có thể cho trẻ có cái nhìn trực quan, sinh
động hơn về bài học.
Ví dụ : Trẻ có thể xem hình vẽ, đoạn phim mô tả hiện tượng, hay có thể xem các
website nói về chủ đề đang học...(Điều này một giáo án thông thường không thể có
được).
Tuy nhiên, soạn một giáo án điện tử cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm
tạo nên hiệu quả khi soạn giáo án điện tử. Nên thận trọng trong việc sử dụng các
kỹ xảo, hiệu ứng. Vì nếu dùng không hợp lý sẽ gây phản tác dụng. Nên dùng kỹ
xảo, hiệu ứng vừa phải, phù hợp, làm nổi bật nội dung cần chuyển tải. Nếu dùng
nhiều hiệu ứng, kỹ xảo không cần thiết sẽ gây mất tập trung, trẻ sẽ chẳng quan tâm
tới nội dung mà cô cần chuyển tải nữa. Các phông nền cũng nên chọn đơn giản,
phù hợp nội dung bài giảng . Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin và ứng dụng
công nghệ thông tin vào trong giảng dạy ở trường Mầm Non được diễn ra rất linh
hoạt theo hai hình thức chính: hình thức trong giờ hoạt động chung và các hoạt
động khác. Việc lựa chọn hình thức cho trẻ làm quen và tiếp cận dựa trên đặc điểm
tình hình của trẻ do đó buộc người giáo viên phải lựa chọn hình thức cho phù hợp
với trẻ làm sao để trẻ dễ dàng tiếp thu.
Qua đó ta thấy được sự cần thiết của việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin
vào trong giảng dạy và lựa chọn hình thức cho trẻ làm quen với công nghệ thông
tin là yếu tố tạo tiền đề cho sự thành công sau này.
Trên thực tế, có những bài giảng nội dung kiến thức khó, đòi hỏi phải có hình
ảnh trực quan sinh động và chính xác, giáo viên lại không có điều kiện cho trẻ đi
tham quan thực tế thì việc khai thác các tư liệu, phim ảnh trên Internet là một
thành tựu có tính đột phá của nhân loại, là một công cụ vô cùng hiệu quả cho việc
khai thác tư liệu hình ảnh, nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính
chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện
tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế. Thông qua những
giờ học có áp dụng công nghệ thông tin và sử dụng các bài giảng điện tử, những
hình ảnh đẹp, sống động được chuyển tới trẻ một cách nhẹ nhàng góp phần hình
thành cho trẻ nhận thức về cái đẹp, biết yêu cái đẹp, mong muốn tạo ra cái đẹp
trong cuộc sống và những kỹ năng sống cần thiết đối với lứa tuổi mầm non.
Để đáp ứng được những yêu cầu trên, đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng
nâng cao kiến thức dành thời gian nghiên cứu các phần mềm ứng dụng để từ đó
tìm ra các giải pháp để ứng dụng trong việc giảng dạy. Tổ chức các trò chơi cho trẻ
là đòi hỏi cấp thiết cho tất cả các giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói
riêng về tin học để có thể sáng tạo tiết dạy cho sinh động hiệu quả nhưng phù hợp
với từng môn học tránh lặp đi lặp lại một hình thức sẽ làm mất đi hứng thú của trẻ.
Để góp phần nâng cao hiệu quả trong việc ứng dụng công nghệ và phần
mềm tin học vào công tác dạy học trong trường mầm non Hoa Đỗ Quyên tôi mạnh
dạn lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc
xây dựng giáo án diện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non”
PHẦN II: THỰC TRẠNG CỦA NỘI DUNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
I. QUAN SÁT THỰC
1. Về phía nhà trường
Ban giám hiệu luôn luôn quan tâm tạo điều kiện môi trường thuận lợi: Trang bị cơ
sở vật chất, các thiết bị hiện đại hệ thống máy tính, mạng internet giúp cho giáo
viên có thể tiếp cận nhanh với công nghệ thông tin từ đó ứng dụng vào quá trình
giảng dạy. Ban giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường
xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tạo điều kiện cho giáo
viên tham gia các lớp học ngoại khóa nâng cao chuyên môn và phần mềm tin học:
Phần mềm Power Point, phần mềm Photoshp,...
