Tài liệu Skkn một số biện pháp tổ chức trò chơi học toán cho học sinh lớp 1

A.ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài: Trong chương trình giáo dục Tiểu học hiện nay, môn Toán cùng các môn học khác góp phần quan trọng đào tạo nên con người phát triển toàn diện. Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy năng lực, sự chủ động sáng tạo của học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trò chơi Toán học lí thú và bổ ích sẽ phù hợp với nhận thức của các em làm cho các em thích thú. Thông qua các trò chơi, học sinh lĩnh hội được các tri thức Toán học một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong làm việc. Khi chúng ta đưa ra các trò chơi Toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chất lượng dạy học môn Toán sẽ được nâng cao. Thực hiện TT22/2016/TT-BGDĐT kết hợp với TT30 về việc đánh giá học sinh: vì sự tiến bộ của học sinh; không so sánh các học sinh với nhau; đánh giá để phát triển học tập, đánh giá như là hoạt động học tập, nhưng làm rõ cơ sở khoa học của hai phương thức đánh giá thường xuyên bằng nhận xét và đánh giá định kì bằng điểm số giúp lượng hóa trong đánh giá thường xuyên học sinh Tiểu học. Ngoài việc hình thành kiến thức kĩ năng cho học sinh thì người giáo viên còn chú trọng phát triển cả phẩm chất, năng lực cho học sinh nữa. Chính vì những lí do trên mà tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp tổ chức trò chơi học Toán lớp 1”. II. Mục đích nghiên cứu của đề tài - Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học, phát triển năng lực chung, năng lực đặc thù môn học và phẩm chất của học sinh (HS), tăng cường hoạt động cá thể, hợp tác làm việc nhóm, giao lưu học tập. Hình thành và rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. - Góp phần gây hứng thú cho học sinh khi học Toán, học mà chơi chơi mà học giúp các em củng cố và khắc sâu kiến thức của bài học. III. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp tổ chức trò chơi học Toán lớp 1 - Vấn đề nghiên cứu thuộc lĩnh vực môn học, cụ thể là môn Toán lớp 1 trong trường Tiểu học. - Đối tượng quan sát, khảo sát là kết quả và thái độ học toán của 55 HS lớp 1 IV. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu lí luận - Nghiên cứu thực trạng - Đề xuất biện pháp mới - Tổ chức thử nghiệm V. Phương pháp nghiên cứu: 1. Nghiên cứu lí luận: - Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục..... liên quan đến nội dung đề tài - Đọc sách giáo khoa, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán tuổi thơ, nhi đồng chăm học, giúp em vui học Toán, 100 trò chơi toán lớp 1.... 2. Nghiên cứu thực tiễn: - Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các trò chơi môn Toán - Tự tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học - Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm VI. Phạm vi nghiên cứu: - Vấn đề được suy ngẫm, nghiên cứu và vận dụng trong thời gian từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 3 năm 2019 - Nội dung cụ thể của vấn đề nghiên cứu là một số biện pháp tổ chức trò chơi học Toán lớp 1 - Đối tượng khảo sát là học sinh lớp 1 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CƠ SỞ LÝ LUẬN I. Một số khái niệm cơ bản của đề tài: 1. Biện pháp: cách xử lí công việc hoặc giải quyết vấn đề 2. Tổ chức: sắp xếp, bố trí cho thành một chỉnh thể có một cấu trúc và những chức năng chung nhất 3. Trò chơi: hoạt động bày ra để vui chơi, giải trí II. Mục tiêu, vị trí, vai trò của đề