2. Về phía giáo viên
Giáo viên có kiến thức và trình độ về tin học. Ngày nay với sự phát triển
mạnh mạng thông tin, truyền thông trên Internet giúp cho giáo viên rất thuận lợi,
chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên phong phú cho việc lựa chọn những
hình ảnh, âm thanh, phim sống động ... để xây dựng giáo án điện tử. Nội dung, tư
liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng
điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể
tự bắt gặp trong thực tế.
Việc tìm tòi ứng dụng phương tiện trong giảng dạy sẽ giúp chúng ta rất nhiều
về các kỹ năng sử dụng máy và kiến thức của chúng ta sẽ được mở rộng hơn. Khi
tìm kiếm thông tin, hình ảnh trên Internet để xây dựng giáo án trong giảng dạy là
rất cần thiết và bổ ích nó sẽ giúp giáo viên rất nhiều trong việc giảng dạy đem lại
hiệu quả cao trong việc tiếp thu kiến thức của học sinh và giảm bớt thời gian của
chúng ta trong việc làm đồ dùng ngoài ra những tư liệu ấy còn được sử dụng lâu
dài và nhân rộng.
II. NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU
Qua thực trạng đó tôi bắt đầu thực hiện nghiên cứu một số hình thức ứng dụng
công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án điện tử như sau:
- Tìm và khai thác các thông tin, hình ảnh, phim trên mạng Internet liên quan tới
bài dạy sao cho phù hợp
- Nghiên cứu các tài liệu, các phần mềm hỗ trợ trong việc xây dựng các giáo án
điện tử.
- Ứng dụng các phần mềm Power Point, phần mềm Photoshop để xây dựng giáo án
điện tử. Những quyển truyện tranh của nhà xuất bản kim đồng, Bộ giáo dụcvà đào
tạo - Trung tâm đồ chơi thiết bị Mầm non để chụp các hình
ảnh.
Sử dụng phầm mềm
Photoshop, phần mềm Micorosoft Office Powerpoint
- Khi thiết kế bài dạy tôi khai thác các hình ảnh trên trang web :
+ http://www.google.com
+ http://www.download.com
+ http://www.boilsoft.com
+ http://www.mamnon.com
+ http://ww.đienantinhoc.com
+ http://baigiang.bachkim.vn
+ http://elearning.ioit-hcm.ac.vn
+ http://www.edu.net.vn
III. THỰC TRẠNG TRONG VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀO TRONG GIẢNG DẠY
1. Khai thác các tư liệu hình ảnh trên internet
Một trong các điều kiện quan trọng nhất để tăng cường hiệu quả giáo dục và
chất lượng giảng dạy là tìm kiếm nguồn tư liệu phong phú, sống động, hấp dẫn hơn
. Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình
ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng Công nghệ
thông tin giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo
dục phong phú, chọn những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc,
những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu
ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích
thích hứng thú của trẻ vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội
dung bài giảng .
Ngoài những thông tin có thể tìm kiếm trực tiếp trên website, hay giữa các
đồng nghiệp với nhau có thể giúp cung cấp những tư liệu chuyên môn quý.
Khi tìm kiếm, lựa chọn tư liệu cho bài học điều quan trọng nhất là tính phù
hợp. Tư liệu phù hợp là tư liệu liên qua đến nội dung giảng; có nội dung, hình thức
đa dạng (thông tin, hình ảnh, video...) và được chọn lọc; lượng thông tin bổ sung
vừa đủ không quá ít, không quá nhiều làm loãng nội dung.
2. Chọn bài giảng thích hợp
Khi soạn giáo án điện tử giáo viên nên cân nhắc việc đưa công nghê thông tin
vào bài giảng vì không phải bài nào cũng áp dụng được mà cần lựa chọn 1 cách
hợp lý dựa vào nội dung mục đích yêu cầu cách tích hợp trong bài dạy.
Ví dụ: Xây dựng giáo án điện tử áp dụng vào các loại tiết như Văn học, làm quen
chữ viết, toán, tạo hình, trò chơi âm nhạc. Muốn làm được như vậy thì giáo viên
phải lắm vững phương pháp của từng bộ môn, từng loại tiết theo từng độ tuổi.
Tuy nhiên theo tôi, có ba điểm cơ bản để quyết định nên soạn bài bằng giáo án
điện tử hay không
- Mong muốn của giáo viên tổ chức hoạt động học tập tích cực bằng cách liên kết
hình ảnh với lời nói một cách tự nhiên, bằng cách vận dụng hình ảnh và ngôn từ cô
đọng trên các slide Power Point để khơi gợi kích thích sự liên tưởng và tưởng
tượng của trẻ .
- Nội dung chủ yếu của bài dạy đòi hỏi phải mở rộng và chứa đựng một số ý tưởng
có thể khai thác thành các tình huống có vấn đề dưa trên nhận thức của trẻ và phù
hợp với từng độ tuổi
- Nguồn tư liệu hình ảnh phong phú liên quan đến nội dung bài dạy sẵn có (có thể
truy cập từ Internet hay các nguồn tài nguyên khác như băng đĩa ghi âm, ghi hình,
phim ảnh… và điều quan trọng hơn là ý tưởng sẵn có trong kinh nghiệm của người
soạn GA).
3. Cách sử dụng phần mềm để thiết kế bài giảng
Đây là một hoạt động đòi hỏi nhiều kỹ thuật sử dụng máy tính, đặc biệt là phần
mềm Power Point.
+ Chọn phần AutoContent Wizard cho một phiên trình diễn chuyên nghiệp, không
dùng các Slide rời vì mất nhiều thời gian.
+ Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder, Textbox,
các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu ……Sau
đó copy toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung,
tất cả các tùy ý chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại.
+ Cài đặt các đường dẫn đặc biệt cho các câu hỏi để có thể linh hoạt khi đặt câu hỏi
hoặc trình bày minh hoạ cho bài giảng. Lúc cần, chúng ta có thể tự quyết định trình
bày hay không trình bày, đặt câu hỏi hay không đặt câu hỏi, tùy từng lưa tuổi.
+ Đặt các hình ảnh, âm thanh trên các chương trình song song, không cần cắt chèn
vào bài giảng, khi mở bài giảng ta có thể mở đồng thời các chương trình này. Thao
tác chèn thường mất nhiều thời gian và gây nhiều biến động cho bài giảng khi chép
đi chép lại.
+ Lưu file giáo án dưới dạng Slide Show để tránh mất thời gian khi phải mở từ đầu
và chọn Slide Show cho từng bài giảng.
+ Một điều cần lưu ý nữa trong khi viết giáo án điện tử đó là nên hết sức thận
trọng trong việc chọn lựa Font chữ, màu chữ, cỡ chữ, màu nền của Slide và các
hiệu ứng. Chẳng hạn như sử dụng những Font chữ nghệ thuật với quá nhiều nét
cong, Slide với nền màu vàng mà màu chữ là xanh lá cây, sử dụng nhiều hiệu ứng
trong đó các hình ảnh hay chữ viết nhảy múa với nhiều kiểu bắt mắt, vv...Sau đây
tôi xin nêu một số cách để có thể soạn thảo một giáo án điện tử nhanh và hiệu
quả.
Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder,
Textbox, các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu
……Sau đó copy toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text
nội dung, tất cả các tùy ý chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại.
Vậy khi thiết kế các giáo án điện tử, tôi sử dụng phần mềm Photohop để sử lý
những ảnh (Ảnh vẽ hay sưu tầm) để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh động cho phù hợp
với từng bài, và sử dụng phầm mềm Micorosoft Office Powerpoint để thiết kế các
slide theo trình tự tiết học và có chú thích minh họa ở dưới mỗi hình ảnh. Sau khi
đã thiết kế xong các slide, tôi đặt các hiệu ứng làm xuất hiên hay mất đi các hình
ảnh (Phụ thuộc vào từng bài) Bằng cách bấm chuột hay đặt chế độ tự động. Nhưng
trong quá trình dạy trẻ tôi đặt chế độ kích chuột các slide khi chiếu giúp cho tôi
hoàn toàn chủ động trong tiết dạy dễ dàng sử lý các tình huống phát sinh ngoài ý
muốn..
Ứng dụng phầm mềm vào dạy thơ truyện
VD: Tiết truyện: Đôi bạn tốt
Lứa tuổi: 3 – 4
tuổi (Mẫu giáo nhỡ) - Chủ đề:
Trường mầm
non
Bước 1: Để thiết kế các giáo án điện tử. Trước tiên tôi chụp từ chuyện tranh “Đôi
bạn tốt” Bộ giáo dục và đào tạo - Trung tâm đồ chơi thiết bị Mầm non. Sau đó tôi
sử dụng phầm mềm Photoshop để sử lý những ảnh để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh
động cho phù hợp với nội dung câu chuyện.