tài: 1. Mục tiêu: - Tạo nguồn và thúc đẩy hứng thú học toán - Không gây áp lực học cho học sinh - Giúp học sinh vận dụng được các kiến thức đã học bổ trợ cho các kĩ năng sống của bản thân khi áp dụng vào thực tiễn 2. Vị trí của đề tài: Môn Toán ở trường Tiểu học là môn học độc lập, chiếm phần lớn thời gian trong chương trình học của trẻ. Môn Toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ môn khoa học nghiên cứu có hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người. Môn Toán có khă năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận logic, thao tác tư duy cần thiết. thời đại mới. Đề tài : Một số biện pháp tổ chức trò chơi học Toán lớp 1” có vị trí quan trọng giúp học sinh chiếm lĩnh được các kiến thức toán học một cách hiệu quả 3. Vai trò của trò chơi học Toán: - Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong quá trình hoạt động bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết quả chơi. - Trò chơi học tập bao gồm các quy tắc gắn với kiến thức kĩ năng có được trong hoạt động học tập, gắn với nội dung bài học, giúp học sinh khai thác rèn kinh nghiệm của bản thân để chơi. Thông qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kĩ năng đã học vào các tình huống của trò chơi và học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở rộng kiến thức, kĩ năng đã học. như vậy việc học tập các kĩ năng môn Toán được đưa vào trò chơi. - Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển các kinh nghiệm được tích lũy qua hoạt động chơi. - Trò chơi học tập rèn luyện kĩ năng kĩ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, như sử dụng trò chơi học tập mà quá trình học trở thành một hoạt động vui và hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn. - Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. III. Đặc diểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học: - Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi chúng không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong học tập và phải thường xuyên được luyện tập - Học sinh Tiểu học cũng rất dễ xúc động, thích tiếp xúc với sự vật hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh. - Trẻ hiếu động ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới xong các em lại chóng chán. Do vậy trong việc dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽ để củng cố khắc sâu kiến thức. IV. Nhu cầu về đổi mới phương pháp dạy học: - Học sinh Tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén sắc sảo, có óc tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy Toán học nhưng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng quá tải. Chính vì thế nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, hình thức truyền tải, truyền đạt thế nào cho phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi là điều không thể xem nhẹ. Đặc biệt là đối với học sinh lớp 1, lớp mà các em vừa mới vượt qua những mới mẻ ban đầu chuyển từ hoạt động vui chơi là chủ đạo sang hoạt động học tập là chủ đạo. - Vì ở lứa tuổi mẫu giáo, các em dược học theo cách vui chơi là chủ yếu còn đối với yêu cầu về kỉ luật học tập và kết quả học tập không đặt ra nghiêm ngặt đối với mỗi em. Lên đến lớp 1 thì yêu cầu đó đặt ra thường xuyên đối với các em ở tất cả các môn học. Như vậy nói về cách học, yêu cầu học thì trẻ lớp 1 gặp phải một sự thay đổi đột ngột mà đến cuối năm lớp 1 và sang lớp 2 các em mới quen dần với cách học đó. Do vậy giờ học trở nên nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý của các em nếu các em chỉ nghe và làm theo. - Muốn giờ học có hiệu quả người giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học sao cho học sinh thấy hứng thú, thích tham gia vào hoạt động học tập. Học sinh Tiểu học không thể ngồi quá lâu trong giờ học cũng như làm một việc gì đó nhiều thời gian vì thế giáo viên có thể thay đổi hoạt động học của các em trong giờ học: cho các em thảo luận, làm bài tập hoặc thông qua trò chơi. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU I. Đặc điểm chung của giáo viên và học sinh trong môi trường nghiên cứu 1. Giáo viên: Thông thường các giáo viên soạn đủ giáo án, trên lớp cố gắng truyền đạt đúng, đủ, có thể mở rộng thêm kiến thức cho học sinh thông qua các bài tập trong SGK. Khi cho học sinh tham gia chơi lớp học thường ồn ào. Nếu thường xuyên như vậy có dẫn đến tình trạng mất nề nếp trong giờ học không! Thưởng, phạt thế nào cho công bằng, làm sao để tất cả học sinh trong lớp đều cảm thấy thoải mái, không ấm ức… Đó là những lí do cơ bản khiến giáo viên ngại, ít khi cho học sinh chơi trò chơi trong giờ học Toán. 2. Học sinh: Học sinh lớp 1 vừa từ trường mầm non lên còn vô cùng bỡ ngỡ với môi trường học tập mới. Có nhiều em còn sợ đi học, không hiểu học Toán là gì, phải học thế nào, nhưng cũng có một số em luôn hứng khơỉ với mỗi bài học mới của thày cô giáo. Tôi đã làm khảo sát với học sinh lớp 1 của mình về mức độ Hứng thú học Toán và thu được kết quả như sau: Đầu năm học Mức độ hứng thú học Toán 55 HS Số lượng Tỉ lệ % 1 Không tham gia 14 26 2 Ít tích cực 12 22 3 Trung bình 13 24 4 Tích cực 7 12 5 Rất tích cực 9 16 Theo tôi chỉ có thể là tổ chức cho các em tham gia trò chơi học Toán sẽ cải thiện được thực trạng này. II. Những ưu điểm và bất cập của thực trạng học Toán lớp 1: 1. Những ưu điểm: - Học Toán là một môn học mới với học sinh lớp 1 - Chơi trò chơi học toán học sinh không phải viết - Sử dụng được những đồ dùng đơn giản, dễ tìm - Nhiều học sinh có hứng thú tham gia trò chơi hơn là viết bài làm toán hay học thuộc các kiến thức cần ghi nhớ 2. Bất cập: - Học sinh không tập trung, không hứng thú với kiến thức trong bài học hay cách truyền thụ của giáo viên trong giờ giảng bài nên có những HS không hiểu, không làm bài, có làm bài nhưng không biết đúng/sai - Thao tác học sinh sử dụng đồ dùng học tập còn lóng ngóng: hay làm rơi, cầm ngược, thao tác chậm, … HS sợ bị chậm, sợ không khéo léo như bạn nên không tham gia III. Sách giáo khoa và tài liệu tham khảo: 1. Sách giáo khoa của học sinh đều được trình bày theo cấu trúc: phần cung cấp kiến thức mới và phần thực hành, chủ yếu là các bài tập để học sinh làm. Các bài tập đó ít khi có hình thức khác lạ cho học sinh thích thú. 2. Tài liệu tham khảo: sách giáo viên hay sách thiết kế bài giảng cho giáo viên thì phần thiết kế trò chơi cũng ít và mờ nhạt. Nên để thiết kế được trò chơi phù hợp trong giờ học giáo viên cần tham khảo thêm nhiều tài liệu khác. MÔ TẢ, PHÂN TÍCH MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TOÁN LỚP 1 I. Nguyên tắc tổ chức trò chơi trong môn Toán: Để các trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao cho giờ học, khi tổ chức và thiết kế trò chơi cần đảm bảo các nguyên tắc sau: 1. Thiết kế trò chơi trong môn Toán - Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn Toán nói chung và môn Toán lớp 1 nói riêng, phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ, đảm bảo các yêu cầu sau: + Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục + Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học + Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lí học sinh lớp 1, phù hợp với khả năng người hướng dẫn, cơ sở vật chất của nhà trường + Hình thức tổ chức trò chơi phải phong phú, đa dạng + Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo + Trò chơi phải gây được hứng thú cho học sinh - Cấu trúc của trò chơi học tập: + Tên trò chơi + Mục đích: nhằm ôn luyện củng cố kiến thức kĩ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ quy định hành động chơi được thiết kế trong trò chơi + Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi- mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi học tập + Cách chơi – nêu luật chơi: Chỉ ra quy tắc của hành động chơi, quy định đối với người chơi, thời gian chơi, quy định thắng thua của trò chơi + Số người tham gia chơi; Cần chỉ rõ số người tham gia chơi 2. Cách tổ chức trò chơi: - Thời gian tiến hành thường từ 5-7 phút - Giới thiệu trò chơi: + Nêu tên trò chơi + Hướng dẫn cách chơi bằng cách mô tả và thực hành, nêu ra luật chơi - Chơi thử, qua đó nhấn mạnh luật chơi - Chơi thật - Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh - Thưởng – phạt; phân minh, đúng luật chơi sao cho người chơi chấp nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như: chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò…) Lưu ý: Thời gian, số lượng người chơi, bảng tính sao, phần thưởng ( tràng pháo tay, phiếu khen, ghi tên vào bảng danh dự…), cách phạt – nhẹ nhàng( hát, nhảy lò cò, đứng lên ngồi xuống tại chỗ…). Giáo viên linh hoạt khi sử dụng vào trò chơi. II. Giới thiệu một số trò chơi học Toán lớp 1: * Các trò chơi được thiết kế cho các tiết học theo mạch kiến thức trong chương trình sách giáo khoa Toán 1 - Phần thứ nhất: Số - Phần thứ hai: Phép tính - Phần thứ ba: Đại lượng và đo đại lượng - Phần thứ tư: Hình học *Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi tiêu biểu mà tôi đã áp dụng trong quá trình dạy Toán cho học sinh lớp 1 Phần thứ nhất: SỐ * Mục tiêu : HS được củng cố vế các kiến thức sau: - Nhận biết số - Nắm được cấu tạo số - Biết đựợc vị trí của số trong dãy số - Biết so sánh các số đã học - Vận dụng các số được học vào thực tế * Cách thực hiện: Tổ chức trò chơi trong giờ dạy Toán cho học sinh lớp 1 * Ví dụ: 1. Trò chơi 1: Lô Tô Nhận Biết Số Mục tiêu: Củng cố khái niệm số trong phạm vi 10 . Vận dụng vào các bài dạy số: Số 6, Số 7, ...., Số 10 2. Chuẩn bị: 4 bộ số gồm các số từ 1 đến 10 dưới dạng các quân bài 4 bảng gồm toàn tranh vẽ, bộ thực hành Toán học sinh 3. Cách chơi: Mỗi bạn đặt bảng gồm tranh vẽ ở trước mặt.Tráo các thẻ bài (ghi số) đặt úp sấp. Bốn bạn chơi ‘oản tù tì” để chọn người chơi đầu tiên, các bạn ở bên phải của người đi trước sẽ được đi tiếp theo. Người chơi rút một quân bài, quan sát nhanh bảng tranh vẽ rồi đặt thẻ đúng với số đồ vật có trong tranh. Nếu sai thì bạn nào nhanh tay sẽ lấy được thẻ số đó đặt lên bảng của mình ai đặt kín bảng sớm nhất là người thắng cuộc. * Ngoài cách chơi theo nhóm như trên , trò chơi này có thể chơi theo nhóm lớn ( tổ, cả lớp): Mổi tổ quan sát một tranh rồi gài số tuơng ứng với hình vẽ trong tranh lên bảng gài. Tổ nào không có bạn sai hoặc có ít bạn sai là thắng cuộc. 4. Tác dụng: Giúp học sinh biết đếm, nhận biết số Trò chơi 2: Ghép Bài 1. Mục tiêu: Củng cố về cấu tạo của số 10. Vận dụng vào bài: Số 10, Luyện tập 2. Chuẩn bị : 1bộ , mỗi bộ gồm 11 tấm bìa ghi các số từ 0 đến 10 ( dạng quân bài) 3. Cách chơi: 2 người chơi hoặc nhiều hơn. Tráo các quân bài (44 quân bài) . Đặt ngửa 12 quân bài bất kì ở giữa bàn chơi. Những quân bài còn lại đặt úp xuống thành một chồng. Các bạn tham gia chơi ‘ oản tù tì” để tìm ra người đi trước.Người chơi lần lượt lấy một quân bài ở chồng úp sấp, lật ngửa ra.Nếu quân bài vừa lấy ghép ( cộng) với một số trong các quân bài đã đặt ngửa trên bàn thành 10 thì bạn chơi được nhặt quân bài lên và giữ lại ( như vậy người chơi đã giữ được một cặp quân bài tạo thành 10) Ví dụ : Bạn lấy được quân bài mang số 3, trong số các quân bài ở bàn có quân bài mang số 7, như vậy bạn được nhặt quân bài mang số đó lên và giữ lại ( 7 + 3 = 10) Nếu quân bài lấy được không ghép được với quân bài nào trong số các quân bài đặt ngửa trên bàn, thì người chơi phải đặt ngửa quân bài của mình lên mặt bàn và để bạn khác chơi tiếp Bạn chơi tiếp theo cũng chơi tương tự như vậy. Khi đã lấy hết các quân bài ở chồng bài úp sấp, người chơi lần lượt lấy từng cặp quân bài đặt ngửa trên bàn. Bạn nào thu được nhiều quân bài nhất là người thắng cuộc. * Trò chơi này còn có thể chơi đơn giản hơn với các số trong bộ thực hành Toán của học sinh. - Trong thời gian 1 phút bạn nào ghép được nhiều cặp số có kết quả bằng 10 gài lên bảng gài trong bộ thực hành thì sẽ chiến thắng. 4. Tác dụng: học sinh nắm chắc cấu tạo số để vận dụng sang học phép cộng trong phạm vi 10 được thuận lợi. Trò chơi 3: Xếp đúng thứ tự Mục tiêu: Củng cố về so sánh thứ tự các số trong phạm vi 10 Vận dụng vào bài Luyện tập (tr38), Luyện tập chung (tr40) Chuẩn bị: Mỗi học sinh chuẩn bị 5 tấm bìa ( thẻ số trong bộ thực hành toán) ghi các số: 0; 6; 3; 8; 5 Cách chơi: Chơi theo cá nhân . Mỗi bạn để sẵn các tấm bìa ( thẻ số) trên bàn. GV ra hiệu lệnh : “ Hãy xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn ( hoặc từ lớn đến bé)”. Học sinh làm theo hiệu lệnh của GV. Ai làm xong trước và đúng sẽ thắng cuộc. Tác dụng: từ việc nắm được giá trị của mỗi số mà học sinh biết sắp xếp các số cho trước theo thứ tự yêu cầu. Trò chơi 4: Tránh số 3 Mục tiêu: Củng cố về số đếm trong phạm vi 100 Cách chơi: Cả lớp cùng chơi. Các bạn ngồi theo vòng tròn ( hoặc theo thứ tự có sẵn trong lớp học), lần lượt đếm theo một chiều đã xác định , bắt đầu từ một bạn nào đó: “ một, hai…..” đến lượt bạn nào đến chữ số “ 3” ( 13, 23, 30, 33, 43,…) thì phải tránh số theo quy định là số “cấm kị” và nêu số liền sau số “cấm kị” đó, chẳng hạn sau số 2 bạn phải đếm 4, hoặc sau số 12 bạn phải đếm số 14,… Ai vi phạm điều phải tránh, chót nêu số đã “ cấm kị” thì coi là phạm luật, bị phạt nhảy lò cò ( hoặc chạy một vòng…). Sau đó bạn bị phạt đếm đầu tiên và “một” cuộc chơi lại tiếp tục. Trò Chơi 5: Đố biết số nào Mục tiêu: Củng cố về cấu tạo thập phân của các số có hai chữ số. Củng cố về so sánh, thứ tự các số trong phạm vi 100. Vận dụng vào các bài học trong mạch kiến thức Các số trong phạm vi 100: Mười một,mười hai; Mười ba, mười bốn, mười lăm; Mười sáu, mười bảy, mười tám, mười chín: Các số tròn chục, Các số có hai chữ số Chuẩn bị: Mỗi học sinh chuẩn bị một bảng gài, 11 tấm bìa ghi các số từ 0 đến 10 ( Trong bộ đồ dùng học toán 1) Cách chơi: Cả lớp cùng chơi. GV ra hiệu lệnh, yêu cầu cả lớp nêu các số theo hiệu lệnh của GV, chẳng hạn như:    Số gồm 3 chục và 5 đơn vị Số liền trước số 40 Số bé nhất có 2 chữ số - Số gồm 8 chục và 2 đơn vị - Số liền sau số 99 - Số bé hơn 27 và lớn hơn 25 Cả lớp lấy các thẻ số