Bước 2: Ứng dụng phần mềm Photoshop cho phép tôi cắt các chi tiết nhân vật
trong câu chuyện sau đó ghép lại với nhau và sử dụng phầm mềm Micorosoft
Office Powerpoint để đặt các hiệu ứng, với cách làm đó ta sẽ được các hình ảnh cử
động của Gà, Vịt, Sói... theo ý muốn. Sau đó tôi thiết kế các slide cho toàn bộ câu
chuyện bằng cách đặt các hình ảnh đã đực sử lý qua phầm mềm Photohop vào các
slide theo trình tự câu chuyện và đặt các hiệu ứng xuất hiện, hay mất đi tuỳ vào
từng cảnh và tình huống của câu chuyện, tôi cũng có thể chú thích chữ vào các câu
truyện dưới mỗi hình ảnh từ ngữ dễ hiểu. Với bài : “Đôi bạn tốt”, để đặt hiệu ứng,
tôi vào slide Slow, nếu đặt đặt hiêu ứng xuất hiện (Erntance) -> đặt hiệu ứng vẽ
đường đi (Motion Paths -> left, hay draw custom Path). để vẽ các hướng đi theo ý
muốn của mình còn hình ảnh cử động của Gà, Vịt, Chó sói… còn chân bước đi của
nhân vật thì sử lí qua phần mềm Photoshop để các nhân vật đi được.
Bước 3: Hoàn thiện các slide cho toàn bộ câu chuyện.
Tuỳ từng chuyện để đặt các hiệu ứng tự động hay hiệu ứng kích chuột, xuất hiện
theo nhiều hình thức khác nhau giúp cho giáo viên linh hoạt trong việc lựa chon
hình thức xuất hiện cho phù hợp với tiết dạy từ đó tạo ra sự hấp dẫn lôi cuốn trẻ
vào tiết học.
Ngoài sử dụng phần mềm Photoshop, phầm mềm Mcorosoft Office Powerpoint
Tôi còn sưu tầm trên các băng để dạy trẻ. Như câu chuyện chú dê đen, Ai đáng
khen nhiều hơn, sự tích hoa hồng …
Ứng dụng phần mềm vào tiết toán
VD: Tiết toán: “ Đếm đến 4, nhận biết số 4”.
Lứa tuổi: 3 – 4 tuổi (Mẫu giáo nhỡ) - Chủ đề: Thế giới thực vật
Bước 1: Tôi sưu tầm tranh ảnh về ngày tết, lễ hội mùa xuân, tranh lẳng quả, hoa ở
trên trang:
http://www.google.com
Bước 2: Sau khi tải về máy xong tôi bắt đầu thiết kế các slide để dạy trẻ cho trẻ
đếm, 4 bông hoa, 4 quả cam.. phần chơi củng cố. Ở phần nhận biết số 4 tôi cho trẻ
quan sát số 4, sau đó phân tích cấu tạo của số 4 ( cho chạy hiệu ứng từng đặc điểm
cấu tạo của số 4) theo hiệu ứng xuất hiện kích chuột. ( tôi vào hiệu ứng slide
Show -> Custom Animation -> AddEffect -> Emphasis- > Spin.- > ok ). Ở
phần trò chơi luyện tập tôi đặt hiệu ứng vẽ đường đi cho các loại hoa, quả vào 2
lẵng (slide Show -> Custom Animation -> Mtion Paths ->Draw Custom Paths ->
Scribble - > ok ) tôi lồng các tiếng như “Bạn đúng rồi”, “Bạn làm sai rồi” để cho
giời học sinh động
Cách lồng tiếng vào Slieder: Ta kích chuột trái vào hình ảnh, hay chữ cần có tiếng
sau đó - > vào Insert - > Movies and Soued - > Souds from -> chọn phai tiếng theo
ý của mình -> ok- > hộp thoại Microsopt office Power Point xuất hiện -> Nếu
chọn Automaticcally (tiếng ra cùng một lúc), còn chọn When clieked (Kích chuột
thì mới lên tiếng).
Bước 3: Làm hoàn chỉnh các slide tiết học.
Ứng dụng phầm mềm vào tiết học MTXQ , hay trò chơi âm nhạc…. Cũng làm
các bước tự như toán và tiết truyện.