gài vào bảng gài rồi giơ lên. Bạn nào làm sai sẽ tự sửa hoặc bạn khác hay giáo viên giúp bạn đó hiểu đúng và tự sửa lại được . Phần thứ hai: PHÉP TÍNH * Mục tiêu : HS được củng cố vế các kiến thức sau: - Kĩ năng làm tính cộng, trừ trong phạm vi 10 - Kĩ năng làm tính cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 100 * Cách thực hiện: Tổ chức trò chơi trong giờ dạy Toán cho học sinh lớp 1 * Ví dụ: Trò chơi 1: Làm tính tiếp sức Mục tiêu: Rèn kĩ năng làm tính cộng trừ trong phạm vi 5 Vận dụng vào các bài Phép cộng, trừ trong phạm vi 3,4,5 Chuẩn bị: GV vẽ sẵn trên bảng hai hình như sau: Cách chơi: Hai đội chơi mỗi đội 5 bạn. Khi GV ra hiệu lệnh bắt đầu chơi thì bạn đầu tiên của mỗi đội lên điền kết quả vào hình tam giác rồi nhanh chóng trao bút cho bạn thứ hai. Cứ tiếp tục như vậy, bạn thứ năm lên điền kết quả phép tính cuối cùng vào hình sao. Đội nào làm đúng và nhanh hơn sẽ thắng cuộc. Tác dụng: Học sinh nhớ cách thực hiện dãy tính từ trái sang phải Trò chơi 2: Nêu đúng kết quả Mục tiêu: - Củng cố ý nghĩa của phép cộng , phép trừ trong phạm vi 6 - Rèn kĩ năng cộng, trừ trong phạm vi 6 Chuẩn bị: Mỗi HS chuẩn bị sẵn 7 tấm bìa (thẻ số) ghi các số từ 0 đến 6 Cách chơi: Cả lớp cùng chơi.GV nói, chẳng hạn: 1 cộng 5; 3 thêm 2 , 6 trừ 4 , 5 bớt đi 2,….. Lần thứ nhất GV nêu một phép tính, lần hai nêu hai phép tính, lần 3 nêu ba phép tính. HS thi đua giơ các tấm bìa( thẻ số) ghi kết quả tương ứng( 6 , 5, 2 , 3,…..).HS nào làm sai sẽ bị phạt ( nhảy lò cò hoặc đứng lên ngồi xuống tại chỗ 3 lần Trò Chơi 3: Hình vuông kì lạ Mục tiêu: Luyện tập làm tính cộng trong phạm vi 9 Chuẩn bị: Một bảng vuông gồm 9 ô vuông, trong bảng có ghi sẵn 4 số. Tổ chức cho bao nhiêu người chơi thì cần ngần ấy bảng. Cách chơi: hai hoặc nhiều người cùng chơi. Mỗi người chơi phải điền vào các ô trống của bảng những số thích hợp sao cho khi cộng các số ghi trong các ô vuông theo ba hàng ngang, theo ba cột dọc và hai đường chéo thì đều được kết quả là 9. Bạn nào làm đúng và nhanh thì bạn đó thắng cuộc. Trò chơi 4: Đố nhau tìm số chưa biết Mục tiêu: Luyện tập làm tính nhẩm(cộng, trừ ) trong phạm vi 10 Cách chơi: Có thể từ 3 đến 10 người cùng chơi. Một bạn làm chủ trò điều khiển cuộc chơi. Chủ trò nêu lần lượt từng câu hỏi để tất cả suy nghĩ và trả lời. Các câu hỏi có thể là: Số nào cộng với 3 thì được 7. Tìm số sao cho khi lấy 9 trừ đi số đó thì được 4 Tìm hai số sao cho khi cộng chúng với nhau thì được kết quả là 6 Số 5 cộng với số mấy để bằng 8. Bạn nào trả lời nhanh và đúng thì được ghi 1 điểm. Bạn nào được nhiều điểm hơn sẽ được khen thưởng. Trò chơi 5: Xây nhà Mục tiêu: Củng cố kĩ năng làm tính cộng không nhớ trong phạm vi 100. Rèn luyện kĩ năng quan sát cho học sinh Chuẩn bị: 2 hình vẽ ngôi nhà trên bìa và các mảnh giấy hình tam giác, chữ nhật (như hình vẽ), có 5 mảnh ghi các tổng tương ứng với các tổng ghi trên ngôi nhà và 2 mảnh ghi sai. Cách chơi: Chọn 2 đội chơi, mỗi đội có 5 em. Khi nghe hô “1, 2, 3 bắt đầu” các em phải nhẩm nhanh kết quả các phép tính trên ngôi nhà, rồi tìm mảnh giấy có kết quả tương ứng gắn vào đúng vị trí. Khi dán xong sẽ được hình ngôi nhà có mái đỏ, tường vàng, cửa xanh. - Cách tính sao như sau: + Gắn đúng 1 hình được 10 sao, hình nào gắn sai không được sao, gắn đúng cả 5 hình được 50 sao. + Đội nào gắn nhiều hình đúng, nhanh, xong trước là đội thắng cuộc. + Cả hai đội cùng gắn được số hình đúng bằng nhau thì đội nào nhanh hơn, xong trước là đội thắng cuộc. + Nếu đội gắn xong trước mà gắn được ít hình đúng hơn đội xong sau, thì đội xong sau là đội chiến thắng. Lưu ý: ở trò chơi kiểu này nên đưa ra một vài kết quả không đúng để học sinh lựa chọn, nếu nhìn bằng mắt mà không tính kỹ sẽ rất dễ nhầm. Trò chơi 6: Tìm bạn máy tính Mục tiêu: Củng cố các phép cộng không nhớ trong phạm vi 100 Chuẩn bị : 2 bộ quân bài, mỗi bộ 5 quân như sau : * Bảng kết quả, phần thưởng . Cách chơi : Chọn hai đội, mỗi đội 05 bạn bước lên chơi. Ở dưới các bạn cổ vũ Giáo viên đặt úp các quân bài trước mặt 2 đội . Khi 2 đội đã sẵn sàng, giáo viên ra lệnh: “bắt đầu !” và tính giờ thì tất cả 05 bạn của mỗi đội tự lật quân bài của mình rồi nhẩm và viết kết quả của phép tính đó vào quân bài. Làm xong các bạn nộp cho giáo viên . Sau thời gian 2 phút, nếu đội nào xong trước và đúng thì thắng cuộc và đội đó được các khán giả bên dưới tung hô : “ Xin chào bạn máy tính ” rồi vỗ tay hoan hô. Mỗi phép tính đúng được 1 sao . Phần thứ ba: ĐẠI LƯỢNG VÀ ĐO ĐẠI LƯỢNG * Mục tiêu : - Củng cố kĩ năng xem giờ, xem lịch, tính ngày ở mức độ đơn giản. - Rèn cho HS kĩ năng vận dụng xem giờ, xem lịch, tính ngày vào thực tiễn * Cách thực hiện: Tổ chức trò chơi trong giờ dạy Toán cho học sinh lớp 1 * Ví dụ: Trò chơi 1: Thợ chỉnh đồng hồ Mục tiêu: Củng cố về xem đồng hồ Chuẩn bị: Mỗi học sinh chuẩn bị một mô hình đồng hồ ( trong bộ đồ dùng học Toán 1). Cách chơi: Cả lớp cùng chơi. Giáo viên hô, chẳng hạn “6 giờ”, HS phải xoay kim ngắn và kim dài sao cho đồng hồ của mình chỉ đúng 6 giờ, cần lưu ý học sinh quay các kim đồng hồ phải quay đúng chiều, rồi giơ lên. Bạn nào sai sẽ tự sửa lại hoặc nhờ bạn hướng dẫn để tự sửa được. Trò chơi 2: Xem lịch Mục tiêu: - Luyện tập về gọi tên các ngày trong tuần ( thứ hai, thứ ba,thứ tư, thứ năm, thứ sáu, thứ bảy, chủ nhật) - Đọc thứ , ngày, tháng trên một tờ lịch tháng. - Vận dụng dạy bài Các ngày trong tuần lễ Chuẩn bị: - Treo trên bảng một tờ lịch tháng nào đó. - Một “cỗ bài” có ghi các số từ 1 đến 31. Chủ nhật Thứ Hai Thứ Ba Thứ Tư Thứ Năm Thứ Sáu Thứ Bảy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Cách chơi: Hai hoặc nhiều bạn cùng chơi. Mỗi bạn bắt một quân bài có ghi số. Đối chiếu với ngày có ghi cùng số đó trên tờ lịch tháng. Đọc thứ, ngày, tháng của ngày vừa được chọn ra. Bạn nào trả lời nhanh và đúng thì ghi được 1 điểm. Bạn nào được nhiều sao hơn thì được khen thưởng. Tác dụng: Học sinh nhận biết nhanh hơn rõ ràng hơn về các ngày trong tuần lễ, dễ hiểu hơn khi sử dụng lịch trong bộ thực hành Toán của học sinh. Trò chơi 3: Thứ mấy? Ngày mấy? Tháng mấy? 1. Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng diễn đạt ngày trong tuần, ngày trong tháng, tên tháng được ứng dụng trong đời sống. 2. Chuẩn bị: GV chuẩn bị hai bảng kẻ sẵn như sau: Hôm qua Thứ Tư Ngày 27 Hôm nay Tháng Ngày mai Thứ Ngày Tháng Hai 28 1 Thứ Ngày Tháng Sáu 19 7 2 3. Cách chơi: Lớp chọn 2 đội, mỗi đội 4 bạn chơi theo kiểu “ tiếp sức”.Khi GV bắt đầu tính giờ thì treo hai bảng kẻ sẵn và yêu cầu mỗi đội cử lần lượt từng bạn lên, điền thông tin vào từng hàng cho hoàn chỉnh trong vòng 5 hoặc 7 phút . Nếu đội nào xong trước và điền đúng hết các hàng thì thắng cuộc. Ở dưới không nhắc chỉ cổ vũ , nếu bên nào nhắc thì bị trừ sao. Bạn ở trên chưa về chỗ thì bạn ở dưới không được chạy lên, nếu chạy lên cũng là phạm quy, cũng bị trừ sao. Có thể tổ chức chơi cả lớp thi đua giữa các cá nhân ( phô tô copy cho mỗi HS một bản như đã chuẩn bị), cô giáo khen thưởng ba cá nhân xong sớm nhất. Phần