Qua tiết dạy bằng phương pháp này tôi nhận thấy trẻ rất thích chăm chú nghe và
theo dõi từng cử động của các nhân vật trong truyện. Hay những đồ vật con vật nên
kết quả đạt rất cao, hầu hết các trẻ nhớ được cốt chuyện. Từ đó giáo viên có thể
định hướng giáo dục trẻ theo nội dung chuyện, trẻ dễ tiếp thu hơn so với phương
phấp dạy theo truy ền thống giáo viên tự vẽ truyện để dạy trẻ.(với giáo viên có khả
năng vẽ thì hình ảnh trong tranh rõ nét thể hiện được nội dung câu truyện, còn với
giáo viên không có năng khiếu thì hình ảnh trong tanh không rõ nét, không thể hiện
được nội dung cốt truyện ) các nhân vật trong chuyện tĩnh, mà các tiết dạy cứ lặp
đi lặp lại như vậy trẻ rấ là nhàm chán, vì vậy tiết học đạt kết quả không cao. Con
khi ứng dụng các công nghệ thông tin vào tiết học, gíup cho tất cả giáo viên dù có
năng khiếu, hay không có năng khiếu thì việc tìm kiếm các hình ảnh trên mạng để
ghép tranh thì rất là dễ, không tốn nhiều thời gian. Việc sử dụng công nghệ thông
tin giúp cho giáo viên sưu tầm tất cả các loại tranh ảnh một cách phong phú và
không bị lệ thuộc, việc tìm kiếm các tư liệu rất nhanh tiết kiệm được thời gian và
kinh phí. Các trò chơi sử dụng hình ảnh đẹp, có sự chuyển động, các âm thanh phát
ra nhằm phát triển sự hứng thú của trẻ, phát huy được tính tích cực chủ động của
trẻ từ đó phát triển được ngôn ngữ, tư duy, trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ
Cũng như ở tiết toán, chuyện, môi trường xung quanh, nếu như không dạy trẻ trên
các công nghệ thông tin thì giáo viên mất rất nhiều thời gian cho việc chuẩn bị đồ
dùng của cô, của trẻ. Đồ dùng của cô rất nhiều cho nên đôi lúc sử dụng đồ dùng
còn lúng túng. Còn đồ dùng của trẻ, những đồ dùng đó được lặp đi lặp lại từ tiết
này qua tiết khác, vì vậy trẻ thấy trong khi học còn nhàm chán quá quên thuộc với
những đồ dùng đó không gây được được hứng thú cho trẻ nên kết quả sau buổi
học chưa khả quan.
IV. HẠN CHẾ
Trong thực tế việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các trường mầm non
nói chung cũng như trường tôi nói riêng vẫn còn một số hạn chế sau:
- Nhà trường đang trong quá trình đầu tư nâng cấp các thiết bị sử dụng cho việc
giảng dạy, cho nên một số thiết bị như máy chiếu, màn chiếu chưa được trang bị
đến từng lớp dẫn đến khó khăn cho giáo viên cho viêc giảng dạy.
- Tuy máy tính điện tử mang lại nhiều tiện ích cho việc giảng dạy của giáo viên
mầm non nhưng công cụ hiện đại này không thể hỗ trợ và thay thế hoàn toàn cho
các phương pháp trực quan khác của người giáo viên. Đôi lúc vì là máy móc nên
nó có thể gây ra một số tình huống bất lợi cho tiến trình bài giảng như là mất điện,
máy bị treo, bị virus...và mỗi khi có sự cố như vậy người giáo viên khó có thể hoàn
toàn chủ động điều khiển tiến trình bài giảng theo như ý muốn.
- Điều cần thiết đầu tiên là tiếng Anh. Tuy các nội dung tiếng Việt đang phát triển
với tốc độ rất nhanh nhưng nguồn thông tin lớn nhất và phong phú nhất trên
Internet là bằng tiếng Anh. Nếu không có ngoại ngữ, giáo
viên bị hạn chế khá nhiều.
- Kiến thức về lĩnh vực tin học của cá nhân tôi còn nhiều hạn chế, mới học phần
mềm Power Point , phần mềm Photoshop, còn một số phầm mềm hộ trî cho việc
soạn giáo án điện tử như: phần mềm Window Movie Maker, phầm mềm Flash
chưa được học do vậy còn rất nhiều khó khăn trong quá trình ứng dụng các phần
mềm vào việc xây dựng giáo án
- Các thiết bị trình chiếu ứng dụng các phần mềm sử dụng cho tiết dạy luôn thay
đổi ngày càng hiện đại, trong điều kiện của cá nhân tôi có thể tiêp cận và cập nhật
các thông tin này còn nhiều khó khăn, do vậy còn lúng túng trong quá trình sử
dụng.
PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP
Nhằm để khắc phục tình hình đó, Ban giám hiệu trường chúng tôi đã cho giáo viên mượn
dàn máy vi tính bao gồm cả loa, âm ly loa, màn hình LCD để hỗ trợ tối ưu trong việc đảm
bảo cho chất lượng hình ảnh rõ nét nhất, âm thanh tốt nhất.
- Bài giảng phải thể hiện được mục tiêu bài giảng và yêu cầu bài tập thế nên sau khi suy
nghĩ tôi quyết định thiết kế bài giảng theo một hệ thống như sau:
+ Tên đề tài (tên đề tài, người thiết kế bài giảng, lứa tuổi, nơi thực hiện)
+ Mục tiêu phát triển của đề tài
+ Chuẩn bị
+ Các hoạt động ( hoạt động, yêu cầu của hoạt động ( mỗi yêu cầu là một slide trình diễn
liên kết bởi hiệu ứng của Hyperline)
+ Kết luận chung về đề tài
- Với hệ thống này người sử dụng dùng không rành vi tính vẫn có thể sử dụng được bài
giảng, qua việc chỉ cần nhấp chuột vào bất cứ hoạt động nào hay hình ảnh nào là yêu cầu
sẽ được thể hiện ra, không cần theo thứ tự. Thêm vào đó các hình ảnh được nằm theo
từng Slide riêng biệt nên hình ảnh to rõ và thể hiện đa dạng không gây nhàm chán. Thêm
vào đó cô có thể linh hoạt sử lý các tình huống xảy ra ở trẻ mà không cần ngại việc phải
thực hiện các thao tác quay lại ban đầu, mà cỉ cần click chuột để thể hiện hình ảnh cần
quay lại.VD:
+ Khi cô hỏi trẻ về các hình ảnh mà trẻ thấy được trong ngày tết trẻ sẽ kể ra và cô kiểm
chứng lại bằng những hình ảnh trên máy. Tuy nhiên, sau đó cô lại muốn một lần nữa cho
trẻ xem lại hình ảnh áo quần ngày tết nhằm dẵn đắt trẻ quan sát kiểu dáng và màu sắc của
áo quần ngày tết cô chỉ cần click vào chữ “quần áo mới” và cho trẻ trực quan chứ không
cần “back” lại từ đầu để kiếm tìm hình ảnh. Việc làm này sẽ tránh được việc gây mất
nhiều thời gian và tránh việc làm mất hứng thú của trẻ.
- Vì là người tự thiết kế bài giảng cho mình nên tôi không ngại các thao tác cũng như các
thiết bị cũng đã được ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ.
- Vướn mắc lớn nhất trong phần này là tư liệu và tôi giải quyết vấn đề này bằng cách thiết
kế tất cả các hình ảnh như biển báo, đèn giao thông… bằng công cụ trên thanh Drawing
và dùng thao tác Group để nhóm các hình ảnh lại với nhau. Kèm thêm là các hình ảnh
được chụp lại từ điện thoại và chèn vào slide làm hình ảnh
- Mặt khác, tôi sử dụng cách thu âm lời nói của trẻ, của cô và các âm thanh dùng chương
trình chuyển đổi đuôi file thu âm AMR thành MP3.
- Trước tiên ta phải làm rõ rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng
không đơn thuần chỉ là giáo án điện tử được thiết kế bởi chương trình PowerPoin mà đó
còn bao gồm nhiều các phương tiện công nghệ thông tin khác như tivi, đầu đĩa, mạng
internet…Vì thế việc lựa chọn đề tài và phương tiện ứng dụng công nghệ thông tin trong
giảng dạy cũng vô cùng phong phú đa dạng.
- Tuy nhiên lựa chọn đề tài ứng dụng được công nghệ thông tin vào trong bài giảng cũng
phải theo một số những tiêu chí nhất định để tránh việc lựa chọn đề tài không phú hợp và
họat động không mang lại hiệu quả. 6 tiêu chí mà tôi đưa ra sau đây là những tiêu chí mà
tôi đã rút kết được sau một quá trình thực hiện chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin
vào trong bài giảng.
1. Chọn đề tài mang mục đích cho trẻ nhận ra sự thay đổi của sự vật hiện tượng. Nhận
biết các hiện tượng trong thiên nhiên.
2. Chọn đề tài mà hoạt động chủ yếu là các bài tập trò chơi (dưới dạng game) nhằm kích
thích hứng thú và ôn luyện kiến thức cho trẻ.
3. Chọn các đề tài cần có nhiều âm thanh đi kèm hình ảnh cho trẻ trực quang sinh động
4. Chọn các đề tài mà yêu cầu cần cung cấp cho trẻ các hình ảnh thật, sống động
5. Hạn chế chọn các đề tài khó tìm tư liệu hình ảnh, phim nhạc
6. Không chọn các hoạt động mang tính chất minh họa hình ảnh mà không mang tính tích
hợp các họat động khác.
PHẦN VI : KẾT QUẢ
1. Đối với trẻ
Với một số hình thức ứng dụng phầm mềm tin học vào các hoạt động giảng dạy
trẻ, tôi thấy đã thu hút được 100% trẻ chăm chú vào tiết học. Bởi những hình ảnh,
âm thanh sống động, mô phỏng phỏng các hoạt động tương đối chính xác, tạo cho
trẻ tham gia các hoạt động một cách chủ động. Chất lượng, kiến thức ở mỗi tiết
học
truyền
đạt
đến
trẻ
kết
quả
đạt
hết
sức
khả
quan.
2. Đối với giáo viên
- Để thiết kế các bài bài dạy ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin vào các hoạt
động dạy trẻ đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng nâng cao kiến thức về tin học để
có thể sáng tạo ra tiết học sinh động hiểu quả phù hợp với từng môn học. Tuy
nhiên, trong quá trình đó tôi đã tham gia lớp học công nghệ thông tin do Sở giáo
dục tổ chức: (Phần mềm Micorosoft Office Powerpoint, phầm mềm
Photoshop).
Tôi đã thiết kế được một số giáo án điện tử để phục vụ trong việc giảng dạy. Và
cũng thiết kế 1 số giáo án điện tử tham gia hội Thi cấp trường đạt giải nhì, và đạt
giải Khuyến khích hội thi cấp ngành.
- Khi thiết kế các giáo án điện tự tôi đã tham khảo ý kiến của ban giám hiệu, của
các đồng nghiệp, cùng trao đổi bàn bạcđể đưa ra được nhiều trò chơi vào các môn
học dạy trẻ. Các giáo án điện tử được ban giám hiệu nhà trường, cùng với các chị
em trong tổ chuyên môn đánh giá cao.
Qua đó tôi rút ra được một số bài học cho bản thân.
+ Giáo viên phải lắm vững phương pháp dạy tất cả các bộ môn.
+ Khi thiết kế các bài dạy phải căn cứ vào nhận thức thực tế của trẻ để đưa ra
những
trò
chơi
phù
hợp
với
từng
độ
tuổi
+ Luôn bồi dưỡng, không ngừng học tập kỹ năng thực hành vi tính để xử lý kỹ
thuật tốt hơn. Tham khảo các tài liệu, phầm mềm ứng dụng công nghệ thông tin để
nâng
cao
trình
độ
chuyên
môn.
+ Luôn tìm tòi ý tưởng từ trẻ để đề ra các hoạt động thiết thực và ứng dụng được ở
nhiều hoạt động khác nhau, phù hợp với từng lứa tuổi
+ Việc sử dụng các phần mềm Power point trong việc giảng dạy các môn học thu
hút được sự chú ý của trẻ trong giờ học, vì vậy kết quả thu được sau buổi học khả
quan hơn.
PHẦN VI. KẾT LUẬN
I. TÓM LƯỢC GIẢI PHÁP VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG
Chiến lược phát triển nền giáo dục Việt Nam giai đoạn 2000–2020 đã nhấn mạnh:
các ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) sẽ trở thành thiết bị dạy học chủ đạo
trong nhà trường.
Công nghệ thông tin là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng
dạy, học tập và hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả và
chất lượng giáo dục.Phát triển nguồn nhân lực CNTT và ứng dụng CNTT trong
giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng có ý nghĩa quyết định sự phát triển CNTT của
đất nước (Trích Chỉ thị số: 55/2008/CT-BGDĐT)
Thực tế đã cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đã
góp phần làm thay đổi hình thức, phương pháp dạy và học truyền thống. Việc phối
hợp các phương pháp truyền thống có sử dụng CNTT vào giảng dạy đã mang lại
hiệu quả nhất định.
Tuy nhiên, để ứng dụng CNTT vào giảng dạy thực sự không đơn giản chút nào.