thứ tư: HÌNH HỌC * Mục tiêu : - Rèn kĩ năng nhận dạng hình, óc quan sát, trí tưởng tượng, sự linh hoạt, khéo léo, sáng tạo của học sinh - Nhận biết được hình học ứng dụng vào thực tế * Cách thực hiện: Tổ chức trò chơi trong giờ dạy Toán cho học sinh lớp 1 giác III . Thực nghiệm sư phạm Mục đích thực nghiệm Kiểm tra tính khả thi và hiệu quả của các trò chơi đã được thiết kế và vận dụng trong giảng dạy. So sánh, đối chiếu kết quả và điều chỉnh một số trũ chơi (nếu cần ). Phương pháp thực nghiệm Tôi thường xuyên sử dụng trò chơi trong các giờ học Toán để gây hứng thú cho học sinh và đồng thời nâng cao chất lượng mỗi giờ học. Sau đây tôi xin đưa ra ví dụ về 1 trong nhiều tiết dạy mà tôi đã thực hiện theo phương pháp mới, sử dụng trò chơi trong giờ học: Tiết 112 Bài : Luyện tập (tr156) I. MỤC TIÊU: 1 Kiến thức: Sau tiết học, HS có thể: - Biết đặt tính, làm tính cộng (không nhớ) trong phạm vi 100 - Biết cách tính nhẩm, giải đúng bài toán có lời văn, vẽ được đoạn thẳng có độ dài cho trước 2 Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đặt tính và tính nhẩm thẳng - Rèn kĩ năng vẽ đoạn 3 Thái độ: - Yêu thích học toán II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: Giáo viên: bảng phụ, phấn màu, thước kẻ, chuẩn bị trò chơi Học sinh: bút chì, bộ đồ dùng toán III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC CHỦ YẾU IV. Kết quả thực nghiệm: Sau quá trình thực nghiệm trong các giờ học Toán tôi rút ra được một số điều như sau : - So với các tiết dạy không có trò chơi thì tiết dạy có trò chơi HS hứng thú hơn, giờ học toán nhẹ nhàng hơn, học sinh được củng cố kiến thức trong bài học qua trò chơi và nhớ lâu hơn. Khảo sát học sinh về Mức độ hứng thú học Toán vào thời điểm cuối năm học tôi thu được kết quả tốt hơn nhiều so với đầu năm học: Thời gian 30/9/2018 Thời gian 16/3/2018 Mức độ hứng thú 55HS 55 HS học Toán Số lượng Tỉ lệ % Số lượng 1 Không tham gia 14 26 2 3.6 2 Ít tích cực 12 22 3 5.4 3 Trung bình 13 24 7 12.7 4 Tích cực 7 12 18 36.3 5 Rất tích cực 9 16 23 42 Tỉ lệ % - Học sinh còn có thể sáng tạo ra trò chơi để đố các bạn như vậy vô hình chung chúng ta đã đưa các em đến với môn Toán một cách nhẹ nhàng - học mà chơi, chơi mà học. Các em không còn cảm thấy khó nhớ bài hay sợ học Toán nữa. - Người giáo viên nên khéo léo đưa các trò chơi xen lồng vào bài học (Có thể đưa ra trò chơi lại chính là bài tập mà các em phải làm). Khi học sinh chơi xong cũng là lúc bài tập được giải quyết xong. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết luận: - Học Toán giúp học sinh phát triển tư duy vì vậy để tư duy của học sinh phát triển tốt, người giáo viên cần có phương pháp dạy học phù hợp . - Để thiết kế được một trũ chơi Toán cần phải thực hiện được các công việc sau: + Lựa chọn các kiến thức kĩ năng cần củng cố. + Lựa chọn trũ chơi phù hợp, thiết kế trũ chơi đảm bảo quy tắc của dạng kiến thức cần củng cố. + Đồ dùng sử dụng trong trò chơi phải dễ làm, ít chi phí, sử dụng tối đa bộ đồ dùng học Toán của học sinh. - Tôi cũng đó học hỏi được nhiều điều từ cách tiếp cận, khai thác các tài liệu liên quan, cách thức tiến hành nghiên cứu khoa học. II. Khuyến nghị: - Trang bị thêm cho giáo viên các tài liệu, đồ dùng tham khảo về hình thức, phương pháp cách tổ chức giờ học mới sao cho nhẹ nhàng mà hiệu quả. - Biên soạn sách giáo khoa có nội dung giảm nhẹ kiến thức để các em có nhiều cơ hội tham gia vào trò chơi trong giờ học, để các em không còn sợ Toán mà thích học Toán.