Bởi, khi thực hiện đòi hỏi giáo viên phải đầu tư rất nhiều thời gian, công sức để
giải quyết các yêu cầu về qui trình và nguyên tắc thiết kế bài giảng:
- Thứ nhất, phải đưa ra được mục tiêu của bài học và cần xác định mục tiêu ở đây
là mục tiêu học tập chứ không phải mục tiêu giảng dạy. Nghĩa là, sau khi học
người học được gì?
- Thứ hai, lựa chọn kiến thức và xác định nội dung. Trên cơ bản là bám sát giáo
trình, sắp xếp lại cấu trúc làm nổi bật nội dung trọng tâm, trọng điểm mà không
làm sai lệnh mục đích yêu cầu của bài.
- Thứ ba, sưu tầm các nguồn tư liệu hoặc xây dựng nguồn tư liệu bổ sung cho bài
giảng (hình ảnh, âm thanh, phim...). Những tư liệu này phải được xử lý đảm bảo
các yêu cầu về kỹ thuật, nội dung, tính thẩm mỹ và được tổ chức, sắp xếp, lưu trữ
sao cho khoa học.
- Thứ tư, chọn phần mềm trình diễn, các ứng dụng hỗ trợ và các phần mềm chuyên
dụng theo từng lĩnh vực.
- Thứ năm, nên phân chia thời gian lên lớp sao cho ứng với mỗi thời gian là một
hoạt động cụ thể : hướng dẫn ghi chép, đặt vấn đề, giải quyết vấn đề, tổ chức hoạt
động...Từ đó có thể xây dựng nội dung cho các trang (slide) trình chiếu thích hợp,
đúng với yêu cầu đặt ra.
- Thứ sáu, Chạy thử, kiểm tra và hiệu chỉnh các sai sót để hoàn thiện.
Ngoài các vấn đề đã nêu trên, trong thiết kế giáo án điện tử giáo viên cần tuân thủ
các nguyên tắc trình bày sau đây :
- Màu nền (Background), màu chữ (Font color) : theo nguyên tắc tương phản giữa
màu chữ và màu nền. Màu chữ không quá 3 màu tùy theo mục đích sử dụng khác
nhau của văn bản; màu nền nên thống nhất chung cho các trang.
- Văn bản (Text) : trình bày ngắn gọn, cô đọng.
- Phông chữ (Font) : dùng các phông chữ phổ biến ; không quá 3 cỡ chữ và cỡ chữ
phải từ 28 trở lên.
- Kiểu chữ (Font style) : nên tận dụng thuộc tính chữ in đậm, nghiêng, chữ in hoa;
- Hiệu ứng (Effect) : Không nên lạm dụng quá nhiều hiệu ứng.
- Hình ảnh (Image), âm thanh (audio), phim (video) : phải rõ ràng, độ nét trung
thực.
Như vậy để giải quyết tốt các yêu cầu trên. Đối với giáo viên ngoài kiến thức
chuyên môn còn phải có niềm đam mê sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ và có
kiến thức nhất định về tin học. Đó là điều kiện cần để thực hiện tốt ý tưởng sư
phạm của mình thông qua bài giảng có ứng dụng CNTT.
Trên đây là một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây
dựng giáo án điện tử vào một số bộ môn để dạy trẻ trong năm học vừa qua. Tuy
kinh nghiệm không nhiều, nhưng được rút ra từ những thực tiễn giảng dạy và tôi
cũng manh dạn xin phép được đưa ra để cùng trao đổi với các bạn đồng nghiệp,
các nhà quản lí xem xét tham khảo. Rất mong các bạn đồng nghiệp, các nhà quản lí
bổ xung, góp ý cho tôi để làm phong phú thêm những kinh nghiệm trong công tác
dạy.
II. KIẾN NGHỊ
Đề nghị Ban giám Hiệu nhà trường tham mưu với các cấp lãnh đạo, các
ngành địa phương mua sắm đầu tư thêm các thiết bị sử dụng cho việc giảng dạy,
một số thiết bị như máy chiếu, màn chiếu chưa được trang bị đến từng lớp dẫn đến
khó khăn cho giáo viên cho viêc giảng dạy.
- Tăng cường mở các lớp học tập huấn hướng dẫn về soạn giảng GAĐT, sử dụng
một số phần mềm quen thuộc trong soạn giảng cho chị em học hỏi. Nâng cao tay
nghề và nghiệp vụ chuyên môn.
- Xem thêm -